Mecra

Hz. Ömer, 638'de başkent Medine'den gelip Kudüs'ü bizzat teslim aldıktan sonra, şehre Müslümanlar yerleşmeye başladı. Kudüs'ün eski sakinleri olan Hıristiyanlar, ibadet ve geleneklerinde her türlü özgürlüğe sahipti. Hz. Ömer'in yayınladığı ünlü fermanla, Kudüs'e barış ve sükûnet hâkim oldu. Âdil halife, Hıristiyanlar açısından büyük önemi bulunan Kudüs'teki Kıyâme Kilisesi'nin anahtarlarını Müslüman bir aileye -Nuseybe ailesi- teslim ederek, Müslümanları Hıristiyanlar arasındaki gerilimlerde hakem konumuna yükseltti. Nuseybeler, Uhud Savaşı'nda elindeki kılıçla Hz. Peygamber'i savunan kahraman Medineli sahabi hanım Nuseybe binti Kab'ın soyundan gelen bir aile.

Filistinliler, sılada gurbeti yaşıyor. Bir tanesi Arap-İsrail savaşlarıyla beraber başlayan ilk dalga.Bunların büyük bir bölümü şu anda Filistin çevresinde,Gazze'de,Batı Şeria'da çeşitli mülteci kamplarında yaşıyorlar. Yine Suriye'de,Lübnan'da,Irak'ta,Kuveyt'te...bütün bölgeye dağılmış durumdalar.

Kudüs'te mekan ve tarih iç içedir.Diğer bir söyleyişle,mekan tarihselleşmiş,tarih ise mekanlaşmıştır.Bunu Müslümanların,Hıristiyanların ve Yahudilerin mimari yapılarında,özellikle tarihsel ilişkileri olan,antik değere sahip yada inançsal değere değere sahip eserlerinin üzerinden de birebir izlemek mümkün.

Kudüs vahyin kutsadığı şehirdir.İsra suresinin ilk ayetidir. "Kulu Muhammed'i geceleyin,Mescid-i Haram'dan,kendisine bazı ayetlerimizi göstermek için,etrafını mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa'ya götüren Allah,her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir.Şüphesiz ki her şeyi hakkıyla işiten,hakkıyla gören O'dur"

Hz.Ömer'in Kudüs'ü fethiyle birlikte "İslam Barışı" daha sonraki yıllarda da "Osmanlı Barışı" dediğimiz, Kudüs için önemli bir dönem başladı. Bütün Müslüman fatihler,islam'ın gayrimüslimlere verdiği haklar çerçevesinde,bölgede yaşayan gayrimüslimlere özellikle Yahudilere hem yaşam hem dinlerini yaşama hakkını tanımışlardır.

Kudüs,adından da anlaşıldığı gibi, kutsal bir şehirdir.Üç ilahi din menşeli din açısından Kudüs,Kudüs'ün çevresini oluşturan Filistin coğrafyası,mukaddes ve mübarek bir beldedir.İlahi vahyin sık sık Peygamberler aracılığıyla tecelli ve tezahür ettiği mekan olması açısından mukaddes ve mübarektir.

Kudüs;Tarihin ve coğrafyanın kavşak noktasında bir şehir... Tarih boyunca hiçbir imparatorluğun görmezden gelemediği,her komutanın rüyasını süsleyen bir şehir.. Kurulduğunda ismi "Darusselam"yani "selamet yurdu" olsa da uzun serüveni boyunca barışı ve esenliği nadiren bulabilmiş bir şehir..

Bu hafta İslam dünyasında; Fransız Senatosu'nun Müslümanlara ve özellikle başörtülü kadınlara yönelik yasakları genişletmesi, Ultra Ortodoks Yahudilerin Kudüs'te İsrail bayrağını ateşe vererek Filistin bayrağı açması, Kudüs'ün eski şehir bölgesinin ramazan dolayısıyla rengarenk ışıklar ve kandillerle donatılması, İdlib'deki kamplarda bir ramazana daha evlerinden uzakta yoksulluk içinde giren Suriyeli siviller, ABD'nin 11 Eylül 2021'e kadar Afganistan'da kalan askerlerini tamamen geri çekecek olması, Mandalay şehrinde bir caminin bağış paralarını yağmalayan Myanmar ordusu ve ramazan ayının ilk cuma namazında Mescid-i Aksa'yı hıncahınç dolduran Filistinliler haberleri öne çıktı.

Müslümanlar 638 yılında Kudüs'ü fethettiklerinde Mescid-i Aksa'nın bulunduğu Harem alanı boş bir araziydi. Hz. Ömer önderliğinde Müslümanlar Aksa arazisini imara başladılar ve ilk olarak Kıble Mescidi'ni inşa ettiler. Kıble Mescidi ilk olarak Muallak Taşı'nın üzerine koyulacaktı ancak daha sonra Hz. Ömer'in talimatıyla Aksa'nın güneyindeki duvarı ortalayacak şekilde Kıble Mescidi'nin mihrabı yerleştirildi. Kıble Mescidi'nin inşa edilen bu hali elbette günümüzdeki hali değildi. İlk yapıldığı zamanlarda şu anki halinden iki kat daha büyük bir yapıydı. Hz. Ömer'in inşa ettirdiği yapıdan günümüzde hiçbir kalmadı. 709-714 yılları arasında Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan, günümüze kadar ulaşan Kıble Mescidi'ni inşa ettirirken Hz. Ömer döneminden kalan kalıntıları kaldırtmıştı. Emeviler döneminde inşa edilen Kıble Mescidi, Kudüs'te yaşanan depremlerden sonra farklı bölgelerinden zarar gördü ve Abbasi halifesi el-Mehdi tarafından onarıldı. Ardından Haçlı dönemi geldiğinde mescid kiliseye çevrildi ve mescidin içerisinde yer alan İslam simgelerini değiştirdiler. Kıble Mescidi'nin kilise olarak kullanılması Selahaddin Eyyubi dönemine kadar devam etti. Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs'ü fethinden sonra mescid yine eski halinde kullanılmaya başlandı. Kanuni Sultan Süleyman, Sultan Abdülaziz ve Sultan II: Abdülhamid'in Kıble Mescidi için yaptırdığı çok sayıda çalışmalar da oldu. Mescidin içerisinde Zekeriya Mihrabı, Ömer Mescidi, Yahya Mihrabı gibi önemli ziyaret yerleri bulunuyor.

Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan tarafından inşa ettirilen bu kubbenin yapımı 692 yılında tamamlandı. İslam mimarisinde günümüze kadar ulaşan en eski ve en güzel örneklerden biri olan Kubbetü's Sahra, Hz. Peygamber'in Miraç'a yükseldiğine inanılan Muallak Taşı'nın üzerine inşa edildi. Kubbe, Mescid-i Aksa'nın tam ortasında, zeminden 4 metre daha yüksekte bulunuyor. Kubbenin bulunduğu alana sekiz farklı kemerden geçilerek ulaşılabiliyor. Kemerlerin orta noktasına inşa edilen Kubbetü's Sahra'nın üzerinde, kubbe ile sekizgen yapının arasında, üstünde İsra Suresi'nden ayetlerin yazılı olduğu, çinilerle süslenmiş bir boyunluk bulunuyor. Kubbetü's Sahra içerisinde 4 ayrı kapı bulunuyor. Kubbe, Muallak Taşı'nın üzerini örter şekilde yapılandırılmış. Abbasiler ve Fatımiler döneminde Kubbetü's Sahra'ya çok sayıda restorasyona uğradı. 1099 yılında Haçlılar Kudüs'ü işgal edince, Kubbetü's Sahra'yı kiliseye çevirdiler ve adını “Templum Domini' yani “Rabbin Mabedi' şeklinde değiştirdiler. Muallak Taşı'nın etrafına, insanların ondan bir parça koparmak istemelerini önlemek amacıyla geniş bir duvar yaptılar. Haçlıların bu tahakkümü 1187 yılında Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs'ü fethetmesine kadar devam etti.

Bu hafta İslam dünyasında; Ürdün'de Eski Veliaht Prens Hamza ve üst düzey kişilere yönelik soruşturma, 2000 yılından bu yana 2 bin 103 Filistinli çocuğun İsrail saldırılarında yaşamını yitirmesi, Fransa'nın üniversite koridorlarında ibadeti yasaklaması, ramazan öncesi fenerler ve aydınlatmalarla donatılan Kahire sokakları, Ürdün Kralı 2. Abdullah'tan 'Müsterih olun, ülkedeki fitne sona ermiştir.” açıklaması, Sudan'ın Batı Darfur eyaletindeki kabileler arası çatışmalarda 132 kişinin hayatını kaybetmesi, Hollanda'da bir camiye 'Müslümanlar suçludur ve diri diri yakılmalıdır.” ifadeleri içeren bir tehdit mektubunun gönderilmesi haberleri öne çıktı.

Bu hafta İslam dünyasında; ABD sözcüsünden Batı Şeria'nın, Gazze ve Golan Tepelerinin 'İsrail'in işgali altında olduğu tarihi bir gerçektir' değerlendirmesi, 10 milyar dolara mal olan Süveyş Kanalı'ndaki 'The Evergreen' kazasıyla ilgili soruşturma başlatılması, Arakanlı Müslümanların kaldığı kampa yakın pazar yerinde çıkan yangında 3 kişinin hayatın kaybetmesi, Pakistan ile Hindistan arasındaki barışın Keşmir meselesinde düğümlenmesi, Myanmar'da ordunun sivillerin olduğu bölgelere düzenlediği hava saldırıları ve Musullu gençlerin savaşın izlerini silmek için açtığı kültür merkezi haberleri öne çıktı.

1923 yılında İslam Yüksek Konseyi tarafından kurulan İslam Müzesi, önceden günümüzdeki yerinin tam karşısında Ribat el-Mansuri'nin yakınında, İslam vakıflar Müdürlüğü'nün karşısında, Nâzır Kapısı'nın yakınında yer almaktadır. 1929 yılında şimdiki merkezi olan Mescid-i Aksa'nın güneybatı kısmındaki Megaribe Kapısı'nın yakın bir alanına taşınmıştır. Müze köşeli olan iki ayrı salondan oluşmaktadır. Batı salonu Mağribliler Mescidi olarak isimlendirildi ve güney salonu ise Kadınlar Mescidi'nin bir parçası olarak kullanılıyordu. İslam Müzesi içerisinde sergilenen eserler İslam tarihinin en değerli ve nadir görülen eserlerindendir. Müzede bulunan eserler Hz. Ömer zamanında getirilmiştir. Filistin sınırları içerisinde bulunan en büyük boyutlara sahip Kur'ân-ı Kerîm nüshası İslam Müzesi'nde sergilenmektedir.

Bu hafta İslam dünyasında; Fransız ordusunun Mali'de sivilleri öldürdüğü iddiası, İran Devrim Muhafızlarının Deyrizor'da Suriyeli sivillere ait evlere el koyması, Hamas'ın Siyasi Büro üyeliğine getirilen ilk kadın olan Cemile eş-Şanti, İsrail'de 23 Mart'ta yapılan erken genel seçim sonucunda sandıktan yine koalisyon çıkması, Bangladeş'teki Balukhali kampında çıkan yangında hayatını kaybeden Arakanlı mülteciler, ziyaretçileri kendisine hayran bırakan Azerbaycan'da Dünya Kültür Mirası Listesi'ndeki Şeki Han Sarayı, Türk dünyasının manevi başkenti olmaya hazırlanan Kazakistan kenti Türkistan ve Mısır'da 32 kişi yaşamını yitirdiği tren kazası haberleri öne çıktı.

Bu hafta İslam dünyasında; halkının çoğunluğu Müslüman olan Kosova'nın Kudüs'te büyükelçilik açması, ABD'nin 18 yıl önce 'demokrasi' vaadiyle girdiği Irak'tan geriye kalan kaos ve ölüm, Myanmar'da darbe karşıtı protestolarda şimdiye kadar ölenlerin sayısının 217'ye çıkması, Rusya'nın Kırım'ı yasa dışı ilhakının 7. yılı, Japonya'nın Bangladeş'teki Arakanlılar için 10 milyon dolar acil yardımda bulunması, Nijerya'da Boko Haram ve silahlı kişiler tarafından öğrencilerin kaçırılması ve Uygurlara baskı uyguladığı gerekçesiyle AB'nin Çin'e yaptırım kararı haberleri öne çıktı.

Sultan Seyfeddin İnal tarafından 1456 yılında inşa ettirilen Kayıtbay Sebili, 1482 yılında restore edilmiştir. Yapının ilk inşa edildiği zamandan bu yana geriye yalnızca bu sebil kalmıştır. Sultan Kayıtbay bu yapıya renkli taşlar ilave ettirmiş ve zeminini mermer döşetmiş.Kubbesi ve duvarları İslam motifleriyle süslenmiş olan sebil, 1883 yılında II. Abdülhamid Han döneminde yeniden restore edilmiştir. Kayıtbay Sebili iki kattan oluşur; zemin katında bir su kuyusu bulunur. İkinci katında ise suyu depolamak amacıyla oluşturulan bir oda bulunur. Sebilin inşasında kırmızı ve beyaz taşlar kullanılır. Yapının üzerinde ihtişamlı bir kubbe bulunur.

Bu hafta İslam coğrafyasında; UNICEF'in açıkladığı Suriye'deki savaşın çocuklara etkisinin bilançosu, BAE tarafından desteklenen firari Muhammed Dahlan'ın, Filistin seçimleri öncesi aşı kozunu kullanması, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun BAE'nin İsrail'e 10 milyar dolar yatırım yapacağına dair açıklaması, Senegal'de sokak eylemlerine karşı tarikatlardan 'sükunet' çağrısı, İsrail Yerleşim Birimleri Bakanı'ndan 'Batı Şeria'nın bazı kısımlarını ilhak edeceğiz' açıklaması, Papa'nın Şiilerin en büyük dini mercisi Sistani ziyaretine dönük değerlendirmeleri ve Afganistan'da kadın gazetecilerin artan suikastlar nedeniyle görevlerini terk etmesi haberleri öne çıktı.

Emeviler döneminde burada bulunan başka bir kubbenin yerine inşa edilen Miraç Kubbesi, Hz. Peygamber'in Miraç'a yükselişinin bir hatırası olarak inşa ettiriliyor. Kubbe otuz sütunun taşıdığı sekizgen şeklinde bir yapıdan meydana geliyor. Kubbenin içerisinde güney kısımda yer alan bir mihrap bulunuyor. Miladi 1200 yılında Kudüs valisi Osman bin Ali ez-Zencebilî tarafından restore edildi. Kubbenin üzerinde duran taca benzeyen süsleme, Miraç Kubbesi'ni diğer kubbelerden ayıran bir özellik.

Bu hafta İslam dünyasında; Paris'in Cezayir'deki nükleer denemelerinin radyoaktif kalıntılarının kum fırtınasıyla 61 yıl sonra Fransa'ya ulaşması, 6 farklı gücün nüfuz ve toprak mücadelesine sahne olan Yemen, tarihte bir ilk olan Papa'nın Irak ziyareti, İsrail güçleri tarafından 6. kez evi yıkılan engelli Filistinli, Kazakistan ve Kırgızistan arasında stratejik ortaklık ilişkilerini güçlendirecek anlaşma, Endonezya'nın başkenti Jakarta'nın hızla sulara gömülmesi, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Filistin topraklarında savaş suçları ile ilgili soruşturma başlatması, Myanmar'da 38 kişinin öldüğü kanlı müdahaleye rağmen devam eden darbe karşıtı protestolar ve İsrail'in aşı konusunda ihmal ettiği Batı Şeria'da giderek kötüleşen koronavirüs salgını haberleri öne çıktı.

Abbasiler döneminde inşa edilen Güney Kemerleri, Fatımiler ve Osmanlılar döneminde restore edilip günümüze ulaşmıştır. 1893 yılında Sultan II. Abdülhamid tarafından yenilenen kemerlerin en önemli özelliklerinden birisi orta direği üzerinde bir güneş saati bulunmasıdır. Güneş saati 1907 yılında yaptırılmıştır.

21 Ağustos 1969 sabahı Mescid-i Aksa'nın bulunduğu alandan yükselen dumanlar, çevrede bulunan Filistinlileri alarma geçirmişti. Çevreyi saran dumanlar kesilmiş ve parlayan yangın bir süre sonra söndürülmüş olsa da Filistin'de 'Yangınlar sönmüş değil.'

Bu hafta İslam dünyasında; Ortodoks Yahudi cemaati üyelerinin İsrail güçleri tarafından evleri yıkılan Filistinlileri ziyareti, İsrail'in Mescid-i Aksa Koruma Müdürü'nün Doğu Kudüs'teki evini yıkması, Mossad'ın eski Başkanı Danny Yatom'un İran ile P5 1 ülkeleri arasındaki nükleer anlaşma ve Filistin'deki seçimlere ilişkin değerlendirmeleri, Marib'deki çatışmalardan İran ve ABD'nin de çıkar sağlaması, darbe karşıtı protestolara katılan Myanmarlı Müslümanlar, İngiliz polisinden yardım isteyen babasının 'rehin tuttuğu' BAE Prensesi ve kiliseye çevrilen iki caminin, Kırım Tatarları'nın çabalarıyla geri alınması haberleri öne çıktı.

Ülkesini demir yumrukla yöneten Cemal Abdunnâsır, önce tüm Arapların, ardından da Afrika'nın lideri olmanın hayaliyle yaşadı. İsrail'e karşı yapılacak bir savaşı “Arap Birliği”ni tesis etmenin en kestirme yolu olarak gören Abdünnâsır, 1967'de Arap dünyasının İsrail karşısında aldığı yenilginin baş aktörlerindendir.

Gavanime Kapısı'nda yer adığı için Gavanime Kapısı Minaresi diye isimlendirilen minare, 1278 yılında Sultan Hüsameddin Lâcîn döneminde Kadı Şerafeddin b. Abdurrahman es-Sâhib tarafından inşa edilmiştir. Mescid-i Aksa'nın en büyük minaresi olma özelliği taşıyan minare, sekiz köşeli bir yapıya sahiptir. İsrail işgal kuvvetlerinin batı tünelinde yaptığı kazılar sebebiyle minarenin temelleri zayıfladı ve bundan dolayı 2001 yılında bir restorasyon geçirdi.

Bu hafta İslam dünyasında; Hama katliamının 39. yılında görgü tanığının ifadeleriyle yaşananlar, Somali Başbakanı'nın Mogadişu'da yaşanan şiddet olaylarıyla ilgili açıklamaları, Fransa'da İslamofobik muameleye maruz kalan Trappesli Müslümanlar'ın mağduriyetleri, darbenin ardından Myanmar'da yaşananlar, 1001 günlük tutukluluktan sonra serbest bırakılan Suudi Arabistanlı aktivistin açıklamaları, BBC'nin 'İslam'a ve Müslüman kadınlara karşı' önyargıyı güçlendirmekle suçlandığı yayını, İsrail'in Gazze'deki tarım arazilerini bir ayda ikinci kez sular altında bırakması ve Libya'da, 17 Şubat Devrimi'nin 10'uncu yılı kutlamaları haberleri öne çıktı.

Bu hafta İslam dünyasında; BAE'nin Katar Emiri'nin annesi ve Michelle Obama üzerinden yürüttüğü 'siber savaş”, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade'nin İran'a parça parça sokulan bir tonluk silahla öldürülmesi, 'Mısır Ulusal Güçler Birliği' adı altında rejim karşıtı yeni bir örgütlenmeye giden Mısırlı muhalifler, Tunus'ta devletin zirvesindeki kriz, Suriye'de rejim güçlerinin İdlib'i hedef alan saldırısı, İran'dan nükleer bilimci Fahrizade suikastında ordudan bir kişinin parmağı var açıklaması, Suriye'nin İdlib ilinde sığındığı kampta çadırdan oyuncak dükkanı açan Muhammed Kıteyş, İslami Cihad Hareketi'nden Filistin seçimlerine katılmayacağız açıklaması ve Myanmar'da günlerdir süren darbe karşıtı protestolar haberleri öne çıktı.

İnşası 16. yüzyılda tamamlanan Hızır Kubbesi, birbirine taştan kemerlerle bağlı altı mermer sütuna dayanıyor. Kubbenin iç tarafında mihrap şeklinde kıbleyi gösteren kırmızı taşlar bulunuyor. Hızır Kubbesi'nin ismi Kehf Suresi'nin 65-82. ayetlerinde anlatılan Hz. Musa ile Hz. Hızır'a ait kıssanın geçtiği yerin üzerine inşa edildiğinin düşünülmesi üzerine koyuluyor. Kubbenin bulunduğu yer Hz. Hızır ve Hz. Musa namaz için konakladıkları yer olduğuna inanılıyor.

19'ncu yüzyıl Avrupa'sında yaşayan ressamlar artık aşina oldukları Batı manzaralarından sıkılmaya başlarken, ilgilerini; onlara gizemli, egzotik ve büyülü gelen Doğu'ya doğru çevirmeye başladılar. Bu ressamların fırçalarından dökülenlerle, Batı'daki Doğu algısını belirleyen Oryantalizm akımı ortaya çıktı.

1193 yılında Eyyubiler döneminde Sultan Adil Ebu Bekir Eyyübi tarafından abdesthane olarak inşa ettirilen şadırvan, 1327 yılında Emir Tenkez Nâsırî taraından restore edilmiştir. Geçen zamanın ardından zarar gören şadırvan, Sultan Kayıtbay tarafından o dönemde ikinci kez restore edilir. Kase şadırvanı yuvarlak bir havuzdan oluşur ve orta kısmında bir fıskiye bulunur. Etrafına abdest alacak olan kişilerin oturmaları için taş oturaklar yerleştirilmiştir. Havuzun çevresinde oturaklarla aynı hizada yer alan abdest almak için musluklar bulunur. Havuzun duvar kısmı mermerden oluşur ve etrafında metal bir çit bulunur.

Kubbetü's Sahra'nın avlusunda, Kıble Mescidi'ne giden güney kemerlerin batı bölümünde yer alan Kadı Burhaneddin Minberi, 1309 yılında Başkadı Burhaneddin Cemaâ tarafından inşa ettirilmiştir. İlk yapıldığı dönemlerde ahşaptan ve tekerlekli bir şekilde yapılırken, daha sonraları mermerden ve taştan inşa edildi ve hareketsiz bir yapı halini almıştır. Minberin üzerinde küçük ve güzel bir kubbe bulunur. Kubbesi dört ayrı mermer sütun üzerine oturmaktadır ve “Mizan Kubbesi' diye isimlendirilir. Bu şekilde isimlendirilmesinin sebebi yakınında bulunan kemerlerin eski dönemlerde “Mizanlar' olarak isimlendirilmesinden kaynaklanır. Kadı Burhaneddin Minberi Mescid-i Aksa içerisinde açık alanda bulunan tek minber olma özelliği taşımaktadır.

Bu hafta İslam dünyasında; Biden yönetiminin, ABD'nin Yemen'de Suudi Arabistan'a verdiği desteği sonlandırması, Lübnan'da Hizbullah'a muhalefetiyle bilinen Şii aktivist Lokman Slim'in öldürülmesi, Myanmar ordusunun Suu Çii liderliğindeki yönetime darbe yapması, Afrika kıtasının Kovid-19 aşısı konusunda da ayrımcılığa uğradığından yakınan Sudanlılar, Körfez krizinde halen çözüm bekleyen bazı anlaşmazlıklar ve Libya'nın Sudanlı paralı savaşçılar için finans kaynağı haline gelmesi haberleri öne çıktı.

Bu hafta İslam dünyasında; Singapur'da iki camiye saldırı planlayan 16 yaşındaki şüphelinin gözaltına alınması, ABD'de yeni göreve gelen Joe Biden'ın Filistin'e yardımları yeniden başlatacak olması, Stalin'in emriyle kurşuna dizilen, Ata-Beyit'te yan yana yatan 138 Kırgız aydın, Kırgızistan'ın 6'ncı Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un göreve başlaması, Lübnan'daki ekonomik darboğazda kışı geçirmeye çalışan Suriyeli mülteciler, Kanada'nın 29 Ocak'ı Quebec Cami Saldırısı Ulusal Anma Günü ilan etmesi ve Hindistan'da yerle bir edilen Babri Mescid'in yerine yapılacak yeni cami kompleksi haberleri öne çıktı.

Kraliçe Victoria'nın tahta çıkmasının 50. yılı şerefiyle düzenlen 'Altın Jübile'de kraliçenin yardımcısı olarak görev almasıyla başlayan İngiltere sarayı macerasında, sonraları Victoria'nın kişisel hizmetçiliğine terfi eden; Kraliçe ile, kraliyet ailesinin nefretini üzerine çekecek kadar yakın olan Hint Müslüman Abdülkerim ve Kraliçe Victoria'nın inanılması güç hikayesi...

Nüfusun yüzde 80'inin (24,3 milyon) insani yardım ve korumaya muhtaç durumda olduğu Yemen'de açlıktan ölen çocuklar, yüzde 79,18 oyla Kırgızistan Cumhurbaşkanı seçilen Sadır Caparov, İsrailli insan hakları kuruluşu B'Tselem'in ilk defa İsrail için 'apartheid' rejimi tanımını kullanması, çadırlarına yama yaparak yağmur ve soğukla mücadele etmeye çalışan İdlibliler, Suriye'de Esed rejiminin saldırılarından kaçarak kamplara sığınan İdliblilerin ısınmak için plastik yakmasının hastalıklara yol açması, Bosna Hersek'in başörtülü ilk bakanının kadınların yönetime katılımı ile ilgili açıklamaları ve Irak'ta yaklaşık 3 milyon insanın günlük temel gıda ihtiyacını karşılayamaması haberleri öne çıktı.

Miladi 691 yılında Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan tarafından inşa edilmesi için emir verilen kubbedir. Kubbetü's Sahra'nın doğusunda bulunan Silsile Kubbesi, Kubbetü's Sahra gibi altugen şeklinde fakat yapı olarak daha küçüktür. Bazı tarihi kaynaklarında Kubbetü's Sahra'nın nasıl yapılacağına dair ilk örneğin Silsile Kubbesi olduğu geçiyor. 11 köşenin üzerine yerleştirilen kubbe, Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle çinilerle süslenmişti. Haçlı döneminde Kudüs işgal edilince Silsile Kubbesi de diğer birçok yapı gibi kiliseye çevrildi ve adına Aziz James Kilisesi denildi. 1187 yılında Selahaddin Eyyubi Kudüs'ü fethedince kubbe eski haline çevrildi. 2012 yılında TİKA tarafından restore edilen Silsile Kubbesi, Türkiye'de İznik'te hazırlanan çinilerle aslına uygun şekilde yenilendi.

Miraç Kubbesi'nin yakınında bulunan Nebi Mihrabı, Hz. Peygamber'in Miraç gecesi tüm peygamberlere ve meleklere imam olup namaz kıldırdığına inanılan yeri işaretlemek amacıyla o noktaya inşa edilmiştir. Kubbetü's Sahra'nın kuzeybatısında bulunan kubbenin ve mihrabın yapılması iki aşamada tamamlanmış. Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman zamanında Kudüs ve Gazze valisi olan Muhammed bey, 1539 yılında boyu yaklaşık 70 cm olan bir mihrap yaptırmıştı. Aradan geçen uzun zamanın ardından Sultan II. Abdülmecid döneminde mihrabın üzerine bir kubbe yaptırıldı ve böylelikle inşası tamamlandı.

Bu hafta İslam dünyasında; Sırbistan ordusunda aynı çatı altında ibadet eden Müslüman ve Hristiyan askerler, Filistinli gençlerle omuz omuza İsrail askerlerine taş atarken kameralara yansıyan 51 yaşındaki Filistinli Hacı Said Arme, Katar'la körfez komşuları Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn arasında buzların erimesi, ABD başkanlık seçimlerini kazanan Joe Biden döneminde Ürdün ve ABD ilişkilerinde beklenen atılım, görme engelli Bosna Hersekli Mufid Kozlic'in dünyasını aydınlatan ahşap cami maketleri, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Nahçıvan'a açılacak ulaştırma koridorunun önemine dair açıklamaları ve Filistinlilerin inşaat çalışmalarını engellemeleri için Yahudi yerleşimcilere 6 milyon dolar kaynak ayrılması haberleri öne çıktı.

Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi'nin hayat hikâyesi... Romanya, Yunanistan ve Hicaz'dan Mısır'a uzanan, ibretlerle hüzünlerin iç içe geçtiği bir yürüyüş...

Bu hafta İslam dünyasında; Fas'ın Batı Sahra'daki egemenliğinin ABD tarafından tanınması karşılığında İsrail'le ilişkilerini normalleştirme kararı, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastına dair yeni detaylar, Wagner'de görev aldığını öne süren Rus paralı savaşçıdan Suriye ve Libya operasyonları hakkında önemli açıklamalar, Paris'te Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'nin kırmızı halılarla karşılanmasına dönük protestolar, Birinci İntifada'nın 33'üncü yılında canlılığını koruyan acılar, Fransa'da İslam'ı hedef alan yasa tasarısının kabul edilmesi ve İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Çin'in büyük veri programını kullanarak Uygurları gelişigüzel gözaltına aldığına dair açıklamaları haberleri öne çıktı.

Bu hafta İslam coğrafyasında; Fransa'da camilere yönelik denetimler ve bazı camilerin kapatılma ihtimali, İran'da nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastına dair istihbaratın ciddiye alınmadığına dair iddialar, Bangladeş'teki kamplardaki Arakanlı çocukların eğitim imkanlarından mahrum büyümesi, evini Karabağ şehitleri anısına müzeye çeviren Azerbaycanlı Tağıyeva, 28 yıldır Ermenistan işgali altında olan Laçın'ın Azerbaycan'a teslim edilmesi, Filistin Devlet Başkanı Abbas'tan İsrail tanklarının altında can veren Amerikalı aktivist Rachel Corrie'ye ödül ve Fransa'da İslamofobi ile mücadele eden sivil toplum örgütünün kapatılması haberleri öne çıktı.

1191 yılında Selahaddin Eyyubi döneminde inşa edilen Yusuf Kubbesi, 1681 yılında IV. Mustafa tarafından restore edilmiştir. Bu kubbeye Yusuf isminin verilmesi iki ayrı rivayete dayanıyor; ilk olarak Hz. Yusuf'a nisbetle bu ismin koyulduğu düşünülüyor. İkinci olarak da yapıyı inşa eden Yusuf b. Eyyub Selahaddin lakaplı kişiye nisbet ediliyor.

İslam dünyasında öne çıkan haberler by Mecra

Etiyopya'dan İsrail'e uçaklarla taşınan, getirildikleri topraklarda vaktiyle ırkçılıktan çok çekmiş bir millet tarafından kendilerine reva görülen ırkçılığa ve ayrımcılığa maruz kalan siyahî Yahudilerin ilginç öyküsü..

Bu hafta İslam dünyasında; işgal altındaki Batı Şeria'da İsrail tarafından gerçekleştirilen büyük çaplı yıkım, İsrail'in Doğu Kudüs'ün Vadi el-Cevz bölgesinde inşa etmeye hazırlandığı 'Silikon Vadisi' projesi, Ermenistan saldırısında sağ gözlerini kaybeden sivillerin anlatımıyla yaşananlar, Viyana'daki terör saldırısına İslam dünyasının dört bir yanından gelen tepkiler, Kırgızistan'da Talant Mamıtov'un Meclis Başkanı seçilmesi, Trump'ın yaptırımlarının İran'ı müzakere masasına çekmede başarısız olması, BM ve ABD'den Etiyopya'ya tansiyonu düşürme çağrısı, Kosova'da savaş suçu işlemekten yargılanan Cumhurbaşkanı Thaçi'nin evine polis baskını düzenlenmesi haberleri öne çıktı.

Dağlık Karabağ çatışması Sovyetlerin son döneminde yaşanan ilk büyük kitlesel politik hareketlenmeydi ve bu, daha sonra Sovyetler Birliği çöktüğünde Ermenistan ile Azerbaycan, Karabağ'ın denetimi için ilan edilmemiş bir savaşa başladığında devletlerarası savaşa dönüştü. Azerbaycan'la Ermenistan'ı karşı karşıya getiren ve binlerce insanın canına mal olan bu savaşın geçici olarak bitiminden 26 sene geçiyor. 30 bin Azerbaycan vatandaşının canına mal olan savaş o dönem İslam dünyası için de bir sınav görevi üstlendi. Türkiye'den, Çeçenistan'dan ve Afganistan'dan gelen gönüllü savaşçılar Karabağ Savaşı'nın en kritik dönemlerine damgalarını vurdular. Türk, Afgan ve Çeçen mücahitlerin Karabağ'da Azerbaycanlı askerlerle omuz omuza savaşması Azerbaycan'ın yakın tarihi için unutulmaması ve minnetle yad edilmesi gereken bir gerçekliktir.

'Kralların Oyunu' olarak nam salmış, Firdevsî 'nin Şehnâmesi'nde geçen bir Türk sporu olan Çevgan, Türk ve İran coğrafyasından çıkıp, Çin, Arap ve Bizans topraklarına kadar yayılmıştır. Uygurların Çinlilere öğrettiği Çevgan, saray çevresinde elitlerin yaptığı bir spor haline gelir. Orta Anadolu'da da bilinen Çevgan, Yunus Emre'nin şiirlerinde dahi kendine yer bulmuştur. Yıllar geçer, Türk-İslam Devletleri'nin gerilemesiyle birlikte Çevgan gündemden düşmeye başlar. Ancak, işgalci İngiliz teğmenlerden Joseph Sherer'in, 1857 yılında Hint kabileleri arasında Çevgan oynandığını görmesi oyunun kaderini değiştirecektir.

Gerçek kimliğinizi saklayarak yaşamak nasıl bir duygudur sizce? Dünyanın pek çok bölgesinde katı gelenekler, değişmeyen zihniyetler insanların hayatını şekillendirmeye devam ediyor. 'Baça Poş', ataerkil sistem Afganistan'daki örneklerinden biri. Peki nedir bu gelenek? Neyi amaçlar?

Orta Doğu'nun geçtiğimiz yüzyılına damgasını vuran siyasal hareketlerden biri olan Baas (yeniden diriliş), emperyalist ülkelerin sömürü düzenine karşı milliyetçi bir tepki olarak ortaya çıktı. Irak ve Suriye'de diktatörlüklere dönüşmesinin ardından bugün baskı, zulüm ve katliamlarla anılır hâle gelen Baas ideolojisinin fikir babası ve kurucusu kabul edilen Mişel Eflak'ın ilginç yaşam öyküsü videomuzda...

İran'da, İngilizler tarafından işletilen petrol tesislerinde çalışan işçilerin köle standartlarındaki çalışma koşulları işçiler arasında 'sosyal demokrasi' düşüncesinin filizlenmesine neden oldu. Gitgide taraftar toplayan bu fikirlerin etkisiyle gelişen komünist oluşumlar İranlı komünistlerin bir araya gelerek Tudeh (Kitleler) Partisi kurmasıyla sonuçlandı. 'Gerici diktatörlüğe karşı özgürlükten yana tüm sınıf ve katmanların birleşik mücadelesi' sloganıyla resmî bir hüviyet kazanan partinin Pehlevi iktidarı sürecindeki faaliyetleri, 1953'te Muhammed Musaddık'ı iktidardan eden darbe karşısında tavrı, Şah'a karşı Humeyni'nin desteklenmesi, İran İslam Devrimi'nden sonra rakip görüğü sol grupların tasfiyesinde etkin rol alan partinin yeni rejimin son hedefi olarak tarih sahnesinden silinmesi; özetle İran komünistlerinin hikâyesi sizlerle.

Modern Yugoslavya'nın kurucusu Tito'nun Hırvatistan'ın bir köyünde başlayan; sosyalist fikirlerle şekillenen, savaşlar, esaret, yasa dışı faaliyetler, mahkumiyetler ve casuslukla devam eden, devlet başkanı olarak sona eren sıra dışı yaşamı...

Kral Faysal'ın iktidarı, hem Arap-İsrail çatışması, hem de Mısır-Suudi Arabistan gerilimleriyle geçti. Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdunnasır'ın 1970'deki ölümüne dek, iki ülke arasında sular durulmadı. Faysal, Mısır'ın yeni cumhurbaşkanı Muhammed Enver Sedat'la daha yakın bir ilişki kurdu.