Podcasts about hoa k

Người dân Ukraine thận trọng một cách lạc quan rằng chiến tranh có thể sớm kết thúc, khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết, kế hoạch hòa bình sửa đổi của Hoa Kỳ dành cho Ukraine, có vẻ dễ chấp nhận hơn. Điều này diễn ra trong bối cảnh, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng ,đây có thể là bước ngoặt đối với an ninh châu Âu, khi Ukraine tăng cường quốc phòng dài hạn, với một thỏa thuận mua máy bay chiến đấu lớn của Pháp.

Trong số các thỏa thuận về thương mại và an ninh – quốc phòng mà Washington và Seoul cùng thông báo hôm 14/11/2025, hồ sơ đáng quan tâm nhất là việc Hoa Kỳ chấp nhận để Hàn Quốc đóng tầu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân cho hải quân cả hai nước. Dự án này, nếu được thực hiện, đánh dấu một bước ngoặt lớn, khẳng định hơn nữa thế thống trị của Hàn Quốc trong lĩnh vực công nghiệp hàng hải cũng như là sức mạnh hải quân nước này. « Ngành đóng tàu, lá chủ bài để Hàn Quốc đàm phán thuế quan với Mỹ », ngày 23/06/2025, trang Le Marin chuyên về kinh tế hàng hải đã đưa ra nhận định này. Seoul sở hữu một công nghiệp đóng tàu bậc nhất thế giới, chỉ sau Trung Quốc. Thậm chí nước Mỹ của Donald Trump, ngày càng bị Trung Quốc bỏ xa trong lĩnh vực hàng hải, gần đây phải đưa tàu chiến của mình đến bảo trì tại các xưởng của Hàn Quốc, một quyết định mang tính chiến lược. Truyền thống hàng hải lâu đời Thế mạnh ngành công nghiệp này đã có từ xa xưa, nhưng chúng thực sự trở thành một trong những chiến lược quan trọng của đất nước khi tổng thống Park Chung Hee (1962 – 1979) lên nắm quyền. Trong thập niên 1960, ông đã quyết định thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp nặng, bao gồm cả sản xuất thép (Hàn Quốc là nhà sản xuất thép hàng thứ tư trên thế giới), vượt qua Nhật Bản vào thời điểm chuyển giao thế kỷ, vốn thống lĩnh thị trường đóng tàu trong một thời gian dài sau Đệ Nhị Thế Chiến cho đến khi bị ngành đóng tàu giá rẻ Trung Quốc cạnh tranh gay gắt. Từ Seoul, thông tín viên Trần Công nhắc lại đôi nét lịch sử phát triển ngành đóng tàu Hàn Quốc : « Từ thời Đô đốc Yi Sun Sin (1545 – 1598), kỹ nghệ đóng tàu của Triều Tiên đã góp phần quyết định giúp quân dân Hàn Quốc đánh bại hải quân Nhật Bản trong cuộc chiến tranh bảo vệ đất nước. Chiến thuyền “Tàu Rùa” với cấu trúc bọc sắt độc đáo đã trở thành nền tảng lịch sử cho truyền thống hàng hải của quốc gia này. Bước sang thời cận đại, ngành đóng tàu Hàn Quốc chính thức hình thành từ năm 1929 với sự ra đời của các xưởng cơ khí và cơ sở đóng tàu đầu tiên. Giai đoạn Thế chiến II và thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng khiến đất nước chìm trong xung đột, nhưng nhu cầu tàu vận tải và quân sự đã tạo nền móng ban đầu cho kỹ thuật đóng tàu hiện đại. Đến cuối thập niên 1960, sau khi Hyundai bước vào lĩnh vực đóng tàu, mở ra bước ngoặt lịch sử và đặt nền móng cho sự trỗi dậy của ngành. Tuy nhiên sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và áp lực cạnh tranh giá rẻ từ Trung Quốc, ngành đóng tàu Hàn Quốc từng có giai đoạn chững lại nghiêm trọng vào những năm 2012–2016. » Tại Ulsan (đông nam Hàn Quốc), xưởng đóng tàu lớn nhất thế giới của tập đoàn Hyundai Heavy Industries (HHI), cung cấp việc làm cho khoảng 21 ngàn người lao động, mỗi năm cho xuất xưởng đến 50 loại tầu cỡ lớn bao gồm thương mại và quân sự. Năm 2024, hãng HHI ký kết đến 9 tỷ đô la hợp đồng, theo như phóng sự của kênh truyền hình Pháp France 24 ngày 29/10/2025. Một trong những mặt hàng chủ lực của Ulsan là tàu chở khí hóa lỏng, xưởng này có thể cung cấp mỗi năm từ 13-14 chiếc với ba loại tải trọng khác nhau 176, 180 và 216 ngàn tấn, theo như một phóng sự khác của Le Monde (ngày 16/09/2022). Cũng theo thông tín viên Trần Công, « ngày nay, Hàn Quốc đã vươn trở lại vị trí cường quốc số một thế giới về đóng tàu, đặc biệt ở các dòng tàu công nghệ cao như tàu chạy bằng khí hóa lỏng (LNG carrier), tàu chở dầu thô cực lớn (VLCC), tàu chạy methanol và các loại tàu thân thiện môi trường. Ba tập đoàn HD Hyundai, Hanwha Ocean và Samsung Heavy Industries dẫn đầu toàn cầu về công nghệ, tiêu chuẩn an toàn và khả năng chế tạo tàu cỡ lớn. Ngành đóng tàu hiện là trụ cột kinh tế, chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu (khoảng 7%-8%) và là biểu tượng cho năng lực kỹ thuật, công nghiệp và sáng tạo của Hàn Quốc trong kỷ nguyên mới. » Ngành đóng tầu : Một trong những trụ cột kinh tế Một nhịp độ sản xuất khiến các đối thủ châu Âu vất vả đuổi theo. Ngay vào năm 1987, xưởng đóng tàu của Thụy Điển là Kockums đã phải tuyên bố phá sản. Báo Pháp Le Marin cho biết, trước khi Donald Trump đe dọa áp thuế, xuất khẩu của Hàn Quốc đạt mức kỷ lục trong năm 2024. Các phân tích dữ liệu cho thấy, ngành đóng tàu là một trong những đầu tàu chính của kinh tế đất nước : lĩnh vực này chiếm gần 4% tổng kim ngạch xuất khẩu Hàn Quốc và trong năm 2024, đã tăng lên gần 20% so với năm 2023. Để có thể phát triển mạnh ngành công nghiệp này, Hàn Quốc đã có những chiến lược như thế nào ? Đâu là những thế mạnh của ngành công nghiệp đóng tầu Hàn Quốc ? Thông tín viên Trần Công giải thích tiếp : « Hàn Quốc sở hữu lợi thế địa lý hiếm có trong ngành đóng tàu khi gần như bốn bề giáp biển, chỉ phần phía bắc tiếp giáp Triều Tiên nên mọi hướng phát triển kinh tế đều tự nhiên hướng ra đại dương. Với bờ biển dài, nhiều vịnh sâu, khí hậu ổn định và hệ thống cảng tự nhiên thuận lợi, Hàn Quốc từ lâu đã hình thành truyền thống hàng hải và nền tảng phát triển công nghiệp biển mạnh mẽ. Vị trí nằm giữa Trung Quốc – Nhật Bản cũng tạo ra mạng lưới thương mại nhộn nhịp, thúc đẩy nhu cầu đóng tàu và dịch vụ kho bãi cảng biển (logistics). Song song với lợi thế địa lý, Hàn Quốc còn dẫn đầu thế giới về công nghệ đóng tàu, đặc biệt ở các lĩnh vực LNG carrier, VLCC, tàu chạy nhiên liệu xanh và hệ thống tự động hóa thông minh. Quan hệ chặt chẽ với Mỹ, châu Âu và các tập đoàn năng lượng toàn cầu giúp Hàn Quốc luôn tiếp cận sớm tiêu chuẩn mới, công nghệ mới và giữ vị thế đối tác chiến lược trong các dự án hải quân, hải dương. Ba tập đoàn HD Hyundai, Hanwha Ocean và Samsung Heavy Industries duy trì mạng lưới hợp tác mạnh mẽ, từ Nghiên cứu – Phát triển (R&D) đến sản xuất, tạo ra hệ thống công nghệ bậc nhất thế giới. Về chiến lược phát triển, Hàn Quốc đặt mục tiêu duy trì vị trí dẫn đầu bằng cách tập trung vào các loại tàu giá trị cao, đầu tư mạnh vào nhiên liệu sạch như LNG–amoniac–methanol, đẩy nhanh áp dụng công nghệ số trong ngành công nghiệp đóng tàu (digital shipyard), và mở rộng lĩnh vực hải dương như tàu Sản xuất, Lưu trữ và Hạ tải (FPSO), tàu khoan (drillship), tàu khai thác khí thiên nhiên hóa lỏng (FLNG). Nhà nước hỗ trợ qua chính sách tín dụng xuất khẩu, đào tạo nhân lực tay nghề cao và quy hoạch các cụm công nghiệp biển. Nhờ định hướng dài hạn này, ngành đóng tàu Hàn Quốc tiếp tục giữ vai trò trụ cột trong kinh tế quốc gia và là tâm điểm của tương lai công nghiệp biển toàn cầu. » Đóng tàu nhanh, chi phí thấp và kỹ thuật tiên tiến là những lợi thế cạnh tranh mạnh của Hàn Quốc, hiện chiếm đến ¼ thị phần thế giới. Đây cũng chính là những thứ mà nước Mỹ đang thiếu. Trên bảng xếp hạng, Trung Quốc và Hàn Quốc chiếm các vị trí đầu bảng, còn Hoa Kỳ hầu như vắng bóng. Báo cáo của Quốc Hội Mỹ đưa ra hồi tháng 11/2023, được tờ Wall Street Journal (23/09/2024) dẫn lại, cho thấy Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản sản xuất ra những con tàu chiếm hơn 90% trọng tải của thế giới, trong khi Mỹ chỉ đóng có 0,2%. Từ thương mại đến quân sự Việc tổng thống Mỹ Donald Trump bật đèn xanh cho phép Hàn Quốc đóng tầu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đánh dấu một bước ngoặt lớn trong ngành công nghiệp hàng hải đất nước. Một mặt, « điều này cho thấy Washington hoàn toàn thừa nhận tầm quan trọng vị thế chiến lược của Hàn Quốc với tư cách là một cường quốc hàng hải và đồng minh đáng tin cậy ở Ấn Độ - Thái Bình Dương. Sự ủng hộ của Hoa Kỳ không chỉ mang tính chính trị, mà còn có thể mang lại sự hợp tác chặt chẽ về công nghệ, phát triển công nghiệp và lập kế hoạch tác chiến », theo như đánh giá của nhà nghiên cứu Yu Ji-hoon, cựu sĩ quan Hải quân Hàn Quốc, người đã tham gia sâu rộng vào các chương trình tàu sân bay và tàu ngầm của Hải quân, trong một chương trình của Arirang News (12/11/2025). Mặt khác, điều này cho phép Seoul thực hiện tham vọng tăng cường năng lực phòng thủ hải quân mà nhiều đời tổng thống đã theo đuổi nhưng bất thành do vấp phải sự phản đối từ Mỹ. Tuy nhiên, quyết định đóng tầu ngầm trong nước của tổng thống Lee Jae Myung cũng làm dấy lên nhiều tranh luận trong giới chuyên gia và truyền thông Hàn Quốc cũng như quốc tế, khi lo rằng tham vọng này của Seoul có nguy cơ mở ra một cuộc chạy đua vũ trang trong vùng Đông Bắc Á. Từ Seoul, thông tín viên Trần Công tường thuật : « Sau khi Tổng thống Lee Jae-myung công khai mong muốn đóng tàu ngầm hạt nhân (SSN) tại Hàn Quốc, việc tự đóng SSN trong nước đang tạo ra làn sóng ý kiến mạnh mẽ từ giới chuyên gia, khu vực và báo chí quốc tế. Giáo sư Mun Geun-sik (Hanyang University) khẳng định Hàn Quốc hoàn toàn có năng lực nội địa hóa SSN, từ thiết kế thân tàu, chế tạo lò phản ứng tới hệ thống điều khiển – điều mà Philadelphia không thể đáp ứng do thiếu toàn bộ hạ tầng tàu ngầm. Nghị sĩ Yoo Jung-ju cũng nhấn mạnh rằng Philadenphia chỉ là xưởng đóng tàu thương mại, và nếu xây dựng dây chuyền hạt nhân từ đầu sẽ mất 5 – 10 năm, nên “đóng trong nước là lựa chọn duy nhất hợp lý”. Giáo sư Peter Ward (Sejong Institute) đưa ra góc nhìn chiến lược hơn, cho rằng Hàn Quốc cần thành lập Ủy ban Mỹ – Hàn về đóng tàu ngầm để kết nối Nghiên cứu & Phát triển – sản xuất – chuỗi cung ứng nhằm rút ngắn thời gian triển khai và giải quyết các rào cản pháp lý. Trong khi đó, giáo sư Kim Yong-hun (Amherst College) nhấn mạnh trở ngại thực sự không phải công nghệ, mà là nhiên liệu hạt nhân, và dự báo Mỹ vẫn muốn giữ quyền kiểm soát phần lò phản ứng trong khuôn khổ hợp tác. Báo chí Nhật Bản đánh giá rằng Hàn Quốc đã âm thầm chuẩn bị năng lực đóng tàu ngầm hạt nhân trong nhiều thập kỷ, nhưng kế hoạch liên tục bị đình trệ vì phụ thuộc hoàn toàn vào sự chấp thuận của Mỹ trong vấn đề cung cấp uranium làm giàu. Các tờ như Sankei Shimbun và Mainichi nhận định việc Tổng thống Lee Jae-myung công khai theo đuổi SSN, cộng với sự đồng thuận mới từ Washington, đã tạo ra “cơ hội thực tế đầu tiên” để Seoul hiện thực hóa chương trình vốn bị bỏ lỡ từ những năm 1990. Tuy nhiên, truyền thông Nhật cũng cảnh báo rằng nếu Hàn Quốc sở hữu tàu ngầm hạt nhân, cục diện an ninh Đông Bắc Á sẽ biến động mạnh, đẩy Trung Quốc vào trạng thái cảnh giác cao độ và làm gia tăng cạnh tranh chiến lược trong khu vực. Bắc Triều Tiên thậm chí chỉ trích kế hoạch của Seoul là “màn dạo đầu cho hiệu ứng domino hạt nhân”, đồng thời tuyên bố sẽ tăng cường hợp tác quân sự với Trung–Nga để đối trọng. Dù vậy, các chuyên gia Hàn Quốc đều thống nhất nhận định : nếu vấn đề nhiên liệu được tháo gỡ, Hàn Quốc có đủ năng lực công nghiệp để tự đóng SSN, và đây sẽ là bước ngoặt nâng tầm tự chủ quốc phòng trong bối cảnh môi trường an ninh khu vực ngày càng biến động. » Dự án hợp tác đóng tầu ngầm Hàn – Mỹ có thể biến thành hiện thực hay không vẫn là một câu hỏi lớn vì nhiều lý do. Tuy nhiên, hầu hết giới chuyên gia đều có chung một nhận xét : Để rút ngắn khoảng cách với lực lượng hải quân Trung Quốc, nước Mỹ của Donald Trump giờ phải dựa vào các đồng minh châu Á. Ông cũng hiểu rằng khẩu hiệu « America First » còn đồng nghĩa với « America Alone » !

Một thẩm phán tại Hoa Kỳ đã bác bỏ hai cáo buộc hình sự cấp cao do chính quyền Trump đưa ra, đối với những người bị coi là kẻ thù của Tổng thống. Vị thẩm phán cho rằng chính quyền đã vi phạm Hiến pháp, khi bổ nhiệm Lindsay Halligan để truy tố hai người nói trên, khiến các cáo buộc mà bà này đưa ra là bất hợp pháp.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine đã gần kề, trong khi Volodymyr Zelenskyy đã đồng ý về nguyên tắc một khuôn khổ hòa bình mới do Hoa Kỳ đề xướng.

Các nhà lãnh đạo thế giới đã ca ngợi hội nghị thượng đỉnh G20 đầu tiên tại châu Phi là một thắng lợi cho chủ nghĩa đa phương, ngay cả khi họ đang giải quyết các thách thức về biến đổi khí hậu, bất bình đẳng và chiến tranh, trong bối cảnh các cuộc cạnh tranh địa chính trị đang thay đổi. Sự vắng mặt đáng chú ý của Tổng thống Donald Trump đã đặt ra câu hỏi về vai trò của Hoa Kỳ trong một trật tự thế giới đang thay đổi.

Sau những « bong bóng » tin học, internet hay địa ốc, giờ đây đến lượt bong bóng AI đe dọa lại đẩy thế giới vào một cuộc khủng hoảng tài chính. Nhiều ngân hàng lớn từ đầu tháng 10/2025 liên tục báo động trước một kịch bản tai hại khi mà nhiều tập đoàn trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo dù thua lỗ bạc tỷ nhưng vẫn thu hút đầu tư, cổ phiếu trên các sàn chứng khoán vẫn được trao đổi với những cái giá « trên trời ». Những lo ngại đó bắt nguồn từ đâu, căn cứ trên những cơ sở nào, hiện tượng « vết dầu loang » lần này tai hại đến đâu và liệu đã quá trễ để ngăn chận kịch bản tệ hại nhất ? Lạc quan thái quá Hôm 18/11/2025 chủ tịch tổng giám đốc tập đoàn Google, Sundar Pichai, người đang đầu tư đến 90 tỷ đô la từ đầu năm 2025 để phát triển AI nhìn nhận một cơn sốt công nghệ trí tuệ nhân tạo và ông lo rằng, nếu xảy ra khủng hoảng, không một tập đoàn nào trên thế giới tránh khỏi.  «  Đúng là khi chúng ta đang ở trong một chu kỳ mà, một cách tập thể, tất cả các nhà đầu tư đang vượt quá đà. Trong trường hợp cụ thể, công nghệ internet quả thực là hiện đang có quá nhiều vốn đầu tư vào lĩnh vực này. Đương nhiên là không một ai nghi ngờ về tầm mức quan trọng, cũng như tác động của lĩnh vực này trong đời sống của mỗi chúng ta. Internet đã thay đổi hoàn toàn nếp sống và cách chúng ta làm việc trong một thế giới digital. Tôi nghĩ rằng công nghệ AI cũng sẽ như vậy thôi … Vỡ bong bóng AI là điều khó tránh khỏi … Như những con thiêu thân, các nhà đầu tư trên thế giới, kể cả tập đoàn Sundar Pichai đang điều hành, « điên cuồng » thổi nên bong bóng AI :  « Mới chỉ cách nay 4 năm Google đầu tư chưa tới 30 tỷ đô la hàng năm để phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo. Nhưng năm nay thì khoản đầu tư này đã vượt ngưỡng 90 tỷ đô la. Nếu như chúng ta cộng lại tất cả đầu tư từ các doanh nghiệp vào AI thì tổng số vốn lên tới hơn 1.000 tỷ chỉ để phát triển cơ sở hạ tầng cần thiết trong lĩnh vực này ». Theo báo cáo hàng tháng của ngân hàng Bank of America công bố hôm 14/10/2025 nguy hiểm lớn nhất trong mắt các nhà đầu tư trên thế giới giờ đây là kịch bản vỡ bóng AI. Mối lo ngại này lấn át cả những mối bận tâm về lạm phát tại Hoa Kỳ, trước cả những nghi vấn về chính sách tiền tệ của Cục Dự Trữ Liên Bang, hay những mối đau đầu vì chính sách thuế quan chính quyền Trump ban hành gây trở ngại cho giao thương quốc tế. Ngày 08/10/2025 là một « bước ngoặt » trong trên các sàn chứng khoán khi mà cổ phiếu các tập đoàn công nghệ kỹ thuật số, đặc biệt là chỉ số Nasdaq tại Wall Street bắt đầu mất giá sau 6 tháng liên tiếp « tăng trưởng theo chiều thẳng đứng ». Lý do ngân hàng Goldman Sachs công bố một báo cáo với nghi nhận sức mạnh tài chính trên thế giới hiện đang tập trung cả vào « 10 doanh nghiệp lớn nhất của Mỹ », chiếm gần một phần tư toàn bộ thị trường cổ phiếu, và đây là một « mức độ tập trung » mà ngân hàng này đánh giá không lành mạnh. Chỉ nội Nvidia, trung tâm bàn cơ công nghệ kỹ thuật số và AI có trị giá chứng khoán hơn 5.000 tỷ đô la, lớn hơn cả GDP của Đức, một trong 5 nền kinh tế hàng đầu thế giới. Liền sau đó đến lượt Ngân hàng Anh, từ Luân Đôn cũng đưa ra một cảnh báo tương tự và dự báo « một đợt điều chỉnh ở quy mô lớn ảnh hưởng đến các thị trường tài chính toàn cầu » Hiện tượng đầu tư  « điên cuồng » vào AI Cả hai báo cáo của nói trên khơi lại các kịch bản « vỡ bong bóng » tin học, internet, địa ốc trước đây. Tình hình có vẻ xấu đi thêm. Trả lời đài phát thanh Bỉ RTBF chuyên gia về tài chính và cũng là một cổ động mua bán chứng khoán Grégory Guilmin ghi nhận : « Quả thực là trong những ngày qua, chứng khoán giảm mạnh, giảm hơn 5 %. Thị trường bị dao động nhiều hơn chủ yếu do lo ngại vỡ bong bóng công nghệ trí tạo thông minh (...) Nhìn lại 30-40 năm vừa qua, từng xảy ra nhiều khủng hoảng do vỡ bong bóng tài chính. Đôi khi tác động rất là mạnh -như vụ vỡ bong bóng tin học hồi năm 2000, nhưng cũng có khi hậu quả không nghiêm trọng lắm. Thành thử nếu chúng ta đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau thì không lo bị thua lỗ và có thể là sẽ vượt qua được khó khăn này thôi ». Vẫn trên đài phát thanh Bỉ, Benoit Gailly giảng dậy tại đại học Louvain nói đến một sự tin tưởng và những kỳ vọng quá đáng từ phía các nhà đầu tư vào thông minh nhân tạo : « Thông thường, trong ngắn hạn mọi người có khuynh hướng lạc quan quá trớn về những phát minh công nghệ mang lại. Người ta cứ nghĩ rằng chỉ cần có công nghệ là mọi thứ có thể thay đổi trong một sớm một chiều. Trong quá khứ, điều này đã được kiểm chứng khi con người phát minh ra xe hơi, cũng như từ khi chúng ta có internet, hay dùng những công nghệ mới … và ai cũng nghĩ rằng, thông minh nhân tạo cũng sẽ, chỉ trong chớp mắt, sẽ đem lại một cuộc cách mạng rất lớn. Chính vì thế mà các nhà đầu tư hồ hởi quá đáng, mạnh dạn đổ tiền vào công nghệ AI. Tất cả chúng ta đều đang quá lạc quan ». « Không một ai được lành lặn » Các tập đoàn lớn trong thế giới digital của Mỹ đều đua nhau cho ra đời những công cụ « thông minh nhân tạo của riêng mình, mà điển hình là Grok, hay xAI. Theo thống kê của cơ quan tư vấn Gartner trong năm 2025 thế giới « rót » từ 1.000 tỷ đến 1.500 tỷ đô la tiền vốn vào các công ty trong lĩnh vực AI. Bốn tên tuổi hàng đầu trên thế giới là Google, Meta, Amazon và Microsoft đã chi ra 350 tỷ đô la từ đầu năm đến nay để phát triển các cơ sở hạ tầng để « thông minh nhân tạo » nảy sinh. Số tiền khổng lồ này được dùng vào các khâu từ mua chip điện tử -của TSCM, hay Nvidia..., xây dựng cac trung tâm xử lý dữ liệu data center. Khoản đầu tư cho lĩnh vực này còn được tăng thêm nữa trong hai năm sắp tới … Cũng chính sự hồ hởi « thái quá » này bắt đầu khiến các nhà tài chính trên thế giới mà đứng đầu là những người trong cuộc lo âu. Tiêu biểu nhất là chủ tịch tổng giám đốc tập đoàn Google. Sundar Pichai đã nhìn nhận « thế giới thực sự điên đảo » tin tưởng quá độ vào AI. Peter Thiel, một nhà đầu tư danh tiếng khác trong thung lũng Silicon, quý ba vừa qua đã đột ngột bán hết cổ phiếu Nvidia ông đang nắm giữ. Quỹ đầu tư Nhật Bản SoftBank cũng đã quyết định tương tự. Tại Frankfurt, phó thống đốc Ngân Hàng Trung Ương Châu Âu Luisi de Guindos báo động : quyền lực tài chính tập trung quá lớn trong tay « một vài tập đoàn công nghệ Mỹ là một rủi ro ». Lỗ vốn mà vẫn có uy tín với cổ đông Chỉ sau 3 năm xuất hiện trên thị trường công trí tuệ nhân tạo giờ đây đã thu hút hơn 1 tỷ người sử dụng, trở thành bạn đồng hành « không thể thiếu của từ 500-600 triệu dân » trên toàn cầu. Riêng tập đoàn OpenAI theo các thống kê chính thức của hãng Sam Altman điều hành, « mỗi tuần có 500 triệu dân trên thế giới tham khảo ChatGPT », tương đương với 25 % dân số trên hành tinh. Dù vậy tập đoàn hàng trăm tỷ này vẫn trong tình trạng thua lỗ. Chỉ riêng quý 3/2025 OpenAI lỗ 12 tỷ đô la. Điều đó không cấm cản, cổ phiếu của tập đoàn vẫn tăng giá đều đặn. Trị giá chứng khoán của OpenAI tăng nhanh vì mọi người tin chắc là nhân loại sẽ phụ thuộc ngày càng nhiều vào trí tuệ nhân tạo tạo sinh. Bên cạnh những tên tuổi lớn trong ngành, như Open AI hay Nvidia thường được báo chí nhắc đến còn phải kể đến « cả một khu rừng với rất nhiều các công ty khởi nghiệp star-up » cũng trong lĩnh vực AI … Thí dụ như tỷ phú Elon Musk không chỉ đầu tư vào ô tô điện hay hệ thống vệ tinh mà còn đang dốc nhiều sức lực và phương tiện tài chính cho xAI. Theo báo Wall Street Journal, công ty nhỏ này của Elon Musk đang đàm phán huy động 15 tỷ đô la vốn đầu tư, căn cứ trên giá trị của tập đoàn được thẩm định lên tới 230 tỷ đô la. Mối quan hệ « cận huyết » Về câu hỏi nếu vỡ bong bóng AI khủng hoảng lần này nghiêm trọng đến mức độ nào và bong bóng « trí tuệ nhân tạo » này có khác gì so với những bong bóng địa ốc hay tin học trước đây, giới trong ngành trả lời như sau : thứ nhất viễn cảnh vỡ bong bóng là điều khó tránh khỏi, nghi vấn duy nhất chỉ là vấn đề thời gian. Điểm thứ hai cơn sốt AI đang tấy lên một phần do « các chương trình đầu tư được thực hiện trong một vòng luẩn quẩn và rất khép kín » xoay quanh trên dưới 10 đại tập đoàn. Họ là những đối tác, những khách hàng, những nhà cung cấp thiết bị, hay dịch vụ của lẫn nhau. Chỉ cần một trong số những mắt xích này bị nạn là kéo theo hiện tượng đổ dàn. Thí dụ như tháng 9/2025 Nvidia thông báo đầu tư 100 tỷ đô la và số tiền này được rót cho OpenAI và đế chế của Jensen Huang chờ đợi lãi gấp 3 lần số vốn bỏ ra ban đầu ! Chính mối quan hệ mà giới trong ngành gọi là « cận huyết đó » vừa là đòn bẩy, vừa là mầm mống khủng hoảng trong lĩnh vực AI : Chỉ cần 1 trong số các tập đoàn thuộc nhóm Big Tech của Mỹ bị nạn là cũng đủ kéo cả nhóm vào một vòng xoáy không hồi kết.

Nhắc đến Dan Hill, giới yêu nhạc nghĩ tới ngay một ca sĩ kiêm tác giả người Canada. Ông có nhiều bản nhạc pop ăn khách trên thị trường quốc tế trong những năm 1970 và 1990, nổi tiếng nhất vẫn là nhạc phẩm « Sometimes when we touch ». Trong tiếng Việt, bài hát này theo cách đặt lời và diễn đạt của nghệ sĩ Huy M.C là Tình quyến luyến không rời, còn theo tác giả Lan Anh do ca sĩ Lưu Bích trình bày là Vòng tay ấm cho người. Sinh năm 1954 ở Toronto, Canada, Danqua Hill lớn lên trong một gia đình công chức. Ông bộc lộ năng khiếu âm nhạc từ khi còn nhỏ, sau khi được bố mẹ tặng cây đàn ghi ta đầu tiên nhân sinh nhật mười tuổi. Khi còn học trung học, ông bắt đầu đi hát tại các quán cà phê. Trước khi đậu bằng tú tài, ông đã thu âm một băng nhạc demo với sự hỗ trợ của người bạn thời thơ ấu là Matt McCauley, sau này cũng trở thành một nhà soạn nhạc nổi tiếng tại Canada.  Đầu những năm 1970, Dan Hill ký hợp đồng thu thanh với một hãng đĩa độc lập của Canada (GRT Records). Vài năm sau đó, Dan Hill phát hành album đầu tiên cũng với đĩa đơn ăn khách (You make me want to be) trên thi trường Canada. Năm 1977, Dan Hill lúc ấy mới 23 tuổi, sáng tác và thu âm bản ballad « Sometimes when we touch » với sự hỗ trợ của nhà soạn nhạc Barry Mann, đã giúp anh hoàn tất album phòng thu thứ nhì "Longer Fuse". Đây là bản nhạc ăn khách nhất của Dan Hill, đạt hạng 3 trên danh sách Billboard của Mỹ và hahng nhất trên bảng xếp hạng thị trường Canada. Tina Turner từng ghi âm lại bài này vào năm 1978 trên album « Rough » của mình. Có lúc, Dan Hill xem thành công quá lớn của bài hát này như một « rào cản », che khuất các sáng tác khác trong sự nghiệp của mình. Bất kể ông có thu bản nhạc nào, thì bài hát mới cũng bị so sánh với giai điệu « Sometimes when we touch ». Nhiều năm sau đó, ông mới nhận ra rằng chính nhạc phẩm này đã mở cho ông nhiều cánh cửa của ngành công nghiệp giải trí và giúp ông trở thành một nghệ sĩ nổi tiếng. Mặc dù ông có nhiều bản nhạc ăn khách tại quê nhà Canada, nhưng các đĩa đơn tiếp theo lại không mấy thành công tại Hoa Kỳ. Mãi đến hơn một thập niên sau thành công đầu tiên, Dan Hill mới xuất hiện trở lại trên bảng xếp hạng Billboard vào năm 1987 với nhạc phẩm « Can't we try », một bản song ca với Vonda Shepard, mở đường cho Dan Hill thành công với 5 bản nhạc khác lọt vào Top Ten thị trường Hoa Kỳ, đầu những năm 1990.  Chính trong giai đoạn này, Dan Hill mới có cơ hội hợp tác với Céline Dion qua việc trình bày hai bản song ca là « Can't we try » (hát live 1987) và « Wishful thinking » (1989) viết cho album tiếng Anh « Unison » của Céline Dion, nhưng rốt cuộc bài hát lại không được tuyển vào danh sách cuối cùng trên album này. Một trong những ca khúc ăn khách khác của ông là « Seduces me » mà ông đã viết cho Céline trên album « Falling Into You ». Nhờ thành công vượt trội của album tiếng Anh thứ tư của Céline Dion với hơn 32 triệu bản được bán trên thế giới, Dan Hill được trao giải Grammy  năm 1996 với tư cách nhà đồng sản xuất album cho Céline Dion.  Ngoài giải Grammy này, ông còn nhận được sau này nhiều giải thưởng danh giá khác, trong đó có 5 giải Juno của Canada. Trong suốt những năm 1990, Dan Hill ít còn thu thanh các bài hát của mình mà chủ yếu tập trung vào việc sáng tác cho một số ca sĩ nổi tiếng thời bấy giờ như Britney Spears, Backstreet Boys, George Benson hay Reba McEntire .....  Album phòng thu gần đây nhất của ông là  « On the Other Side of Here » được phát hành vào năm 2021, hầu như vào cùng thời điểm ông được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng các tác giả và nhà soạn nhạc Canada. Cũng như nhiều đồng nghiệp là Bruce Cockburn và Murray McLauchlan, Dan Hill thuộc vào hàng tác giả của Canada trưởng thành vào giữa những năm 1970, những người ban đầu chủ yếu  đi hát trong các quán cà phê nhỏ, các tụ điểm văn nghệ « bỏ túi », nhưng nhờ vào tài năng sáng tác và diễn  đạt, Dan Hill đã vươn lên thành một trong những ngôi sao sáng giá trên vòm trời âm nhạc.

Nhắc đến Dan Hill, giới yêu nhạc nghĩ tới ngay một ca sĩ kiêm tác giả người Canada. Ông có nhiều bản nhạc pop ăn khách trên thị trường quốc tế trong những năm 1970 và 1990, nổi tiếng nhất vẫn là nhạc phẩm « Sometimes when we touch ». Trong tiếng Việt, bài hát này theo cách đặt lời và diễn đạt của nghệ sĩ Huy M.C là Tình quyến luyến không rời, còn theo tác giả Lan Anh do ca sĩ Lưu Bích trình bày là Vòng tay ấm cho người. Sinh năm 1954 ở Toronto, Canada, Danqua Hill lớn lên trong một gia đình công chức. Ông bộc lộ năng khiếu âm nhạc từ khi còn nhỏ, sau khi được bố mẹ tặng cây đàn ghi ta đầu tiên nhân sinh nhật mười tuổi. Khi còn học trung học, ông bắt đầu đi hát tại các quán cà phê. Trước khi đậu bằng tú tài, ông đã thu âm một băng nhạc demo với sự hỗ trợ của người bạn thời thơ ấu là Matt McCauley, sau này cũng trở thành một nhà soạn nhạc nổi tiếng tại Canada.  Đầu những năm 1970, Dan Hill ký hợp đồng thu thanh với một hãng đĩa độc lập của Canada (GRT Records). Vài năm sau đó, Dan Hill phát hành album đầu tiên cũng với đĩa đơn ăn khách (You make me want to be) trên thi trường Canada. Năm 1977, Dan Hill lúc ấy mới 23 tuổi, sáng tác và thu âm bản ballad « Sometimes when we touch » với sự hỗ trợ của nhà soạn nhạc Barry Mann, đã giúp anh hoàn tất album phòng thu thứ nhì "Longer Fuse". Đây là bản nhạc ăn khách nhất của Dan Hill, đạt hạng 3 trên danh sách Billboard của Mỹ và hahng nhất trên bảng xếp hạng thị trường Canada. Tina Turner từng ghi âm lại bài này vào năm 1978 trên album « Rough » của mình. Có lúc, Dan Hill xem thành công quá lớn của bài hát này như một « rào cản », che khuất các sáng tác khác trong sự nghiệp của mình. Bất kể ông có thu bản nhạc nào, thì bài hát mới cũng bị so sánh với giai điệu « Sometimes when we touch ». Nhiều năm sau đó, ông mới nhận ra rằng chính nhạc phẩm này đã mở cho ông nhiều cánh cửa của ngành công nghiệp giải trí và giúp ông trở thành một nghệ sĩ nổi tiếng. Mặc dù ông có nhiều bản nhạc ăn khách tại quê nhà Canada, nhưng các đĩa đơn tiếp theo lại không mấy thành công tại Hoa Kỳ. Mãi đến hơn một thập niên sau thành công đầu tiên, Dan Hill mới xuất hiện trở lại trên bảng xếp hạng Billboard vào năm 1987 với nhạc phẩm « Can't we try », một bản song ca với Vonda Shepard, mở đường cho Dan Hill thành công với 5 bản nhạc khác lọt vào Top Ten thị trường Hoa Kỳ, đầu những năm 1990.  Chính trong giai đoạn này, Dan Hill mới có cơ hội hợp tác với Céline Dion qua việc trình bày hai bản song ca là « Can't we try » (hát live 1987) và « Wishful thinking » (1989) viết cho album tiếng Anh « Unison » của Céline Dion, nhưng rốt cuộc bài hát lại không được tuyển vào danh sách cuối cùng trên album này. Một trong những ca khúc ăn khách khác của ông là « Seduces me » mà ông đã viết cho Céline trên album « Falling Into You ». Nhờ thành công vượt trội của album tiếng Anh thứ tư của Céline Dion với hơn 32 triệu bản được bán trên thế giới, Dan Hill được trao giải Grammy  năm 1996 với tư cách nhà đồng sản xuất album cho Céline Dion.  Ngoài giải Grammy này, ông còn nhận được sau này nhiều giải thưởng danh giá khác, trong đó có 5 giải Juno của Canada. Trong suốt những năm 1990, Dan Hill ít còn thu thanh các bài hát của mình mà chủ yếu tập trung vào việc sáng tác cho một số ca sĩ nổi tiếng thời bấy giờ như Britney Spears, Backstreet Boys, George Benson hay Reba McEntire .....  Album phòng thu gần đây nhất của ông là  « On the Other Side of Here » được phát hành vào năm 2021, hầu như vào cùng thời điểm ông được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng các tác giả và nhà soạn nhạc Canada. Cũng như nhiều đồng nghiệp là Bruce Cockburn và Murray McLauchlan, Dan Hill thuộc vào hàng tác giả của Canada trưởng thành vào giữa những năm 1970, những người ban đầu chủ yếu  đi hát trong các quán cà phê nhỏ, các tụ điểm văn nghệ « bỏ túi », nhưng nhờ vào tài năng sáng tác và diễn  đạt, Dan Hill đã vươn lên thành một trong những ngôi sao sáng giá trên vòm trời âm nhạc.

Cục An toàn thực phẩm vừa yêu cầu các đơn vị liên quan rà soát và thu hồi sữa công thức ByHeart Whole Nutrition Infant Formula sau khi có thông tin trẻ sơ sinh tại Hoa Kỳ bị ngộ độc botulism liên quan sản phẩm này.

Ít nhất 25 người Palestine đã thiệt mạng trong bốn cuộc không kích của Israel trên khắp Gaza, bất chấp lệnh ngừng bắn mong manh đã được áp dụng kể từ tháng 10. Bạo lực tiếp tục leo thang trên khắp Bờ Tây, sau khi hai thiếu niên Palestine dùng dao giết chết một thường dân Israel và khiến ba người khác bị thương. Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã bỏ phiếu thông qua một nghị quyết do Hoa Kỳ soạn thảo, nhằm chấm dứt chiến tranh ở Gaza.

Quốc hội Hoa Kỳ đã bỏ phiếu với tỷ lệ áp đảo để công bố các hồ sơ của Bộ Tư pháp liên quan đến Jeffrey Epstein, nhà tài phiệt từng bị kết án tội phạm tình dục. Quyết định này được đưa ra sau nhiều tháng gây tranh cãi, trong bối cảnh các nạn nhân hy vọng việc công khai tài liệu sẽ mang lại một phần công lý sau nhiều năm chờ đợi.

Hôm 14/11/2025, tổng thống Trump lùi bước, tự dỡ bỏ một số hàng rào quan thuế đánh vào một số thực phẩm mà ông đã dựng lên. Mười ngày trước, đời sống khó khăn tại Mỹ giúp nhiều ứng cử viên của đảng Dân Chủ thắng cử trong các cuộc bầu cử địa phương. Washington vừa ra khỏi tình trạng 43 ngày shutdown, vì không có ngân sách hoạt động. Sau nhiều tháng đàm phán, Mỹ vẫn chờ các đối tác đầu tư thêm hàng ngàn tỷ đô la đưa Hoa Kỳ trở lại « thời kỳ vàng son ».   Theo thăm dò của trung tâm Navigator công bố hôm 12/11/2025, 16 % những người được hỏi bày tỏ « thất vọng » vì chính sách kinh tế của tổng thống Trump, 16 % khác « hối hận » đã bỏ phiếu ủng hộ ông hồi tháng 11/2024 và nhìn chung thì 59 % « không hài lòng » về những quyết định kinh tế của chủ nhân Nhà Trắng. « Quá ồn ào nhưng kết quả lại chẳng là bao nhiêu ». Garett Melson thuộc ngân hàng đầu tư Natixis IM của Pháp đã đánh giá như trên phần trang tài chính của báo Le Figaro. Sau nhiều màn đầy kịch tính làm khuấy động thị trường ở Mỹ và thế giới, các chỉ số kinh tế của bàn thân Hoa Kỳ đã « trở về với thời điểm đầu năm 2025 », cuối nhiệm kỳ Biden và khi tổng thống Donald Trump trở lại cầm quyền. Thị trường chứng khoán của Mỹ và các doanh nghiệp « có sức chịu đựng tốt hơn dự kiến ». Tổng sản phẩm nội địa của Hoa Kỳ cho năm 2025 dự trù tăng 1,6 % ; lạm phát dao động ở mức 3 %. Thị trường lao động được đánh giá là « vẫn ổn định », cho dù giám đốc cơ quan đặc trách thống kê lao động Mỹ đã bị cho thôi việc và do tình trạng Shutdown, báo cáo về tình trạng lao động tại Hoa Kỳ tháng 10/2025 đã không thể được công bố đúng hạn kỳ. Trong những tuần lễ gần đây tập đoàn Amazon loan báo kế hoạch sa thải 14.000 nhân viên, công ty vận tải UPS chuẩn bị cho 48.000 nhân viên nghỉ việc … Nghiên cứu hàng tháng do Đại học Michigan thực hiện về tâm trạng người tiêu dùng trong tháng 10/2025 cho thấy chỉ số này đã sụt giảm đến 6 % so với hồi tháng trước và giảm đến 30 % so với cùng thời kỳ năm ngoái. Riêng tầng lớp giàu có nhất thì không bị ảnh hướng : đó là những người nắm giữ nhiều cổ phiếu chứng khoán. Chỉ số S&P500 tại Wall Street tăng liên tiếp trong 6 tháng qua, chủ yếu là nhờ các tên tuổi lớn trong lĩnh vực thông minh nhân tạo. Trong phần phỏng vấn dành cho RFI Việt Ngữ, kinh tế gia Jean -François Boittin, đại diện Hiệp hội giới chủ doanh nghiệp Pháp MEDEF tại Washington đã nêu bật vấn đề này và phân tích kỹ hơn về « logic khó hiểu » trong chính sách kinh tế của tổng thống Donald Trump. RFI : Kính chào Jean-François Boittin, câu hỏi đầu tiên : So với thời điểm bầu cử tổng thống Mỹ cách nay một năm, đời sống tại Washington nơi ông cư ngụ hiện tại ra sao ? Jean-François Boittin : « Chi phí sinh hoạt tại Hoa Kỳ nói chung, chứ không chỉ riêng ở Washington, rõ ràng đã tăng lên mặc dù lạm phát đã có xu hướng giảm so với đỉnh điểm của hồi 2022. Khi đó lạm phát ở Mỹ bị đẩy lên tới 8%. Chỉ số giá cả tại Mỹ hiện tại là khoảng 2,5%, tức là vẫn còn cao hơn so với mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Mỹ là 2%. Tuy nhiên thời gian gần đây chỉ số lạm có khuynh hướng nhích lên tới gần 3 % và quả thực đó chính là yếu tố quyết định dẫn tới thắng lợi của nhiều ứng cử viên đảng Dân Chủ trong các cuộc bầu cử địa phương cách nay hai tuần ở các bang Virginia, New Jersey và cả thành phố New York. Đời sống đắt đỏ là chủ đề mà các ứng viên đảng Dân Chủ đã đặc biệt quan tâm và là yếu tố giúp họ chinh phục cử tri ». RFI : Hai điểm nổi bật trong chính sách của tổng thống Mỹ thứ 47 được nhắc đến nhiều, đó là chính sách thương mại, ông Trump dùng đòn thuế quan để giải quyết tình trạng nhập siêu mà đây còn là một công cụ ngoại giao, để giải quyết các xung đột trên thế giới ; và bên cạnh đó là chính sách thuế đối với doanh nghiệp và tư nhân. Nhưng dường như cả hai cùng khó thuyết phục được một phần lớn cử tri Hoa Kỳ ? Jean-François Boittin : « Có hai đặc điểm hoàn toàn mâu thuẫn với đường lối kinh tế vốn được coi là kim chỉ nam trong chính sách của bên đảng Cộng Hòa. Thứ nhất là chính quyền Trump đã thông qua đạo luật One Big Beautiful Bill Act, triển hạn biện pháp giảm thuế cho doanh nghiệp và cá nhân. Hệ quả kèm theo là đẩy thâm hụt ngân sách cả chính quyền liên bang lên cao. Đạo luật này sẽ khiến thâm hụt ngân sách Mỹ tăng thêm từ 3.000 đến 3.500 tỷ đô la theo tính toán của các tổ chức trung lập. Yếu tố thứ hai, dĩ nhiên là thuế quan. Từ rất lâu Trump đã tự nhận là Tariff Man, chỉ tin vào công cụ này để giải quyết tất cả. Hôm 02/04/2025 ông đã công bố kế hoạch tăng thuế quan rất mạnh. Tuy nhiên, Donald Trump đã buộc phải giảm bớt tham vọng này vì thị trường tài chính đã lao dốc ngay sau đó. Sau nhiều tháng đàm phán, mức thuế quan trung bình hiện nay vẫn ở mức 17,5%, trong khi trước khi ông lên nắm quyền, mức trung bình chỉ là 2,5%. Đây là một gánh nặng đối với mỗi người tiêu dùng, tác động đến sinh hoạt hàng ngày của họ. Giá nhiều mặt hàng bị đẩy lên cao. Cuối cùng áp lực lớn đến nỗi, cuối tuần qua tổng thống Trump đã phải bãi bỏ thuế quan đánh vào một số mặt hàng thực phẩm phải nhập khẩu từ những nơi khác để phục vụ thị trường Mỹ. Rất khó để hiểu được cái logic của ông Trump ». RFI : Cũng dưới chính quyền Donald Trump Hoa Kỳ vừa trải qua giai đoạn nhiều cơ quan chính phủ liên bang phải đóng cửa vì không có ngân sách hoạt động. Shutdown ảnh hưởng thế nào đến tăng trưởng của Mỹ ?   Jean-François Boittin : « Việc chính phủ liên bang phải đóng cửa vì không có ngân sách hoạt động, thực chất là do bên đảng Dân Chủ gây ra. Họ muốn lợi dụng thời điểm này để thúc đẩy Quốc Hội thông qua một đạo luật về trợ cấp y tế, thường được biết đến dưới tên gọi là ObamaCare. Họ dùng đòn này để gây sức ép. Vì các khoản chi tiêu của chính phủ liên bang phải được Quốc Hội phê duyệt, phe Dân Chủ, thiểu số tại cả Thượng và Hạ Viện, đã chặn quá trình này và tuyên bố họ chỉ bỏ phiếu gia hạn các khoản chi tiêu của chính quyền liên bang nếu Hạ Viện đồng ý tài trợ trở lại các chương trình trợ cấp y tế. (…) Điều rất kỳ lạ là mặc dù rõ ràng đảng Dân Chủ là bên chặn quá trình và cố gắng lợi dụng hoàn cảnh để thông qua việc gia hạn trợ cấp y tế, nhưng dư luận, qua các cuộc thăm dò, lại đổ lỗi cho đảng Cộng Hòa đã gây ra tình trạng shutdown. Về câu hỏi shutdown trong thời gian dài kỷ lục, 43 ngày có tác động đến kinh tế Mỹ hay không, thì câu trả lời là có : đầu tiên hết là một số công chức của chính phủ liên bang đã không được trả lương đúng hạn. Do mức tiết kiệm của người Mỹ nói chung rất thấp, họ nhanh chóng rơi vào khó khăn. Ngoài ra, rất nhiều chương trình hỗ trợ lương thực, liên quan đến 1 người Mỹ trên 8, (đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên) đã phải ngừng hoạt động, hoặc hoạt động một cách nhỏ giọt tại nhiều bang. Điều này cũng đã gây ra thêm nhiều khó khăn nữa cho dân Mỹ thời gian vừa qua. Nhìn rộng ra hơn, tác động không quá lớn từ viện chính phủ không có ngân sách hoạt động đối với GDP của Hoa Kỳ cho cả năm. Nhưng đúng là tăng trưởng của 3 tháng cuối năm nay bị thiệt hại. Dù vậy kinh nghiệm quá khứ cho thấy, sự chậm trễ trong quý 4 sẽ chóng được xóa nhòa ngay từ đầu năm sau thôi ». RFI : Với tư cách đại diện của Hiệp hội các chủ doanh nghiệp Pháp, theo ông, với môi trường bất ổn như vậy, trước những hứa hẹn đầu tư hàng ngàn tỷ đô la vào Mỹ mà ông cho rằng chưa chắc là các bên liên quan sẽ giữ lời… Liệu rằng đây có phải là thời điểm thuận lợi để các công ty nước ngoài mạnh dạn đầu tư vào Mỹ hay không ? Jean-François Boittin : « Chính quyền, mà thực tế là chính tổng thống Trump liên tục gây áp lực để thu hút đầu tư vào Hoa Kỳ với mục tiêu xây dựng lại nền công nghiệp Mỹ giống thời kỳ vàng son của những năm 1950–1960. Không ai tin mục tiêu này sẽ đạt được. Mỗi lần đàm phán với một quốc gia, Donald Trump luôn đòi đối tác phải cam kết đầu tư để phát triển nền công nghiệp của Hoa Kỳ. Thí dụ mới nhất là với Thụy Sĩ. Trước đây nước này bị với mức thuế hải quan là 39 % nhưng vừa đàm phán, hàng Thụy Sĩ nhập vào Mỹ chỉ bị đánh thuế 15%. Đổi lại các tập đoàn Thụy Sĩ cam kết đầu tư 200 tỷ đô la vào Hoa Kỳ trong 3 năm tới. Như nhiều quốc gia khác từng đám phán với Washington, sẽ không ai thực hiện cam kết này. Về câu hỏi của chị có nhiều yếu tố như sau : Dĩ nhiên, ai cũng muốn đầu tư vào Hoa Kỳ, một quốc gia giàu có. Nhưng các quy định, luật lệ, đặc biệt là thuế quan thay đổi từ ngày này sang ngày khác tùy theo tâm trạng của Donald Trump… Chính điều đó tạo ra một môi trường bất ổn. Giới đầu tư nói chung rất sợ sự bất ổn, vì họ đầu tư cho dài hạn nên muốn và cần biết rõ môi trường mà họ sẽ hoạt động trong đó. Ngoài ra, tùy vào những lĩnh vực chúng ta muốn đầu tư. Đây có thể là thời điểm tốt để dấn thân vào thị trường Mỹ. Rõ ràng là vậy, vì nền kinh tế hiện nay là một nền kinh tế theo mô hình chữ K : Nghĩa là một phần dân số, 10% người giàu nhất, chi tiêu rất nhiều vì giá trị cổ phiếu họ nắm giữ đã tăng mạnh. Trái lại, phần còn lại của dân số, đặc biệt là càng xuống các nhóm thu nhập thấp, thì tình hình càng khó khăn từ khi ông Trump trở lại cầm quyền. Vì vậy nếu chúng ta nhắm tới tầng lớp 10 % dầu có nhất, thậm chí là 1 % những tài sản đồ sộ nhất ở Mỹ, thì hãy nên đầu tư vào Hoa Kỳ ».   RFI : Chân thành cảm ơn Jean-François Boittin, đại diện MEDEF các doanh nhân Pháp tại thủ đô Washington.

Quân đội Venezuela tuyên bố sẽ bảo vệ đất nước, khi một tàu chiến Mỹ trọng tải 100 ngàn tấn, đang đồn trú trong vùng biển của nước này. Việc bố trí chiếc hàng không mẫu hạm diễn ra, sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ công bố một chiến dịch mới, nhằm chống nạn buôn bán ma túy ở Tây bán cầu, thế nhưng vẫn còn nhiều lo ngại về tính hợp pháp của các hoạt động này và tính xác thực của những cáo buộc của họ.

Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng năm 2026 đạt 10% trở lên “để tạo đà, tạo lực, tạo thế cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, GDP đầu người đạt 5.500 đô la” (1). Đây là hai trong số 15 chỉ tiêu về kinh tế-xã hội trong kế hoạch dự kiến năm 2026 để đạt hai mục tiêu 100 năm đã đề ra : Đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Ngày 19/10/2025, thủ tướng Phạm Minh Chính thừa nhận mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số những năm tới là không dễ đạt được, nhưng không thể không làm. Chính phủ duy trì mức tăng trưởng 8% cho năm 2025 (thấp hơn so với dự báo hồi đầu năm) nhờ vào việc “nền kinh tế Việt Nam đã chứng minh được khả năng phục hồi bất chấp những cú sốc bên ngoài”. Tuy nhiên, các định chế tài chính, ngân hàng quốc tế đưa ra mức thẩm định thấp hơn : từ 6,5% đến 6,7%. Chính phủ xác định phải thay đổi mô hình kinh tế, hiện vẫn dựa vào gia công, nhập khẩu và mô hình tăng trưởng, chủ yếu đến từ vốn, lao động (2). Tuy nhiên, những thay đổi này liệu có thể mang lại kết quả ngay năm 2026 để góp phần cho mục tiêu tăng trưởng 10% ? Tăng trưởng của Việt Nam vẫn phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu, đặc biệt là thị trường Mỹ, mức thuế hải quan 20% áp dụng đối với hàng hóa của Việt Nam, cũng như những xáo trộn trên thế giới do thuế đối ứng của Mỹ, sẽ tiếp tục tác động như thế nào đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam năm 2026 ? Ông Hubert Testard, chuyên gia về châu Á và các thách thức kinh tế quốc tế, tổng biên tập báo mạng Asialyst chuyên về châu Á, chia sẻ một số nhận định với RFI Tiếng Việt. RFI : Chính phủ Việt Nam đưa ra dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 là 8%. Vào tháng 9, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đưa ra dự báo là khoảng 6,7%, còn Ngân hàng Thế giới là 6,6%, Quỹ Tiền tệ Quốc tế là 6,5%. Có thể thấy sự khác biệt rất rõ giữa những mức dự báo này. Liệu chúng ta có thể lạc quan về dự báo được chính phủ Việt Nam đưa ra không ? Hubert Testard : Đúng là có sự khác biệt giữa dự báo chính thức của chính phủ Việt Nam, khá là lạc quan cho năm 2025, và dự báo của các tổ chức quốc tế. Sự khác biệt này có thể là do những gì xuất hiện trong báo cáo của các tổ chức quốc tế thường dựa trên dữ liệu chậm hơn ngày công bố từ một đến hai tháng. Ví dụ, Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế - IMF vừa công bố báo cáo thường niên vào ngày 15/10, nhưng dữ liệu đối với Việt Nam có lẽ là những dữ liệu dừng lại vào cuối tháng 8. Vấn đề ở chỗ là Việt Nam đã ghi nhận kết quả quý III rất tốt, với mức tăng trưởng hơn 8% một chút. Và đó là lý do khiến chính phủ Việt Nam lạc quan về tăng trưởng cả năm. Nhưng chúng ta biết rằng quý IV sẽ ít khả quan hơn vì áp lực từ thuế quan của Mỹ. Xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong quý I đã rất tốt vì các nhà xuất khẩu lường trước được những vấn đề này và do đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng gần 30% trong nửa đầu năm. Nhưng rõ ràng, giờ đây mọi chuyện không thể như cũ được nữa và sẽ có tác động trong quý IV. Đọc thêmMỹ-Việt công bố tuyên bố chung về thỏa thuận khung thương mại, Hà Nội vẫn chịu mức thuế quan 20% Nhưng vì kết quả quý III rất tốt, tôi nghĩ rằng nhìn chung, kết quả cả năm sẽ không chênh lệch quá nhiều so với dự báo của chính phủ. Tôi nghĩ con số này sẽ tốt hơn so với những gì Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế hoặc Ngân Hàng Thế Giới dự báo trong số liệu chính thức hiện nay của họ. Theo tôi, kết quả sẽ đạt trên 7% trong năm nay. RFI : Ngày 20/10, thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh “kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, tăng trưởng cao hàng đầu thế giới”. Liệu điều này có thể giúp đạt được mục tiêu tăng trưởng 10% cho năm 2026 ? Hubert Testard : Mức 10% vào năm 2026, trái lại, lại quá lạc quan, rất tham vọng. Và theo tôi, có lẽ không thể đạt được đối với Việt Nam, bởi vì bối cảnh quốc tế trong năm 2026 sẽ bớt thuận lợi hơn nhiều. Trước tiên là mức thuế quan trung bình 20% của Mỹ mà ai cũng biết, nhưng cũng phải kể đến nhiều mức thuế đặc biệt khác đối với ô tô, thép, nhôm. Gần đây, còn có một vấn đề khác đối với các nhà xuất khẩu thủy sản Việt Nam, với thông báo ngừng xuất khẩu một số mặt hàng vào năm 2026. Tất cả những điểm này sẽ có tác động nhất định. Ngoài ra, bối cảnh chung ở một số nước khác cũng không đặc biệt hơn. Nghĩa là, nhu cầu của Trung Quốc không mạnh lắm, châu Âu đang cố gắng hạn chế dòng hàng nhập khẩu từ châu Á, đặc biệt là từ Trung Quốc. Vì vậy, bối cảnh quốc tế sẽ kém thuận lợi hơn. Tất cả các tổ chức quốc tế đều dự đoán năm 2026 sẽ có mức tăng trưởng kém hơn một chút so với năm 2025. Vì vậy, việc đạt được 10% trong bối cảnh này, đối với tôi, là không được khả thi lắm. RFI : Ông vừa nhắc đến mức thuế 20% của Mỹ, khả năng thủy sản Việt Nam không được xuất khẩu sang Mỹ năm 2026… những biện pháp này có tác động đến GDP của Việt Nam không trong khi năm 2024, xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm khoảng 30% GDP của Việt Nam ? Hubert Testard : Có, chắc chắn là có. Đã có những đánh giá về tác động này, nhưng chúng ta hãy chờ xem tác động thực sự như thế nào. Theo Quỹ Tiền Tệ Quốc tế - IMF, tác động của chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch của Mỹ gây thiệt hại ít nhất là khoảng 0,5 đến 0,7% GDP cho Việt Nam. Đó là một cú sốc đáng kể và có thể bù đắp được nếu Việt Nam thúc đẩy nhiều hơn nhu cầu nội địa và đa dạng hóa trao đổi thương mại quốc tế. Tuy nhiên, đây vẫn là một cú sốc tiềm tàng khá mạnh. Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) cũng ước tính xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ có thể giảm 20%. Tôi thấy con số này hơi quá. Nhưng rõ ràng là vẫn sẽ có một cú sốc rất lớn, cho nên Việt Nam sẽ phải bù đắp cú sốc này bằng nhiều biện pháp khác nhau trên thị trường nội địa cũng như đa dạng hóa trao đổi thương mại. Đọc thêmViệt Nam : “Bạn” hay “thù” trong chính sách đánh thuế của Trump ? RFI : Mô hình tăng trưởng của Việt Nam phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đầu tư công và xuất khẩu, chủ yếu từ các nhà đầu tư nước ngoài. Liệu mô hình này có còn phù hợp trong tương lai ? Hubert Testard : Rõ ràng là phải thay đổi mô hình này. Đó là điều mà Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OCDE) khuyến nghị trong báo cáo tháng 06/2025 về Việt Nam. Tổ chức này đưa ra một loạt đề xuất để mô hình tăng trưởng của Việt Nam tiến triển. Tôi nghĩ là trong bối cảnh nhu cầu quốc tế sẽ phức tạp, Việt Nam cần phát triển nhu cầu nội địa nhiều hơn hiện tại. Dù sao vẫn có một số điểm tích cực, ví dụ như tiền lương ở Việt Nam đang tăng nhanh hơn so với các nước ASEAN khác. Và đó là một cách tốt để hỗ trợ nhu cầu nội địa. Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề khác, ví dụ, chi tiêu về xã hội rõ ràng là không đủ, đặc biệt là cho người cao tuổi. Cho nên lương hưu, đặc biệt là lương hưu tối thiểu, là một vấn đề. Ngoài ra, chi tiêu cho giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học, cũng không đủ. Chúng ta biết rằng kinh phí mà thanh niên Việt Nam phải trả để học đại học là quá cao, và khiến một bộ phận người trẻ không muốn hoặc không thể theo học. Đó là điều cần phải thay đổi bởi vì Việt Nam ngày càng cần một lực lượng lao động được đào tạo bài bản và có trình độ để đạt được tăng trưởng hiệu quả hơn và hướng tới các công nghệ khác. Đọc thêmĐể duy trì tăng trưởng cao, Việt Nam buộc phải thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân Ngoài ra, còn có một vấn đề tiềm ẩn khác đang bắt đầu nổi lên, đó là tình trạng lão hóa dân số. Hiện nay, những người trên 65 tuổi chiếm 15% dân số Việt Nam, còn khá thấp so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, điều này sẽ thay đổi rất nhanh chóng và sẽ đạt hơn 30% vào năm 2050, đồng nghĩa với việc chi tiêu xã hội cho y tế và hưu trí sẽ tăng đáng kể. Như vậy, chính phủ cần tìm cách tài trợ cho chi tiêu xã hội và làm thay đổi phát triển mô hình xã hội Việt Nam. RFI : Gần đây thiệt hại do thiên tai gây ra ở Việt Nam cũng được đề cập. Theo đánh giá sơ bộ, thiệt hại này chiếm khoảng 2% GDP. Liệu đây có phải là một tác động cần được xem xét cho tăng trưởng ở Việt Nam ? Hubert Testard : Như chúng ta đã biết, biến đổi khí hậu vẫn đang tiếp tục gây ra những tác động, và Việt Nam nằm trong số những nước bị tác động nặng. Chị nhắc đến khoảng 2%, nhưng có khả năng con số này sẽ tăng lên trong những năm tới. Điều đó có nghĩa là, chúng ta không nên kỳ vọng vào việc các cú sốc khí hậu sẽ giảm đi, mà ngược lại sẽ gia tăng. Vì vậy, ở điểm này, Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn để có thể ứng phó với những cú sốc trong tương lai. Ngoài ra còn có một khía cạnh khác, đó là quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam nhằm giảm phát khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Đây cũng là một dự án đầu tư lớn được tiến hành tại Việt Nam. Có thể thấy là có nhiều dự án đã được khởi động, mọi việc tiến triển, nhưng vẫn còn rất xa mục tiêu được đặt ra cho năm 2050. Cho nên chính phủ Việt Nam vẫn còn rất nhiều việc phải làm. RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn chuyên gia Hubert Testard, tổng biên tập báo mạng Asialyst chuyên về châu Á.  (1) Quốc hội thảo luận mục tiêu tăng trưởng 2026 từ 10%, GDP đầu người đạt 5.500 USD 2/ Chính phủ đặt mục tiêu GDP năm 2026 tăng 10%

Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng năm 2026 đạt 10% trở lên “để tạo đà, tạo lực, tạo thế cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, GDP đầu người đạt 5.500 đô la” (1). Đây là hai trong số 15 chỉ tiêu về kinh tế-xã hội trong kế hoạch dự kiến năm 2026 để đạt hai mục tiêu 100 năm đã đề ra : Đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Ngày 19/10/2025, thủ tướng Phạm Minh Chính thừa nhận mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số những năm tới là không dễ đạt được, nhưng không thể không làm. Chính phủ duy trì mức tăng trưởng 8% cho năm 2025 (thấp hơn so với dự báo hồi đầu năm) nhờ vào việc “nền kinh tế Việt Nam đã chứng minh được khả năng phục hồi bất chấp những cú sốc bên ngoài”. Tuy nhiên, các định chế tài chính, ngân hàng quốc tế đưa ra mức thẩm định thấp hơn : từ 6,5% đến 6,7%. Chính phủ xác định phải thay đổi mô hình kinh tế, hiện vẫn dựa vào gia công, nhập khẩu và mô hình tăng trưởng, chủ yếu đến từ vốn, lao động (2). Tuy nhiên, những thay đổi này liệu có thể mang lại kết quả ngay năm 2026 để góp phần cho mục tiêu tăng trưởng 10% ? Tăng trưởng của Việt Nam vẫn phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu, đặc biệt là thị trường Mỹ, mức thuế hải quan 20% áp dụng đối với hàng hóa của Việt Nam, cũng như những xáo trộn trên thế giới do thuế đối ứng của Mỹ, sẽ tiếp tục tác động như thế nào đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam năm 2026 ? Ông Hubert Testard, chuyên gia về châu Á và các thách thức kinh tế quốc tế, tổng biên tập báo mạng Asialyst chuyên về châu Á, chia sẻ một số nhận định với RFI Tiếng Việt. RFI : Chính phủ Việt Nam đưa ra dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 là 8%. Vào tháng 9, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đưa ra dự báo là khoảng 6,7%, còn Ngân hàng Thế giới là 6,6%, Quỹ Tiền tệ Quốc tế là 6,5%. Có thể thấy sự khác biệt rất rõ giữa những mức dự báo này. Liệu chúng ta có thể lạc quan về dự báo được chính phủ Việt Nam đưa ra không ? Hubert Testard : Đúng là có sự khác biệt giữa dự báo chính thức của chính phủ Việt Nam, khá là lạc quan cho năm 2025, và dự báo của các tổ chức quốc tế. Sự khác biệt này có thể là do những gì xuất hiện trong báo cáo của các tổ chức quốc tế thường dựa trên dữ liệu chậm hơn ngày công bố từ một đến hai tháng. Ví dụ, Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế - IMF vừa công bố báo cáo thường niên vào ngày 15/10, nhưng dữ liệu đối với Việt Nam có lẽ là những dữ liệu dừng lại vào cuối tháng 8. Vấn đề ở chỗ là Việt Nam đã ghi nhận kết quả quý III rất tốt, với mức tăng trưởng hơn 8% một chút. Và đó là lý do khiến chính phủ Việt Nam lạc quan về tăng trưởng cả năm. Nhưng chúng ta biết rằng quý IV sẽ ít khả quan hơn vì áp lực từ thuế quan của Mỹ. Xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong quý I đã rất tốt vì các nhà xuất khẩu lường trước được những vấn đề này và do đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng gần 30% trong nửa đầu năm. Nhưng rõ ràng, giờ đây mọi chuyện không thể như cũ được nữa và sẽ có tác động trong quý IV. Đọc thêmMỹ-Việt công bố tuyên bố chung về thỏa thuận khung thương mại, Hà Nội vẫn chịu mức thuế quan 20% Nhưng vì kết quả quý III rất tốt, tôi nghĩ rằng nhìn chung, kết quả cả năm sẽ không chênh lệch quá nhiều so với dự báo của chính phủ. Tôi nghĩ con số này sẽ tốt hơn so với những gì Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế hoặc Ngân Hàng Thế Giới dự báo trong số liệu chính thức hiện nay của họ. Theo tôi, kết quả sẽ đạt trên 7% trong năm nay. RFI : Ngày 20/10, thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh “kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, tăng trưởng cao hàng đầu thế giới”. Liệu điều này có thể giúp đạt được mục tiêu tăng trưởng 10% cho năm 2026 ? Hubert Testard : Mức 10% vào năm 2026, trái lại, lại quá lạc quan, rất tham vọng. Và theo tôi, có lẽ không thể đạt được đối với Việt Nam, bởi vì bối cảnh quốc tế trong năm 2026 sẽ bớt thuận lợi hơn nhiều. Trước tiên là mức thuế quan trung bình 20% của Mỹ mà ai cũng biết, nhưng cũng phải kể đến nhiều mức thuế đặc biệt khác đối với ô tô, thép, nhôm. Gần đây, còn có một vấn đề khác đối với các nhà xuất khẩu thủy sản Việt Nam, với thông báo ngừng xuất khẩu một số mặt hàng vào năm 2026. Tất cả những điểm này sẽ có tác động nhất định. Ngoài ra, bối cảnh chung ở một số nước khác cũng không đặc biệt hơn. Nghĩa là, nhu cầu của Trung Quốc không mạnh lắm, châu Âu đang cố gắng hạn chế dòng hàng nhập khẩu từ châu Á, đặc biệt là từ Trung Quốc. Vì vậy, bối cảnh quốc tế sẽ kém thuận lợi hơn. Tất cả các tổ chức quốc tế đều dự đoán năm 2026 sẽ có mức tăng trưởng kém hơn một chút so với năm 2025. Vì vậy, việc đạt được 10% trong bối cảnh này, đối với tôi, là không được khả thi lắm. RFI : Ông vừa nhắc đến mức thuế 20% của Mỹ, khả năng thủy sản Việt Nam không được xuất khẩu sang Mỹ năm 2026… những biện pháp này có tác động đến GDP của Việt Nam không trong khi năm 2024, xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm khoảng 30% GDP của Việt Nam ? Hubert Testard : Có, chắc chắn là có. Đã có những đánh giá về tác động này, nhưng chúng ta hãy chờ xem tác động thực sự như thế nào. Theo Quỹ Tiền Tệ Quốc tế - IMF, tác động của chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch của Mỹ gây thiệt hại ít nhất là khoảng 0,5 đến 0,7% GDP cho Việt Nam. Đó là một cú sốc đáng kể và có thể bù đắp được nếu Việt Nam thúc đẩy nhiều hơn nhu cầu nội địa và đa dạng hóa trao đổi thương mại quốc tế. Tuy nhiên, đây vẫn là một cú sốc tiềm tàng khá mạnh. Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) cũng ước tính xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ có thể giảm 20%. Tôi thấy con số này hơi quá. Nhưng rõ ràng là vẫn sẽ có một cú sốc rất lớn, cho nên Việt Nam sẽ phải bù đắp cú sốc này bằng nhiều biện pháp khác nhau trên thị trường nội địa cũng như đa dạng hóa trao đổi thương mại. Đọc thêmViệt Nam : “Bạn” hay “thù” trong chính sách đánh thuế của Trump ? RFI : Mô hình tăng trưởng của Việt Nam phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đầu tư công và xuất khẩu, chủ yếu từ các nhà đầu tư nước ngoài. Liệu mô hình này có còn phù hợp trong tương lai ? Hubert Testard : Rõ ràng là phải thay đổi mô hình này. Đó là điều mà Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OCDE) khuyến nghị trong báo cáo tháng 06/2025 về Việt Nam. Tổ chức này đưa ra một loạt đề xuất để mô hình tăng trưởng của Việt Nam tiến triển. Tôi nghĩ là trong bối cảnh nhu cầu quốc tế sẽ phức tạp, Việt Nam cần phát triển nhu cầu nội địa nhiều hơn hiện tại. Dù sao vẫn có một số điểm tích cực, ví dụ như tiền lương ở Việt Nam đang tăng nhanh hơn so với các nước ASEAN khác. Và đó là một cách tốt để hỗ trợ nhu cầu nội địa. Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề khác, ví dụ, chi tiêu về xã hội rõ ràng là không đủ, đặc biệt là cho người cao tuổi. Cho nên lương hưu, đặc biệt là lương hưu tối thiểu, là một vấn đề. Ngoài ra, chi tiêu cho giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học, cũng không đủ. Chúng ta biết rằng kinh phí mà thanh niên Việt Nam phải trả để học đại học là quá cao, và khiến một bộ phận người trẻ không muốn hoặc không thể theo học. Đó là điều cần phải thay đổi bởi vì Việt Nam ngày càng cần một lực lượng lao động được đào tạo bài bản và có trình độ để đạt được tăng trưởng hiệu quả hơn và hướng tới các công nghệ khác. Đọc thêmĐể duy trì tăng trưởng cao, Việt Nam buộc phải thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân Ngoài ra, còn có một vấn đề tiềm ẩn khác đang bắt đầu nổi lên, đó là tình trạng lão hóa dân số. Hiện nay, những người trên 65 tuổi chiếm 15% dân số Việt Nam, còn khá thấp so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, điều này sẽ thay đổi rất nhanh chóng và sẽ đạt hơn 30% vào năm 2050, đồng nghĩa với việc chi tiêu xã hội cho y tế và hưu trí sẽ tăng đáng kể. Như vậy, chính phủ cần tìm cách tài trợ cho chi tiêu xã hội và làm thay đổi phát triển mô hình xã hội Việt Nam. RFI : Gần đây thiệt hại do thiên tai gây ra ở Việt Nam cũng được đề cập. Theo đánh giá sơ bộ, thiệt hại này chiếm khoảng 2% GDP. Liệu đây có phải là một tác động cần được xem xét cho tăng trưởng ở Việt Nam ? Hubert Testard : Như chúng ta đã biết, biến đổi khí hậu vẫn đang tiếp tục gây ra những tác động, và Việt Nam nằm trong số những nước bị tác động nặng. Chị nhắc đến khoảng 2%, nhưng có khả năng con số này sẽ tăng lên trong những năm tới. Điều đó có nghĩa là, chúng ta không nên kỳ vọng vào việc các cú sốc khí hậu sẽ giảm đi, mà ngược lại sẽ gia tăng. Vì vậy, ở điểm này, Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn để có thể ứng phó với những cú sốc trong tương lai. Ngoài ra còn có một khía cạnh khác, đó là quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam nhằm giảm phát khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Đây cũng là một dự án đầu tư lớn được tiến hành tại Việt Nam. Có thể thấy là có nhiều dự án đã được khởi động, mọi việc tiến triển, nhưng vẫn còn rất xa mục tiêu được đặt ra cho năm 2050. Cho nên chính phủ Việt Nam vẫn còn rất nhiều việc phải làm. RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn chuyên gia Hubert Testard, tổng biên tập báo mạng Asialyst chuyên về châu Á.  (1) Quốc hội thảo luận mục tiêu tăng trưởng 2026 từ 10%, GDP đầu người đạt 5.500 USD 2/ Chính phủ đặt mục tiêu GDP năm 2026 tăng 10%

- Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân rời Hà Nội thăm chính thức Kuwait và Algeria, tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Nam Phi.- Việt Nam và Hoa Kỳ đạt nhiều tiến bộ lớn trong đàm phán Hiệp định Thương mại đối ứng.- Một đợt mưa lớn dự báo với tổng lượng mưa 300–600mm, có nơi trên 850mm từ nay đến 18/11 khiến nhiều khu vực miền Trung nguy cơ xảy ra sạt lở, trong đó Đà Nẵng ghi nhận tình huống đặc biệt nguy hiểm.- Trung Quốc thông báo tập trận tại vùng biển nhạy cảm Hoàng Hải giữa lúc căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản gia tăng.- Hệ Mặt Trời có thể đang lao đi trong vũ trụ với tốc độ cao hơn gấp hơn 3 lần so với các ước tính trước đây.

VOV1 - Trong 3 ngày đàm phán, đoàn đàm phán Việt Nam và Hoa Kỳ đã đạt tiến bộ lớn trong nhiều vấn đề như dịch vụ, thương mại số, nông nghiệp, hàng rào kỹ thuật liên quan thương mại (TBT), tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm (SPS)... và thu hẹp khoảng cách trong các vấn đề còn lại.

- Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Hà Nội phấn đấu khởi công dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng  vào 19/12 tới.- Quốc hội  sẽ xây dựng, trình Bộ Chính trị xem xét, thông qua Đề án Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI; đặc biệt chú trọng rà soát hệ thống luật, nhất là các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí.- Kết thúc vòng đàm phán trực tiếp thứ 5 Hiệp định thương mại đối ứng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, hai bên đạt tiến bộ lớn trong nhiều vấn đề.- Đà Nẵng khẩn cấp triển khai tìm kiếm người mất tích và ổn định cuộc sống nhân dân vùng bị sạt lở- Tuần đầu tiên của COP30 ghi nhận tiến bộ về bảo vệ rừng và quyền đất đai cho người bản địa- Mỹ giảm thuế nhập khẩu thịt bò, cà phê và nhiều loại thực phẩm

- Thảo luận về Luật Xây dựng (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội đề nghị miễn giấy phép xây dựng cần đi kèm với hậu kiểm chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ quy hoạch.- Thủ tướng yêu cầu tập trung khôi phục sản xuất, ổn định đời sống người dân miền Trung sau bão lũ; xây mới và bố trí tái định cư cho các hộ có nhà bị cuốn trôi, sập đổ hoặc hư hỏng nặng, hoàn thành trước 31/1/2026.- Việt Nam và Hoa Kỳ tiếp tục vòng đàm phán kỹ thuật Hiệp định Thương mại đối ứng cân bằng và công bằng.- Phản hồi tuyên bố của G7, Triều Tiên khẳng định quyết tâm duy trì kho vũ khí hạt nhân trước các mối đe dọa từ bên ngoài. - Nghị viện châu Âu thông qua mục tiêu cắt giảm 90% khí thải vào năm 2040.

Các đảng viên Dân chủ tại Hạ viện Hoa Kỳ đã công bố những email, mà họ cho là đặt ra những câu hỏi mới về mối quan hệ của Tổng thống Donald Trump với Jeffrey Epstein, và việc ông biết bao nhiêu về hành vi lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên, của nhà tài chính này. Các thư từ do các đảng viên Dân chủ thuộc Ủy ban Giám sát Hạ viện Hoa Kỳ công bố, bao gồm các tin nhắn giữa Epstein, Ghislaine Maxwell và nhà báo Michael Wolff, trực tiếp nêu tên ông Trump, và cho thấy, ông có thể đã dành hàng giờ tại nhà của Epstein, với một trong những nạn nhân.

Quá trình chuyển đổi năng lượng đòi hỏi những công nghệ sử dụng nhiều loại đất hiếm. Tuy nhiên, ngoài những căng thẳng về địa chính trị, quy trình khai thác, chiết xuất và tinh chế đất hiếm đặt ra nhiều vấn đề cho xã hội và môi trường. Tình trạng nhiễm độc thạch tín (arsenic) tại nhiều đoạn lưu vực sông Mê Kông do khai thác đất hiếm ở Lào và Miến Điện là một ví dụ mới nhất. Theo ước tính, thị trường 17 loại nguyên tố đất hiếm chiếm một tỷ trọng khá khiêm tốn : Khoảng 9 tỷ đô la/năm với sản lượng hàng năm là 150 ngàn tấn. Nhưng đây lại là những thành phần quan trọng cho thị trường các ngành công nghiệp tiên tiến có giá trị lên đến bảy ngàn tỷ đô la mỗi năm. Tính đến những năm 1980, Hoa Kỳ là quốc gia thống lĩnh thị trường sản xuất đất hiếm. Nhưng từ năm 1995, Trung Quốc chiếm thế độc quyền. Một phần là do giá nhân công rẻ, trữ lượng khoáng sản cao và các quy định về môi trường mềm dẻo hơn cho phép Trung Quốc hạ giá thành sản phẩm. Ngay từ những năm 1950, người ta đã nhận thấy vai trò thiết yếu của đất hiếm cho phát triển các ngành công nghệ cao. Ngoài các lĩnh vực như điện thoại thông minh, trí tuệ nhân tạo, thậm chí cả vũ khí, chẳng hạn như tên lửa, các nguyên tố đất hiếm này được cho là đóng một vai trò then chốt cho quá trình phát triển điều được gọi là « năng lượng xanh » như tua-bin điện gió, xe điện, tấm pin năng lượng mặt trời ... nhờ vào các đặc tính của chúng như chất xúc tác, nam châm, luyện kim và đánh bóng. Và tùy theo mỗi loại đất hiếm, chúng có một ứng dụng khác nhau trong công nghiệp. Đất hiếm : Quy trình tinh chế gây ô nhiễm Khai thác khoáng sản vốn dĩ đã là một hoạt động gây ô nhiễm. Điều này cũng không là ngoại lệ đối với đất hiếm. Theo giải thích từ nhà nghiên cứu Emilie Janots, giảng viên đại học Grenoble Alpes trên trang CNRS Terre & Univers, việc lập các khu vực thăm dò và khai thác khoáng sản là gây ô nhiễm, do những hoạt động này tạo ra các vùng tích tụ chất thải, gây ra những hậu quả tai hại cho môi trường. Nguyên nhân chính là vì các đặc tính hóa học của đất hiếm, khiến hoạt động khai thác chúng gây ô nhiễm. Bởi vì, 17 loại nguyên tố đất hiếm này có đặc điểm độc đáo là chúng hiện diện trộn lẫn với nhau trong các mỏ. Và do vậy, việc khai thác, chế biến và phân tách đất hiếm là rất tốn kém về năng lượng, nước và hóa chất.  Một mặt, những mỏ lớn nhất có khoảng 5% đất hiếm nhưng trong hầu hết các trường hợp, con số nay chỉ gần 1%. Điều này giải thích vì sao nhu cầu khai thác một lượng lớn đá chỉ để thu được một tỷ lệ đất hiếm ít ỏi vào cuối giai đoạn. Có thể nói phân tách đất hiếm là một quy trình đặc biệt khó, như thể « người ta muốn phân tách các sắc thái khác nhau của mầu xám. Họ dễ tách mầu trắng khỏi màu đen. Nhưng làm sao có thể tách 5% của mầu đen, 6% của mầu đen hay 7% của mầu đen ? », theo cách giải thích ẩn dụ của nhà nghiên cứu mỏ khoáng sản Rajive Ganguli, giáo sư đại học Utah, Hoa Kỳ với Le Monde. Mặt khác, 17 loại nguyên tố đất hiếm trộn lẫn vào nhau trong một mỏ khoáng sản, nhưng người ta thường chỉ cần chiết xuất từ 3-4 loại. Mỗi lần cô lập một loại đất hiếm duy nhất phải sử dụng một lượng lớn hóa chất. Một quy trình mà theo đánh giá của giáo sư đại học Utah, Rajive Ganguli là có thể gây ô nhiễm cao, do việc « người ta phải đào nhiều hố trên mặt đất và bơm vào đấy các loại hóa chất (…) Quy trình này gây ô nhiễm cho nước, các mạch nước ngầm… » Chưa kể tại một số mỏ, đất hiếm còn bị trộn lẫn với thorium, uranium, hai nguyên tố phóng xạ. Đây là nguyên nhân người ta thường tìm thấy hai nguyên tố này trong các khoáng chất chứa đất hiếm và do vậy tạo ra chất thải phóng xạ trong quá trình khai thác. Năng lượng xanh có « sạch » hay không ? Chỉ có điều, thế giới đang đặt ra mục tiêu kìm hãm mức tăng nhiệt độ hâm nóng khí hậu và do vậy, phải hạn chế việc sử dụng năng lượng hóa thạch như điện than, khí đốt, giảm phát thải khí CO2 gây hiệu ứng nhà kính. Quá trình chuyển đổi năng lượng này đòi hỏi sử dụng nhiều công nghệ có chứa đất hiếm. Ví dụ như các thanh nam châm trong tua-bin điện gió chứa đến 70% chất neodymium. Do các đặc tính từ tính của loại kim loại này mạnh hơn nhiều so với các loại nam châm cũ nên kích thước và trọng lượng của chúng được giảm xuống, giúp tối ưu hóa hiệu suất của tua-bin gió. Tuy nhiên, việc khai thác các mỏ đất hiếm mới cũng đồng nghĩa với việc hủy hoại môi trường tự nhiên và đa dạng sinh học. Điều này làm dấy lên nỗi ngờ vực : Liệu công nghệ năng lượng xanh có thực sự « sạch » ? Chẳng hạn, để đảm bảo mục tiêu chuyển đổi năng lượng của mình, Liên Hiệp Châu Âu có kế hoạch cấm bán xe mới chạy bằng động cơ xăng dầu vào năm 2035 để rồi đạt mục tiêu trung hòa khí CO2 vào năm 2050. Nhà báo Guillaume Pitron, chuyên gia về nguyên nhiên liệu, trên kênh truyền hình TV5 Monde (15/11/2023) cảnh báo để có thể hoàn thành những mục tiêu này, châu Âu cần rất nhiều thứ kim loại để sản xuất các loại phương tiện mới. Và để có thể tìm đủ các thứ kim loại đó, các nhà sản xuất và cung cấp sẽ phải đi tìm kiếm nguyên nhiên liệu tại những nước mà các quy định về môi trường lỏng lẻo hơn nhiều so với tại châu Âu. « Ví dụ, họ có thể tìm mua ở Trung Quốc, Congo, Kinshasa, tại Bolivia, những nước không có cùng quy định, tiêu chuẩn và do vậy, cái giá phải trả cho môi trường là nghiêm trọng do việc các nhà cung cấp không có cùng tiêu chuẩn, chuẩn mực về kỹ thuật chiết xuất. Vì vậy, ở đây còn có phí môi trường, phí xã hội, phí con người, những cái giá mà chính chúng ta đã không thật sự nhận thức ra, bởi vì tất cả những điều đó diễn ra ở xa chúng ta ». Khai thác đất hiếm ở Miến Điện : Ô nhiễm arsenic trên Mêkông Đây là những gì đang xảy ra cho nhiều đoạn trên lưu vực sông Mê Kông. Theo tiết lộ của trang Mongabay (27/10/2025), nhóm nghiên cứu thuộc trung tâm tư vấn Stimson Center qua phân tích các hình ảnh vệ tinh, đã xác định ít nhất có 27 mỏ đất hiếm đã được mở tại Lào từ năm 2022. Theo đó, « mười lăm trong số các mỏ này đang hoạt động trong lưu vực sông Mê Kông, nghĩa là có 12 mỏ trên sông Nam Khan và 3 mỏ trên sông Nam Ngiep, cả hai đều đổ vào sông Mê Kông, con sông dài khoảng 4.900 km, bắt nguồn từ Tây Tạng chảy qua Miến Điện, Thái Lan, Lào, Cam Bốt và Việt Nam trước khi đổ ra Biển Đông. » Cũng theo Trung tâm Stimson, mười mỏ khai thác đất hiếm khác trên các con sông Nam hao và Nam Xan, trên lưu vực sông Ma, có nguy cơ gây ra mối đe dọa sinh thái xuyên biên giới, không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với Khu Bảo tồn Đa dạng Sinh thái Nam Xam, nằm ở biên giới Lào và Việt Nam, nơi sinh sống của loài vượn má trắng phương Bắc đang bị đe dọa nghiêm trọng và loài voi châu Á có nguy cơ bị tuyệt chủng. Trang Mongabay cho biết hàm lượng chất arsenic tại những con sông này cao bất thường so với trước đây. Các nhà nghiên cứu cảnh báo nguy cơ môi trường sinh thái đa dạng ở sông Mê Kông, nơi nuôi sống cho hơn 50 triệu người dân do sự phụ thuộc của họ vào nguồn thực phẩm, nguồn nước và sinh kế, bị tổn hại lâu dài và nghiêm trọng là có thực. Các hoạt động khai thác đất hiếm phi pháp tại Miến Điện, phần đông là chủ đầu tư Trung Quốc, đang làm nhiều nhánh sông đi từ Miến Điện đến các vùng phía bắc Thái Lan bị nhiễm độc thạch tín (arsenic) do tình trạng đổ bừa bãi nước thải xử lý đất hiếm ra sông mà không được kiểm soát. Chủ nghĩa thực dân môi trường Phóng sự dài do đài SBS News của Úc thực hiện cho thấy sông Kok nhuộm một màu cam kỳ lạ, cá chết nổi nhiều bất thường và bị biến dạng, cũng như là nhiều trường hợp mắc bệnh đã được ghi nhận ở nhiều ngư dân sống dọc theo con sông. Theo thổ lộ của anh Gob Kotekham, người Thái Lan, 42 tuổi với kênh SBS News, « có điều gì rất lạ đang xảy ra : những nốt phát ban xuất hiện trên người và chúng cứ lan rộng. Chúng làm tôi mẩn ngứa. Tình trạng này kéo dài hơn hai tháng, tôi chưa bao giờ cảm thấy như vậy trước đây ». Đối với nhà báo Guillaume Pitron, đây là những yếu tố các nhà hoạch định chính sách môi trường nên tính đến. « Tôi có cảm giác là mọi thứ nhà mình đều sạch sẽ nhưng trên thực tế là có một ai đó đang trả những cái giá, những khoản phí ở một đầu khác trên thế giới cách xa chúng ta hàng nghìn km mà không ai đặt chân đến cả. Một cái giá "vô hình" nhưng có thực và không thể bỏ qua. Chúng có nguy cơ làm cho quá trình chuyển đổi năng lượng còn khó chấp nhận hơn trên bình diện xã hội nếu chúng ta không làm điều gì đó để giảm nhẹ ». Nhìn chung, đất hiếm là cần thiết cho công nghệ xanh. Nhưng quá trình chế biến nó vốn quá ô nhiễm và nguy hiểm cho các nước Bắc Bán cầu, giờ đây chủ yếu được tiến hành ở các nước Nam bán cầu. Nhà nghiên cứu Simone Lobach, khi trả lời đặc phái viên đài RFI Jeanne Richard, nhân hội nghị COP 30 tại Belem, không ngần ngại ví hiện tượng này là « chủ nghĩa thực dân môi trường » !

- Nhận lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường, Quốc vương Vương quốc Hashemite Jordan Abdullah II Ibn Al Hussein hôm nay bắt đầu thăm chính thức nước ta.-  Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết nghị tổng số đại biểu Quốc hội khóa XVI là 500 người.- Phiên đàm phán cấp kỹ thuật chính thức giữa Việt Nam và Hoa Kỳ về Hiệp định song phương thương mại đối ứng bắt đầu diễn ra từ hôm nay. - Cơ quan chức năng Ấn Độ công bố hình ảnh đầu tiên của nghi phạm chính thực hiện vụ nổ bom xe cách đây 2 ngày tại thủ đô New Delhi.- Nhật Bản trải qua 3 mùa trong 1 ngày.- Các nhà nghiên cứu Israel giới thiệu loại sữa độc đáo được sản xuất trong phòng thí nghiệm

Đồng bằng sông Cửu Long (châu thổ sông Mekong), nằm ở vùng cực nam Việt Nam, cũng là vùng sản xuất nông nghiệp then chốt của đất nước, nhất là lúa gạo, trái cây và thủy sản. Thế nhưng, trong những năm gần đây, đồng bằng sông Cửu Long đang phải đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn ngày càng phức tạp, không chỉ tác động đến đời sống con người và sinh thái, mà còn ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, khiến nhà nông phải tìm cách chuyển đổi để thích nghi với tình hình.   Nhưng đâu là những nguyên nhân và thực trạng mặn ở đồng bằng sông Cửu Long ? Để hiểu thêm tình hình, RFI có cuộc trao đổi với tiến sĩ Dương Văn Ni, Khoa Môi trường và Quản lý tài nguyên thiên nhiên, đại học Cần Thơ và Quỹ bảo tồn đồng bằng sông Cửu Long. RFI tiếng Việt : Đâu là nguyên nhân gây ra mặn đối với cây trồng ở đồng bằng sông Cửu Long ?   Tiến sĩ Dương Văn Ni : Về mặn đối với cây trồng ở đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là đối với sản xuất lúa, người ta chia làm hai loại mặn. Thứ nhất là mặn do nước biển tràn vào. Cái mặn này thường xuất hiện trong mùa khô, khi mà nước ngọt từ sông Cửu Long hoặc lượng nước mưa không đủ để đẩy nước mặn, thì mặn xâm nhập từ biển vào. Loại mặn thứ hai là mặn từ trong đất : chúng ta hình dung là phù sa của sông Mekong đi ra ngoài biển biển thì biến dần thành phù sa mặn. Khi phù sa này quay bồi tụ thì hình thành đất mặn. Đó là đất đó đã có sẵn muối trong đó rồi. Nói nôm na, chúng ta phân biệt làm hai loại mặn, mặn do nước biển và mặn có sẵn từ trong đất. RFI tiếng Việt : Người xưa đã thích ứng với chuyện mặn này như thế nào ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Đối với người xưa, khi đến định cư ở đồng bằng sông Cửu Long này, vùng Duyên Hải sát với phía biển, người ta chia chuyện sử dụng nước làm bốn loại. Thứ nhất là loại nước để ăn uống, đa phần người ta dựa vào nước mưa. Dễ thấy nhất khi xuống những vùng như thế này là thấy là người dân trữ nước mưa trong lu để dọc theo nhà. Mình có thể đếm số lu là có thể đoán biết là trong nhà đó có mấy người. Cái nước thứ hai là nước sinh hoạt, ví dụ để người ta tắm giặt … Phổ biến nhất là khi xây nhà, người ta đào cái ao kế bên nhà để trữ nước ngọt, thường gọi là ao rửa ăn. Và trong một vài trường hợp thì người ta đào những cái ao này xa trong ruộng, gọi là những cái đìa, hoặc là người ta đào những cái ao lớn để cho cả cộng đồng sử dụng, như những cái ao chùa hoặc là những cái ao ở những nơi tập thể. Hiện nay một số nơi còn biệt danh đó, ví như ao Bà Hom ở Trà Vinh. Đó là những cái ao rất lớn để giữ nước ngọt cho cả cộng đồng xài. Loại nước thứ ba gọi là nước sản xuất. Người ta dựa vào chất lượng nước và quyết định loại hình sản xuất. Ví dụ như nơi nào mà nước nó quá mặn thì người ta sử dụng để sản xuất muối. Còn nơi nào mà nước mặn trung bình hoặc là mặn vừa thì người ta để nuôi tôm, nuôi cua. Còn nơi nào mà nước không mặn thì người ta mới trồng lúa hoặc người ta kết hợp với nuôi cá đồng. Cái cuối cùng là nước sinh thái, người ta giữ để cho cây cối xanh tươi, để cho cá tép có chỗ sống, và để cho ghe xuồng có thể đi lại được trên kinh rạch, làm cho không khí mát mẻ. Tôi muốn lưu ý là người xưa cũng đã từng ngăn mặn. Nhưng mà người ta chỉ ngăn mặn từ ở dưới sông tràn lên trên ruộng thôi, chứ không ai ngăn mặn trên những con sông hay con rạch, bởi vì ông bà xưa đã từng dặn là có 2 điều rất là tội lỗi, không nên làm : đó là ngăn sông và cấm chợ. RFI tiếng Việt : Tình hình mặn năm 2025 ra sao và theo ông xu thế tương lai thế nào ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Nói về tình hình mặn hiện nay đó thì cái mặn xâm nhập từ biển vào, phần lớn được kiểm soát bởi các công trình như là đê ngăn mặn hoặc là cống đập ngăn mặn. Nhưng mà thực sự thì cái mặn mà không kiểm soát được là cái mặn từ trong đất đi ra, bởi vì do điều kiện địa chất hình thành vùng đất của mình, tầng đất ở bên dưới đã nhiễm mặn rồi. Thành thử khi mà thiếu cái nguồn nước ngọt bổ sung để rửa mặn hay là ém mặn từ bên trên thì cái mặn từ các cái tầng dưới sẽ mau dẫn lên và làm cho mặn trên mặt đất. Xu hướng mặn từ trong đất xì ra càng ngày càng tăng, bởi vì biến đổi khí hậu làm cho lượng nước ngọt càng ngày càng giảm. Về điều này, nhìn chung là theo xu hướng hiện nay cũng như là trong tương lai, diện tích của đất bị ảnh hưởng bởi mặn chỉ có tăng thôi chứ không có giảm. RFI tiếng Việt : Tình hình cụ thể năm nay so với, ví dụ như năm 2023 hay 2024, cái cái mặn này có tăng lên nhiều không ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Thật ra thì cái mặn đã có sẵn trong nước và trong đất. Nó là tự nhiên. Vấn đề khi là đánh giá là năm nay mặn nhiều hơn năm rồi hay là mặn ít hơn năm rồi thì chủ yếu là người ta dựa vào diện tích canh tác bị thiệt hại. Mà ở đây cụ thể là diện tích canh tác lúa. Cái đỉnh mà gọi là bị xâm nhập mặn trầm trọng nhất là năm 2015 và 2016, mặn xâm nhập rất là sâu vào trong đất liền và ảnh hưởng rất nhiều đến diện tích trồng lúa. Có 2 nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất là mặn xâm nhập sớm, người ta trở tay không kịp. Nhưng nguyên nhân quan trọng nhất là người ta đã lấn, người ta đã đưa cây trồng vật nuôi không phù hợp với nước mặn, mở rộng diện tích ra gần biển quá nhiều trong những năm trước. Và như vậy khi mặn xâm nhập thì sẽ gây ra diện tích thiệt hại càng lớn. Và theo hướng đó thì những năm sau 2016 đến nay, cũng có những năm như 2020, 2022 mặn cũng khá nhiều nhưng mà thiệt hại, chủ yếu là thiệt hại trên diện tích canh tác lúa, không tăng bởi vì người dân đã có kinh nghiệm. Có nghĩa là những diện tích này không còn phù hợp để cho trồng lúa nữa và người ta giảm diện tích lúa cũng như là giảm mùa và vụ xuống. Thay vì hồi xưa trồng 2-3 vụ thì bây giờ người ta chỉ trồng một vụ thôi, do đó né được cái mặn. Hay nói nôm na là người ta có kinh nghiệm để tránh mặn. RFI tiếng Việt : Đâu là những nguyên nhân chính làm cho mặn có thể trở nên trầm trọng hơn? Liệu biến đổi khí hậu có góp phần vào nạn này không ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Nói về nguyên nhân làm cho mặn có thể trầm trọng hơn thì chúng ta có thể liệt kê ra 4 nhóm nguyên nhân chính. Thế nhưng, nguyên nhân đầu tiên vẫn là kiểu sử dụng đất của người nông dân, có nghĩa là người nông dân đã chọn cây trồng vật nuôi đó có tính tới chuyện cây trồng vật nuôi đó có chịu mặn được hay không ? Và quy trình quản lý cây trồng vật nuôi đó có giúp ngăn chặn được tác hại của mặn hay không? Cái thứ hai là chuyện vận hành hệ thống công trình như là đê điều cống đập. Hiện nay cách vận hành đó còn manh mún và chưa đồng bộ, thành thử thí dụ một nơi này thì đóng cống để mà ngăn nước mặn, nhưng mà nơi kia thì lại mở cống, thành thử mặn nó sẽ xâm nhập phía sau, phía trước. Đó là vấn đề thứ hai. Vấn đề thứ ba là nguồn nước ngọt từ sông Mekong. Chúng ta biết là nguồn nước ngọt ở thượng nguồn bây giờ đang bị khai phá rất là nhiều cho sản xuất, nên đôi khi trong mùa nắng thì mình thiếu nguồn nước ngọt để đẩy nước mặn xâm nhập vào đồng bằng đi ra ngoài xa. Và cuối cùng là biến đổi khí hậu, ở đây cụ thể là sự phân bố thất thường lượng nước mưa. Nếu lượng mưa phân bố thất thường, thì tại những vùng chủ yếu rửa mặn từ nước mưa, thì người ta không có đủ nước để rửa cho đất, những nơi đó là ảnh hưởng mặn càng ngày càng tăng nghiêm trọng hơn. RFI tiếng Việt : Mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu có phải là một nguyên nhân đẩy nước mặn vào sâu trong đồng bằng sông Cửu Long hơn ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Thật ra nếu nói về chuyện mực nước biển dâng, thì tác động không nhiều bằng mà chuyện lún sụt mặt đất ở trong đất liền, bởi vì vận tốc sụt lún mặt đất ở trong đất liền hiện nay trung cũng khoảng chừng 1-2cm/năm, đặc biệt là có những vùng nhiều hơn, trong khi mực nước biển dâng chỉ có không phẩy mấy cm trong vòng 2-3 năm. Nên thực ra mực nước biển dâng có góp phần gây xâm nhập mặn, nhưng đó là một tiến trình lâu dài, chứ không xuất hiện từng năm, mà vận tốc tăng cũng rất chậm, trong khi sụt lún mặt đất của chúng ta trầm trọng hơn vì tốc độ nhanh hơn, nên làm nước mặn xâm nhập vô đất liền nhiều hơn. RFI tiếng Việt : Vậy sụt lún mặt đất có phải phần nào cũng là do việc người dân hút mạch nước ngầm lên, ví dụ để sử dụng phục vụ tưới tiêu sản xuất ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Sụt lún mặt đất thì chúng ta phải xét trên trên nhiều góc độ. Thứ nhất là chúng ta phải hiểu là đồng bằng của chúng ta hình thành được là do quá trình bồi lấn phù sa nhiều hơn là quá trình xói lở phù sa, nên mới tạo ra được mặt đất. Nếu quá trình bồi lấn phù sa đó nhỏ hơn quá trình sạt lở phù sa thì mặt đất của chúng ta tự nó cũng đã thấp xuống mỗi năm. Tôi cho rằng chuyện thiếu hụt phù sa bù đất cho những vùng đất hiện nay là yếu tố chính, bởi vì nhiều lý do liên quan tới kiểu sử dụng đất của người dân. Ví dụ như hồi trước có nhiều vùng qua mùa nước lũ người ta còn mở đê để lấy nước, phù sa còn bồi lấn trên đồng. Còn hiện nay, người ta quản lý nước chặt chẽ để canh tác suốt năm, phù sa không có cơ hội đi vào đồng ruộng, nên đồng ruộng không được bồi lấn tự nhiên lên, do đó mặt đất càng ngày càng sụt xuống. Cái thứ hai là chuyện trưởng thành của loại đất. Đất ở đồng bằng của chúng ta nó thuộc về đất non trẻ và đối với một đất non trẻ này thì tự nó khi mà nó săn chắc lại thì nó co ngót lại và cũng tạo ra một độ sụt lún tự nhiên. Và nguyên nhân thứ ba thì chắc chắn là do bây giờ người ta lấy quá nhiều nước ngầm. Ngày xưa người ta chỉ lấy để làm nước sinh hoạt và ăn uống trong giai đoạn thiếu nước thôi, còn ngày nay người ta lấy nước ngầm để phục vụ cho sản xuất nữa, thành thử lượng nước ngầm khai thác mỗi nơi phục vụ cho sản xuất rất lớn, gấp mấy chục lần lượng nước cần thiết để sinh hoạt. Đây là cũng là nguyên nhân làm cho mặt đất sụt lún rất nhanh. RFI tiếng Việt : Trường hợp mặn của đồng bằng sông Cửu Long thì có phải là cá biệt trên thế giới hay không ? Hay cũng có một số khu vực trên thế giới cũng có tình trạng giống như đồng bằng sông Cửu Long ? Quỹ bảo tồn đồng bằng sông Cửu Long có thể học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với những khu vực đó không ? Tiến sĩ Dương Văn Ni : Thật sự mà nói tất cả đồng bằng trên thế giới này đều có những thách thức tương tự như đồng bằng sông Cửu Long. Nhưng mà đồng bằng sông Cửu Long thì được xếp một trong 3 đồng bằng chịu tổn thương nhiều nhất. Thành thử những kinh nghiệm, bài học mà chúng ta có được hoàn toàn có thể chia sẻ cho những đồng bằng khác, bởi vì mức độ nghiêm trọng của họ không nhiều như mình. Đồng bằng sông Cửu Long bị áp lực từ tự nhiên cho đến chuyện phát triển kinh tế xã hội trong khu vực. Lý do thứ nhất là sông Cửu Long chảy qua 6 nước : qua Trung Quốc, Miến Điện, rồi Lào, Thái Lan, Campuchia rồi cuối cùng mới đi đến Việt Nam. Đồng bằng là phần mà sự thay đổi phụ thuộc hoàn toàn vào lưu vực của con sông. Tất cả những cái gì xảy ra trên lưu vực của con sông đó thì đều ảnh hưởng đến đồng bằng này. Chuyện các quốc gia này ngồi lại để thương lượng về các chuyện, ví dụ sử dụng nguồn nước thế nào cho hợp lý, đều rất khó khăn. Nó không có đơn giản như là đồng bằng sông Mississippi của Hoa Kỳ, chảy qua nhiều bang, nhưng đều nằm trong một quốc gia, thành thử ra họ ngồi lại với nhau tương đối dễ dàng hơn. Nhưng riêng về chuyện xâm nhập mặn thì thật sự mà nói là có nhiều quốc gia hiện nay cái mặn không đơn thuần chỉ là mặn trong nước biển hay là trong đất thôi, mà đôi khi đó còn là cái mặn do những khu công nghiệp hoặc là nơi sản xuất, đặc biệt là những chỗ luyện kim … Cái mặn này tạo ra một loại muối khác, không phải là muối mình ăn được như muối biển tự nhiên, mà đây là cái mặn từ nguồn nước thải công nghiệp sản xuất. Cái đó nó tác động, làm đất bị nhiễm mặn và cái mặn đó mới là nguy hiểm. Cải tạo cái mặn đó mới khó. RFI tiếng Việt chân thành cảm ơn tiến sĩ Dương Văn Ni đã tham gia chương trình !

Khoáng sản hiếm : 30 năm là thời gian cần thiết để Trung Quốc trở thành nguồn cung cấp gần như độc quyền của thế giới. Vì chấp nhận nhiều hy sinh,  tận dụng những sai lầm của phương Tây không muốn hứng chịu ô nhiễm, Bắc Kinh đặt mình vào thế trung tâm và khiến Bruxelles, Washington lo lắng trước mỗi quyết định về kim loại chiến lược ? Các câu hỏi này được đặt ra vào lúc Âu - Mỹ hối hả tìm kiếm các nguồn cung cấp bổ sung, hóa giải thế gần như độc quyền của Trung Quốc. Sau nhiều tuần lễ căng thẳng, cả Liên Hiệp Châu Âu lẫn Hoa Kỳ cùng phấn khởi đón nhận tin Trung Quốc tạm ngừng trong một năm quyết định hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Tổng thống Donald Trump tiếp tục khẳng định đây là một thắng lợi quan trọng mà ông đạt được sau cuộc họp với chủ tịch Tập Cận Bình cuối tháng 10/2025. Tại Bruxelles, lãnh đạo châu Âu vừa công bố kế hoạch « RESourceEU » để giảm bớt phụ thuộc vào khoáng sản hiếm của Trung Quốc, vừa tự tin hơn một chút khi bước vào bàn đàm phán. Đầu thập niên 1990, Mỹ, nhờ có các mỏ ở Mountain Pass, bang California, là quốc gia khai thác các mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới. « Trung Đông có dầu mỏ, Trung Quốc có đất hiếm ». Năm 1992, lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đã có câu nói để đời và từ đó Bắc Kinh đưa các kim loại hiếm vào danh sách « tài nguyên chiến lược quốc gia », cấm các công ty nước ngoài khai thác. Trung Quốc cũng bắt đầu quản lý nghiêm ngặt hơn các hoạt động xuất khẩu. Tuy giàu tài nguyên, nhưng ngành công nghiệp đất hiếm nước này - từ khâu khai thác, đến tinh chế, tìm kiếm thị trường, Trung Quốc khi đó còn bỡ ngỡ và phải học hỏi kinh nghiệm của Hoa Kỳ. Đó cũng là thời điểm, Bắc Kinh và Washington chưa ý thức được là để chế tạo một chiến đấu cơ F-35 chẳng hạn, ngay cả tập đoàn Mỹ Lockheed Martin cũng sẽ phải cần đến hơn 400 kg đất hiếm ! Sai lầm « trao trứng cho ác » Vì chạy theo lợi nhuận, tận dụng hàng rẻ Trung Quốc, đồng thời tập trung hơn vào lĩnh vực chỉ sản xuất xe hơi, hãng General Motors đã dễ dàng chuyển nhượng lại Magnequench, một « ông lớn » trong lĩnh vực chế tạo nam châm Neodyme cho quỹ đầu tư Trung Quốc Sextant. Hai trong số các nhà lãnh đạo quỹ này chính là con rể của ông Đặng Tiểu Bình. Nam châm Neodyme (NdFeB) có lực từ mạnh nhất hiện nay, với kích thước nhỏ và trọng lượng nhẹ phù hợp với các thiết bị cần được thu nhỏ rất được ưa chuộng trong lĩnh vực từ ô tô điện đến công nghệ quốc phòng hay y tế. Chính quyền của tổng thống Bill Clinton đã không phản đối dự án chuyển nhượng « viên ngọc quý » trong một lĩnh vực nhạy cảm như vậy cho đối tác Trung Quốc với giá 70 triệu đô la khi đó. Cùng lúc, Sextant đã mời các chuyên viên Hoa Kỳ cùng xây dựng phiên bản Trung Quốc của Magnequench tại Thiên Tân và cơ sở này « lớn gấp 3 lần » so với kế hoạch ban đầu. Chỉ khi đó, các kỹ sư Mỹ được mời cộng tác mới ý thức được là họ đã « tự tay thắt vòng treo cổ chính mình ».    Nhìn rộng hơn, chuyên gia Mathieu Xémard, thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Liên Ngành về Quốc Phòng và An Ninh (CIEDS) - Viện Bách Khoa Institut Polytechnique, lưu ý Trung Quốc học hỏi từ đầu đến cuối các công đoạn trong một nền công nghiệp còn mới mẻ này. Họ không chỉ hài lòng với các khâu khai thác, mà còn « hấp thụ » các kỹ thuật tinh chế của Mỹ, cho đến khi « nắm giữ toàn bộ chuỗi sản xuất trong lĩnh vực đất hiếm và nhất là nam châm » thu hẹp khoảng cách với Hoa Kỳ. Những tên tuổi lớn của Mỹ trong ngành bị « hàng rẻ Trung Quốc nhấn chìm », lần lượt bị khai tử. Mountain Pass bị lãng quên trong hàng chục năm. Phát triển kiểu « con nhà nghèo » Ở góc đài bên kia, Trung Quốc càng lúc càng tự tin với chiến lược phát triển bài bản. Vào lúc Âu - Mỹ phải tuân thủ các chuẩn mực môi trường, Trung Quốc chấp nhận trả giá đắt và không phải chịu áp lực từ các hội đoàn tổ chức bảo vệ thiên nhiên như của phương Tây. Đảng Cộng Sản Trung Quốc cũng đã sớm ý thức rằng « chìa khóa của sức mạnh công nghiệp nằm ở việc làm chủ quá trình tinh chế và xử lý hóa học các kim loại đất hiếm ». Đó là những « công đoạn tạo ra giá trị gia tăng cao, mà các nước phương Tây đã bỏ qua vì chi phí quá cao và ô nhiễm môi trường » như nhà nghiên cứu John Seaman, Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI ghi nhận trong bài viết « Khoáng sản chiến lược : Vai trò then chốt của Trung Quốc ». Hệ quả kèm theo là sau hơn 3 thập niên, « 90% quá trình tinh chế đất hiếm trên thế giới hiện nay được thực hiện tại Trung Quốc ». Không là quốc gia duy nhất trên thế giới có đất hiếm ( Úc, Brazil, Congo, Miến Điện, Pháp, Đức…), không là nhà sản xuất duy nhất cho toàn cầu (Úc, Brazil...), nhưng Trung Quốc đã nắm giữ lấy vị trí trung tâm trên bàn cờ chiến lược này. Vẫn nhà nghiên cứu John Seaman giải thích thêm : Thành công này không phải ngẫu nhiên mà có. Đảng Cộng sản Trung Quốc đã vừa hỗ trợ mạnh mẽ ở các khâu nghiên cứu và tài trợ cho các doanh nghiệp nội địa, đồng thời lại hợp nhất ngành công nghiệp thành một số tập đoàn nhà nước khổng lồ và nhất là dùng các biện pháp có sẵn trong tay để đánh gục mọi đối thủ. Mỗi khi một đối thủ phương Tây cố gắng hồi sinh lại một khu khai thác, thì lập tức Bắc Kinh tăng sản lượng, làm sụt giá thị trường và khiến các dự án nước ngoài không còn hấp dẫn. Đó luôn là một dạng « kim chỉ nam » trong chiến lược phát triển công nghệ đất hiếm của Trung Quốc từ Đặng Tiểu Bình đến Tập Cận Bình. Hơn nữa, qua việc « kiểm soát từ đầu chí cuối chuỗi sản xuất  » trong lĩnh vực nhạy cảm này, Bắc Kinh đạt được cùng lúc 2 mục tiêu. Trước hết là bảo đảm chuỗi cung ứng cho các tập đoàn quốc gia trong những lĩnh vực « then chốt » : y tế, công nghệ hàng không không gian, bình điện ô tô, công nghiệp vũ khí, năng lượng hạt nhân, điện thoại thông minh… Mục tiêu thứ nhì là nhờ thế độc quyền đó mà Trung Quốc mặc nhiên « chi phối » luôn cả các mảng công nghiệp nhạy cảm nhất của Âu - Mỹ và qua đó là cả một phần « an ninh » của phương Tây. Đến lượt Hoa Kỳ chạy nước rút để « thu hẹp khoảng cách » với Trung Quốc Trong bối cảnh căng thẳng địa-chính trị gia tăng, đặc biệt là cuộc đọ sức giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc vì một trật tự mới cho thế giới về kinh tế cũng như địa chính trị, « bảo đảm an ninh về tài nguyên, bảo đảm các nguồn cung ứng về khoáng sản hiếm, về các nguyên liệu chiến lược » trở thành « tâm điểm » trong chính sách công nghiệp của cả Âu, Mỹ lẫn Trung Quốc. (John Seaman, IFRI). Đây chính là động lực để phương Tây hối hả « hồi sinh » mảng công nghệ này. Nhưng trớ trêu thay sau hơn 30 năm chuyển giao các bí quyết thành công cho Trung Quốc giờ đây đến lượt Hoa Kỳ « chạy nước rút để thu hẹp khoảng cách ». Từ 2010, lần đầu tiên, Bắc Kinh dùng đất hiếm như một công cụ địa chiến lược trừng phạt Nhật Bản khẳng định chủ quyền với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, Mỹ và châu Âu đã trông thấy viễn cảnh « một cuộc chiến đất hiếm » đang hình thành. Nhưng không dễ để khởi động lại một cỗ máy đồ sộ trong trạng thái « ngủ đông » trong nhiều năm. Cuối tháng10/2025, Bruxelles mới công bố kế hoạch « RESourceEU ». Mãi đến 2025, Nhà Trắng hối hả ký các thỏa thuận cung ứng với Úc và nhiều nước Trung Á, châu Phi. Washington cùng lúc thông báo những dự án như xây dựng nhà máy tách quặng đất hiếm nặng tại Louisiana hay tham gia đầu tư 400 triệu đô la vào công ty khai thác mỏ MP Materials ở Mountain Pass. Song giới trong ngành cảnh báo « không dễ phá vỡ vòng vây kiên cố » mà Bắc Kinh đã dày công xây dựng. Thoát khỏi cái bẫy đất hiếm của Trung Quốc hiện tại là một thách thức đối với phương Tây. Trên đài phát thanh France Inter, Bart Sap, chủ tịch tổng giám đốc tập đoàn Umicore, chuyên về sản xuất và tái xử lý rác kim loại, báo động về tính cấp bách để « thoát Trung » của châu Âu. Ông đồng thời nêu lên một giải pháp cụ thể để đạt được mục tiêu đó :  « Chúng ta biết hiện tại Trung Quốc đang thống lĩnh thị trường kim loại hiếm. Cần nhấn mạnh là Bắc Kinh đang tận dụng lợi thế này như một vũ khí thương mại khi quyết định hạn chế xuất khẩu. Vậy câu hỏi đặt ra với châu Âu là khối này muốn tự chủ hơn hay vẫn bị để phụ thuộc vào nguồn cung cấp châu Á này. Sự phụ thuộc đó liên quan đến công nghệ chế tạo bình điện ô tô, tức là đến khả năng đi lại của các công dân châu Âu, và cũng liên quan luôn cả đến tính tự chủ và độc lập của châu lục này về mặt công nghệ trong nhiều lĩnh vực từ công nghệ không gian, quốc phòng đến công nghệ kết nối, và khả năng chuyển đổi sang năng lượng xanh (...). Theo đánh giá của Umicore, cuối cùng châu Âu cũng đã ý thức được là họ cần khoáng sản hiếm và cần thay đổi chiến lược trên phương diện này. Tôi nghĩ rằng, Bruxelles cần đưa ra một chính sách chung liên quan đến vấn đề tái xử lý rác thải để thu hồi lại lượng đất hiếm trong các sản phẩm. Hiện tại, Liên Hiệp Châu Âu xuất khẩu 72% rác thải có khoáng sản hiếm. Đây là một sự lãng phí khủng khiếp. Nhu cầu cấp bách hiện nay là làm thế nào để giữ lại rác thải để tự xử lý, thu hồi lại khối lượng những nguyên liệu chiến lược. Điều đó có nghĩa là Liên Hiệp Châu Âu phải hỗ trợ cho những nước thành viên trong việc tác xử lý rác thải. Châu Âu hiện tại có công nghệ khá tốt trong lĩnh vực này, chỉ cần có một luật chơi chung để tất cả cùng ngừng xuất khẩu rác thải công nghiệp đi nơi khác ». 30 năm trước đây, cái bẫy kim loại hiếm Trung Quốc bắt nguồn từ chỗ Âu Mỹ vừa muốn nhanh chóng có lãi, dễ dàng sử dụng « hàng rẻ » Trung Quốc mà lại không mang tiếng gây ô nhiễm môi trường. Giờ đây, ngay cả trong khâu tái xử lý kim loại hiếm từ rác công nghiệp, châu Âu và Hoa Kỳ lại một lần nữa « đùn đẩy » mảng này đi nơi khác. Chung quy cũng là do vì « sợ bẩn và sợ tốn », châu Âu cho là « không bõ » để đầu tư vào các nhà máy tái xử lý rác công nghiệp. Về phía Hoa Kỳ, trước khi lao vào một cuộc đọ sức với Trung Quốc thì mới nhận ra rằng Washington đang thiếu mất một vũ khí lợi hại và đã lỡ « trao trứng cho ác » để giờ đây rơi vào thế bị động trước mỗi quyết định của Bắc Kinh về « những khoáng sản chiến lược ».

Hàng ngàn chuyến bay trên khắp Hoa Kỳ đang bị hủy và hoãn khi chính phủ Hoa Kỳ đóng cửa đã qua 40 ngày. Với việc nhân viên liên bang không được trả lương và các chương trình hỗ trợ lương thực phải đối mặt với việc cắt giảm, người dân Mỹ đang kêu gọi Quốc hội đạt được thỏa thuận và chấm dứt tình trạng đóng cửa.

Cựu Phó Tổng thống Hoa Kỳ Dick Cheney đã qua đời ở tuổi 84, do các biến chứng liên quan đến viêm phổi và bệnh tim mạch. Ông Cheney trở thành một trong những phó tổng thống quyền lực nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, với tư cách là cánh tay phải của George W. Bush, trong sự kiện 11/9 và các cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq.

Trong chuyến thăm mới đây, Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ, Peter Hegseth đã được Việt Nam tiếp đón trọng thị. Nhưng tháp tùng ông là Thứ trưởrng Hải quân Mỹ Đại tá Hùng Cao lại không được truyền thông trong nước nhắc đến mặc dù đây đã là đề tài tranh luận sôi nổi trong cộng đồng mạng.

Khoảng 20 chuyến công du đến 20 nước trong vòng hơn một năm giữ chức tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam, ông Tô Lâm có lẽ là nhà lãnh đạo đảng công du nước ngoài nhiều nhất. Trong khuôn khổ những chuyến công du này, Việt Nam nâng cấp Đối tác Chiến lược Toàn diện với 6 nước, và Đối tác Chiến lược với 5 nước khác. Dưới thời ông Tô Lâm, Việt Nam đang “quốc tế hóa” vai trò của tổng bí thư. Khi đưa tin về chuyến công du Anh Quốc và Bắc Ireland của ông Tô Lâm, từ 28-30/10/2025, hãng tin Anh Reuters nhận định nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Việt Nam, ông Tô Lâm, đã đóng vai trò trung tâm trong việc định hình chính sách đối ngoại kể từ khi trở thành tổng bí thư đảng Cộng Sản vào năm ngoái (2024), một nỗ lực trước đây do chủ tịch nước và thủ tướng dẫn đầu. Cho thế giới thấy nhà lãnh đạo thực sự ở Việt Nam Ngay sau khi chính thức được bầu làm tổng bí thư, tại buổi họp báo ngày 03/08/2024, ông Tô Lâm có bài phát biểu “khẳng định kế thừa và phát huy những thành quả cách mạng mà cố tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và các thế hệ lãnh đạo đi trước đã gây dựng”. Điểm này đang được ông Tô Lâm phát triển mạnh mẽ hơn, theo nhận định của giáo sư danh dự Carl Thayer, Đại học New South Wales : “Tổng bí thư Tô Lâm đang tận dụng sự lãnh đạo của mình để phát huy di sản của người tiền nhiệm Nguyễn Phú Trọng, người đã chính thức hóa vai trò của tổng bí thư trong quan hệ đối ngoại của Việt Nam. Tổng bí thư Trọng đã được lãnh đạo chính phủ Anh và Nhật Bản, hai nền dân chủ tự do, đón tiếp, và được tổng thống Barack Obama tiếp đón tại Nhà Trắng. Ông Trọng cũng đã tiếp đón tổng thống Joe Biden tại Hà Nội”. Theo thông lệ, chuyến công du nước ngoài đầu tiên của tân tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam là đến Lào, sau đó là Cam Bốt và Trung Quốc - nước láng giềng rộng lớn mà ngay vào thời kỳ đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Việt Nam xác định rõ chính sách đối với Trung Quốc “là phải thân thiện”. Tiến sĩ Vũ Khang, học giả thỉnh giảng tại Đại học Boston, Mỹ, nhận định với RFI Tiếng Việt : “Việc Việt Nam quốc tế hóa vai trò của tổng bí thư thực ra không có gì là bất ngờ. Một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam là bảo vệ an ninh của thể chế, và một trong những cách đó là nâng cao vai trò của tổng bí thư trên trường quốc tế. Với các nước chung chí hướng như là Bắc Triều Tiên, Trung Quốc hay Lào thì đây cũng không phải là một sự thay đổi lớn do vai trò của quan hệ kênh Đảng từ lâu đã được khẳng định”. Đọc thêmViệt Nam : Tổng bí thư Tô Lâm thăm Bắc Triều Tiên, dự lễ 80 năm thành lập đảng Lao Động Tiếp theo là hàng loạt vòng công du cho đến cuối năm 2024. Ví dụ, tháng 09/2024, tổng bí thư Tô Lâm đến dự Hội nghị thượng đỉnh Tương Lai, Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc và làm việc ở Hoa Kỳ. Sau đó, ông công du nước Cuba anh em. Đến đầu tháng 10, ông công du Mông Cổ, tiếp theo là Ireland và Pháp. Đến tháng 11 là Malaysia. Trong những chuyến công du này, Việt Nam nâng cấp quan hệ lên thành Đối tác Chiến lược Toàn Diện với ba nước Mông Cổ, Pháp, Malaysia. Các nước ASEAN mở đầu cho vòng công du năm 2025 của tổng bí thư Tô Lâm. Tháng 03, ông thăm Singapore, Indonesia, nâng cấp quan hệ lên mức cao nhất với hai nước. Với những hoạt động này, tổng bí thư “đang đảm nhiệm vai trò nhà ngoại giao cấp cao, thường là nhiệm vụ của chủ tịch nước hoặc thủ tướng”, theo ý kiến của giáo sư Zachary Abuza, Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ ở Washington : “Bằng cách này, ông Lâm đã khẳng định rõ ràng rằng ông coi chức vụ quyền lực nhất của đảng Cộng sản Việt Nam là chức vụ có chức năng điều hành trong đảng-nhà nước, điều mà những người tiền nhiệm của ông, những người chỉ tập trung vào chính sách và hệ tư tưởng, chưa từng đảm nhiệm”. Trong tháng 05, ông thăm bốn nước thuộc Liên Xô cũ (Kazakhstan, Azerbaijan, Nga, Belarus), nhân chuyến công du theo lời mời dự Ngày Chiến thắng với lễ diễu binh trên Quảng trường Đỏ ở Matxcơva. Ba tháng sau ông thăm Hàn Quốc. Trong tháng 10/2025, ông Tô Lâm công du Bắc Triều Tiên dự lễ kỷ niệm 80 thành lập đảng Lao Động Triều Tiên, sau đó là vòng công du hai nước châu Âu Phần Lan và Bulgari, cuối cùng là Anh Quốc và Bắc Ireland, nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược với Helsinki và đối tác chiến lược toàn diện với Luân Đôn. Có thể thấy ông Tô Lâm quảng bá mạnh hơn, cho quốc tế thấy rõ hơn hình ảnh và vai trò của tổng bí thư - nhà lãnh đạo trên thực tế của Việt Nam, theo nhận định của Giáo sư Carl Thayer ngày 28/09 : “Tổng bí thư Tô Lâm đã liên tiếp công du nước ngoài kể từ khi nắm quyền lãnh đạo đảng và đóng vai trò quan trọng trong việc ký kết bảy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện mới (Úc, Pháp, Malaysia, New Zealand, Indonesia, Singapore và Thái Lan). Ông Tô Lâm đang chứng minh rằng vị thế tổng bí thư không chỉ quan trọng đối với các vấn đề đối nội mà còn cả đối ngoại”. Đọc thêmLãnh đạo Việt Nam Tô Lâm đi Mỹ dự Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc Một yếu tố mới, được tiến sĩ Lê Hồng Hiệp nhận định trên trang Fulcrum ngày 02/07/2025, là vai trò của “Đệ nhất phu nhân” định nghĩa lại nền ngoại giao và chính trị Việt Nam. Bà Ngô Phương Ly, “đệ nhất phu nhân trên thực tế, đã mở đường cho việc tăng cường các nỗ lực ngoại giao của Việt Nam và làm dịu đi hình ảnh của chồng bà” : “Bà Phương Ly, phu nhân của tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Tô Lâm, đang nhanh chóng nổi lên như một nhân vật mang lại sự thay đổi trong ngoại giao quốc tế của Việt Nam. Bà tháp tùng ông Tô Lâm trong hầu hết các chuyến thăm nước ngoài và tiếp đón các nhà lãnh đạo nước ngoài tại Việt Nam. Thông qua việc thường xuyên tham gia các hoạt động văn hóa và xã hội với các đối tác nước ngoài, bà đã nâng cao vị thế ngoại giao của Việt Nam và nâng cao hình ảnh của ông Tô Lâm trước công chúng, qua đó góp phần nâng cao vị thế chính trị của ông. Ví dụ, trong chuyến thăm Singapore của ông Tô Lâm vào tháng 03/2025, bà Phương Ly đã tham gia các cuộc thảo luận về các vấn đề văn hóa với bà Loo Tze Lui, phu nhân thủ tướng Singapore Lawrence Wong, và chứng kiến ​​lễ ký kết Biên bản ghi nhớ giữa Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và Nhạc viện Yong Siew Toh của Singapore. Gần đây hơn, trong chuyến thăm Việt Nam của tổng thống Pháp Emmanuel Macron tháng 05/2025, bà Phương Ly đã tháp tùng bà Brigitte Macron tham quan Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Văn Miếu Quốc Tử Giám, chia sẻ những hiểu biết sâu sắc về di sản văn hóa phong phú của Việt Nam với Đệ nhất phu nhân Pháp”. Đọc thêmQuảng bá hình ảnh Việt Nam qua những chuyến công du của lãnh đạo thế giới Vai trò của tổng bí thư trong “định hình chính sách đối ngoại” Ngoài việc khẳng định quyền lực lãnh đạo thực sự ở Việt Nam, những chuyến công du nước ngoài của ông Tô Lâm, với tần suất dày đặc hơn so với người tiền nhiệm, còn nằm trong định hướng Hội nhập quốc tế trong tình hình mới, được quy định trong Nghị quyết số 59 (ngày 24/01/2025) và được cổng thông tin Chính phủ nhấn mạnh ngày 16/09 là “quyết sách quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước”. Một mặt, Nghị quyết đưa ra hướng dẫn củng cố mối quan hệ “hữu nghị truyền thống” lâu đời của Việt Nam với Nga, Cuba, Bắc Triều Tiên. Mặt khác, Nghị quyết cũng cho thấy Việt Nam đang chủ động hơn trong các vấn đề quốc tế. Giáo sư Carl Thayer, Đại học New South Wales, phân tích : Nghị quyết số 59 lưu ý rằng hội nhập quốc tế đòi hỏi “chủ động, tích cực và dũng cảm” để thúc đẩy các mạng lưới đối tác đã được thiết lập, tranh thủ các nguồn lực bên ngoài, củng cố lòng tin chính trị và giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu thông qua hợp tác hòa bình, tất cả đều trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế. Nghị quyết số 59 cũng củng cố một trong những mục tiêu quan trọng của hội nhập quốc tế - duy trì môi trường hòa bình và ổn định để Việt Nam có thể phát triển kinh tế. Ví dụ chuyến công du Bình Nhưỡng của tổng bí thư Tô Lâm cũng được coi là nhằm trong chiến lược “bảo vệ đất nước từ sớm và từ xa, trước khi đất nước lâm nguy” phù hợp với chủ trương của Nghị quyết số 59, theo nhận định của giáo sư Carl Thayer : “Nếu ông Tô Lâm đến thăm Bình Nhưỡng, ông có thể sẽ tìm hiểu xem Việt Nam có thể đóng vai trò ngoại giao và chính trị nào trong bất kỳ tiến trình hòa bình nào trên bán đảo Triều Tiên. Việt Nam có lợi ích thiết yếu trong việc duy trì ổn định trên bán đảo Triều Tiên. Bất kỳ sự suy giảm nào trong hiện trạng, dẫn đến đối đầu giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc với Bắc Triều Tiên, Trung Quốc và Nga, sẽ đẩy Việt Nam ra ngoài lề và gây khó khăn cho quan hệ với các cường quốc”. Đọc thêmTổng bí thư đảng Cộng Sản, chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm công du Mông Cổ, Ireland và Pháp Trong số 5 quan điểm chỉ đạo về hội nhập quốc tế, hội nhập quốc tế về quốc phòng, an ninh được coi là một trong những trụ cột và là “một nội dung rất quan trọng”, theo phát biểu ngày 16/09 của ông Lê Hoài Trung, lúc đó là quyền ngoại trưởng. Ngoài ra, Việt Nam “chuyển từ xin nhận, gia nhập, tham gia sang chủ động đóng góp và xây dựng, định hình và sẵn sàng đóng góp có trách nhiệm vào công việc chung của cộng động quốc tế”. Sự kiện Hà Nội đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước Liên Hiệp Quốc về chống tội phạm mạng ngày 25/10/2025, được Việt Nam coi là “dấu mốc lịch sử không chỉ với cộng đồng quốc tế mà còn khẳng định vai trò vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế”. Trang VnExpress đưa tin “các nước đánh giá cao vai trò lãnh đạo, dẫn dắt của Việt Nam thông qua sáng kiến đăng cai Lễ mở ký”. Nhân dịp này, tổng bí thư Tô Lâm đã tiếp tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres. Cho dù “hội nhập quốc tế là sự nghiệp của toàn dân” nhưng được thực hiện “dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp và toàn diện của Đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước”. Trong tiến trình này, tổng bí thư không chỉ còn muốn đứng đầu đảng, giữ vai trò về tư tưởng, mà là một nhà lãnh đạo cao nhất đất nước. Hình ảnh mới này đang được ông Tô Lâm làm cho các đối tác phương Tây quen dần, theo nhận định của tiến sĩ Vũ Khang, Đại học Boston : Đối với các đối tác phương Tây, Việt Nam đã đặt các đối tác phương Tây vào vị trí phải công nhận tính chính danh và sự ngang hàng của vị trí tổng bí thư với các vị trí nguyên thủ quốc gia qua các cuộc gặp cấp cao. Đây cũng là một di sản của cố tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng khi ông đã thành công bắt Mỹ phải công nhận tổng bí thư là ngang hàng với chức tổng thống Mỹ, từ đó mở ra các nước phương Tây khác cũng chấp nhận theo. Điều này chứng tỏ đây là một chính sách đường dài chứ không phải ngắn hạn cho kỳ Đại hội Đảng sắp tới, và dù ai ở vị trí tổng bí thư đi chăng nữa thì cũng sẽ được kế thừa di sản này.

Lớn lên tại Việt Nam, tôi thậm chí còn chẳng biết là có Thượng Đế hay không. Điều giảng dạy của Phật Giáo đã không bao gồm khái niệm về: một thượng đế nhân từ, đầy tình yêu thương—và chúng ta là con cái của Ngài. Sau khi định cư tại Hoa Kỳ, tôi lần […] The post Podcast số 514 – Nghe Sách Học Phúc Âm – Quyền Năng của Sự Phục Hồi – Thạch Hoàng appeared first on Thánh Hữu Việt Nam.

VOV1 - Chiều ngày 29/10 (theo giờ địa phương), nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Hàn Quốc, Chủ tịch nước Lương Cường đã có cuộc gặp với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và lãnh đạo cấp cao một số thành viên APEC.

Hội nghị thượng đỉnh ASEAN thường niên lần thứ 47 đang diễn ra tại Malaysia, với các cuộc đàm phán tập trung vào thương mại và an ninh khu vực - với sự tham gia của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Thủ tướng Anthony Albanese cũng tham dự và cho biết trọng tâm chuyến đi của ông sẽ là việc làm và an ninh của Úc. Các thỏa thuận về thuế quan bên lề cũng là điểm nhấn đáng kể của ASEAN 47.

Úc đang đặc phái một sĩ quan liên lạc của Lực lượng Phòng vệ Úc ADF, đến một trung tâm điều phối mới do Hoa Kỳ đứng đầu tại Israel, để hỗ trợ lệnh ngừng bắn mong manh ở Gaza và kế hoạch hòa bình 20 điểm của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, một nhà phân tích địa phương đã chỉ trích gay gắt hành động này, vì cho rằng nó chỉ mang tính biểu tượng.

Hàng viện trợ đang được chuyển đến Gaza theo lệnh ngừng bắn mong manh, nhưng các cơ quan nhân đạo cho biết con số này vẫn còn quá ít, để đáp ứng nhu cầu của người dân đang đói khát. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận về cách đạt được - và duy trì - hòa bình đã diễn ra, trùng với thời điểm Quốc hội Israel thông qua một dự luật, áp dụng luật pháp Israel đối với Bờ Tây bị chiếm đóng. Dự luật này đang bị lên án rộng rãi, như một bước đi sơ bộ, để phê duyệt việc sáp nhập hoàn toàn.

Hơn một tuần sau khi lệnh ngừng bắn ở Gaza được thực thi, các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ đã đến thăm Israel để thảo luận về các phương thức tiến tới giai đoạn tiếp theo của kế hoạch hòa bình 20 điểm của Tổng thống Donald Trump.

Thủ tướng Anthony Albanese tiết lộ rằng ông đã tặng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump một mô hình tàu ngầm nhân chuyến thăm chính thức tới Washington, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ đối với việc Đại sứ Úc tại Mỹ, ông Kevin Rudd, tiếp tục đảm nhiệm vai trò của mình.

Một thập niên sau khi một nghiên cứu tiên phong chứng minh rằng, việc cho trẻ nhỏ ăn các sản phẩm từ đậu phộng, có thể ngăn ngừa các bệnh dị ứng nguy hiểm đến tính mạng, một nghiên cứu mới của Hoa Kỳ đã cho thấy điều này đang tạo ra sự khác biệt lớn trong thực tế. Nghiên cứu cho thấy, khoảng 60.000 trẻ em tại Hoa Kỳ đã tránh được dị ứng đậu phộng, sau khi hướng dẫn mới được ban hành vào năm 2015, về thời điểm nên cho trẻ nhỏ ăn chất gây dị ứng này.

Thỏa thuận khoáng sản chiến lược mới được ký kết giữa Úc và Hoa Kỳ đã khiến thị trường chứng khoán tăng vọt, khi giới đầu tư tin rằng cú bắt tay này sẽ phá vỡ thế độc quyền của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu.

Lệnh ngừng bắn, một phần trong kế hoạch nhiều giai đoạn của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về Gaza, đã bị lung lay sau khi một cuộc tấn công của Palestine khiến hai binh sĩ Israel thiệt mạng, dẫn đến các cuộc không kích của Israel khiến hàng chục người thiệt mạng.

Hàng nghìn trang web, ứng dụng và dịch vụ trên toàn cầu ngừng hoạt động vì bị mất kết nối internet ở qui mô lớn. Trục trặc kỹ thuật này bắt nguồn từ các trung tâm dữ liệu của Hoa Kỳ do Amazon Web Services [AWS] vận hành, công ty kiểm soát 30% thị trường điện toán đám mây toàn cầu, vốn là nền tảng cho các dịch vụ dựa trên web như ứng dụng và trang web.

Quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Bắc Triều Tiên được “tạo xung lực mới” thông qua chuyến công du Bình Nhưỡng của tổng bí thư Tô Lâm từ ngày 09-11/10/2025 nhưng tạm dừng ở cấp độ chính trị, trao đổi văn hóa và du lịch. Bình Nhưỡng đã phát triển mạnh chương trình tên lửa, kể cả hạt nhân và cho dù có muốn, Hà Nội cũng chỉ dừng ở “ý định thư hợp tác quốc phòng khi điều kiện cho phép”. Bắc Triên Tiên bị Liên Hiệp Quốc trừng phạt vì phát triển chương trình hạt nhân. Còn “Việt Nam không muốn vi phạm các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Bắc Triều Tiên” theo nhận định của nhà nghiên cứu Vũ Khang, Khoa Khoa học Chính trị, Đại học Boston (Mỹ), vì Hà Nội đặt trọng tâm vào phát triển kinh tế trong những thập niên gần đây và không ngừng mở rộng mạng lưới đối tác với các nước phương Tây. Cùng với “ngoại giao cây tre”, Việt Nam thể hiện là “bạn” với tất cả các nước, là một quốc gia trung lập, không chọn phe. Và trong chính sách đối ngoại đa phương, Hà Nội coi Bình Nhưỡng là một đối tác quan trọng. Tuy nhiên, “việc này không đồng nghĩa là Việt Nam ủng hộ chương trình hạt nhân hay chính sách chống phương Tây của Bắc Triều Tiên”. Chuyến thăm Bình Nhưỡng của ông Tô Lâm diễn ra chỉ hai tháng sau chuyến công du Seoul còn cho thấy Hà Nội tiếp tục chính sách cân bằng quan hệ và đặt trọng tâm vào việc duy trì ổn định khu vực để phát triển kinh tế và hợp tác với cả hai miền Triều Tiên. Chuyến công du đầu tiên kể từ 18 năm qua mang lại những triển vọng như thế nào cho quan hệ Việt Nam - Bắc Triều Tiên ? Tiến sĩ Vũ Khang, học giả thỉnh giảng, tại Khoa Khoa học Chính trị, Đại học Boston, Mỹ, trả lời một số câu hỏi của RFI Tiếng Việt. RFI : Mối quan hệ giữa Việt Nam và Bắc Triều Tiên trở thành đề tài được chú sau khi nhà lãnh đạo Kim Jong Un mời tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Tô Lâm đến dự 80 thành lập đảng Lao Động Triều Triên và lễ duyệt binh ở Bình Nhưỡng. Năm 2025 cũng đánh dấu 75 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Tuy nhiên, mối quan hệ này không phải lúc nào cũng suôn sẻ ! Vũ Xuân Khang : Quan hệ Việt Nam-Bắc Triều Tiên thực ra từ sau chiến tranh Lạnh không có nhiều phát triển so với quan hệ Việt Nam-Hàn Quốc. Nói như vậy không có nghĩa là quan hệ Việt-Triều không quan trọng. Trong tình hình chính sách đối ngoại hiện nay của Việt Nam, Bắc Triều Tiên là một trong những đối tác truyền thống của Hà Nội, khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao kể từ rất sớm, vào tháng 01/1950. Và Bắc Triều Tiên là nước thứ 3 đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, chỉ sau Trung Quốc và Liên Xô. Trong chiến tranh chống Mỹ, Bắc Triều Tiên đã cam kết sẽ bảo vệ miền Bắc khỏi các cuộc tấn công của Mỹ và chính họ đã gửi phi công tham chiến, cũng như một lượng lớn khí tài và viện trợ kinh tế cho miền Bắc. Mặc dù quan hệ hai bên đã bị sứt mẻ trong chiến tranh Đông Dương lần 3 khi Bắc Triều Tiên ủng hộ Trung Quốc và Khmer Đỏ chống lại Việt Nam, hai bên đã không có bất kỳ cuộc trao đổi cấp cao nào. Và đó gần như là giai đoạn mà hai bên không muốn nhắc tới. Đọc thêmViệt Nam cố giữ trung lập giữa Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên Kể từ năm 1988-1989 đến nay, sau khi Việt Nam rút quân khỏi Cam Bốt, thì hai nước mới bắt đầu có những trao đổi cấp cao trở lại. Tuy nhiên, việc Việt Nam bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Hàn Quốc vào năm 1992 đã khiến cho quan hệ Việt Nam-Bắc Triều Tiên tạm thời trở nên đóng băng. Kể từ đầu những năm 2000 trở lại đây, Việt Nam và Bắc Triều Tiên mới bắt đầu nối lại những đàm phán cấp cao do chính Bình Nhưỡng bày tỏ mong muốn là được thử nghiệm các mô hình mở cửa kinh tế như Việt Nam và Trung Quốc đã làm. Có thể thấy là quan hệ giữa Việt Nam và Bắc Triều Tiên kể từ sau Chiến tranh Lạnh không có nhiều phát triển, nhất là quan hệ thương mại gần như nhỏ giọt, chỉ khoảng 20 triệu đô la/năm. Và về quan hệ quân sự, càng không có một chi tiết nào được công bố trên truyền thông. Những năm gần đây, Việt Nam và Bắc Triều Tiên mong muốn tiếp tục nối lại quan hệ ngoại giao sau khi đại dịch Covid-19 làm ảnh hưởng tới trao đổi cấp cao giữa hai nước mà do chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Jong Un đã cố gắng nối lại trong chuyến thăm Hà Nội năm 2019. RFI : Tổng bí thư Tô Lâm là nhà lãnh đạo đảng thứ 3 đến thăm Bắc Triều Tiên trong 75 năm qua, lần gần đây nhất là chuyến thăm của tổng bí thư Nông Đức Mạnh năm 2007. Vậy chuyến công du này có ý nghĩa như thế nào ? Vũ Xuân Khang : Cần phải nói rõ là trong những năm gần đây, vì những lý do về kinh tế, về đại dịch nên Bắc Triều Tiên đã đóng cửa rất nhiều đại sứ quán và lãnh sự quán ở các nước đối tác truyền thống khác, như Uganda, Angola, Nepal, Senegal, Bangladesh, Hồng Kông, và Tây Ban Nha… nhưng họ vẫn duy trì hiện diện ở Việt Nam. Điều này cho thấy Bắc Triều Tiên vẫn nhìn nhận Việt Nam như là một đối tác rất quan trọng ở Đông Nam Á. Và trong những năm gần đây, cho dù hai nước không gặp nhau trực tiếp do đại dịch Covid-19, nhưng vẫn có những thư mừng hoặc những lời chúc mừng trong giai đoạn hai nước tổ chức Đại hội Đảng. Đặc biệt kể từ năm 2024, hai nước bắt đầu thực sự nối lại các cuộc gặp mặt cấp cao như chuyến thăm Việt Nam của ông Kim Song Nam, trưởng ban quốc tế trung ương của Đảng Lao động Triều Tiên, vào tháng 03/2024. Việt Nam cũng đã gửi thứ trưởng bộ Quốc Phòng và bộ Ngoại Giao đến thăm Bắc Triều Tiên vào tháng 9 và tháng 10/2024. Việc Bắc Triều Tiên hiện giờ mới mời được tổng bí thư Tô Lâm qua cũng là do đại dịch Covid-19 cũng như là hai bên vẫn chưa tìm được dịp đủ lớn, đủ trang trọng để mời tổng bí thư của Việt Nam qua. Dịp 80 năm thành lập đảng Lao Động Triều Tiên là một dịp rất hợp lý để Bắc Triều Tiên có thể nối lại các đàm phán cấp cao với Việt Nam ở cấp tổng bí thư. Đọc thêmViệt Nam giúp được gì Bắc Triều Tiên để gỡ thế cô lập ? RFI : Bắc Triều Tiên được cho là nhà cung cấp vũ khí, đạn dược cho Nga để duy trì cuộc chiến ở Ukraina. Bắc Triều Tiên cũng nổi tiếng về sản xuất tên lửa đạn đạo, hạt nhân, trong đó có một tên lửa đạn đạo tầm xa mới đã được giới thiệu trong lễ duyệt binh. Liệu mảng quân sự sẽ được đề cập trong quá trình thắt chặt quan hệ hữu nghị với Bình Nhưỡng không ? Hai bên dự kiến phát triển quá trình hợp tác này như thế nào ? Vũ Xuân Khang : Trong chuyến thăm lần này của tổng bí thư Tô Lâm, Việt Nam và Bắc Triều Tiên đã ký kết Ý định thư giữa hai bộ Quốc Phòng về hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Cần nói rõ đây chỉ là ý định thư, nghĩa là hai nước bày tỏ quan điểm và các nội dung hợp tác trong tương lai khi các điều kiện cho phép. Và ở đây, lại cần nhấn mạnh vào yếu tố "khi các điều kiện cho phép" bởi vì Việt Nam hiểu rằng Bắc Triều Tiên vẫn đang chịu cấm vận rất lớn từ phương Tây. Đặc biệt là chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa, bất kỳ hoạt động hợp tác nào của Việt Nam với Bắc Triều Tiên trong lĩnh vực tên lửa tầm xa có thể vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc. Việc này có thể sẽ ảnh hưởng tới quan hệ của Việt Nam với các nước phương Tây khi mà các nước phương Tây cũng như Hàn Quốc luôn luôn đặt vấn đề rằng Việt Nam phải cố gắng duy trì và bảo đảm các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với Bắc Triều Tiên trong các cuộc gặp cấp cao. Nhưng phải nói rằng thực ra, Việt Nam lại rất hợp với vũ khí của Bắc Triều Tiên. Trong thời gian gần đây, Việt Nam mới thành lập Bộ Tư lệnh Pháo binh Tên lửa và Hà Nội mong muốn nâng cấp tầm bắn của các tên lửa Scud-B do Liên Xô sản xuất và Liên Xô đã trao cho Việt Nam rất nhiều tên lửa Scud vào giai đoạn 1980. Còn Việt Nam, kể từ sau Chiến tranh Lạnh, lại không có điều kiện để thực sự tìm được một nguồn cung dồi dào hoặc một lời khuyên để phát triển loại vũ khí này. Bắc Triều Tiên lại có một nền tảng quốc phòng rất mạnh, kể cả Liên Xô sụp đổ, họ cũng đã tự cải tiến tên lửa Scud, như chúng ta thấy là họ đã có một hệ thống tên lửa tầm xa rất phát triển, như mới đây nhất là trong lễ diễu binh có tên lửa Hỏa Tinh-20 có khả năng bắn đến Mỹ và sử dụng nhiên liệu rắn. Đọc thêmMô hình Việt Nam có thích hợp với Bắc Triều Tiên? Do đó, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi kinh nghiệm từ chương trình vũ khí hoặc là về công nghiệp quốc phòng nói chung của Bắc Triều Tiên. Nhưng như tôi đã đề cập ở trên, Việt Nam vẫn phải chú ý rất kỹ đến lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc. Đây mới chỉ là một ý định thư chưa chưa phải là một thỏa thuận hợp tác quốc phòng rõ ràng giữa hai nước. RFI : Tổng bí thư Tô Lâm trước đó đã công du Seoul. Việt Nam được cho là mua pháo K9 Thunder của Hàn Quốc. Và bây giờ là chuyến công du Bình Nhưỡng. Những hoạt động này có ý nghĩa như thế nào ? Vũ Xuân Khang : Chuyến thăm đến Triều Tiên của tổng bí thư Tô Lâm gần như là ngay sau chuyến thăm Hàn Quốc hồi tháng 08, đây là một lời khẳng định rõ ràng về đường lối ngoại giao đa phương hóa, đa dạng hóa của Việt Nam trong tương lai cũng như hiện tại và Việt Nam sẵn sàng làm bạn với tất cả nước và mong làm cầu nối giữa các bên. Đặc biệt chuyến thăm Bắc Triều Tiên lần này còn có tiềm năng lớn với Việt Nam trong hoàn cảnh chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Jong Un và tổng thống Mỹ Donald Trump đều để ngỏ khả năng gặp mặt trong trường hợp hai bên đồng ý về một thỏa thuận hạt nhân. Đọc thêmVũ khí: Hàn Quốc giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào Nga Việt Nam với tư cách là đối tác tin cậy của cả hai nước và là chủ nhà của thượng đỉnh Mỹ-Triều năm 2019 sẽ mong muốn lại một lần nữa được thể hiện vai trò, cầu nối, trung gian hòa giải và đóng góp vào xây dựng hòa bình trên bán đảo Triều Tiên. Trong các tuyên bố với cả phía Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc, Việt Nam đều nhấn mạnh rất rõ là mong muốn hai miền Triều Tiên tiếp tục đối thoại và hợp tác với nhau và Việt Nam cũng đề cập vai trò của mình trong việc ủng hộ bảo vệ an ninh khu vực. Đặc biệt, trong chuyến thăm Hàn Quốc của tổng bí thư Tô Lâm, Việt Nam cũng đề cập rất rõ là ủng hộ chính sách hòa giải liên Triều của tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung. Điều này thể hiện Việt Nam mong muốn được tiếp tục làm cầu nối giữa hai miền. Việc Bắc Triều Tiên vẫn gửi lời mời tổng bí thư Tô Lâm sau khi Việt Nam ký kết mua pháo K9 Thunder của Hàn Quốc cho thấy Bình Nhưỡng coi trọng vai trò trung gian hòa giải, cũng như đường lối đối ngoại độc lập tự chủ của Việt Nam. RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn tiến sĩ Vũ Khang, học giả thỉnh giảng, tại Khoa Khoa học Chính trị, Đại học Boston, Hoa Kỳ.

VOV1 - Trung Quốc một lần nữa khẳng định các hoạt động hợp tác kinh tế và năng lượng bình thường giữa nước này với Liên bang Nga là hoàn toàn chính đáng và hợp pháp, đồng thời bày tỏ phản đối việc Hoa Kỳ liên tục đem Trung Quốc ra để nêu tên trong các vấn đề quốc tế.

Hamas đã trao trả thêm thi thể con tin Israel cho Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế tại Gaza. Vẫn còn nhiều câu hỏi về hòa bình bền vững ở Trung Đông, với sự không chắc chắn về cách giải quyết các điểm bế tắc trong kế hoạch 20 điểm của Donald Trump.

Trong bức thư mới nhất gửi từ Hoa Kỳ, Giáo sư John Vu – Nguyên Phong đã đưa ra những lời nhắc về tương lai của nhân loại, khi AI đang bước sang ngưỡng cửa có thể tự huấn luyện, điều chỉnh và tiến hóa mà không cần sự can thiệp của con người.Support the show

Các cuộc đàm phán nhằm thực hiện kế hoạch hòa bình 20 điểm của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho Gaza dự kiến sẽ bắt đầu tại Cairo, đánh dấu nỗ lực ngoại giao quan trọng nhất kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu hai năm trước. Các nhà trung gian từ Israel, Hamas, Hoa Kỳ và các cường quốc khu vực sẽ gặp nhau để đàm phán việc thả 48 con tin còn lại để đổi lấy tù nhân Palestine.

Since its launch this summer, we have received feedback that our new communications platform, ParentSquare, is a bit overwhelming with multiple notifications coming in from various sources. There also may be some confusion about what comes through ParentSquare versus what comes through ParentVue. Generally speaking, you should expect to receive information specific to your student through ParentVUE - grades, homework, attendance, etc. Information that's applicable to multiple students - in a special group, classroom, school, or the district as a whole - will come through ParentSquare.ParentSquare has the ability to send messages via text, push notification through the ParentSquare mobile app, email, and phone calls. The good news is that you can decide how and with what frequency you want to receive all non-urgent communications. By logging into ParentSquare.com and clicking on your name at the top right-hand side of the screen, you can manage your notification settings and narrow down to just one method if you like. You can also choose to receive just one daily digest of all messages, rather than receiving each of them individually. Please refer to the instruction sheet on our website for more details. Thank you for your patience and understanding as we work hard to keep you informed but not inundated!Our featured event is Hillsboro Online Academy K-8's first campus day! Nearly 100 students kicked off the year at Groner Elementary on Monday, September 29, enjoying PE, Music, Art, STEAM, Library, recess, and social time with friends—some even rode the bus for the first time. HOA K-8 blends online learning with on-campus activities, while the Home School Partnership lets families lead learning at home and still join in the fun.There will be no school for all students on Thursday, October 9, for staff development; and on Friday, October 10, for a licensed non-contract day. Classes resume on Monday, October 13. Hot News is produced and emailed to HSD families and staff each week school is in session. Please add the address to your “safe sender” list to make sure you always receive the latest issue. Please also bookmark our district website: ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠hsd.k12.or.us⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠ to stay informed about what's happening in our district and schools.

Chính phủ Hoa Kỳ đã phải đóng cửa, sau khi Quốc hội không thông qua được luật chi tiêu quan trọng để cấp kinh phí cho lực lượng lao động liên bang trước hạn chót vào thứ Tư.

Liên Hiệp Quốc hoan nghênh kế hoạch hòa bình do Hoa Kỳ dẫn đầu trong việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn nhằm chấm dứt cuộc chiến gần hai năm ở Gaza và khu vực. Tuy nhiên, trên trường quốc tế, kế hoạch này tiếp tục nhận được những phản ứng trái chiều, khi Hamas và các nhà trung gian Qatar đang xem xét thỏa thuận.

Tổng thống Donald Trump đã nhận được sự ủng hộ từ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vào thứ Hai đối với một đề xuất hòa bình do Hoa Kỳ bảo trợ nhằm chấm dứt cuộc chiến gần hai năm ở Gaza. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nghi vấn về việc liệu Hamas có chấp nhận kế hoạch này hay không.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tuyên bố, chính quyền của ông sẽ chỉ đạo các bác sĩ không khuyến nghị sử dụng paracetamol, được biết đến với tên gọi Tylenol tại Hoa Kỳ, cho phụ nữ mang thai, với lý do thuốc này có thể liên quan đến chứng tự kỷ ở trẻ em. Các chuyên gia y tế Úc đã phản hồi, tái khẳng định paracetamol an toàn khi sử dụng trong thai kỳ.

Pháp đã chính thức công nhận Nhà nước Palestine, một động thái được Tổng thống Emmanuel Macron ca ngợi là bước đi lịch sử hướng tới hòa bình Trung Đông. Quyết định này, được các nhà lãnh đạo Palestine hoan nghênh và được một số đồng minh ủng hộ, đã định hình không khí cho kỳ họp kỷ niệm 80 năm thành lập Liên Hợp Quốc, ngay cả khi Israel và Hoa Kỳ lên án và tẩy chay phiên họp.