POPULARITY
Australia ramchung Victoria le South Australia ramkulh ah aummi chin miphun nih THO tuah dingin timhlamhnak an ngei. Atu thla 16 ah South Australia ramkulh ah a ummi Chinmi nih Tho cu tuah dingin timhlamhnak an ngei i, thla 30 ah THO cu Victoria ramkulh chinmi nih an tuah ve lai. Thawngpang a dihdongh tiang rak ngai ve dingin kan sawm.
Tial Hlun Sang (Sang Bawi) cu Australia Chinmi chungin palik rian a kan tuan piak hmasa biktu a si. Palik rian a phun tampi lakah a tuahtuan mi cu Police Liaison Officer a si. Tam deuh in kan biaruahnak rak ngai ve dingin kan sawm.
A ralai dingmi Myanmar Thimnak kongah Ramleng ummi Chinmi cheukhat aw-ann rak ngai ve dingin kan sawm.
Khawrawnarungrul cu Australia ramhuap in a karh lengmang ve caah, Australia ummi minung cu khuasik a tlak hlan ah raikhamsii I chun cio u tiah forhfial a si. Australia ngandamnak rethei le phorhrit a si nak hnga lo, raikhamsii i chunh cio dingin siibawi nih forhfialnak an ngeih hna. Khawrawnarungrul kong he pehtlaih in biaruahnak ah bialettu hna cu: 1) Rev. Sai Lian Thang, 2) Pi Dawt Hlei Hniang, 3) Chan Ceu Lian, 4) Pu Van Lian, 5) Stella Thian Hlun, 6) Andrew Kap Hnin Thang le 7) Ngun Za Par hna an si.
Khawrawnarungrul ruangah Australia ah a thi hmasabikmi hi James Kwan a si. Anih hi Perth ah khuasami a rak si, a thih ah kum 78 a rak si. A thi hnu ah, New South Wales Ngandamnak Zung le Australia Cozah nih an chimmi cu hi rungral hi a karh nak hnga lo zeitindah kan I runven lai tihi a si. Australia ah a ummi Chinmi nih zeitindah hi zawtnak kong he pehtlaih in an ruahning le an hmuhning a si timi biahalnak tamdeuh in hun ngai hna usih.
Thangthar mino nih hngalh ngaimi Paling cu South Australia (Adelaide) khuasa Chinmi nih Kum 72nak Chin Miphun Ni (Chin National Day) ah hlasa ding in sawmnak in Australia a rak phan. Atuhi, Melbourne ah a um lio a si. SBS Radio Hakha Chin nih biaruahnak a ngeihmi chungin a chimmi cu "copyright hi biatak tein [Chinmi nih] kan hman khawh [thiam] a si ahcun [ringawn lei in] kan thangcho deuh lai"...biaruahnak tamdeuh in hun ngai ve
Melbourne um Chinmi nih 14 February 2020 ni ah, Australia Ram meikangh bawmhnak caah an hmuhmi tangka cu Country Fire Authority (CFA) sin ah an rak pek hna. Hi bawmhnak kong he pehtlaiin, nitlaklei Melbourne ah dirhmi [Meikangh Bawmhnak Bu] ah chungtuan a simi: Robert Ngunsang he chikhat biaruahnak hun ngai hna usih.
The Ethnic Schools Association of SA nih Hakha Chin cu sianginn ah cawnca pakhat in a cohlan cang. Adelaide khuapi ah a ummi Chinmi zong nih Hakha Chin cu cozah hnatlakpi nak in cawn khawh a si cang lai. Hakha Chin cawnnak ngei kho dingin tlangtlatu le laireltu Upa, Pu Zung Lian cu SBS Radio Hakha Chin nih biaruahnak a ngeih. Tamdeuh in hun ngai hna usih.
Australia Rammi Sinak (Citinzen) cu Australia ummi Chinmi, soktlak a simi zong nih an sok cio nain, nihin ni tiangah cohlan a simi hi an tlawm; cohlan rihlo mi an tam. Cutikah, a nai ah cohlan a simi he biaruahnak le cohlan rihlomi (a hngak rihkomi minung 3) hna he SBS Hakha Chin nih biaruahnak a ngeih hna. Tamdeuh in hun ngai ve.
Ms Ngun Za Sung works as an accredited English Hakha Chin interpreter and a case worker in particular, a family violence cases. She states that when it comes to family violence, we shall not be thinking that a husband or father is always the wrongdoer; but the wife or mother can be the core reason for causing family violence in our Chin community. She then talks about what and how can we prevent and do about the family violence before the police and court involved in the cases, thus before it is little too late to be remorseful. - Pi Ngun Za Sung cu holhleh rian lawng silo in innchungkhar buaibainak tawlreltu zungah riantuantu a si. Chinmi nih innchungkhar buaibainak kan ti ahcun pasal le lawnghi misual ah kan ruah hna, asilo, nupi le hrim zong nih innchungkhar buaibainak a chuahtertu an si ve ko. Asicun, innchungkhar buaibainak cu zeitindah kan kham khawh lai, zeitindah palek le biaceihnak zunglei an I teltum hlan ah,a tlaituk hlan le I ngaihchih hlan ah kan riantuan awk cu zeidah a si? SBS Radio Hakha Chin tamdeuh in hun ngai….
The census runs every five years, the census identifies key characteristics of the population to help plan for the country’s future. So, what do you need to know? - Australia ah milu relnak hi kumnga dan ah voikhat tiin tuah lengmang mi a si. Aluancia kum 2016 ahkhan an rak tuah cang, a hung changmi milu relnak cu 2021 ah tuahthan a si lai. Chinmi zong Australia ah a ummi, khuasami kan tam. Australia rammi sinak a ngeimi zong kan um, umthainak nawl a ngeimi zong kan tam; khual le ramdang siangakchia sinak in a ummi zong kan um. Cutikah, Australia milu relnak konghi Chinmi nih kan hngalh a herh ngaimi pakhat a si ve. Milu relnak kong ah na hngalh a herhmi pahra ka hun chim lai.
Joel arrived in Australia as a young age from Chin State, Burma. He becomes a very first Chin flight attendant in Australia. SBS Hakha Chin interviewed him about his creative career choice. - Joel cu a ngakchiat lio tein Australia a rak phan. Australia ah sianghleirun a dih hnu ah, Vanlawng Khual Zohkhenhtu (Flight Attendant) rian a tuannak kong he pehtlaiin SBS Radio Hakha Chin nih biaruahnak a ngeih. Chinmi ramdang phanmi, ahleiin mino tampi ca zongah a saduhthahnak bia tampi a chim ve. SBS Hakha Chin ngai cio hna usih.
Whether it’s reporting suspicious activity, or being random breath tested, many of us will meet police in our day to day lives. However, for some new arrivals it can be a fearful experience, reminding them of corruption or injustice in their homelands. A new initiative called ‘Coffee with a Cop’ is trying to overcome old resentments towards police. - Lunghrinhmi kongah repawt pek na duh ah siseh, a silole thaw chemter ruangah siseh, mi tamdeuh cu palik he kan I tong pah tawn ko hna lai. Nain, mipem thar caah cun Palik he iton tik ah a thinphangmi le a thermi zong an um ko lai. A ruang cu an khualeram cio an rak um lio I an hmuhtonmi ziknawhnak le dinruallonak kong tete a thar in hngalhternak a petu zong a si kho caah tihphan le thinphan ngai zong an caah a si kho mi a si. Cucaah, ahlan ah Palik cungah thinhunnak le lungfahnak na ngeihmi kha teikho dingin “Palik he Coffee Din Tinnak” timi an tuah. Asile, Palik le Mibu Karlak Ah Donhmi Hlei kong timi le a tanglei biaruahnak hna cu tamdeuh in hun ngai hna usih.Biahalnak:Australia na phakka ah Palik hi na rak ttih hna maw? Atu ta na ttih ti hna maw?Palik hi zeitik caan ahdah chawnh khawh an si? Na ruah khawh tawk le na hngalh tawk tein ka chim law ka duh ko.Palik cungah na lungtlinlonak hna a um bal maw?
Nearly half of Australian adults don’t have a will. This means that the jurisdiction of your state or territory may have the ultimate say on who is to receive your assets. - Ro Kongah Zeibantuk Biahalnak Dah Na Ngeihmi A Um?Australia na phak hnu ah, na fale ro vuihnak le ro chiahtaknak kong hi na ruat bal maw?Australia ah Chinmi hringtu nulepa hna fale ro vuih le ro chiahtak kong ah na hngalhmi a tam maw? Asile, tamdeuh in hun ngai hna usih.
Enjoying traditional wrestling, singing, performance and food, Melbourne’s Chin community celebrated their National Day this week. - Aluancia zarh ahkhan, Melbourne khuasa Chin miphun hna nih Chinmi caah nisunglawi a simi: Chin Miphun Ni cu zalawngtein le hlunghlai taktak in tuah a rak si. Hi ni ah Lai Paih, hlasaknak le laam phunphun in caan hman a rak si.
SBS Hakha Chin interviewed two Year-12 Chin students scored the highest marks, ATAR 90 or above. - SBS Hakha Chin nih tukum, 2018 ah Chinmi fanau tang 12 a dihmi hna mark 90 in a cunglei a hmutu he chikhat biaruahnak a ngeih hna.
SBS Hakha Chin Alcoholism Project aims to understand Chin people perceptions of alcohol, and the potential harm that it may cause. This project was done to improve the community’s knowledge and understanding of alcohol and its related harms.Special GuestsNgun Za Sung (English Hakha Chin Interpreter)F. Lai Len – (Former Cultural Officer, Chin Association for Christian Communication)Sang Hnin Lian (Secretary, Melbourne Chin Church)Siang Hlei Hmung (Former Alcoholic) - Ramthumnak Chinmi kan phak hnu ah > Zu din nih a lemcangmi le zu-sal ah a ummi kan tam ngai, minung nih kan hrial duhmi; ton kan duhlo bikmi thih-lohnak zong zu-din; zu-rit ruangah a tongmi kan tam cang. Pakhatkhat cu tuah a hau. Cu a si tik ah, hi biaruahnak hi zapi lungfimnak can ah saduhthahnak nganpi he, SBS Hakha Chin nih a tanglei minung pa 4 cu biaruahnak a ngeih hna. Hi Dal III nak zong hun ngai chap rih > na siaherhmi sin ah nun hrawm ve hna.
SBS Hakha Chin Alcoholism Project aims to understand Chin people perceptions of alcohol, and the potential harm that it may cause. This project was done to improve the community’s knowledge and understanding of alcohol and its related harms.Special GuestsNgun Za Sung (English Hakha Chin Interpreter)F. Lai Len – (Former Cultural Officer, Chin Association for Christian Communication)Sang Hnin Lian (Secretary, Melbourne Chin Church)Siang Hlei Hmung (Former Alcoholic) - Ramthumnak Chinmi kan phak hnu ah > Zu din nih a lemcangmi le zu-sal ah a ummi kan tam ngai, minung nih kan hrial duhmi; ton kan duhlo bikmi thih-lohnak zong zu-din; zu-rit ruangah a tongmi kan tam cang. Pakhatkhat cu tuah a hau. Cu a si tik ah, hi biaruahnak hi zapi lungfimnak can ah saduhthahnak nganpi he, SBS Hakha Chin nih a tanglei minung pa 4 cu biaruahnak a ngeih hna. Hi Dal II nak ahcun, Zudin le Biaknak lei kong, le a dangdang an si. Hun ngai ve > na siaherhmi sin ah nun hrawm ve hna.
SBS Hakha Chin Alcoholism Project aims to understand Chin people perceptions of alcohol, and the potential harm that it may cause. This project was done to improve the community’s knowledge and understanding of alcohol and its related harms.Special GuestsNgun Za Sung (English Hakha Chin Interpreter)F. Lai Len – (Former Cultural Officer, Chin Association for Christian Communication)Sang Hnin Lian (Secretary, Melbourne Chin Church)Siang Hlei Hmung (Former Alcoholic) - Chinmi nih Zudin a hmuhning, nunphung a si le silo > Australia phakhnu ah, Chinmi zudingtu tlawm le tam deuhnak kong le a dangdang biaruahnak cu SBS Hakha Chin nih atanglei minung pa 4 a ngeih hna.Bialettu: Ngun Za Sung (English Hakha Chin Interpreter)F. Lai Len – (Former Cultural Officer, Chin Association for Christian Communication)Sang Hnin Lian (Secretary, Melbourne Chin Church)Siang Hlei Hmung (Former Alcoholic)
Australians are getting older and the need for good quality aged care is a growing concern. Many don’t know about the services and how they can access them. - Australia ah putar- nutar an karh bantuk in an I dornak inn le an hmanmi thilri a that le thatlo kong zong ceih-hmai ngaimi a si. Cun, hi kongah mi zapi lungretheinak a pek zong hi a karh ve. Zapi zaran cu hi tar-dor-inn kong hi zeitindah luhnak lam a um/si ti a hngal lo mi an tam ngai.Biahalnak: Chin pi le pu; hringtu nulepa hi tar dor-inn ah chiah ding a si maw? Asilole, Lai nunphung dah fek tein i tlaih ding a si? Chinmi aw-an tamdeuh in vun ngai hna usih.SBS Radio Hakha Chin pehtlaihinak ~ Email: hakhachin.program@sbs.com.au
Settling in a new country comes with many challenges. Finding housing, education, employment is stressful and can have an impact on mental health. For people in need, there are ways to get free mental health support in Australia.If you'd like to access mental health support, make an appointment with your GP or call a free helpline like beyondblue at 1300 22 4636 or Lifeline at 13 11 14. - Australia ram ah Chinmi umhmun a thar in kan khuar cio than tikah, mah le sining cio in, kan khuasak tintuknak ah vawlei harsatnak tampi kan ton cio lai. Thinlung ngandamnak kong he pehtlaiin bawmh a herhmi caah, bawmchantu minung an um ko, Australia ram ahcun, a man pek haulo tein bawmhnak don khawh le co khawh asi ko.Nangmah pumpak hmuhtonmi kongah biaruahnak ngeih na duh ahcun, asilole, na dawtmi minung aiawh in ruahnak halna duh ahcun, a lak tein, beyongblue an number 1300 22 4636 asilole, lifeline 13 11 14 ah chawnhkhawh asi ko.
Settling in a new country comes with many challenges. Finding housing, education, employment is stressful and can have an impact on mental health. For people in need, there are ways to get free mental health support in Australia. If you'd like to access mental health support, make an appointment with your GP or call a free helpline like beyondblue at 1300 22 4636 or Lifeline at 13 11 14. - Australia ram ah Chinmi umhmun a thar in kan khuar cio than tikah, mah le sining cio in, kan khuasak tintuknak ah vawlei harsatnak tampi kan ton cio lai. Thinlung ngandamnak kong he pehtlaiin bawmh a herhmi caah, bawmchantu minung an um ko, Australia ram ahcun, a man pek haulo tein bawmhnak don khawh le co khawh asi ko. Nangmah pumpak hmuhtonmi kongah biaruahnak ngeih na duh ahcun, asilole, na dawtmi minung aiawh in ruahnak halna duh ahcun, a lak tein, beyongblue an number 1300 22 4636 asilole, lifeline 13 11 14 ah chawnhkhawh asi ko.
Relative to many countries, Australia's divorce rate is high. Data from the Australian Bureau of Statistics says that in 2012 40% of marriages ended in divorce. When contemplating a divorce, making good decisions early on can save you heartaches. - Zei miphun paoh, nuva aathenlomi an um lo; an I then cio. Sihmanhsehlaw, Australia ram ahcun, phunglam, upadi ning tein – nuva ithennak zong hi tuah a hau. Australia cozah nih nuva thennak kong he pehtlaiin a sermi upadi le phunglam cu nuva thennak tuahtik ah, zulh a haumi a si. Asile, Australia ram ah nuva thennak cu zeitindah tuahning a si, tamdeuh in vun ngai hna usih. Cun, kanmah Chinmi chungin nuva thennak lei hmuhtonnak a ngeimi Senri Par he zong chikhat, hi ka chimmi a bawmtu dingah biaruahnak zong kan ngei te lai.
Go Back To Where You Came From Live airs over three consecutive nights, 2-4 October, 8.30pm, LIVE on SBS and streaming live on SBS On Demand. - Australia ram ah a-linsa ngaimi muicawl pakhat cu, “Go back to where you came from” – “Na Ratnak Ram Lei Ah Kir Than” a tawinak in, “na ram ah kir than” timi a si. Hi muicawl cu Tuzan thok in, thaizan le kipzan tiah SBS on Demand timi ah an thlah lai. Zan 8:30 in zohkhawh asi lai. Chinmi, Australia ram kan khuasak tintuknak ah miphun thleidannak, namnehnak, sersatnak, zohniamnak le soiselnak kan tong ve maw? Nangta na tong bal maw? Kan hawile Chin miphun ta an tong ve maw? Biahalnak le bialehnak vun ngai ve!
Exploring the experience of Chin Job seekers in Australia. - Australia khuasa Chinmi hna chungin an rian kawlnak ah harsatnak an ton mi tete, zeiruangahdah rian hmuh a har timi an hmuhtonmi biaruahnak a si.Rian kawlliomi nih a tanglei link ahhin, rian kawl khawh a si.https://www.seek.com.auhttps://jobsearch.gov.auhttps://careers.vic.gov.au/jobshttps://au.indeed.com.au
Almost two million Australian cars are still on the road with potentially fatal airbags. A mandatory re-call of the takata airbags was ordered by the Federal government in February, with 100 million cars affected worldwide. - Australia lam ah monghmi mawtaw nuai-hnih cu motor ah an hmanmi‘airbags’, Takata hmelchunhnak a ngeimi, a riantuanmi a thatlo caah, mawtaw ngeitu nih a cawknak dawr ah kal in, chekhlatter le thlennak tuah ter ding a si lai tiah Australia Ramhuap Cozah nih nawl a chuah.Na motor airbag him le himlo checknak webiste cuhttps://ismyairbagsafe.com.auSBS Radio Hakha ChinPehtlaihnak: hakhachin.program@sbs.com.au
Interviewing top Chin students who attained 90 marks or above in year 12 in Australia.Bawi Tha Hnem Cinzah (Melbourne): Moses Van Bawi Chawn, Van Hlawn Sung, Ruby Ni Chin (Perth) and Lydia Sui Hlawn Mawi Mang (Brisbane) - Australia ram ah Chinmi fanau chungin tang 12 ah mark 90 in acunglei hmuhtu he tonbiaruahnak: Bawi Tha Hnem Cinzah (Melbourne): Moses Van Bawi Chawn, Van Hlawn Sung, Ruby Ni Chin (Perth) and Lydia Sui Hlawn Mawi Mang (Brisbane)
Tulio Chinram ram le Chinmi nih kan tonmi harnak kongkau he pehtlai in Chin Christian Council in Australia (CCCA) tawlrel nakin Australia Chinmi huap hruaitu upa dihlak meeting tuah a si i hi meeting ah "Australia Chin Relief Committee" serchuah a si. Cu committee nih a hmalak ding mi cu:1. Australia Cozah, NGOs pawl sinah "Lobby" fakpi in tuah/aupi ding. 2. Australia in bawmhnak a chuakmi poahpoah hi pikpak si loin hmunkhat ah felfai tein phakter khawh ding. 3. Australia um Chin Churches sinah bawmhnak tuahdingin aupi/tlangtlak ding. 4. Bawmhnak a chuakmi poahpoah cu Chinmi harnak a tongmi dihlak sinah phakter ding timi phun li in kan u-nau harnak a tongmi hna caah riantuan hram dawmh an ii tim.Chuncung khua cu Hakha in khan 15 hrawng a hlatnak ah a um mi a si. Atutan kokek vawlei harsatnak ruang ah Chuncung inn 15 hrawng a rawk i a cheu cu an ttheh cang, a cheu cu tthal chuah tik ah ttheh a timmi zong an um tiah kan theih. Leikuang hi Ekah 42 hrawng mincimh ruang ah a rawk mi a um i cun leihmun a rawkmi zong hi theih rih lomi hmun tampi an um rih lai tiah Pastor Mang Nawl Lin nih a chim.Hakha Khrihfa bu kip hruainak in Vomtu Maung celhtuar ah rawl ulh in minung 1,500 renglo Hakha khua himnak dingah thlacamnak ngeih a si. Pathian dawtnak thawngin ni 4 chung ruah a sur ti lo. Ni hin ni tiang theih tawk ah Hakha le Hakha pengah inn lo rawkmi inn hna cu725 reng lo a si. Hakha, Mi-ee peng Mangnu khuami vialte cu an khua chak mincimh ruangah Aive lam tlangbo ah an khua ningpi in minung 70 renglo harnak tong in buk an tom hna. Nihin ni tiang Hakha khua ah harnak tongmi hna cu camp 11 ah chiah an si i, chungkhar inn-dawng in 1,345 an si ii minung in 5,977 an si.