FactGurus | BNR

Op 17 Januari was in de New York Times een full-page advertentie te zien die opriep om Tesla's voorzien van Full Self Driving software van de weg te halen, omdat deze levensgevaarlijk zouden zijn. Maar wat in eerste instantie een bezorgde non-profit lijkt, die best terecht vraagtekens hebben bij het proberen van beta software op de openbare weg, blijkt een schimmig verhaal van belangenverstrengeling en modder gooien.   Links https://techcrunch.com/2022/01/17/new-york-times-ad-warns-against-teslas-full-self-driving/ See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op verschillende plekken in de media konden we lezen dat producent ITV een onafhankelijk onderzoek laat doen naar de misstanden bij tv programma The Voice of Holland. Klopt dat?  “Zelf noemt ITV het niet een onafhankelijk maar een extern onderzoek.” zegt Anouk Rosielle, litigation partner bij advocaten kantoor Dentons Europe. Lezers die geen juridische achtergrond hebben, denken bij ‘extern' en ‘onafhankelijk' hoogstwaarschijnlijk aan iets anders dan wat het primaire doel van het onderzoek is.  Samen met Jeroen Soeteman, lid van de adviesraad van de orde van advocaten kijkt Frank Leeman naar de definities en kernwaarden van advocaten, waaruit blijkt dat een advocaat en een dergelijk onderzoek per definitie partijdig is. Een andere kernwaarde is dat een advocaat onafhankelijk moet zijn — dat het handelen van de advocaat niet beïnvloed mag worden door anderen dan zijn client.    LINKS https://www.advocatenorde.nl/de-advocaat/kernwaarden-1 https://www.advocatenorde.nl/standpunten/intern-feitenonderzoek https://www.advocatie.nl/nieuws/kamervragen-over-onderzoek-van-doorne-naar-the-voice-ongewenste-situatie/ https://www.om.nl/actueel/nieuws/2022/01/20/politie-en-openbaar-ministerie-vragen-zedenslachtoffers-tvoh-zich-te-melden https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6889844393650475008/ See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op Twitter tweette een aantal BN'ers dat de bijdrage van de cultuur sector aan het BBP bijna twee keer groter is dan de bijdrage van landbouw, bosbouw en visserij. Een dergelijke zin is inderdaad te vinden bij het CBS, maar wat valt er allemaal onder de kop 'Cultuur, Sport, en Recreatie' en is dat wat de BN'ers bedoelen, is cultuur meer dan 32 miljard per jaar? Ook aandacht voor de wérkelijke kosten van elektrisch rijden.  LINKS https://twitter.com/claudiadebreij/status/1481643701638086656?s=20 https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/29/bijdrage-cultuur-en-media-aan-economie-3-7-procent https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/84088NED/table?dl=608EA See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tijdens de laatste dagen van de scholen sluiting publiceerde UNICEF een document samen met andere kinderrechten organisaties met daarin de oproep om de scholen niet langer nog te sluiten. Maar hoe zit dit juridisch gezien? 'Nederland is verplicht om de belangen van minderjarigen voorop te zetten en duidelijk te maken hoe die belangen meewegen', staat in de oproep. Maar is de staat ook echt verplicht om die belangen voorop te zetten, en daarnaast te motiveren hoe de afweging gemaakt is. Daarnaast in Fact Gurus een korte kijk op een publicatie in Trouw over de verlenging van de maximale lengte van tijdelijke huurcontracten, die niet van 2 jaar naar 3 jaar is gegaan, in tegenstelling tot wat er te lezen is in een wetswijziging.   links https://eu01.z.antigena.com/l/aPECqbRmi66Fd9EwaX-ccUvyFH6Cq5uNfZqtSkzCx4opCNPhwYYVFa6~yEtQAokXWdCHI5gTxauBvJEzI_dkLZ~QEFlZHWFgkEMZS-g1t3zEN-FrSqZ4E3o7Lc~YeT6cLgbPTj4tuhCDkD0YPc-aQQ3ujHHAvipf8i07ps6R2P6xtvbMpATxMXqUvPqDbiwcDM0tUrxYSV7Xg9o3j6z https://www.unicef.nl/nieuws/2021-12-30-zet-de-belangen-van-kinderen-echt-voorop-open-de-scholen-na-de-kerstvakantie See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elon Musk was midden December te gast bij een podcast van the Babylon Bee, een satirisch web magazine in de Verenigde Staten. In de podcast doet Musk de bewering dat Rondom een kern centrale een groot gebied onbewoond blijft omdat niemand er wil wonen. Als je dat gebied vol zou leggen met zonnepanelen, dan levert dat meer stroom op dan de kern centrale zélf. Met hulp van Professor Turkenburg, Professor Blok, en Joannes Laveyne rekenen we een aantal verschillende aannames door om te kijken of we Elon op onzin kunnen betrappen.

In een Amerikaanse podcast zegt Tesla-baas Elon Musk dat 'rondom een kerncentrale een groot gebied onbewoond blijft omdat niemand er wil wonen. En als je dat gebied zou volleggen met zonnepanelen, dan levert dat meer stroom op dan de kern centrale zélf'. Zou dat kloppen?

In een Amerikaanse podcast zegt Tesla-baas Elon Musk dat 'rondom een kerncentrale een groot gebied onbewoond blijft omdat niemand er wil wonen. En als je dat gebied zou volleggen met zonnepanelen, dan levert dat meer stroom op dan de kern centrale zélf'. Zou dat kloppen? Elon Musk zei dit eerder deze maand in de podcast van ‘the Babylon Bee', een satirisch web magazine in de Verenigde Staten. Met hulp van Professor Turkenburg, Professor Blok, en Joannes Laveyne rekenen we een aantal verschillende aannames door om te kijken of we Elon op onzin kunnen betrappen. Kijk ook https://youtu.be/jvGnw1sHh9M See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een hardnekkige one-liner; "25% van de 15 jarigen is laaggeletterd, of is functioneel analfabeet". De afgelopen maanden op meerdere plekken te horen geweest, zoals bij Geert Wilders tijdens de algemene politieke beschouwingen. Maar ook begin december kwam deze quote weer vaker voorbij na de waarschuwing van de onderwijsraad voor een kansenongelijkheid in het onderwijs veroorzaakt door privé bijles. Waar komt het getal vandaan en gaat het echt zo slecht met het Nederlandse onderwijs?

Een hardnekkige one-liner; "25% van de 15 jarigen is laaggeletterd, of is functioneel analfabeet". De afgelopen maanden op meerdere plekken te horen geweest, zoals bij Geert Wilders tijdens de algemene politieke beschouwingen. Maar ook begin december kwam deze quote weer vaker voorbij na de waarschuwing van de onderwijsraad voor een kansenongelijkheid in het onderwijs veroorzaakt door privé bijles. Waar komt het getal vandaan en gaat het echt zo slecht met het Nederlandse onderwijs?   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maandag 13 December stond een grote groep boeren bij Schiphol, om de luchthaven op te kopen, te sluiten, en daarmee van het 'stikstofgedoe' af te zijn. Echter hoe groot is het aandeel van de luchtvaart in de stikstof problematiek? Zouden we daarna van het gedoe af zijn?

Maandag 13 December stond een grote groep boeren bij Schiphol, om de luchthaven op te kopen, te sluiten, en daarmee van het 'stikstofgedoe' af te zijn. Echter hoe groot is het aandeel van de luchtvaart in de stikstof problematiek? Zouden we daarna van het gedoe af zijn? Verder sprak Paus Franciscus vorige week de woorden "overspel is niet de ergste zonde, hoogmoed is altijd nog erger". Bij BNR in de Middag vroegen Roos en Donatello zich daarom af sinds wanneer er een rangorde is in de zonden? Of is die rangorde er ineens voor deze gelegenheid? In Fact Gurus werd het uitgezocht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij tv-programma OP1 was op 30 november een vader te gast die zijn kinderen meenam naar Wenen om ze daar in te laten enten omdat Corona de gevaarlijkste kinder infectie ziekte zou zijn die momenteel rondgaat. Ook aan tafel bij OP1 zat op dat moment virologe Anne Wensing, die dit statement bekrachtigde toen ze daar onverwacht om gevraagd werd door een van de hosts van het programma. Wat zeggen de cijfers? Is Corona zo gevaarlijk? Hoe vergelijkt het zich met het Rota virus, het RS virus of bijvoorbeeld waterpokken?

Bij tv-programma OP1 was op 30 november een vader te gast die zijn kinderen meenam naar Wenen om ze daar in te laten enten omdat “Corona de gevaarlijkste kinder infectie ziekte” zou zijn “die momenteel rondgaat”. Ook aan tafel bij OP1 zat op dat moment virologe Anne Wensing, die dit statement bekrachtigde toen ze daar onverwacht om gevraagd werd door een van de hosts van het programma. Wat zeggen de cijfers? Is Corona zo gevaarlijk? Hoe vergelijkt het zich met het Rota virus, het RS virus of bijvoorbeeld waterpokken? Meer lezen https://www.nature.com/articles/s41591-021-01578-1.pdf https://twitter.com/op1npo/status/1465454218718949378?s=21 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33015684/ See omnystudio.com/listener for privacy information.

In het debat Begroting Justitie & Veiligheid van 24 November vroeg Caroline van der Plas aan de minister waarom er een vuurwerkverbod is. Er zou, volgens haar, een toename zijn van brand, en vuurwerkincidenten. Ook zouden ziekenhuisopnames gestegen zijn, terwijl het verbod er is om de zorg te ontlasten. Volgens haar zou ook illegaal vuurwerk voor meer dan de helft van de slachtoffers zorgen, en illegaal vuurwerk is reeds verboden. Wat zeggen de cijfers, is er echt sprake van een averechts effect van het verbod?

Sjaak de Gouw, directeur van de GGDGHOR, was te gast bij the Big Five met Diana Matroos. In het programma zei hij dat Nederland met 0 gevaccineerde mensen nu op 6000 covid gerelateerde intensive care patiënten zou zitten bij hetzelfde aantal besmettingen. En dat als 100% was ingeënt, we geen probleem meer zouden hebben. Is het waar dat we met een dermate hoge vaccinatiegraad geen maatregelen meer zullen zien?

Ze stoten meer CO2 uit tijdens hun levenscyclus, en dragen niet bij aan het halen van klimaat doelen. Zo sprak Wybren van Haga tijdens het debat begroting Economische Zaken en Klimaat. Dat windmolens meer CO2 zouden kosten dan ze aan besparing goed kunnen maken is een uitspraak die al lang de rondte doet. Maar is dat terecht? Hoe ziet de Carbon Footprint van een windturbine er uit als je het 'cradle to grave' bekijkt?

Bleke dooier? Dan is dat vast een bio ei kopte een ingezonden brief in de Volkskrant van 20 oktober. De schrijver stelt dat de dooiers van reguliere eieren donkerder gekleurd worden door (synthetische) hulpstoffen toe te voegen aan het voer van de legkip. Is dat zo? En waarom hebben de eieren van veel hobbykippen dan tóch donker gele dooier ondanks dat een kippen houder niet actief supplementen toevoegt?

Eind september verscheen onder andere in Trouw een nieuwsbericht over ziekteverzuim bij zorgmedewerkers. Hoe minder uren deze werken, hoe hoger het percentage verzuim zou zijn.

In een Volkskrant opinie-artikel zei voormalig euro parlementariër Els de Groen: 'In België komen ze ook helemaal terug van kernenergie'. België besloot inderdaad in 2002 om niet meer te investeren in kernenergie, en uiteindelijk te stoppen met kernenergie de Belgische kern-uitstap geheten. Maar stopte men met kernenergie omdat het zo tegenviel en komen ze er zodoende van terug, of was het een politieke beslissing terwijl de ervaring met kernenergie wellicht best positief was?

Op Twitter schreef Caroline van der Plas van de Boer Burger Beweging: 'Als je gewoon volk was stemde je vroeger links. Als je rijk volk was stemde je rechts. Dit is compleet omgedraaid. Dit klinkt eigenlijk best logisch, maar klopt het ook?

In het Belgische weekblad Knack.be staat online een factcheck waarin geconcludeerd wordt dat hoe trager je rijdt, hoe beter de luchtkwaliteit. Begin september was Norbert Ligterink van TNO bij de Ochtendspits naar aanleiding van het voornemen van gemeentes om de maximum snelheid naar 30 kilometer per uur te verlagen.

Hoe eenvoudig is het eigenlijk om met de seizoenen mee te eten en haalt dat iets uit qua milieubelasting? Frank Leeman ging op onderzoek uit in de supermarkt om te zien waar producten in de supermarkt zoal vandaan komen. Maar door alleen producten te kiezen die uit Nederland afkomstig zijn, ben je er nog niet. Dat blijkt uit gesprekken met Paulien Huizinga van Milieu Centraal en Wilma van den Oever van GroentenFruit Huis. 'Qua milieu is een kas slechter dan groenten uit Europa importeren'

Het anti-parasitair middel Ivermectine was de afgelopen weken vaak in het nieuws, maar niet altijd even kloppend. In Fact Gurus een samenvatting van de verschillende nieuwsberichten en fact checks. Het middel, eigenlijk bedoeld om mensen en dieren te ontwormen, wordt door sommige groepen gezien als een medicijn tegen Covid19, ondanks dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het ontwormingsmiddel werkt tegen Corona.

In een opinie artikel in Trouw van 30 Augustus schrijft de inzender dat we veel aan de racerij te danken hebben autos zouden zuiniger en veiliger zijn, remmen betrouwbaarder, en banden minder slijtage gevoelig. Een veel gehoorde gedachtegang, maar klopt het?

CNN schreef over goeie resultaten bij een boostershot van het Johnson & Johnson-vaccin, oftewel Janssen. In de titel van het stuk stond dat een boostershot van het vaccin een grote toename van de immuunrespons veroorzaakt. In het artikel zelf is de volgende zin te lezen, uit het Engels vertaald: 'Sommige van de ongeveer 2.000 mensen in de studie kregen een boost.' Frank Leeman vroeg zich af om hoeveel mensen dit nu precies gaat.

Na een week waarin de Amerikaanse president Joe Biden zich publiekelijk heeft moeten verdedigen voor de situatie in Afghanistan, in Fact Gurus een korte internet rondgang langs verschillende uitspraken en fact checks, zoals: gelooft Biden echt niet in nation building? Worden er nog steeds duizenden Amerikaanse slachtoffers gemaakt in Afghanistan? En gaan we geen airlifts zien vanaf ambassade daken?

'De plofkip is beter voor het klimaat. Want de stikstof uitstoot neemt toe als de kippen buiten lopen'. Dat zegt de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders, naar aanleiding van de aankondiging van de laatste supermarkt in Nederland, de Boni, om te zullen stoppen met de plofkip en minimaal 'Beter Leven 1 ster' kippenvlees te verkopen. De vraag is of deze bewering klopt.

In de week van 6 augustus kwam via FT.com naar buiten dat apple de foto's op de iPhone gaat scannen op kinderporno. Op zondag 8 augustus plaatste het FD een commentaar dat Apple deze techniek niet goed doordacht zou hebben, 'apple moet plan kinderporno beter uitwerken', kopte het artikel. Volgens de auteur laat de techniek van beeldherkenning het vaak afweten, is het wachten op vals positieven, en zitten Apple-techneuten nu naar onze privéfoto's te kijken. Maar zijn de punten die de schrijver aanhaalt daadwerkelijk de technische zwaktes in het systeem van Apple?

Blue Origin's New Shepard raket, van Amazon oprichter Jeff Bezos, zou volgens media zoals de Volkskrant en Politifact, best schoon vliegen als je de productie van de brandstof buiten beschouwing laat. Deze raket vliegt namelijk op een mix van waterstof en vloeibare zuurstof, en daarom stoot de gigantische vlam geen CO2 uit. Maar wat gebeurt er als we de productie van de brandstof niét buiten beschouwing laten?

"Onderwijsminister dwingt universiteiten tot monsterplan diversiteit, anders geen subsidie", schreef de Telegraaf op 13 juli. Maar uit een fact check van professor Jeroen de Ridder, voorzitter bij de Jonge Akademie, blijkt dat die 'dwang' van de minister anders in elkaar zit.

"Tesla Dealt Big Blow as Almost All Cars in China Need Safety Fix" kopte Bloomberg 27 juni. Volgens het bericht, dat bij veel andere media, waaronder ook op BNR, ook te zien was, moest Tesla in China 285.000 auto's terugroepen omdat er sprake zou zijn van zichzelf activerende hulp systemen, waardoor de auto's ineens uit zichzelf zouden versnellen en massaal ongelukken veroorzaakten.

Begin augustus doet de Reclame Code Comissie uitspraak over de vraag of KLM mag blijven zeggen dat ze 'duurzame kerosine' gebruiken. De vraag is alleen, bestaat 'duurzame kerosines' eigenlijk wel? Of is het alleen een marketingterm? Luister naar BNR FactGurus.

'Britten doen cryptohandel via Binance in de ban' was te lezen bij het FD op 27 juni. Ook CNN, CNBC, Reuters, the Financial Times en wijzelf bij BNR brachten een vergelijkbaar bericht. Maar de vork van dit verhaal zit anders in de steel.

Op 9 juni zei Freek Bos, directeur van reizigers vereniging Rover, bij De Ochtendspits dat de treinen volledig CO2 neutraal rijden. Maar klopt dat ook?

Veel mensen vragen zich af of ze al vóór hun COVID-19-vaccinatie paracetamol kunnen innemen om zo eventuele bijwerkingen van het vaccin te voorkomen. Deze vraag werd ook gesteld tijdens de podcast Vraag het Gommers van BNR Nieuwsradio, waarin vragen over COVID-19-vaccinatie werden besproken. Er werd gesteld dat paracetamol veilig van tevoren gebruikt kan worden tegen eventuele bijwerkingen van het vaccin. Het zou echter kunnen dat dit nadelige gevolgen heeft voor de werkzaamheid van het vaccin.

Bij het tv programma Kassa was 22 mei de consumentenbond te gast. In de aflevering beantwoordden ze vragen over het reizen binnen Europa deze zomer, want daar zijn, in aanloop naar het Corona paspoort, nog veel vragen over. In de uitzending wordt gezegd dat reizigers voor een extra bewijs van vaccinatie "via hun huisarts moeten regelen". Maar in gesprek met de Landelijke Huisartsen Vereniging blijkt dat toch wat anders te liggen.

Een opinie stuk van bijzonder hoogleraar Colin van der Heiden in Trouw bekritiseert een ergernis van Hugo de Jonge omtrent fake news. De vraag is welke feiten kloppen.

In een opinie artikel in het FD van 25 april schreef Henk Rottinghuis "De kranten staan vol over witwasboetes voor de traditionele banken. Waar blijft het toezicht op cryptovaluta's? De deur staat wijd open voor criminelen en witwassers" Maar klopt het dat er geen toezicht is op criminelen en witwassers?

Begin april werd een onderzoek van de Universiteit van Oxford gepubliceerd in the Lancet Psychiatry. Media over de hele wereld pakten dit onderzoek op, veelal met titels als '1 op de 3 overlevers van Covid krijgt een hersenaandoening of een psychische stoornis'.

Er zou 100 keer meer kans op trombose zijn bij een vliegreis naar Rhodos dan van het AstraZeneca vaccin tegen Covid19. Dat werd door internist Robin Peters gezegd in het tv-programma Op1, maar eerder ook al door de Britse minister van Volksgezondheid, Matt Hancock. De vraag is of die vergelijking opgaat.

Een complottheorie van QAnon linkt Hillary Clinton en kinderhandel aan de EverGiven, het schip dat in maart vast kwam te zitten in het Suezkanaal. En, Nederlanders zouden onderdrukt worden voor een ziekte met een overlevingskans van 99,97%. Maar klopt dat getal, en de redenatie wel?

Voorzitter bij Klimaatberaad, en 'klimaatpaus' Ed Nijpels liet er geen twijfel over bestaan, volgens hem is er onder de bevolking veel draagvlak voor verduurzaming. Zo zou er volgens hem, elke 4 seconden een zonnepaneel bijkomen in Nederland.

Hoogleraar Ira Helsloot sprak van 'een gigantische knal' voor die 50.000 leerlingen die door de coronacrisis een niveau lager hun opleiding uit zullen komen. Want een niveau lager' betekent vijf jaar minder levensverwachting', beweert Helsloot. Maar kun je dat wel zo stellen?

De Volkskrant maakte onlangs melding van een 'relatief alarmerende studie, waaruit blijkt dat de helft van de ouderen corona een tweede keer met het coronavirus besmet kan worden.' Maar the New York Times kopte juist: 'Herinfecties van het coronavirus zijn zeldzaam, melden Deense onderzoekers'.

Bij het BNR-radiodebat over mobiliteit beweerde Freek Jansen van Forum voor Democratie dit vorige week. Het is een soundbite die wel vaker op internet gebruikt wordt, zoals bijvoorbeeld door de Telegraaf in april 2020.

Bij RTL Koffietijd was demissionair premier Mark Rutte te gast en hij vertelde daar over zijn eerste coronatest: een bloedtest. Verbazing alom, want een coronatest kennen de meeste mensen als een test met een wattenstaaf in de neus. Wat is het verhaal achter die vreemde opmerking van Rutte?

Bij WNL op Zondag zaten onder anderen Tamara van Ark (VVD) en Fleur Agema (PVV). Zij deden uitspraken als 'Nederland had de zwaarste lockdown van de wereld', 'Van hoe verder weg vluchtelingen komen, hoe anders hun normen en waarden zijn'. En ook: 'scholen kunnen geen les meer geven in de Holocaust'. Kloppen deze uitspraken?

Naar aanleiding van een interview in het AD namen vrijwel alle media in Nederland over dat 82% van de jongeren door corona tegen een burn-out zouden zitten. Frank belde samen met Peter Burger van Nieuwscheckers en de universiteit van Leiden wat rond. 'Totale onzin' zegt een hoogleraar gespecialiseerd in burn-out studies. Inmiddels zijn veel van de artikelen gerectificeerd.

Lange tijd was het bijna een gevleugelde uitspraak: 2% van de gebruikers hebben de controle over 95% van de bitcoin in omloop. Maar een nieuw onderzoek werpt nieuw licht op de zaak.

In een campagne filmpje van de SGP zegt Kees van der Staaij dat abortus strafbaar is onder het wetboek van strafrecht. Maar hoe kan dat, want in Nederland is abortus toch al tientallen jaren beschikbaar?

Bij de persconferentie van 20 januari zei Hugo de Jonge dat de vaccins zo efficiënt zijn ingepland dat er nooit vaccins liggen te wachten. Frank belde met de GGD en het RIVM om uit te rekenen of het aantal afspraken inderdaad overeenkomt met de voorraad in de vriezer.