OVT Fragmenten podcast

Een historisch moment, afgelopen donderdag, in de relatie tussen Frankrijk en haar voormalige kolonies in West-Afrika: Frankrijk voltooide de militaire terugtrekking uit Senegal. Daarmee is na 65 jaar een einde gekomen aan de permanente militaire aanwezigheid van Frankrijk in West-Afrika. Eerder dit jaar vertrokken de Fransen uit Tjaad en Ivoorkust, en in de jaren hiervoor ook al uit Niger, Mali en Burkina Faso. Waarom zijn ze weg. En minstens zo interessant: Hoe kan het dat ze zo lang zijn gebleven? We vragen het aan oud-diplomaat en schrijfster Mirjam Tjassing.

Over historische boeken die ons het heden beter doen begrijpen. Welke echo's uit het verleden schudden ons wakker, geven houvast of bieden troost? De wereld verandert. Wie het nieuws volgt of gewoon om zich heen kijkt, kan zich verloren voelen. Soms lijkt de wereld van vandaag aan andere wetten te voldoen dan die van gisteren. Maar de spiegel van de geschiedenis kan helpen om het nu te begrijpen.   Daarom vraagt OVT deze zomer in de serie Oude woorden, nieuwe wereld aan zes schrijvers en denkers welk historisch boek hen helpt de wereld van nu te begrijpen. Deze zes denkers en schrijvers laten hun licht schijnen op de kwesties van nu, met de woorden van toen:  Deze week: Beatrice de Graaf, historica en terrorismeonderzoeker over het boek In de schaduwen van morgen van Johan Huizinga.

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_1027089636106~.html RCRSA1_1027089636106 Fri, 18 Jul 2025 07:45:13 +0200 full 2161 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/127469/recensies-van-wim-berkelaar-recensies-van-wim-berkelaar.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-127469-RCRSA1_1027089636106

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_0255649391792~.html RCRSA1_0255649391792 Fri, 18 Jul 2025 07:40:17 +0200 full 2164 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/127470/is-het-einde-van-hollywood-in-zicht-is-het-einde-van-hollywood-in-zicht.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-127470-RCRSA1_0255649391792

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_0383692457392~.html RCRSA1_0383692457392 Fri, 18 Jul 2025 07:40:16 +0200 full 2163 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/127471/babylonische-hymne-ontcijferd-met-ai-babylonische-hymne-ontcijferd-met-ai.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-127471-RCRSA1_0383692457392

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_0451718027075~.html RCRSA1_0451718027075 Wed, 16 Jul 2025 07:35:15 +0200 full 2162 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/127472/grootste-militaire-oefening-ooit-in-taiwan-grootste-militaire-oefening-ooit-in-taiwan.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-127472-RCRSA1_0451718027075

Donderdagnacht is De Asielnoodmaatregelenwet aangenomen in de Tweede Kamer. Illegaal in Nederland verblijven wordt strafbaar, als de wet ook door de Eerste Kamer wordt aangenomen. Het was ‘spannend', zoals de politieke analisten dan zeggen, vooral het strafbaar stellen van hulp aan mensen zonder de juiste documenten zorgde voor veel discussie. Migratiehistoricus én vaste OVT-recensent Nadia Bouras reageert en zet de nieuwe asielwet in historisch perspectief.

Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Bart Funnekotter. Fulvia - Jane Draycott De laatste dagen van Barbarije, hoe piraterij verdween van de Middellandse Zee- Erik de Lange Boven het maaiveld - tentoonstelling Rijksmuseum van Oudheden

De nieuwste film in het Jurassic Park universum is net in de bioscoop te zien: Jurassic World Rebirth wordt nog niet zo goed gerecenseerd, maar belooft wel een kaskraker te worden. In de film wordt de mens geplaagd door steeds bloeddorstigere en intelligenter geworden dinosauriërs. Maar hoe verhoudt de film zich tot de laatste wetenschappelijke inzichten over deze beesten? En hoe is door de geschiedenis heen de dino verbeeld? Paleontoloog Melanie Düring, auteur van De laatste lente van de dinosauriërs, bekijkt voor ons de film en is te gast.

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_1088615458007~.html RCRSA1_1088615458007 Sun, 06 Jul 2025 08:00:00 +0200 full 2160 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/126957/de-column-van-micha-wertheim-de-column-van-micha-wertheim.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-126957-RCRSA1_1088615458007

De psychiater en schrijver Frantz Fanon (1925 – 1962) groeide uit tot een van de scherpste stemmen tegen koloniale onderdrukking. Fanon sloot zich aan bij de Algerijnse onafhankelijkheidsbeweging en zette zijn ideeën om in actie. Met boeken als Zwarte huid, witte maskers en De verworpenen der aarde zette hij de strijd tegen wit superieuriteitsdenken en de doorwerking van racisme op de Zwarte psyche op de kaart. Wat zegt Fanon honderd jaar na zijn geboorte over de wereld van nu? En wat kunnen wij vandaag doen met zijn denken over identiteit, bevrijding en weerstand? Psychiater en schrijver Glenn Helberg is van Curaçaose afkomst en vertelt bij OVT waarom Fanon hem nog altijd inspireert.

Gevluchte Indische families dragen trauma's met zich mee, waar nooit over werd gesproken: het Indisch zwijgen. In de documentaire Tussen wal en schip, gemaakt door Juliette Dominicus en Sven Peetoom, gaan drie kleinkinderen in gesprek met hun grootouders juist om over dit verzwegen Indische verleden te praten. Maar waarom werd deze geschiedenis in de doofpot gestopt en wat is er verzwegen? Te gast is Benjamin Caton, een van de drie kleinkinderen uit de documentaire en initiatiefnemer van De Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking.

Patrice Lumumba, de eerste premier van Congo, is vooral bekend omdat hij in 1961 op lugubere wijze werd vermoord in opdracht van België. Want hij zou een gevaarlijke revolutionair zijn die het land in chaos zou storten. Dat hij veel meer was, een bruggenbouwer, zoals ook later Nelson Mandela, is veel minder bekend. En dat moet veranderen, vindt universitair docent postkoloniale studies Sibo Kanobana. Kanobana schreef het boek Lumumba's droom. Wat zijn gedachtegoed ons vandaag kan leren en is te gast.

Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Sanne Frequin.

Ineens staat Stalins standbeeld er weer, in hartje Moskou, alsof er sinds 1956 geen zogenoemde destalinisatie is geweest Stalin moest uit de geschiedenisboeken en uit het straatbeeld verdwijnen. Maar nu staat zijn beeltenis dus weer in een Moskou's metrostation. Maar waarom keert hij juist nu terug? En wat gebeurde er met al die andere beelden van de Generalisimus? We vragen het Ruslandkenner Sjeng Scheijen.

Het congres van GroenLinks-PvdA had een fusie-feestje moeten worden, maar werd overschaduwd door discussie over een volledig wapenembargo op Israël. Ook Spanje riep deze week op tot een Europees wapenembargo op Israël. Maar wat is de effectiviteit van een wapenembargo en hoe zijn ze in het verleden ingezet? Historicus en politiek analist Ivo van de Wijdeven vertelt.

Deze week is de column van Nelleke Noordervliet.

De Roma en Sinti worden al honderden jaren, sinds hun komst naar Europa, als een probleem voor de Europese bevolking gezien. De haat en het dehumaniseren van de bevolkingsgroep leidden tot het systematisch en geforceerd steriliseren van Roma en Sinti vrouwen. Deze gruwelijke praktijk hield aan tot het begin van deze eeuw. Om de geschiedenis aan het licht te brengen maakt performer en schrijver Giovanni Brand de theatervoorstelling No Man's Land, die 27 juni in première gaat in Rotterdam, over drie generaties vrouwen die zijn gesteriliseerd tegen hun wil in. Brand is te gast.

Het was de blockbuster die de doorbraak betekende van Stephen Spielberg; Jaws. De film zette de haai neer als het bloeddorstigste monster van de zee. Nu de film zijn vijftigste viert vragen we ons af; is het imago van de haai door de geschiedenis heen veranderd? We vragen het aan Sven Gins, mediëvist en onderzoeker van historische dierenverhalen.

Israël heeft Iran aangevallen vanwege vermeende nucleaire wapens. En dat terwijl het zelf decennialang over kernwapens beschikt. Volgens data van de Federation of American Scientists is Israël het enige land in het Midden-Oosten dat een nucleair wapenarsenaal heeft. Israëll hanteert een strategie van ‘nucleair opacity': het bevestigt noch ontkent het bezit van kernwapens. Wanneer begon het nuclaire programma in Israël, hoe stonden de westerse bondgenoten er tegenover en komt daar mogelijk verandering in? Te gast is journalist en voormalig Israel-correspondent Derk Walters.

Afgelopen nacht bombardeerden Amerikaanse bommenwerpers de ondergrondse nucleaire installaties in Iran. Trump heeft het dus toch gedaan, in weerwil van zijn credo dat America First betekent dat inmenging - en zeker met militaire middelen - niet in het belang van de VS is. De vergelijking met Amerika's bommentapijt op Irak in 2003 dringt zich op. En de vraag is uiteraard is hoe we de actie van Trump moeten beoordelen. Is dit een trendbreuk met zijn America First-politiek en zijn zelf gewenste rol van zogenaamde vredestichter? Bij ons Amerikanist Casper Thomas.

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_1018736022763~.html RCRSA1_1018736022763 Sun, 22 Jun 2025 08:00:00 +0200 full 2147 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/126279/de-column-van-john-jansen-van-galen-de-column-van-john-jansen-van-galen.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-126279-RCRSA1_1018736022763

Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Nadia Bouras. Zij bespreekt twee historische boeken en een TV-serie: Het uur van de wolven - Giuliano da Empoli (vert. Hans E. van Riemsdijk) De wereld na Gaza - Pankaj Mishra (vert. Nannie de Nijs Bik-Plasman en Arjanne van Luipen) Israël en de Palestijnen: de weg naar 7 oktober - VPRO

Zijn boek over Alkibiades was meteen een hit, toen het twee jaar geleden uitkwam. Want het ging niet alleen over een Griekse held, maar hield ook een waarschuwing in tegen het moderne populisme. Maar waar haalde de auteur, Ilja Leonard Pfeijffer, zijn kennis vandaan over de politicus die de Atheense democratie zou willen redden? Onlangs verscheen De luimen van de leeuw. De bronnen voor Alkibiades, het boek waarin we kunnen lezen hoe ze in de klassieke oudheid over Alkibiades dachten. En zijn stem in het heden, misschien wel zijn alter ego, is te gast.

Donald Trump stuurde deze week in Californië militairen af op demonstranten, die protesteren tegen klopjachten van de immigratiedienst. Het is een opvallende wending in de strijd van de Trump-regering tegen progressievelingen. Het doet historicus Ivo van de Wijdeven denken aan de eerste ‘Red Scare' in 1919. Toen angst voor een communistische revolutie immigranten, vakbondsleden en zwarte burgers duur kwam te staan in de VS van president Woodrow Wilson. Was die angst reëel, en hoeverre werd die ingezet voor politiek gewin? Historicus Ivo van de Wijdeven is te gast.

Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Fresco Sam-Sin. Hij bespreekt twee historische boeken: Leven op een vulkaan - Ulbe Bosma De mango van Mao - Federico Kukso (vert. Heijo Alting)

Afgelopen vrijdag vond de grootste Israëlische aanval op het Iraanse Atoomprogramma tot nu toe plaats. De belangrijkste uraniumverrijkingsfabriek zou meermaals zijn getroffen en verscheidene Iraanse kerngeleerden zijn gedood. Iran als kernmacht is al lang een angstdroom van Israël en het Westen. Al eerder waren er aanvallen, in 2010 was er de operatie Stuxnet, met een superworm die het Iraanse nucleare programma destabiliseerde. Hoe kwam die aanval tot stand, en wat waren de gevolgen ervan voor de verhouding tussen Israël en Iran? We vragen het aan Midden-Oostenkenner Paul Aarts.

Deze week is de column van Abdelkader Benali

Als een apparaat dienstbaar moet zijn, praat het algauw als een vrouw zoals we haar in de 19e eeuw voorstelde: aanmoedigend en inschikkelijk. In de technologie staat de onderdanige vrouw nog altijd model. En dat is al heel lang, zo blijkt uit de nieuwe tentoonstelling Vrouwen als technologie in het Design Museum Den Bosch. Te gast is conservator van het museum en curator van de tentoonstelling Anne-Karlijn van Kesteren.

Geert Wilders staat bekend als een politicus die praat in stellingen en oneliners; en die niet uit is op zaken doen, maar op zijn zin krijgen. Heel zijn optreden lijkt te vloeken met de gewoonte van weloverwogen spreken in het Haagse om tot politiek en bestuurlijk resultaat te komen. Maar hoe nieuw en anders is Wilders – en hoe is het te verklaren dat hij met zijn polariserende stijl al tijden de politieke agenda bepaalt? We vragen het aan politiek historicus Henk te Velde van wie deze week een nieuw boek verscheen over de politieke welsprekendheid en discussiecultuur in ons land, getiteld Land van redenaars en debat.

https://www.vpro.nl/speel~RCRSA1_0397365707307~.html RCRSA1_0397365707307 Sun, 08 Jun 2025 08:00:00 +0200 full 2134 https://podcast.npo.nl/file/ovt-fragmenten-podcast/125529/de-column-van-nelleke-noordervliet-de-column-van-nelleke-noordervliet.mp3?awCollectionid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast&awEpisodeid=feed-327-ovt-fragmenten-podcast_episode-125529-RCRSA1_0397365707307

De Franse legerkapitein Alfred Dreyfus, die meer dan 130 jaar geleden ten onrechte werd beschuldigd van verraad, wordt postuum bevorderd in rang. Afgelopen maandag stemde de Assemblée Nationale, de Franse Tweede Kamer, unaniem voor de postume promotie van de Joodse Dreyfus tot de rang van brigadegeneraal. Maar wat was de Dreyfus-affaire? En waarom juist nu deze postume erkenning voor de man die wel wordt gezien als een van de eerste slachtoffers van het antisemitisme? We vragen het Niek Pas, historicus en Frankrijk-kenner.

Rond 1730 ontvlucht een hoogzwangere zwarte vrouw de plantage. Ze brengt in het Surinaamse moeras haar zoon Boni ter wereld, en hij groeit uit tot leider van de Marrons en verzet zich op legendarische wijze tegen het koloniale bewind. Tessa Leuwsha schreef een nieuw boek en ging op zoek naar het leven en het denken van Boni zelf. Wat voor een kijk op de vroege opstandelingen levert dat op? En kijken we daardoor anders naar hen en hun leider? Schrijver en documentairemaker Tessa Leuwsha woont en werkt in Paramaribo maar schuift voor de gelegenheid aan bij OVT met haar nieuwe boek Boni.

Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Wim Berkelaar. Hij bespreekt drie historische boeken: Over antisemitisme - Mark Mazower (vert. Auke van den Berg) De tien van Den Haag - Stephan Steinmetz Napoleon en de paus - Pierre Trouillez

Het is vijf jaar later. Alle Amerikaanse Iwo Jima veteranen zijn overleden. De wereld is in rap tempo veranderd. De dreiging van oorlog is terug van weggeweest. Marianne gaat op zoek naar de oude vijanden van haar opa en vindt een van de laatste Japanse Iwo Jima veteranen. In hoeverre voldoet hij aan het clichébeeld uit de oorlog? Ook ontmoet ze de kleindochter van een gesneuvelde Japanse Iwo Jima veteraan. Hoe kijkt zij naar de omgang met de oorlog in het huidige Japan?

Hoe leer je je vader opnieuw kennen als je een verleden reconstrueert waar hij zelf nooit over sprak? De ontdekkingsreis naar haar joodse vader begon voor schrijfster Mirjam Rotenstreich in Oekraïne en voerde via het Rode Leger naar Moskou, Leningrad en Berlijn. Haar vader Natan overleefde de Holocaust en kwam uiteindelijk aan in Nederland, waar hij niemand kende. Zijn geschiedenis verdween in de doofpot, maar zijn dochter heeft de brokstukken van zijn spoor gevolgd en zijn levensverhaal opgetekend. Rotenstreich is te gast.

De Messi onder de matadors, Andrés Roca Rey, doodt stier na stier in de nieuwe documentaire Tardes de soledad. De film geeft een intieme inkijk in de eeuwenoude mediterrane traditie, twee uur lang zien we de stierenvechter heen draaien om een steeds wanhopig wordende stier. Maar wanneer begon deze traditie eigenlijk? En is het gevecht tussen mens en stier nog houdbaar in een tijd waar steeds meer mensen ertegen zijn? We vragen het aan cultuurfilosoof Eric Corijn, schrijver van het boek Apologie van een foute interesse, stierenvechten.

Bondskanselier Merz brak deze week het stilzwijgen; de Israëlische aanvallen op Gaza zijn volgens hem niet te rechtvaardigen door de strijd tegen Hamas, en zouden in kunnen gaan tegen het internationaal recht. Kritiek hebben op de staat Israël was lange tijd taboe. De Duitse regering voelt zich al decennia-lang politiek verbonden en verantwoordelijk voor de veiligheid van Israël. Hoe zijn de landen na de Tweede Wereldoorlog zo met elkaar vervlochten geraakt? En zijn de uitspraken van Merz deze week een voorloper op een breuk in de relatie? We leggen het voor aan historicus Krijn Thijs, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en het Duitsland Instituut.

Elke week bespreken we historische tips met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan Bart Funnekotter. Hij bespreekt drie historische boeken: Spion in smoking - Victor Laurentius De rebelse Romanov - Helen Rappaport (vert. Robert Neugarten) 1629 1 - De apotheker van de duivel - Xavier Dorison en Thimothée Montaigne (vert. James Vandermeersch)

Het had al ruim tien jaar open moeten zijn. Toch opent het Grote Egyptische Museum in Gizeh officieel pas over een paar weken. Het wordt het grootste museum over één cultuur ter wereld, met daarin de ‘greatest hits' van het Oude Egypte. Daniel Soliman, egyptoloog en conservator bij het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden bezocht het museum en vertelt: welk verhaal probeert het museum te vertellen?

Deze week is de column van John Jansen van Galen.

Raising the flag on Iwo Jima, is de iconische foto die in alle schoolboeken symbool staat voor de Amerikaanse overwinning in de Pacific. Die komt ook voor in het eerste deel van ‘Operatie onthechting' dat deze uitzending te horen is. En over die beroemde foto is de laatste maanden in Amerika controverse ontstaan. Niet over de foto zelf, maar over het Ministerie van Defensie, dat de foto besloot te cancelen. Fotografie-expert Rutger van der Hoeven, ook te horen in Operatie Onthechting, vertelt.