Podcasts about Khoa

Từ năm học 2026 - 2027, cả nước sẽ sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất. Mới đây, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã quyết định chọn bộ Kết nối tri thức với cuộc sống áp dụng trên toàn quốc. Vì sao bộ sách này được chọn?

VOV1 - Nhà nước đã thực hiện chủ trương miễn học phí cho học sinh. Thế nhưng, trên thực tế, ở không ít trường học, gánh nặng chi phí mà phụ huynh phải đóng lại không hề giảm, thậm chí còn tăng lên. Vậy những khoản thu ấy đến từ đâu?Từ các chương trình được gọi là “tự nguyện”, “bổ trợ”, “liên kết” - như tiếng Anh với giáo viên nước ngoài đến STEM, kỹ năng sống, trí tuệ nhân tạo, tin học quốc tế…Điều khiến phụ huynh bức xúc là: “tự nguyện” nhưng lại được xếp vào giờ chính khóa. Không học thì con… không biết đi đâu, làm gì. Tổng Bí thư Tô Lâm đã thẳng thắn chỉ rõ: “Không thể biến trường học thành nơi làm dịch vụ, thu tiền.” Ngay sau đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng nhiều địa phương như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đã yêu cầu rà soát, chấn chỉnh toàn diện hoạt động dạy học liên kết trong trường công lập. Vậy, dạy học liên kết đang đi chệch ở đâu? Ranh giới nào đang bị làm mờ giữa giáo dục và kinh doanh? Và làm thế nào để chấn chỉnh, nhưng không phủ nhận nhu cầu học tập chính đáng của học sinh? Nhà nghiên cứu giáo dục - PGS TS Chu Cẩm Thơ - Phó Tổng thư kí Hội Khoa học Tâm lí, Giáo dục Việt Nam cùng bàn luận câu chuyện này. 

VOV1 - Internet tại Việt Nam trong nhiều năm qua không chỉ phát triển nhanh về hạ tầng, mà còn ghi nhận mức độ chấp nhận và tin tưởng khá cao từ phía người dùng.Từ thanh toán không tiền mặt, dịch vụ công trực tuyến, cho tới thương mại điện tử và mạng xã hội, Internet đã trở thành một phần quen thuộc trong đời sống hàng ngày của nhiều người dân. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, cũng có nhiều băn khoăn về việc làm thế nào để giữ vững niềm tin của người dùng khi công nghệ thay đổi quá nhanh, khi trí tuệ nhân tạo vừa mở ra nhiều cơ hội, vừa tiềm ẩn không ít rủi ro, và khi dữ liệu cá nhân trở thành một nguồn tài nguyên đặc biệt nhạy cảm? Tại sự kiện Internet Day 2025 vừa diễn ra giữa tuần qua, khái niệm niềm tin số được bàn luận trên một khung cụ thể gồm bốn trụ cột: niềm tin giữa con người với con người trên không gian mạng; niềm tin vào các nền tảng và dịch vụ số; niềm tin vào công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo; và niềm tin trong cộng đồng. Việc củng cố bốn trụ cột này chính là điều kiện để không gian số tại Việt Nam phát triển an toàn và bền vững.Khách mời: Tiến sĩ Lê Đức Trọng, Chủ nhiệm bộ môn Khoa học máy tính, Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia.      

Năm 2025 sắp khép lại nhưng nước Nga tuyên bố sẽ chẳng có « hưu chiến » tại Ukraina vào mùa lễ Noel. Tại châu Á, xung đột Thái Lan và Cam Bốt tái bùng phát, gần một triệu người phải sơ tán, trong khi quan hệ Trung Quốc và Nhật Bản căng thẳng do vấn đề Đài Loan. Ở châu Mỹ Latinh, chính quyền Trump tiếp tục gia tăng áp lực với Venezuela. Còn ở Gaza, người dân Palestine chẳng biết ngày nào sẽ được bình an trở lại. Tuy nhiên, việc tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 05/12/2025 công bố Chiến lược An ninh Quốc gia mới (NSS 2025) đã làm dấy lên nhiều tranh luận tại châu Âu vào lúc các cuộc đàm phán cho hòa bình cho Ukraina đang diễn ra căng thẳng. Tài liệu đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho chính sách đối ngoại của Mỹ khẳng định Tây bán cầu (châu Mỹ) trở thành ưu tiên hàng đầu. Donald Trump, « cướp biển vùng Caribê » Theo Kevin Parthenay, giáo sư đại học Tours, thành viên Viện Đại học Pháp, việc công bố tài liệu này « không gây ngạc nhiên ». Văn bản chính thức hóa và tạo « sự mạch lạc » cho các hành động mà Hoa Kỳ đã và đang thực hiện tại lục địa, từ việc can thiệp vào bầu cử, gây sức ép để tái triển khai quân đội, hay đe dọa dùng vũ lực, tùy theo đặc thù của mỗi nước mà chính quyền Trump có những cách thức hành động khác nhau. Đây được coi là một « sự mở rộng » hay một dạng « cập nhật của học thuyết Monroe », được thiết lập vào thế kỷ XIX, nhằm mục đích thiết lập thế bá quyền của Mỹ trong khu vực và ngăn cản các cường quốc khác ngoài Hoa Kỳ can thiệp vào « bán cầu châu Mỹ ». Điều này cho thấy học thuyết này vẫn đứng vững với thời gian và để lại hai hệ luận. Trên đài RFI (1/12/2025), Kevin Parthenay, nhà nghiên cứu về Khoa học Chính trị, giải thích tiếp : « Hệ quả Roosevelt, được thực hiện vào đầu thế kỷ 20, đã đưa Học thuyết Monroe lên một tầm cao hơn. Học thuyết đó tuyên bố rằng các cường quốc ngoài khu vực không chỉ không được quyền can thiệp vào không gian ảnh hưởng của Mỹ, mà những ai cố gắng tiếp cận khu vực này sẽ phải đối mặt với sự trả đũa. Vì vậy, ở đây chúng ta có một hệ luận mới từ Donald Trump, người gửi một thông điệp tương tự, theo đó Hoa Kỳ hiện đang tái khẳng định quyền bá chủ của mình đối với không gian của Mỹ và do vậy, chúng ta sẽ cố gắng ngăn chặn, được sử dụng trong tài liệu, nhằm ngăn chặn bất kỳ cường quốc nước ngoài nào tìm cách can thiệp hoặc mở rộng sự hiện diện của họ trên lục địa ». Tài liệu này được cho là đã tạo nên một « sự đột phá » so với chính sách được theo đuổi dưới thời các tổng thống Barack Obama và Joe Biden, vốn chỉ « tập trung vào các khu vực khác » trên thế giới, và châu Mỹ Latinh không được coi là một khu vực chiến lược. Từ khi trở lại Nhà Trắng, Donald Trump tin rằng sự ổn định của đất nước ông phụ thuộc, ít nhất một phần, vào những gì xảy ra ở châu Mỹ Latinh. Chỉ có điều, cách thức hành động của chính quyền Trump tỏ ra có phần bạo lực, mang tính cưỡng ép như những gì diễn ra tại vùng vịnh Caribê trong những tháng gần đây, đến mức tờ El Pais Amercica không ngần ngại có bài viết với hàng tựa « Donald Trump, cướp biển vùng Caribê ! » Châu Âu – Mỹ : Quan hệ liên kết có điều kiện Chiến lược mới này là hiện thân cho học thuyết « Nước Mỹ trên hết » : Hoa Kỳ chủ trương giảm bớt một số nghĩa vụ toàn cầu, ưu tiên bảo vệ lãnh thổ quốc gia, an ninh kinh tế và tái công nghiệp hóa đất nước, cũng như quyền chủ quyền và giảm bớt sự phụ thuộc trong nhiều lĩnh vực chiến lược. Sự hiện diện quân sự của Mỹ sẽ được điều chỉnh, từ bỏ - hay chí ít là giảm bớt – các cam kết quân sự tại những chiến trường « ít thiết yếu » cho an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Trong tầm nhìn này, NSS 2025 ngầm định nghĩa lại mối quan hệ Hoa Kỳ và châu Âu – không còn là một quan hệ đối tác cân bằng toàn cầu, mà là một sự liên kết có điều kiện, theo hình thức « chia sẻ gánh nặng » và nhất là châu Âu được kêu gọi đảm nhận trách nhiệm nhiều hơn đối với an ninh của chính mình. Đây là một cú sốc chính trị cho Liên Hiệp Châu Âu vào lúc các nước trong khu vực xem Nga như là một mối đe dọa an ninh ngày càng lớn trong bối cảnh chiến tranh Ukraina có những diễn tiến bất lợi cho Kiev, đang chịu nhiều sức ép từ phía Washington, hối thúc tổng thống Zelensky nên nhượng lãnh thổ để chấm dứt chiến tranh. Sự hụt hẫng này của châu Âu một phần là do những đánh giá sai lầm của khối, cho rằng Donald Trump là kẻ thù của tư duy dài hạn, được điều khiển bởi bản năng. Đối với Olivier Zajec, giảng viên trường đại học Lyon III và là nhà sáng lập Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng (IESD), trái với những nhận định trên, Donald Trump ngay từ đầu nhiệm kỳ một đã có một kế hoạch chiến lược dài hạn, liên quan đến điều mà ông gọi là « vị trí của nước Mỹ trong một hệ thống quốc tế đang được tái định hình tùy theo các phạm vi quyền lực, phạm vi gây ảnh hưởng và phạm vi chia sẻ ảnh hưởng các các cường quốc trong khuôn khổ điều mà người ta có thể gọi là các cực đối lập cấp độ một ». Trả lời chuyên mục « Les grands entretiens d'Anne Rosencher », tuần báo L'Express, chuyên gia về Lịch sử Quan hệ Quốc tế Đương đại, phân tích : « Có ba điều quan trọng đối với Hoa Kỳ khi nói đến việc bảo vệ lợi ích quốc gia : Sức mạnh quân sự, hay sức mạnh nói chung, sự thịnh vượng kinh tế và tính chính trực về đạo đức. Và trên thực tế, Trump là người đầu tiên không đề cập đến tính chính trực về đạo đức và không đưa nó vào phương trình của mình. Kim chỉ nam của ông là kim chỉ nam dài hạn : Đó là sự thịnh vượng kinh tế và sức mạnh quân sự. Và với điều đó, ông tin rằng quyền tự do hành động của mình sẽ được tối đa hóa trong một hệ thống quốc tế mới, nơi Hoa Kỳ phải đóng vai trò lãnh đạo (…) Vì vậy, trong tầm nhìn này của ông, chiến lược vĩ đại của ông, ông chèo lái, điều hướng, liên tục đổi hướng, và đôi khi chúng ta phải theo ông ấy (…)  Kế hoạch của ông ấy là bảo vệ lợi ích của Mỹ ở khắp mọi nơi, với bất kỳ ai, kể cả với đồng minh hay chống lại đồng minh, và trong bất kỳ hoàn cảnh nào. » Chiến tranh Ukraina : Sẽ không có thỏa thuận hòa bình ! Thế nên, trong hồ sơ Ukraina, tuy cảm thấy mệt mỏi về cuộc chiến, nguyên thủ Mỹ cũng không muốn nhượng bộ tất cả mọi thứ cho Nga. Theo ông Trump, « phải kềm chế Nga nhưng không được đẩy lùi họ hoặc coi Nga là kẻ thù không thể hòa giải. Trump tin rằng chúng ta có thể đối thoại với tất cả mọi người bất kể sự kinh hoàng và hậu quả của chiến tranh. Và ông ấy vẫn chưa từ bỏ hy vọng biến Nga thành đối tác trong vấn đề này hay vấn đề khác trong khuôn khổ thách thức khác, đó là cuộc đối đầu với Trung Quốc », chuyên gia Olivier Zajec đánh giá. Cũng theo nhà nghiên cứu này, Donald Trump là một người ủng hộ tư tưởng tân chủ nghĩa hiện thực mang tính công kích. Mọi thứ có thể chiếm đoạt đều phải chiếm đoạt, để có thể thoát khỏi điều được gọi là « tình thế tiến thoái lưỡng nan của sự bất định ». Đối với Donald Trump, hồ sơ Ukraina còn là vấn đề « cân bằng quyền lực ». Kiev không thể thất thủ và cán cân quyền lực trên lục địa già không được phép bị phá vỡ, bởi vì Mỹ cũng không được lợi gì nếu những điều này diễn ra. Đối với Olivier Zajec, « việc để Ukraina bị thôn tính hoàn toàn sẽ làm tổn hại đến uy tín của Hoa Kỳ, bất kể một số người trong vòng thân cận của Trump nghĩ gì - những người sẵn sàng hy sinh Ukraina. Tôi tin rằng ông ấy không cùng quan điểm đó. Ông ta nhận thức được mối quan hệ giữa cán cân quyền lực và cán cân danh tiếng, một mối quan hệ thường bị bỏ qua, và đó là lý do tại sao Kiev không được phép sụp đổ. Vì vậy, mục tiêu là tạo ra thế bế tắc và tê liệt, theo kiểu Triều Tiên. Sẽ không có thỏa thuận hòa bình mà chỉ là một kiểu đình chiến và một khu vực quân sự hóa khác, lần này với chiến tuyến ngay giữa lòng châu Âu, mặc dù chúng ta tưởng rằng tất cả những điều này thực sự đã qua rồi ». Xung đột Thái Lan – Cam Bốt : Khả năng Trung Quốc can thiệp hạn chế Châu Á năm 2025 phủ một mầu sắc ảm đạm. Biển Đông tiếp tục dậy sóng vào lúc Philippines và Trung Quốc liên tiếp có những sự cố va chạm tại quần đảo Trường Sa, khu vực đang trở thành chiến trường của cuộc đọ sức chiến lược, kinh tế và chính trị, ở đó ngư dân, quân đội và thường dân sống dưới áp lực thường trực của Bắc Kinh. Nhưng « cuộc xung đột ngầm giữa Trung Quốc và Philippines » tại Trường Sa, như tựa đề bài phóng sự của Franceinfo, đã bị nhiều cuộc xung đột vũ trang khác trong vùng làm lu mờ. Ấn Độ và Pakistan, từ ngày 07-10/05/2025, có cuộc leo thang đối đầu quân sự nghiêm trọng nhất từ 20 năm qua, sau một vụ tấn công khủng bố ngày 22/04 tại vùng Kashmir Ấn Độ làm 22 người chết. Tại Đông Nam Á, nếu như nội chiến ở Miến Điện đang có những diễn tiến có lợi cho chính quyền quân sự, thì đối đầu vũ trang giữa Thái Lan và Cam Bốt, hai nước thành viên của khối ASEAN, bất ngờ bùng phát vào tháng 7/2025. Tháng 10 cùng năm, hai bên ký kết một thỏa thuận hưu chiến qua trung gian hòa giải của Malaysia, nước giữ chức chủ tịch luân phiên của khối ASEAN và tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên, đến tháng 11/2025 chiến sự bất ngờ bùng phát dữ dội : Thái Lan điều F-16 oanh kích nhiều khu vực bên kia biên giới Cam Bốt ! Là đồng minh thân thiết và có cả căn cứ hải quân ở Cam Bốt, liệu Bắc Kinh có sẽ đến hỗ trợ quân sự cho chính quyền Phnom Pênh hay không ? Trả lời RFI Tiếng Việt, nhà nghiên cứu David Camroux, chuyên gia về Đông Nam Á, điều phối viên Đài Quan sát Ấn Độ - Thái Bình Dương nhận định : « Trung Quốc đang ở thế khó xử vì nước này cũng có những lợi ích kinh tế quan trọng hơn ở Thái Lan. Ví dụ, nhà sản xuất ô tô BYD gần đây đã mở một nhà máy ở đó. Vì vậy, giống như tất cả các quốc gia Đông Nam Á khác, Trung Quốc cũng muốn có quan hệ tốt với Thái Lan. Trên thực tế, Trung Quốc nhận thấy mình bị hạn chế phần nào khả năng can thiệp ». Trung Quốc và chiến lược « con vịt quay » đối với Nhật Bản Khu vực Đông Bắc Á cũng dậy sóng do những căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc bỗng bùng phát trong những tháng cuối năm. Viện dẫn những phát biểu được cho là « không phù hợp » của thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi hồi tháng 5/2025 liên quan đến Đài Loan, Trung Quốc đã tiến hành một chiến dịch rộng lớn, từ tung tin giả có phối hợp, phô trương sức mạnh hải quân chưa từng có tại các vùng lãnh hải của Nhật Bản, các hành động ép buộc kinh tế có chủ đích, thách thức công khai về chủ quyền lãnh thổ Nhật Bản tại Okinawa, cho đến việc hủy các sự kiện văn hóa, làm gián đoạn các sự kiện thể thao quốc tế, hay có những lời đe dọa ngầm đối với các nhà báo và lãnh đạo doanh nghiệp…. Theo nhà nghiên cứu Stephen R. Nagy, giáo sư về chính trị học và quan hệ quốc tế tại đại học Công giáo Quốc tế Tokyo, trên trang Conflit, Nhật Bản đang đối mặt với một trắc nghiệm địa chính trị quan trọng : Bắc Kinh quyết tâm biến Nhật Bản thành « con vịt quay », một chiến lược có ngàn năm lịch sử, cắt thành từng mẫu để dễ bề làm suy yếu chủ quyền Nhật Bản và tái định hình lại trật tự khu vực theo hướng có lợi cho Trung Quốc !

Theo các chuyên gia, vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang đối mặt với nhiều nguy cơ với các hiện tượng triều cường, sụt lún và sạt lở đồng loạt gia tăng. Không chỉ gây ngập úng diện rộng, các hiện tượng này còn làm suy yếu hệ thống đê bao, có thể dẫn đến những sự cố nghiêm trọng nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời. Theo báo chí trong nước, trong những ngày đầu tháng 10 âm lịch vừa qua, nhiều khu vực ở Đồng Tháp liên tục ngập sâu do triều cường lên mức cao nhất từ đầu năm. Triều cường mạnh cũng có nguy cơ làm vỡ đê. Cùng thời điểm, Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam (VAWR) cảnh báo nhiều khu vực trong vùng có khả năng tiếp tục bị ngập úng do kết hợp giữa triều cường, mưa trái mùa và dòng chảy yếu từ thượng nguồn. Trả lời phỏng vấn RFI Việt ngữ ngày 12/12/2025, tiến sĩ Dương Văn Ni, Khoa Môi trường và Quản lý tài nguyên thiên nhiên, Đại học Cần Thơ và là chủ tịch Quỹ bảo tồn Mekong MCF, giải thích: "Nói về ngập, chúng ta phân biệt ba thông số. Thứ nhất là diện tích ngập, thứ hai là độ sâu ngập và thứ ba là thời gian ngập. Ví dụ các tỉnh ven phía Biển Đông như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu chịu ảnh hưởng của chế độ bán nhật triều, thành thử khi bị ngập thì sẽ ngập rất nhanh, nhưng mà rút rất là lẹ, tại vì một ngày một đêm có tới hai lần nước ròng, hai lần nước kém. Các tỉnh khác như Kiên Giang, Cà Mau thì lại bị ảnh hưởng chế độ nhật triều, ngập thì cũng ngập nhanh, nhưng lại rút rất chậm, bởi vì một ngày một đêm chỉ có một lần nước ròng thôi. Những tỉnh đầu nguồn như Đồng Tháp, An Giang thì lại ít bị ảnh hưởng bởi chế độ thủy triều từ Biển Đông, mà bị ảnh hưởng hoàn toàn bởi lượng nước đổ về của sông Mekong và lượng mưa tại chỗ. Ở những nơi đây có mùa nước mà người ta hay gọi là mùa nước nổi, khoảng giữa rằm tháng 7 thì nước dâng lên từ từ nhưng lại kéo dài cho tới khoảng cuối tháng 9 âm lịch thì nước mới bắt đầu rút được. Còn những tỉnh nằm giữa như Hậu Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Tiền Giang thì lại bị ảnh hưởng bởi hai phần. Một phần là các tỉnh phía thượng nguồn như Đồng Tháp, An Giang và một phần khác là các tỉnh ven biển như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu... Nếu xảy ra ngập lụt ở Cần Thơ và nếu các tỉnh phía bên trên như Đồng Tháp, An Giang không có nước đổ về tiếp tục và trong khi đó phía Sóc Trăng và Trà Vinh không bị ngập, thì Cần Thơ bị ngập không đáng kể, có nghĩa là ngập, nhưng sau đó nước sẽ rút rất nhanh. Nhưng ngược lại, nếu các tỉnh ven biển như Trà Vinh, Sóc Trăng cũng bị ngập và cộng thêm các tỉnh đầu nguồn như Đồng Tháp, An Giang lại ngập nữa, thì lúc bây giờ các tỉnh phía giữa như Vĩnh Long và Cần Thơ sẽ ngập rất sâu. Khi muốn đánh giá ngập ở một chỗ nào thì có rất nhiều nguyên nhân, chứ không đơn thuần một hai nguyên nhân. Và bản chất của chuyện ngập là hoàn toàn khác nhau giữa tỉnh này với tỉnh khác. Nó không chịu một ảnh hưởng nguyên nhân chung, mà mỗi tỉnh có một nguyên nhân riêng. Thậm chí những địa phương trong cùng một tỉnh cũng có những nguyên nhân ngập khác nhau. Và điều đó tác động lên ba thông số mà tôi vừa trình bày: Diện tích ngập, độ sâu ngập và thời gian ngập." Tình trạng sụt lún Không chỉ đối mặt với ngập úng, vùng Đồng bằng sông Cửu Long còn đang chịu tác động của sụt lún đất và sạt lở bờ sông, bờ biển. Mưa lớn, dòng chảy thay đổi và tác động của triều cường khiến các điểm sạt lở xuất hiện với tần suất dày hơn. Tại một số khu vực, sạt lở đã ăn sâu vào sát chân đê, làm tăng nguy cơ mất an toàn cho cả tuyến đê lẫn người dân sinh sống ven sông. Phân tích của các chuyên gia VAWR cho thấy việc khai thác nước ngầm kéo dài đã khiến nền đất hạ thấp. Khi nền đất lún xuống, mực nước vốn chỉ ngang bờ kênh nay có thể gây ngập ngay cả khi triều không quá cao. Theo phân tích của tiến sĩ Dương Văn Ni, có rất nhiều nguyên nhân giải thích tình trạng sụt lún của đồng bằng sông Cửu Long: "Đồng bằng chúng ta là một vùng đất non trẻ, trước khi hình thành chỉ là những bãi bùn rất là nhão. Sau đó đất bắt đầu dần dần săn chắc và như vậy có một quá trình gọi là 'sụt lún tự nhiên'. Hiện tượng này khác nhau ở từng vùng. Do điều kiện địa chất, có những nơi thì sụt lún tự nhiên khoảng chừng 5 cm, có những nơi thì chỉ sụt một vài cm thôi. Nó hoàn toàn lệ thuộc vào cấu tạo địa chất của lớp trầm tích nằm bên dưới. Nhưng một nguyên nhân thứ hai đó là do chúng ta khai thác nước ngầm. Mà lý do căn bản của chuyện khai thác nước ngầm không phải là người ta thiếu nước ngọt mà là thiếu nước có đủ chất lượng để mà sản xuất và sinh hoạt. Bấy lâu nay chúng ta thâm canh, chúng ta đã sử dụng quá nhiều phân bón, thuốc trừ sâu và như vậy tạo ra một lượng dư thừa đổ xuống sông rạch và làm ô nhiễm nước mặt. Đặc biệt là trong quá trình xây đê điều, cống đập để ngăn mặn, ngăn lũ, điều tiết nước thì chúng ta cản trở dòng chảy rất là lớn. Do đó bây giờ gần như người dân nông thôn không còn uống nước dưới sông nữa, hoặc là không còn sinh hoạt, tắm giặt dưới sông nữa, bởi vì người ta sợ ô nhiễm. Và chính vì sợ ô nhiễm như vậy, người ta phải khoan rất nhiều giếng để lấy nước ngầm lên xài. Nghiêm trọng hơn là ở những vùng ven biển, khi người ta nuôi tôm thì người ta cần những độ mặn thích hợp cho quá trình con tôm tăng trưởng. Thành thử người ta phải cần rất nhiều nước ngọt  pha loãng với nước mặn để có độ mặn lý tưởng. Và người ta sử dụng một lượng nước ngầm vô cùng lớn không phải chỉ để sinh hoạt, mà cho cả sản xuất, góp phần rất đáng kể vào chuyện làm sụt lún mặt đất. Và nguyên nhân cuối cùng là các công trình xây dựng của chúng ta càng ngày càng dày đặc. Những thành phố ngày xưa chỉ là những nhà thấp thì bây giờ xuất hiện rất nhiều nhà cao tầng, thậm chí những nhà cao tầng đó tập trung rất dày đặc. Với trọng lượng rất là lớn trên mặt đất như vậy nó ép xuống và như vậy cũng sẽ làm tăng mức độ sụt lún chung cho cả vùng. Bao nhiêu năm nay khi nói là nước biển dâng, biến đổi khí hậu, nhưng mà nước biển chỉ dâng chừng vài mm trong vòng 1, 2 năm, trong khi tốc độ sụt lún của chúng ta tới mấy chục mm trong vòng 1 năm.Và như vậy chúng ta thấy là thiên tai đến chậm, nhưng nhân tai đến nhanh hơn!" Sống chung với lũ Theo tiến sĩ Dương Văn Ni, trước viễn cảnh đồng bằng sông Cửu Long sẽ tiếp tục ngập úng diện rộng trong thời gian dài, thay vì chế ngự nguồn nước bằng đê điều như vẫn làm từ trước đến nay, chính quyền địa phương nên giúp cho người dân ở vùng này học cách sống chung với lũ: "Những năm gần đây, chúng ta thấy rõ ràng ngay cả trong các văn bản của nhà nước cũng không còn mạnh dạn nói chuyện chống hạn, chống mặn, chống lũ nữa, mà đang dần dần khuyến khích người dân sống chung với lũ, sống chung với mặn. Thách thức hiện nay đó là nhiều khi giải pháp sống chung đó chưa được phát triển một cách đầy đủ. Và như vậy người dân và các cấp chính quyền ở địa phương khá lúng túng khi áp dụng những mô hình cụ thể vào cuộc sống hàng ngày. Ở những tỉnh đầu nguồn như An Giang, Đồng Tháp vài chục năm trước người ta bao những đê triệt để, không cho nước lũ tràn vào trong mùa mưa, để người ta thâm canh lúa vụ ba nhằm tăng sản lượng lúa. Nhưng sau hàng chục năm sử dụng mô hình đó, bây giờ người ta đã thấy một điều rất rõ là ở những vùng đó gần như đất bị kiệt quệ về dinh dưỡng và người sản xuất phải bón phân ngày càng nhiều. Năng suất lúa thì không tăng bao nhiêu nhưng lượng phân bón phải tăng lên rất cao, do đó lợi nhuận của sản xuất lúa vụ ba này gần như không còn. Người dân ý thức được chuyện đó, chính quyền địa phương và mọi người ý thức được chuyện đó, nhưng bây giờ muốn xả nước trở lại để lấy phù sa, để lấy dinh dưỡng trở lại tự nhiên cho đất, thì đó là một vấn đề không dễ. Trong hàng chục năm qua, vì chúng ta đã giữ mực nước thấp như vậy, thành thử nhà cửa, chuồng trại, vườn tược, thậm chí mồ mả cũng xây thấp lè tè bằng với mực nước. Bây giờ nếu xả nước trở lại thì tất cả những công trình này sẽ bị chìm ngập hết. Và như vậy người dân không đồng thuận mặc dù người ta ý thức rất rõ là bây giờ phải xả nước trở lại để cho đất đai nó màu mỡ trở lại. Chúng ta cũng phải đi từng bước chứ không thể một ngày một buổi mà có giải pháp tổng thể được. Thứ nhất, phải chuyển đổi cách sử dụng đất làm thế nào để bảo đảm được thu nhập cho người dân ổn định hàng tháng, hàng năm chuyển đổi từ sinh kế không lệ thuộc vào nguồn nước sang thích nghi tốt với những nguồn nước. Khi chuyển đổi được những sinh kế cho bà con ở một vùng nào đó rồi đó thì bước tiếp theo  là phải lần lần rút người dân ra khỏi những vùng không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp nữa, ví dụ như những vùng bưng biền mà ngày xưa nó ngập rất lâu, khi mùa nước tới là nước nó ngập ba bốn mét. Những vùng này trong bao nhiêu năm qua chúng ta bao đê khô triệt để cho người dân sống trong đó, nhưng mà người ta sống với một tâm thế rất là phập phồng rủi ro, không biết đê bao bị vỡ gây ngập lụt bất cứ lúc nào, tài sản người ta xây dựng hàng chục năm có thể đổ sông đổ biển trong vòng một vài tiếng đồng hồ. Thứ ba là chúng ta cũng phải định hình lại chiến lược phát triển tổng thể của Đồng bằng sông Cửu Long và chiến lược đó phải phân khu vực. Những nơi nào mà bắt buộc chúng ta phải không cho nước nó ngập bất cứ lúc nào, thì những  khu đó, với khoa học công nghệ hiện đại, chúng ta hoàn toàn có đủ khả năng kiểm soát hoàn toàn mực nước, để không có chuyện ngập tràn lan. Dĩ nhiên là những khu này phải tương xứng với cái trình độ phát triển và phải đóng góp rất  lớn cho nền kinh tế của cả khu vực. Bởi vì đầu tư cho những khu vực này là vô cùng tốn kém và quản lý những khu này lại càng tốn kém hơn nữa. Đó là những khu vực đặc biệt phải ưu tiên, ví dụ như những khu công nghiệp, những nơi có những công trình phúc lợi công cộng như trường học, bệnh viện... Còn lại những khu vực không đóng góp thực sự lớn cho nền kinh tế thì chúng ta phải xem xét từng bước trả nó trở về với thiên nhiên. Khi chúng ta làm được điều đó đó thì tự bản thân cộng đồng đã thích nghi được rồi. Kinh nghiệm của Hà Lan Tiến sĩ Dương Văn Ni nêu ví dụ của Hà Lan, một quốc gia có giàu kinh nghiệm sống với nước, đồng thời có trình độ khoa học kỹ thuật rất cao trong việc xây dựng các đê điều và quản lý đê điều. Tuy nhiên, những năm sau này, họ thấy là cần thấy phải trả lại không gian cho dòng sông, cho nên họ đưa ra một chương trình rất lớn gọi là 'room for the river': Trong những năm mà mưa thuận gió hòa thì người ta vẫn canh tác được trên những vùng đất đó. Nhưng những năm nào mà dự đoán là thời tiết cực đoan, hay có thể xảy ra nước ngập nghiêm trọng, thì những vùng đó được cảnh báo và người ta không canh tác trong vùng đó. Vùng đó trở thành không gian để người ta chứa nước dư thừa của dòng sông. Theo tiến sĩ Dương Văn Ni, có thể áp dụng kinh nghiệm của Hà Lan cho đồng bằng sông Cửu Long : "Ở đồng bằng sông Cửu Long thật ra có hai vùng rất lớn. Một vùng là ở Tứ Giác Long Xuyên của các tỉnh như Kiên Giang và An Giang. Vùng thứ hai là vùng Đồng Tháp Mười của các tỉnh Đồng Tháp, Long An và Tiền Giang. Hai vùng này, trong tự nhiên có thể trữ được khoảng 8 đến 9 tỷ mét khối nước trong mùa mưa. Với khả năng trữ một lượng nước khổng lồ như vậy, chúng ta hoàn toàn không phải lo chuyện ngập úng của những vùng bên dưới. Mấy năm gần đây chúng ta đã biến những vùng này thành những vùng thâm canh nông nghiệp và như vậy là toàn bộ lượng nước thay vì có một không gian để tràn thì bây giờ phải tràn xuống những vùng bên dưới, gây ra ngập lụt thường xuyên, đặc biệt là ngập lụt ở những thành phố mà trong lịch sử chưa từng bị ngập, như Cần Thơ chẳng hạn. Khái niệm 'room for the river' đối với Hà Lan thì dễ làm hơn là vì cộng đồng của họ thưa thớt, họ dễ quy hoạch, dễ tính toán. Còn hiện nay những vùng như Đồng Tháp Mười hoặc Tứ Giác Long Xuyên của chúng ta thì đã có hàng triệu người dân sinh sống và đã ổn định nhà cửa cũng như vườn tược, chuồng trại. Và như vậy việc sử dụng hai vùng này mà tôi gọi là 'room for the delta' là một thách thức rất lớn, cần một nỗ lực rất lớn của toàn xã hội."   "

Theo các chuyên gia, vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang đối mặt với nhiều nguy cơ với các hiện tượng triều cường, sụt lún và sạt lở đồng loạt gia tăng. Không chỉ gây ngập úng diện rộng, các hiện tượng này còn làm suy yếu hệ thống đê bao, có thể dẫn đến những sự cố nghiêm trọng nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời. Theo báo chí trong nước, trong những ngày đầu tháng 10 âm lịch vừa qua, nhiều khu vực ở Đồng Tháp liên tục ngập sâu do triều cường lên mức cao nhất từ đầu năm. Triều cường mạnh cũng có nguy cơ làm vỡ đê. Cùng thời điểm, Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam (VAWR) cảnh báo nhiều khu vực trong vùng có khả năng tiếp tục bị ngập úng do kết hợp giữa triều cường, mưa trái mùa và dòng chảy yếu từ thượng nguồn. Trả lời phỏng vấn RFI Việt ngữ ngày 12/12/2025, tiến sĩ Dương Văn Ni, Khoa Môi trường và Quản lý tài nguyên thiên nhiên, Đại học Cần Thơ và là chủ tịch Quỹ bảo tồn Mekong MCF, giải thích: "Nói về ngập, chúng ta phân biệt ba thông số. Thứ nhất là diện tích ngập, thứ hai là độ sâu ngập và thứ ba là thời gian ngập. Ví dụ các tỉnh ven phía Biển Đông như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu chịu ảnh hưởng của chế độ bán nhật triều, thành thử khi bị ngập thì sẽ ngập rất nhanh, nhưng mà rút rất là lẹ, tại vì một ngày một đêm có tới hai lần nước ròng, hai lần nước kém. Các tỉnh khác như Kiên Giang, Cà Mau thì lại bị ảnh hưởng chế độ nhật triều, ngập thì cũng ngập nhanh, nhưng lại rút rất chậm, bởi vì một ngày một đêm chỉ có một lần nước ròng thôi. Những tỉnh đầu nguồn như Đồng Tháp, An Giang thì lại ít bị ảnh hưởng bởi chế độ thủy triều từ Biển Đông, mà bị ảnh hưởng hoàn toàn bởi lượng nước đổ về của sông Mekong và lượng mưa tại chỗ. Ở những nơi đây có mùa nước mà người ta hay gọi là mùa nước nổi, khoảng giữa rằm tháng 7 thì nước dâng lên từ từ nhưng lại kéo dài cho tới khoảng cuối tháng 9 âm lịch thì nước mới bắt đầu rút được. Còn những tỉnh nằm giữa như Hậu Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Tiền Giang thì lại bị ảnh hưởng bởi hai phần. Một phần là các tỉnh phía thượng nguồn như Đồng Tháp, An Giang và một phần khác là các tỉnh ven biển như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu... Nếu xảy ra ngập lụt ở Cần Thơ và nếu các tỉnh phía bên trên như Đồng Tháp, An Giang không có nước đổ về tiếp tục và trong khi đó phía Sóc Trăng và Trà Vinh không bị ngập, thì Cần Thơ bị ngập không đáng kể, có nghĩa là ngập, nhưng sau đó nước sẽ rút rất nhanh. Nhưng ngược lại, nếu các tỉnh ven biển như Trà Vinh, Sóc Trăng cũng bị ngập và cộng thêm các tỉnh đầu nguồn như Đồng Tháp, An Giang lại ngập nữa, thì lúc bây giờ các tỉnh phía giữa như Vĩnh Long và Cần Thơ sẽ ngập rất sâu. Khi muốn đánh giá ngập ở một chỗ nào thì có rất nhiều nguyên nhân, chứ không đơn thuần một hai nguyên nhân. Và bản chất của chuyện ngập là hoàn toàn khác nhau giữa tỉnh này với tỉnh khác. Nó không chịu một ảnh hưởng nguyên nhân chung, mà mỗi tỉnh có một nguyên nhân riêng. Thậm chí những địa phương trong cùng một tỉnh cũng có những nguyên nhân ngập khác nhau. Và điều đó tác động lên ba thông số mà tôi vừa trình bày: Diện tích ngập, độ sâu ngập và thời gian ngập." Tình trạng sụt lún Không chỉ đối mặt với ngập úng, vùng Đồng bằng sông Cửu Long còn đang chịu tác động của sụt lún đất và sạt lở bờ sông, bờ biển. Mưa lớn, dòng chảy thay đổi và tác động của triều cường khiến các điểm sạt lở xuất hiện với tần suất dày hơn. Tại một số khu vực, sạt lở đã ăn sâu vào sát chân đê, làm tăng nguy cơ mất an toàn cho cả tuyến đê lẫn người dân sinh sống ven sông. Phân tích của các chuyên gia VAWR cho thấy việc khai thác nước ngầm kéo dài đã khiến nền đất hạ thấp. Khi nền đất lún xuống, mực nước vốn chỉ ngang bờ kênh nay có thể gây ngập ngay cả khi triều không quá cao. Theo phân tích của tiến sĩ Dương Văn Ni, có rất nhiều nguyên nhân giải thích tình trạng sụt lún của đồng bằng sông Cửu Long: "Đồng bằng chúng ta là một vùng đất non trẻ, trước khi hình thành chỉ là những bãi bùn rất là nhão. Sau đó đất bắt đầu dần dần săn chắc và như vậy có một quá trình gọi là 'sụt lún tự nhiên'. Hiện tượng này khác nhau ở từng vùng. Do điều kiện địa chất, có những nơi thì sụt lún tự nhiên khoảng chừng 5 cm, có những nơi thì chỉ sụt một vài cm thôi. Nó hoàn toàn lệ thuộc vào cấu tạo địa chất của lớp trầm tích nằm bên dưới. Nhưng một nguyên nhân thứ hai đó là do chúng ta khai thác nước ngầm. Mà lý do căn bản của chuyện khai thác nước ngầm không phải là người ta thiếu nước ngọt mà là thiếu nước có đủ chất lượng để mà sản xuất và sinh hoạt. Bấy lâu nay chúng ta thâm canh, chúng ta đã sử dụng quá nhiều phân bón, thuốc trừ sâu và như vậy tạo ra một lượng dư thừa đổ xuống sông rạch và làm ô nhiễm nước mặt. Đặc biệt là trong quá trình xây đê điều, cống đập để ngăn mặn, ngăn lũ, điều tiết nước thì chúng ta cản trở dòng chảy rất là lớn. Do đó bây giờ gần như người dân nông thôn không còn uống nước dưới sông nữa, hoặc là không còn sinh hoạt, tắm giặt dưới sông nữa, bởi vì người ta sợ ô nhiễm. Và chính vì sợ ô nhiễm như vậy, người ta phải khoan rất nhiều giếng để lấy nước ngầm lên xài. Nghiêm trọng hơn là ở những vùng ven biển, khi người ta nuôi tôm thì người ta cần những độ mặn thích hợp cho quá trình con tôm tăng trưởng. Thành thử người ta phải cần rất nhiều nước ngọt  pha loãng với nước mặn để có độ mặn lý tưởng. Và người ta sử dụng một lượng nước ngầm vô cùng lớn không phải chỉ để sinh hoạt, mà cho cả sản xuất, góp phần rất đáng kể vào chuyện làm sụt lún mặt đất. Và nguyên nhân cuối cùng là các công trình xây dựng của chúng ta càng ngày càng dày đặc. Những thành phố ngày xưa chỉ là những nhà thấp thì bây giờ xuất hiện rất nhiều nhà cao tầng, thậm chí những nhà cao tầng đó tập trung rất dày đặc. Với trọng lượng rất là lớn trên mặt đất như vậy nó ép xuống và như vậy cũng sẽ làm tăng mức độ sụt lún chung cho cả vùng. Bao nhiêu năm nay khi nói là nước biển dâng, biến đổi khí hậu, nhưng mà nước biển chỉ dâng chừng vài mm trong vòng 1, 2 năm, trong khi tốc độ sụt lún của chúng ta tới mấy chục mm trong vòng 1 năm.Và như vậy chúng ta thấy là thiên tai đến chậm, nhưng nhân tai đến nhanh hơn!" Sống chung với lũ Theo tiến sĩ Dương Văn Ni, trước viễn cảnh đồng bằng sông Cửu Long sẽ tiếp tục ngập úng diện rộng trong thời gian dài, thay vì chế ngự nguồn nước bằng đê điều như vẫn làm từ trước đến nay, chính quyền địa phương nên giúp cho người dân ở vùng này học cách sống chung với lũ: "Những năm gần đây, chúng ta thấy rõ ràng ngay cả trong các văn bản của nhà nước cũng không còn mạnh dạn nói chuyện chống hạn, chống mặn, chống lũ nữa, mà đang dần dần khuyến khích người dân sống chung với lũ, sống chung với mặn. Thách thức hiện nay đó là nhiều khi giải pháp sống chung đó chưa được phát triển một cách đầy đủ. Và như vậy người dân và các cấp chính quyền ở địa phương khá lúng túng khi áp dụng những mô hình cụ thể vào cuộc sống hàng ngày. Ở những tỉnh đầu nguồn như An Giang, Đồng Tháp vài chục năm trước người ta bao những đê triệt để, không cho nước lũ tràn vào trong mùa mưa, để người ta thâm canh lúa vụ ba nhằm tăng sản lượng lúa. Nhưng sau hàng chục năm sử dụng mô hình đó, bây giờ người ta đã thấy một điều rất rõ là ở những vùng đó gần như đất bị kiệt quệ về dinh dưỡng và người sản xuất phải bón phân ngày càng nhiều. Năng suất lúa thì không tăng bao nhiêu nhưng lượng phân bón phải tăng lên rất cao, do đó lợi nhuận của sản xuất lúa vụ ba này gần như không còn. Người dân ý thức được chuyện đó, chính quyền địa phương và mọi người ý thức được chuyện đó, nhưng bây giờ muốn xả nước trở lại để lấy phù sa, để lấy dinh dưỡng trở lại tự nhiên cho đất, thì đó là một vấn đề không dễ. Trong hàng chục năm qua, vì chúng ta đã giữ mực nước thấp như vậy, thành thử nhà cửa, chuồng trại, vườn tược, thậm chí mồ mả cũng xây thấp lè tè bằng với mực nước. Bây giờ nếu xả nước trở lại thì tất cả những công trình này sẽ bị chìm ngập hết. Và như vậy người dân không đồng thuận mặc dù người ta ý thức rất rõ là bây giờ phải xả nước trở lại để cho đất đai nó màu mỡ trở lại. Chúng ta cũng phải đi từng bước chứ không thể một ngày một buổi mà có giải pháp tổng thể được. Thứ nhất, phải chuyển đổi cách sử dụng đất làm thế nào để bảo đảm được thu nhập cho người dân ổn định hàng tháng, hàng năm chuyển đổi từ sinh kế không lệ thuộc vào nguồn nước sang thích nghi tốt với những nguồn nước. Khi chuyển đổi được những sinh kế cho bà con ở một vùng nào đó rồi đó thì bước tiếp theo  là phải lần lần rút người dân ra khỏi những vùng không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp nữa, ví dụ như những vùng bưng biền mà ngày xưa nó ngập rất lâu, khi mùa nước tới là nước nó ngập ba bốn mét. Những vùng này trong bao nhiêu năm qua chúng ta bao đê khô triệt để cho người dân sống trong đó, nhưng mà người ta sống với một tâm thế rất là phập phồng rủi ro, không biết đê bao bị vỡ gây ngập lụt bất cứ lúc nào, tài sản người ta xây dựng hàng chục năm có thể đổ sông đổ biển trong vòng một vài tiếng đồng hồ. Thứ ba là chúng ta cũng phải định hình lại chiến lược phát triển tổng thể của Đồng bằng sông Cửu Long và chiến lược đó phải phân khu vực. Những nơi nào mà bắt buộc chúng ta phải không cho nước nó ngập bất cứ lúc nào, thì những  khu đó, với khoa học công nghệ hiện đại, chúng ta hoàn toàn có đủ khả năng kiểm soát hoàn toàn mực nước, để không có chuyện ngập tràn lan. Dĩ nhiên là những khu này phải tương xứng với cái trình độ phát triển và phải đóng góp rất  lớn cho nền kinh tế của cả khu vực. Bởi vì đầu tư cho những khu vực này là vô cùng tốn kém và quản lý những khu này lại càng tốn kém hơn nữa. Đó là những khu vực đặc biệt phải ưu tiên, ví dụ như những khu công nghiệp, những nơi có những công trình phúc lợi công cộng như trường học, bệnh viện... Còn lại những khu vực không đóng góp thực sự lớn cho nền kinh tế thì chúng ta phải xem xét từng bước trả nó trở về với thiên nhiên. Khi chúng ta làm được điều đó đó thì tự bản thân cộng đồng đã thích nghi được rồi. Kinh nghiệm của Hà Lan Tiến sĩ Dương Văn Ni nêu ví dụ của Hà Lan, một quốc gia có giàu kinh nghiệm sống với nước, đồng thời có trình độ khoa học kỹ thuật rất cao trong việc xây dựng các đê điều và quản lý đê điều. Tuy nhiên, những năm sau này, họ thấy là cần thấy phải trả lại không gian cho dòng sông, cho nên họ đưa ra một chương trình rất lớn gọi là 'room for the river': Trong những năm mà mưa thuận gió hòa thì người ta vẫn canh tác được trên những vùng đất đó. Nhưng những năm nào mà dự đoán là thời tiết cực đoan, hay có thể xảy ra nước ngập nghiêm trọng, thì những vùng đó được cảnh báo và người ta không canh tác trong vùng đó. Vùng đó trở thành không gian để người ta chứa nước dư thừa của dòng sông. Theo tiến sĩ Dương Văn Ni, có thể áp dụng kinh nghiệm của Hà Lan cho đồng bằng sông Cửu Long : "Ở đồng bằng sông Cửu Long thật ra có hai vùng rất lớn. Một vùng là ở Tứ Giác Long Xuyên của các tỉnh như Kiên Giang và An Giang. Vùng thứ hai là vùng Đồng Tháp Mười của các tỉnh Đồng Tháp, Long An và Tiền Giang. Hai vùng này, trong tự nhiên có thể trữ được khoảng 8 đến 9 tỷ mét khối nước trong mùa mưa. Với khả năng trữ một lượng nước khổng lồ như vậy, chúng ta hoàn toàn không phải lo chuyện ngập úng của những vùng bên dưới. Mấy năm gần đây chúng ta đã biến những vùng này thành những vùng thâm canh nông nghiệp và như vậy là toàn bộ lượng nước thay vì có một không gian để tràn thì bây giờ phải tràn xuống những vùng bên dưới, gây ra ngập lụt thường xuyên, đặc biệt là ngập lụt ở những thành phố mà trong lịch sử chưa từng bị ngập, như Cần Thơ chẳng hạn. Khái niệm 'room for the river' đối với Hà Lan thì dễ làm hơn là vì cộng đồng của họ thưa thớt, họ dễ quy hoạch, dễ tính toán. Còn hiện nay những vùng như Đồng Tháp Mười hoặc Tứ Giác Long Xuyên của chúng ta thì đã có hàng triệu người dân sinh sống và đã ổn định nhà cửa cũng như vườn tược, chuồng trại. Và như vậy việc sử dụng hai vùng này mà tôi gọi là 'room for the delta' là một thách thức rất lớn, cần một nỗ lực rất lớn của toàn xã hội."   "

VOV1 - Tại Việt Nam, công tác dân số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, công tác dân số của Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.Khách mời tham gia chương trình:                                                             + Thạc sỹ, bác sỹ Phạm Hồng Quân, trưởng phòng cơ cấu và chất lượng dân số, Cục Dân số, Bộ Y tế+PGS. TS. Trịnh Hòa Bình, chuyên gia xã hội học, nguyên Giám đốc Trung tâm Điều tra dư luận xã hội (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam)  Tại Việt Nam, công tác dân số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, công tác dân số của Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Mới đây nhất, Quốc hội đã thông qua Luật Dân số 2025, đánh dấu sự thay đổi can bản, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho chính sách dân số quốc gia trong giai đoạn phảt triển mới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác dân số. 

Have A Sip tuần này, chào đón sự tham gia của Giáo sư Chung Hoàng Chương - nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế, Trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia TP. HCM). Ông đồng thời cũng là chuyên gia của tổ chức International Rivers và từng là giảng viên Khoa Á Mỹ học, Đại học Tiểu bang San Francisco. Hơn nửa thế kỷ sống, học và làm việc giữa nhiều nền văn hóa, ông dành trọn tâm huyết để lý giải mối liên hệ sâu thẳm giữa con người Việt Nam và nước.Cuộc trò chuyện mở ra hành trình độc đáo của Giáo sư Chung Hoàng Chương: từ tuổi thơ ở miền Tây, những năm tháng du học tại Châu Âu và Mỹ, đến hành trình tìm lại nguồn cội sau 1975. Sống giữa nhiều nền văn hóa, ông trải qua những xung đột bản sắc và mang trong mình nỗi lo về sự phai nhạt của các giá trị truyền thống trong nhịp sống hiện đại. Niềm đam mê dành cho sông Mekong, văn minh lúa nước và tương lai của Đồng bằng sông Cửu Long trở thành mạch xuyên suốt trong nghiên cứu của ông.#HaveASip #Vietcetera #Vietcetera_Podcast #HAS241—Cảm ơn Every Half Coffee Roasters Nam Phúc (Phú Mỹ Hưng, Tân Phú, TP.HCM) đã đồng hành cùng Vietcetera trong tập podcast này.—Đừng quên có thể xem bản video của podcast này tại: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠YouTube⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Và đọc những bài viết thú vị tại website: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Vietcetera⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠—Yêu thích tập podcast này, bạn có thể donate tại:● Patreon: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://www.patreon.com/vietcetera⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠● Buy me a coffee: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠https://www.buymeacoffee.com/vietcetera⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Nếu có bất cứ góp ý, phản hồi hay mong muốn hợp tác, bạn có thể gửi email về địa chỉ ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠team@vietcetera.com

- Phó Chủ tịch nước trao Huân chương Lao động cho học sinh đoạt giải Olympic và Khoa học kỹ thuật quốc tế năm 2025- Công an cả nước đồng loạt ra quân cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, đảm bảo an ninh, an toàn Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 14 của Đảng và các sự kiện lớn của đất nước.- Nhiều dự án đầu tư công hối hả chạy nước rút những ngày cuối năm để kịp cán đích.- Bộ Xây dựng yêu cầu sớm ban hành quy chuẩn an toàn cho chung cư có trạm sạc xe điện sau vụ việc một số chung cư ở Hà Nội và tp HCM tạm dừng nhận loại xe này trông giữ ở dưới hầm tòa nhà.- Liên minh châu Âu nhất trí khởi động các quy trình đóng băng dài hạn các tài sản của Nga.- Vừa xảy ra động đất tại Aomori – Nhật Bản mạnh 7,6 độ, cảnh báo sóng thần được đưa ra.Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã trao Huân chương Lao động hạng Nhì và hạng Ba cho các học sinh giành huy chương vàng và huy chương bạc

VOV1 - Ngày 11/12, Diễn đàn khoa học - giáo dục “Nga - Việt Nam: 75 năm hợp tác” chính thức khai mạc tại thủ đô Moscow. Diễn đàn do Bộ Khoa học và Đại học Nga; Bộ Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học-công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam phối hợp tổ chức.Diễn đàn khoa học - giáo dục “Nga - Việt Nam: 75 năm hợp tác” là hoạt động quan trọng hướng tới Năm Khoa học và Giáo dục 2026

VDVV-1940_011NPs-Niem Phat - Trich Doan Tu Khoa Kinh A Di Da.mp3PodCast ChannelsVô Vi Podcast - Vấn Đạo  Vô Vi Podcast - Băn GiảngVô Vi Podcast - Nhạc Thiền 

Thủy thủ D. bị đứt rời ngón tay phải, nhờ bảo quản phần chi thể đứt rời đúng cách ngay từ hiện trường, nên phần ngón tay bị thiếu máu 25 giờ vẫn có thể được phẫu thuật nối lại thành công. Bác sĩ khuyến cáo gì khi gặp tai nạn tương tự...

Tin tức tối 6-12: Xe giường nằm lao vào nhóm người đang ngồi uống nước bên lề đường; Khởi tố, bắt tạm giam Phạm Quang Thiện liên quan vụ án Lê Trung Khoa; Cháy nhà trong hẻm ở TP.HCM, 1 người chết...

VOV1 - Hơn nửa thế kỷ miệt mài trong giảng dạy và nghiên cứu, từ những ngày đầu ở giảng đường Liên Xô đến khi trở thành một “cây đại thụ” của ngành di truyền - chọn giống Việt Nam, GSTSKH. Viện sĩ Trần Đình Long đã gắn trọn cuộc đời mình với nông nghiệp nước nhà.Suốt gần một đời tận hiến, GSTSKH. Viện sĩ Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam đã lai tạo thành công 27 giống cây trồng mới, trong đó có 9 giống đậu tương, 6 giống lạc, 4 giống đậu xanh, giống lúa VX83, giống Đại mạch Api, 2 giống Hướng dương, giống Vừng V6, giống khoai lang VX37, giống cỏ ngọt ST88, ST77… Với những đóng góp bền bỉ, ông đã nhận được nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba; Huy chương Kháng chiến hạng Nhất; 6 Bằng Lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; nhiều giải thưởng trong và ngoài nước. Năm 2024, ông được Viện Hàn lâm Khoa học Nga (RAS) vinh danh là một trong 6 nhà khoa học Việt Nam tiêu biểu, đồng thời được Ban Tuyên giáo Trung ương tôn vinh trong chương trình “Hồ Chí Minh - Hành trình khát vọng”. Năm 2025, ông được vinh danh Công dân Thủ đô ưu tú - phần thưởng xứng đáng cho một cuộc đời tận hiến cho nông nghiệp Việt Nam, cho những mùa vàng của đất nước.

VOV1 - 3 ngày qua, Hà Nội trong top 10 thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới. Bản đồ quan trắc không khí nhiều khu vực ở nội thành Hà Nội như Thanh Xuân, Tây Hồ, Vĩnh Tuy, đường Lê Duẩn xuất hiện màu đỏ sẫm, có hại cho sức khỏe người dân.UBND thành phố vừa có công văn tăng cường các biện pháp cấp bách về kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí trên địa bàn thành phố, trong đó yêu cầu Sở Giáo dục và Đào tạo thông báo, hướng dẫn các trường học hạn chế các hoạt động ngoài trời cho học sinh trong các khung giờ và ngày có chất lượng không khí ở mức "Xấu" trở lên. Trường hợp chất lượng môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, chỉ đạo các trường học tạm dừng hoặc điều chỉnh thời gian làm việc, học tập.Diễn biến ô nhiễm không khí những ngày đầu tháng 12 này trùng khớp với cảnh báo được Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa ra cách đây một tuần, yêu cầu UBND TP Hà Nội và 6 địa phương khu vực đồng bằng Bắc Bộ triển khai biện pháp khẩn cấp ứng phó với đợt ô nhiễm dự báo kéo dài từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12. Để có cái nhìn rõ hơn về hiện trạng ô nhiễm môi trường không khí cũng như các giải pháp khắc phục, Câu chuyện Thời sự hôm nay bàn về vấn đề này với sự tham gia của PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, nghiên cứu viên cao cấp của Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu.

Nhiều nhà văn, nhà phê bình bày tỏ niềm vui, xúc động khi cuốn tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh được tôn vinh xứng đáng. Sau đây là chia sẻ của PGS.TS Phạm Xuân Thạch và nhà thơ Trần Đăng Khoa.

VOV1 - Tại sự kiện “Diễn thuyết truyền cảm hứng: Công nghệ đột phá tương lai” thuộc Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, PGS. Đỗ Thanh Nhỏ, đã gây ấn tượng mạnh với công trình “trái tim robot mềm” – mô hình tim nhân tạo có khả năng mô phỏng nhịp đập y như thật.

VOV1 - Khoa học không chỉ là hành trình khám phá thế giới, mà còn là cách con người kiến tạo tương lai. Tinh thần ấy đã được thể hiện mạnh mẽ tại sự kiện “Diễn thuyết truyền cảm hứng: Công nghệ đột phá tương lai”, diễn ra sáng 2/12, trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025.GS. Ho-Young Kim- Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc) mang đến một góc nhìn hoàn toàn mới về robot học thông qua mô hình trí tuệ vật lý.

Nu het academisch jaar ten einde loopt, schrijven duizenden internationale studenten zich in voor vakantiewerk. Maar experts waarschuwen dat als er iets misgaat, maar weinig weten wat hun wettelijke rechten zijn of hoe ze bijvoorbeeld achterstallig loon kunnen terugkrijgen.

VOV1 - Nhân kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Trung Quốc và “Năm giao lưu nhân văn Việt - Trung”, Tuần lễ Văn hóa, Du lịch, Khoa học và công nghệ Quảng Tây được tổ chức từ nay đến ngày 28.11 tại Trung tâm Văn hóa Trung Quốc (số 300 phố Kim Mã, phường Ngọc Hà, Hà Nội).

Với mục tiêu triển khai bộ sách giáo khoa thống nhất từ lớp 1 đến lớp 12 vào năm học 2026-2027, ngành giáo dục đang hướng tới phương án chọn một bộ sách theo cấp học từ ba bộ sách hiện hành được nhiều chuyên gia cho là giải pháp tối ưu.

Khi năm học kết thúc, hàng ngàn sinh viên quốc tế đang đăng ký làm việc trong kỳ nghỉ. Tuy nhiên, nếu có vấn đề xảy ra, các chuyên gia cảnh báo rằng rất ít người hiểu được quyền lợi pháp lý của mình, hoặc cách lấy lại tiền lương chưa trả.

As the academic year ends, thousands of international students are signing on for holiday work. But if things go wrong, experts warn that few understand their legal entitlements or how to recover unpaid wages. - เรื่องราวของนักศึกษาต่างชาติที่ไปทำงานช่วงปิดเทอม โดยขาดความรู้เรื่องสิทธิแรงงาน ทำให้เขาถูกโกงค่าแรงเกือบหมื่นดอลลาร์และต้องอดทนอยู่ในสภาพเลวร้ายที่ฟาร์มในแถบชนบทในออสเตรเลีย ผู้เชี่ยวชาญชี้ การจงใจไม่จ่ายค่าจ้างหรือเงินสวัสดิการแก่พนักงานถือเป็นความผิดอาญา

VOV1 - Trong bối cảnh Việt Nam có tốc độ già hoá dân số nhanh nhất thế giới, hệ thống bệnh viện lão khoa hoặc khoa lão trong bệnh viện đa khoa tỉnh cần được mở rộng và nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi.

VOV1 - Vượt qua 269 tác phẩm hội họa, 18 tác phẩm xuất sắc nhất đã được trao giải tại Cuộc thi vẽ tranh “Tiếng vang lịch sử” năm 2025 do Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học (VHKH) Văn Miếu – Quốc Tử Giám; Câu lạc bộ Họa sĩ màu nước Hà Nội, Mây thênh thang đồng tổ chức.

VOV1 - Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám chính thức ra mắt “Trải nghiệm di sản số Việt Nam Diệu Sử”. Ứng dụng công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR) kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI), đánh dấu bước đột phá trong bảo tồn và quảng bá di sản bằng công nghệ hiện đại.

VOV1 - Theo số liệu điều tra toàn quốc của Bệnh viện Nội tiết Trung ương, tỉ lệ mắc đái tháo đường tại Việt Nam chiếm hơn 7% dân số, trong đó hơn 55% bệnh nhân có biến chứng. Ths.Bs Phan Diễm Quỳnh, Khoa Đái tháo đường, BV Nội tiết Trung ương tư vấn nâng cao ý thức phòng ngừa, điều trị căn bệnh này

As the academic year ends, thousands of international students are signing on for holiday work. But if things go wrong, experts warn that few understand their legal entitlements or how to recover unpaid wages.

VOV1 - Giáo sư Nguyễn Đức Khương – Giám đốc điều hành Trường Kinh doanh Leonard de Vinci – EMLV, Pháp, đồng thời là Chủ tịch AVSE Global (Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam Toàn cầu) vừa được vinh danh trong danh sách “Những gương mặt kiến tạo ảnh hưởng toàn cầu tại châu Á”.

Nhiều người thường xuyên nhổ tóc một cách khó kiểm soát, dẫn đến những mảng hói. Các chuyên gia chia sẻ hành vi này có thể không chỉ là một thói quen xấu, mà là dấu hiệu của một rối loạn tâm thần có tên: nhổ tóc bệnh lý.

VOV1 - Từ ngày 2 – 6/12/2025, tại Hà Nội, sẽ diễn ra Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025. Thông tin vừa được Quỹ VinFuture công bố.

VOV1 - Làm thế nào để thúc đẩy sản xuất nông nghiệp xanh - đảm bảo sinh kế cho hàng chục triệu nông dân? Cần làm gì để “chuyển đổi xanh” không chỉ là khẩu hiệu, mà thực sự trở thành hành động trong từng cánh đồng, trang trại, doanh nghiệp? PGS - TS Đào Thế Anh, Chủ tịch Hội Khoa học phát triển nông

Ngày 17-11, Bộ Công an cho biết Cơ quan An ninh điều tra đã quyết định khởi tố và ra lệnh bắt tạm giam ông Lê Trung Khoa và ông Đỗ Văn Ngà về tội làm, tàng trữ, phát tán thông tin chống Nhà nước.

Bạn có thường uống nước ngọt không đường hoặc dùng chất làm ngọt nhân tạo - đường hóa học - để thay thế đường tự nhiên? Gần đây, nhiều thông tin trên mạng gây lo ngại rằng ăn đường hóa học lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc trí nhớ. Khoa học hiện nay nhận định thế nào?

VOV1 - Ngày 07/11, tại Samarkand, Uzbekistan, Kỳ họp lần thứ 43 Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã bầu ông Khaled El-Enany, quốc tịch Ai Cập, làm Tổng Giám đốc UNESCO nhiệm kỳ 2025-2029, với 172 phiếu ủng hộ trên tổng số 174 phiếu bầu.

VOV1 - Ngày 08/11 tại tại Samarkand, Uzbekistan, Kỳ họp lần thứ 43 Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã nhất trí thông qua dự thảo Nghị quyết do Việt Nam đề xuất, với sự đồng tác giả và ủng hộ của 71 quốc gia.

- Các đại biểu Quốc hội đề nghị sửa Luật Quản lý nợ công toàn diện, tăng phân cấp, giám sát chặt việc sử dụng vốn vay, nhất là vốn ODA. - Sau hơn một tuần diễn ra sôi động, Hội chợ Mùa Thu lần thứ Nhất năm 2025 vượt xa mục tiêu đề ra với tổng doanh thu trực tiếp gần 1.000 tỷ đồng, tổng giá trị giao dịch hợp đồng và biên bản ghi nhớ đạt gần 5.000 tỷ đồng.- Tại Hội thảo Khoa học Quốc tế về Biển Đông lần thứ 17 khai mạc sáng nay tại Đà Nẵng, các học giả, nhà ngoại giao và chuyên gia quốc tế đã cùng chia sẻ tầm nhìn về hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững trên biển.- Miền Trung lại oằn mình trong đợt mưa lớn, nước lũ dâng cao gây ngập sâu, chia cắt nhiều khu vực từ thành phố Huế đến Quảng Ngãi. Hàng chục nghìn hộ dân phải sơ tán tránh lũ, chính quyền và lực lượng chức năng căng mình ứng phó với bão Halmegi có thể giật tới cấp 15 đang hướng vào các tỉnh miền Trung.- Nước Mỹ đã sẵn sàng cho “Ngày bầu cử”, với một loạt cuộc bỏ phiếu quan trọng dự kiến vào ngày mai. Đây được xem là phép thử  lớn nhất đối với chính quyền Tổng thống Đô-nan Trăm sau gần 1 năm cầm quyền.- Thủ tướng Nga tới Hàng Châu, bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc hai ngày theo lời mời của Thủ tướng Lý Cường.

VOV1 - Nhân Ngày Đô thị Thế giới 31/10, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã công bố danh sách 58 thành phố được lựa chọn vào Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO năm nay.

VOV1 - Để công nghiệp văn hóa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, Việt Nam cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng văn hóa hiện đại. Đây là nhận định được các nhà khoa học đưa ra tại Hội thảo Khoa học quốc tế “Công nghiệp văn hóa với phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế”.

We get to know Yasmin more and she is the shyest person in the world but we'll figure her out eventually. We ask to give the most honest opinion of Khoa.

VOV1 - Thúc đẩy quan hệ đối tác góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước trong khu vực. Đây là nội dung được đưa ra tại Cuộc họp Ban chỉ đạo Chương trình Thủy văn Quốc tế khu vực Châu Á - Thái Bình Dương lần 32 do Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu tổ chức sáng nay (22/10)

Hội thảo Khoa học Raydel 2025 không chỉ là dịp giới thiệu những nghiên cứu khoa học mới nhất về hoạt chất Policosanol – “bí mật” của sức khỏe tim mạch và tuổi thọ, mà còn mở ra những triển vọng hợp tác sâu rộng trong lĩnh vực y tế giữa Việt Nam và Cuba.

VOV1 - Bộ GD&ĐT lấy ý kiến xử phạt học sinh xúc phạm giáo viên: Giải pháp nào cho thỏa đáng? PGS TS Đặng Thị Thanh Huyền, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Quản lý Giáo dục - Học viện Quản lý giáo dục sẽ cùng bàn luận.

VOV1 - Đổi mới sáng tạo đang được Đảng, Nhà nước xác định là trụ cột phát triển cùng với khoa học và công nghệ. Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo vừa được Quốc hội thông qua, cùng các cơ chế ưu đãi sẽ mở đường cho doanh nghiệp bứt phá, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vững mạnh.

VOV1 - Ngày 26/9, tại phường Quy Nhơn, Bảo tàng tỉnh Gia Lai phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức công bố một số kết quả khai quật khảo cổ học tại phế tích tháp Phú Ân, thôn Phú Hưng, xã Bình Hiệp.

Hơn ba năm kể từ khi được công bố, một ăng-ten không gian sâu mới đang được đưa vào hoạt động tại Tây Úc. Chiếc đĩa thu sóng khổng lồ này là dự án hợp tác giữa Cơ quan Vũ trụ Châu Âu và Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Khối Thịnh vượng chung Úc (C-S-I-R-O), nhằm mở rộng khả năng nghiên cứu vũ trụ, bao gồm cả các nhiệm vụ theo dõi Mặt Trời để phát hiện hoạt động năng lượng mặt trời có thể gây nguy hiểm.

Một sinh viên y khoa Đại học Melbourne bị phát hiện quay lén phụ nữ trẻ tại ký túc xá sinh viên ở trung tâm thành phố. Mặc dù cảnh sát thu giữ hàng trăm bức ảnh và video bí mật ghi lại trong điện thoại và máy tính xách tay, nam sinh 23 tuổi này vẫn không bị ghi án tích. Luật sư Đan Phượng lý giải khía cạnh pháp lý đằng sau quyết định này.

VDVV-1846_1885 -Giu Cai Chia Khoa NMADĐP De Mo Nhung Gi Lo Bich Trong Noi Tam Noi Tang Cua Chung Ta.mp3PodCast ChannelsVô Vi Podcast - Vấn Đạo  Vô Vi Podcast - Băn GiảngVô Vi Podcast - Nhạc Thiền