Voorproevers

In 1978 werden drie schilderijen van Ensor gestolen uit het toenmalige museum in Oostende. De werken werden teruggegeven/-gevonden. Maar de dief is nooit ontmaskerd. Journalist Stefaan Kerger en podcastmaker Ronald Verhaegen gaan alsnog op zoek. Ze reconstrueren de inbraak, verkennen verschillende pistes en maken een profiel van de dief. Mét naam en toenaam. Ensorkenner Xavier Tricot vertelt over de waarde van deze en andere werken en over recente en eerdere (gemiste) aankopen door de stad.

Bent Van Looy is dol op dropijs, maar zijn huisgenoten moeten ervan kokhalzen. Hoe komt dat? Waarom kunnen we van sommige gerechten geen genoeg krijgen, maar gruwen we van andere eetbare dingen? En wat zeggen onze smaakvoorkeuren over wie we zijn? Dat onderzoekt Klaartje Scheepers in 'Lekker vies' aan de hand van 54 ingrediënten en gerechten, van A(ndijviestamppot) tot Z(uiglam).

Bent Van Looy praat met Yana Degroote over de docureeks 'Bad influence'. Stel: je bent een negenjarig kind, sociaal, assertief en vlot. Je hangt de hele dag rond met vrienden en doet lekker gek. Alleen staat er de hele tijd een camera op je gericht. Met daarachter je moeder. Je capriolen hebben miljoenen views op sociale media. En clicks betekenen geld. Maar je moet wel 'content' blijven maken natuurlijk. Of dat zo leuk is? De reeks 'Bad influence' belicht de donkere kant van 'kidfluencing'.

Bent Van Looy praat met Clarice Gargard over haar boek 'Na verzet komt (r)evolutie'. Wat kan ik doen om onderdrukking en onrecht in deze ingewikkelde en wrede wereld te bestrijden? Wat kan ik doen om het leed van anderen te verzachten? Kán ik überhaupt iets doen? Het zijn vragen waar velen mee worstelen. Clarice Gargard, schrijver en journalist, besloot dat vraagstuk, en ook haar eigen rol als activist onder de loep te nemen.

Bent Van Looy praat met Henri Beunders over zijn boek 'Fanatieke Fantasten'. Vandaag zijn er avonturiers en multimiljardairs die onze aarde willen beheersen, of planeten willen koloniseren. Honderd jaar geleden waren er ook kunstenaars, architecten en ingenieurs die de wereld wilden verbeteren. Beunders focust op twee dromers en doeners: ingenieur Cornelis Lely, bouwer van de Afsluitdijk, en architect Herman Sörgel die ook droomde van een dijk, maar dan over de Straat van Gibraltar.

Christel Van Dyck, bekend van Radio2, interviewde voor haar boek 12 bekende Vlamingen die één ding gemeen hebben: ze zijn allemaal de 60 gepasseerd. Daar gààt het boek ook over: was 60 een horde? Zo ja: voor jezélf, of vooral voor ànderen? Hoe dan ook 'gebeuren' er dingen als je 60+ bent. Op een keer wil/moet je op pensioen. Je lijf blijft niet eeuwig jong. Je ouders worden oud, je kinderen groot. Wat doet dat allemaal met een mens? Interviews van Christel, foto's van Lieve Blancquaert.

Joris Hessels praat met Mirjam Rotenstreich over haar boek 'Vader Zoeken'. Toen Joris vorig jaar Mirjam interviewde over 'Jij ontbreekt aan mij', het boek over de dood van haar zoon Tonio, vertelde ze dat ze werkte aan een vaderboek. Dat is er nu. Natan Rotenstreich kwam uit Budzanów (toen Oostenrijk-Hongarije, nu Oekraïne), verloor zijn hele familie in de Holocaust, bevrijdde Berlijn met het Rode Leger en belandde in Nederland. Een indrukwekkend leven waar hij zelden over sprak.

Joris Hessels praat met Steffie Van Neste over haar boek 'Therapie met Bovary'. Net als madame Bovary wou de jonge Steffie wegvluchten in een narratief. Als kind waren dat de verhalen in de kapperszaak van haar moeder. Later verruimt het lezen van Franse literaire klassiekers haar belevingswereld. Dankzij Flaubert leert ze rebelleren, Stendhal deelt liefdesadvies en Musset helpt haar knopen door te hakken. Maupassant geeft raad bij nesteldrang en Dumas brengt haar de kunst van het misleiden bij.

Joris Hessels praat met Tim Verheyden over 'Sam Altman. De biografie. Over OpenAI en de race om de toekomst' van Keach Hagey. Altman is de bedenker en oprichter van OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. Hij is jong, uitermate succesvol, maar niet onomstreden. Hij slaagde erin een goed idee te ontwikkelen tot een invloedrijk bedrijf, maar wat is de volgende stap? Superintelligentie? Keach Hagey van The Wall Street Journal schreef een biografie van Altman en Tim Verheyden heeft die gelezen.

Joris Hessels praat met Kiran Van der Avert en Ae Ra Van Geel over hun boek '(On)gewenst'. 'Waar kom je vandaan?' 'Nee, waar kom je écht vandaan?' 'Ken je je echte familie?' 'Weet je waarom ze je hebben weggegeven?' 'Besef je wel hoeveel geluk je hebt?' Het zijn maar enkele van de vragen waarmee geadopteerden Kiran Van der Avert en Ae Ra Van Geel geconfronteerd worden. Vragen die hen inspireerden om een boek te schrijven over de complexe realiteit achter het adoptiesprookje.

Annemie Peeters interviewt haar gasten over recent onderzoek. Liesbet Temmerman onderzoekt veroudering bij wormen. Patrick Deboosere deed historisch onderzoek. Dus zijn dit interessante vragen: Worden we écht alsmaar ouder? Hoe jong stierven dan pakweg de Romeinen? Als elke generatie langer leeft, vanaf wanneer is 120 dan een realistisch streven voor de meeste mensen? En heeft het nut, om alsmaar ouder te worden? Voor ons én voor de mensheid. Interessante antwoorden ook. Soms wel confronterend.

Bruno Wyndaele praat met Nathalie Paarlberg over haar boek 'Je ogen zijn mooi'. We associëren Afghanistan met vluchtelingen, Taliban, Osama Bin laden, Rambo en boerka's. Maar er is te midden de verwoesting ook veel schoonheid te vinden. Kunsthistorica Nathalie Paarlberg woonde van 2016 tot 2019 in Afghanistan en reisde nadien nog vaak terug. Haar boek is een persoonlijke ontdekkingsreis, een zoektocht naar schoonheid, en een blik op het leven voor en na de machtsovername door de taliban.

Bruno Wyndaele praat met Michelle Ginée over haar boek 'Arm in Rijk Vlaanderen'. Hoe kan je eigenlijk arm zijn in Vlaanderen met onze geweldige sociale zekerheid? En moet wie toch arm is niet beter zijn best doen? Ginée deed jarenlang veldwerk bij een OCMW in een grote stad en weet dat de werkelijkheid complexer in elkaar zit. Voor haar boek verzamelde ze getuigenissen. Van maatschappelijk werkers, leerkrachten, een vrederechter...maar vooral ook van mensen die zelf in armoede leven.

Bruno Wyndaele praat met Joris Van Bladel over zijn boek 'Het land van het grote sterven'. Daarin laat Van Bladel zien dat, in tegenstelling tot in het Westen, de dood in Rusland nog steeds een onderdeel vormt van het sociale contract tussen burger en staat, en dat oude concepten zoals het sacrale Grote Sterven nog steeds verweven zijn met de Russische (militaire) cultuur. Een boek voor wie de strategie van Poetin en de dynamiek van het moderne Rusland beter wil begrijpen.

Annemie Peeters praat met haar drie gasten over hun passie voor de steenuil: hij is de kleinste en de schattigste uil van Vlaanderen en leeft dicht bij de mensen, in oude schuren, onder het dak en in holen in bomen. Bovendien laat hij zich overdag ook zien. Door zijn nabijheid is hij geliefd; hij doet ook niemand kwaad. Het boek is een naslagwerk in niet-academische taal. Het gesprek is er één met beeld én klank.

Bent Van Looy praat met Maurits de Bruijn over zijn boek 'Geweten'. Terwijl de Israëlische bommen op Gaza neerdalen, ontvangt de Joodse schrijver Maurits de Bruijn een uitnodiging van een ngo om naar Israël en Palestina te reizen. Hij twijfelt: hij had gezworen Israël nooit meer te bezoeken. Hij besluit toch te gaan. Wat leert hij over zijn persoonlijke geschiedenis? Hoe legt hij dit uit aan zijn Joodse grootouders die werden vermoord in het vernietigingskamp Sobibór?

Bent Van Looy praat met Janna Coomans over haar boek 'Dievenland'. In de middeleeuwen kregen dieven vaak zeer zware straffen - zelfs naar de normen van toen. Omdat voorwerpen, kleren en dieren toen veel kostbaarder waren dan vandaag. Gewone mensen waren meer dan nu afhankelijk van materieel bezit. Dat maakte diefstal van een stuk servies of een koe zo'n zwaar misdrijf. Nagelaten procesteksten van dieven bieden dan ook een unieke inkijk in het leven van de gewone middeleeuwer.

Bent Van Looy praat met Peter Vermeersch over zijn boek 'Polsslag'. Kan rock 'n' roll de wereld redden? In de zomer van 2020 in Minsk leek dat voor even zo. Het lied ‘Peremen!' ('veranderingen') van de Sovjetband Kino werd gezongen door duizenden betogers die in opstand kwamen tegen het beleid van president Loekasjenko. Het protest bleek tevergeefs, toch werd 'Peremen' een lied van hoop, ook in de rest van Oost-Europa. 'Polsslag', een boek over de moed om te blijven strijden tegen onderdrukking.

Bent Van Looy praat met Maarten Hell en Charlotte Kleyn over hun boek 'Uit eten in Amsterdam'. Bij zo'n boektitel worden hier misschien massaal wenkbrauwen gefronst, maar Amsterdam kent al een eeuwen een boeiende culinaire cultuur. Nu de stad 750 jaar bestaat was de tijd rijp om die te onderzoeken. Hoe zag een 17de-eeuwse herberg eruit? Wat was de invloed van buitenlandse kooplui en migranten? En sinds wanneer halen we er snacks uit de muur?

Annemie Peeters mag twee professoren-biologie te gast hebben, ze huizen niét in ivoren torens. Integendeel: allebei vinden ze dat de bioloog in élke burger wat meer zijn/haar stem mag laten horen. Er was een tijd dat wetenschap vrijwel uitsluitend door amateurs werd beoefend. Zelfs Darwin was een self-made-man. Pas in de 20e eeuw werd het iets 'van' academici. Stilaan keert dat weer. Een gesprek over (het belang van) buurt/burgerwetenschappers en wat je (niet) moet doen om er zélf één te worden.

Jacotte Brokken praat met over Peter van Rodijnen over zijn docu 'De Wilde Noordzee'. Onze Noordzee is één van de drukste scheepvaartroutes ter wereld. Er wordt intensief gevist en is het decor voor een enorme energietransitie. Maar bovenal is de Noordzee een groot natuurgebied. Een voor velen onbekend stuk wildernis met allerlei fascinerende vormen van zeeleven. Onderwatercamereman van Rodijnen dook in deze dichtbije onderwaterwereld.

Jacotte Brokken praat met Christian Clauwers over zijn boek 'Frozen Heritage'. In de arctische permafrost van Svalbard (beter bekend als Spitsbergen), bevinden zich drie kluizen, gewijd aan de bescherming en het behoud van biodiversiteit en menselijk erfgoed. De wereldzadenbank is de bekendste, maar er is er ook genenbank en een erfgoedbank. Fotograaf Christian Clauwers bezocht ze alle drie en maakte een boek over deze verborgen archieven in de in de meest extreme omgeving ter wereld.

Jacotte Brokken praat met Ringo Gomez-Jorge over zijn boek 'Shosa'. Wie Japan bezoekt als reiziger, heeft het al gemerkt: vele Japanners houden er een elegante en zorgzame manier van handelen en bewegen op na. Vooral in de traditionele ambachten komt dat tot uiting: het maakproces van een wever, een pottenbakker of een inktmaker lijkt een theaterspel van sobere, uiterst efficiënte en mindful bewegingen. Er is ook een naam voor: 'Shosa'. En nu ook een boek, met portretten van Japanse makers.

Hoe word ik een leuk oud mens? Dat zijn eigenlijk 2 vragen in 1. En Annemie Peeters heeft er nog meer. Wat is oud? Wat is leuk? Is het een keuze - of kan het er één zijn - om leuk oud te worden? Wat moet je daarvoor doen? Of vooral niet doen? Kolet Janssen werd onlangs 70 en vindt dat moeilijk. Toch wil ze niet zeuren. Ze schreef er een boek over: 'Hoe word ik een leuk oud mens?'. Janine Bischops is 84 en zeurt zélden. Hoe blijf je blij in tijden van agisme? En kun je dat leren via een boek?

Bruno Wyndaele praat met Rein Bellens over haar boek 'Mijn strijd voor abortus'. Op 22 november 1983 hield de BOB een huiszoeking in het abortuscentrum in Gent. 40 jaar later beschrijft dokter Rein Bellens in een boek wat haar die avond overkwam en hoe de gerechtelijke molen nadien draaide. Tot 1990 was abortus illegaal in België, Rein Bellens weet er alles van, ze stond in de praktijk, op de barricaden, en in de rechtbank.

Bruno Wyndaele praat met Evelien Bracke over haar boek 'Leidraad door het labyrint'. Klassieke mythen zoals die van Prometheus, Medea en Penelope zijn alomtegenwoordig, van films en boeken tot sociale media en games. Wat is de aantrekkingskracht van deze oude verhalen in een tijd van klimaatcrisis, politieke onzekerheid en technologische vooruitgang? En hoe kunnen ze ons nu de weg wijzen?

Bruno Wyndaele praat met Jos Vandervelden over zijn boek 'Het verhaal van België in 100 beslissende plekken.' De kastelen van Loppem en Wijnendale, het Egmontpaleis en een buitenverblijf in Poupehan, grensdorpen als Risquons-Tout en Eben-Emael, of gewoon de straten van Leuven, Luik of Borgerhout: het zijn plekken waar in België geschiedenis werd geschreven. Jos Vandervelden vertelt het verhaal van België aan de hand van deze legendarische locaties. Met foto's van Alexander Dumarey.

Annemie Peeters praat met twee skeptische UFO-onderzoekers over wat mensen in België zoal zien en ménen te zien in de lucht. Het Belgisch UFO-meldpunt krijgt elk jaar honderden meldingen binnen. Experts van het meldpunt geloven niet zomaar, ze onderzoeken, lossen raadsels op. Bijna altijd blijkt het te gaan om meteorieten, satellieten, vliegtuigen, weersverschijnselen, vogels, ballonnen, drones, planeten of.... bedrog. Toch zijn er ook onverklaarde gevallen.....

Toen journalist Tomas Vanheste ontdekte dat hij geen kinderen kon verwekken, vond hij het erg ingewikkeld om daarover te praten. Waarom viel dat hem zo zwaar? Welke beelden leven er eigenlijk in de maatschappij rond vruchtbaarheid, mannelijkheid en vaderschap? Hij zocht het uit in zijn boek 'Mannen die zwijgen'.

Joris Hessels praat met Luna Goiris over haar podcast 'Ik heb zelf iets meegemaakt'. Toen Luna Goiris vijftien jaar oud was, werd ze het slachtoffer van seksueel geweld. Lang worstelde ze met de vraag 'is het wel echt gebeurd?' Tien jaar later vertelt ze haar verhaal in een podcast. Ze praat met slachtoffers, experten én een dader. Om inzicht te krijgen in haar eigen verhaal – en dat van zoveel anderen.

Joris Hessels praat met Anke Brouwers over haar boek 'Een meikeverjaar'. 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog reconstrueert Anke Brouwers het dramatische oorlogsverhaal van haar Antwerpse familie, aan de hand van herinneringen, getuigenissen en objecten. Het is een verhaal over verzet, verlies en herstel. En over de noodzaak van herinneren.

Joris Hessels praat met Vincent Stuer over zijn boek 'Rexit'. Stuer schreef er eerder al een toneelstuk over, en nu ook een boek, waarin hij in het hoofd kruipt van de twee sleutelfiguren uit de Koningskwestie: koning Leopold III en zijn buitenlandminister Paul-Henri Spaak. Vijf jaar na het begin van de oorlog, toen de regering naar Engeland vluchtte en Leopold in België bleef, zien de heren elkaar terug. Ze proberen het 'tragische misverstand' tussen hen beiden uit te klaren.

Annemie Peeters praat met haar gasten over de betekenis van 'moederziel'. Wat is dat voor elk van hen? Je hoeft geen moeder te zijn, om het te weten. Want iédereen hééft een moeder. Soms was/is die moeder Grote Liefde. Soms was/is ze afwezig. Niét nabij. Afgeleid. Getekend door hààr verleden. Meer rem dan drijfveer. Maar zijn perfécte moeders wel wenselijk? Gesprek over het belàng van praten met je voorouders, en van het kennen van je verleden, om met (jezelf in het) het heden te kunnen leven

Bruno Wyndaele praat met Geert Mak over zijn boek 'Wisselwachter'. Net nu de relaties tussen Europa en de VS onder hoogspanning staan komt Geert Mak met een boek over Harry Hopkins, de 'wisselwachter' van de titel. Nu grotendeels vergeten, bepaalde deze plattelandsjongen vanuit het Witte Huis mee het lot van Amerika, én dat van het oude continent. Het boek is een tijdsbeeld van de jaren 1933-1945. Maar bevat ook verbazende parallellen met vandaag.

Bruno Wyndaele praat met Vincenzo De Meulenaere over zijn boek 'Coudenberg'. Onder het plaveisel van het Brusselse Koningsplein bevinden zich de resten van het Coudenbergpaleis. Een vorstelijk verblijf dat de vergelijking met Versailles kon doorstaan. Een brand, begonnen in de keukens, legde in 1731 het luisterrijke gebouw in de as. Historicus Vincenzo De Meulenaere heeft het paleis nu gereconstrueerd voor zijn boek 'Coudenberg'. Wie woonde er en wat spookten ze er uit?

Bruno Wyndaele praat met Patricia Popelier over haar boek 'Een grondwet voor ons allemaal'. Waarom is de grondwet zo moeilijk te veranderen? En moeten we daar eigenlijk blij om zijn of net niet? Professor Patricia Popelier schreef een toegankelijk boek over onze grondwet met de nadruk op ‘onze'. Want de grondwet is er voor ons allemaal. Voor al wie bezorgd is: om het klimaat, lege loketten, hoofddoeken en of we het einde van de maand zullen halen.

Bruno Wyndaele praat met Yassin Akouh over zijn boek 'Koloniale vloek'. Eind oktober 2016 breken onlusten uit in het Noorden van Marokko. De aanleiding is de dood van een visverkoper. Maar de oorzaak ligt veel dieper. Journalist en auteur Yassin Akouh is op zoek gegaan naar die oorzaken en stelt vast dat het Rifgebergte en de Riffijnen al langer een bijzondere relatie hebben met het Marokkaanse centrale gezag. Dat valt te lezen in zijn boek 'Koloniale Vloek'.

Annemie Peeters praat met auteur en historicus Patricia Van den Eeckhout en met chefkok en docent aan hotelschool Ter Duinen Dries Cloet over koks en kelners. Van den Eeckhout schreef een boek over de mannen (en enkele vrouwen) die in de loop der eeuwen keuken en zaal bestierden en over hoe ze zich verhielden tot elkaar. Chefkok Dries Cloet vertelt hoe het er vandaag aan toe gaat. Twee enthousiaste gasten. En toch worden jobs in de horeca vandaag maar moeilijk ingevuld.

Bent Van Looy praat met Peter Venmans over zijn boek 'Frivoliteit'. In ernstige tijden met ernstige problemen is het een daad van moed om ernstig in te gaan op het absolute omgekeerde van al die ernst: frivoliteit. Wat is de waarde van ondraaglijke lichtheid, moeten we ons wentelen in de overvloed aan afleiding en vertier, en wat wanneer we frivoliteiten plegen op een ernstige manier? Filosoof Peter Venmans deed de oefening en schreef er een boek over: 'Frivoliteit'.

Bent Van Looy praat met Jonah Falke over zijn boek 'De Bible Belt'. Bij de Bible Belt denken we misschien vooral aan Amerika maar ook dichter bij huis, van Zeeland tot Overijssel, wordt godvruchtig gestreefd naar het goede, volgens het woord van God, in streng gereformeerde gemeenschappen. Schrijver Jonah Falke besloot ze met open vizier tegemoet treden. Hij sprak met dominees, jongeren, twijfelaars, bezocht kerkdiensten, studiedagen en uitvaarten, en logeerde bij een gereformeerd gezin.

Bent Van Looy praat met Tommy Wieringa over zijn boek 'Optimisme zonder hoop'. Lang hadden we de utopische verwachting dat elke generatie het beter zou hebben, maar in 'Optimisme zonder hoop' betoogt Wieringa dat de klimaatcrisis ons heeft opgezadeld met een vorm van toekomstloosheid die zonder precedent is in de menselijke geschiedenis. Hoop lijkt bij de klimaatcrisis van weinig waarde. Maar geef je de hoop op, stelt Wieringa, dan ontdoe je je ook meteen van de hopeloosheid.

Ook in vernietigingskampen als Auschwitz werd er gesport. Er waren een voetbalveld, een zwembad en een boksring. Daar werden wedstrijden georganiseerd. Voormalige kampioenen namen (verplicht) deel en konden extra voedsel verdienen. Zo paste sport in de verdeel- en heers-cultuur van de nazi's. Maar geregeld werd de rest van de gevangenen ook aan het 'sporten' gezet: dan was sport een straf, een extra opgelegde inspanning (te veel). Foto's, brieven en getuigenissen vertellen de gruwelverhalen.