Leiderschap, Veranderkunde en Organisatieontwikkeling

Integriteit is een onderwerp dat blijvend aandacht vraagt.Daar waar de verhalen vroeg vooral gingen om grenzen die overduidelijk overschreden werden, maar waar niets mee werd gedaan, moet je bij meldingen inmiddels ook rekening houden met het oneigenlijk gebruiken van een 'stok om mee te slaan'.Met Wilma Atsma en Boudewijn Marinussen, beiden net als ik voormalig gemeentesecretaris, spreek ik over de vraagstukken van de huidige tijd.

In deze aflevering duiken we in het leven van een van de meest bekende vrouwelijke leiders uit de wereldgeschiedenis: Cleopatra VII van Egypte. We bespreken hoe zij als 18-jarige de macht greep, strategische allianties aanging met Julius Caesar en Marcus Antonius, en zich moest navigeren in een wereld waar vrouwelijk leiderschap niet de norm was. We onderzoeken de vooroordelen rondom Cleopatra's reputatie en waarom haar verhaal vaak wordt gereduceerd tot schoonheid en verleiding, terwijl zij juist een slimme stratege was.

In deze aflevering spreek ik met Ralph Poldervaart van Storydiggers over de kracht van verhalen in verandertrajecten. We verkennen waarom verhalen vaak beter werken dan PowerPoint om mensen echt in beweging te krijgen. Aan de hand van speelse en systemische werkvormen ontdekken teams wat hun ‘held', ‘monster' en ‘schat' is. Een gesprek vol praktische inzichten over hoe verhalen verandering mogelijk maken.

We hebben drie "breinen" in ons lichaam: het hoofd (prefrontale cortex), het hart (limbisch systeem) en de buik (primaire brein). Deze neuraal verbonden systemen beïnvloeden onze besluitvorming, waarbij overtuigingen uit onze eerste zeven levensjaren vaak onbewuste patronen vormen die verandering belemmeren. Neuroplasticiteit maakt doorbreking van deze patronen mogelijk door bewustwording, verlangen en daadkracht te combineren. Voor effectief leiderschap is het belangrijk deze patronen bij jezelf en anderen te herkennen, en veiligheid te creëren waarin overlevingsgedrag plaatsmaakt voor verbinding en ontwikkeling.

Een grote naam uit onze Europese geschiedenis.Maar wat kun je van hem leren als hedendaagse leider?

Stephan Ummelen deelt zijn visie op organisatiecultuur en kernwaarden. Hij bekritiseert de oppervlakkige benadering van waarden in bedrijven en pleit voor een diepgaande, authentieke dialoog met medewerkers. "Het gaat om het creëren van betekenis vanuit gezamenlijke ervaringen in plaats van top-down geformuleerde marketingtermen."

Wat heeft Kwame Nkrumah, de eerste president van Ghana, te maken met fusies en gemeentelijke herindelingen? Meer dan je denkt! In deze aflevering duiken we in de lessen uit de onafhankelijkheid van Ghana en hoe leiderschap, taalkeuze en machtsbalans bepalend zijn voor succesvolle samenwerking. Van het vermijden van stammenstrijd tot het bouwen van een eerlijke structuur—de parallellen met fusies en overnames in organisaties zijn verbluffend. Hoe voorkom je dat één partij zich achtergesteld voelt? Waarom is een neutrale keuze soms beter dan een compromismodel? Luister mee en ontdek hoe een Afrikaanse leider ons vandaag nog inzichten kan geven in effectief teamwerk en organisatieontwikkeling.

Als mentor ben je er in eerste instantie om je mentee verder te helpen.Maar het verhaal van Steven Adriaansen (burgemeester van de gemeente Woensdrecht) en Laurys Bennink (gemeenteambtenaar in Tiel en raadslid in gemeente Neder-Betuwe) laat zien dat je elkaar en zelfs je omgeving kunt inspireren in een goede mentor-relatie.

Onverwachte dingen gebeuren altijd.En het zit zeker niet altijd mee.Leer van Fidel Castro hoe je juist dan een stap naar voren moet maken. En jezelf moet laten zien.

Na bijna 80 leiderschap snacks over historische leiders en wat je daar als hedendaagse leider van kunt leren met Boudewijn en Floris, sluit Liza aan bij het 'snack team'.Daar zijn we ontzetten blij mee. En haar aanstekelijke enthousiasme hoor je al in deze korte introductie. 

'Een inkijk in wat succesvolle leidinggevenden kenmerkt bij het omgaan met complexiteit en paradoxen. Welke cruciale eigenschappen helpen bij het laveren tussen schijnbare tegenstrijdigheden: zelfinzicht, evenwicht, ruimdenkendheid en empathie.' In deze aflevering verkennen we hoe deze eigenschappen zich manifesteren in de dagelijkse praktijk en in hoeverre ze ontwikkelbaar zijn. Wil je het boek van Danny Mullenders bestellen?https://dannymullenders.nl/boeken-kopen/ 

Op 3 april 1990 werd de Belgische koning Boudewijn voor één dag handelingsonbekwaam verklaard. Dit gebeurde op zijn eigen verzoek, omdat hij gewetensbezwaren had tegen de abortuswet die hij moest ondertekenen. Dit staatsrechtelijke compromis zorgde voor bewondering én kritiek. Was het een slimme oplossing of een gevaarlijk precedent? Een fascinerend vraagstuk over de rol van een koning in een democratie.

Bij veranderingen gaan verworven zekerheden soms verloren en is de nieuwe werkelijkheid nog niet altijd duidelijk.De onzekerheid die mensen daarbij kunnen voelen speelt op individueel niveau, maar ook breder.Met Sanneke Kats, maker van de podcast Ode aan onzekerheid (zie link hieronder) spreek ik over die dynamiek.https://open.spotify.com/show/6CKcraWHPkpI8ZJluzEn2j?si=d1aed45e065141cb  

Tony Blair werd in 2001 met een grote meerderheid herverkozen tot premier van het Verenigd Koninkrijk.Maar in plaats van tevreden te zijn over de, door de kiezer ervaren, successen zocht hij naar een methode om meer van zijn ambities waar te maken.Hij introduceerde met de hulp van Michael Barber een methode om beleidsmakers en uitvoerders te helpen om meer te bereiken. De Deliverology.Simpel maar doeltreffend. 

Stel je een podium voor: de lichten gaan aan, en zonder script moeten spelers inspelen op onverwachte situaties. Herkenbaar? In organisaties voelen veranderingen vaak net zo aan. Het onvoorziene, het samenwerken in het moment, en het omgaan met weerstand zijn dagelijkse kost.Maar wat kunnen we leren van cabaret over het omgaan met chaos en onzekerheid? Hoe blijf je wendbaar én impactvol als de omgeving continu verandert?Luister naar de podcast, maar maak ook kans op een prachtig boek over dit onderwerp. Luisteren dus!

Deze aflevering is onderdeel van een tweeluik waarin Paul Jan Linker en ik spreken over de wijze lessen die we beiden hebben kunnen trekken uit onze podcasts.Hij vertelt over wat hij ziet als rode draad in zijn gesprekken met eindverantwoordelijken in de publieke sector in zijn podcast 'Topsturing'. Ik vertel over mijn inzichten uit 3,5 jaar leiderschap snacks over historische leiders, en wat je daar als hedendaagse leider van kunt leren.Ik was te gast in zijn kerstspecial. Hij in de mijne. Een aanrader dus om naast deze aflevering ook te luisteren naar de podcast 'Topsturing'.De podcast Topsturing (op Spotify): https://open.spotify.com/show/4u06bhEiXsTGi4268k29dJ?si=f2607ad64c5c47a9De achterliggende gedachte achter de vragen van Paul Jan in zijn podcast vind je hier: https://www.sturingsadvies.nl/sturingsvraagstukken/multi-dimensionaal-sturen-mds/

Waarom hebben we vaak zo'n negatief beeld van ambtenaren en publieke sector-medewerkers? Zijn ze echt "lui", "inflexibel" en "overbetaald"? Of speelt er meer?

In deze aflevering duiken Boudewijn en Christian in het bewogen leven van Giuseppe Garibaldi, een van de meest iconische figuren van de Italiaanse Risorgimento.Wat kunnen hedendaagse leiders leren van Garibaldi's charisma, zijn vechtlust, en zijn compromisloze streven naar vrijheid? Luister mee naar de lessen en inzichten die deze historische figuur ons vandaag nog te bieden heeft.

"Het is vaak zo dat de complexiteit van de situatie en de onuitgesproken verwachtingen van de klant pas duidelijk worden wanneer je daadwerkelijk aan de slag gaat. Deze verwachtingen zijn medebepalend voor het behalen van een blijvend resultaat". Zo maar een quote uit het gesprek dat ik had met Steven van den Heuvel over zijn visie op de 7 eigenschappen van een succesvolle veranderaar.

In deze aflevering duiken we in een fascinerend en moreel complex hoofdstuk uit de geschiedenis: de relatie tussen Douglas MacArthur en keizer Hirohito na de Tweede Wereldoorlog.Waarom besloot MacArthur Hirohito aan de macht te laten, ondanks zijn dubieuze rol tijdens de oorlog? Welke lessen kunnen we hieruit halen – niet alleen over leiderschap, maar ook over hoe we oordelen over de complexe keuzes van anderen?

In een roman zijn de personages essentieel, net zoals de medewerkers, teams en andere belanghebbenden dat zijn in een organisatie. Als schrijver moet je de motivaties en onderlinge relaties van de personages begrijpen om een geloofwaardig verhaal te creëren. Evenzogoed moet je als adviseur de dynamieken en belangen binnen een organisatie doorgronden om effectief te kunnen adviseren.Luister naar de paralellen die ik met Eric ten Hulsen, auteur van "De wezen van Amsterdam", trek tussen een roman schrijven en een organisatie doorgronden.

Prins-regent Karel van België is een wat tragisch persoon in de Belgische geschiedenis. Ondanks zijn inspanningen om het land te stabiliseren, werd hij al snel na de oorlog aan de kant geschoven toen zijn broer, koning Leopold III, terugkeerde. Zijn latere leven was eenzaam en vol frustratie, omdat hij nooit volledig werd gewaardeerd voor zijn inzet, resultaten en opofferingen als tijdelijke vorst.Weer erg leerzaam voor moderne leiders.

Wat begon als een interimopdracht om tijdens een ziekte- en herstelproces samen directeur te zijn. En gericht was op een soepele terugkeer.Dat werd KINTSUGI, een traditionele Japanse techniek waarbij iets dat gebroken is wordt gerepareerd met lak vermengd met goud, zilver of platina.  De breuklijnen worden benadrukt als een deel van de geschiedenis en de schoonheid van het geheel neemt toe.

Een mix tussen Machiavelli en Kingdon's "Windows of opportunity", zo kun je de actie van Benjamin D' Israeli om buiten het parlement om en onder de waakzame ogen van de Fransen een fors pakket aandelen in het Suezkanaal te kopen wel noemen.Mooie lessen voor hedendaagse leiders

Valse of gecreëerde dilemma's"  Roos Slegers, Univesitair docent op het gebied van organisatie-ethiek, deelt haar unieke perspectief op leiderschap, verandering en de uitdagingen waar organisaties vandaag de dag mee te maken hebben.

Wat als je op een positie terecht komt waarvan je weet dat je slechts een comprimis-kandidaat was. Waarvan je dus weet dat je vanuit verschillende hoeken tegenstand kunt verwachten.Wat doe je dan?Leer van Paus Adrianus VI, de Nederlandse paus.

Jobcrafting is het op eigen initiatief kleine veranderingen aanbrengen in je taken en verantwoordelijkheden, zodat deze beter aansluiten bij je sterke punten, interesses en behoeften.Wie wil dat nou niet?

Voor velen niet de meest bekende historische leider, maar Jan Sobieski staat symbool voor de aanpak van "direct in actie komen". In de aanloop naar de Slag bij Wenen handelde hij zonder aarzeling toen hij hoorde van het Ottomaanse beleg. Hij verzamelde zijn troepen en marcheerde in recordtijd naar Wenen om de stad te redden. Zijn vermogen om snel beslissingen te nemen en direct in actie te komen, redde niet alleen Wenen, maar ook Europa van een mogelijke Ottomaanse expansie.Het luisteren waard!

Geluk is aanvaarden dat je niet altijd gelukkig bent. En gaat het meer om een soort tevredenheid. Herkennen waarover je tevreden bent, waarover je je gelukkig kunt voelen en wat je echt ongelukkig maakt is daarbij heel belangrijk. 

Vertel wel WAT je wil dat bereikt wordt.Vertel zeker ook WAAROM je wil dat het bereikt wordt.Maar laat de uitvoerders zelf bepalen HOE het bereikt wordt.Leer van de revolutionaire Auftragstaktik van Helmuth von Moltke.

Positiviteit en veerkracht zijn te ontwikkelen.Noem binnen 15 seconden 3 positieve dingen van een negatieve gebeurtenis.Het lijkt nep en gemaakt. Maar het werkt!Leer meer over hoe je positiviteit kunt hacken door te luisteren naar de podcast die ik opnam met Niek van den Adel.

Deng Xiaoping moderniseerde de Chinese economie door marktelementen te introduceren en decentralisatie te bevorderen, terwijl hij de politieke macht van de Communistische Partij stevig handhaafde. Onder zijn leiding werd China getransformeerd tot een economische grootmacht. Maar hij is ook bekend vanwege zijn harde optreden tegen dissidenten, zoals bleek tijdens het Tiananmen-pleinprotest van 1989.

In organisatieverandering worden veel technieken uit de marketing gebruikt.Het grappige is dat mensen zich zelfs door deze technieken laten beinvloeden als ze weten dat ze worden gebruikt.En mooie bonus; er is dit keer een boek te verdienen met het luisteren en reageren op de podcast!!!

Te laat komen is voor velen niet oké.Je kunt laatkomers proberen te overtuigen waarom het niet oké is. En wat het ze kost.Maar je kunt ze ook eens vragen wat dat te laat komen ze eigenlijk oplevert.Een mooie passage uit het gesprek dat ik had met Pauline Jonker over motivatie.Wat is motivatie wèl en wat is het niet?Het antwoord is verrassender dan je zou denken. Een beetje ongrijpbaar, maar wel degelijk veranderbaar!

Dat je op dit moment gelijk hebt, wil niet zeggen dat je altijd een beter mens bent.Bisschop Desmond Tutu was betrokken bij een van de grootste omwentelingen in de recente geschiedenis. De afschaffing van het apartheidsregime in Zuid-Afrika.Zijn doortastende, maar ook milde, aanpak was een sleutel tot de successen van destijds.Leer van zijn overtuigingen, zijn aanpak en zijn manier van werken in deze leiderschap snack.

Effectief samenwerken is een behoorlijke klus. Zeker als de context steeds lastiger, complexer of moeilijker wordt.Katja Staartjes vertelt over de overeenkomsten tussen het leiden en ontwikkelen van een team in het gewone leven en teams op de hoogste bergtoppen van de wereld.

Problemen oppakken, ook als ze niet per se op jouw bordje liggen.Rust creëren in een organisatie, een afdeling of een wereld die niet primair onder jouw verantwoordelijkheid valt, siert je als mens. Maar kan ook de sleutel zijn om rust te brengen in datgeen waar je wel verantwoordelijk voor bent.Leer van Margaretha van Oostenrijk, landvoogdes van de Habsburgse Nederlanden begin 16e eeuw.

Niemand heeft behoefte aan een oplossing voor een niet bestaand probleem. Om zicht te houden op wat er werkelijk is, zetten we onze oordelen, overtuigingen en ideeën tijdelijk opzij.  Zie daar: de ontwerpende aanpak.

Soms moet je als leider concluderen dat je niet meer de juiste man/vrouw op de juiste plaats bent. Dat kan zijn omdat je veel succes hebt gehad. Maar ook omdat je juist te weinig succes hebt gehad.Dan is het tijd op weg te stappen.Het is niet verstandig om het zo rigoureus te doen als Jan van Schaffelaar. Die sprong van de kerktoren van Barneveld om het leven van zijn soldaten te redden.Maar er zijn zeker wijze lessen te trekken uit zijn daad.

"Cultuur gaat over ongeschreven regels. Medewerkers kijken hierbij niet of nauwelijks naar managers maar vooral naar hun directe collega's".Met deze passage uit het boek Klant-DNA wordt mooi omschreven waarom cultuur veranderen zo'n intrigerend vraagstuk is.Luister naar deze aflevering om de 5 stappen voor een cultuurverandering van Peter Koning en Martijn Stuiver te ontdekken en doorgronden.

Je hebt te leren dat het bewaren van een goede balans tussen verschillende krachten nodig is om (soms letterlijk) te overleven als je machthebber.Daarnaast heb je oog te houden van je eigen imago bij die verschillende krachten!Leer van Graaf Floris V, de 'keerlen god', en bouwer van onze ridderzaal.

Medewerkers die positief zijn over hun "onboarding" voelen zich langdurig sterk betrokken. Daarmee wordt vroegtijdig ongewenst vertrek voorkomen. En dus is een goede onboarding een must in een tijd waarin organisaties schreeuwen om personeel. Wat heeft het voor zin om medewerkers te werven wanneer je ze vervolgens weer snel verliest?

Je kunt een boodschap pas verkondigen als je echt, oprecht en ongeveinsd gelooft in je boodschap.Wat leer je als hedendaagse leider van de apostel Paulus? Misschien niet de eerste waar je aan denkt, maar wel een die, ook voor niet gelovigen, verrassende inzichten heeft.

Er zijn heel veel redenen om naar deze aflevering van 'Leiderschap, veranderkunde en organisatieontwikkeling' te luisteren.Omdat je leert dat je het dak moet repareren als de zon schijnt.Of omdat je leert dat sorry zeggen op heel veel manieren kan.Of juist omdat je leert dat een gezonde relatie ook een gezonde medewerker is.

Tsaar Alexander III is al interessant genoeg om eens onder de loep te nemen omdat hij een van de grote voorbeelden van Vladimir Poetin is.Maar geheel op zichzelf boeit hij ook.Een man die het als grote uitdaging zag om veel van de hervormingen van zijn vader terug te draaien, herbergt lessen voor hedendaagse leiders.Niet door zijn tirannieke wijze van leidinggeven, maar wel door het dilemma waar hij voor stond.Luisteren dus! 

Al jaren ben ik als gast, als spreker of als dagvoorzitter geregeld te vinden op congressen en seminars.En de wereld achter de organisatie is altijd een beetje een black box gebleven.Hoe vind je je panel, je sprekers, maar ook je gasten?Judith de Geus organiseert jaarlijks vele congressen en seminars, dus als iemand me daar een zinnig antwoord op kan geven is zij het wel.

Lodewijk XIV is de langst zittende vorst in de historie. Een man die de meeste zijn getrouwen én tegenstanders zag komen en ook weer zag gaan.Een man ook die alles om hem liet draaien en niet voor niets De Zonnekoning werd.Maar ook de man die zijn wijze lessen meegaf aan zijn kleinzoon, toen die op het punt stond koning van Spanje te worden.

In het veranderen van een organisatie, een cultuur, een manier van werken of een samenwerking is het nodig om te weten hoe ons brein omgaat met prikkels.Prikkels om gedrag een bepaalde kant op te sturen. Ofwel een 'duwtje' de juiste richting in te krijgen.In deze podcast met Liza Luesink vertelt zij over de 4 knoppen waaraan we dan kunnen draaien:- Gemak- Weerstand- Normen- Motivatie

Verscheurd door een keuze tussen ratio en emotie is het lastig om een juiste analyse te maken.Extra pijnlijk is het als die analyse gaande de tijd toch juist blijkt te zijn, maar de mogelijkheden ontbreken om de passende stappen te zetten.Luister naar een snack over Robert E. Lee. Commandant van de Zuidelijke legers tijdens de Amerikaanse burgeroorlog.

Mentoren delen hun ervaringen en kennis, waardoor jonge medewerkers kunnen navigeren door complexe professionele situaties. Een geweldige boost voor beginnende professionals. Maar het vinden van een goede mentor is niet altijd makkelijk. Zeker niet als je iemand van buiten je eigen organisatie zoekt.Rebecca Heye van Mentorconnector heeft hier iets op gevonden.Nieuwsgierig? Luister naar deze podcast. En kijk op mentorconnector.nl/

Golda Meir speelde een cruciale rol in de oprichting van de staat Israël in 1948 en was een van de ondertekenaars van de Israëlische Onafhankelijkheidsverklaring.Haar premierschap werd gekenmerkt door forse uitdagingen, waaronder de Jom Kipoeroorlog in 1973.Ze stond bekend om haar vastberadenheid en no-nonsense aanpak in het buitenlands beleid, en haar vermogen om te werken aan een sociaal programma in het binnenland, ondanks forse dreigingen vanuit het buitenland.