Nuus

Die Suid-Afrikaner Christiaan Burke het sy voorsprong behou in die Vodacom Origins of Golf-eindronde by die Pezula Gholflandgoed in Knysna. Hy het gister 'n rondte van 66 in die tweede ronde aangeteken, wat hom op 15 onder baansyfer geplaas het en 'n stappie nader om sy eerste Sokskyntoer-titel te verower. Hy is een hou voor sy landgenote Tyran Snyders en Casey Jarvis. Burke sê hy is tevrede met sy spel:

Dit klink soos iets uit ‘n Project X-fliek: Windhoek se stadspolisie moes Vrydagaand bontstaan om orde te herstel toe ministens 80 tieners besluit het dis ‘n goeie idee om huispartytjie in Kleine Kuppe te hou. Kosmos 94.1 Nuus se Francois Lottering was deel van die Copps 94.1-span en het meer:

Die Verenigde Nasies se sekretaris-generaal, António Guterres, sê die G20, as die wêreld se grootste ekonomieë, kan 'n reuse-invloed hê om lyding te verlig, te verseker dat ekonomiese groei wyd gedeel word, en die wêreld op 'n beter, meer vreedsame koers vir die toekoms te plaas. Hy het die media gister in Johannesburg ingelig voor die G20-leiersberaad. Guterres sê dit is tyd vir 'n werklik wêreldwye internasionale finansiële stelsel wat fokus op die uitdagings waarmee ontwikkelende lande te kampe het:

President Cyril Ramaphosa het Afrikalande versoek om hul ekonomiese samewerking te verbeter en gesê dit is noodsaaklik vir vastelandontwikkeling en -integrasie, en die bou van veerkragtigheid en selfstandigheid. Hy het gisteraand 'n dinee aangebied vir Afrika-staatshoofde en regeringsamptenare wat die G20-leiersberaad in Sandton bywoon. Ramaphosa sê Afrikalande moet die G20 gebruik om hul agendas te bevorder na die erosie van die Wêreldhandelsorganisasie se reëlgebaseerde stelsel:

Voetgangers wat in Windhoek raakgery is, was die Copps 94.1-span se vernaamste uitdaging Vrydagaand. Francois Lottering van Kosmos 94.1 Nuus was saam met die stadspolisie en doen verslag van die toneel:

Kry die nuus soos dit breek.

NamWater se tweejaarlikse onderhoudssluiting van die Orano-ontsoutingsaanleg is voltooi, en inwoners van Swakopmund, Nonidas, Arandis en omliggende gebiede kan water soos normaal gebruik. Kosmos 94.1 Nuus het gepraat met Namwater se woordvoerder, Lot Ndamanomhata, wat bevestig alles is terug na normaal.

Handelsbetrekkinge tussen Suid-Afrika en Amerika kan ernstig beïnvloed word namate die oorhandiging van die G20-presidentskap aan Amerika in die weegskaal hang. Die Amerikaanse president, Donald Trump, het aangekondig hy sal 'n junior ambassade-verteenwoordiger stuur om die presidentskap te ontvang, maar president Cyril Ramaphosa verwerp hierdie plan. 'n Ontleder aan die Universiteit van Johannesburg, Oscar van Heerden, het teenoor SABC News gewaarsku groot kwessies hang in die weegskaal, insluitend die tariefverhoging van 30 persent:

Die Direktoraat van Veeartseny het 'n opdatering uitgereik rakende die voorkoms van hondsdolheid in Kaapse pelsrobbe in Walvisbaai. Die eerste aangemelde geval was in Junie by die Walvisbaai-strandmeer. Sedertdien is drie bykomende gevalle by Pelican-punt in Walvisbaai tussen 8 en 13 November aangemeld, met monsters wat positief bevestig is deur die Sentrale Veeartsenykundige Laboratorium in Windhoek. Kosmos 94.1 Nuus het met die woordvoerder van die landbouministerie, Simon Nghipandulwa, gepraat wat die publiek aanspoor om versigtig te wees.

Namibië se Capricorn Eagles het teruggebons en hul tweede wedstryd by die IKR Vroue Ontluikende Nasies Trofee-toernooi in Bangkok, Thailand gewen. Die Eagles het Uganda met 12 lopies geklop nadat hulle eerste gekolf en 83 vir 8 in hul 20 kolfbeurte aangeteken het. Hulle het daarna Uganda beperk tot 71 vir 7 in 20 boulbeurte. Namibië se bouler Leigh-Marie Visser is as die speler van die wedstryd aangewys na sy drie paaltjies laat kantel het vir net 10 lopies in 4 boulbeurte. Die Eagles se volgende wedstryd is Saterdag teen Thailand.

Namibië se konstruksiebedryf is dalk nog ver van volle herstel, maar die sektor se vooruitsigte begin uiteindelik ophelder. Die uitvoerende hoof van die Konstruksie Industrie Federasie, Bärbel Kirchner, sê momentum is besig om op te bou, gedryf deur groot openbare en private projekte in energie, water, hawens, logistiek en industriële ontwikkeling. Sy beklemtoon Lüderitz en die breër Karas-streek as uitstaande brandpunte. Sy het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Die mynbou- en steengroefsektor dryf steeds Namibië se produsenteprysindeks. Dit is volgens die jongste produsenteprysindeks wat deur die Namibiese Statistieke-agentskap vrygestel is, wat toon dat die sektor met 24,5 persent in die derde kwartaal van 2025 gestyg het, tot 120 basispunte vergeleke met 96,3 basispunte in die vorige kwartaal. Dit word hoofsaaklik toegeskryf aan die prysstyging in sleutelkommoditeite soos diamante, sink en uraan. Woordvoerder van die agentskap, Mirjam Shihepo:

Oekraïne se verteenwoordiger by die Verenigde Nasies, Khrystyna Hayovyshyn, sê daar is net een realistiese manier om die oorlog te beëindig: Rusland moet oortuig word om ekonomies, polities en militêr te onttrek. Oekraïne het die konsep-vredesplan ontvang wat tussen president Donald Trump van Amerika se administrasie en Rusland onderhandel is. Volgens berigte stel die plan voor Kiëf moet van die oostelike dele van die land prysgee en sy weermag verklein. Hayovyshyn sê Oekraïne kan nie hierdie voorwaardes aanvaar nie:

Die minister van werke en vervoer, Veikko Nekundi, sê die ministerie beplan om weerkaatsers vir diere in gemeenskaplike areas in te stel om nagtelike padongelukke wat deur vrylopende diere veroorsaak word, te verminder. Nekundi het tydens die inbedryfstelling van die DR1635-pad in Epukiro gesê dat verkryging reeds aan die gang is om die weerkaatsers aan te koop en dat dit op honde, bokke, skape, koeie, donkies en perde geplaas sal word. Hy het gesê dat 'n toetsfase eers uitgevoer sal word en indien die resultate goed is, sal die weerkaatsers op alle diere gebruik word.

Die Vryheidsfront Plus kritiseer die Departement Agronomie aan die Universiteit Stellenbosch se Fakulteit AgriWetenskappe oor sy advertensie vir twee internskappe vir junior navorsingsassistente. Wynand Boshoff van die party sê die advertensie lui onder andere dat slegs swart, gekleurde, Indiese en Chinese Suid-Afrikaanse burgers oorweeg sal word. Boshoff sê die advertensie kom neer op regstreekse diskriminasie, aangesien alle burgers mag aansoek doen mits hulle nie wit is nie:

President Netumbo Nandi-Ndaitwah het vanoggend die gradeplegtigheid vir die Vyfde Senior Bevel- en Stafkursus by die Namibiese Bevel- en Stafkollege in Okahandja gelei. Die kursus is die hoogste kwalifikasie wat deur die instelling aangebied word. Nandi-Ndaitwah het die gegradueerdes aangespoor om hul nuutverworwe vaardighede toe te pas om beide nasionale en streeksamewerking te versterk.

Die voorval waar Donald Trump 'n verslaggewer 'n "varkie" genoem het en haar op Air Force One gevra het om stil te bly lok steeds reaksie uit. Die Bloomberg-joernalis Catherine Lucey, het ook oor die Jeffrey Epstein-skandaal gevra. Die voorval is deel van 'n patroon van persoonlike aanvalle deur Trump teen joernaliste, veral vroue, wat hom moeilike of kritiese vrae vra. Withuis perssekretaris Karoline Leavitt sê Trump is net reguit.

Die Oekraïnse president, Volodymyr Zelensky, sê hy sal met Amerikaanse president Donald Trump onderhandel oor 'n Amerikaans-gesteunde konsep-vredesplan wat 'n beroep op Kiëf gedoen het om pynlike toegewings te maak ten einde Rusland se inval in sy land te beëindig. Zelensky se kantoor het bevestig dat hy in die komende dae met Trump sal praat oor bestaande diplomatieke geleenthede en die hoofpunte wat nodig is vir vrede. Kiëf is nie geraadpleeg oor die plan, wat nie vrygestel is nie. Kaja Kallas, visepresident van die EU-kommissie, het gepraat na 'n ministersvergadering:

Die DA sê die Suid-Afrikaanse Reserwebank se besluit om die uitleenkoers te verlaag, wys die nuwe inflasieteiken-regime is ʼn welkome hervorming deur die regering van nasionale eenheid. Die Reserwebank se monetêre beleidskomitee het die uitleenkoers met 25 basispunte afgebring tot 6,75-persent. Wendy Alexander van die DA sê meer moet gedoen word, omdat die land steeds ʼn lae groeivooruitsig het, daarom moet hervormings om werk te skep dringend versnel word:

Politieke ontleder Marius Kudumo waarsku teen die etikettering van Namibië se jeug as apaties, omdat hulle nie belangstelling in die verkiesings toon nie. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het hy gesê die werklike probleem lê dalk in groeiende wantroue, veral onder jongmense in die noorde wat sê dat hul stemme niks verander nie, selfs al maak hulle meer as 'n derde van die land se 1,67 miljoen stemgeregtigde kiesers uit. Kudumo het meer.

Ohlthaver & List het tot dusver meer as 600 miljoen Namibiese dollar belê in die uitbreiding van sy toerismeportefeulje, na die verkryging van nuwe ondernemings en voortgesette kapitaalverbintenisse oor sy gasvryheidsbates. Uitvoerende voorsitter van die O&L Groep, Sven Thieme, het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat die jongste beleggings die groep se Visie 2029-strategie ondersteun en sy posisie in Namibië se toerismesektor versterk.

Bitcoin is weer onder druk. Die wêreld se grootste kriptogeldeenheid het kortliks onder 90 000 Amerikaanse dollar gedaal, sy laagste vlak in sewe maande, en al sy winste vir die jaar uitgewis voordat dit herstel het toe die Amerikaanse markte Woensdag geopen het. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus sê EasySats se hoof Bitcoin-beampte, Nikolai Tjongarero, wisselvalligheid is niks nuuts nie en langtermynbeleggers bly vol vertroue, selfs terwyl senuweeagtige nuwelinge na die uitgange jaag.

President Netumbo Nandi-Ndaitwah sal die naweek by wêreldleiers in Johannesburg aansluit om Namibië se ontwikkelingsprioriteite by die G20 te bevorder. Die Presidensie sê Nandi-Ndaitwah is deur die Suid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa genooi om die beraad as 'n spesiale gas by te woon. Sy sal Namibië se afvaardiging lei en opmerkings lewer in twee sessies: "Inklusiewe volhoubare ekonomiese groei – niemand agterlaat nie" en "'n Veerkragtige wêreld". Jonas Mbambo, presidensiële woordvoerder, het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Standard Bank sê die Suid-Afrikaanse Reserwebank se besluit om die terugkoopkoers met 25 basispunte tot 6,75-persent te verlaag, was te verwagte. Die bank waarsku dat die volle uitwerking van die rentekoersverlagings op die ekonomie, veral verbruikersbesteding, eers oor 12 tot 18 maande gevoel sal word. Elna Moolman van die bank sê verdere rentekoersverligting kan volgende jaar volg, afhangende van inflasie en voedselkoste:

Statistieke Suid-Afrika sê kleinhandelverkope het in September met 3,1-persent gestyg vergeleke met verlede jaar. Die grootste groei het gekom van algemene handelaars, klere- en skoenwinkels, en meubel- en toestelkleinhandelaars. Raquel Floris van Statistieke SA sê maand-tot-maand verkope was onveranderd in vergelyking met Augustus, na 'n daling van 1,6-persent die vorige maand:

Die Verenigde Koninkryk se reaksie op die Covid-19-pandemie kan opgesom word as te min, te laat. Dit is volgens ʼn onafhanklike verslag oor die regering se hantering van die pandemie. Die verslag voer aan lewens kon in die eerste vlaag van die pandemie gered word indien die verpligte inperking ʼn week vroeër ingestel is. Die ondersoek se voorsitter, Baroness Hallett, sê daar was tydens die pandemie ʼn giftige en chaotiese kultuur in die VK-regering:

Die president van die Suid-Afrikaanse Reserwebank, Lesetja Kganyago, waarsku die rand se onlangse versterking kan tydelik wees en beklemtoon die behoefte aan voortgesette strukturele hervormings om prysbestendigheid te handhaaf. Kganyago sê die vordering, soos die land se kredietopgradering en uittrede uit die Finansiële Aksietaakmag se gryslys is bemoedigend, maar verdere hervormings is noodsaaklik om ekonomiese groei te ondersteun, skuld volhoubaar te bestuur, en te verseker dat inflasie oor die mediumtermyn naby die drie-persent-teiken bly:

Die Australiese premier, Anthony Albanese, sê die G20-leiersberaad is 'n belangrike byeenkoms vir die vereniging van die lande wat die wêreld se ekonomieë dryf. Hy het gister in Suid-Afrika aangekom voor die beraad in Johannesburg hierdie naweek. Albanese is die eerste Australiese premier wat die land sedert 2013 besoek. Hy sê in 'n tyd van wêreldwye onsekerheid moet Australië met sy internasionale vennote saamwerk om die gedeelde uitdagings en geleenthede wat voorlê, aan te pak:

Die Gasvryheidsvereniging waarsku dat bedbesettingskoerse daal en tot 62 persent hierdie Oktober gesak het, teenoor 64 persent in Oktober verlede jaar, en ver onder die 69 persent wat in 2019 aangeteken is. Terwyl Sentraal-Europa en Duitsland sterk toerismemarkte bly, sê die vereniging dat besoekersgetalle van Suid-Afrika en ook plaaslik merkbaar afgeneem het. Die vereniging se uitvoerende hoof, Gitta Paetzold, het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Die Withuis sê Amerika sal nie deelneem aan amptelike besprekings by die naweek se G20-leiersberaad in Johannesburg nie. Sy Chargé d'Affaires by die ambassade in Pretoria, Marc Dillard, sal egter Sondag die oorhandigingseremonie by die presidensie bywoon. Dit volg nadat president Cyril Ramaphosa gesê het hulle het ʼn kennisgewing van Amerika ontvang dat hulle wel die beraad sal bywoon. Die Withuis se perssekretaris, Karoline Leavitt, sê Ramaphosa se verklaring is vals:

President Cyril Ramaphosa sê Suid-Afrika het 'n kennisgewing van die Verenigde State ontvang dat hulle van plan verander het oor die bywoning van die G20-leiersberaad in Johannesburg hierdie naweek. Die Amerikaanse president Donald Trump se administrasie het gesê dat hulle nie die beraad sou bywoon nie, en beweer dat daar 'n wit volksmoord is wat Afrikanerboere in Suid-Afrika teiken. Ramaphosa sê besprekings duur voort oor hoe hulle die beste aan die beraad kan deelneem:

Die Verenigde Nasies se Departement van Politieke en Vredesaangeleenthede waarsku dat Rusland se gebruik van langafstandwapens Oekraïne aan meer gevaar blootstel. ʼn Geraamde 14 534 burgerlikes, insluitend 745 kinders, is dood sedert die oorlog uitgebreek het. Sowat 3,7 miljoen Oekraïners is ontheem en byna 6 miljoen is vlugtelinge. Die departement se Europese direkteur, Kayoto Gotoh, sê die burgerlike sterftes in Oekraine het vanjaar reeds 2024 se totaal verbygesteek:

Vir die eerste keer ooit gaan navorsers van die Namibië Natuurstigting die Kunene-riviermond besoek om honderde groenskilpaaie te bestudeer wat hierdie tyd van die jaar daar bymekaarkom. Dis dieselfde plek waar Namibië se eerste aangetekende seeskilpadnes in 2020 ontdek is, maar wetenskaplikes weet steeds nie hoekom hierdie bedreigde reuse die afgeleë riviermonding kies nie. Professor Morgan Hauptfleisch, die stigting se direkteur van navorsing, het met Kosmos 94.1 Nuus gesels.

Afrigter Henk Botha sê hy het verskeie bekommernisse rakende onlangse operasionele besluite en praktyke binne die Namibiese Nasionale Olimpiese Komitee. Hy sê sedert die oorgang in bestuur is daar 'n merkbare verskuiwing in prioriteite en 'n agteruitgang in die gehalte van diens wat aan atlete en sportkodes gelewer word. Een van sy dringendste bekommernisse hou verband met die bestelling en verspreiding van spanklere vir atlete. Baie atlete se groottes was nie beskikbaar nie en hy sê die gehalte is uiters swak.

Terwyl Namibië nader beweeg aan 'n besluit oor Starlink se lisensiebod wat volledig op 28 November vrygestel sal word, waarsku 'n elektroniese ingenieur en deeltydse boer in die Karasberge dat die land die risiko loop om noodsaaklike landelike konnektiwiteit mis te loop. Peet van Staden het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat die lang vertraging in die proses wys hoe stadig die impak erken word wat die diens op landbou, toerisme en sekuriteit kan hê.

Namibiërs kan dalk 'n vroeë Kershupstoot kry namate rentekoerse in die streek verlaag. Dit kom nadat die Suid-Afrikaanse Reserwebank die repokoers daar met 25 basispunte tot 6,75 persent verlaag het, wat die prima uitleenkoers tot 10,25 persent afgebring het. Namibië se repokoers staan reeds op 6,5 persent na verlede maand se verlaging, en die plaaslike ekonoom Omu Kakujaha-Matundu sê die jongste skuif van Suid-Afrika kan die deur oopmaak vir nog 'n verlaging. Hy verduidelik.

President Cyril Ramaphosa sê Suid-Afrika het geslagsgeweld en vrouemoord tot 'n nasionale krisis verklaar. Hy het Donderdag tydens die G20 Maatskaplike Beraad in Ekurhuleni gesê die land kan net gemeenskappe bou wat in gelykheid gewortel is, indien die regte van vroue en meisies gehandhaaf word. Die president sê geen samelewing kan floreer terwyl geslagsgeweld en vrouemoord voortduur en vroue ontken word nie:

Die Nasionale Behuisingsonderneming het Donderdag 34 huise in Mariental oorhandig, wat vir meer as 6,5 miljoen Namibiese dollar gebou is. Die projek is binne ongeveer sewe maande afgehandel. Die adjunkminister van landelike en stedelike ontwikkeling, Evelyn !Nawases-Taeyele, het by die seremonie 'n beroep gedoen op munisipaliteite en dorpsrade om grond gratis aan die NHE beskikbaar te stel vir bekostigbare behuising.

Kry die nuus soos dit breek.

In 'n poging om finansiële geletterdheid regoor die land te verbeter, is die Finansiële Geletterdheidsinisiatief van plan om 'n boekie oor digitale finansiële geletterdheid bekend te stel wat landwyd versprei sal word. Die boekie is daarop gemik om die probleem van lae digitale geletterdheid te bestry, wat sommige Namibiërs kwesbaar maak vir swendelary en uitsluiting in 'n toenemend tegnologiegedrewe finansiële sektor. Die inisiatief se adjunkdirekteur van finansiële opvoeding en verbruikersbeskerming, Josef Ihemba.

Die Madlanga-kommissie se mede-kommissaris, Sandile Khumalo, het die polisie se geheime informant, Brown Mogotsi, uitgedaag oor teenstrydighede in sy beëdigde verklaring in Februarie. Khumalo ondersoek sy adres in Soweto, teenstrydige geboortedatum en bewerings van Umkhonto-lidmaatskap. Khumalo merk ook op dat Mogotsi geen formele wetstoepassings- of forensiese opleiding het nie. Hy plaas druk op Mogotsi vir gedokumenteerde bewyse van beweerde ondersoeke, wat Mogotsi gesê het is nie beskikbaar nie:

Die Nasionale Padveiligheidsraad het vandag amptelik die opgegradeerde Okapuka-padverkeerskontrolepunt en die 2025/2026-feesseisoen-padveiligheidsveldtog van stapel gestuur. Die binnelandse sake-minister, Lucia Iipumbu, het motoriste aangespoor om padreëls te gehoorsaam en nie te drink en bestuur nie, aangesien dit die grootste oorsaak van ongelukke op Namibiese paaie is.

Die LPM het teruggekap nadat die Teenkorrupsie-kommissie twee van sy raadslede by die Karas-streeksraad op korrupsieklagte in hegtenis geneem het. Partypresident Bernadus Swartbooi het tydens 'n perskonferensie in Keetmanshoop gesê dat raadsvoorsitter Joseph Isaacks en raadslid Jeremia Goeieman hulself sedertdien aan die polisie oorgegee het, en daarop aangedring dat die saak polities gedrewe is. Hy het selfs 'n beroep op die Amerikaanse president Donald Trump gedoen om in te gryp en hulle te beskerm teen wat hy onderdrukking deur Swapo noem.

Voedselonsekerheid is weer in die nuus, met verwagtinge dat faktore soos die staking van droogtehulp 20 persent van die bevolking oor die somer in akute voedselonsekerheid sal dompel. Die Nasionale Strategiese Voedselreserwes bevat ook slegs sowat 15 persent van die kapasiteit. Kosmos 94.1 Nuus het met Hanks Saisai, die tegniese adviseur van akkerbou en pluimvee by Agribank gepraat, wat voorstelle het.

Die Kommunikasie-reguleringsowerheid van Namibië, Cran, het Fase Twee van sy Universele Diensfonds-projek afgehandel, 'n groot poging om mobiele breëband- en stemdienste na sommige van die land se mees onderbediende streke te bring. MTC en Telecom Namibia het subsidies ter waarde van meer as 42 miljoen Namibiese dollar verseker om nuwe netwerkterreine oor agt streke uit te rol. Hierdie aankondiging kom terwyl Cran die bekendstelling van sy eerste toring onder die projek in Epinga, Ohangwena, vier. Cran-woordvoerder Mufaro Nesongano:

Rugby: Die Springbok-vleuel Cheslin Kolbe sê hulle sal Saterdag in Dublin ten volle gebruik moet maak van geleenthede om punte aan te teken teen Ierland. Suid-Afrika het Ierland laas in 2012 op die Aviva-stadion geklop en Saterdag se kragmeting bied ʼn kans om na 13 jaar weer sukses te behaal in die Ierse hoofstad. Kolbe verwag ʼn fisiese wedstryd en beklemtoon hulle sal moet aanpas by die scenario's wat op die veld uitspeel:

Die Teenkorrupsie-kommissie belowe vinnige optrede in Keetmanshoop, nadat inwoners die Karas-streeksraad se kantore bestorm het om die inhegtenisneming van twee raadslede op korrupsieklagte te keer. Die kommissie se direkteur-generaal Paulus Noa het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat diegene wat ingemeng het, self in hegtenis geneem sal word, nadat die dramatiese ingryping die raadsvoorsitter Joseph Isaacks en raadslid Jeremia Goeëman toegelaat het om weg te sluip terwyl hulle reeds in wettige aanhouding was.

Die voorsitter van die Madlanga-kommissie, regter Mbuyiseli Madlanga, het die polisie-informant Brown Mogotsi skerp gekritiseer nadat hy erken het hy het onder eed gelieg. Mogotsi het in 'n vals beëdigde verklaring teenoor 'n polisiebeampte beweer hy het in die polisie-ministerie gewerk om 'n geheime operasie te ondersteun. Madlanga sê sy getuienis toon minagting vir die waarheid. Hy voer aan misleiding was deel van Mogotsi se werk, maar in hierdie geval verwerp hy alle regverdiging daarvoor: