ETEN IS WETEN

Het kan u niet zijn ontgaan dat er nogal wat onzin rondgaat in het voedseldebat. Vandaag debunken we twee valsheden. Allereerst haalt Hidde de mythe onderuit dat aspartaam schadelijk is. Daarna mag Karsten uitleggen dat rauwe melk drinken toch echt geen goed idee is. Joris deed niet mee aan de debunksessie en begint onverwachts over het eten van mensenvlees….

Waarin Joris vakkundig de volksverlakkerij ontkracht die 'toegevoegd eiwit' heet, Karsten een vijg ontleed die geen vrucht blijkt te zijn, en Hidde het heuglijke nieuws brengt dat voor het eerst in een eeuw het oppervlakte dat wij gebruiken om ons eten te telen, daalt. 

Helaas deze week geen podcast. Wel een kort bericht van uw maker..

Een bijzondere uitzending, waarin Karsten een zeer overtuigend pleidooi houdt dat boeren en kunstenaars elkaars gelijken zijn. Allebei Essentieel, allebei verguisd. Hidde legt uit hoe de Hanzesteden de basis legden voor onze hyperspecialisatie in melk en kaas, en daarmee het begin waren van de internationale handel, die het voedselsysteem nu zo kenmerkt. Atoesa ging op reportage naar het mini-cacaomuseum in Amsterdam, en leerde verrassend genoeg van alles over… Koffie! 

Een special vandaag, een hele aflevering over fermentatie! Atoesa vertelt over  de levensverlengende kwaliteiten van yoghurt en kefir - de nieuwe hype. Karsten duikt in de geschiedenis van gorgonzola, waarna Hidde het gesprek verlegt naar mest. Want waarom laten we dat tegenwoordig ondergronds rot, in plaats van zoals vroeger bovengronds te laten fermenteren, en techniek die mest van veel hogere kwaliteit oplevert

Waarin Hidde misschien wel aan de yoga gaat. En eindelijk eens de geschiedenis van het hoofdonderwerp van onze podcast uitlegt. Hoe zijn de twee stromingen in het landbouwdebat - die van de tovenaar en die van de profeet - eigenlijk ontstaan? Wat is de oervorm van onze podcast? Atoesa legt vervolgens uit hoe moderne veredeling ons hele nieuwe fruitsoorten kan opleveren. Van fruit dat we nu in zijn geheel nog niet eten! Karsten geeft vervolgens de landbouw de schuld van zijn hooikoortsklachten.

Waarin Atoesa ons meeneemt in de schadelijke effecten van microplastics op het welzijn van de plant, Karsten op zoek gaat naar de eeuwige appel uit het hof van Eden en Hidde in 10 minuten een heel nieuw verhaal probeert op te tuigen voor links. Of hem dat lukt...

Een felle aflevering die kabbelend begint. Karsten legt uit hoe enten leidt tot de boom van de 100 vruchten, terwijl Atoesa zich zorgen maakt over plannen waarbij vruchtbare klei wordt geoogst en elders wordt bijgemengd op minder vruchtbare zandgronden. Dan barst de bom. Hidde beweert dat burgerbewegingen als Meten = Weten, die boeren aanspreken op hun middelengebruik, plattelandsgemeenschappen ontwrichten. Volgens hem zijn het importmensen uit de randstad, die met weinig gevoel voor hun nieuwe omgeving stennis gaan schoppen. De andere hosts zijn het daar flink mee oneens. Wat vind u?

Waarin Atoesa vertelt over haar bezoek aan het grootste slachthuis van Europa, en er achter komt dat een beetje vlees eten duurzamer is dan helemaal geen vlees eten. Hidde spreekt andermaal de Keuringsdienst van Waarde aan en legt uit waarom hoor en wederom soms toch slechte journalistiek is. En Karsten brengt het grote nieuws dat rijst helemaal niet per se onder wat geteeld hoeft te worden. Maar waarom doen boeren dat dan?

Waarin Joris vertelt over zijn ervaringen op Bluesky, waar hij al twee keer is uitgemaakt voor nazi, Karsten een deepdive doet in de calorie, en Hidde Frans probeert te praten, omdat hij geinspireerd is geraakt door hoe Frankrijk grond betaalbaar houdt voor jonge en nieuwe boeren.

De 50ste aflevering begint met een ode aan de schimmel: grondstoffenhandelaar, koolstofpakhuis en cityplanner in 1. Karsten legt het allemaal uit. Dan duiken we de actualiteit in. Dit keer treden we op tegen de Keuringsdienst van Waarde. Met hun uitzending over bestrijdingsmiddelen in babyvoeding zaaien ze onnodig paniek, zegt zelfs de altijd genuanceerde Joris. Hidde is vervolgens kritisch over een van zijn grote liefdes: rewilding. Het blijkt dat nieuwe natuur in rijke landen de biodiversiteit in de tropen ondermijnt, Luister & verspreid!

In deze tijden van techoligarchie vonden wij van Eten is Weten dat het tijd was om eens te praten over de invloed ervan op de landbouw. En, om met Atoesa te spreken, de sector is er alles behalve immuun voor of tegen. Hidde bespreekt vlak voor de 50ste aflevering (ja, echt) eindelijk een van zijn grote helden, veredelaar en redder van een miljard mensen, Norman Borlaug. Karsten houdt ons op de hoogte van het laatste nieuws rond microplastics, waarvan u een lepel vol in uw brein heeft (ja, echt).

Dat was spannend: de persvoorlichter van de WUR aan de telefoon! We komen dus nog even terug op de aflevering van vorige week over wichelroede lopen. Daarna in volle vaart over naar de tomaat. Want hoe komt die in Italië aan de naam pomodoro - gouden appel? Dat ding is toch rood? Atoesa verdiept zich vervolgens in de favaboon - hoe interessant is die voor boeren om te telen? Hidde ergert zich weer eens aan de angstporno in de media rond bestrijdingsmiddelrestanten op groente en fruit. Gaat die man echt beweren dat die onschadelijk zijn? Luisteren!

Een bijzondere uitzending, met niet 3 maar 2 feitjes. En dan ook nog eens extra lang. Hidde brengt een cursus in van de Wageningen Universiteit, waarin les wordt gegeven over ingestraalde preparaten, holisme en wichelroede lopen. Waar ligt de grens van wetenschap? Terwijl Hidde vindt dat die hier ruimschoots wordt overschreden, schiet Joris in de verdediging. Laat u in de comments weten waar u staat?

Een verraderlijk licht begin van de podcast. Karsten verkent het effect van muziek op het welzijn van de plant. En zelfs de stoicijnse Hidde raakt overtuigd. Maar dan gaat de podcast de diepte in, de politiek in. Hidde vraagt zich af wat we met de duizenden hectares moeten doen die boeren in Zuid- en Oost Europa achter laten. Moet dat cultuurlandschap blijven of natuur worden? Het blijkt een hele stammenstrijd te zijn. Joris blijft wat dichter bij huis als hij vertelt dat een boerenvriend van hem een hele lap grond kwijtraakt aan de hoogste bieder. En dat terwijl die vriend zo natuurinclusief aan het boeren was. Er zijn Kamervragen gesteld!

Ze is terug! Oud-politicus Nilufer Gundogan schuift aan om haar ongezouten mening te geven over Trump en Meta. Maar ook om voor ons de natuurkunde van het koken te ontsluieren. Karsten houdt een pleidoor voor richtlijnen rond de naam thee. Want wat er tegenwoordig allemaal voor thee mag doorgaan, daar lusten de honden geen brood van. Als laatste vertelt Hidde over zijn avonturen in Dokkum, waar hij in aanraking komt heuze afgehaakten. 

Een sterfgeval in naaste omgeving, en dus deze geen nieuwe aflevering. Daarom in reprise: de minst beluisterde aflevering van de afgelopen 3 seizoenen! Mis m deze keer niet!

Gevoelig als hij is voor hypes, ging Karsten bijna overstag om alkalisch water te kopen. Tot hij erachter kwam dat het een hoop quatsch is. Hidde kon zijn geluk niet op, toen er weer een nieuwe studie verscheen die bewees dat inheemse culturen net zo min in harmonie met de natuur leefden als wij dat doen. Oude Afrikaanse stammen kapten en boerden er dermate lustig op los dat ze grote lappen regenwouden omtoverden tot savannes. Atoesa duikt in de geschiedenis van trekkers en ontdekt dat ze een uitermate succesvol demonstratie-instrument zijn. 

Aan 'Dry January'  doen we niet bij 'Eten is Weten'. Maar we denken wel na over hoe we duurzamer kunnen drinken. Hidde dronk onlangs een ongemout biertje, dat claimde 99 procent minder CO2 uit te stoten. Hoe zit dit? Atoesa kreeg medelijden met alle afgedankte kerstbomen langs de weg, en vraagt zich af of dat niet duurzamer kan. Karsten brengt een ode aan nicotine, dat verrassend genoeg ook terug te vinden is in tomaten en aardappelen.

Een aflevering zonder vliegschaamte. Drie bereisde jongens weer terug op het hok. Karsten verrast met een natuurfeitje over broeikasgasuitstotende slootjes, Joris sluit aan met de schokkende conclusie dat de biodiversiteit sinds 1970 met 73 procent is afgenomen. Maar dat blijkt niet te betekenen dat er 73 procent minder dieren op deze planeet rondstruinen.  Cavia-houder Hidde sluit af met een pleidooi voor het afschaffen van huisdieren, aangezien dat een kwart van al het geproduceerde vlees verorberen. Controverse gegarandeerd! 

S3: #10. December. Tijd voor traditie. Tijd voor oliebollen. Maar zijn Oliebollen eigenlijk wel zo Hollands, vraagt Karsten zich af. Hidde heeft een nieuwe tip voor het kerstdiner: eet eens een wasbeer! December is ook de tijd om lekker uit eten te gaan. Maar hoe duurzaam kopen die eigenlijk in? Joris komt met schokkende feiten.

Elke week weer een verrassing wie er aan tafel zitten. We beginnen bij onze buitenlandcorrespondent Atoesa, die virtueel Egypte bezoekt. Het land poogt van de Sinaï-woestijn vruchtbare landbouwgrond te maken. Vervolgens maakt Karsten een flinke detour, weg van de landbouw, naar de wereld van mind-altering parasieten. Het zijn net geen Last of Us praktijken, waar (de echte bestaande) schimmel Cordyceps mensen verandert in zombies, maar de door katten doorgegeven Toxoplasmose beïnvloedt wel degelijk ons gedrag. Joris eindigt met het lugubere feitje dat de vele lijken op een slagveld een uitstekende basis vormen voor een vruchtbare bodem. Shownotes Atoesa

Zelfs een voedsel- en landbouwpodcast kan er niet om heen: de overwinning van Carrot Man. Onze nieuwbakken host Atoesa Farokhi doet een deep dive in Trumps landbouwplannen, die neerkomen op minder milieuregels en meer steun voor familiebedrijven. En wat betekenen de geplande importheffingen voor de Amerikaanse boer? Joris doet aan soul searching als blijkt dat de potentieel Amerikaans landbouwminister Robert F Kennedy (RFK) niet alleen corona-scepticus en hardcore anti-vaxx is, maar ook fervent aanhanger blijkt te zijn van regeneratieve landbouw. Als laatste probeert Hidde te verklaren waarom steeds meer Nederlandse boeren zich aangetrokken voelen tot complottheorieën. Shownotes Feitje Atoesa

Een volledig plantaardige aflevering deze keer. Joris wijdt ons in in de koffieboon. Die eigenlijk geen boon is. En waar je veel meer mee blijkt te kunnen doen dan alleen koffie brouwen. Hidde onderzoekt of de voorliefde voor pittig eten aangeboren of aangeleerd is. En waarom noemen we kruidig eten eigenlijk heet, terwijl het niks met temperatuur te maken heeft? Het feitje van Karsten is aanzienlijk angstaanjagender. Hij voorspelt dat de volgende pandemie wel eens een plantemie zou kunnen worden. Over de hele wereld liggen plantenziektes klaar om onze oogsten te decimeren. Zijn wij hier op voorbereid? 

Lit! we hebben een GenZ-er in the house. Eentje met veel rizz.  Atoesa Farokhi van de Green Campus van de Universiteit van Amsterdam. Als een van de eerste neemt ze een wetenschappelijk artikel mee. Een interessante nota bene, over hoe ons eten via de bacterien in het microbioom ons gemoedstoestand beinvloeden. Karsten geeft allesbehalve droge geschiedenisles over de Dust Bowl, terwijl Hidde in de strijd om voedselnaamgeving duikt. Havermelk die geen melk mag heten, Vegetarische hamburgers die geen vlees genoemd mag worden en witte kaas die eigenlijk Feta is, maar toch ook niet. Shownotes Karsten: ⌛Op wikipedia zijn foto's te vinden van de zandstormen door erosie van landbouwgronden tijdens de Dust Bowl van de jaren 1930

De meest (on)smakelijke aflevering tot nu toe. Hidde start nog betrekkelijk neutraal met een uitleg van de clusterfuck die mestderogatie heet. Joris gaat full frankenfood met de Piggy Sooy, een genetisch gemodificeerde sojaboon die voor bijna een kwart bestaat uit varkenseiwit en daardoor roze uitslaat. Als laatste topt Karsten het af met het verhaal van een Japanse wetenschapper die menselijke uitwerpselen omtovert tot een eetbaar product. Maar is zijn feitje nu echt of een broodje poep? Shownotes Feitje Hidde:

We zijn weer terug! Seizoen 3 gaat eindelijk weer los, met elke week een podcast. Nadat we heel even terugkijken op de Zembla uitzending over glyfosaat waarin we werden genoemd, mag Joris voordragen uit eigen werk. De man heeft een boek geschreven! Boter, Kaas en Havermelk. Het gaat onder andere over plofkip, waar Joris een onverwachtse liefde voor heeft? Karsten neemt ons mee op een reis door de geschiedenis van Michelinsterren, terwijl Hidde weer een de nerd moet uithangen als hij vertelt over hoe moeilijk het is om kunstmest te vervangen door plantaardige alternatieven. Shownotes

Deel 2 van de Zembla-special! Met de echte klapper: de confrontatie tussen Ton van der Ham en Hidde Boersma. Ton ondervraagt Hidde over zijn klussen voor het grootkapitaal, terwijl Hidde Ton probeert uit te leggen waarom hij pesticiden soms als noodzakelijk kwaad ziet. Heeft Zembla een beetje netjes gemonteerd, of is er flink op los geframed in de uitzending? Oordeel zelf.

Zembla in de uitzending! Na een verlengde zomerstop beginnen we deze herfst met een klapper, een special. Een dubbeluitzending waarin Zembla-redacteur Ton van der Ham te gast is. Op 29 september zendt BNNVARA een Zembla-uitzending uit over glyfosaat, en een van uw hosts, Hidde Boersma, wordt daarin op de korrel genomen. Hidde zou in de zak zitten van de pesticide-industrie. Weten hoe het echt zit? Luister dan naar het hele gesprek - zonder ge-edit - tussen de mannen van Eten is Weten en Van der Ham.

Seizoen 2, aflevering 17. De laatste van het tweede seizoen, live vanaf de Greentech in de RAI.! Met als gasst Pieter Kwakernaak, een Fries die met het bedrijf Hoogendoorn de ruimte van Canada aangreep om daar overdekte tomaten te telen. Hij vertelt hoe hij er achter kwam dat zijn in de kas geteelde planten last hadden van de onkruidverdelger die zijn buitenbuurman sproeide op de akker. Hidde zet voor eens altijd het spookfeitje recht dat kleine boeren de meerderheid van al ons voedsel telen, terwijl Joris ons nuchter voorpiegelt dat ondanks al het beleid de schaalvergroting in de Nederlandse landbouw al maar doordendert. En mocht u ons in de zomer echt niet kunnen missen, dan verklappen we alvast dat er een paar specials op stapel staan.

Seizoen 2, aflevering 16. Tjokvol informatie zit hij weer, de een-na-laatste aflevering voor de zomerstop. Live vanaf de Greentech, met de inhoudelijk goeroe van ENZA zaden als gast: Jeroen Rouppe van der Voort. Volgens hem staat de veredeling pas in de kinderschoenen, en is er nog een wereld aan genetische eigenschappen te ontdekken voor bedrijven als de zijne. Hidde ziet ondertussen dat China inzet op de aardappel, een duurzamer en gezonder alternatief dan rijst, terwijl joris zich verdiept in de beschrijfsgeschieenis van de Van der Valk keten. Waarom hebben zij eigenlijk een toekan als logo?

Seizoen 2, aflevering 15. Wie wel eens een honingtomaat at, weet: lekkerdere tomaten bestaan bijna niet. Onze gast Margriet looij zwaait de scepter over het bedrijf dat ze maakt. Ze verbaast zich erover dat er niet meer merkfruit en groente in de supermarkt ligt? Waarom staat er wel een merkje op de melk, maar zelden op groente of fruit? Karsten doet vervolgens zijn best om die tomaten totaal te vergeten door over poep te praten. Joris brandt vervolgens het boek ‘De mens is een plofkip' van Teun van de Keuken, terwijl Hidde de onze nationale vogel, de grutto, onder de bus gooit. Dat beest hoort volgens hem helemaal niet in Nederland thuis.  Shownotes: Het boek van Teun van de Keuken: https://www.bruna.nl/boeken/de-mens-is-een-plofkip-9789400410565?gad_source=1&gclid=EAIaIQobChMIso6C0MrThgMVHLKDBx3ADQcKEAQYASABEgKST_D_BwE De stand van boerenlandvogels, waar de grutto ook toe behoort: https://www.clo.nl/indicatoren/nl147915-trend-van-boerenlandvogels-1915-2023

Seizoen 2, aflevering 14: Een vegan kaas wint een internationale kaaswedstrijd, en wordt gediskwalificeerd. Wat een verhaal. Meer hoef je eigenlijk niet te weten om deze aflevering gelijk aan te zetten. Een nieuw tijdperk is aangebroken, het tijdperk dat imitatie beter is dan het origineel. Gemaakt bovendien met AI, zo vertelt Karsten. Maar ook de rest van de uitzending is niet te versmaden. Zo vraagt Joris zich af of Nederland nu eigenlijk de wereld voedt. Spoiler: het kan zichzelf niet eens voeden. En Hidde  doet weer contrair door te stellen dat voedselcultuur maar overrated is. De aanleiding is het verbod dat verschillende landen overwegen op kweekvlees, omdat het niet in hun cultuur zou passen. Alsof die cultuur niet altijd aan verandering onderhevig is! Shownotes: Het verhaal over de prijswinnende vegan kaas: https://www.technologyreview.com/2024/04/24/1091118/climax-foods-vegan-blue-cheese-ai-dairy-free-machine-learning/ De prijswinnende kaas in beeld: https://climax.bio Nederland dat zich niet zelf kan voeden:  https://www.vee-en-gewas.nl/artikel/298774-nederland-heeft-te-weinig-landbouwgrond-om-eigen-bevolking-te-voeden/ Italie overweegt verbod kweekvlees: https://www.politico.eu/article/italy-environment-lab-grown-meat-threatens-culture-meloni-minister/  Het boek Meals to Come, over veranderende voedselcultuur:https://www.amazon.nl/Meals-Come-History-Future-Food/dp/0520250354 Het geweldige Low Food Lab: https://www.lowfood.nl/low-food-labs

Seizoen 2, aflevering 13. Manmanman, wat een zuur begin. Hidde praat een kwartier over de evolutie van de citrusvrucht. De limoen en de citroen: totaal onnatuurlijk, aldus hem. En dat terwijl Joris weer terug is! Nadat hij zijn afwezigheid heeft uitgelegd, neemt hij het op voor de in plastic verpakte komkommer. Karsten heeft een klap van de molenwiek gehad, en vertelt alles over de geschiedenis en de betekenis van de molen. Geloof me, na deze podcast kijk je er met volledig ander ogen naar.

Het houdt maar niet op met de waanzinnige gasten. Vandaag een heuse BAFTA-genomineerde: Haukje Heuff. Wij kennen haar als de editor van de film Paved Paradise, gemaakt door twee van de uw 3 podcasthosts. Haukje is onlangs over op de soja-yoghurt, en vrienden verwijten haar dat ze daarmee de ontbossing van de Amazone aanjaagt. Maar klopt dat wel? Hidde geeft een ode aan het ultieme recycledier het varken, terwijl Karsten zich afvraagt: bestaat groente eigenlijk wel? Het antwoord zal je verbazen.

Voor alles een eerste keer: te laat! Maar zeker niet minder scherp. We hebben misschien wel de leukste en beste politicus van de afgelopen kabinetsperiode als gast: Nilufer Gundogan. Als rastovenaar ergert ze zich kapot aan het conservatie landbouwbeleid van de EU - en ze heeft sappige anekdotes op dat te staven. Naast het uitstekend uitspreken van Nilufers achternaam, legt Karsten het concept Health as Stealth uit. Geen morele preken, maar wit brood gewoon net zo gezond maken als bruin brood. En Hidde neemt het weer eens op voor bestrijdingsmiddelen: volgen hem is 99,9 procent van alles pesticiden die je binnenkrijgt van natuurlijke oorsprong, dus die paar uit de landbouw kunnen daar best nog bij.

Weer met gast, weer zonder Joris, weer bij de Mulders. De gast deze week is Esther van Etten, een topdiëtiste met een voorliefde voor betutteling, die Karsten ooit hielp afvallen. Tussendoor probeert Hidde Jezus tot vegan te bombarderen, terwijl Karsten de gevaren van microplastics onder de loep neemt. Zijn die kleiner dan we denken?

S2: #9. Terug bij de Muldertjes aan tafel. Met een echte boer, Johan Barendregt, maar zonder Joris Lohman deze keer. In deze aflevering brengt Karsten ons up to speed qua weer maken. Het blijkt dat al bijna 50 landen aan Regen Maken doen - het jatten van wolken van je buren om je eigen landbouw te verbeteren. Johan vertelt over het werk van zichzelf en zijn collega's: hun pootaardappelen voorzien indirect meer dan een half miljard mensen van aardappelen Als laatste brengt Hidde een unicum: een genuanceerd discussie op X, voorheen twitter. Over of het Europese landbouwbeleid al dan niet vee- en zuivelboeren bevooroordeelt. Komen we er aan deze tafel wel uit?

Seizoen 2, aflevering 8. Voorlopig de laatste die we op de boerderij van Boy Griffioen opnemen. Volgende week mogen de Muldertjes zich weer warmlopen voor onze aanwezigheid. In deze aflevering lukt het Karsten bijna om iets interessant te halen uit het feitje dat Steve Jobs vaak een appel at, maakt Joris een noodlereis naar Pluto en mag Hidde eindelijk praten over het onderwerp dat de rode draad vormt in zijn carriere, land sparing, het idee dat intensieve landbouw eigenlijk goed is voor de planeet.     SHOWNOTES Feitje 1: Steve Joba at een appel voor ontbijt Past het steeltje van het Apple logo in de hap? (spoiler: nee) https://www.youtube.com/watch?v=Ob61JxEiQp0 Het instagram-account waar iemand net zo lang rauw kip eet tot hij ziek wordt: https://www.instagram.com/rawchickenexperiment/ Het Vogue Egg & white dieet https://en.m.wikipedia.org/wiki/Egg_and_wine_diet Wie diep wil duiken in diëten en hun matige werkzaamheid op de lange termijn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5764193/ Feitje 2  Als je alle instant-noodles die per jaar verkocht worden, achter elkaar legt, heb je rij die reikt tot pluto. https://www.foodlog.nl/gespot/2024-03-14/ Feitje3. Land sparing leidt wel degelijk tot meer natuur. https://thebreakthrough.org/issues/food-agriculture-environment/raising-agricultural-yields-spares-land  De film Paved Paradise is te zien op Pathe https://www.pathe.nl/film/26524/paved-paradise Hidde over het driecompartimentensel om de biodiversiteit te rijden: https://www.weplanet.org/post/to-save-nature-we-need-to-redesign-the-world Dezelfde man over palmolie: https://replanet.nl/verbod-op-palmolie-is-niet-de-oplossing/

Aflevering 7 van seizoen 2. De setting is nog steeds de boerderij van Boy Griffioen op de rand van stad en platteland. Wie goed kijkt ziet hidde in de verte rijden op een stokpaard: eten uit je eigen tuin kan zo ongezond zijn, dat de NVWA adviseert om het af te wisselen met producten uit de geïndustrialiseerde voedselketen. Joris maait ondertussen het gras weg voor de voeten weg van Boy's bedrijf door te pleiten voor een actief beleid om vlees en zuivelconsumptie te verminderen. slalommend door suikerbietenveld probeert Karsten te begrijpen hoe het is vredesnaam mogelijk is dat ook op  light en zeroproducteneen suikertaks wordt geheven, terwijl zuiveldranken buiten schot blijven. Bronnen Hiddes feitjes: Eigen eten is ongezond https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/03/12/advies-wissel-je-hobbykipeieren-af-met-eieren-uit-de-supermarkt Joris' feitjes Jumbo stopt met korting op kiloknallers https://www.volkskrant.nl/economie/jumbo-stopt-als-eerste-grote-supermarkt-met-kiloknaller~bc2df3f6/#:~:text=De%20kiloknaller%20verdwijnt%20bij%20Jumbo,en%20online%20in%20de%20ban.&text=Nederlanders%20eten%20nog%20steeds%20te%20veel%20vlees%2C%20ziet%20ook%20de%20Jumbo. Karstens feitje light en zero krijgen ook een suikertaks https://eenvandaag.avrotros.nl/item/welke-dranken-krijgen-een-belastingverhoging-en-hoe-wordt-dat-bepaald-en-andere-vragen-over-de-suikertaks-beantwoord/#:~:text=De%20belasting%20geldt%20ook%20op,1%20januari%202024%20juist%20afgeschaft.

Andermaal dient de boerderij van bioboer Boy Griffioen als toneel voor de nieuwste aflevering van de podcast Eten is Weten. Karsten leidt ons via een onnavolgbare wikipediasessie naar landbouwkundige betekenis van de vlag van Brazilie. Hidde legt uit hoe het in vredesnaam mogelijk is dat bijna driekwart van alle groentezaden op de wereld haar oorsprong heeft Nederland, terwijl Joris een pleidooi houdt culinaire eigenwaarde als basis voor een duurzame landbouw. Feitje #1: Mocht je nog meer willen weten over de vlag van Flevoland Wikipedia lemma over de ontbossing van de Amazone Feitje #2: 70% van alle groentezaden komt uit Nederland Artikel in de Groene over Seed Valley feitje #3: Gezonde landbouw begint met culinaire eigenwaarde. Interview met Carlo Petrini, de grondlegger van de Slow Food beweging. https://www.nrc.nl/nieuws/2024/03/14/gezonde-landbouw-begint-met-culinaire-eigenwaarde-a4193040

In aflevering 5 (seizoen 2) van ETEN IS WETEN, verwelkomen we Pieter de Wolf, onderzoeker bij De Boerderij van de Toekomst in Flevoland, voor een diepgaande verkenning van landbouwpraktijken en duurzaamheid. Joris belicht hoe vleeskippen gekweekt worden in Ivoorkust, uit via Schiphol geïmporteerde Belgische eieren. Eieren uit Nederland en België staan bekend als de beste in de wereld. Waarom is deze bijzondere exportconstructie op deze manier georganiseerd? En is die wel zo bijzonder? Pieter daagt de gangbare opvatting uit dat Nederlandse landbouwbodems uitgeput zijn. Hij betoogt dat kunstmest, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, juist bijdraagt aan bodemverrijking. Dit inzicht zet Joris en Hidde aan het denken, gezien de bredere impact van de Nederlandse landbouw op gronden wereldwijd (die worden wél uitgeput door onze landbouwmethoden). Karsten heeft zich verdiept zich in de zijdeproductie, een proces dat een stuk minder diervriendelijk en natuurlijk is dan vaak wordt aangenomen. Er worden parallellen getrokken met de veehouderij en genocides. Breed genomen hebben we de neiging om industriële processen als negatief te zien, terwijl natuurlijke processen automatisch als goed worden beschouwd. Het gesprek gaat ook over voedselverspilling en het concept van buitenbeentjes in de voedselproductie. Ze bespreken hoe een beetje overproductie eigenlijk kan bijdragen aan voedselzekerheid en prijsstabiliteit, ondanks dat strenge schoonheidsnormen voor voedsel onnodig lijken. Feit #1 In Ivoorkust eten ze kippen uit eieren die gelegd zijn in België Bron: Boter, kaas en havermelk - het boek dat Joris aan het schrijven is. Feit #2 Nederlandse landbouwbodems zijn niet uitgeput Feit #3 Zijde is het Auswitch van de mode-industrie

Deze week aan tafel bij ETEN IS WETEN: Iris Bouwers, boer en CDA-lid, die dit jaar verkiesbaar is voor het Europees Parlement. Iris brengt de reden voor de protesten van Europese boeren, van Spanje tot Ierland, op tafel. Zij hebben grotendeels dezelfde zorgen: het gebrek aan perspectief. De Europese Green Deal landde niet zo goed omdat dit vooral met verboden kwam. Iris doet een oproep: we moeten gezamenlijk komen tot een voedselstrategie. Hidde brengt aan dat moestuinen qua CO2-uitstoot niet kunnen concurreren met de efficiëntie van grootschalige landbouw, ondanks de populariteit van korte ketens tijdens de coronapandemie. Hij onderstreept dat voedselkilometers niet de enige maatstaf zijn voor duurzaamheid en dat lokale voedselproductie in Nederland verrassend laag is. Hij stelt Community Supported Agriculture voor als een duurzaam alternatief. Joris duikt in de essentiële rol van fossiele brandstoffen in de moderne landbouw, zoals beschreven door Vaclav Smil. Hij belicht hoe onze afhankelijkheid van deze energiebronnen heeft geleid tot welvaart, maar ook hoe het mondiale voedselsysteem decennialang op fossiele brandstoffen zal blijven leunen, of we nu brood eten of vis. De aflevering sluit af met een verrassende onthulling: de aardbei is een schijnvrucht en in botanische zin zijn tomaten, komkommers en bananen bessen. Vooral de banaan, met al zijn klonen, staat onder druk. Feit #1 Als je begaan bent met het milieu, verbouw je niet je eigen eten (in een moestuin)

Aflevering 3 van dit seizoen begint met een belangrijke luisteraarsvraag: “Wie zijn toch de Mulders?”. Terwijl ze dit mysterie ontrafelen, duikt Hidde in de invloed van klimaatverandering op onze voedselproductie met een spitsvondig rijmpje: "ui in mei is kans op prei." Ze belichten hoe klimaatverandering voedsel niet alleen schaarser, maar ook duurder maakt om te verzekeren, met weerschade als een significant, maar vaak over het hoofd gezien gevolg. Van Ghana's bananenteelt tot de Europese boeren, de seizoensveranderingen vormen nu al een uitdaging. Een verrassend feit komt aan het licht: 80% van de werknemers in de Nederlandse glastuinbouw en vleesindustrie komt uit het buitenland, belast met taken die veel Nederlanders vermijden. Dit roept onder andere de vraag op of Nederland deze sectoren moet willen behouden als het werk zelf als onwenselijk wordt beschouwd. De mannen bespreken ook het concept van ontkoppeling, waarbij economische groei gepaard gaat met een afnemende milieudruk, en zelfs absolute ontkoppeling, waar de milieudruk daalt terwijl de economie groeit. Voorbeelden zoals de efficiëntere productie van frisdrankblikjes illustreren hoe innovatie kan leiden tot een verminderd gebruik van grondstoffen, met Nederlanders die nu 20% minder grondstoffen per hoofd van de bevolking gebruiken. Maar toch is zeker niet álles te danken aan innovatie. Feit #1 Ui in mei is kans op prei

#2 Kunst is geen mening met Heleen Hoogendijk Deze week in ETEN IS WETEN schuift Heleen Hoogendijk aan, de kracht achter de documentaire Paved Paradise, een docu die zich richt op vaak over het hoofd geziene thema binnen de voedselproductie: landgebruik. Heleen deelt over de kracht van film en kunst om nieuwe perspectieven te openen en vastgeroeste debatten te doorbreken. Het gesprek verkent ook hoe de mensheid zich verhoudt tot het domesticeren van dieren, zoals het feit dat kippen niet kunnen vliegen door menselijke interventie, tegenover de ontembaarheid van zebra's. Dit leidt tot de bredere vraag: hoe domesticeerbaar zijn wij zelf? Er wordt diep ingegaan op de noodzaak om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, gezien de beperkte hoeveelheid koolstof die nog gebruikt kan worden zonder de globale temperatuurstijging boven de 2% te laten uitkomen. Dit brengt een aantal richtingen naar voren voor voedselproductie: meer intensieve landbouw, het halveren van voedselverspilling, gezondere diëten, het toepassen van de beste landbouwpraktijken, en een verschuiving naar plant-rijke diëten. Hidde brengt punt naar voren over het aandeel van de landbouw in het BNP versus het Europese budget, en wil korte metten maken met de boodschap die rondgaat dat boeren subsidieslurpers zouden zijn. De episode sluit af met een reflectie op de intentie achter de slogan "nooit meer honger", die naast het voeden van de na-oorlogse bevolking, vooral ook de positie van de boerenstand wilde verbeteren.  Luister naar deze aflevering voor een dialoog over de nuances van ons voedselsysteem, de invloed van kunst op maatschappelijke debatten en de complexiteit van landbouwbeleid. Feit #1 De langst geregistreerde vlucht van een kip duurde 13 seconden

S2: #1 Een bunder is geen koffiehuis met Boy Griffioen Het tweede seizoen van ETEN IS WETEN trapt af met een knaller

#17 Een tractor is geen trekker In de nieuwste aflevering van ETEN IS WETEN, zitten Hidde, Joris, en Karsten weer aan de bekende keukentafel van de Mulders. Ze duiken direct in de aquacultuur, met data van Joris die licht werpt op de visserij: sinds 2012 is er meer vis gekweekt dan in het wild gevangen. Dit leidt tot een korte maar inzichtelijke discussie over duurzaam gevangen vis en de mythes rondom het leegvissen van de zeeën. Zalm blijft de onbetwiste favoriet bij de Nederlandse consument, een vis die in werkelijkheid wit is maar synthetisch roze wordt gekleurd. Dat leidt tot de vraag of het ethisch is om met de genen van dieren te knutselen. Vervolgens schakelen ze over naar het land waar de "mooiste trekker ooit" werd bekendgemaakt, de IH International 1455 XL. Een punt van lichte teleurstelling voor John Deere fans. Joris licht strokenteelt toe, een voorbeeld van innovatie uit trekkerland waarbij optimaal rekening wordt gehouden met het voorkomen van verdichting van de bodem.  Afsluitend werpt Hidde een gevoelig punt op met een discussie over het verlies van optimisme in de maatschappij, ondersteund door een analyse van het taalgebruik in miljoenen boeken. De heren bespreken hoe een veranderende houding ten opzichte van de toekomst ons perspectief op voedsel en duurzaamheid beïnvloedt. Is optimisme nodig om échte oplossingen te komen of heeft “doemdenken” zin? Feit #1 In zeeën en oceanen zijn we nog steeds jager-verzamelaars

#16 Een alien is geen kweekvlees Welkom bij alweer de zestiende aflevering van ETEN IS WETEN, opgenomen vanuit de Amsterdam Green Campus. Deze week schuift Ira van Eelen aan, dé stem van cultured meat in Nederland, om ons mee te nemen op een buitenaardse reis door de wereld van voedselinnovatie. In deze aflevering onthult Karsten een fascinerend feit: we zijn misschien allemaal een beetje alien. Hidde, Joris, Karsten en Ira duiken in de impact van een meteorietinslag op de rotatiesnelheid van de aarde en de verrassende link met de landbouw, die maar liefst 70% (!) van al ons zoetwater op aarde gebruikt. Hidde deelt zijn enthousiasme voor Ozempic, niet zomaar een afslankmiddel, maar een mogelijke oplossing in de complexe strijd tegen obesitas. Met de hoogste obesitascijfers in het Midden-Oosten en Noord-Amerika en een wereld die diëten vaak zinloos maakt, biedt Ozempic een lichtpuntje. Kan dit middel helpen bij het aanleren van nieuwe (gezonde) eetnormen? Ira brengt een persoonlijk verhaal mee over haar vader, de pionier achter de eerste patenten voor cultured meat, ofwel: kweekvlees. Ondanks tegenstand uit vele hoeken heeft hij vastgehouden aan zijn visie voor een wereld zonder de bio-industrie. Kweekvlees, geproduceerd uit dierlijke stamcellen, belooft een toekomst waarin geen dieren meer hoeven te worden gedood. Met landen als Amerika, Singapore en Israël die al groen licht hebben gegeven, staat ook Nederland op het punt om deze nieuwe vleesrevolutie te proeven. Een toekomst voor kweekvlees ziet Iraj samen met boeren, op zoek naar nieuwe, duurzame oplossingen.  Feit #1 water is buitenaards

#15 Bioromeo is geen bioromeo Deze week schuift bij Joris, Hidde, Karsten regenboogwortelboer