Voorproevers

Bent Van Looy praat met Janna Coomans over haar boek 'Dievenland'. In de middeleeuwen kregen dieven vaak zeer zware straffen - zelfs naar de normen van toen. Omdat voorwerpen, kleren en dieren toen veel kostbaarder waren dan vandaag. Gewone mensen waren meer dan nu afhankelijk van materieel bezit. Dat maakte diefstal van een stuk servies of een koe zo'n zwaar misdrijf. Nagelaten procesteksten van dieven bieden dan ook een unieke inkijk in het leven van de gewone middeleeuwer.

Bent Van Looy praat met Peter Vermeersch over zijn boek 'Polsslag'. Kan rock 'n' roll de wereld redden? In de zomer van 2020 in Minsk leek dat voor even zo. Het lied ‘Peremen!' ('veranderingen') van de Sovjetband Kino werd gezongen door duizenden betogers die in opstand kwamen tegen het beleid van president Loekasjenko. Het protest bleek tevergeefs, toch werd 'Peremen' een lied van hoop, ook in de rest van Oost-Europa. 'Polsslag', een boek over de moed om te blijven strijden tegen onderdrukking.

Bent Van Looy praat met Maarten Hell en Charlotte Kleyn over hun boek 'Uit eten in Amsterdam'. Bij zo'n boektitel worden hier misschien massaal wenkbrauwen gefronst, maar Amsterdam kent al een eeuwen een boeiende culinaire cultuur. Nu de stad 750 jaar bestaat was de tijd rijp om die te onderzoeken. Hoe zag een 17de-eeuwse herberg eruit? Wat was de invloed van buitenlandse kooplui en migranten? En sinds wanneer halen we er snacks uit de muur?

Annemie Peeters mag twee professoren-biologie te gast hebben, ze huizen niét in ivoren torens. Integendeel: allebei vinden ze dat de bioloog in élke burger wat meer zijn/haar stem mag laten horen. Er was een tijd dat wetenschap vrijwel uitsluitend door amateurs werd beoefend. Zelfs Darwin was een self-made-man. Pas in de 20e eeuw werd het iets 'van' academici. Stilaan keert dat weer. Een gesprek over (het belang van) buurt/burgerwetenschappers en wat je (niet) moet doen om er zélf één te worden.

Jacotte Brokken praat met over Peter van Rodijnen over zijn docu 'De Wilde Noordzee'. Onze Noordzee is één van de drukste scheepvaartroutes ter wereld. Er wordt intensief gevist en is het decor voor een enorme energietransitie. Maar bovenal is de Noordzee een groot natuurgebied. Een voor velen onbekend stuk wildernis met allerlei fascinerende vormen van zeeleven. Onderwatercamereman van Rodijnen dook in deze dichtbije onderwaterwereld.

Jacotte Brokken praat met Christian Clauwers over zijn boek 'Frozen Heritage'. In de arctische permafrost van Svalbard (beter bekend als Spitsbergen), bevinden zich drie kluizen, gewijd aan de bescherming en het behoud van biodiversiteit en menselijk erfgoed. De wereldzadenbank is de bekendste, maar er is er ook genenbank en een erfgoedbank. Fotograaf Christian Clauwers bezocht ze alle drie en maakte een boek over deze verborgen archieven in de in de meest extreme omgeving ter wereld.

Jacotte Brokken praat met Ringo Gomez-Jorge over zijn boek 'Shosa'. Wie Japan bezoekt als reiziger, heeft het al gemerkt: vele Japanners houden er een elegante en zorgzame manier van handelen en bewegen op na. Vooral in de traditionele ambachten komt dat tot uiting: het maakproces van een wever, een pottenbakker of een inktmaker lijkt een theaterspel van sobere, uiterst efficiënte en mindful bewegingen. Er is ook een naam voor: 'Shosa'. En nu ook een boek, met portretten van Japanse makers.

Hoe word ik een leuk oud mens? Dat zijn eigenlijk 2 vragen in 1. En Annemie Peeters heeft er nog meer. Wat is oud? Wat is leuk? Is het een keuze - of kan het er één zijn - om leuk oud te worden? Wat moet je daarvoor doen? Of vooral niet doen? Kolet Janssen werd onlangs 70 en vindt dat moeilijk. Toch wil ze niet zeuren. Ze schreef er een boek over: 'Hoe word ik een leuk oud mens?'. Janine Bischops is 84 en zeurt zélden. Hoe blijf je blij in tijden van agisme? En kun je dat leren via een boek?

Bruno Wyndaele praat met Rein Bellens over haar boek 'Mijn strijd voor abortus'. Op 22 november 1983 hield de BOB een huiszoeking in het abortuscentrum in Gent. 40 jaar later beschrijft dokter Rein Bellens in een boek wat haar die avond overkwam en hoe de gerechtelijke molen nadien draaide. Tot 1990 was abortus illegaal in België, Rein Bellens weet er alles van, ze stond in de praktijk, op de barricaden, en in de rechtbank.

Bruno Wyndaele praat met Evelien Bracke over haar boek 'Leidraad door het labyrint'. Klassieke mythen zoals die van Prometheus, Medea en Penelope zijn alomtegenwoordig, van films en boeken tot sociale media en games. Wat is de aantrekkingskracht van deze oude verhalen in een tijd van klimaatcrisis, politieke onzekerheid en technologische vooruitgang? En hoe kunnen ze ons nu de weg wijzen?

Bruno Wyndaele praat met Jos Vandervelden over zijn boek 'Het verhaal van België in 100 beslissende plekken.' De kastelen van Loppem en Wijnendale, het Egmontpaleis en een buitenverblijf in Poupehan, grensdorpen als Risquons-Tout en Eben-Emael, of gewoon de straten van Leuven, Luik of Borgerhout: het zijn plekken waar in België geschiedenis werd geschreven. Jos Vandervelden vertelt het verhaal van België aan de hand van deze legendarische locaties. Met foto's van Alexander Dumarey.

Annemie Peeters praat met twee skeptische UFO-onderzoekers over wat mensen in België zoal zien en ménen te zien in de lucht. Het Belgisch UFO-meldpunt krijgt elk jaar honderden meldingen binnen. Experts van het meldpunt geloven niet zomaar, ze onderzoeken, lossen raadsels op. Bijna altijd blijkt het te gaan om meteorieten, satellieten, vliegtuigen, weersverschijnselen, vogels, ballonnen, drones, planeten of.... bedrog. Toch zijn er ook onverklaarde gevallen.....

Toen journalist Tomas Vanheste ontdekte dat hij geen kinderen kon verwekken, vond hij het erg ingewikkeld om daarover te praten. Waarom viel dat hem zo zwaar? Welke beelden leven er eigenlijk in de maatschappij rond vruchtbaarheid, mannelijkheid en vaderschap? Hij zocht het uit in zijn boek 'Mannen die zwijgen'.

Joris Hessels praat met Luna Goiris over haar podcast 'Ik heb zelf iets meegemaakt'. Toen Luna Goiris vijftien jaar oud was, werd ze het slachtoffer van seksueel geweld. Lang worstelde ze met de vraag 'is het wel echt gebeurd?' Tien jaar later vertelt ze haar verhaal in een podcast. Ze praat met slachtoffers, experten én een dader. Om inzicht te krijgen in haar eigen verhaal – en dat van zoveel anderen.

Joris Hessels praat met Anke Brouwers over haar boek 'Een meikeverjaar'. 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog reconstrueert Anke Brouwers het dramatische oorlogsverhaal van haar Antwerpse familie, aan de hand van herinneringen, getuigenissen en objecten. Het is een verhaal over verzet, verlies en herstel. En over de noodzaak van herinneren.

Joris Hessels praat met Vincent Stuer over zijn boek 'Rexit'. Stuer schreef er eerder al een toneelstuk over, en nu ook een boek, waarin hij in het hoofd kruipt van de twee sleutelfiguren uit de Koningskwestie: koning Leopold III en zijn buitenlandminister Paul-Henri Spaak. Vijf jaar na het begin van de oorlog, toen de regering naar Engeland vluchtte en Leopold in België bleef, zien de heren elkaar terug. Ze proberen het 'tragische misverstand' tussen hen beiden uit te klaren.

Annemie Peeters praat met haar gasten over de betekenis van 'moederziel'. Wat is dat voor elk van hen? Je hoeft geen moeder te zijn, om het te weten. Want iédereen hééft een moeder. Soms was/is die moeder Grote Liefde. Soms was/is ze afwezig. Niét nabij. Afgeleid. Getekend door hààr verleden. Meer rem dan drijfveer. Maar zijn perfécte moeders wel wenselijk? Gesprek over het belàng van praten met je voorouders, en van het kennen van je verleden, om met (jezelf in het) het heden te kunnen leven

Bruno Wyndaele praat met Geert Mak over zijn boek 'Wisselwachter'. Net nu de relaties tussen Europa en de VS onder hoogspanning staan komt Geert Mak met een boek over Harry Hopkins, de 'wisselwachter' van de titel. Nu grotendeels vergeten, bepaalde deze plattelandsjongen vanuit het Witte Huis mee het lot van Amerika, én dat van het oude continent. Het boek is een tijdsbeeld van de jaren 1933-1945. Maar bevat ook verbazende parallellen met vandaag.

Bruno Wyndaele praat met Vincenzo De Meulenaere over zijn boek 'Coudenberg'. Onder het plaveisel van het Brusselse Koningsplein bevinden zich de resten van het Coudenbergpaleis. Een vorstelijk verblijf dat de vergelijking met Versailles kon doorstaan. Een brand, begonnen in de keukens, legde in 1731 het luisterrijke gebouw in de as. Historicus Vincenzo De Meulenaere heeft het paleis nu gereconstrueerd voor zijn boek 'Coudenberg'. Wie woonde er en wat spookten ze er uit?

Bruno Wyndaele praat met Patricia Popelier over haar boek 'Een grondwet voor ons allemaal'. Waarom is de grondwet zo moeilijk te veranderen? En moeten we daar eigenlijk blij om zijn of net niet? Professor Patricia Popelier schreef een toegankelijk boek over onze grondwet met de nadruk op ‘onze'. Want de grondwet is er voor ons allemaal. Voor al wie bezorgd is: om het klimaat, lege loketten, hoofddoeken en of we het einde van de maand zullen halen.

Bruno Wyndaele praat met Yassin Akouh over zijn boek 'Koloniale vloek'. Eind oktober 2016 breken onlusten uit in het Noorden van Marokko. De aanleiding is de dood van een visverkoper. Maar de oorzaak ligt veel dieper. Journalist en auteur Yassin Akouh is op zoek gegaan naar die oorzaken en stelt vast dat het Rifgebergte en de Riffijnen al langer een bijzondere relatie hebben met het Marokkaanse centrale gezag. Dat valt te lezen in zijn boek 'Koloniale Vloek'.

Annemie Peeters praat met auteur en historicus Patricia Van den Eeckhout en met chefkok en docent aan hotelschool Ter Duinen Dries Cloet over koks en kelners. Van den Eeckhout schreef een boek over de mannen (en enkele vrouwen) die in de loop der eeuwen keuken en zaal bestierden en over hoe ze zich verhielden tot elkaar. Chefkok Dries Cloet vertelt hoe het er vandaag aan toe gaat. Twee enthousiaste gasten. En toch worden jobs in de horeca vandaag maar moeilijk ingevuld.

Bent Van Looy praat met Peter Venmans over zijn boek 'Frivoliteit'. In ernstige tijden met ernstige problemen is het een daad van moed om ernstig in te gaan op het absolute omgekeerde van al die ernst: frivoliteit. Wat is de waarde van ondraaglijke lichtheid, moeten we ons wentelen in de overvloed aan afleiding en vertier, en wat wanneer we frivoliteiten plegen op een ernstige manier? Filosoof Peter Venmans deed de oefening en schreef er een boek over: 'Frivoliteit'.

Bent Van Looy praat met Jonah Falke over zijn boek 'De Bible Belt'. Bij de Bible Belt denken we misschien vooral aan Amerika maar ook dichter bij huis, van Zeeland tot Overijssel, wordt godvruchtig gestreefd naar het goede, volgens het woord van God, in streng gereformeerde gemeenschappen. Schrijver Jonah Falke besloot ze met open vizier tegemoet treden. Hij sprak met dominees, jongeren, twijfelaars, bezocht kerkdiensten, studiedagen en uitvaarten, en logeerde bij een gereformeerd gezin.

Bent Van Looy praat met Tommy Wieringa over zijn boek 'Optimisme zonder hoop'. Lang hadden we de utopische verwachting dat elke generatie het beter zou hebben, maar in 'Optimisme zonder hoop' betoogt Wieringa dat de klimaatcrisis ons heeft opgezadeld met een vorm van toekomstloosheid die zonder precedent is in de menselijke geschiedenis. Hoop lijkt bij de klimaatcrisis van weinig waarde. Maar geef je de hoop op, stelt Wieringa, dan ontdoe je je ook meteen van de hopeloosheid.

Ook in vernietigingskampen als Auschwitz werd er gesport. Er waren een voetbalveld, een zwembad en een boksring. Daar werden wedstrijden georganiseerd. Voormalige kampioenen namen (verplicht) deel en konden extra voedsel verdienen. Zo paste sport in de verdeel- en heers-cultuur van de nazi's. Maar geregeld werd de rest van de gevangenen ook aan het 'sporten' gezet: dan was sport een straf, een extra opgelegde inspanning (te veel). Foto's, brieven en getuigenissen vertellen de gruwelverhalen.

Jacotte Brokken praat met professor Geert Dom over zijn boek 'Verslaafd'. Hij probeert een antwoord te geven op de vraag waarom sommigen vatbaarder voor verslaving, terwijl anderen weerbaarder lijken.

Jacotte Brokken praat met Linde De Vroey over 'Verwilderen', een voorsmaakje van haar doctoraat in de natuurfilosofie. Elke euro geïnvesteerd in natuurherstel levert er 8 op aan economische en maatschappelijke waarde, want natuur doet ons goed. En toch schiet er nog maar zo weinig wilde natuur over. Daarom pleit Linde De Vroey voor meer verwilderen!

Jacotte Brokken praat met professor Mieke Van Haelst over haar boek 'Wat vertelt ons DNA?' Weten we binnenkort van bij de geboorte al welke ziektes je kind zal krijgen in zijn hele leven, dankzij een uitgebreide DNA analyse? En moeten we daar blij van worden?

Wat bezielt Annemie Peeters om een royalty-journalist én een relieken-specialist uit te nodigen? De ene weet àlles over de koning. De andere àlles over heiligen. Koningen zijn meestal vérre van heilig. En toch: er zijn Belgen die naar koningen opkijken als wàren ze heiligen. Er zijn er die koninklijke souvenirs bewaren, als waren het relikwieën. En koning Filip krijgt via zijn netwerk zaken voor elkaar, die onze betere diplomaten soms niet kunnen. Al is hij zelfs dààrom niet heilig.

Joris Hessels praat met Louise Van Assche en Kwinten Gernay over hun documentaire 'The bad guy'. Een jaar na een school shooting in haar buurt zoekt de Belgische Louise een school voor haar dochtertje. De wapenepidemie is zo intens geworden dat Amerikaanse scholen niet langer focussen op preventie, maar dat ze zich op andere manieren wapenen tegen geweld, met 'active shooter drills'. Maar wat voor invloed heeft dat op de kinderen?

Joris Hessels praat met Maurits de Bruijn over de podcast 'En niemand bleef onaangeraakt'. Toen Maurits en Randy Vermeulen aan hun ouders vertelden dat ze homoseksueel zijn, reageerden die met een waarschuwing ''Doe je wel voorzichtig?" Een echo van de aidscrisis van de jaren 90. In hun podcast vertellen ze het aangrijpende liefdesverhaal van Jan en Martin, dat zich afspeelde tijdens die aidscrisis. En ze onderzoeken hoe het taboe en trauma van toen nog altijd voortleven in de queer gemeenschap.

Joris Hessels praat met Khalid Benhaddou over 'De monsters van onze tijd'. We zitten met een behoorlijk aantal crisissen die we zelf gecreëerd hebben. Khalid Benhaddou probeert in zijn boek een antwoord te formuleren op de uitdagingen waar we voor staan.

Joris Hessels praat met Steven Janssens over de docu 'Fly - beyond the spectrum'. Brian, Jason, Jules en Kieran verloren aan zelfvertrouwen toen de labels ‘autisme' en ‘beperking' op hen werden geplakt. Nu, als twintigers, staan ​​ze op een kruispunt in hun leven: Gaan ze richting een autonome toekomst? Gaan ze liefde, een baan, een partner, een gezin, een doel en geluk vinden? Fly is geen documentaire óver hen, maar met en vooral ook vàn hen.

Carlos Holemans woont in Spanje. Dat komt omdat zijn vader, Karel Holemans, als dertiger van het Vlaamse Averbode naar Spanje verhuisde. Karel zette nooit meer een voet in Vlaanderen - Carlos werd in Spanje geboren. Karel weigerde om één woord Nederlands met hem te spreken. Hoe komt dat? Welk Vlaams verleden wou Karel zo krampachtig achter zich laten? Carlos ging op zoek, met de hulp van zoon Nicolas. Die spreekt wél Nederlands en dat komt van pas als je graaft in een duister oorlogsverleden.

Bruno Wyndaele praat met Koert Debeuf over zijn boek 'Wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen'. Debeuf woonde jarenlang in Caïro en leerde het Midden-Oosten dus daar kennen.

Bruno Wyndaele praat met Sjeng Scheijen over zijn boek 'Een ander Rusland'. Of de Russen nu aan de poorten van de Navo staan te drummen of niet, het is onze grootste én meest geliefde vijand. Maar wat weten we eigenlijk over dat land en zijn inwoners? Slavist Sjeng Scheijen biedt hulp met zijn boek 'Een ander Rusland'. Een heel persoonlijk boek waarin hij mythes weerlegt. Een citaat alvast: 'De Russische Ziel is de American Dream met een bontmuts op'.

Bruno Wyndaele praat met journalist Eduard Cousin over Alexandrië. De stad van de vuurtoren, één van de zeven wereldwonderen, de stad van de mythische bibliotheek. Maar ook een stad die nog altijd levend is.

Bruno Wyndaele praat met historica Annette Birschel over Leni Riefenstahl. Riefenstahl was de regisseur van twee nazi propaganda films voor de Tweede Wereldoorlog: 'Triumph des Willens' en 'Olympiade', over de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Maar was ze ook een aanhanger van Hitler? Wist ze van de misdaden tegen de menselijkheid van de Nazi's? Dat zoekt de documentaire Riefenstahl uit aan de hand van oude interviews en andere documentatie.

Annemie Peeters weet het wel: ook in de media wordt A.I. ingezet. Om research te doen bv. (meer en rapper). Om boeken te lezen (zéker rapper). Om vragen op te stellen (hélp: want wat dan met het 'vak-interviewen'?) Cartoonist Nix onderzoekt in een doctoraat de zelfde evolutie in de strip- en cartoon-wereld. Yves Degryse werkt in NTGent met een A.I-bot: wat kan die? Wat màg die? En is Yves niet bang dat die straks zijn werk afpakt? Wat doét A.I al in de creatieve sector? Waar liggen de grenzen?

Bent Van Looy praat met Gé Vaartjes over zijn Bomansbiografie 'Vleugelman'. Godfried Bomans: ook hier kennen velen hem nog van zijn unieke humor, zijn taalgevoel, zijn 'Erik of het klein insectenboek', zijn verblijf op het eiland Rottumerplaat. Achter die bewonderde Bomans schuilde een onzeker, moeilijk te doorgronden en in wezen eenzaam mens. Gé Vaartjes probeerde hem toch te vatten in zijn monumentale biografie 'Vleugelman'.

Bent Van Looy praat met Melani Reumers over haar boek 'De wereld een lichaam' (shortlist Boon). Vaak lopen we voorbij aan een simpel gegeven: onze gedachten, gedragingen en gewoontes zitten gevat in een lichaam. Het is altijd bij ons, maar hoe vaak zitten wij echt in ons lichaam? En kunnen we er ook aan ontsnappen als het ons te veel wordt? Melani Reumers schreef essays over haar eigen lichaam, over hoe anderen naar hun lichaam kijken, over de grenzen van het lichaam, over lichaamsdelen.