Nuus

Kry die nuus soos dit breek.

Die gesondheidsministerie het ‘n span ontplooi na Opuwo na die bevestiging van cholera op die dorp. Dit volg ná twee kinders uit dieselfde huishouding vroeër vandeesweek met cholera-simptome in die distrikshospitaal opgeneem is. Een van die kinders is dood en voorlopige laboratoriumtoetste het cholera bevestig. Walters Kamaya, segsman by die ministerie het meer.

Die Forum for South Africa het die konsep van 'n Nasionale Dialoog gekritiseer en sê dit lei die aandag af van dringende kwessies soos misdaad, werkloosheid en korrupsie. Die FOSA-woordvoerder Tebogo Mashilompane sê die land het nie dialoog nodig nie, maar besliste leierskap en aksie. Mashilompane sê daar is bestaande wette maar die leiers is nie bevoeg om dit toe te pas nie. Hy dring daarop aan dat president Cyril Ramaphosa ontslae raak van onderpresterende ministers en dienslewering bo politieke teater stel:

Die skoolvakansie het begin en met baie families by die kus, doen owerhede 'n beroep op waaksaamheid. Ouers word veral versoek om nie kinders strand toe te laat gaan sonder volwasse toesig nie, veral in gebiede sonder lewensredders. Die publiek word ook daaraan herinner om verdrinkingsvoorkoming en waterveiligheidsopvoeding ernstig op te neem om tragedies te help vermy. Kosmos 94.1 Nuus het gesels met Linda Mupupa, Swakopmund-munisipaliteit se woordvoerder.

Kry die nuus soos dit breek.

Reaksie word ontvang op die wetsontwerp wat die Baster-tradisionele gesag wettiglik sou erken, maar deur die speaker van die Nasionale Vergadering geblokkeer is. Dit was omdat dit nie aan prosedurele standaarde voldoen het nie. PDM-leier McHenry Venaani het die wetsontwerp ingedien. Die gemeenskapsaktivis Manfred Draghoender.

Reaksie word ontvang op berigte in die plaaslike media dat Swapo lede van die opposisie, die Independent Patriots for Change, omkoop met 10 000 Namibiese dollar om terug te keer na die regerende party. Kosmos 94.1 Nuus het met Ephraim Nekongo, Swapo-LP en die jeugligaleier van die party gepraat oor die berigte.

Hy sê dat hulle sal mobiliseer en tot by die parlement sal betoog totdat hulle antwoorde ontvang.

Die maatskaplike aktivis Sydney Gariseb het met Kosmos 94.1 Nuus gesels na die naweek se vergadering oor klagtes oor die Okahandja-munisipaliteit. Die gemeenskap kla nie net oor kwessies soos RedForce nie maar ook gaan die waardasie van huise en erwe in sekere woonbuurte.

Die Kanadese eerste minister Mark Carney sê bilaterale betrekkinge met Suid-Afrika sal versterk word deur internasionale samewerking. Carney het president Ramaphosa ontmoet, voor die G7 Beraad. Al twee lande hou vanjaar belangrike berade. Suid-Afrika is in November gasheer van die G20 Beraad. Carney het Suid-Afrika se ondersteuning met die brande in Kanada geloof, voortgesette samewerking in handel en beleggings belig en 'n groeiende vennootskap tussen die twee lande bevestig:

Hooflyninflasie in Mei was 3,5 persent, effe laer as die 3,6 persent wat in April aangeteken is. Voedselpryse styg steeds. Kosmos 94.1 Nuus het met Tannan Groenewald, ekonoom van Cirrus, oor die vooruitsigte vir inflasie gepraat.

Die hoof van die Gift of Givers se Soek- en Reddingseenheid, Ahmed Bham, sê soek- en reddingspogings gaan verskerp word na die ernstige oorstromings in die Oos-Kaap wat 88 lewens, insluitend diè van 'n tien-jarige meisie van Libode, geëis het. Tot nou toe is 83 lyke uitgeken en 56 is aan hul familie oorhandig terwyl vyf nog nie uitgeken is nie. Hy sê 'n miltidissiplinêre span wat die SAPD se lugvleuel en honde-eenheid insluit, fynkam gebiede om die Mthatha-dam en nabygeleë riviere:

Net 29 skole is tans deel van die Home Grown School Feeding Programme in Namibië, terwyl 1 300 private- en staatskole voordeel daaruit trek. Die program poog om gemeenskappe te bemagtig en skole toe te laat om hul oes te verkoop. Kosmos 94.1 Nuus het met Ayesha Wentworth, direkteur van programme en gehalteversekering by die onderwysministerie, oor die program gepraat.

President Cyril Ramaphosa en die Kanadese eerste minister, Mark Carney, het bilaterale gesprekke gevoer aan die vooraand van die uitreiksessie van die G7-beraad wat vandag in Alberta begin. Ramaphosa word vergesel van die Minister van Internasionale Betrekkinge en Samewerking Ronald Lamola en verteenwoordig die enigste Afrikaland wat genooi is. Kanada is tans gasheer vir die G7-presidentskap met Suid-Afrika wat voorberei om die G20-presidentskap later vanjaar oor te neem. Ramaphosa het die handel-, belegging- en tegnologiese samewerking tussen die lande geloof:

Kry die nuus soos dit breek.

Die omgewingsministerie se departement van bosbou het nuwe regulasies vrygestel vir die produksie van houtskool. Houtskoolprodusente word sterk aangeraai om die volle regulasies deur te gaan en na te kom. Dit is beskikbaar by die naaste bosboukantoor. Kosmos 94.1 Nuus het met Michael de Gé, voormalige hoof van die houstkoolvereniging gepraat. Hy gee belangrike wenke.

Die sentrale bank se monetêre beleidskomitee sal Woensdag die repokoers-aankondiging maak. Op die oomblik is die koers op 6,75 persent, en was in April onveranderd gelaat. Kosmos 94.1 Nuus het met plaaslike ekonoom Salomo Hei, stigter van High Economic Intelligence, gesels oor sy voorspelling.

Suid-Afrikaners, en so ook Namibiërs, word versoek om te waak teen die nuwe Covid-19-variant, Nimbus, wat vinnig in die VSA, Asië en Europa versprei. Nimbus, wat deur die Wêreldgesondheidsorganisasie as 'n variant geklassifiseer is wat gemonitor word, toon hoë oordraagbaarheid en nuwe mutasies. Shabir Madhi van die Wits Mediese Skool waarsku dat hoewel entstowwe effektief bly, is daar steeds kommer oor beperkte toegang vir hoërisiko-individue.

Die koste-uitdagings om groenwaterstof na Europa te vervoer as potensiële mark is in die nuus. Terwyl Namibië 'n duidelike leier in die streek in die gebied is word daar strawwe kompetisie van Suid-Afrika verwag. Kosmos 94.1 Nuus het met Jona Muhseko,die woordvoerder van die groenwaterstofprojek plaaslik gepraat, wat sê Namibië se plan is nie noodwendig om groenwaterstof uit te voer nie.

Die Britse Tesourie se ekonomiese sekretaris Emma Reynolds sê premier Keir Starmer het die Israel-Iran-oorlog met talle wêreldleiers bespreek en voeg by dat die Arbeidersparty se prioriteit is dat beide kante selfbeheersing. Sy het met SkyNews gepraat.

'n Plasing op sosiale media doen die rondtes dat die landbouministerie 'n inisiatief geloods het vir klein- en korttermyn besighede. Volgens die plasing kan die publiek aansoek doen vir befondsing. Dit dui ook aan dat kleinskaalse boere ondersteuning sal kry. Die plasing vat die publiek na 'n skakel om persoonlike inligting in te vul. Dit is onder die ministerie se naam geplaas. Kosmos 94.1 Nuus het gepraat met Simon Nghipandluwa, die ministerie se woordvoerder.

Cosatu het die voorgestelde begroting van 700 miljoen Suid-Afrikaanse rand vir die Nasionale Dialoog as roekeloos en uit voeling verwerp. Matthew Parks van die vakverbond sê die voorstel is 'n belediging vir sukkelende Suid-Afrikaners wat moet besuinig en die hoë lewenskoste in die gesig staar. Terwyl Cosatu die doelwitte van die dialoog ondersteun, het Parks gewaarsku teen ondeurdagte uitlatings en die regering aangespoor om 'n beskeie en realistiese begroting toe te ken:

Die Isrealse premier Benjamin Netanyahu sê Arabiese state kan vir hulself praat, maar hy glo daar is 'n wonderlike toekoms as Iran uitgeskakel word. Hy sê Die Abraham-ooreenkomste het vrede tussen Israel en vier Arabiese state bewerkstellig en sonder Iran, behoort vrede te hou.

Die Verkiesingskommissie van Namibië is besig om 845 kiesbeamptes op te lei vir die tussenverkiesings wat môre in die Grootfontein, Kabbe Suid, Kamanjab, Otjiwarongo en Sesfontein kiesafdelings gehou sal word. Kosmos 94.1 Nuus het gepraat met De Wet Siluka, die kommissie se woordvoerder, wat meer vertel oor die tussenverkiesings.

Hooflyninflasie in Mei was 3,5 persent, effe laer as die 3,6 persent wat in April aangeteken is. Voedselpryse styg steeds, met vrugte wat op 'n jaargrondslag 15,5 persent duurder was, olie en vette en vis 9,1 persent duurder, terwyl vleis jou 8,8 persent meer uit die sak gejaag het. Jou koppie koffie of tee het 8,6 persent meer gekos. Die FNB ekonoom Helena Mboti het meer oor die inflasiesyfers.

Die Suid-Afrikaanse Demokratiese Onderwysersunie het die minister van Basiese Onderwys, Siviwe Gwarube, se riglyne oor die Bela-wet veroordeel en sê haar optrede is onwettig en ongrondwetlik. Sadou-woordvoerder Nomusa Cembi sê die wet laat slegs regulasies toe en nie riglyne nie. Sy het die minister van politieke inmenging beskuldig. Sy sê die vakbond eis die terugtrekking van die riglyne:

Die leier van RISE Mzansi, Songezo Zibi, beklemtoon die noodsaaklikheid om die nalatenskap van die Soweto-opstand van 16 Junie 1976 te eerbiedig, ter ere van die jeug wat teen apartheid se onderwysbeleid gestaan het. Die woordvoerder van RISE Mzansi, Mabine Seabe, sê Zibi doen 'n beroep op die stryd teen misdaad, korrupsie, honger en probleemdobbelary, terwyl 'n billike ekonomie en 'n toekomsgerigte onderwysstelsel vir alle Suid-Afrikaners gebou word:

Iran se ambassadeur na Brittanje, Seyed Ali Mousavi, sê Iran het ook ‘n reg tot selfverdediging. Hy sê verder, in sy woorde, dat die barbaarse Israeliese regime oortree internasionale reg. Hy beskryf Israel se optrede in onlangse dae as ‘n daad van aggressie teen die Iranse volk. Hy het met SkyNews gepraat.

Vandag word die Dag van die Afrika-kind gevier. Die tema vanjaar is die beplanning van en begroting vir kinderregte en die vordering wat sedert 2010 hiermee gemaak is. Kosmos 94.1 Nuus het met Rivaldo Kavanga, ‘n plaaslike aktivis vir kinders, gepraat.

Midde toenemende konflik tussen Israel en Iran het Brent-oliepryse Vrydag 7 persent hoër as die vorige dag gesluit ná dit vroeër die dag die hoogste vlak sedert 27 Januarie vanjaar bereik het. Brent het vanoggend handel net onder 75 Amerikaanse dollar per vat oopgemaak, meer as 14 persent hoër as die vorige week. Beleggers is bekommerd dat die konflik tussen Israel en Iran olie-uitvoere uit die Midde-Ooste kan ontwrig. Kosmos 94.1 Nuus het met die bekende Suid-Afrikaanse ekonoom Dawie Roodt oor sy verwagtinge vir die olieprys gepraat.

Namibië het verlede week twee nuwe politieke partye ryker geraak. Die People United for Change en die Namibia Progressive Party is amptelik by die Verkiesingskommissie van Namibië geregistreer. Dit bring die aantal geregistreerde politieke partye in die land op 25 te staan. Is ‘n verskeidenheid van politieke partye ‘n teken van ‘n gesonde demokrasie? Kosmos 94.1 Nuus het met die politieke ontleder Ndumba Kamwanyah hieroor gepraat.

Die direkteur van die Verenigde Nasies se Vigs-agentskap, Winnie Byanyima, waarsku dat wêreldwye pogings om MIV/Vigs teen 2030 uit te wis, van koers af is as gevolg van die verlies aan lewensreddende befondsing en ontwrigting van dienslewering. Met 8 miljoen mense wat met MIV in Suid-Afrika leef, het Byanyima welvarende lande aangemoedig om op te tree. Sy het vroeë tekens van dalende kliniekbesoeke benadruk en die dringende behoefte beklemtoon om die befondsingsgaping aan te vul om hoër infeksiesyfers te voorkom:

‘n Taai stryd wag die komende naweek op Namibië se Welwitschia-rugbyspan wanneer hulle teen die Airlink Pumas op die Hage Geingob-stadion in Windhoek uitdraf. Jacques Burger, die direkteur van die Namibiese Rugby-unie, sê die span gaan vandeesweek aan hul dissipline werk ná hulle die afgelope naweek ‘n naelskraapse oorwinning van 22-19 teen Uganda behaal het.

Namibië ondersteun die Internasionale Arbeidsorganisasie, die ILO, se konvensie en aanbevelings oor biologiese gevare in die werksplek. Arbeidsminister Fillemon Immanual het Vrydag tydens die 113de Internasionale Arbeidskonferensie in Genève gesê die werkwêreld staar verskeie beroeps- en omgewingsuitdagings in die gesig. Namibië is ten volle verbind tot ‘n gesonde en veilige werksplek vir almal, het Immanual gesê.

Die N/a'an ku sê-stigting is besig met verskillende projekte om die natuurlewe in die land te beskerm, en een daarvan is hul eie teen-stropingseenheid. Die stigting het ook 'n kliniek in Epukiro om gesondheidsorgdienste aan die San-gemeenskap te lewer. Kosmos 94.1 Nuus het gesels met dr. Rudie van Vuuren, een van die medestigters van N/a'an ku sê:

Die Departement van Water en Sanitasie het bewerings op sosiale media ontken dat oop sluise by die Mthatha-dam die onlangse oorstromings veroorsaak het. Die hoof van die Spesialis-eenheid vir Damveiligheid, Wally Ramokopa, het in 'n onderhoud met Newzroom Afrika beklemtoon dat die dam nie sulke sluise het nie. Ramokopa sê die oorloop was natuurlik en die oorstromings is deur die Qaqoqa-rivier vererger. Hy het inwoners aangespoor om vir veiligheid nie naby rivieroewers of in vloedgebiede te bou nie:

President Cyril Ramaphosa het Suid-Afrika se krieketspan gelukgewens met die oorwinning van die IKR Wêreldtoetskampioenskap teen Australië gister op Lords in Londen. Die Proteas het op die vierde dag met vyf paaltjies gewen. Die bydraes van kaptein Temba Bavuma en kolwer Aiden Markram het die knoop deurgehaak. Hulle het onderskeidelik 69 en 136 in hul tweede beurt aangeteken. President Ramaphosa sê die afrigter Shukri Conrad, Bavuma en die span het Suid-Afrika trots gemaak. Hulle het die kampioenskap as buiteperd begin, maar hul ontembare gees, wat ons nasie kenmerk, het hulle deurgedra. Bavuma is na die wedstryd gevra om sy emosies op te som:

President Donald Trump se langverwagte militêre parade is Saterdag in die strate van die middestad van Washington gehou. Dit was ook Trump se 79ste verjaardag. Die viering van die Amerikaanse leër se 250ste herdenking is egter gekenmerk deur 'n dag van geweld en onenigheid. In die ure voor die parade begin het, het honderdduisende Amerikaners die strate in van New York tot Chicago en tot Los Angeles ingevaar en teen Trump se presidentskap betoog. Waarnemers sê dit is die grootste betoging sedert sy bewindsoorname in Januarie.

Namibië se Welwitschias het Saterdag ‘n naelskraapse oorwinning teen Uganda op Naartjiepark op Walvisbaai behaal. Die eindtelling in dié vriendskaplike wedstryd was 22-19. Die wedstryd was deel van Namibië se voorbereiding vir die Afrika-nasiebeker en die Rugbywêreldbeker. Jacques Burger, die rugbydirekteur van die Namibiese Rugby-unie, het ná afloop van die wedstryd só reageer:

Die minister van gesondheid, Aaron Motsoaledi, sê omgewingsgesondheidsinspekteurs sal waterdraende- en wintersiektes in die vloedgeteisterde Mthatha ondersoek. Motsoaledi waarsku die streek se reeds verswakte gesondheidsfasiliteite, insluitend lykshuise, verkeer onder druk na die ramp. Hy het die belangrikheid van lykskouings en behoorlike voorbereiding van liggame vir bedroefde families beklemtoon, en bygevoeg dat respiratoriese infeksies en siektes soos griep na die oorstromings kan toeneem:

Terwyl die kus deur oosweer en wind van tot 35 km per uur gelooi word, word berigte van mildelike reën uit die dele van die Omaheke-streek ontvang. Dit het vanoggend omstreeks 07:30 reeds sowat 50 km suid van Gobabis begin reën, terwyl sosiale media berig neerslae het ook in die Leonardville-omgewing en die Epukiro-kiesafdeling uitgesak. Kosmos 94.1 se Marcel Theron is op ‘n plaas in die Gobabis-omgewing en het dié stemgreep gestuur:

Twee spelers van die Blitsbok-wêreldkampioen, Ricardo Duarttee en Mfundo Ndhlovu, is aan die voorpunt van die Springbok-sewes se A-span vir die Rugby Afrika Sewesbekertoernooi volgende naweek in Mauritius. Hulle het albei drieë gedruk in die Blitsbokke se oorwinning oor Spanje in die eindstryd van die Wêreldreeks. Nog twee Blitsbokke, Sebastiaan Jobb en Masande Mtshali, sluit ook by hulle aan. Die span vertrek vandag. Afrigter Philip Snyman sê hierdie toernooi is uiters belangrik vir die groep se diepte en ontwikkeling:

Ná die Finansiële Aksie-taakmag Namibië op sy gryslys geplaas het in Februarie verlede jaar, het die land reeds agt van die strategiese tekortkominge op die mag se aksieplan reggestel. Die taakmag het die land hiervoor geprys by sy plenêre vergadering in Straatsburg, Frankryk. Die oorblywende vyf moet teen Mei 2026 afgehandel wees sodat die land van die gryslys verwyder kan word. Zenobia Barry, die adjunkdirekteur van regsake, beleid en afdwinging by die Finansiële Intelligensie-sentrum, verduidelik wat nog reggestel moet word.

Die Oos-Kaapse premier, Oscar Mabuyane, het 19 Junie as 'n provinsiale roudag verklaar ter herinnering aan diegene wat in die week se verwoestende oorstromings omgekom het. Tot dusver is 79 sterftes in die provinsie aangemeld. Die premier het aan die media gesê die regering en begrafnisondernemers werk saam om families te ondersteun. Nadoodse ondersoeke is steeds aan die gang maar talle liggame is reeds opgeëis vir begrafnisse.

Die regering het 249 lede van die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag by Waterkloof-lugmagbasis in Pretoria verwelkom na hul ontplooiing na die Demokratiese Republiek die Kongo. Die minister van Verdediging, Angie Motshekga, en weermagamptenare het die soldate ontvang, wat Vrydagaand ná verskeie vertragings weens logistieke en tegniese probleme aangekom het . Motshekga het hul toewyding aan vrede en streeksbestendigheid geprys. Sy sê dit was 'n emosionele oomblik toe die terugkerende soldate die grond gesoen het:

Min mense dink die Bulle gaan vandag in Dublin hond haaraf maak in die Verenigde Rugbykampioenskap-eindstryd teen Leinster, onder leiding van die voormalige Springbok-afrigter Jacques Nienaber. Die Bulle se afrigter, Jake White, het vroeër gesê die gasheerspan bestaan uit Ierse toetsspelers, die All Black Jordie Barrett op senter, met die dubbele Wêreldbekerwenner RG Snyman en die Franse toetsspeler Rabah Slimani op die bank. Die huidige Bok-afrigter, Rassie Erasmus, sê spelers moet onthou hulle kan Bok-erkenning kry as hulle vandag goed speel. Afskop is vanaand om ses-uur. Kosmos 94.1 Nuus het met die Bulle se hoof, Willem Strauss, gepraat:

Die polisie se teenwoordigheid in die strate van Otjiwarongo werp vrugte af, blyk uit ‘n rustige Vrydagaand op dié dorp. Hier en daar is sjebeen-eienaars voor stok gekry omdat hul lisensies nie in orde was nie. Jessica Thomas was deel van die Copps 94.1-span op Otjiwarongo en doen verslag van die toneel:

Drank was Vrydagaand die vernaamste sondaar in Windhoek met die polisie wat twee mans vir beweerde dronkbestuur vasgetrek het. Daar was ook drie ligte motorongelukke in die hoofstad. Francois Lottering van die Copps 94.1-span was oudergewoonte op die toneel en doen verslag: