Nuus

Die waarnemende minister van nywerheid, mynbou en energie, Frans Kapofi, het Vrydag die nuwe Ankit Gems Namibia-fabriek ingewy. Dit is 'n hupstoot vir werkskepping en industriële groei. Die multimiljoen-Namibiese-dollar-fasiliteit beloof om plaaslike verwerking te verbeter en Namibië as 'n sterker speler in die globale edelsteenmark te posisioneer. Kapofi is aan die woord.

Die GOOD Party sê dis 'n jammerte dat die Amerikaanse president Donald Trump aangekondig het dat hy nie by die G20-leiersberaad verteenwoordig sal wees wanneer Suid-Afrika die presidentskap van die G20 aan die Verenigde State oorhandig nie. GOOD se sekretaris-generaal, Brett Herron, sê dit lyk asof Trump hierdie besluit geneem het op grond van die disinformasieveldtog wat onder andere deur Suid-Afrikaners teen die land gevoer word:

President Cyril Ramaphosa sê sy eerste ontmoeting met Pous Leo XIV in die Vatikaan is besonder betekenisvol, aangesien dit Suid-Afrika se eerste hoëvlak-betrokkenheid met die nuut aangestelde Pous verteenwoordig. Ramaphosa sê sy verkiesing as Pous in Mei vanjaar het 'n belangrike geleentheid gebied om bilaterale betrekkinge met die Pous te herbevestig en te versterk. Die president sê Suid-Afrika is die tuiste van byna vier miljoen Katolieke:

Polisiehoof luitenant-general Joseph Shikongo sê daar is geen wet wat verbied dat Angolese bier, of “cuca”, en brandstof Namibië binnekom nie. Daar is wel streng prosedures wat deur die polisie en die inkomste-agentskap NamRA gevolg moet wanneer goedere van die publiek gekonfiskeer word.

Die ANC is diep bekommerd oor noodoproepe deur 17 Suid-Afrikaanse burgers wat tans vasgekeer is in die konflikgebied in die Donbas-streek van Oekraïne. Volgens berigte is sestien mans van KwaZulu-Natal en een uit die Oos-Kaap gelok om by gewapende magte in die Rusland-Oekraïne-konflik aan te sluit, onder die dekmantel van winsgewende werksgeleenthede. ANC-woordvoerder Mahlengi Bhengu waarsku Suid-Afrikaanse burgers teen deelname aan buitelandse gewapende magte of die verlening van militêre bystand aan buitelandse regerings sonder magtiging:

Die Ondersoekdirektoraat Teen Korrupsie het bevestig die polisie ondersoek 'n saak van aanranding en die ontvoering van hul nasionale hoof Matthews Sesoko. Die eenheid se woordvoerder, Henry Mamothame, sê Sesoko se selfone en staatskootrekenaar is gesteel tydens 'n ontvoering Saterdagaand langs die R25 in Kempton Park, Ekurhuleni. Hy sê die aanvallers het Sesoko aangerand en hom in die vroeë oggendure naby Rabierif in Johannesburg, afgelaai:

President Netumbo Nandi-Ndaitwah het tydens haar toespraak by die COP30-klimaatberaad in Brazilië ‘n pleidooi gelewer vir die inwerkingstelling van die Verlies- en Skadefonds. Dié fonds is veronderstel om finansiële bystand van miljarde Amerikaanse dollar aan ontwikkelende lande te verskaf om die onvermydelike impak van klimaatsverandering te versag.

President Cyril Ramaphosa is as tussentydse voorsitter van die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap aangestel na die bedanking van Madagaskar weens politieke onrus en 'n militêre oorname in die land. Ramaphosa sê die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap staan as 'n baken van solidariteit en 'n gemeenskap gebaseer op die waardes van eenheid, vrede, gelykheid en wedersydse voordeel. Ramaphosa het Vrydagaand die buitengewone SAOG-beraad virtueel toegespreek. Die president sê hierdie waardes word egter getoets word deur 'n samevloei van uitdagings. Hy het die SAOG versoek om met dringendheid en visie op te tree vir bestendheid nou en veiligheid vir die toekoms:

Die Walvisbaai-korridorgroep het sy infeksiebeheermaatreëls verskerp nadat M-pokke-gevalle in die Erongo-streek bevestig is. Die maatskappy sê alle padkant-welstandsentrums, mobiele klinieke en uitreikpunte langs die korridor is nou op hoë gereedheidsgrondslag. Die maatskappy se welstandsdienste-projekbestuurder, Edward Shivute, het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Die Stad Kaapstad het sy eerste hoof-hittebeampte aangestel met die stad wat stygende temperature en meer gereelde buitengewone hittevoorvalle in die gesig staar. Die stad se bestuurder vir veerkragtigheid en klimaatsverandering, Albert Ferreira, sal bewusmakingsveldtogte lei en hitteverwante ingrypings begelei, veral in kwesbare gemeenskappe. Ferreira het inwoners aangespoor om te midde van toenemende klimaatsimpakte, gehidreer te bly, piek-hitte-tye te vermy en om te sien na diegene wat die meeste blootgestel is:

Die afgetrede adjunkhoof van die Ekurhuleni Metropolisie, Revo Spies, sê blou ligte in privaat hande is gevaarlik, want misdadigers kan hulle as polisie voordoen. Spies het voor die Madlanga-kommissie in Pretoria verwys na News24-berigte dat voertuie, wat met sakeman Vusimuzi “Cat” Matlala verbind word, onwettig as EMPD-motors geregistreer is. Hy waarsku dat blou ligte die polisie én die publiek in gevaar stel en slegs deur wetstoepassing gebruik moet word:

Die wêreld se energie-oorgang moet regverdig en verantwoordelik wees, sodat lande in verskillende ontwikkelingsfases nie agterweë gelaat word nie, het president Netumbo Nandi-Ndaitwah Vrydag tydens die COP30-klimaatberaad in Brasilië gesê. Sy het Namibië se strategie rakende dié kwessie uitgelig:

Die Namibiese Meteorologiese Diens het 'n waarskuwing uitgereik oor swaar storms en moontlike kitsvloede in die sentrale-noordelike en oostelike //Kharas-streek oor die volgende paar dae. Hoofweervoorspeller Odillo Kgobetsi het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat terwyl die weste sonnig en baie warm sal bly, verspreide donderbuie oor dele van die binneland verwag word en kusbewoners matige tot warm toestande kan verwag.

Die regering se pyplynskema vir watervoorsiening is Vrydag amptelik op Onamatanga in die Kunenestreek deur landbou- en waterminister Inge Zaamwani van stapel gestuur. Dié inisiatief sal water aan meer as 250 huishoudings en vee op Onamatanga voorsien, asook aan die skool, kliniek en polisiestasie. Zaamwani het tydens dié geleentheid oor die regering se ander watervoorsieningsplanne uitgebrei:

Kry die nuus soos dit breek.

Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het 'n geval van bek-en-klouseer op 'n plaas naby Gouda bevestig. Die plaas en twee ander in Velddrift en Bredasdorp is onder kwarantyn geplaas, terwyl alle plase binne 'n omtrek van tien kilometer ondersoek word. Veeartsenykundige spanne ondersoek 'n vervoermaatskappy wat met die uitbreking verbind word. Staatsveearts Annelie Cloete het boere versoek om tot verdere kennisgewing geen gesplete hoef-diere te vervoer nie:

Die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad het gestem om sanksies op te hef teen Sirië se president, Ahmed al-Sharaa, en die minister van Binnelandse Sake, Anas Khattab. Die Amerikaans-opgestelde besluit is met 14 stemme aanvaar terwyl China buite stemming gebly het. Sharaa het die magte gelei wat Bashar al-Assad onttroon het, en is in Januarie vir ʼn oorgangstydperk aangestel. Amerika se ambassadeur by die VN, Mike Waltz, beskryf die besluit as ʼn erkenning dat Sirië ʼn nuwe era betree het:

Unicef, in vennootskap met die Oniipa-stadsraad en die Lixil Korporasie het begin met die installering van bekostigbare, klimaatslim toilette in informele nedersettings. Die inisiatief teiken meer as 500 huishoudings, met die doel om oop ontlasting te bekamp en sanitasie te verbeter in 'n land waar een uit elke vyf stedelike inwoners steeds nie behoorlike toiletgeriewe het nie. Unicef-verteenwoordiger Samuel Ocran het meer.

Die Verkiesingskommissie het bewerings deur die LPM dat dit doelbewus hul plaaslike raadsbenoemings geblokkeer het, van die hand gewys en daarop aangedring dat daar geen stelselfoute was nie. Die kommissie sê sy personeel het hulself professioneel gedra en dat enige registrasieprobleme te wyte was aan die LPM se eie tekortkominge. Woordvoerder De Wet Siluka het meer.

'n Deurslaggewende uitspraak van die Verkiesingshof word Maandag verwag, terwyl die Khomas Inwoners- en Belastingbetalersvereniging veg om later vandeesmaand aan die Windhoek Stadsraadsverkiesing deel te neem. Die groep sê hulle is geblokkeer om die Verkiesingskommissie se aanlyn nominasiestelsel te gebruik en wil hê dat hul papiervoorleggings eerder aanvaar word. Regters Hannelie Prinsloo, Orben Sibeya en Beatrix de Jager sal hul uitspraak Maandag lewer. Die vereniging se sekretaris-generaal, Shaun Gariseb, het met Kosmos 94.1 Nuus gesels.

Die Verkiesingskommissie in die Omaheke-streek het opleidingsessies vir stembusagente en polisiebeamptes begin voor die stemdag. Die program is daarop gemik om deelnemers voor te berei vir hul rolle by stemlokale en hulle vertroud te maak met verkiesingsmateriaal en -prosedures. Streeksverkiesingsbeampte, Joseph Amwandi, verduidelik verder.

Die politieke ontleder Dirk Kotzé sê die beslaglegging op die geskorste polisieminister, Senzo Mchunu, se elektroniese toestelle dui daarop dat ondersoekprosesse begin versnel. Die KwaZulu-Natalse taakspan vir politieke moorde het vanoggend vyf toestelle by Mchunu se huis in Pretoria afgeneem te midde van 'n ondersoek na beweerde politieke inmenging en korrupsie in die regstelsel. Kotzé het aan Newzroom Afrika gesê sodra die ondersoek afgehandel is, sal dit duidelik word wat gevind is:

Die Vereniging van Staatsamptenare sê hy is bekommerd oor die stelselmatige en uitgerekte verwaarlosing van diensvoorwaardes, vergoeding en die institusionele status van laerhof-regters. Wes-Kaapse landdroste het verlede week betoog en eis erkenning as deel van ʼn enkele regbank, aansienlike salarishervorming en beter werkstoestande. Claude Naiker van die vakbond sê landdroste moet beskerm word, want hulle hanteer sowat 95-persent van Suid-Afrika se regs-werkslading:

Motorsport: McLaren se Australiese renjaer, Oscar Piastri, glo steeds hy kan die Formule Een-bestuurders-kampioenskap wen. Hy het ses maande lank voorgeloop voor sy Britse spanmaat, Lando Norris, hom verlede maand verbygesteek het toe hy die Mexikaanse Grand Prix gewen het. Piastri is nou een punt agter, met Red Bull se verdedigende kampioen, die Nederlander Max Verstappen, net 35 punte agter. Dit beteken hierdie naweek se Brasiliaanse Grand Prix is uiters belangrik. Piastri hou vol hy kan steeds wen:

ActionSA het 'n etiese klag teen die minister van Sport, Kuns en Kultuur, Gayton McKenzie, ingedien. Dis volgens die party weens sy misleidende antwoord op 'n parlementêre vraag oor die Teboho Mokoena-sage wat Bafana Bafana amper hul plek in die 2026 Wêreldbeker gekos het. FIFA het Suid-Afrika met drie punte beboet nadat Makoena, wat geskors was, in Maart toegelaat is om teen Lesotho te speel. Die woordvoerder van ActionSA's , Matthew George, sê McKenzie het die saak nie ondersoek nie, hoewel hy gesê het hy het:

Die Amerikaanse regering se sluiting is op sy 37ste dag vandag, die langste ooit en dinge begin ontrafel, ook binne die Republikeinse-party. Die Georgia-kongreslid, Republikein Marjorie Taylor Greene, wat altyd bekkig is, het met Kaitlin Collins van CNN gepraat. Sy sê Amerikaners is sat.

Die Nasionale Raad debatteer die Padwetsontwerp van 2025, met raadslid Gerhard Shiimi wat waarsku dat paaie wat van April tot Junie deur vloede beskadig is, steeds nie herstel is nie. Shiimi dring daarop aan dat die wetsontwerp fondse toewys vir noodvoorbereiding, insluitend veldbrandbeskerming in Oshana en Omusati, om infrastruktuur, die omgewing en lewens te beskerm voor die volgende reënseisoen.

Daaglikse bedrywighede by landdroshowe landwyd bly traag terwyl landdroste 'n gedeeltelike werkstilstand voortsit. Die staking, wat Woensdag begin het oor swak werksomstandighede en voordele duur steeds voort. Regbankwoordvoerder Viktoria Hango het aan Kosmos 94.1 Nuus bevestig dat die staking nog nie opgelos is nie, maar sê dat die besprekings goed vorder.

Die Regeringsinstellings Pensioenfonds, GIPF, het 'n verlies van 815 miljoen Namibiese dollar gely uit sy belegging in die Suid-Afrikaanse Signal Structured Finance Fund. Die verlies volg op 'n belastinggeskil met die Suid-Afrikaanse Inkomstediens, maar die fonds sê die impak is minimaal en verteenwoordig slegs 0,4 persent van sy bates. Hy verseker lede dat die fonds sterk en ten volle befonds bly. Kosmos 94.1 Nuus het met Katrina Sikeni, GIPF se bestuurder vir belanghebberbetrokkenheid gepraat.

ʼn Amerikaanse federale regter in Rhode Island het president Donald Trump se administrasie beveel om teen vandag geld te vind om die Aanvullende Voedingshulpprogram, ook bekend as SNAP, vir November te befonds. Dit volg nadat die Departement van Landbou die ongewone stap gedoen het om voordele vir hierdie maand op te skort en aanvoer dat die program weens die regeringsafsluiting nie fondse het nie. Meer as 42-miljoen Amerikaners ontvang SNAP-voordele. Visepresident JD Vance sê die uitspraak is absurd:

Die Oekraïnse ambassade in Suid-Afrika sê hy ondersoek berigte dat 17 Suid-Afrikaanse mans in Oekraïne se Donbas-streek vasgekeer is. Die mans van tussen 20 en 39 jaar oud is glo met lonende kontrakte gelok om by huursoldaatmagte in die Oekraïne/Rusland-konflik aan te sluit. Oekraïne se ambassadeur in Suid-Afrika, Olexander Scherba, het aan die SABC gesê hulle sal nooit iemand aanmoedig om na die gevegsone te gaan nie:

AfriForum sê 'n nuwe verslag deur die Departement van Samewerkende Regering en Tradisionele Sake bevestig wydverspreide ineenstorting van munisipale regering regoor die land. Die prestasie-oorsig van 2023 tot 2024 toon dat baie munisipaliteite die huidige finansiële jaar betree het met onbefondsde begrotings, stygende skuld aan Eskom en waterrade, en gebrekkige infrastruktuur. Lambert de Klerk van AfriForum sê inwoners het te kampe met onbetroubare watervoorsiening, rioolstortings en verbrokkelende paaie namate politieke kaping en wanbestuur verdiep.

Die debat oor die Grond-wetsontwerp duur voort in die parlement, met Swapo-parlementslid Nono Katjingisua wat dit 'n transformerende stap in Namibië se grondhervormingsreis noem. Katjingisua sê die wetsontwerp kan die ekonomiese potensiaal van gemeenskaplike grond ontsluit, landbou bevorder en boere langverwagte grondregte en toegang tot finansiering gee.

Die AR-leier, Job Amupanda, sê hy is op die punt van herstel en amper gereed om terug te keer na die politiek. Nadat hy verlede maand 'n suksesvolle nieroperasie in Johannesburg ondergaan het, sê Amupanda dat hy nou 90 persent herstel en gereed maak om weer die veldtog aan te pak. Kosmos 94.1 Nuus het met AR-woordvoerder en parlementslid George Kambala gesels.

President Cyril Ramaphosa sê alle Suid-Afrikaners behoort bekommerd te wees oor die toename in bendeverwante moorde, veral in Kaapstad en die Wes-Kaap. Ramahosa het tydens mondelinge antwoorde op vrae in die Nasionale Vergadering gesê die moord op sewe jong mans in Philippi demonstreer die brutaliteit waarmee gemeenskappe te doen het. Hy het bygevoeg dat ingrypings sal voortgaan om die geaffekteerde gebiede te stabiliseer en inwoners te beskerm:

Die Amerikaanse kongreslid Suhas Subramanyam, het saam met 15 ander Demokrate, ‘n brief aan Andrew Mountbatten Windsor gestuur waarin 'n onderhoud met hom versoek word oor sy bande met Jeffrey Epstein. Subramanyam is deel van ‘n komitee wat ondersoek na Epstein se oortredings instel. Die versoek is nie bindend nie. Subramanyan sê Andrew het baie inligting.

Springbok-afrigter Rassie Erasmus sê keurders het die beste span gekies vir môre se kragmeting teen Frankryk in Parys. Daar is ses veranderinge aangebring aan die span wat Japan verlede naweek op Wembley verslaan het. Boan Venter vervang die beseerde Ox Nche op loskopstut, terwyl Thomas du Toit, Eben Etzebeth, Pieter-Steph du Toit en Damian Willemse almal na die opdrafspan terugkeer. RG Snyman is op die bank. Erasmus sê hulle maak gereed vir ʼn taai wedstryd:

Die Pan-Afrika-parlement het weereens sy oproep vir die stigting van 'n Afrika-kredietgraderingsagentskap herhaal. Die stap word beskou as noodsaaklik om die vasteland se afhanklikheid van Westerse graderingstelsels te verminder. Tydens die Sesde Sitting van die parlement in Midrand, Johannesburg, het Namibië se adjunkspeaker, Phillipus Katamelo, die noodsaaklikheid van verpligte deelname van alle Afrikastate aan die Afrika-ewekniebeoordelingsmeganisme beklemtoon om ekonomiese geloofwaardigheid en beleggingsvertroue oor die hele vasteland te versterk.

Action Society sê die uitspraak van die Randburg-streekhof in die saak teen adjunk-president Paul Mashatile se agt beamptes vir die beskerming van belangrike persone, is 'n belangrike stap in die rigting van verantwoordbaarheid in wetstoepassing. Slegs een aanklag teen dié sogenaamde blouligmafia is laat vaar. Hulle word daarvan beskuldig word dat hulle motoriste op die N1-snelweg in Johannesburg in Julie 2023 aangeval het. Juanita du Preez van die organisasie vra dat die beamptes geskors word terwyl die saak voortduur:

Misdaad teen toeriste in Erongo is aan die toeneem. Die polisie rapporteer 44 voorvalle tussen Januarie en Oktober vanjaar, 'n toename van 26 persent vanaf verlede jaar. Die mees algemene oortredings sluit in diefstal uit voertuie, huisbraak en roof. Die Erongo-streekpolisiebevelvoerder-kommissaris Nikolaus Kupembona sê die mag verskerp pogings om besoekers te beskerm en dring daarop aan dat die toerismebedryf saamwerk om misdaad te voorkom.

Die landboukundige Wallie Roux sê die onlangse skerp styging in vleispryse is geen toeval nie. Hy sê dit is die gevolg van beide sterk uitvoervraag en beperkte plaaslike aanbod. Hy het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat terwyl inflasiesyfers bevestig dat verbruikers meer vir vleis betaal, steeds minder as vir vrugte maar meer as vir vis, slagpale regoor die land onder druk is om deurset te handhaaf.

Pauline Collins, die ster van die film Shirley Valentine, waarvoor sy in 1990 vir 'n Oscar benoem is, is op die ouderdom van 85 oorlede. Sy is vreedsaam in haar Londense versorgingsoord oorlede, omring deur haar familie, nadat sy vir etlike jare Parkinson se siekte gehad het. Collins sal die beste onthou word vir haar uitbeelding van die ontevrede huisvrou Shirley in Lewis Gilbert se bekroonde film, gebaseer op die bekroonde verhoogstuk deur Willy Russell. Haar krities bekroonde vertolking het haar ook die Golden Globe-toekenning vir beste aktrise, asook 'n Bafta, besorg.

Die Afrika Diaspora Forum in Suid-Afrika sê 'n dringende migrante-indaba is nodig. Dis nodig om samewerkingstrategieë te vind om migrasie te bestuur, integrasie te versterk en die druk op openbare hulpbronne te verlig. Migrasie in Suid-Afrika is 'n ingewikkelde wetlike saak wat insluit assielsoekers, vlugtelinge, visahouers, permanente inwoners en genaturaliseerde burgers. Die sekretaris van die Afrika Diaspora Forum, Bongani Mkwananzi, sê migrante is nie net bevoordeeldes van die beleid nie, hulle moet ook vennote wees om oplossings te vind:

Brittanje se prins William, wat Koning Charles verteenwoordig het, het tydens die COP30-openingsessie in Belém, Brasilië, voor die konferensie wat Maandag begin, gewaarsku dat die wêreld gevaarlik naby aan kantelpunte in die natuurlike stelsels beweeg. Dit sluit in seestrome, reënwoude en yskappe, waarvan alle lewe afhanklik is. Van die oplossings, het hy gesê, is om te erken dat inheemse mense klimaatleiers is en om hulle aanspraak op hulle grond wetlik te erken. SkyNews se koninklike korrespondent, Rhiannon Mills, lewer kommentaar.

Kry die nuus soos dit breek.

Die adjunkminister van internasionale betrekkinge en samewerking, Jenelly Matundu, het Namibiërs wat in die buiteland woon, versoek om by die naaste ambassade te registreer. Dit is noodsaaklik vir hul veiligheid tydens noodgevalle. Matundu het in die parlement gesê dat ambassades dikwels onregverdig gekritiseer word vir swak prestasie, maar dat hulle 'n sleutelrol speel in die beskerming van burgers en die bystand van diegene in nood in die buiteland.

Die Nasionale Vervolgingsgesag het die voormalige waarnemende uitvoerende hoof van SAFA, Russell Patrick Paul, by die bedrogsaak teen Danny Jordaan en drie ander gevoeg. Phindi Mjonondwane van die gesag sê Paul het na bewering met die beskuldigdes saamgesweer om bedrog te pleeg deur betalings sonder 'n kontrak goed te keur. Mjonondwane sê Paul het in die Palmridge-landdroshof verskyn en is borgtog van 10 000 Suid-Afrikaanse rand toegestaan. Die saak hervat op 21 November:

Nuus oor reën wat op pad is, is altyd goed, maar as jy 'n liefhebber van wyn is, mag jy dalk begin dink daar's 'n krisis op pad! Die onafhanklike meteoroloog, Johan van den Berg, sê wydverspreide reën word rondom 6 en 12 November verwag. Dit bring hoop vir weivelde, maar kommer vir gewasboere aangesien La Niña 'n paar natter maande wat voorlê belowe.