Virusfeiten

Tienduizenden Nederlanders houden langdurig klachten na een corona-infectie. Het gaat vaak om voorheen fitte mensen die niet eens in het ziekenhuis hebben gelegen. Voor sommige mensen is deze ziekte zo verlammend dat ze al langer dan één of twee jaar bijna niets meer kunnen. In de nieuwe podcastserie Long Covid, de schaduwpandemie duiken Rianne van der Linden en Anne-Sophie van den Toren in deze nieuwe ziekte. Luister de serie in deze podcastapp.    

Het kabinet heeft de lange termijnstrategie bepaald voor corona. Gaat het werken? En voorkomen we er een nieuwe lockdown mee? We vragen het in deze aflevering van Virusfeiten aan de vaste gasten Marion Koopmans en Diederik Gommers. Ook bespreken we een onderzoek naar mensen die twee keer corona hebben gehad en een onderzoek over de overlijdenskans bij een combinatie tussen corona en griep.

Het zonnetje lacht, de horeca is open, dagelijks worden er duizenden mensen positief getest, maar de IC's zijn rustig. Wordt COVID-19 eindelijk 'het griepje' waarover sommigen spreken? We vragen het aan Diederik Gommers en aan Marion Koopmans, die toevallig net een positieve test heeft gedaan. Daarnaast is het vrijwel zeker waar COVID-19 vandaan komt en proberen we erachter te komen waarom sommige mensen er immuun voor zijn. De besproken onderzoeken: - The Huanan market was the epicenter of SARS-CoV-2 emergence https://zenodo.org/record/6299116#.YiYIPhDMJmq - Scientists seek to solve mystery of why some people do not catch Covid https://www.theguardian.com/world/2022/mar/02/scientists-seek-to-solve-mystery-of-why-some-people-do-not-catch-covid

De pandemie lijkt op z'n einde te lopen: morgen gaat het kabinet waarschijnlijk bekend maken dat er flink wordt versoepeld. Goed nieuws, maar we moeten wel voorzichtig blijven, zeggen Diederik Gommers en Marion Koopmans in deze aflevering van Virusfeiten. Verder vertellen ze over een onderzoek naar hart- en vaatziekten na een coronabesmetting en een model dat nieuwe varianten kan voorspellen. De besproken onderzoeken: - mRNA-1273 or mRNA-Omicron boost in vaccinated macaques elicits comparable B cell expansion, neutralizing antibodies and protection against Omicron: https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2022.02.03.479037v1 - Predicting the mutational drivers of future SARS-CoV-2 variants of concern https://www.science.org/doi/10.1126/scitranslmed.abk3445

De besmettingen breken alle records, maar gek genoeg brengen die het einde van de pandemie alleen maar dichterbij, vertellen Marion Koopmans en Diederik Gommers in deze aflevering. Een infectie na vaccinatie zorgt voor een betere bescherming tegen infecties, ook tegen allerlei nieuwe varianten.

Niet langer de beperkte ic-capaciteit bepaalt wat we doen in de strijd tegen het virus, maar het veel grotere aantal ziekenhuisbedden. De ruimte ontstaat doordat omicron echt milder is dan de vorige variant van het coronavirus. Dat bespeurt Diederik Gommers in de nieuwste aflevering van Virusfeiten. Verder bespreken we een onderzoek naar het gebruik van cannabis, dat zou helpen om een coronabesmetting te voorkomen. 

Het gaat al een paar weken nergens anders over in Virusfeiten: Omikron. Ook vandaag raken Tijs van den Brink, Marion Koopmans en Diederik Gommers er niet over uitgepraat. De nieuwe variant kan namelijk een hoop ellende veroorzaken. Het lijkt nodig om nieuwe vaccins te ontwikkelen, en in de tussentijd is het boosteren geblazen! Besproken onderzoeken: - Reduced neutralisation of SARS-COV-2 Omicron-B.1.1.529 variant by post-immunisation serum https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.12.10.21267534v1.full - Striking Antibody Evasion Manifested by the Omicron Variant of SARS-CoV-2 https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.12.14.472719v1

In deze aflevering van Virusfeiten draait het om Omikron, de nieuwe COVID-variant die ons al een paar weken in de greep houdt. Wat weten we van de variant? Is het ziektebeeld ernstiger of juist minder ernstig? Gaan boosters helpen, of zijn er nieuwe vaccins nodig? We bespreken het allemaal met onze vaste gasten Marion Koopmans en Diederik Gommers.

Een dag na de 38e persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge, doken Tijs van den Brink, Diederik Gommers en Marion Koopmans weer de digitale studio in voor een aflevering van Virusfeiten. Ze bespraken het nieuwe maatregelenpakket, de Omicron-variant uit Zuid-Afrika en twee onderzoeken. De besproken onderzoeken: - Effectiveness of public health measures in reducing the incidence of covid-19, SARS-CoV-2 transmission, and covid-19 mortality: systematic review and meta-analysis https://www.bmj.com/content/375/bmj-2021-068302 - SARS-CoV-2 variants of concern Alpha, Beta, Gamma and Delta have extended ACE2 receptor host-ranges https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.11.23.469663v1.full.pdf 

Terwijl anderhalve maand geleden corona toch echt op z'n einde leek, werden er gisteren weer nieuwe maatregelen afgekondigd. Hoe kon dat zo gebeuren? En hoe ziet de toekomst van het virus eruit? Samen met intensivist Diederik Gommers en viroloog Marion Koopmans bespreekt Tijs van den Brink de toekomstscenario's. 

De besmettingen en ziekenhuisopnamen nemen toe, maar we zijn het zicht op het coronavirus nog niet kwijt, zegt Diederik Gommers in deze aflevering. Maar, zegt hij, in 33 steden is de vaccinatiegraad onder de 75 procent, en dat is best wel verspreid. Marion Koopmans meldt dat de verspreiding van het virus heel diffuus verloopt. De meeste besmettingen zijn in huishoudens, maar ze treffen alle leeftijden, ook kwetsbare ouderen. Het goede nieuws: de effectiviteit van de vaccins neemt nauwelijks af.

De IC's moeten de winter opschalen, dat vindt minister Hugo de Jonge. Kan dat zomaar? We vragen het aan onze vaste gast Diederik Gommers. Daarnaast spreken we Marion Koopmans, die een onderzoek heeft meegenomen over de opkomst van de Deltavariant in Delhi, én waarschijnlijk weer mee mag met een nieuwe WHO-missie. Besproken onderzoeken: - Interactions between SARS-CoV-2 and influenza, and the impact of coinfection on disease severity: a test-negative design https://academic.oup.com/ije/article/50/4/1124/6263422 - Genomic characterization and epidemiology of an emerging SARS-CoV-2 variant in Delhi, India https://www.science.org/doi/10.1126/science.abj9932

Volgens Marion Koopmans moeten we gaan nadenken over hoe een toekomstig OMT moet worden samengesteld. Misschien moeten ook economen en gedragswetenschappers een plaats krijgen. In deze Virusfeiten vertelt ze waarom. Daarnaast licht ze een nieuw onderzoek toe naar vleermuizen in Laos. Diederik Gommers vertelt over long COVID, waar we nog altijd vrij weinig over weten. De besproken onderzoeken: - Incidence, co-occurrence, and evolution of long-COVID features: A 6-month retrospective cohort study of 273,618 survivors of COVID-19 https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.1003773#pmed.1003773.s003 - A comprehensive survey of bat sarbecoviruses across China for the origin tracing of SARS-CoV and SARSCoV-2 https://assets.researchsquare.com/files/rs-885194/v1/862e7aa1-f966-467a-b1ff-80f6943a84ea.pdf?c=1632162056 - The tangled history of mRNA vaccines https://www.nature.com/articles/d41586-021-02483-w

Meer prikken is meer bescherming. Of ligt het toch allemaal ingewikkelder? Diederik Gommers betoogt dat we niet zonder meer iedereen een zogenaamd booster shot hoeven te geven. En moet je basisschoolklassen naar huis sturen bij een besmetting in de klas of zou dagelijks testen ook helpen? U leert het in een nieuwe na-zomerse aflevering van Virusfeiten.

Virusfeiten gaat er nu écht even tussenuit, maar Tijs, Marion en Diederik komen nog één keer digitaal bijeen voor een aflevering! Ze bespreken de cijfers, een wetenschappelijk onderzoek naar massaal vaccineren en het effect van COVID op apen. De besproken onderzoeken:  - The effects of rapid mass vaccination against SARS-CoV-2 and its Variants-of-Concern: Evidence from an early VoCs hotspot https://assets.researchsquare.com/files/rs-741944/v1_covered.pdf?c=1627148808 - SARS-CoV-2 causes brain inflammation and induces Lewy body formation in macaques https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.02.23.432474v2.full

Lang mochten Diederik Gommers en Marion Koopmans niet van hun Virusfeiten-vakantie genieten, want de besmettingcijfers lopen sneller op dan ooit, Nederland is weer roodgekleurd op de Europese kaart en de versoepelingen worden teruggedraaid. Speciaal daarom toch weer een aflevering van Virusfeiten, want hoe voorkomt Nederland de komende golf?

In de voorlopig laatste Virusfeiten blikt Tijs van den Brink live op NPO Radio 1 met Marion Koopmans en Diederik Gommers terug op de coronacrisis tot nu toe. Daarnaast worden luisteraarsvragen beantwoord. Mocht het virus weer oplaaien, komen we terug. Zou dat gebeuren...?

Nu de vaccins massaal worden gezet en het coronavirus hopelijk verdwijnt, gaat ook Virusfeiten met vakantie. De voorlopig laatste aflevering vindt plaats op 23 juni op 18.30, live op NPO Radio 1. Hierin is ruimte voor vragen van luisteraars. Heb jij een vraag? Mail hem naar podcastradio1@eo.nl! Inspreken en opsturen vinden we nog leuker, wie weet zit jouw vraag dan in de uitzending.

Een groep wetenschappers die al sinds 2017 onderzoek doet naar dierenmarkten, bracht vorige week 'ineens' een onderzoek uit waarin stond welke dieren er in Wuhan op de beruchte dierenmarkt te vinden zijn. Interessant, want daaruit kunnen we wat leren over het ontstaan van COVID-19. We bespreken het onderzoek deze week met Marion Koopmans en Diederik Gommers, net als een onderzoek naar de immuunrespons. De besproken onderzoeken: - Animal sales from Wuhan wet markets immediately prior to the COVID-19 pandemic https://www.nature.com/articles/s41598-021-91470-2 - Dynamic innate immune response determines susceptibility to SARS-CoV-2 infection and early replication kinetics https://rupress.org/jem/article/218/8/e20210583/212380/Dynamic-innate-immune-response-determines?searchresult=1

Een fascinerend onderzoek uit Australië laat zien dat COVID met een njectie te verwijderen is uit de magen van muizen. In deze aflevering van Virusfeiten bespreken we dit met onze vaste gasten Diederik Gommers en Marion Koopmans. Ook wordt gesproken over het Janssen-vaccin, waar mensen binnenkort weer voor mogen kiezen. De besproken onderzoeken: - Effectiveness of COVID-19 vaccines against the B.1.617.2 variant https://khub.net/documents/135939561/430986542/Effectiveness+of+COVID-19+vaccines+against+the+B.1.617.2+variant.pdf/204c11a4-e02e-11f2-db19-b3664107ac42 - A SARS-CoV-2 targeted siRNA-nanoparticle therapy for COVID-19 https://www.cell.com/molecular-therapy-family/molecular-therapy/fulltext/S1525-0016(21)00256-2#%20

Een bijzonder onderzoek uit Engeland toont aan dat coronapatiënten een speciale geur hebben. Een hond kan daardoor ruiken of iemand corona heeft... In deze aflevering van Virusfeiten bespreken we dat nieuws met onze vaste gasten Marion Koopmans en Diederik Gommers. Verder bespreken we het nieuwe namensysteem en een onderzoek naar één keer prikken. De besproken onderzoeken: - Using trained dogs and organic semi-conducting sensors to identify asymptomatic and mild SARS-CoV-2 infections. https://www.lshtm.ac.uk/media/49791 - Single-dose SARS-CoV-2 vaccine in a prospective cohort of COVID-19 patients https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.05.25.21257797v1.full.pdf

De Wuhan lab theory werd eerder vooral geassocieerd met complotdenkers, maar inmiddels wel zelfs de Amerikaanse president Biden een onderzoek naar of het coronavirus uit een laboratorium in Wuhan is ontsnapt. Marion Koopmans zou graag bewijzen zien, zegt ze in deze aflevering Virusfeiten. Verder bespreken we een onderzoek naar T-cellen en naar groepsimmuniteit. De onderzoeken: - SARS-CoV-2 variants of concern partially escape humoral but not T-cell responses in COVID-19 convalescent donors and vaccinees: https://immunology.sciencemag.org/content/6/59/eabj1750 - The potential for vaccination-induced herd immunity against the SARS-CoV-2 B.1.1.7 variant: https://www.eurosurveillance.org/content/10.2807/1560-7917.ES.2021.26.20.2100428

Er zijn onderzoeken gaande naar het combineren van vaccins. Als je iemand één keer prikt met een vectorvaccin en daarna met een mRNA-vaccin, wat gebeurt er dan? We bespreken het deze aflevering, net als een onderzoek naar anti-lichamen. Onderzoek over mix and match-vaccins: https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)01115-6/fulltext   Onderzoek naar anti-lichamen: https://www.nature.com/articles/s41586-021-03631-y_reference.pdf

De cijfers nemen af, de IC's worden minder vol, wetenschappers zijn bezig met medicijnen en misschien komt er wel een vaccin die kan beschermen tegen álle coronavirussen! Deze aflevering van Virusfeiten is misschien de meest optimistische ooit! Besproken onderzoeken: - High titers and low fucosylation of early human anti-SARS-CoV-2 IgG promote inflammation by alveolar macrophages: https://stm.sciencemag.org/content/early/2021/05/10/scitranslmed.abf8654 - Neutralizing antibody vaccine for pandemic and pre-emergent coronaviruses: https://www.nature.com/articles/s41586-021-03594-0

Gemiddeld zijn de patiënten die op de verpleegafdeling belanden steeds jonger, maar volgens intensivist Diederik Gommers en viroloog Marion Koopmans is er nog geen reden voor paniek. Verder in de podcast: Kun je 100 dagen lang besmettelijk blijven met Covid?

De modellen gaven aan dat zo rond vandaag het kantelpunt zou moeten zijn. IC-specialist Diederik Gommers en viroloog Marion Koopmans kijken dan ook reikhalzend uit naar de dalingen van de cijfers maar zien tot nu toe nog geen reden voor enthousiasme. Daarnaast worden door onze vaste gasten weer twee nieuwe studies belicht met deze week artikels over long covidklachten bij kinderen en de rol van sociale en economische status bij besmettingen.

Als je gevaccineerd bent, hoef je je niet meer aan de coronamaatregelen te houden… Toch? Viroloog Marion Koopmans is er nog niet gerust op en legt uit welke haken en ogen daaraan zitten. IC-specialist Diederik Gommers vertelt over een nieuw onderzoek naar een morning afterpil tegen corona nadat je positief getest bent.

We hadden al problemen met AstraZeneca en nu komen er uit Amerika ook verontrustende berichten binnen over het Janssen vaccin. Is de ophef terecht? In deze aflevering leggen Diederik Gommers en Marion Koopmans uit dat het uitbannen van de zogenaamde vectorvaccins niet alleen slecht kan uitpakken voor Nederland, maar zeker ook voor de rest van wereld. 

Versoepelen klinkt goed, maar het komt te vroeg. Dat vinden Marion Koopmans en Diederik Gommers, zeggen ze in deze aflevering van Virusfeiten. Verder bespreken we onderzoeken over psychische klachten en een onderzoek naar de anderhalve meter. Links naar de onderzoeken en berichten: - A longer look at COVID-19 and neuropsychiatric outcomes https://www.thelancet.com/journals/lanpsy/article/PIIS2215-0366(21)00120-6/fulltext - Mensen die goed afstand houden minder vaak besmet met coronavirus https://www.rivm.nl/nieuws/mensen-die-goed-afstand-houden-minder-vaak-besmet-met-coronavirus - Outdoor transmission accounts for 0.1% of State's Covid-19 cases https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/outdoor-transmission-accounts-for-0-1-of-state-s-covid-19-cases-1.4529036?mode=amp&__twitter_impression=true

Het is mooi weer en de zomer is op komst en dat is om meerdere redenen goed nieuws, want die seizoenseffecten zouden niet ongunstig uitpakken voor de verspreiding van COVID-19. Diederik Gommers las het artikel en legt uit hoe groot die impact kan zijn. Verder vertelt Marion Koopmans over het rapport van de Wuhan-missie en wat daarvan de belangrijkste bevindingen zijn. Links naar de besproken onderzoeken - Het WHO-onderzoek naar de oorsprong van COVID-19: https://www.who.int/news/item/30-03-2021-who-calls-for-further-studies-data-on-origin-of-sars-cov-2-virus-reiterates-that-all-hypotheses-remain-open  - Onderzoek naar de seizoenseffecten van COVID-19: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0013935121001687?via%3Dihub 

Om aan de palmolieproductie te voldoen, worden veel bomen gekapt. Uit nieuw onderzoek blijkt dat er verband is tussen ontbossing en de virussen. Is palmolie impliciet schuldig aan COVID-19? In Virusfeiten vertelt Marion Koopmans over dit onderzoek. Verder is zij samen met Diederik Gommers kritisch op het kabinet, die pas na een jaar heeft besloten digitaal te gaan vergaderen

Door verwantschapsonderzoek naar de oorsprong van COVID-19 is gebleken dat het zou kunnen dat het virus al 45 jaar oud is. Niet in mensen, maar in vleermuizen. In deze aflevering van Virusfeiten vertelt Marion Koopmans over dit onderzoek. Diederik Gommers vertelt over een onderzoek naar herseninfarcten

Operazangers hebben een enorme longinhoud, terwijl coronapatiënten juist te weinig longinhoud hebben. 1+1+2 is twee, dacht men bij het Imperial College in Londen: na een pilot worden nu maar liefst 1000 Long COVID-patiënten gecoacht door operazangers. In Virusfeiten spreekt men over dit bijzondere project. Ook wordt er gesproken over vaccinaties in verpleeghuizen op de Biblebelt en over een groot onderzoek naar Long COVID.

Er wordt onderzoek gedaan naar COVID-19 in verschillende diersoorten. Ook katten en honden worden onderzocht. Met name katten blijken het coronavirus te kunnen krijgen, en het ook nog eens te kunnen overdragen op mensen. Toch hoeven we er niet van wakker te liggen, denkt viroloog Marion Koopmans. Naast dit kattennieuws vertelt Diederik Gommers over het het Janssen-vaccin dat nu is goedgekeurd in de Verenigde Staten, dat ook wel 'de Volvo onder de vaccins' wordt genoemd.

Ze zien er behoorlijk schattig uit, maar wie weet zijn schubdieren, pangolins in het Engels, de oorsprong van COVID-19. In deze aflevering van Virusfeiten vertelt Marion Koopmans over het onderzoek naar deze bijzondere diertjes en ook naar vleermuizen. Verder roept ze de overheid om in de toekomst beter voorbereid te zijn op een pandemie. Verder vertelt Diederik Gommers dat hij iedere dag aantekeningen maakt over de coronatijd. Wie weet komt er ooit nog wel een boek...

Een anti-COVID-spray blijkt een groot succes te zijn bij fretten. Dat blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit. Zo'n spray, die ervoor zorgt dat je niet besmet kunt worden met het coronavirus, kan fungeren als een soort vaccin-voor-één-dag, vertelt Marion Koopmans. Dit kan voor evenementen of voetbalwedstrijden een uitkomst zijn. Koopmans vertelt ook over een ander onderzoek waaruit kan blijken dat mensen veel langer besmettelijk zijn dan we dachten; gaat dat leiden tot langere quarantaines? Ondertussen verdedigt Diederik Gommers de corona-modellen die het OMT gebruikt: soms lijkt het alsof ze ernaast zitten, maar ze zijn nog altijd bruikbaar, vindt hij.

Marion Koopmans is terug uit Wuhan! In Virusfeiten vertelt ze uitgebreid over wat ze ontdekte tijdens haar onderzoek in de Chinese stad en reageert ze ook op kritiek die de missie heeft gekregen. Daarnaast wordt er gesproken over de verkiezingen; is het wel verstandig om die door te laten gaan? Met het winterse weer heeft Diederik Gommers nog wel goed nieuws: volgens hem kan er gewoon veilig geschaatst worden, als we ons maar wel aan de anderhalve meterregel houden.

Waar men aanvankelijk dacht aan een vaccinatiegraad van 70 á 80 procent, spreekt Israël - het land dat voorop loopt in het aantal vaccinaties - inmiddels van 90 procent. Nu de COVID-varianten je om te oren vliegen, zijn meer prikjes nodig om iedereen veiligheid te bieden, is de gedachte. In Virusfeiten wordt de vraag gesteld of dan ook kinderen gevaccineerd moeten worden... Verder wordt er gepraat over het Russische Spoetnik-vaccin, dat in wetenschappelijke trials erg goede resultaten biedt.

Marion Koopmans zit alweer een tijdje in Wuhan. Ze maakte daar kennis met een gigantische studie waarin een groot deel van de Wuhanse COVID-patiënten in waren onderzocht. Dit soort studies brengen haar dichter bij het vinden van de oorsprong van het coronavirus, waarvoor ze in China is. In Nederland werden we opgeschrikt door rellen na het invoeren van de avondklok. Diederik Gommers had een dubbel gevoel: hadden ze niet voorkomen kunnen worden, als er meer transparantie was betracht in het maken van afwegingen door kabinet, OMT en andere deskundigen?

Ze wordt 'bedolven' onder informatie, vertelt viroloog Marion Koopmans, die vanuit Wuhan vertelt over het onderzoek naar het coronavirus wat ze nu doet. Los van de wetenschap is het sowieso interessant om mee te maken: Koopmans wordt constant getest en er wordt gecontroleerd of ze haar hotelkamer niet verlaat... Diederik Gommers reflecteert over uitspraken die hij doet in de media, die soms uit z'n verband worden gerukt.

Naast het normale coronavirus worden we nu ook geteisterd door de Britse variant en ook de Zuid-Afrikaanse variant is inmiddels in ons land gespot. Deze nieuwe varianten vragen om een nieuwe aanpak en nieuw onderzoek. In deze aflevering van Virusfeiten praat viroloog Marion Koopmans ons bij over deze varianten. Daarnaast vertelt Diederik Gommers over een onderzoek naar stamcellen uit navelstrengen. Deze zouden namelijk helpen om COVID te bestrijden...

Zo'n tien maanden na de komst van het coronavirus in Nederland, is het moment daar: we gaan vaccineren! Maar wat zit er eigenlijk in? En hoe hoort je lichaam te reageren? In deze aflevering van Virusfeiten leggen Diederik Gommers en Marion Koopmans uit hoe het werkt. Verder vertelt Gommers waarom hij boos is op de politiek en doet Koopmans uit de doeken wat ze precies gaat onderzoeken in China.