Podcasts about nuus

In hierdie episode gesels Ernst en Louis oor drie kwessies wat met die EFF se CIC (Convicted in court) Julius Malema te doen het:1. Die sing van Kill the Boer op die Puk-kampus. Podlitiek verduidelik waarom dit 'n groter probleem is as Kill the Boer gesing word in die leerruimte van Afrikaanse studente as net in 'n stadion by 'n EFF saamtrek.2. Malema wat skuldig bevind is aan verskeie aanklagte wat verband hou met die onverantwoordelike hantering van 'n vuurwapen.3. Malema se dossier wat oorhandig is aan verskeie hooggeplaastes in die VSA.Die Podlitiek-span bestaan uit:Louis BoshoffErnst van ZylArno Roodt

In 'n mylpaal vir Indië se jagluiperd-herinvoeringsprojek was daar 26 jagluiperdgeboortes oor sewe werpsels in net drie jaar. Dit is volgens dr. Laurie Marker, uitvoerende direkteur van die Cheetah Conservation Fund. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het sy die vordering gevier sedert Namibië die eerste agt jagluiperds na Indië gestuur het en dit fundamentele werk genoem om die spesie terug te bring dit 70 jaar gelede in Indië uitgesterf het. Met meer jagluiperds wat teen Desember uit Botswana en moontlik weer Namibië verwag word, brei Indië se herbevolkingspoging uit, wat nou 'n tweede reservaat buite Kuno Nasionale Park insluit.

Met die sperdatum vir die Wet op Groei en Geleenthede in Afrika, Agoa, wat verstryk het, berig internasionale media dat die Trump-administrasie 'n verlenging van een jaar van die handelsinisiatief met Afrika suid van die Sahara steun. Sedert die aanstelling in Januarie het die administrasie nog nie voorheen 'n amptelike standpunt oor Agoa uitgespreek nie, 'n wet wat in 2000 uitgevaardig is om belastingvrye toegang tot die Amerikaanse mark vir duisende Afrika-produkte te verleen. Namibië se handelsministerie sê dat hy steeds wag op terugvoer van die Amerikaanse regering. Uitvoerende direkteur Ndiitah Nghipondoka-Robiati het hierdie opdatering met Kosmos 94.1 Nuus gedeel.

Die goewerneur van die Oshikoto-streek, Sacky Kathindi, het 'n groeiende gemeenskapsgeleide inisiatief in die streek geprys, waar bejaarde inwoners, en toenemend plaaslike jeug, ongebruikte mahangu-lande in rysproduserende landerye omskep. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het Kathindi die uitdagings van droogte, soutwater en 'n gebrek aan toerusting uitgelig, maar beklemtoon dat die projek met die ondersteuning van die landbouministerie en plaaslike pogings belowende resultate toon. Hy het 'n beroep gedoen op dringende belegging in waterinfrastruktuur en -toerusting en sê die streek het die potensiaal om 'n plaaslike voedselsentrum te word.

In 'n mylpaal-regsgeding wat vir 7 Oktober geskeduleer is, druk 'n koalisie onder leiding van die Ovaherero en Nama Tradisionele Owerhede en die LPM daarop aan dat die Duitse regering in die hoërhof van Namibië verskyn oor sy rol in die volksmoord van 1904 tot 1908. Die aansoekers versoek Duitsland se formele toetrede tot die saak, en voer aan dat soewereine immuniteit 'n staat nie kan beskerm teen aanspreeklikheid vir misdade teen die mensdom nie. Hoewel die Namibiese regering nie die stap teengestaan het nie, hou dit vol dat Duitsland, as 'n soewereine staat, nie gedwing kan word om in 'n binnelandse hof te verskyn nie. Lucius Murorua, die regsadviseur van die Nama Tradisionele Leiersvereniging, het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Terwyl veldbrande steeds dele van die Etosha Nasionale Park teister, sê kenners dat die werklike krisis dalk nie die vlamme is nie, maar die mislukking in verband met bestuur. Plaaslike ekoloog dr. Peter Cunningham vertel aan Kosmos 94.1 Nuus dat terwyl brande 'n natuurlike deel van die savanna-ekosisteem is, Etosha se kunsmatige infrastruktuur aktiewe brandbestuur vereis. Cunningham sê die natuurlike brande vind gewoonlik rondom September en Oktober plaas, maar jare van swak beplanning en toesig het Namibië se vlagskippark kwesbaar gelaat, wat voorkombare gebeurtenisse in noodgevalle verander het.

Die Suidelike Karmynbyvreter, een van Namibië se skaarsste voëlspesies, staar 'n skerp afname in die gesig - nie as gevolg van natuurlike oorsake nie, maar as gevolg van doelbewuste menslike inmenging. In die Kavango Oos-streek word neskranse vernietig en voëls in visnette gevang. Kampeienaar Mark Paxton sê die hoofkolonie naby sy Shamvura-kamp het in een jaar van 3 500 tot slegs 2 000 voëls gedaal. Paxton het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat 'n gemeenskapswagstelsel op grondvlak nou die voëls se enigste hoop is, maar die sukses daarvan bly onseker.

Terwyl brande steeds in die Etosha Nasionale Park woed, mobiliseer veeartse om die katastrofiese tol op wildlewe te bepaal. Die bekende veearts, dr. Ulf Tubbesing, het 'n somber assessering van die ontvouende krisis gegee en waarsku dat die amptelike syfers vir diere-ongevalle 'n ernstige onderskatting is. Met meer as 800 000 hektaar wat afgebrand het, glo hy dat duisende diere gevrek het of katastrofiese beserings opgedoen het, te midde van waarnemings van 'n olifant met diep derdegraadse brandwonde in die park. Dr. Tubbesing sê in 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus in die meeste ernstige gevalle kan genadedood die enigste opsie wees.

Sewe maande ná Stad Windhoek se Landbouforum het stadswoordvoerder Harold Akwenye aan Kosmos 94.1 Nuus gesê verskeie sleutelresolusies word reeds geïmplementeer. Die forum, wat stedelike landbou te midde van groeiende voedselonsekerheid en waterskaarste aangespreek het, het gelei tot verbintenisse soos die integrasie van voedselproduksie in stadsbeplanning, die ondersteuning van waterdoeltreffende metodes soos hidroponika en akwaponika, en die identifisering van onderbenutte munisipale grond vir kleinskaalse boerdery. Akwenye het die forum beskryf as 'n katalisator vir werklike vordering na 'n meer voedselseker en volhoubare Windhoek.

Die Duitse kragverskaffer, RWE, het hom aan die Hyphen-groen ammoniakprojek onttrek. Die maatskappy het in 2022 'n voorlopige nie-bindende ooreenkoms met Hyphen onderteken om vanaf 2027 sowat 300 000 ton ammoniak per jaar aan te koop. Die maatskappy sê egter nou dat daar 'n stadiger as verwagte vraag in Europa na waterstof en waterstofderivate soos ammoniak is. Hyphen-woordvoerder Ricardo Goagoseb het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat RWE se besluit nie verband hou met kritiek van inheemse regtegroepe soos die Nama Tradisionele Leiersvereniging nie.

Die Stad Windhoek se beplande verskuiwing van 43 huishoudings en 'n kerk vanaf die hoek van die Matshitshi- en Eneas Peter Nanyemba-kruising, algemeen bekend as Havana Fourway, na gedienste erwe in Havana uitbreidings 8 en 11, word as 'n positiewe ontwikkeling beskou. Hierdie stap, wat vir Oktober geskeduleer is, baan die weg vir 'n nuwe oop mark en taxistaanplek by Havana Fourway. Dit beloof beter handelsvoorwaardes vir meer as 400 verkopers en verbeterde lewenstandaarde vir verhuisde gesinne, insluitend toegang tot water, elektrisiteit en sanitasie. Die aktivis Shaun Gariseb het sy opgewondenheid gedeel tydens 'n gesprek met Kosmos 94.1 Nuus.

Die Stampriet-akwifeer-uraanmynbouvereniging, Sauma, eis dringende wetgewing om in-situ-uitloging van uraanmynbou te reguleer, voordat enige mynbouaktiwiteite begin. Met toenemende kommer oor die veiligheid van die Stampriet-akwifer, waarsku Sauma dat die noodsaaklike waterbron steeds in gevaar is. Kosmos 94.1 Nuus het met Sauma se vise-voorsitter, Wolfgang Teichert, gepraat vir meer.

Die regering is vasbeslote om veldbrande in die Etosha Nasionale Park teen die einde van hierdie week heeltemal te blus. Meer as ‘n derde van Etosha is reeds verwoes en nóg 171 098 hektaar in kommunale areas buite die park. Meer as 300 NDF-troepe is teen Sondag in die park ontplooi, asook twee helikopters om brandbestrydingspanne te help. Bosboudirekteur Johnson Ndokosho het tydens 'n gesprek met Kosmos 94.1 Nuus die dringendheid van die situasie beklemtoon.

Namibië staar 'n kankerkrisis in die gesig, met meer as 4 000 nuwe gevalle wat jaarliks aangemeld word en 'n toename van 12 persent elke jaar. Voormalige gesondheidsminister dr. Bernard Haufiku het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê die stygende getalle, veral borskanker onder jong vroue in die Noorde, is kommerwekkend, maar nie onverwags nie. Hy het opgemerk dat studies onderneem is om die oorsake te bepaal. Hy is ook bekommerd oor die toenemende gevalle van prostaat- en servikale kanker. Haufiku het gesê vroeë opsporing, openbare opvoeding en toegang tot behandeling is baie belangrik.

Al sewe amptenare van die Verkiesingskommissie wat Sondag in 'n motorongeluk naby Ongolo beseer is, is ontslaan en is vanoggend weer aan diens. Die span was op pad om toesig te hou oor vandag se tussenverkiesing in die Outapi-kiesafdeling, waar kiesers na die stembusse op pad is om te kies tussen Swapo se Selma Asino en IPC se Fillemon Shikwambi. Woordvoerder De Wet Siluka het 'n opdatering aan Kosmos 94.1 Nuus gegee.

Die weeklange brand in Etosha Nasionale Park het nie net plaaslik hooflyne gemaak nie maar is ook internasionaal berig. Meer as ‘n miljoen hektaar is afgebrand en owerhede loop deur oor hul trae reaksie daarop. Kosmos 94.1 Nuus het met die direkteur van navorsing by die Namibiese Natuurstigting, professor Morgan Hauptfleisch gepraat oor die impak op die ekologie.

Die polisie ondersoek 'n inbraak by die Katima Mulilo-stadsraadkantore, wat vanoggend ontdek is toe personeel vir werk opgedaag het. Die voorval het glo Sondag plaasgevind. Die uitvoerende hoof van die stadsraad, Raphael Liswaniso, het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat niks tot dusver gesteel blyk te wees nie en dat geen verdagtes geïdentifiseer is nie.

Die groeiende bedreiging van damprook, of ‘vaping', onder Namibiese jeug sal sentraal staan by vanjaar se Edu Run, wat op 4 Oktober in Windhoek plaasvind. Die geleentheid, georganiseer deur die Namibiese Nasionale Studente-organisasie, Nanso, in vennootskap met Girl Up Namibia, begin by Van Rhyn Laerskool en is daarop gemik om bewustheid te verhoog rondom belangrike gesondheids- en onderwyskwessies. Nanso-president Dorthea Nangolo het 'n gesprek met Kosmos 94.1 Nuus gehad en die dringende behoefte aan onderwys en intervensie beklemtoon om jongmense teen die verborge gevare van damprook te beskerm.

Namibië se ekonomie het met 1,6 persent in die tweede kwartaal gegroei, wat die 17de agtereenvolgende kwartaal van reële BBP-groei sedert vroeg in 2021 is, maar teen die stadigste tempo tot nog toe. Groei is gedryf deur dienste en 'n styging van 50 persent in mynbouwaarde, danksy hoë uraan- en goudpryse, hoewel reële mynbouproduksie met slegs 3 persent gestyg het. Vervaardiging het gesukkel, met diamantsny en -polering wat met 60 persent ineengestort het, terwyl landbou gemeng met vee afgeneem het, maar gewasboerdery met byna 50 persent gestyg het. Die hoof van data en analise by Cirrus, Tannan Groenewald, het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Oliepryse het 'n beskeie styging beleef, met Brent-ru-olie wat bo 70 Amerikaanse dollar per vat verhandel het maar teruggesak het na net onder 69 dollar. Hierdie styging kom midde toenemende geopolitieke spanning, insluitend Rusland se uitgesproke teenkanting teen die herinstelling van die Verenigde Nasies se sanksies teen Iran en onlangse sanksies wat Russiese olie-uitvoere teiken. Ekonoom Dawie Klopper het sy insigte met Kosmos 94.1 Nuus gedeel en opgemerk dat hoewel vraagfaktore stabiel bly, die primêre dryfveer agter stygende oliepryse die verstramming van aanbod weens hierdie geopolitieke ontwikkelings is.

In 2024 het die Namfisa 358 uit 373 verbruikersklagtes opgelos en 11,8 miljoen Namibiese dollar in uitbetalings aan 87 klaers verseker. Dit is volgens die owerheid se jaarverslag vir die finansiële jaar wat op 31 Maart 2025 geëindig het. Namfisa-woordvoerder Victoria Raimond het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat die nie-bank finansiële instellingssektor veerkragtigheid getoon het gedurende die oorsigtydperk.

Die aktivis Michael Amushelelo het aangekondig dat hy in die komende verkiesings vir 'n setel in die Windhoek-stadsraad sal meeding. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het Amushelelo kommer uitgespreek oor swak dienslewering, toenemende misdaad en wat hy die sistematiese teikenstelling van informele handelaars noem. Hy sê Windhoek het 'n plattelandse dorpie geword as gevolg van wanbestuur, en wys op slaggate wat maande lank gelaat is, rioollekkasies wat nie opgepas is nie, en munisipale busse wat onder bome herstel word weens korrupte tenderpraktyke. Terwyl hy sy kandidatuur bevestig het, wou Amushelelo nie onthul onder watter vaandel hy sal staan nie. Hy sê dit is uit vrese vir politieke sabotasie.

In plaas daarvan om aan die Internasionale Strafhof te onttrek, moet Namibië maniere vind om die organisasie van binne af reg te stel, sê Toni Hancox, direkteur van die Regshulpsentrum. Daar is voortdurende debat in Namibië oor sy lidmaatskap van die Strafhof. Sommige kritici voer aan dat die hof bevooroordeeld is, veral teenoor sake in Afrika, en stel voor dat Namibië moet oorweeg om te onttrek. Die AR-leier Job Amupanda is gereed om 'n mosie in die parlement ter tafel te lê dat die land die Strafhof verlaat. Hancox het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Die Wet op Groei en Geleenthede in Afrika, of Agoa, is op die punt om te verval. Tensy die Amerikaanse Kongres optree, sal die baanbrekende handelsooreenkoms op 30 September verval, wat twee dekades van tariefvrye uitvoere vir sekere Afrika-lande beëindig. Ekonoom dr. Omu Kakujaha-Matundu het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat Agoa nog altyd 'n Amerikaanse instrument was om “goedgemanierde” Afrika-ekonomieë te beloon, maar dit is eintlik reeds nietig. Hy verduidelik.

Suid-Afrika vier Erfenisweek met 'n geskiedkundige Robbeneiland-gevangenesreünie ter ere van voormalige politieke gevangenes. By die reünie, wat vandag en môre plaasvind, word 'n Muur van Herdenking onthul, saam met ses lewensgrootte standbeelde, insluitend een van die Namibiese bevrydingsikoon Andimba Toivo ya Toivo, wat 16 jaar op die eiland gevange gehou is. Hy was onder 61 Namibiërs wat daar tydens die bevrydingstryd gevange gehou is. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus sê Swapo-veteraan Nahas Angula dat die huldeblyk lank al agterstallig is.

Reproduktiewe gesondheid in Namibië is opnuut onder die loep, na byna 2 900 miskrame in 2024 aangemeld is. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het die menseregtekonsultant en veranderingsproses-fasiliteerder Ethne Mudge gesê die syfers weerspieël 'n dieper krisis, aangevuur deur beperkende aborsiewette, beperkte toegang tot voorbehoeding en 'n gebrek aan omvattende gesondheidsorg.

Uranium One-woordvoerder Riaan van Rooyen sê die maatskappy bly verbind tot sy in-situ uraanlogingsprojek in Leonardville, ten spyte van sterk teenkanting van boere en goedkeuringsvertragings by die landbouministerie, en vrese oor besoedeling van die Stampriet-akwifeer. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het Van Rooyen gesê die metode is oor 60 jaar verfyn en die huidige eksplorasiefase is noodsaaklik om data in te samel. Van Rooyen het meer.

Jeugwerkloosheid in Oshikoto het tot 63 persent gestyg, en die land se grootste vakbond sê dat 'n oplossing nie in kantore lê nie, maar in die landerye. Die sekretaris-generaal van die Nasionale Unie van Namibiese Werkers, Job Muniaro, het tydens 'n gesprek met Kosmos 94.1 Nuus 'n nasionale denkwyseverskuiwing aangespoor en landbou Namibië se mees oor die hoof gesiene enjin vir werkskepping genoem. Die vakbond sê dis tyd om op te hou wag vir die regering en eerder plaaslike grond, vaardighede en kennis begin gebruik om gemeenskappe te voed en blywende werk te skep.

Terwyl Namibië vandag die Dag van die Namibiese Kind vier, het voormalige ombudsman John Walters gewaarsku dat die viering min beteken vir kinders wat honger, verwaarlosing en 'n gebrek aan toegang tot gehalte-onderwys in die gesig staar. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het Walters dringend opgetree om te verseker dat wette wat kinders beskerm ten volle geïmplementeer word, skole meer boeiend gemaak word en die siklus van armoede, tienerswangerskappe en afwesige vaders verbreek word.

Nadat hy as beide burgemeester van Lüderitz en lid van die IPC bedank het, het Phil Balhao sy fokus verskuif na gemeenskapsbetrokkenheid op grondvlak. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus het Balhao verduidelik dat sy bedanking uit die party voortspruit uit 'n gebrek aan erkenning vir sy pogings. Hy is nou besig om die Lüderitz-belastingbetalersvereniging te stig en vertel hoe die proses verloop.

Agribank het die onmiddellike staking van nuwe salarisgesteunde lenings vir staatsamptenare aangekondig, na die finansministerie se besluit om bande met Avril Payment Solutions te verbreek. Geen nuwe persoonlike lenings sal deur die platform verwerk word nie. Agribank-woordvoerder Fillemon Nangonya het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat bestaande lenings onaangeraak sal bly en deur die finansministerie bestuur sal word totdat dit ten volle terugbetaal is. Hy verduidelik dat die lenings ingestel is vir deeltydse boere wat salarisse trek:

Meer as 3 200 SME's in al 14 streke het voordeel getrek uit die regering se toerustinghulpskema. Die skema bied ondersteuning vir produksietoerusting in sektore soos vervaardiging, landbouverwerking, kleinskaalse mynbou, edelsteenverwerking, farmaseutiese produkte, skoonheidsmiddels en lugversorging. Danny Meyer, direkteur van SMEs Compete, sê die impak is sigbaar. Hy het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat die skema gehelp het om werkskepping en groei te ontsluit.

Opwinding bou op voor die geskiedkundige T20 Internasionale botsing op 11 Oktober tussen Namibië se FNB Eagles en Suid-Afrika se Proteas. Die wedstryd sal die splinternuwe FNB Namibië Krieketveld amptelik open. Krieket Namibië se uitvoerende hoof, Johan Muller, het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat beide die span en die lokaal ten volle voorbereid is om die Proteas by die nuwe tuiste van Namibiese krieket te verwelkom.

Die regering hersien weer sy beleggingswet om 'n enkele raamwerk te skep en beleggersvertroue te verhoog. Dit is aangekondig op die kantlyn van die 80ste VN Algemene Vergadering deur president Netumbo Nandi-Ndaitwah. Kosmos 94.1 Nuus het gesels met Eben de Klerk van die Vereniging vir Ekonomiese Beleidsnavorsing, wat sê die huidige wetsontwerp is 'n absolute mislukking wat daarop gemik is om 'n klein groepie polities verbinde elites toe te laat om die ekonomie te "kaap". Hy twyfel of die nuwe wet 'n verbetering sal wees.

Namibië se globale mededingendheid het 'n ernstige knou gekry en is 68ste uit 69 lande in die 2025 Wêreldmededingendheidsjaarboek van die Internasionale Instituut vir Bestuursontwikkeling. Namibië het ook 67ste geëindig in ekonomiese prestasie. Internasionale handel en belegging was ook swak en het onderskeidelik 58ste en 62ste plek behaal. Kosmos 94.1 Nuus het met Cirrus-ekonoom Robert McGregor gepraat. Hy sê dit lig diepgewortelde probleme uit.

In 'n poging om toenemende gemeenskaps- en landboubekommernisse aan te spreek, gaan president Netumbo Nandi-Ndaitwah Gobabis op 1 Oktober besoek. Die besoek kom te midde van toenemende uitdagings waarmee inwoners en boere te kampe het, van watertekorte en weidingsgeskille tot diensleweringsprobleme. Gemeenskapslid Marie Beukes het meer besonderhede met Kosmos 94.1 Nuus gedeel.

Die politieke ontleder Henning Melber sê president Netumbo Nandi-Ndaitwah moet die geleentheid by die 80ste VN Algemene Vergadering aangryp om druk uit te oefen vir herstelbetalings oor die Ovaherero-Nama-volksmoord. Hy het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat die raamwerk van die saak binne die breër Globale Suide se eise vir geregtigheid oor slawerny en kolonialisme die land se posisie kan versterk. Melber het bygevoeg dat betekenisvolle vordering sal afhang van die insluiting van die stemme van die betrokke inheemse gemeenskappe.

TransUnion se jongste Consumer Pulse-studie toon 'n vlaag van optimisme oor die ekonomie onder Namibiërs, met 71 persent wat sê dat hulle hoopvol voel oor die jaar wat voorlê, en 78 persent wat 'n inkomsteverhoging verwag. Ekonoom Gabriel Erastus, wat met Kosmos 94.1 Nuus gepraat het, dring egter aan dat 'n trompetgeskal oor die ekonomie met 'n knippie sout gevat moet word. Hy sê die ekonomie bly skerp verdeeld tussen die formele en informele sektore. Erastus verduidelik.

Die Namibiese Bloedoortappingsdiens hou tans bloedskenkingsklinieke in Khorixas en Outjo. Skenkers, veral dié met O-tipe, word aangemoedig om bloed te skenk om lewens te help red. Kosmos 94.1 Nuus het met Frieda Vatileni-Asino van die diens gesels.

Namibië se toerismesektor toon sterk herstel, met gemiddelde besettingsyfers wat tot dusver vanjaar 50,07 persent bereik het, teenoor 48,93 persent in 2019. Nou is die Switserse lugredery Edelweiss gereed om twee keer per week direkte vlugte tussen Zürich en Windhoek te loods vanaf Junie 2026. In 'n onderhoud met Kosmos 94.1 Nuus sê Almandro Jansen, 'n ekonoom by Simonis Storm, dat die nuwe roete nie net toegang tot sleutelmarkte soos Duitsland en Switserland verbeter nie, maar ook deure oopmaak vir Namibië om te groei as 'n sportbestemming.

Kandidaatregistrasie vir die komende streek- en plaaslike owerheidsverkiesings open Vrydag amptelik. Politieke partye het tot 16 Oktober om hul kandidate te registreer, terwyl onafhanklike kandidate hul name teen 14 Oktober moet indien. Kosmos 94.1 Nuus het met die LPM gepraat, wat sê dat hulle steeds besig is om hul kandidate te verifieer voordat hulle 'n formele aankondiging maak oor wie die party in die verkiesings sal verteenwoordig. LPM-woordvoerder Lifazala Simataa.

Grondeienaars word herinner aan die finale sperdatum van 31 Oktober vir die registrasie van boorgate en damme, kragtens die Wet op Waterhulpbronbestuur. Die Wet, wat op 29 Augustus 2023 in werking getree het, het aanvanklik 'n oorgangstydperk van 18 maande toegelaat wat in Februarie 2025 geëindig het. Dit is met 'n verdere agt maande verleng om meer tyd vir voldoening toe te laat. Voormalige landbouminister Calle Schlettwein het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat registrasie noodsaaklik is om volhoubare watergebruik en effektiewe nasionale hulpbronbeplanning te verseker.

Speenkalfpryse styg voor die feestyd. Desmond Cloete, bemarkingsbestuurder by die Lewendehawe- en Lewendehaweprodukteraad, het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat gemiddelde speenkalfpryse verlede maand met twee Namibiese dollar gestyg het, met diere wat tot 42 kilogram gewig opgetel het. Ten spyte van 'n skerp daling van 73 persent in algehele veebemarking in die tweede kwartaal, bly die vraag na kalwers hoog, veral onder nuwe telers.

Die landbouministerie het meer inligting verskaf oor presies hoe ver hy is met sy oorsig van die tegniese verslag rakende in situ-loging van uraan by Leonardville. Die projek staar sterk teenkanting van plaaslike boere in die gesig met kommer oor potensiële bedreigings vir die gebied se akwifer. Die ministerie se uitvoerende direkteur, Teofilus Nghitila, het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat 'n besluit voor die einde van die jaar verwag word.

Die prys van goud het vanoggend bo 3 780 Amerikaanse dollar per fynons verhandel en rekordhoogtes bereik. In vergelyking met 'n jaar gelede het die prys van goud met amper 43 persent gestyg. Kosmos 94.1 Nuus het met die ekonoom Chris Hart gesels wat sê dat stygende inflasie, markwisselvalligheid en sentrale bankbeleid die goudprys tot selfs vlakke van 4 000 Amerikaanse dollar kan laat klim.

Namibië se landbousektor is aan die herstel na twee jaar van droogte, met die herbou van kuddes wat aan die gang is. Beesbemarking het met 56 persent gedaal, beesvleisuitvoere het gehalveer tot 5 461 ton, en skaapbemarking het met 41 persent gedaal, maar sterker veepryse, wat met 10 tot 27 persent gestyg het, verhoog boere se winste. Bokpryse het 'n dekade-hoogtepunt van 1 407 Namibiese dollar per kop bereik, terwyl pluimveeproduksie meer as 9,3 miljoen hoenders en 52 miljoen eiers in net ses maande bereik het. Kosmos 94.1 Nuus het met landboukenner Wallie Roux gepraat oor wat die verwagtinge vir die res van die jaar en 2026 is.

Namibiese verbruikers verkeer onder toenemende finansiële druk, met inflasie, werkverliese en hoë behuisingskoste hul grootste bekommernisse, volgens TransUnion se jongste Consumer Pulse-studie. Ekonoom Josef Sheehama het aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat 'n mengsel van beleide dringend nodig is, wat wissel van monetêre maatreëls om inflasie te bekamp tot verbeterde behuisingsbekostigbaarheid. Hy het ook gevra vir 'n herstruktureerde SME-herstelskema.

Die Stampriet Aquifer Uranium Mining Association, Sauma, het boere gewaarsku teen die advies van omgewingskonsultante wat deur eksplorasielisensiehouers gekontrakteer word om omgewingsimpakstudies uit te voer. Hierdie konsultante, wie se opleidingsessies van gister tot 25 Oktober geadverteer word, bied ook leiding aan boere oor hoe om met die lisensiehouers saam te werk. Sauma het kommer uitgespreek dat hierdie reëling 'n belangebotsing kan inhou. Sauma se visevoorsitter, Wolfgang Teichert, het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.

Onverklaarbare vrektes van wilde diere wek kommer, met kenners wat waarsku dat miltsiekte moontlik die oorsaak is. Boere word daaraan herinner dat jaarlikse inentings teen hoërisiko-siektes soos miltsiekte, brusellose, hondsdolheid en lam siekte nie net aanbeveel word nie, maar noodsaaklik is. Met stygende hondsdolheid gevalle en toestande wat ryp is vir uitbrekings soos Slenkdalkoors, het dr. Theuns Laubscher van die Windhoek Veeartsenykliniek aan Kosmos 94.1 Nuus gesê dat boere waaksaam moet bly.

Die Regterlike Dienskommissie betreur die afsterwe van regter Moses Chinhengo, wat Vrydag in 'n hospitaal in Zimbabwe op 71 oorlede is. Chinhengo het die Fishrot-korrupsieverhoor gelei. Sy ampstermyn in die saak is gekenmerk deur herhaalde regsuitdagings van die beskuldigdes, wat sy aanstelling bevraagteken het en sy onttrekking versoek het. Regter Chinhengo het uiteindelik in Julie vanjaar uit die verhoor getree en persoonlike redes aangevoer. Die Regbank het Chinhengo beskryf as 'n vooraanstaande juris wie se regsloopbaan gekenmerk is deur 'n beginselvaste toewyding aan geregtigheid. Woordvoerder Victoria Hango het met Kosmos 94.1 Nuus gepraat.