1 Nokta 5

Dünya, insan eliyle ortaya çıkan iklim krizi sebebiyle yok oluşa doğru gidiyor. Ancak, bu yok oluşu durdurmak isteyen ve buna sebep olanlardan da hesap soran insanlar hâlâ var: İklim aktivistleri. 1 Nokta 5'in 32'inci bölümünde gazeteci Merve Özçelik, genç iklim aktivisti Atlas Sarrafoğlu ile hem kendi aktivist olma hikayesini hem de iklim aktivizmini konuşuyor.  Sarrafoğlu, toplumda iklim kriziyle mücadelenin gençlerin sorumluluğunda olduğunun kanıksandığını ve bunu doğru bulmadığını belirtiyor: “Yetişkinlerin yaşadığı rahatlık, bolluk ve eğlencenin bedelini biz ödemek zorunda kalıyoruz. Üstelik yetişkinler hâlâ sorumluluk almaktan çok uzaklar. Bir de üstüne ‘Umudumuz sizsiniz' diyorlar. En sevmediğim yorum aslında bu. Siz dağıtın ortalığı, biz sizin umudunuz olalım. Bu aslında bir haksızlık. Yetişkinler, alıştıkları hayatı terk etmek istemiyorlar, konfor alanlarından çıkmak istemiyorlar.” Değişimin kendimizde ve evimizde başladığını vurguluyor Sarrafoğlu ve ekliyor: “İnsanlığın aslında yüz yüze olduğu en büyük varoluşsal krizin içindeyiz. Ya günlük hayatınıza devam edip iklim krizini görmezden gelirsiniz, ya da değişimin bir parçası olmayı seçersiniz. Tarih sizin hangi tarafta olduğunuzu unutmayacak.” Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

1 Nokta 5'te reklam arası. Ama yine konumuzdan çok da uzaklaşmış sayılmayız. Ekoloji artık reklamcıların, pazarlama ve PR uzmanlarının kullanmayı en sevdiği temalardan biri. “Markamızı alın, doğayı koruyun” gibi sloganlara uzun zamandır aşinayız. Akaryakıt şirketlerinin fidan dikme projeleri, içecek sanayinin plastik şişeleri geri dönüştürme girişimleri ve “sosyal sorumluluk” adı altında şirketlerin daha nice doğa dostu görünme çabalarına da bir süredir tanık oluyoruz. Hele hele Paris Anlaşması'nın ardından özel sektörün de tüm dünyada “net sıfır emisyon” hedefleri belirlediklerini, bankaların petrol, kömür ve doğalgaza yatırımlarını azaltmayı vaat ettiğini, holdinglerin ise çeşit çeşit yenilenebilir enerji ya da döngüsel ekonomi gibi kavramları öne çıkardığı çeşit çeşit taahhütlerini görüyoruz. PR dünyası doğa duyarlılığının tüketiciler açısından önemini bir keşfetti, pir keşfetti. Gelin görün ki bu vaatlerin çoğu pazarlama taktiğinden ibaret. Dahası, doğa dostu bir uygulamayı öne çıkarmak, şirketlerin tahripkâr faaliyetlerini örtme fırsatı sunuyor. Buna, giderek yaygınlaşan tabirle “greenwashing” yani “yeşil yıkama”, “yeşile boyama”, ya da – konuğumuz İklim Gazetesi'nin kurucusu gazeteci Merve Kara Kaşka'nın tercih ettiği üzere – “yeşil aklama” deniyor. Peki, şirketlerin geliştirdikleri doğa dostu söylemlerde “yeşil aklama” olup olmadığından ne zaman şüphe duymalıyız? Bu şüpheci yaklaşım bizi daha bilinçli bir tüketiciye mi dönüştürmeli? “Sıfır Atık” projesinde olduğu gibi şirketler lobi güçleriyle, yeşil aklama söylemleri geliştirerek hükümet politikalarına etki edebilirler mi? Siyaset ve sermaye birbirlerini kullanabilirler mi? Sermaye, iletişim, ekoloji ve siyasetin kesişiminde yer alan yeşil aklama olgusunu Merve Kara Kaşka ile masaya yatırdık. Bu söylemleri nasıl tanıyacağımızı ve büyüsüne kapılmadan günlük hayatımızda tercihlerimizi daha bilinçli bir şekilde nasıl yapabileceğimizi konuştuk. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Nature Astronomi dergisinde, 22 Nisan 2022'de yayınlanan bir çalışmada astrofizikçiler dünya çevresindeki yörüngeyi ilk kez ilave bir ekosistem gibi dikkate alarak artan uzay aktivitesinin negatif yönlerine dikkat çektiler.  Çalışmada, dünyada havanın, suyun, biyolojik çeşitliliğin korunması için nasıl çaba gösteriliyorsa, aynı özenin yörüngesel uzay için olması gerektiğininin altı çiziliyor. Çünkü dünyada atıkların birikmesi gibi, gezegenin yörüngesinde de gün geçtikçe artan atık malzemelerin olduğu vurgulanıyor.  Bu atıklarının başında yapay uydular yer alıyor. Çalışmayı hazırlayan astrofizikçiler, özellikle milyarder iş insanı Elon Musk'a ait SpaceX şirketinin Starlink adlı uydu internet projesi kapsamında kullanılan yapay uydularını uzay yörüngesi için “istilacı” olarak tanımlıyor.  Dünyanın yörüngesinde artan uydu kirliliği bizi neden ilgilendiriyor? Bunun kime nasıl olumsuzlukları olabilir? Her ülke uzaya istediği kadar uydu gönderebiliyor mu? Uzay bu atıklardan nasıl temizlenecek? SpaceX'in uyduları istilacı bir hâle mi geldi? Uzay bir ekosistem midir? 1 Nokta 5'in 30'uncu bölümünde, Gezegen editörü Zeynep Yüncüler soruyor, astrofizikçi ve popüler bilim yazarı Doç. Dr. Selçuk Topal yanıtlıyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

İklim kriziyle mücadelede ilk sırada yer alan sorumluluk, fosil yakıt kullanımına son verebilmek. Bu ayrıca, finans kuruluşlarının, fosil yakıt projelerine ve şirketlerine yatırımlarını durdurması anlamına geliyor. 1 Nokta 5'in 29'ncu bölümünde gazeteci Merve Özçelik, 350.org Türkiye'den Selen Baykara ile finans kuruluşlarının iklim krizi üzerindeki etkisini ve “Dumansız Para Sahası” adlı kampanyayı konuşuyor. Bu kampanya, kömürden çıkış taahhüdünü henüz açıklamayan bankalara çağrıda bulunurken, banka müşterilerinin de bu kampanyaya katılmasını hedefliyor. Baykara, finans kuruluşlarının, fosil yakıtlara yatırımlarını kestikleri takdirde, iklim kriziyle mücadele kapsamında dönüştürücü bir etki yaratılacağının altını çiziyor. “Dumansız Para Sahası” kampanyası da bu konuya dair farkındalık yaratmayı hedefliyor: Eğer fosil yakıtlara finansal kaynakların aktarımını kesilirse, bu kökten bir çözüm olabileceğini anlatıyor Baykara: “İki tane temel amacımız var: Birincisi fosil yakıta, özellikle kömürden çıkış hakkında henüz adım atmamış finansal kuruluşlar varsa onların bu yönde taahhüt vermelerini sağlamak. İkincisi de kamuoyunda, bireylerde fosil yakıt finansmanı hakkında bir bilinç oluşturmak. Onları da bu anlamda düşünmeye teşvik etmek. Bireyin finansal kuruluşlarda özellikle bankalarda tuttuğu para, bu paranın kullanımı, bu paranın da iklim krizine etkisinin olup olmayacağının irdelenmesi konularında hep birlikte çalışıyoruz.” Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Muğla İkizköy'de yöre halkı, 2019'dan bu yana bölgedeki Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin tehdidi altında. Şimdilerde ise İkizköylüler, bu termik santralleri işleten Limak Holding ve İÇTAŞ ortaklığındaki YK Enerji'nin santrallere linyit sağlayacak açık maden ocağı kurma girişimine karşı mücadele veriyor.  Peki bu mücadele ne durumda, İkizköy'de neler yaşanıyor?  1 Nokta 5'in 28'nci bölümünde gazeteci Merve Özçelik'in konuğu, çevre mühendisi ve İkizköy Çevre Komitesi üyesi Deniz Gümüşel.  Gümüşel, Türkiye'nin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere zeytinliklerde madencilik faaliyeti yürütülmesinin ve bu faaliyetlere ilişkin tesisler inşa edilmesinin önünü açan Maden Değişikliği Yönetmeliği'nin hem kanuna hem de anayasaya aykırı olduğunu belirtiyor.  Gümüşel, yöre halkının verdiği mücadeleyi bir barınma hakkı olarak tanımlıyor: “İkizköylü dostlarımız doğrudan yaşam alanlarının, tarlalarının, zeytinliklerinin ve dolayısıyla üretim araçlarının da mücadelesini veriyorlar. Köyden kente zorunlu bir göçün tehdidi altında yaşıyorlar. Bu onların barınma haklarına karşı doğrudan yapılan bir müdahaleye karşı da bir mücadele.”  Gümüşel ayrıca, mücadelenin başarıyla sonuçlanacağını ve bu başarının iklim krizine karşı da bir kazanım olacağını vurguluyor: “Dolayısıyla bu mücadele dünyanın geleceği, bizden sonraki nesillerin ve insan türüyle birlikte bütün canlıların hayat hakkının da savunulması anlamına geliyor. Böyle bir bilinç ve sorumluluk duygusuyla mücadeleye devam ediyoruz. Sonuna kadar götürmekte kararlıyız.”  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Bebeklerin ve çocukların vegan beslenmesi zaman zaman tartışmalarla gündeme gelen bir konu.  Yakın zamanda Twitter'da Doç. Dr. Suat Erus, vegan bir hamilelik geçiren eşi ile birlikte çocuklarını vegan beslediklerini belirten bir paylaşımda bulundu. “Trend Topic” (TT) olan twiti Doç. Dr Erus, gazeteci Cüneyt Özdemir'in bir yayınında vegan beslenen çocukların sağlıksız olduklarını ifade eden söylemine karşılık yazdı. Bir doktor olarak da çocuğunun çok sağlıklı olduğunu belirtti.  Paylaşıma cevap veren diğer Twitter kullanıcıları arasında, “Bu yaptığınız dayatmadır, çocuk büyüyünce vegan olup olmayacağına kendi karar verir” ve “Bu yaptığınız hiç etik değil” diye yazanlar oldu. Peki, çocukları vegan beslenmek bir dayatma mıdır? Ya da bitkisel besleme bir dayatmaysa, et yemeyi çocuklar mı seçiyor? Bu konuda bilimsel ve objektif araştırmalar ne diyor?  Ve daha birçok soruyu, bu tartışmadan yola çıkarak 1 Nokta 5'in 27'nci bölümünde, Gezegen editörü Zeynep Yüncüler, hem yetişkinler için hem çocuklar için de vegan beslenme programı hazırlayan beslenme ve diyet uzmanı Kevser Başkara'ya soruyor.  Bu konuya her zaman sakin, bilimsel, rasyonel ve akılcı yaklaşılması gerektiğini vurgulayan Başkara, “Bir aile eğer veganlık felsefesiyle çocuğunu yeterli ve dengeli besliyorsa bunda problem yok. Ya da bir aile çocuğunu vegan beslemiyorsa, ona iyi yetişeceği bir ortamı sağlıyorsa ona yeterli ve dengeli beslenme modeli sunuyorsa bunda da bir problem yok. Ben kendim vegan olmama rağmen burada tek bir doğru yok. Kişilerin bebeklerini ve çocuklarını nasıl besledikleri meselesi var“ diyor.  Başkara, vegan bir diyetisyen olarak da, Türkiye'in ekonomik koşullarından dolayı da “Herkes çocuğunu vegan beslesin diyemem” diyor ve ekliyor: “Türkiye'de vegan mama yok. Vegan takviyeleri bulmak o kadar kolay değil. Bulduklarımızın da fiyatları nispeten daha pahalı. Takviyelerin çoğu SGK'ya girmiyor.” Başkara, çocuklarını vegan beslenmek isteyen ailelere tavsiyesi ise “Öncelikle hayvansal tüketmenin dezavantajlarına odaklanın” oluyor.  Başkara ayrıca vegan beslenme konusunda en çok diyet uzmanlarının konuşması gerektiğinin altını çiziyor: “Tüm dünyadaki beslenme ve diyet uzmanları şunu söylüyor. Bebek, çocuk, emziren kadın, gebe bitki temelli beslenebilir. Ancak buna dair bizim pratiklerimizin az olmasından ve bebeklerde vegan beslenmede kanıt düzeyi yüksek çok fazla veri elimizde olmamasından dolayı beslenme diyet uzmanı desteği tavsiyesi alarak besleyin…” Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Türkiye 2021'de nihayet net sıfır emisyon hedefi için bir tarih belirledi, ancak kömürden çıkış için bir takvim açıklamadı. Aksine, kömüre yatırım ve teşviklerde bir değişiklik olacağına dair herhangi bir sinyal vermekten imtina edildi. 1 Mart'ta zeytinliklerin madenciliğe açılmasını sağlayan yeni bir yönetmelik kömürün hâlâ hükümet nezdinde öncelikli bir kaynak olarak görüldüğünü gösteriyor. İklime, doğaya ve yerel ekonomilere vereceği tüm zararlara göz yummak pahasına. Geçtiğimiz ay, sadece Türkiye'de faal olan 22 kömür santralinin çevresindeki kömür ocaklarının güneş panelleri ile donatılması halinde üretilebilecek enerjinin ne kadar olacağının incelendiği bir rapor yayınlandı: ‘‘Kömür Sahalarının Güneş Potansiyeli'' Doğa ve iklim savunucusu sekiz sivil toplum kuruluşunun ortak imzası bulunan raporun sonuçları gerçekten çarpıcı: Elde edilecek elektrikle neredeyse 7 milyon hanenin yıllık ihtiyacı karşılanabilir. Üstelik güneş enerjisi teknolojisi her geçen gün gelişiyor ve sahadaki koşullara adaptasyonuna dair birikim de artıyor. Yani dönüşüm için bahaneler giderek azalıyor. Enerjinin geleceği güneş, kömür ise artık kadük. 1 Nokta 5'in 26'ncı bölümünde, Gezegen editörü Özgün Özçer'in konuğu, raporun öncülüğünü yapan kurumlardan Europe Beyond Coal - Kömürün Ötesinde Avrupa'nın kampanyacısı Duygu Kutluay. Güneş enerjisinin potansiyelinin kömürün tedavülden kalkması için neden yeterli olduğunu ondan dinliyoruz. Hele ki dün Yırca'da, bugün İkizköy'de ve daha birçok yörede yurttaşların zeytinlik alanlarına maden ocağı kurulmaması için seferber olduğu şu dönemde. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

İklim krizi sanat ve sanat yapma araçlarını da değiştirebiliyor. Değişen sanat dallarından biri de müzik. Kendilerini ileri dönüşümcü olarak tanımlayan Fungİstanbul da bu değişimi başlatan müzik gruplarından.  Gazeteci Merve Özçelik, atık malzemelerden ürettikleri enstrümanlarla müziklerini yapan üç kişiden oluşan Fungistanbul grubu üyesi Roni Aran ile ürettikleri enstrümanları, müziklerini ve ileri dönüşümü konuşuyor.  2019 yılında grup içinde 'ileri dönüşüm' fikrinin oluştuğunu belirten Aran, verdikleri konserlere de çoğunlukla atıklardan yaptıkları enstrümanlarla çıktıklarını söylüyor. Grubun şu anda ona yakın atıktan yapılmış enstrümanı var. Başka müzisyenlerin de bu tarz müzik yapmalarının olumlu olacağını söyleyen Aran, “Sonuçta bu bir bilinçlenme hali. Ne kadar çok insan böyle bir şeyin farkına varırsa bu bizim için iyi bir şey. Amaç doğanın sorunlarının farkında olmak” diyor.  Aran ekliyor: “Her zaman samimi olmaya çalışıyoruz. Günümüzün en önemli sorunu olarak düşündüğümüz doğayla ilgili sorunları müzikal veya sanatsal ifadeyle anlatmanın da önemli olduğunu düşünüyoruz.” Grup, yeni albümleri Çer Çöp Havası'nı (Trash Oriental) da bu sene piyasaya sürdü. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

2021 yazında Türkiye'nin dört bir yanında büyük çaplı orman yangınları yaşandı. 49 ilde 299 orman yangını çıktı. 28 Temmuz'da başlayan yangınlarda, 181 bin 393 hektar alan kül olmuştu. 12 Ağustos'a gelindiğinde Muğla ve Antalya'da ormanlar yanmaya başladı. Buralarda da 124 bin hektar alan yandı. Bu yangınlarda sekiz insan hayatını kaybetti. Yeniden yaz mevsimine yaklaşıyoruz. Türkiye, Akdeniz ikliminde ve diğer yandan artan bir kuraklığın içinde. Peki, 2022 yazında Türkiye yangın sezonuna hazırlıklı mı? Yeniden kontrol altına almakta güçlük yaşanacak durumlar ortaya çıkar mı?  1 Nokta 5'in 24'ncü bölümünde Gezegen editörü Zeynep Yüncüler'in konuğu Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi ve yangın ekolojisi uzmanı Prof. Dr. Çağatay Tavşanoğlu.  Önümüzdeki yıllarda sıcak hava dalgalarının daha sık, şiddetli ve uzun süreceğinin altını çizen Prof. Dr. Tavşanoğlu, “Türkiye yeni bir yangın çağına girdi. Hem ekonomiyi hem de iklim krizini odağımıza alarak ekolojik ve sürdürülebilir bir ormancılık mümkün” diyor.  Geçen yaz büyük çaplı yangınlar sonrası, yanan yerlerde uzun süre saha araştırmaları yapan Prof. Dr. Tavşanoğlu, Orman Müdürlüğü'nün yangın sonrası faaliyetlerini eleştiriyor: “Yanan alanları insan faaliyetlerinden korumak yeterli olacaktır. Onlardan biri de sürülerek ya da teraslanıp sonrasında fidan dikimi yapılarak ağaçlandırılma oldu. Bu işlem toprak içerisinde baharda çimlenmeyi bekleyen onlarca bitki türünü de yok etti.”  Prof. Dr. Tavşanoğlu, Türkiye'nin 2021 BM İklim Değişikliği Konferansı'ndaki taahhütlerini hatırlatarak, “Yangın sonrası faaliyetlerin bu şekilde yürütülüyor olması, arazi bozulmasını artırarak Türkiye'nin Birleşmiş Milletlerin sürdürülebilirlik hedeflerine uyumunda ve 2021 BM İklim Değişikliği Konferansı'ndaki taahhütlerini gerçekleştirmede başarısızlığa uğramasına yol açabilir” diyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Baharın yaklaşmasıyla birlikte 1 Nokta 5'te yollara düşüp pedallarımızı çevirmeye başlıyoruz. Kentlerin ekolojik ve çevreci olma yolunda olmazsa olmazlarından biri bisikletli ulaşım. Ancak Türkiye'de bisiklete binmek açıkçası cesaret istiyor. Yoğun trafik, bozuk yollar, bisiklet şeridinin olmaması, kaldırım kenarından durmaksızın – ve hızla – kuryelerin motosiklet sürmesi, dolmuş ve taksilerin devamlı sağa çekerek müşteri indirip bindirmesi… Keyifli ve neşeli bir ulaşım biçimi olması gerekirken, bisiklete binmek adeta bir çileye dönüşüyor Türkiye'de. Hem de bisikletçilerin güvenliğini tehdit edercesine. Ama bardağın dolu bir tarafı ve güzel örnekler var. Konya 550 kilometre bisiklet yoluyla bisikleti kent ulaşımının bir parçası hâline getirdi. Akıllı bisiklet uygulamasını ilk hayat geçiren kent Kayseri'de de bisiklete binme alışkanlığı yayıldı. Şimdi başta İstanbul olmak üzere diğer şehirler de bisikletleri toplum ulaşım ağına entegre etmek için kolları sıvıyor. Ancak bunu yaparken bisiklet yollarının hâlâ yetersiz olması, günlük hayatında bisiklet kullanmaya hevesli birçok kişi açısından caydırıcı bir unsur. Peki, bisiklete binmeyi hayatının bir parçası hâline getirenlerin deneyimleri neler?  Zorluklarla nasıl başa çıkıyorlar ve yaşadıkları tüm sorunlara rağmen heveslerini korumayı nasıl başarıyorlar? 23'üncü bölümde kişisel blogunda bisiklet güncesi tutan gazeteci, radyocu ve tabii podcast yapımcısı Seçil Türkkan'ı konuk ediyoruz. Ankara ve İstanbul'da, pandemiyle sınanan bisiklete binme deneyimlerini dinliyoruz, uygulanabilecek çözümleri birlikte değerlendiriyoruz.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Dünyada 2050 yılına kadar 216 milyon kişi su ve gıda kıtlıkları ile aşırı hava olayları yüzünden göç etmek zorunda kalacak. Bu veri Dünya Bankası'nın eylül ayı raporundan.  Oxfam International'ın bir raporunda ise, iklim kaynaklı afetlerin son 10 yılda ülke içi göçlerin bir numaralı itici gücü olduğu ve yılda 20 milyondan fazla insanın evlerini terk etmek zorunda kaldığı açıklanmıştı. İklim krizinin neden olduğu aşırı hava olayları, insan sağlığına olumsuz etkisi, deniz seviyesinin yükselmesi gibi olumsuz şartlardan dolayı insanların yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalabileceklerini tahmin etmek zor değil. 1 Nokta 5'in 22'nci bölümünde Merve Özçelik, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kentleşme ve Çevre Sorunları Anabilim Dalı'ndan Dr. Seda Yurtcanlı Duymaz ile iklim krizi ve göç olgusunu konuşuyor.  Duymaz, iklimsel felaketler bağlamında zorunlu göç olgusunun çok geniş bir hak yelpazesine müdahaleyi gündeme getirdiğini belirtiyor.  İklim krizi sebebiyle yerlerini terk etmek zorunda kalan insanların mültecilik statüsü hakkıyla ilgili ise, insanların iklim mültecisi olarak tanımlanmasında ciddi bir engel olduğunun altını çizen Duymaz, yakın gelecek için mültecilik statüsünün iklim krizi ve tetikleyeceği felaketler bağlamında kapsamının genişletilmesi yönünde devletlerin aksiyon almayacağı izlenimi verdiğini söylüyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Rusya'nın, Ukrayna'nın farklı bölgelerine askeri müdahaleyle işgal operasyonu aralıksız sürüyor. Dünyanın yakından takip ettiği bu savaş, nükleer santrallerin sadece bir enerji santrali olmaktan öte olduğunu bir kez daha gösteriyor.  Rusya, Ukrayna'nın Başkenti Kiev'e 110 km uzaklıktaki Çernobil Nükleer Santrali ele geçirdi. Bölgede radyasyon seviyelerinde artış olduğu açıklandı. Ancak, asıl endişe şu an Ukrayna'da savaş ortasında kalan aktif reaktörler.  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ordusunun stratejik nükleer gücünü "alarm seviyesine" geçirdiğini açıklaması ise, “NATO ülkelerine tehdit” olarak yorumlansa da bir endişe yaratmadı denemez. Türkiye için de bir "endişe" mevcut, o da sahibi Rusya'nın olduğu, Mersin'de yapımı devam eden ve 2023'te faaliyete geçmesi planlanan Akkuyu Nükleer Santrali.  1 Nokta 5'in 21'nci bölümünde Gezegen editörü Zeynep Yüncüler, Uluslararası Nükleer Silahlara Karşı Hekimler Birliği üyesi ve Mersin Nükleer Karşıtı Platform'un en eski üyelerinden Dr. Ful Uğurhan ile Ukrayna'daki nükleer santrallerin yarattığı endişeyi ve Akkuyu'nun, Rusya-Türkiye arasında yaratacağı olası senaryoları konuşuyor.  Rusya'nın yarın Akkuyu ile Türkiye'yi farklı biçimlerde tehdit etmeyeceğinin bir garantisinin olmadığının altını çizen Uğurhan, “Santralin sadece toprağı Türkiye'ye ait, başka hiçbir şeye sahip değil. Tüm yetki ve sahiplik Rusya'da. Üstelik bir liman da kurdular. Bir savaş durumunda o limanda kim duracak. Türkiye ve üyesi olduğu NATO donanması mı yoksa Rus donanması mı? Şimdi Akkuyu'dan vazgeçmek için en uygun zaman” diyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

İklim krizine karşı mücadelenin başlıca yollarından biri hukuk. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı birçok ülkede anayasada güvence altına alınan temel bir hak. Ancak, doğayı tahrip etmek, ekolojik bir yıkıma yol açmak başlı başına bir suç olarak sayılmıyor. Tüzel kişiler yönetmeliklerle belirlenen kuralları ve kısıtlamaları ihlal ettikleri için yargılanabiliyor, tazminat ödemeye mahkûm edilebiliyor. Doğaya zarar veren faaliyetlerini durdurmak zorunda bırakılabiliyor. Hukukçular ise bir adım daha ileri giderek tabiatı yok eden faaliyetlerin “ekokırım” tanımıyla özünde suç sayılması için uğraş veriyor. Eğer ekokırım suçu kabul edilirse, uluslararası ceza hukukunda 1945'ten ilk defa yeni bir suç eklenmiş olacak.  Peki, ekokırım tam olarak ne anlama geliyor? Kabul edilmesi halinde hangi faaliyetler yargılama kapsamına girecek? Ulusal mevzuata nasıl yansıyacak? Şirketlere veya bireylere doğaya zarar veren faaliyetlerinden dolayı dava açılabilecek mi? 1 Nokta 5'in 20'inci bölümünde Gezegen editörü Özgün Özçer'in konuğu uluslararası ceza hukuku ve çevre hukuku uzmanı Özlem Altıparmak. Aynı zamanda Doğa Derneği'nin hukuk danışmanlığını ve Ankara Üniversitesi'nin İklim ve Ekokırım Hukuk Kliniği koordinatörlüğünü yürüten Altıparmak, ekokırımın suç sayılmasının önemine ve doğa savunucularının mücadelesinde nasıl bir kazanım olabileceğine ışık tutuyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Geçen yıl birçok maddesinde yapılan değişiklikle hayvan hakları savunucularını hayal kırıklığına uğratan Hayvanları Koruma Kanunu ile ilgili tartışmalar sürerken, Ocak 2022'de Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hayvan deneyleri ile ilgili hazırladığı yönetmelik taslak tartışma konusu. Çünkü mevcut taslak, sokak ve bakım evlerindeki hayvanların denek olarak laboratuvarlara gönderilmesini yasaklamıyor. Üstelik Türkiye'de her yıl ortalama 270 bin hayvan deneylerde kullanılıyor. Deneye Hayır Derneği, Hayvan Deneyleri Yönetmelik Taslağı'nın tüm muhataplarla birlikte görüşülerek gerekli düzeltmelerin yapılması için change.org'da imza kampanyası başlattı. 1 Nokta 5'in 19'ncu bölümünde Merve Özçelik'in konuğu hayvan hakları savunucusu ve Deneye Hayır Derneği Başkanı Yağmur Özgür Güven. “Ülkemizde hayvanlarla ilgili yasaların revize edilmiş halleri eskisini aratıyor” diyen Güven, yeni yönetmelik için Danıştay'da bir dava açacaklarını, dava dosyasını da hazırlamaya başladıklarını söylüyor. Söz konusu yönetmelik taslağıyla hayvan deneylerini denetleyen ve düzenleyen en üst merci olan Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu'ndan Türk Veteriner Hekimleri Birliği, Türk Tabipleri Birliği ve hayvanları koruma alanında çalışan dernek temsilcisinin çıkartıldığını belirten Güven “Ülkemizde hayvan deneyleri denilince ne yazık ki sadece kozmetik ya da kansere çare bulunulacakmış gibi algılanıyor. Biz, toplumdaki her bireyi hayvan deneyleri konusunda hayvanlardan yana taraf olmaya davet ediyoruz” diyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Son zamanlarda Türkiye'de herhalde en çok “Geçinemiyoruz” cümlesini duyuyoruz.  Yeni yılla beraber gelen zamlar, Türkiye gündeminin en üst sıralarında. Sosyal medya platformlarında zamlara tepki olarak bir elektrik veya doğal gaz faturası paylaşımı görmemek mümkün değil.  Bu yüzden birçok kesim “geçinemiyoruz” diyerek tepkilerini dile getiriyor.  O kesimlerin en başında son bir aydır kuryeler var. Birçok kentte farklı firmalar için çalışan kuryeler çeşitli eylemler düzenliyor.  1 Nokta 5'in 18. bölümünde Gezegen editörü Zeynep Yüncüler'in konuğu 15 yıllık kurye çalışanı ve üç yıldır Yemek Sepeti için çalışan Hilmi Aygen.  Aygen, Yemek Sepeti'nin pandemi döneminde beş kat büyümesini hatırlatarak, “4 bin 250 liralık bir maaşı, yüzde 48 enflasyonla kabul etmiyoruz. Beş kat büyümeye karşı aslında ufak bir tutar zam istiyoruz, hakkımız olarak istiyoruz. Çünkü pandemi döneminde bu büyümeyi sağlayan biz kuryeleriz.”  Süren grev sırasında müdürlerinin kendilerine zam yapılmayacağını, aksine yaptırımların artacağını söylediğini belirten Aygen, “Zam alsakta almasakta bize mobbing uygulaya devam edecekler, bunu yüzümüze söylediler” diyor.  Aygen haklarını kazanana kadar eyleme devam edeceklerini söylüyor ve toplumun da desteğini sürdürmesi çağrısında bulunuyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Gazetecilik bir bakıma krizleri gündeme taşıma sanatı denebilir. Kriz ne kadar büyükse, haber değeri, yani bir haberin geniş kitleler açısından önemi de bir o kadar artar diye kabul görür. Ancak iklim krizi, alışılmış krizlere nazaran daha fazla bilgi, birikim, araştırma, yatırım, ısrar ve fikri takip gerektiriyor. Gazeteciliğin alışkanlıklarını yeniden gözden geçirmeye, dilini ve yaklaşımını dönüştürmeye, yepyeni araçları kullanmaya yöneltiyor.  Ya Türkiye medyası? Dünya medyası kabuk değiştirirken, bırakın kabuğunu kırmayı, kendi kabuğu içine iyice çekilen, zaaflarını sorgulamaktan kaçınan, konfor alanlarını asla terk etmeyen bir medyada iklim krizi nasıl ele alınıyor? Tam da buna dair NewsLabTurkey geçtiğimiz ay Türkiye'de iklim krizinin medyaya nasıl yansıdığı konusunda kapsamlı bir rapor yayınladı. Geniş bir haber incelemesinin yanı sıra mutfakta çalışan bizlerle -yani editör ve muhabirlerle- mülakatlara dayalı bu çalışma önemli saptamalar yapıyor. Medyanın içinde olanlar için belki sürpriz değil, ancak toplum açısından sorun edilerek çözüm yolları aranması gereken bulgular bunlar. 1 Nokta 5'in 17. bölümünde Gezegen editörü Özgün Özçer, NewsLabTurkey kurucusu ve Araştırma Koordinatörü Dr. Sarphan Uzunoğlu'yla “Haber medyasında iklim krizi” başlıklı rapordan yola çıkarak iklim krizinin medya üzerindeki dönüştürücü etkisini konuşuyor. Uzunoğlu hem iklim krizinin açığa çıkardığı haber merkezlerindeki kronik sorunları, hem de medyanın dönüşmesi için sunduğu fırsatları beş soruda değerlendiriyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Sanatın dünyada olan bitene kulak tıkamadığı, bazı sanat eserlerinde dünyayı yakından ilgilendiren pek çok konu ele alınıyor. Peki, iklim krizi sanat eserlerinde nasıl işleniyor? 1 Nokta 5'in 16. bölümünde Yeşil Gazete editörü Merve Özçelik, İlk kişisel sergisi “Küresel Isıtma”yı Eylül ayında Bodrum Gümüşlük'te açan grafik tasarım sanatçısı ve iklim aktivisti Yasemin Sayıbaş Akyüz ile konuşuyor.  Sanatın iklim kriziyle mücadele için bir araç olarak kullanılabileceğini belirten Akyüz, dünyayı ve toplumu ilgilendiren konuları sanat eserlerinde konu edinmenin doğal bir süreç olduğunu söylüyor. Akyüz ayrıca, günümüzde doğru bilgiye ulaşmanın zorlaştığını, bunun sanat yoluyla kolaylaşabileceğini vurguluyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Bir köpek sadece ırkı yüzünden tehlike arz eder mi? Bilime göre bu sorunun cevabı “hayır”. Ancak Pitbull başta olmak üzere 6 tür köpek, “yasaklı ve tehlikeli” olarak nitelendiriliyor. 1 Nokta 5'in 15. bölümünde Gezegen editörü Zeynep Yüncüler, 30 yıllık veteriner hekim ve davranış uzmanı Kutlu Dayıoğlu ile suçlu ilân edilen ve “tehlikeli” olarak tanımlanan köpeklerin doğasını ve psikolojisini bilimsel açıdan konuşuyor.  Vet. Hek. Dayıoğlu, köpek eğitiminin önemine vurgu yaparak,”Tehlikeli ırk diye bilimde bir tanım yoktur. Pitbullların doğasında saldırganlık yoktur, onları saldırgan yapan insanlardır, yanlış eğitimdir” diyor. Türkiye'deki hayvan barınaklarının koşullarına da dikkat çeken Kutluoğlu ayıca ekliyor: ”En ideal barınak bile özellikle pitbullların yaşam şekline uygun değildir.” Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Yeni yılda elektriğe yapılan fahiş zamlarda bir kez daha gördük: Enerji denkleminde kamu yararının, bir hizmetin maliyetinin karşılanmasının ötesinde şirketlerin kârları ve borçları çok önemli bir yer tutuyor. Kamu ihaleleriyle elektrik üretim tesislerini ve dağıtım şebekelerini işleten şirketlerin önemli bir bölümü ise bu alanda yatırım yapmaya teşvik edilen iktidara yakın inşaat şirketlerinden oluşturuyor. Bankalara geri ödeyemedikleri yüklü kredilerle önce enerji sektörüne atılan Limak, Kolin, Cengiz gibi şirketler ile Sabancı, Doğan, Zorlu gibi holdingler şimdi de teşviklerden yararlanarak yenilenebilir enerji alanında faaliyet göstermeye başlıyor. Peki, yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde bu şirketler birer başat aktör mü olacak? EPDK bünyesinde 2011'de kurulan ve yenilenebilir enerjiye yatırım yapan şirketlere alım garantisi verilmesi suretiyle destek sağlayan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması ya da YEKDEM'in bugünkü hâli bize bir ipucu veriyor. Zira kuruluş amacı küçük ölçekteki enerji yatırımlarını desteklemek olan mekanizmadan, HES projeleriyle ya da devasa RES santralleriyle bu büyük şirketler giderek daha fazla yararlanıyor. Böylece YEKDEM vasıtasıyla borçlarını ödeyemeyen şirketlere kamu kaynağı aktarımı sağlanıyor. 1 Nokta 5'in 14. bölümünde Gezegen editörü Özgün Özçer gazeteci Bahadır Özgür ile üretim ve dağıtım ihalelerini alan büyük şirketlerin yenilenebilir enerjiye geçiş sürecindeki konumunu beş soruda konuşuyor.  Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Araştırmalar iklim krizinin kırılgan grupları büyük oranda etkilediğini gösteriyor.  17 Mayıs Derneği, bu kırılgan grupların içerisinde yer alan LGBTİ+'lar için “İklim Krizine Giriş-Dönüşüme Kendimizden Başlamak: İklim101-Tavsiyeler Kılavuzu”nu yayımladı.  1 Nokta 5'in 13. bölümünde Yeşil Gazete editörü Merve Özçelik, 17 Mayıs Derneği'nden Özge Gökpınar ile bu kılavuzu ve iklim krizinin LGBTİ+'ları nasıl etkilediğini konuşuyor.  İklim krizi hareketini LGBTİ+ hareketinin değişmez bir unsuru haline getirmeyi amaçladıklarını belirten Gökpınar, “Dışlanma, tecrit, kısıtlı sosyal ağlar sebebiyle LGBTİ+'lar toplumdaki diğer grupların kolayca erişebildiği kaynak ve uyum araçlarından yoksun oluyor” diyor.  Gökpınar, afetler sırasında LGBTİ+'lar ve LGBTİ+ çiftlerin devletçe makro çiftler olarak tanınmadıkları için yardım desteğine erişemediklerini, bu sebeple de istatistiki çalışmalarda yer alamadıklarını ve ihtiyaçlarının görünmez hale geldiğini de ekliyor.   Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Evden çıkmadan önce hava durumuna genelde bakarız, peki ya havanın kalitesine? Çünkü meteoroloji haritasının yanı sıra İklim Değişikliği Bakanlığı'nın anlık hava kirliliği haritası da mevcut. Elbette çözüm her gün bu haritaya göre önlem alıp almamak değil. Çünkü hava durumuna giyinmek mümkünken, havanın kalitesine göre “giyinmek” pek mümkün değil ve çözüm dışarı çıkmamak hiç değil. Çözüm, uzmanların deyişiyle “sessiz katil” hava kirliliğinin önlenmesinde. Çünkü insan ortalama bir dakikadan fazla nefes almadan duramaz. Bu yüzden temiz hava solumak insanın en temel haklarından biri. Ancak, araştırmalar havamızın ne derece kirli olduğunu ortaya koyuyor. Peki havamız neden kirli? Kirli hava bizi nasıl öldürüyor? Temiz hava soluma hakkımızın ne kadar peşine düşünüyoruz? Bu konuda yönetimler ne yapıyor? 1 Nokta 5'in 12. bölümünde Gezegen editörü Zeynep Yüncüler soruyor, Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Buket Atlı yanıtlıyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Özellikle son haftalarda hepimizin gündemi giderek artan hayat pahalılığı. Bu artıştaki en büyük pay ise fahiş gıda fiyatlarının.  Gün geçmiyor ki gıda krizine yaklaştığımıza dair uyarılar içeren bir haber ya da açıklama okumayalım. Ancak Metis yayınlarından 2015 yılında çıkan Gıda Krizi adlı çalışmanın yazarı Abdullah Aysu hâlihazırdaki endüstriyel gıda üretim modelini değerlendirdiğinde bunun bizi gıda kriziyle zaten karşı karşıya bıraktığını savunuyor. Peki, neden gıda krizi yaşandığını söyleyebiliriz? Enflasyon ve ani kur yükselişlerinin yol açtığı ek maliyetler neler? Gıda fiyatları artarken, nasıl oluyor da çiftçiler bırakın emeklerinin karşılığını almayı, daha da borçlanıyor ve yoksullaşıyor? Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu'nun Kurucu Genel Başkanlığını yapan Aysu, Gezegen editörü Özgün Özçer'in beş sorusunu yanıtlayarak gıdadaki pahalılığın altında yatan nedenlere ışık tutuyor.

İklim krizi neredeyse artık tüm dünyanın kabul ettiği bir gerçeklikken, bu gerçeği çocuklara anlatmak da büyük önem taşıyor.  Bütün Çocuklar Bizim Derneği tarafından geliştirilen "İklim Abla" projesiyle çocuklara çoğunlukla sosyal medya üzerinden bazen de yan yana gelerek iklim kriziyle ilgili bilgiler veriliyor, bu krize karşı neler yapılacağını dair paylaşımlarda da bulunuluyor. 1 Nokta 5 'in onuncu bölümünde Yeşil Gazete editörü Merve Özçelik, sürdürülebilirlik danışmanı, Bütün Çocuklar Bizim Derneği yönetim kurulu üyesi Aytül Yüksel ile çocuklara iklim krizinin nasıl anlatılacağını, bunu yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve "İklim Abla" projesini beş soruda konuşuyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

“Yabani hayvanların yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır" vurgusu Hayvanları Koruma Kanunu'ndan. Ancak, Türkiye'de faaliyet gösteren 17 hayvanat bahçesi kendi doğal yaşamlarından koparılan hayvanlarla dolu. Hayvanat bahçelerinin amacının, faaliyetlerinin ve buralardaki hak ihlâllerinin peşine düşen bağımsız bir belgesel serisi başladı: “Hayvan Hapishaneleri” 1 Nokta 5'in dokuzuncu bölümünde, Gezegen editörü Zeynep Yüncüler, belgeselin yapımcısı hayvan özgürlüğü aktivisti Ece Aksel ile beş soruda “Hayvan Hapishaneleri”ni konuşuyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh teknik altyapısıyla.

Bartın'ın Amasra ilçesi Çapak Köyü'nde Hattat Holding tarafından yapılması planlanan Hema Termik Santrali için hazırlanan son imar planı değişikliği de mahkeme kararı ile iptal edildi. Böylece Bartın halkının 16 yılı aşkın, onlarca davayla süren mücadelesi zaferle sonuçlandı. 1 Nokta 5'in sekizinci bölümünde Yeşil Gazete editörü Elif Ünal, Bartın Platformu Yürütme Kurulu üyesi Erdoğan Atmış ile termik santral karşıtı mücadeleyi başarıya götüren gelişmeleri beş soruda konuşuyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh iş birliği ile.

Araştırmalar, hayvan endüstrisinin dünya çapındaki tüm ulaşım araçlarının toplamının çıkardığı sera gazı salınımın fazlasından sorumlu olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla hayvancılık endüstrisinin iklim krizine doğrudan ve ciddi etkisi var. 1 Nokta 5'in yedinci bölümünde, Yeşil Gazete editörü Merve Özçelik, Animal Save Movement Ortadoğu ve Afrika İletişim Sorumlusu, Ankara Animal/Climate ve Health Save aktivisti aynı zamanda Yaşamdan Yana Derneği Başkanı Nilgün Engin ile beş soruda hayvancılığın iklim krizine olan etkilerini konuşuyor.  Engin, alışılagelmiş gıda ürünleri tüketen bir insana göre vegan bir insanın karbon ayak izinin yüzde 47 daha az olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Bilim insanları, bugün bütün fosil yakıt kullanımı sona erse dahi hayvancılık devam ettiği sürece iklim krizinin durdurulamayacağını söylüyor. Hayvancılık sona ermeden iklim krizinin sona ermesi mümkün değil.”

Türkiye kömüre muhtaç mı? Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal), Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), WWF-Türkiye, Greenpeace Akdeniz, İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği ve 350.org'un ortak hazırladığı "Kömürden Çıkış 2030" raporuna göre Türkiye'nin 10 yıl sonra bütün enerji ihtiyacını yenilenebilir kaynaklarla üretmesi gerçekçi bir hedef. Peki, bu hedefe ulaşabilmek için nasıl bir dönüşüm gerekiyor? Hangi mali politikalarla düşük karbonlu enerji üretimi sağlanabilir? Paris Anlaşması'nı en son onaylayan ülkelerden biri olmasına rağmen, Türkiye kömürden çıkma senaryosunun sunduğu fırsatları nasıl değerlendirebilir? Gezegen editörü Zeynep Yüncüler, bu kapsamlı rapor ışığında Türkiye'nin kömürsüz bir geleceğe geçiş sürecini SEFİA direktörü Bengisu Özenç ile konuşuyor.

Dünya son sürat iklim krizine doğru sürüklenirken plastik endüstrisi hiç olmadığı kadar güçlü. Peki, plastiklerin iklim kriziyle olan ilişkisi yeterince tartışılıyor mu? Birçok bilimsel araştırma plastiklerden kaynaklanan emisyonların yakın zamanda kömürden kaynaklanan emisyonları geride bırakabileceğini ortaya koyuyor. Buna rağmen Glasgow'daki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26'ncı Taraflar Konferansı'nın (COP26) sponsorları arasında Unilever gibi plastik kirliliğin birincil sorumluları yer alabiliyor. 1 Nokta 5'in beşinci bölümünde, Yeşil Gazete editörü Elif Ünal, deniz biyoloğu ve mikroplastik araştırmacısı Doç. Dr. Sedat Gündoğdu ile plastikler ve iklim krizi arasındaki ilişkiyi beş soruda konuşuyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh iş birliğiyle.

İklim krizine bağlı sebeplerden dolayı her yıl 10 binden fazla kadın hayatını kaybediyor. Dünyada, kadınların ve LGBTİ+'ların maruz bırakıldığı en büyük sorunlardan biri olan toplumsal cinsiyet eşitsizliği nasıl oluyor da iklim kriziyle beraber daha da derinleşiyor? 1 Nokta 5'in dördüncü bölümünde Yeşil gazete editörü Merve Özçelik, belgesel yönetmeni ve toplumsal cinsiyet uzmanı Nuran Seyhan Bayer ile iklim krizinin toplumsal cinsiyet eşitsizliği üzerindeki etkilerini beş soruda konuşuyor. Bayer, iklim krizinde alınacak kararlarda dezavantajlı grupların öncelikli olarak söz sahibi olmaları ve karar vericiler arasında yer alması gerektiğini, aksi halde olumsuz etkilerin artacağını belirtiyor.

Yeşil enerjinin ne kadar yeşil olduğunu hiç sorguladınız mı? 2021 Kanada yapımı, yönetmen Julia Barnes imzalı Parlak Yeşil Yalanlar belgeseli, yenilenebilir enerji teknolojilerine radikal bir perspektiften bakarak, bu sorgulamaya yardımcı oluyor. Belgeselde, güneş, rüzgar, hidrolik ve biyokütle gibi enerji kaynaklarının iklim krizine maliyeti bölüm bölüm anlatılıyor. 1 Nokta 5'in üçüncü bölümünde Gezegen editörü Zeynep Yüncüler, gazeteci ve siyaset bilimci Sezin Öney ile beş soruda yeşil teknoloji tartışmalarını konuşuyor. Öney, belgeseli çarpıcı ve düşündürücü buluyor: “Tepeden tırnağa değişmemiz gerekiyor. Belgeselde, iklim krizine tedbir olarak birçok tabanda uygulanmaya çalışılan yenilenebilir enerjinin gerçekten bir dönüşüm getirmediği, aynı sistemi daha yeşil bir algıyla devam ettirdiğini ve çevresel yıkımın sürdüğü vurgulanıyor. Ama biz Türkiye olarak bu tartışmaların henüz çok uzağındayız.” Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh iş birliğiyle.

Kripto paralar son yıllarda yatırım aracı olarak dünya genelinde büyük bir rağbet görüyor. Peki Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paraların ne kadar enerji harcadığını ve iklim krizine nasıl bir katkıda bulunduğunu biliyor muyuz? 1 Nokta 5'in ikinci bölümünde Yeşil Gazete editörü Elif Ünal beş soruda Yatırım Danışmanı Vahit Kozacıoğlu ile kripto paraların “kirli” yanını konuşuyor. Kozacıoğlu, devasa enerji tüketiminin neden kaynaklandığını, iklim krizini beslemeyen bir kripto para sisteminin mümkün olup olmadığını ve dünyadaki örnekleri anlattıyor. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh iş birliğiyle.

Geleceğe dair kaygılara bir yenisi daha eklendi: Eko-anksiyete. Gündelik sorunlarımızın yanında iklim krizi nedeniyle de tasalanıyor, kendimizi gergin ve mutsuz hissedebiliyoruz. 1 Nokta 5'in birinci bölümünde Yeşil Gazete editörü Merve Özçelik, Klinik Psikolog Melek Saltıkalp ile beş soruda iklim krizinin psikolojik etkileri üzerine konuşuyor. Saltıkalp, iklim krizinin endişe, suçluluk, travma sonrası stres bozukluğu hatta depresyon gibi sonuçlara yol açabileceğini söylüyor. Ama yıkıcılığa hayır diyebilmek ve yaratıcı düşünmek elimizde. Yeşil Gazete ve Gezegen ortaklığıyla, Podfresh iş birliği ile.