Podcasts about hoa k

Một toà án liên bang Mỹ ở Florida vừa ra lệnh cấm vĩnh viễn ba công dân Việt Nam trong vụ lừa đảo qua mạng lợi dụng COVID nhắm vào người tiêu dùng Mỹ, theo Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE).

Tân đại sứ Mỹ tại Việt Nam, Marc Knapper, vừa tuyên thệ nhậm chức tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội loan tin trên Facebook sáng 4/1.

Tổng thư ký NATO triệu tập cuộc họp với Nga vào ngày 12/1; Tân Đại sứ Knapper tuyên thệ tại Bộ Ngoại giao Mỹ, sẽ tới Việt Nam sau vài tuần; Toà liên bang Hoa Kỳ ra phán quyết đối với nhóm người Việt lừa đảo dân Mỹ qua mạng; Truyền thông Ấn Độ: Việt Nam có thể đặt mua tên lửa hành trình Brahmos

Hỏi: Hiện nay, Việt Nam cũng như một số quốc gia khác trên thế giới đã triển khai tiêm vaccine ngừa Covid-19 mũi thứ ba hay còn gọi là mũi tăng cường để tăng khả năng bảo vệ con người trước biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Vậy tác dụng phụ này có đáng lo ngại hay không?Trả lời: Qua nghiên cứu, mũi tăng cường của vắc-xin mRNA gồm Pfizer và Moderna gây phản ứng ở nhóm người trẻ tuổi nhiều hơn người già do phản ứng miễn dịch ở người già đã suy giảm. Các tác dụng phụ xuất hiện phổ biến như: sốt, nhức đầu, mệt mỏi, đau tại chỗ tiêm,…Một số người sau khi tiêm mũi 3 cũng gặp phải các triệu chứng khác như: tiêu chảy, nôn mửa, đau cơ, đau khớp. Tuy nhiên, hầu hết các biểu hiện này đều ở mức nhẹ hoặc trung bình. Các tác dụng phụ thường sẽ xảy ra sau vài tiếng tiêm ngừa, chúng không kéo dài và thông thường hết trong khoảng từ 3 đến 5 ngày.Ngoài ra, một số người tiêm vaccine mũi 3 cũng cho biết rằng họ có triệu chứng nổi hạch ở vùng nách, dưới cánh tay. Mặc dù phản ứng này xuất hiện rõ rệt hơn mũi 1 và 2 song nó không quá nghiêm trọng. Theo Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ, phản ứng nổi hạch sau tiêm là dấu hiệu bình thường cho thấy cơ thể mỗi người đang xây dựng lớp bảo vệ chống lại COVID-19.

Đối với các công ty truyền thông xã hội của Hoa Kỳ, đám đông bạo lực tấn công Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm ngoái đã thúc đẩy hành động. Họ đóng tài khoản của Tổng thống Donald Trump. Một năm sau, Facebook, Twitter và YouTube liệu có chuẩn bị tốt hơn để đối mặt với những tình huống tương tự ở Hoa Kỳ hoặc ở các quốc gia khác không?

Việc khoan dầu khí trong hơn một thế kỷ đã để lại hàng triệu giếng dầu bị bỏ hoang trên khắp thế giới, nhiều giếng dầu trong số đó vẫn đang rò rỉ khí nhà kính mạnh giống như mê-tan. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ đã có hơn hai triệu giếng dầu như vậy. Có một công ty phi lợi nhuận đang cố gắng ứng phó với những giếng dầu này.

[Hoa Kỳ là một trong một vài nền dân chủ Phương Tây mà các tổ chức nhân quyền độc lập đánh giá là đang phải đối mặt với sự xói mòn các định chế dân chủ trong một vài năm trở lại đây]]

Hãy chọn một chiếc ghế thật êm, bên cạnh lò sưởi giữa mùa cuối năm lạnh giá, cùng chào đón một năm mới đang đến và thử nghĩ xem, khoảnh khắc nào khiến chúng ta nhớ đến nhất trong đời. Nếu còn do dự, hãy thử dành ra hơn 100 phút để thưởng thức “Click”, tạm dịch là “Cú Click huyền bí” của Điện ảnh Hoa Kỳ. Không đoạt giải cao trong các kì liên hoan, không gây tiếng vang bằng hình ảnh hoành tráng hoặc kĩ xảo đặc biệt, phim có thể khiến bạn rung động bằng những nụ cười và cả những giọt nước mắt xúc cảm chạm tới tận trái tim. “Cú Click huyền bí” của đạo diễn Frank Corari được sản xuất vào năm 2006 với sự góp mặt của nam diễn viên được mệnh danh là đại diện cho các bộ phim về đề tài gia đình cùng phong cách hài hước dí dỏm - Adam Sandler. Câu chuyện về kiến trúc sư Michael Newman và cuộc đời có vẻ như chẳng có nổi một giây yên bình của anh. Một vợ, hai con, đang mong đợi sẽ được trở thành người góp vốn trong công ty xây dựng, Michael dành tất cả thời gian để làm việc, làm việc và làm việc. Đặt mục tiêu thế nào là Đúng? Chắc chắn trong đời, mỗi người đều có những mục tiêu riêng. Với nhiều người thì đó là sự thành đạt, người khác là hạnh phúc gia đình, người khác nữa lại là sự tự do cá nhân… Mở đầu “Cú Click huyền bí”, khán giả đã thấy ngay Mục tiêu của Michael là gì. Quay cuồng giữa công việc với dự định hoàn thiện ngôi nhà trên cây cho các con đã bị trì hoãn cả mấy tháng, với việc phải có mặt ở cuộc thi bơi của cậu con trai nhỏ, hay kế hoạch cắm trại vào ngày Quốc khánh … Michael gần như phát điên. Cuộc sống luôn gấp gáp, vội vã, công việc dồn dập đến mức anh thậm chí không thể nhớ nổi cái điều khiển nào dành cho đồ dùng nào trong nhà. Bấn loạn xoay vần trong cái Mục tiêu lớn nhất là trở thành người góp vốn chính trong công ty khiến Michael không có lấy một phút thư giãn. Mơ ước lớn nhất của anh là vợ con phải được sung sướng đầy đủ, không thể sống thiếu thốn như anh lúc còn thơ bé. Nhưng dường như, Michael bị nhầm lẫn giữa những điều anh Muốn và những điều gia đình anh Cần. Một cuộc sống đủ đầy vật chất chưa chắc đã là điều kiện Cần cho một gia đình hạnh phúc.  Việc đặt mục tiêu sai dẫn đến muôn vàn hệ lụy mà Michael không thể lường trước, ngay cả khi anh có trong tay chiếc điều khiển kì diệu có thể điều khiển cuộc đời anh như một cuốn phim. Chạy xe giữa đêm đến một trung tâm mua sắm dường như chỉ để xả hơi, Michael vô tình gặp Morty, người đàn ông khá quái dị trong nhà kho của trung tâm, rồi được ông ta tặng cho chiếc điều khiển. Ban đầu, mọi thứ diễn ra thật xuôn xẻ, cuộc sống của Michael bỗng chốc thăng hoa và trở nên hoàn hảo khi anh phát hiện ra chỉ với một cú Click là anh có thể thoát khỏi vô số những phút giây mà anh cho là thừa mứa và vô bổ trong đời. Với một người đàn ông chỉ biết làm việc không mệt mỏi cùng với mục tiêu là Danh vọng và tiền bạc thì có vẻ hết thảy mọi thứ khác đều chẳng có ý nghĩa gì. Michael lần lượt tua nhanh qua những buổi ăn tối dài dằng dẵng mệt mỏi với bố mẹ anh, tua qua cả những giây phút tranh luận cãi vã giữa anh và Donna - vợ anh, những lúc đau ốm, thậm chí cả những đêm ân ái chớp nhoáng của hai vợ chồng. Cuộc đời Michael tràn ngập những cú tua nhanh, chỉ còn đọng lại là công việc. Chẳng còn gì tuyệt vời hơn là ta có thể điều khiển cuộc sống của mình tùy ý, chắc chắn rồi. Chiếc điều khiển tỏ rõ khả năng hoàn hảo của nó khi đem lại cho Michael những thành công nhất định. Anh vượt qua các cơn đau bệnh, công việc hoàn thành nhanh chóng, các dự án trở nên trôi chảy và mục tiêu là người góp vốn lớn nhất công ty sắp trở thành hiện thực. Nhưng thật chẳng ai đoán được chữ Ngờ, dù ta đang sống như đang xem một cuốn phim. Ammer, sếp của Michael thật ra chỉ lợi dụng anh. Sau tất cả, Michael vẫn phải làm việc không ngừng nghỉ và mọi thứ chỉ dừng lại ở những lời hứa hẹn. Căng thẳng và mệt mỏi đeo bám Michael, lo lắng cho cuộc sống gia đình, áp lực “phải có nhiều tiền thì mới hạnh phúc” khiến anh dùng chiếc điều khiển tua nhanh tới lúc được thăng chức và chính thức trở thành cổ đông lớn trong công ty. Thế nhưng… Michael đã mất gì? Những điều một đi không trở lại Anh không hề biết rằng nút tua nhanh trên chiếc điều khiển chỉ có tác dụng với anh, còn lại, mọi người xung quanh vẫn phải sống với thời gian thật sự. Trong thời gian của thực tại ấy, Michael hóa ra lại tồn tại dưới dạng “chế độ tự động”. Rõ ràng, cái điều khiển thần kì đã làm theo đúng mục tiêu mà Michael đặt ra trong đời, đó là tập trung làm việc. Nên khi ở chế độ tự động, Michael chỉ biết làm việc. Một năm trôi qua với anh là một cái chớp mắt nhưng gia đình anh thì phải trải qua khoảng thời gian dài đằng đẵng sống với một người máy. Michael giật mình nhận ra những nguy cơ tiềm ẩn bắt đầu khởi phát. Mối quan hệ giữa anh và Donna trở nên căng thẳng vì anh luôn luôn im lặng. Các con của anh đã lớn, chúng không còn xem bộ phim hoạt hình “Khủng long” và chú chó Sundance yêu quý đã qua đời. Kinh hoàng hơn nữa là cái điều khiển siêu thông minh kia đã đặt chế độ tự động lên cuộc đời anh. Ngay cả khi Michael không chạm vào chiếc điều khiển thì nó cũng tự tua qua tất cả những gì anh đã từng tua, là lúc tụ tập ăn uống với bố mẹ, là lúc anh và Donna tranh luận hay yêu đương, lúc anh đau ốm và lúc anh nhận được những lời hứa hẹn thăng chức. Tất cả không thể dừng lại được nữa. Tất cả những gì Michael từng cho là không quan trọng trong đời anh đều tự động trôi qua.    Những khủng hoảng bắt đầu. Thời gian sống của Michael bỗng bị tính bằng phút bởi hàng chục năm bị tua nhanh. Morty đã từng nói rằng anh không thể trả lại cái điều khiển, cũng giống như những gì anh đã từng tua qua thì sẽ không bao giờ trở lại nữa. Dù bắt đầu cảm nhận nỗi sợ hãi và tìm mọi cách để thoát khỏi những lần tua nhanh thì Michael vẫn bị kéo về tương lai một cách vội vã. Hàng chục năm tiếp tục trôi, cho tới lúc Michael vô cùng thành đạt nhưng anh và Donna đã li dị và cô đã lấy chồng mới, là thầy dạy bơi của Ben, con trai anh, còn các con anh đã trưởng thành từ lúc nào. Cú sốc lớn nhất giáng mạnh vào Michael chính là cái chết của Cha anh. Michael cố gắng tua lại lúc ông qua đời nhưng không thể vì anh đã không có mặt bên cạnh ông giây phút cuối cùng. Ở chế độ tự động, anh chỉ biết có làm việc. Anh bỏ qua ông, thậm chí làm tan nát trái tim ông khi thẳng thừng tuyên bố mình đã biết hết trò ảo thuật ngớ ngẩn bố từng làm, chỉ là giả vờ hào hứng mà thôi. Đó là lần cuối cùng bố Michael gặp anh trước khi ông mất. Ông xoa đầu anh và nói “ta yêu con” trong khi phiên bản tự động của Michael vẫn cắm mặt vào máy tính. Người ta đã không ghìm được nước mắt khi Michael tua đi tua lại khoảnh khắc đó, rồi nhấn nút tạm dừng để tự mình đứng ra trước mặt ông, khẽ khàng hôn lên trán ông và thì thầm “con cũng thương bố vô cùng”. Michael đã cố gắng đi quá nhanh trong cuộc đời mình, như một thằng lùn mơ ước về thế giới xa xôi nào đó nhưng hóa ra, thế giới ấy chỉ là món bắp rang. Bước ngoặt cuối cùng là lúc Michael hiểu ra điều gì cần được đặt lên hàng đầu, cái gì nên là mục tiêu trong cuộc sống. Không phải công việc, không phải sự nghiệp mà là gia đình, là những người thân yêu bên cạnh mình, là sự yêu thương và gắn kết. Cuộc đời trôi tới lúc Michael bị ung thư, gần như bị sốc khi con gái anh gọi chồng mới của Donna là Cha và ngã quỵ trong đám cưới của Ben. Ngay lúc ấy, sau đám cưới, Ben phải đi công tác, quyết định bỏ qua tuần trăng mật. Michael đã đuổi theo con trai, dù lúc này anh rất yếu, anh có thể trả giá bằng cả mạng sống của mình. Nhưng Michael vẫn chạy, dưới màn mưa, ngã gục xuống lòng đường lạnh giá ướt sũng, chỉ để nói với con rằng Gia đình là ưu tiên số Một, hãy Yêu nhiều khi con còn có thể. “Cú click huyền bí” có một kết thúc có hậu và ấm áp như bao bộ phim Gia đình khác, là lúc Micheal bừng tỉnh ở trung tâm mua sắm cùng với một cái gì hoàn toàn tươi mới như là bừng nở trong anh. Anh bỗng yêu cái xe cũ rẻ tiền của mình, chạy tới nhà bố mẹ giữa đêm, ôm hôn họ và nói lời yêu thương họ không ngừng. Rồi anh trở về nhà, hôn hít ba mẹ con, lên kế hoạch vụ cắm trại và bắt tay vào hoàn thiện ngôi nhà trên cây cho lũ trẻ. Bất ngờ là, một lần nữa, cái điều khiển xuất hiện ở bếp nhà Michael như món quà Morty tặng cho anh. Thế nhưng, chắc hẳn chúng ta biết lần này Michael sẽ làm gì.     Cuộc đời rõ ràng không thể như một cuốn phim mà chúng ta có thể tua đi tua lại hoặc có cơ hội thứ hai để sửa sai. Vậy tại sao ngay từ đầu chúng ta không sống tốt hơn để chắc chắn rằng chúng ta sẽ không bỏ lỡ bất cứ điều gì tuyệt vời trong hành trình sống “một đi không trở lại” của mình?

Trong gần 80 năm sự nghiệp, Camille Saint-Saëns sáng tác hơn 600 nhạc phẩm. Trong tủ sách đồ sộ đó của nền âm nhạc Pháp, có một thoáng bóng hình thành phố Sài Gòn, thời còn là thuộc địa Đông Dương. Dòng chữ « Saigon, 1895, Avril » đánh dấu thời điểm Camille Saint-Saëns hoàn tất vở opéra Frédégonde trong những ngày tháng ông thả bước ở Đông Dương : Sài Gòn, Chợ Lớn, Vũng Tàu, Côn Đảo là những nơi ông đã đi qua. Ngày 13/02/1895 đích thân toàn quyền Đông Dương Armand Rousseau ra tận bến cảng Sài Gòn đón người bạn thân Camille Saint-Saëns. Ông lưu lại thành phố được mệnh danh là Hòn Ngọc Viễn Đông vài tuần trước khi tiếp tục hành trình đến Côn Đảo, nơi một mối thâm giao là Louis Jacquet điều hành nhà tù khét tiếng Poulo Condore. Trong không khí của vùng nhiệt đới này Camille Saint-Saëns đã soạn nốt hai chương sau cùng trong vở ca nhạc kịch Frédégonde còn dang dở. Trong một bức thư còn lưu lại về những ngày tháng tại Đông Dương, người nhạc sĩ này đã viết « Phong cảnh Côn Sơn tuyệt đẹp, tôi chưa từng được thấy trên đời (…) Tiếc là chẳng hiểu biết gì nhiều về con người, về văn hóa và nhất là âm nhạc xứ này ».   Nghịch lý của người tự nhận thuộc trường phái Phương Đông Thật ra trước khi đặt chân đến Đông Dương, Camille Saint-Saëns từng có dịp tiếp cận với âm nhạc phương Đông nhân hội chợ triển lãm toàn cầu Exposition Universelle Paris năm 1889. Nhưng khác hẳn với nhạc sĩ Claude Debussy (1862-1918), Saint-Saëns không bị nhạc ngũ cung hay những nhạc cụ cổ truyền phương Đông làm mê hoặc. Trong một bài nghiên cứu, ông viết : âm thanh phát ra từ những nhạc cụ xa lạ ấy làm ông liên tưởng đến « tiếng mèo kêu, đến những tiếng kêu thảm khốc của những con vật bị hành hình ».   Những ngày tháng ở Sài Gòn, Chợ Lớn, ông đã nhiều lần đi « xem hát » và dường như chất nhạc thuần túy Á Đông đó không mảy may làm Camille Saint-Saëns thay đổi quan điểm. Nhưng điều đó không cấm cản Saint-Saëns tự nhận và được xem là một trong những gương mặt tiêu biểu của trường phái nghệ thuật Phương Đông – Orientalisme. Năm 1872 vở opéra thứ ba trong sự nghiệp của Camille Saint-Saëns mang tựa đề Công Chúa Da Vàng – La Princesse Jaune, nhân vật chính trong vở ca nhạc kịch đó yêu say đắm một nàng tiên Nhật Bản dù chỉ là một mối tình trong mơ. Bản thân Saint-Saëns cả đời chưa hề đặt chân lên xứ hoa anh đào. Đông phương trong thế giới của Saint-Saëns Âm hưởng rất Á Đông, mà chúng ta vừa nghe qua trong đoạn cuối chương thứ nhì bản Concerto số 5 cho dương cầm- còn được gọi là bản Concerto Ai Cập, được Camille Saint-Saëns sáng tác tại Louxor năm 1896. Ông đã đưa giai điệu của một bản tình ca dân gian Ai Cập vào tác phẩm này. Tiếng hát của anh lái đò với thang âm ngũ cung trên xứ sở của những vị vua pharaon là tiếng gọi viễn du, là lời mời Camille Saint-Saëns neo lại con thuyền sáng tác trên dòng sông Nil. Bị bệnh suyễn từ bé, nhạc sĩ Camille Saint-Saëns không chịu được thời tiết của những mùa đông ẩm ướt ở Pháp nên ông rất thường tìm đến những vùng nắng ấm. Tác giả của Le Carnaval des Animaux - Lễ hội hóa trang của các loài thú, đã 15 lần đến Ai Cập, 6 lần dừng chân tại quần đảo Canarie, 19 lần sang Algeri và chính tại thủ đô Alger ông đã trút hơi thở cuối cùng ngày 16/12/1921. Là một nhạc sĩ phong cầm và piano, một nhạc trưởng tài hoa, một nhà soạn nhạc đa tài để lại nhiều dấu ấn trong hầu hết các thể loại âm nhạc từ thính phòng, đến giao hưởng, và kể cả trong thế giới opéra, trong suốt sự nghiệp, Camille Saint-Saëns rất thường phải sống xa nhà : ông từng biểu diễn tại Nga, hai lần sang Hoa Kỳ, lặn lội đến tận Brazil hay Achentina ... Khi định mệnh lần lượt cướp đi hai cậu con trai lúc tuổi còn thơ, ông không còn thiết tha với cuộc sống gia đình. Camille Saint-Saëns gần như ly thân với người vợ trẻ -thua ông đến hơn 20 tuổi. Rất thường xuyên qua thư từ, ông liên lạc với mẹ, người đã đưa ông bước vào thế giới âm nhạc. Năm 1888 khi bà mất, không còn gì giữ chân người nghệ sĩ này ở Paris hay ở quê nội là thành phố Dieppe. Tác giả từng tâm sự : những chuyến đi xa là cách duy nhất để Saint-Saëns hy vọng tìm lại được chính mình. Và đúng như thế : ông rong ruổi đi từ Ceylan đến Malta, từ Tunis đến quần đảo Canaries của Tây Ban Nha, sang tận Đông Dương. Suite Algérienne, Africa, Giai điệu Ba Tư, Công Chúa Da Vàng, Bình minh trên sông Nil … là một số những tác phẩm mang tên những vùng đất Camille Saint-Saëns đã đi qua. Người đi trước thời đại Camille Saint-Saëns là một nhạc sĩ dấn thân. Ở vào thời kỳ Anh, Pháp, Hà Lan đua nhau chinh phục những vùng đất mới, nhạc sĩ Saint-Saëns thường xuyên lui tới Algeri, thuộc địa của Pháp hay Ai Cập, vùng lãnh thổ thuộc về vương quốc Anh. Nhưng lập trường của Camille Saint-Saëns rất rõ ràng : « Thành phố Alger đủ thơ mộng để cho những người châu Âu đến đây sống một cuộc đời vương giả nhưng thay vì bảo tồn văn hóa bản địa đẹp đẽ ấy, thì người ta lại phá hủy những đền đài cổ kính và tráng lệ của Algeri để kiến thiết những khu nhà Tây xấu xí ». Trong thư gửi đến người bạn tâm giao là Louis Gallet ngày 04/01/1896 nhạc sĩ Saint-Saëns mạnh mẽ lên án châu Âu « biến thế giới muôn màu muôn thể thành một khối thuần nhất đến là nhàm chán ». Đối với một người mà « bốn bể là nhà», ông không thể chấp nhận chính sách thực dân. Một điểm nổi bật khác trong tư tưởng của Camille Saint-Saëns là ông rất chú trọng vào tinh thần bác ái và bình đẳng xã hội. Trong tác phẩm Danse Macabre - vũ điệu của những bộ xương khô, sáng tác năm 1874 ông phổ nhạc một bài thơ mang tên Bình Đẳng và Bác Ái của thi sĩ Henri Cazalis. Ở cõi vĩnh hằng hai bộ xương của một bà bá tước và một anh thợ hàn tự do và hạnh phúc khiêu vũ bên nhau. Hạnh phúc trong giây phút đó khiến thế gian phải ganh tị. Những nhạc sĩ bậc thầy như Rossini của Ý hay Franz Liszt của Hungary đã nhanh chóng nhìn thấy Camille Saint-Saëns là một nghệ sĩ tài hoa. Liszt từng thốt lên rằng Saint-Saëns là nhạc sĩ phong cầm « xuất sắc nhất trên đời ». Nhiều năm sau đó đến lượt nhạc sĩ Claude Debussy quả quyết rằng « Saint-Saëns là người am hiểu âm nhạc của thế giới hơn ai hết ! ». Trong lịch sử âm nhạc Pháp, Camille Saint-Saëns là một trong những tác giả có sự nghiệp bền bỉ nhất. Ông đã dễ dàng xuyên qua hai thế kỷ 19 và 20, vượt qua hai cuộc chiến giữa Pháp và Đức. Hai đợt giao tranh với Đức ấy là một vết thương trong lòng Camille Saint-Saëns, bởi Đức là quê hương của những nhạc sĩ như Bach, Mendelson, Wagner mà ông hằng ngưỡng mộ.  Camille Saint-Saëns liên tục là người mở đường : với tác phẩm quatuor đầu tiên dành cho kèn saxo, là người tiên phong đưa điệu tango vào dòng nhạc « cổ điển », năm 1908 lại cũng Saint-Saëns là người đầu tiên soạn nhạc phim. Có lẽ chính vì thế mà nhạc phẩm Aquarium trong tập nhạc Le Carnaval des Animaux - Lễ hội hóa trang của các loài thú được chọn là nhạc hiệu mỗi mùa Liên hoan điện ảnh quốc tế Cannes.

Những thời khắc cuối cùng của năm 2021 sắp đến. Đây cũng là dịp để nhìn lại tình hình địa chính trị thế giới trong năm qua. Từ cuộc tấn công đồi Capitol, Hoa Kỳ rút quân khỏi Afghanistan trong hỗn loạn, liên minh quân sự AUKUS hình thành, cho đến căng thẳng biên giới Nga – Ukraina, giới quan sát đều cùng có chung nhận xét : Cuộc cạnh tranh gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc luôn là nền tảng định hình toàn cục địa chính trị thế giới trong năm nay. Cuộc tấn công đồi Capitol khai màn năm 2021 Năm 2021 được bắt đầu bằng một sự thay đổi lớn nhất ở Mỹ : Thay người đứng đầu đất nước. Sự kiện này luôn đặc biệt thu hút sự quan tâm của cả thế giới. Bởi vì, theo nhà nghiên cứu địa chính trị Pascal Boniface, trên trang mạng Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược (IRIS), « khi Hoa Kỳ thay đổi tổng thống, đó không đơn giản chỉ là chuyện nội bộ nước Mỹ, mà còn là sự kiện chiến lược trọng đại và mang tính toàn cầu, do vị thế địa chính trị quan trọng của nước Mỹ ». Thế nhưng, lần thay đổi chủ nhân Nhà Trắng năm nay lại không diễn ra một cách êm thắm. Hình ảnh bạo lực từ những người ủng hộ Donald Trump tấn công đồi Capitol, nơi đặt trụ sở Quốc Hội Mỹ, để ngăn cản các nghị sĩ công nhận kết quả thắng cử của Joe Biden đã làm rung chuyển nền dân chủ Mỹ. Ông Boniface nhận định: « Thắng lợi bầu cử của Biden cũng vì thế có những vết tì. Niềm hy vọng của ông hợp nhất một nước Mỹ bị chia rẽ càng trở nên khó khăn hơn trước qyết tâm của những người cuồng Trump, vốn dĩ cho rằng sẽ không có sự hòa giải do việc cuộc bầu cử này đã bị đánh cắp. » « America is back »? Việc ông Joe Biden, ứng viên Dân Chủ, trở thành tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ, ban đầu, đã mang lại nhiều tia hy vọng cho các nước đồng minh. Người ta mong rằng có thể sang trang những năm tháng chính sách ngoại giao đơn phương bất định của Donald Trump. Chủ nghĩa đa phương rồi sẽ quay trở lại. Hoa Kỳ sẽ khôi phục lại các mối quan hệ đồng minh, bất kể đó là châu Á hay châu Âu. Nhưng trên thực tế, khi đến châu Âu tuyên bố « America is back », mục tiêu chính của ông Joe Biden chỉ là nhằm yêu cầu các nước đồng minh đi theo Mỹ trong cuộc « thập tự chinh » chống Trung Quốc. Bởi vì, nỗi lo Trung Quốc bắt kịp và soán mất thế ưu việt của Mỹ mới chính là mối bận tâm hàng đầu của Washington. Và đây cũng là chủ đề duy nhất có được sự đồng thuận của lưỡng đảng tại Nghị Viện Mỹ. Cuộc cạnh tranh gay gắt giữa hai siêu cường hàng đầu sẽ là nền tảng địa chính trị cho thế giới trong những năm, thậm chí nhiều thập niên sắp tới. Vẫn theo ông Pascal Boniface, đó là vì một thỏa thuận từ lâu giữa Bắc Kinh và Washington nay đã bị phá vỡ. Hoa Kỳ sẽ không bận tâm những gì diễn ra bên trong nội bộ chế độ chính trị Trung Quốc. Chuyện Trung Quốc làm gì ở trong nước đó là chuyện của họ. Nhưng ngược lại, Trung Quốc sẽ không khao khát thế bá quyền toàn cầu. Nhưng thỏa ước này đã bị tan vỡ kể từ khi Tập Cận Bình lên cầm quyền. Người ta không còn ở thời của Đặng Tiểu Bình, theo đó, Trung Quốc phải ẩn mình chờ thời. Tập Cận Bình mạnh mẽ tuyên bố Trung Quốc sẽ là quốc gia hàng đầu hùng mạnh nhất thế giới. Sự trở về của Trung Quốc là hợp lẽ và do vậy Trung Quốc không cần phải che giấu ý đồ trở cường quốc hàng đầu thế giới. Afghanistan : Một Việt Nam thứ hai cho Mỹ Chính trong bối cảnh này mà lời hứa « America is back » đưa ra không bao lâu đã bị sứt mẻ. Khi bất ngờ thông báo rút quân khỏi Afghanistan, Hoa Kỳ đã đặt các nước đồng minh trước « sự đã rồi ». Phe nổi dậy Taliban như được mở đường, tiến như vũ bão về thủ đô Kabul, khiến chính quyền do Mỹ và phương Tây bảo trợ sụp đổ một cách nhanh chóng ngày 15/08/2021. Một cú sốc mạnh, một cơn địa chấn cho toàn cầu. Kabul gợi nhắc lại hình ảnh đã từng thấy trong quá khứ : Sài Gòn thất thủ ngày 30/04/1975. Trên đài France Culture, ngày 05/09/2021, nhà báo Jean-Claude Pomonti, cựu thông tín viên báo Le Monde về Việt Nam, hồi tưởng lại Sài Gòn thất thủ trong hoàn cảnh nào : « Năm 1973, người Mỹ ký kết một thỏa thuận với Hà Nội, những người cộng sản Việt Nam, bao gồm việc trao đổi tù nhân chiến tranh, Hoa Kỳ không tham chiến trực tiếp. Sẽ không còn các cuộc dội bom và sẽ không còn lính Mỹ trên các mặt trận (…) Lính Mỹ được rút đi theo hai giai đoạn : Đó là vào năm 1973, khi họ vừa ký kết thỏa thuận với Bắc Việt và vào năm 1975, khi những cố vấn quân sự cuối cùng được sơ tán. » Nếu như thất bại chiến lược lần này của Hoa Kỳ ở Afghanistan là dấu hiệu cho sự tái định hình địa chính trị, cuộc chiến chống khủng bố không còn là một thách thức lớn cho Mỹ, mà thay vào đó là Nga và Trung Quốc, thì sự kiện làm nổi rõ một sự cạnh tranh gay gắt giữa hai nền ngoại giao trong cách tiếp cận hồ sơ Afghanistan. Bertrand Badie, giáo sư danh dự trường đại học khoa học chính trị Sciences Po tại Paris, trong một chương trình phát thanh trên đài France Culture, giải thích : Ngày nay, người ta có cảm giác là có một sự cạnh tranh giữa hai kiểu ngoại giao. Nền ngoại giao phương Tây vẫn còn bị đóng khung trong một mô hình hai cực. Đó là một nền ngoại giao mang xu hướng phe phái, phân loại thế giới, một bên là những nước bạn bè, đồng minh, khách hàng và bên kia là những kẻ thù. Đương nhiên, tầm nhìn này chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại gần như không thể tránh khỏi.  Ở phía đối diện, chúng ta có một kiểu ngoại giao khác đang được hình thành, cũng không mấy gì đạo đức cho lắm, nhưng có thể nói là láu lỉnh hơn, mà tôi gọi là "catch-all diplomacies", đó là một kiểu ngoại giao "không bỏ sót điều gì". Trong một thế giới như hiện nay, cần phải thiết lập các mối quan hệ ngoại giao với tất cả mọi người, với tất cả những gì tồn tại, và phải thỏa hiệp, cố gắng đi xa hơn nếu có thể, theo cách hướng đến một đồng thuận. Trong ván cờ này, Nga và Trung Quốc với kiểu ngoại giao thực dụng, là bên thắng thế. Còn các nước phương Tây, do thiếu các lá chủ bài, nay rơi vào ngõ cụt. AUKUS làm dậy sóng Thái Bình Dương Đương nhiên, với Hoa Kỳ, Kabul chẳng có tầm quan trọng đáng kể. Trung Quốc mới là điều đáng quan tâm. Chính trong lô-gic này mà một tháng sau cuộc rút quân hỗn loạn ở Afghanistan, Washington ngày 16/09/2021, thông báo thành lập liên minh quân sự AUKUS bao gồm ba nước Mỹ, Anh và Úc, với tầm ngắm là Trung Quốc. Nhưng nước Pháp trả giá đắt cho chiến lược mới của Mỹ, khi bị Úc thông báo hủy « hợp đồng thế kỷ » mua 12 chiếc tầu ngầm để đổi lấy 8 chiếc tầu ngầm hạt nhân công nghệ Anh - Mỹ. Một đòn giáng chí tử, một « nhát đâm sau lưng » đồng minh đã dẫn đến một khủng hoảng ngoại giao chưa từng có. Paris triệu hồi các đại sứ ở Mỹ và Úc để tham vấn. Sau Afghanistan, giờ đến AUKUS, Paris cũng tự hỏi « liệu còn có thể trông cậy vào Hoa Kỳ nữa hay không ? ». Đô đốc Alain Coldefy, cựu tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp, trong một chương trình của RFI lưu ý rằng vùng châu Á – Thái Bình Dương luôn là mối bận tâm chính của Mỹ. Chính tại nơi này mà Hoa Kỳ có bộ chỉ huy quân sự lớn nhất, có số quân bộ binh, không quân, hải quân đông hơn rất nhiều so với ở châu Âu. Thế nên, theo diễn giải của vị cựu tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp, quyết định hủy bỏ hợp đồng của Úc chỉ là một đòn « ngụy trang » nhằm che giấu ý đồ thực sự của Mỹ tại khu vực. « Trên thực tế, Hoa Kỳ tìm kiếm một căn cứ hải quân cho các chiếc tầu ngầm hạt nhân tấn công của họ ở vùng Nam Thái Bình Dương, họ sẽ có được một căn cứ ở phía bờ Tây nước Úc. Bởi vì việc xây dựng một nền công nghiệp hạt nhân đòi hỏi đến 30 năm, rồi còn phải nhập khẩu thiết bị bảo trì và các kỹ nghệ cho các kỹ sư, sĩ quan những người có thể vận hành các chiếc tầu ngầm. Tất cả các nước khi tham gia đấu thầu đều đặt ra thời hạn là 30 năm. Do vậy, chúng ta thấy rõ là đây chỉ là một trò ngụy trang. Người Úc là món đồ chơi của trò ngụy trang này. Tất cả những điều đó đều nhằm phục vụ cho các lợi ích của Mỹ ».Mỹ - Trung đối đầu, Nga không muốn nằm ngoài cuộc Đối đầu Mỹ - Trung trở nên dữ dội, thu hút mọi sự chú ý của thế giới đến mức người ta quên mất còn có một « ông khổng lồ » khác , một cường quốc quân sự khác có khả năng « gây rối » mạnh mẽ không kém : Nga. Những ngày cuối năm, hơn 100 ngàn binh sĩ Nga được dồn về biên giới với Ukraina. Hoa Kỳ và phương Tây lo ngại một cuộc chiến có thể bùng phát giữa hai nước có cùng một nền văn hóa Slave. Giới quan sát tự hỏi : Tổng thống Nga Vladimir Putin muốn gì khi dồn quân về biên giới với Ukraina ? Sự việc xảy ra cũng đúng vào lúc năm 2021 này đánh dấu 30 năm ngày Liên Xô tan rã. Khi trở thành chủ nhân điện Kremlin, Vladimir Putin đưa ra các mục tiêu rất rõ ràng : Mang lại cho nước Nga sự vĩ đại và tầm ảnh hưởng xưa kia. Điều này đã được nguyên thủ Nga lần lượt thể hiện qua việc khẳng định tầm quan trọng của Nga trong các ván cờ ngoại giao như tại Syria. Thể hiện sức mạnh trực tiếp như cho sáp nhập bán đảo Crimée từ năm 2014, can dự vào cuộc xung đột vùng Đông Ukraina… Do vậy, theo quan điểm của nhà địa chính trị học Pascal Boniface, trong một chương trình của RFI, những gì Nga muốn chính là sự tôn trọng và xóa tan sự sỉ nhục. Việc dồn quân ở biên giới Ukraina chỉ là hành động « khoa chân múa tay ». Mục tiêu chỉ nhằm làm suy yếu Ukraina hơn là mở chiến dịch xâm lược, đồng thời buộc Mỹ ngồi lại vào bàn đàm phán nhằm ngăn chặn NATO bành trướng sức mạnh trong vùng ảnh hưởng của Nga. « Putin cũng như nhiều người dân Nga nghĩ rằng phương Tây đã lợi dụng điểm yếu của những năm 1990, xem việc mở cửa của Liên Xô như là một thế yếu. Tôi không nói là tất cả những sai lầm đều từ phía phương Tây, nhưng hiện tại dường như Nga và ông Putin đã từ bỏ mối quan hệ tốt đẹp với thế giới phương Tây (…). Tôi tin là ông Putin không muốn tái lập Liên Xô. Ông ấy rất thực tế để hiểu rằng điều đó là không thể. Putin cũng không muốn xâm chiếm Ukraina, vì ông cũng biết rằng họ sẽ bị sa lầy. Nhưng Putin muốn bảo vệ các lợi ích của nước Nga nhiều nhất có thể ; bảo vệ một trật tự, bảo đảm quyền lực của mình vì điều đó bảo vệ cho chính bản thân ông ấy và những người thân cận (…). »

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) vừa kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà hoạt động Lê Trọng Hùng. Cùng lúc, gia đình ông viết thỉnh nguyện thư gửi chính phủ Hoa Kỳ và các nước khác vận động để ông được gặp thân nhân và thăm khám sức khỏe. Xem thêm: https://bit.ly/34ca2Jn Tin tức đáng chú ý khác: Trung Quốc ngưng nhập khẩu, cả ngàn xe thanh long Việt Nam phải ‘quay đầu'. Kinh tế Việt Nam 2021 chạm đáy ở mức 2,58%. Cảnh sát Hong Kong bố ráp hãng tin ủng hộ dân chủ, bắt đi 6 người. Bác sĩ ở Thành phố New York: Chúng ta đang thấy thêm nhiều trẻ em bị lây nhiễm. Dân chúng Paris vẫn tiến hành kế hoạch Năm Mới vào lúc Pháp thắt chặt qui định COVID. Tuyết dày kỷ lục bao phủ khu lân cận Hồ Tahoe. 4 tuổi, sống sót 12 ngày trong rừng Taiga, Siberia, nay mong ước trở thành vũ công ba-lê.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) vừa kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà hoạt động Lê Trọng Hùng. Cùng lúc, gia đình ông viết thỉnh nguyện thư gửi chính phủ Hoa Kỳ và các nước khác vận động để ông được gặp thân nhân và thăm khám sức khỏe. Xem thêm: https://bit.ly/34ca2Jn Tin tức đáng chú ý khác: Trung Quốc ngưng nhập khẩu, cả ngàn xe thanh long Việt Nam phải ‘quay đầu'. Kinh tế Việt Nam 2021 chạm đáy ở mức 2,58%. Cảnh sát Hong Kong bố ráp hãng tin ủng hộ dân chủ, bắt đi 6 người. Bác sĩ ở Thành phố New York: Chúng ta đang thấy thêm nhiều trẻ em bị lây nhiễm. Dân chúng Paris vẫn tiến hành kế hoạch Năm Mới vào lúc Pháp thắt chặt qui định COVID. Tuyết dày kỷ lục bao phủ khu lân cận Hồ Tahoe. 4 tuổi, sống sót 12 ngày trong rừng Taiga, Siberia, nay mong ước trở thành vũ công ba-lê.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) vừa kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà hoạt động Lê Trọng Hùng. Cùng lúc, gia đình ông viết thỉnh nguyện thư gửi chính phủ Hoa Kỳ và các nước khác vận động để ông được gặp thân nhân và thăm khám sức khỏe.

Vài năm trở lại đây, việc nhập khẩu rác thải nhựa bất hợp pháp độc hại, gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân trở thành vấn nạn nan giải tại Malaysia. Chính quyền đã đưa ra nhiều biện pháp để không biến Malaysia thành bãi rác thế giới, nhưng những nhà công nghiệp hoạt động ngoài vòng pháp luật lại có thêm nhiều mánh khoé luồn lách hơn. Cư dân Kuala Langat ở Malaysia vào đầu năm 2018 lần đầu tiên phát hiện khói có mùi khét gây kích ứng mắt, da và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khí quản. Kể từ đó, ngày lẫn đêm, những làn khói độc hại buộc mọi người phải đóng cửa sổ mọi lúc. Khói độc đó là bốc ra từ các nhà máy đốt nhựa bất hợp pháp. Trong phóng sự của thông tín viên RFI Gabrielle Maréchaux, người dân Malaysia bức xúc và bất lực trước tình trạng không khí ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng. Một cư dân cho biết :    Gia đình tôi sống ở trong khu vực này, tôi có hai đứa con, một bé trai 9 tuổi và một bé gái 6 tuổi. Họ thường đốt nhựa vào buổi tối, và chúng tôi có thể nhìn thấy khói. Con trai tôi bị đánh thức vì có một số triệu chứng của dị ứng như chảy nước mũi hay ngứa mắt. Tôi biết rằng tất cả đều liên quan đến khói từ việc đốt rác, vì khi chúng tôi đi nghỉ dưỡng ở vùng khác, cả tuần đấy con trai tôi không sao cả. Ngôi trường của con trai tôi cũng ở trong khu này. Không khí ô nhiễm nghiêm trọng ở một mức độ báo động, nhưng chúng tôi không có lựa chọn. Vì đó là trường công nên không có điều hoà nhiệt độ, và họ phải mở cửa sổ ra (vì thời tiết nóng). Thế nên, lũ trẻ phải hít không khí độc hại. Điều này làm tôi tức giận. Tôi không biết nói gì hơn. Tôi thường nghĩ đến những gia đình khó khăn hơn. Họ không có điều hoà nhiệt độ, mà chỉ có quạt, thế nên họ phải mở cửa sổ. Và hơn nữa họ cũng không có máy lọc không khí. Tôi cho rằng đây là một thảm kịch.  Tại Malaysia, ngành sản xuất nhựa tái chế là một trong những ngành có tốc độ tăng trưởng cao nhất kể từ năm 2000. Với hơn 1.300 nhà sản xuất nhựa, Malaysia là một trong những quốc gia có ngành công nghiệp sản xuất nhựa tái chế lớn nhất toàn cầu. Năm 2016, lượng hạt nhựa được tạo ra từ quy trình tái chế trị giá 30 tỷ ringgit (MYR) đã được xuất khẩu sang các nhà sản xuất nhựa trên toàn thế giới. Tương tự như phần lớn các nước đang phát triển ở Đông Nam Á, hệ thống quản lý chất thải của Malaysia không phù hợp để xử lý lượng chất thải nhựa được tạo ra từ ngành công nghiệp này. Các biện pháp chính để xử lý rác thải nhựa trong nước là xử lý tại các bãi chôn lấp và đốt rác tự nhiên.   Một nghiên cứu năm 2019 do Quỹ Thiên nhiên Thế giới (WWF) thực hiện cho thấy Malaysia đứng thứ hai ở châu Á về sử dụng nhựa bình quân đầu người hàng năm. Với 16,78 kg mỗi người, Malaysia qua mặt cả các quốc gia lớn hơn như Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam về tổng lượng chất thải phát sinh mỗi năm. Trong khi rác thải nội địa vẫn là một vấn đề nan giải, Malaysia lại phải đối mặt với lượng rác thải toàn cầu.  Sau khi Trung Quốc ngừng thu mua gần như toàn bộ rác thải  để tái chế từ năm 2018, Malaysia trở thành địa điểm mới thu hút rác từ mọi nơi trên thế giới, tạo đòn bẩy cho ngành công nghiệp tái chế rác thải của nước này. Các số liệu của Liên Hiệp Quốc cho thấy nhập khẩu rác thải nhựa của Malaysia đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2016, lên 870.000 tấn vào năm 2018. Chỉ riêng đối với Hoa Kỳ, lượng rác thải mà quốc gia này xuất khẩu đến Malaysia đã tăng 330 % trong quý đầu của năm 2018. Song song với đó là sự gia tăng nhanh chóng về số lượng các nhà máy tái chế rác. Tại thành phố Jenjarom, cách Kuala Lumpur không xa, nhiều nhà máy đã được khai trương vào năm 2018. Trước cửa các nhà máy này là những đống rác chất thành núi, mà họ cũng không ngần ngại đốt nó, tạo nên các làn khói dày đặc. Hơn nữa, nhiều nhà máy hoạt động không có giấy phép và thường là ít quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường. Đại diện của tổ chức Greenpeace tại Malaysia, nhà hoạt động môi trường Heng Kiah Chun, trên đài RFI giải thích quyết định của Trung Quốc đã làm thị trường tái chế rác hỗn loạn ra sao :   Kể từ nay Đông Nam Á trở thành địa điểm lý tưởng mới cho rác thải toàn cầu. Lý do chính là nguồn nhân công rẻ. Thêm vào đó là quản lý lỏng lẻo trong phân loại rác của các nước phát triển. Lý do nữa đó là khu vực này cũng là một nơi chiến lược, sở hữu các cảng contener lớn nhất thế giới, đứng sau Trung Quốc. Có hai loại rác thải nhựa. Một loại là nhựa hỗn hợp sạch mà chúng ta có thể dễ dàng tái chế. Loại thứ hai là loại không thể tái chế được nữa.  Chúng đến được Malaysia do khai lậu với hải quan. Loại này được được để lẫn với nhựa có thể tái chế trong cùng một contener. Chúng được các nhà buôn lậu rác thu mua về, vì giá thành rẻ hơn, sau đó họ đốt chúng hoặc đổ ra môi trường tự nhiên. Ngành công nghiệp nhựa hợp pháp từ chối quan tâm đến vấn đề này, bởi nó không đem lại giá trị gì cả. Nếu họ chỉ muốn tái chế loại nhựa này, họ phải rửa trước rồi mang đi nung chảy, mà làm như vậy thì không đem lại lợi nhuận.  Theo Ngân hàng Thế giới, khoảng 1,82 tỷ tấn chất thải rắn đô thị được thải ta mỗi năm trên toàn cầu. Đến năm 2050, chất thải dự kiến sẽ tăng lên 3,08 tỷ tấn mỗi năm. Với lượng chất thải khổng lồ như vậy, chắc chắn chúng phải được chuyển đến một nơi nào đó. Báo Le Monde cho biết, thay vì thực sự phân loại và tái chế chất thải, nhiều quốc gia đã chọn cách rẻ hơn là ép rác nhựa thành kiện và bán chúng.  Malaysia là một trong 166 quốc gia ký kết công ước Bâle về kiểm soát các hoạt động vận chuyển quốc tế chất thải độc hại, được thông qua sau hội nghị khí hậu quốc tế COP 14, cấm xuất khẩu chất thải không tái sử dụng được nữa. Nhưng theo Le Monde, văn bản pháp lý đó đã không được tôn trọng. Những container “nhựa bẩn” vẫn cập cảng Malaysia nhờ khai báo gian dối. Le Monde cho biết thêm, việc vận chuyển chất thải nhựa từ bên này sang đầu bên kia thế giới trên thực tế lại không tốn nhiều chi phí đối với các nhà kinh doanh.   Từ châu Âu, quá trình vận chuyển sẽ mất một tháng để cập hai cảng lớn của Malaysia là Tanjung Pelepas và Kelang. Khi đến nơi, các đoàn xe tải có nhiệm vụ chở chúng đến các nhà máy tái chế đã được nhà nước phê duyệt, để tái chế nhựa đúng theo quy định về môi trường và sức khoẻ của địa phương. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu tại Hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng Penang, Mageswari Sangaralingnam, được Le Monde trích dẫn, quy trình hợp pháp này được tuân thủ “ngoại trừ việc các nhà máy này giữ lại các chất thải dễ tái chế nhất và sau đó bán phần còn lại cho các nhà máy bất hợp pháp”. Hơn nữa, các công ty bất hợp pháp này không bận tâm đến môi trường. Họ đổ chất thải trên đất nông nghiệp mua được từ nông dân địa phương, sau đó phân loại tại chỗ bởi những người lao động nghèo được trả lương thấp,  không có đồ bảo hộ. Họ thu tất cả những gì có thể tái chế được, rồi mang đi rửa đi các dấu vết của phân bón, thuốc trừ sâu hay kim loại nặng…vv. Nước rửa sau đó được thải vào các con sông liền kề. Điều này ít gây tốn kém hơn nhiều so với việc lắp đặt hệ thống xử lý rác thải, có thể tốn tới vài triệu đô.   Một khi bãi rác đã được khai thác hết, nó sẽ bị đốt để nhường chỗ cho lượng rác mới. Hai năm trở lại đây, truyền thông quốc tế đồng loạt tố cáo vấn nạn rác thải đến từ phương Tây đã tác động thế nào đến quốc gia Đông Nam Á này. Tuy nhiên, theo nhà hoạt động của Greenpeace Heng Kiah Chun, điều này không đem lại nhiều thay đổi, mà chỉ khiến các nhà máy tái chế rác hoạt động bí mật hơn.  Theo điều tra gần đây, chúng tôi phát hiện ra rất nhiều chất thải nhựa xuất xứ từ nước ngoài bị bỏ trong thiên nhiên, chúng ta có thể biết được rác thải đến từ quốc gia nào thông qua bao bì, ví dụ như đến từ Pháp, Anh, hay Mỹ… Và khi chúng tôi công bố điều này, các nhà máy tái chế nhựa bèn nghiền nát các loại chất thải nhựa không thể tái chế được, trước khi đổ chúng ra ngoài môi trường thiên nhiên. Đây là cách để phá huỷ bằng chứng để chúng tôi không thể tìm nguồn gốc của rác nữa. Và, theo thời gian, các chất thải nhựa này sẽ biến đổi thành các vi nhựa một cách nhanh chóng, khi chúng bị thiêu đốt. Và điều này dẫn đến việc nguồn nước và chuỗi thực phẩm bị ô nhiễm bởi vi nhựa. Vì thế chúng tôi cần hành động để bảo vệ hệ sinh thái của chúng tôi. Những kẻ gây ô nhiễm phải trả giá, chứ không phải người dân của chúng tôi.  Malaysia đã thắt chặt việc cấp phép nhập khẩu, tăng cường giám sát và thực thi tại các cảng. Năm 2019, 170 nhà máy tái chế bất hợp pháp đã bị đóng cửa. Vào năm ngoái, cũng như một số nước khác trong khu vực, Malaysia đã mạnh tay, gửi trả lại 150 container chứa 3.737 tấn chất thải, bao gồm 43 container cho Pháp, 42 cho Anh, 17 cho Mỹ và 11 cho Canada. Hai lý do được chính phủ Malaysia viện dẫn : các vấn đề về chất lượng của nhựa được gửi đến và thiếu giấy phép hợp lệ.  Được đài RFI trích dẫn, bộ trưởng bộ Môi trường, bà Yeo Bee Yin tuyên bố như sau :   Người dân Malaysia đang phải chịu đựng, bởi chúng tôi phải đối mặt với không khí độc hại, nguy hiểm, do việc đốt rác thải nhựa gây ra. Điều này dẫn đến nhiều nguy cơ mắc các bệnh, gây ô nhiễm nguồn nước và tạo ra các nơi đổ rác bất hợp pháp, và các vấn đề về môi trường khác. Malaysia, cũng giống như các nước đang phát triển, có quyền có được bầu không khí trong lành cũng như nguồn nhiêu liệu tái tạo, giống như những gì mà các nước phát triển có được.  Chính phủ Malaysia cũng đưa ra 19 tiêu chí mà các nhà nhập khẩu rác thải cần phải đáp ứng để được cấp phép nhập khẩu. Thế nhưng, vấn nạn ô nhiễm do tái chế rác bất hợp pháp vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt. Trong khi đại dịch Covid-19 khiến nhiều ngành bị chững lại, thì ngành tái chế rác thải dường như không bị ảnh hưởng, mà ngược lại vẫn tăng trưởng. Việc đổ chất thải nhựa và đốt rác lộ thiên vẫn tiếp diễn. Nguyên do có thể là vì chính quyền khó có thể duy trì các biện pháp kiểm tra, ít người giám sát hơn. Trả lời báo Malaysia Mail, ông Mageswari, thuộc Hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng Penang, cảnh báo rằng việc xử lý những nhà máy tái chế bất hợp pháp không được thực hiện triệt để. Khi chính phủ hành động đóng cửa các nhà máy này ở một vùng thì họ lại chuyển đến vùng khác và chất thải vẫn bị “bỏ rơi” ở nhiều nơi. Hiện nay 17 000 tấn chất thải nhựa ở Jenjarom vẫn nằm nguyên trong đống bụi bẩn.   Vào tháng 8/2020, tổ chức cảnh sát quốc tế Interpol đã công bố “Báo cáo Phân tích Chiến lược - Các xu hướng tội phạm mới nổi trên thị trường chất thải nhựa toàn cầu kể từ năm 2018". Báo cáo chỉ ra sự gia tăng của các lô hàng “nhựa bẩn” bất hợp pháp được chuyển đến Đông Nam Á thông qua nhiều tuyến đường trung chuyển để che giấu nguồn gốc của chúng. Báo cáo nhấn mạnh mối liên hệ giữa mạng lưới tội phạm và các công ty tái chế chất thải hợp pháp làm vỏ bọc cho các hoạt động phi pháp qua việc làm giả mạo tài liệu và gian lận trong khai báo chất thải. Một trong những nghiên cứu điển hình của báo cáo liên quan đến việc thị trưởng của một thị trấn nhỏ ở Pháp đã bị giết vì cố gắng phản đối việc đổ chất thải bất hợp pháp trong thị trấn của mình. Điều này minh chứng cho một loại bạo lực thường liên quan đến các nhóm tội phạm có tổ chức.  Theo ông Calum MacDonald, chủ tịch Cơ quan Tư vấn của Ủy ban Tuân thủ và Thực thi Môi trường của Interpol, báo cáo này chỉ ra nhu cầu cấp thiết trong việc phân tích cách thức hoạt động của nhóm tội phạm khai thác các lỗ hổng để phạm pháp. Ông cũng kêu gọi các cơ quan thực thi pháp luật tích cực hơn trong việc bảo đảm tôn trọng luật về xuất nhập khẩu.  

Pháp chuẩn bị bước vào năm bầu cử tổng thống, mọi sự chú ý dồn về các chỉ số tăng trưởng vốn vẫn đang bị virus corona rập rình đe dọa, vào số người thất nghiệp, vào tỷ lệ lạm phát, nên ít ai chú ý đến lĩnh vực French Tech đang cất cánh : những công ty khởi nghiệp của Pháp thu hút 10 tỷ euro đầu tư của thế giới. Thật bất ngờ, Covid-19 lại là cơ hội để các công ty vừa và nhỏ của Pháp làm quen với các công nghệ kỹ thuật số, tăng tốc tiến trình « hội nhập với không gian mạng ». Theo thống kê của bộ Kinh Tế, trong năm 2021, đã có hơn 135.000 doanh nghiệp xin được hỗ trợ để phát triển các phương tiện mua bán, trao đổi với các nhà cung cấp, với khách hàng hay nhân viên qua mạng internet. Các dịch vụ « click&collect » đặt mua qua mạng đã phát triển rất nhanh từ đầu mùa dịch Covid-19. Đến cuối 2021, 20 % các cửa hàng tại Pháp có dịch vụ mua bán trên mạng, thay vì 9 % như trước mùa dịch Covid-19. French Tech vươn ra thế giới Về phía các công ty khởi nghiệp của Pháp trong lĩnh vực kỹ thuật số và công nghệ mới, năm 2022 đang mở ra nhiều hứa hẹn sau một « mùa bội thu ». Theo thẩm định của công ty tư vấn Anh Ernest &Young và ngân hàng Avolta Partners, trong mắt giới đầu tư, các start-up của Pháp năng động không thua gì các đối tác Anh. Trong năm 2021, ngành French Tech thu hút 10 tỷ euro đầu tư, cao gấp đôi so với thành quả hồi 2020. Có tới 23 công ty khởi nghiệp của Pháp thu hút hơn 100 triệu euro đầu tư, hiện diện trong nhiều lĩnh vực, từ mua bán trên mạng đến ứng dụng tài chính, từ phần mềm cho các trò chơi điện tử đến software quản lý tiền ảo. Câu lạc bộ các « kỳ lân » (unicorn) của Pháp trị giá hơn 1 tỷ đô la trên thị trường kết nạp thêm 12 thành viên mới trong năm. Theo giới phân tích, tuy còn thua rất xa các hãng Mỹ hay Anh, nhưng đây là « bước khởi đầu của một sự cất cánh ». Start-up tiêu biểu nhất cho sự thành công trong trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật số và y tế trong năm là Doctolib, một dịch vụ hẹn với bác sĩ và hẹn đi chích ngừa Covid-19 trong năm 2021. Doctolib đã có tên trong danh sách kỳ lân của Pháp từ năm 2019, nhưng với đại dịch Covid-19 lần này, khi hàng chục triệu người truy cập mỗi đợt chính phủ thông báo khởi động các chiến dịch tiêm chủng, các sáng lập viên không ngần ngại đề ra mục tiêu đạt trị giá 10 tỷ đô la trong tương lai gần. Doctolib cũng vừa mua lại đối thủ Ý và đã xuất khẩu mô hình hoạt động sang thị trường Đức. Còn tại Trung Quốc, từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde cho biết trong bối cảnh đặc biệt hiện nay, các công ty khởi nghiệp của Pháp bắt đầu chen chân được vào thị trường lớn nhất thế giới : « Các công ty khởi nghiệp của Pháp có một chỗ đứng tương đối tốt : sau giai đoạn Covid-19,ngành công nghệ cao của Pháp được chú ý tới nhiều và có vẻ như gặp thuận lợi. Tại hội chợ công nghệ mang tên Paris - Thượng Hải - Thâm Quyến - Hồng Kông hồi tháng 10 vừa qua, đã có đến hơn 600 doanh nghiệp tham dự. Đây là con số cao chưa từng thấy và cũng chưa bao giờ có tới khoảng 20 công ty khởi nghiệp của Pháp bắt rễ vào thị trường Trung Quốc. Đương nhiên là bối cảnh Trung Quốc cạnh tranh với Hoa Kỳ về công nghệ cao giải thích phần nào vì sao Trung Quốc lại quan tâm đến các start-up của Pháp và châu Âu ». Dù vậy, giao thương với Trung Quốc không phải là dễ và chính sách « zero Covid-19 » của Bắc Kinh đang là một mối đau đầu với không ít doanh nhân. Stéphane Lagarde giải thích thêm : « Nhìn chung, các doanh nghiệp Pháp đã tận dụng thời cơ sau giai đoạn Covid-19, bởi vì Trung Quốc đã chóng phục hồi và là nền kinh tế đầu tiên hoạt động lại gần như bình thường trước tất cả những nơi khác trên thế giới. Tuy nhiên, chiến lược zero Covid-19 của Bắc Kinh và nhất là các biện pháp kiểm soát rất khắt khe biên giới ở Trung Quốc ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động của giới doanh nhân. Các nhà đầu tư và đối tác Pháp không thể trực tiếp sang Trung Quốc. Mọi trao đổi đều qua mạng internet. Khó có thể tính tới những dự án hợp tác hay đầu tư qua những cuộc trao đổi trực tuyến đó, bởi vì để ký hợp đồng, các bên điều cần nắm rõ tình hình tại chỗ. Điểm thứ nhì là kinh tế tăng trưởng trở lại và đó là một đà phục hồi rất nhanh, nhưng kèm theo nhiều khó khăn. Thí dụ như về vấn đề thiếu hụt năng lượng : mùa thu vừa qua, Trung Quốc bị mất điện nhiều tuần lễ, hoạt động của nhiều nhà máy bị gián đoạn. Hàng của Trung Quốc sản xuất ra bị tồn đọng ở các hải cảng, do thiếu container chở hàng, vận chuyển đường biển bị xáo trộn, hàng xuất khẩu Trung Quốc chậm đến các hệ thống phân phối ở nước ngoài. Sau cùng, yếu tố chính trị cũng là một ẩn số đối với các doanh nghiệp ngoại quốc nói chung, với Pháp nói riêng. Mọi người thận trọng với chính sách « thịnh vượng chung » của Bắc Kinh. Cổ phiếu của tập đoàn LVMH đã mất giá trên sàn chứng khoán do chiến lược này, bởi vì Trung Quốc là thị trường lớn nhất của hãng chuyên cung cấp hàng xa xỉ của Pháp. Dù vậy, nhìn chung, ngành « de luxe » của Pháp vẫn hoạt động rất tốt tại Trung Quốc. Nhưng mối lo ngại ở đây là Trung Quốc kéo dài các biện pháp đóng cửa biên giới và tăng trưởng của Trung Quốc bị chựng lại. Mọi người bắt đầu lo rằng năm tới tình hình sẽ khó khăn hơn và việc làm ăn sẽ không được như năm nay ». Kế hoạch 30 tỷ euro cho 5 năm : Không đủ để bù đắp « thời gian đã mất »Ngày 12/10/2021, tổng thống Macron công bố kế hoạch đầu tư 30 tỷ euro cho nước Pháp trong 5 năm sắp tới. Mục tiêu đề ra nhằm khẳng định vị trí của Pháp trên bàn cờ công nghiệp quốc tế. Paris chú trọng vào những lĩnh vực như công nghệ sạch, y khoa, tự chủ về năng lượng, đẩy mạnh ngành công nghiệp sản xuất linh kiện bán dẫn, biến nước Pháp thành một tủ kính công nghệ cao. Trên đài RFI tiếng Pháp, Vincent Vicard, phó giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu về Triển Vọng Kinh Tế và Thông Tin Quốc Tế CEPII, thận trọng phân tích về sáng kiến của tổng thống Macron. Ông cho rằng quan trọng nhất là vốn đầu tư phải được « đặt đúng chỗ thì mới bắn trúng mục tiêu » :   « Pháp có nhiều tập đoàn đa quốc gia hoạt động ở hải ngoại và 31 trong số trong số 500 tập đoàn lớn nhất thế giới là các hãng Pháp. Như vậy, trong bảng xếp hạng của thế giới, Pháp đứng trước cả Đức và Anh, hay Ý, Tây Ban Nha. Một nét tiêu biểu khác là trong số này có nhiều tập đoàn công nghiệp hoạt động rất hiệu quả, nhưng lại ít sản xuất trên lãnh thổ quốc gia. Do vậy, câu hỏi đặt ra là trong kế hoạch đầu tư từ nay đến năm 2030 được tổng thống Macron trình bày hồi tháng 10/2021, chính phủ tập trung đầu tư vào các doanh nghiệp để họ phát triển trên lãnh thổ quốc gia hay ở hải ngoại ? »  Sở dĩ chuyên gia của trung tâm CEPII nêu lên câu hỏi này là vì chính sách tài trợ năng lượng sạch của Pháp đã giúp ích rất nhiều cho các nhà sản xuất pin mặt trời Trung Quốc :  « Khi muốn giới hạn lượng khí thải carbon trên đất Pháp, đương nhiên là phải phát triển những công nghệ mới để đạt được mục tiêu đó. Tuy nhiên, chúng ta thấy là chính phủ khuyến khích sử dụng năng lượng mặt trời, trợ cấp cho tư nhân và doanh nghiệp trang bị pin mặt trời, nhưng đó lại là những sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc ». Nhà nghiên cứu Vincent Vicard không phủ nhận một sự chậm trễ của các doanh nghiệp Pháp trong nhiều lĩnh vực được coi là « mũi nhọn » và ông tiếc là Pháp nói riêng và châu Âu nói chung đã nhường sân chơi lại cho Hoa Kỳ và Trung Quốc :   « Có những câu hỏi cần đặt đối với một số công nghệ, mà châu Âu nói chung và Pháp nói riêng đang bị chậm trễ. Chúng ta thấy rõ là Mỹ và Trung Quốc thống lĩnh thị trường công nghệ số của thế giới. Vậy thì nên chăng là Pháp phải tập trung vào những công nghệ thuộc thế hệ sau công nghệ số ? Tôi muốn nói tới những lĩnh vực còn chưa được mở mang nhiều như khí hydrogen, công nghệ sử dụng trong các hoạt động giao thông đường biển, những công nghệ mới trong lĩnh vực thể thao … Cần biết là các nền kinh tế lớn của thế giới đều có những kế hoạch lâu dài : Trung Quốc thì có chiến lược Made in China 2025. Đức thì có chương trình phát triển công nghiệp thế hệ 4.0. Mỹ thì đánh cuộc vào công nghệ trí thông minh nhân tạo, để không bị thua Trung Quốc ». Sau cùng Vincent Vicard, trung tâm CEPII, ghi nhận trong một thời gian dài Pháp đã « ngây thơ » mở cửa thị trường và dễ dàng đón nhận đầu tư nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc. Nhưng tựa như tại Hoa Kỳ, thời kỳ đó đã qua. Paris giờ đây đã « cẩn thận » hơn khi xem xét hồ sơ của các doanh nghiệp nước ngoài muốn mua lại các công ty Pháp. Năm ngoái chẳng hạn, bộ Kinh Tế đã ngăn chặn 260 dự án đầu tư ngoại quốc, trong đó chủ yếu là các hồ sơ từ Trung Quốc và Hoa Kỳ. Quẻ bói đầu năm Nhìn rộng hơn đến « quẻ bói kinh tế » cho 12 tháng sắp tới, nghiên cứu của Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược* đánh giá Liên Hiệp Châu Âu vẫn bị giằng co giữa hai cực là Mỹ và Trung Quốc, vẫn bị virus corona gây mất tập trung và Liên Âu đang phải tìm thế cân bằng giữa mục tiêu cân đối ngân sách, chống lạm phát và kích cầu để khắc phục những hậu quả của Covid-19. Nước Nga sau hai năm chống chọi với khủng hoảng y tế, người dân vẫn cố gắng kháng cự và điều ngạc nhiên là kế hoạch hỗ trợ kinh tế của Matxcơva khá khiêm tốn (4 % GDP). Viện IRIS đặt câu hỏi : phải chăng sau hơn 20 năm dưới thời Vladimir Putin; người dân Nga đã thích nghi với những « bất bình đẳng trong xã hội, với mức độ phát triển không đồng đều giữa các vùng miền » và cũng không thấy những cuộc xuống đường đòi chính phủ trợ giúp nhiều hơn. Nhìn sang châu Á, cái bóng Trung Quốc vẫn là một nỗi ám ảnh. Nhật Bản, Ấn Độ tuy vẫn duy trì quan hệ hữu hảo về thương mại với Bắc Kinh, nhưng đang thắt chặt bang giao với các đối tác khác, đứng đầu là Mỹ, để tìm một thế đứng cân bằng hơn. Có điều Covid-19 một lần nữa đã giáng một đòn đau cho tham vọng của New Delhi vươn lên ngang tầm với Trung Quốc trong nhiều lĩnh vực kinh tế và công nghiệp. Chỉ có một điểm mà trước mắt Ấn Độ đang đuổi kịp Trung Quốc : hai quốc gia châu Á cùng là những nhà vô địch về chỉ số thải khí carbon. Sau cùng, sự đối đầu Mỹ Trung vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm và sẽ tiếp tục chi phối một phần lớn các hoạt động kinh tế toàn cầu vào lúc mà cả nhân loại mệt mỏi vì những biến thể liên tiếp của virus SARS-CoV-2. Vào những ngày cuối của 2021, Trung Quốc ban hành lệnh phong tỏa 13 triệu dân tại thành phố Tây An khiến công luận quốc tế có cảm tưởng « sống lại cơn ác mộng đúng hai năm về trước khi mà 11 triệu dân cư tại Vũ Hán hoàn toàn bị cách ly với thế giới bên ngoài ». Đó không phải là một « điềm lành » khi chúng ta chuẩn bị bước sang năm 2022.

Sau khi được quốc tế ca ngợi về thành công trong việc kiềm chế đại dịch Covid-19, trong năm 2021, Việt Nam rốt cuộc cũng phải đối đầu với một đợt dịch bùng phát rất mạnh do tác động của biến thể Delta, vốn lây lan rất nhanh.  Tính đến ngày 22/12, số ca nhiễm Covid ở Việt Nam đã lên tới gần 1 triệu 600 ngàn ca và tổng số ca tử vong đã vượt qua ngưỡng 30.000. Hiện giờ trung bình mỗi ngày có khoảng 200 người chết vì Covid ở Việt Nam và số ca nhiễm mỗi ngày vẫn hơn 10.000. Covid-19: Lao đao vì biến thể Delta Tình hình dịch nghiêm trọng nhất là tại các tỉnh thành miền Nam, đặc biệt là tại Sài Gòn, nơi mà chính quyền địa phương thậm chí đã phải ban hành lệnh giới nghiêm, một biện pháp chưa từng có ở Việt Nam kể từ sau chiến tranh. Đã có nhiều tranh cãi về cách phòng chống dịch ở Việt Nam, nhất là về việc cách ly những người bị nhiễm, mà Việt Nam gọi là F0 và người tiếp xúc gần với F0 gọi là F1. Do số ca nhiễm tăng quá nhiều, nhà chức trách Việt Nam cuối cùng đã buộc phải để cho các ca F0 tự cách ly tại nhà chứ không thể tiếp tục cách ly tập trung như trước đây. Trả lời RFI Việt ngữ ngày 21/12, bác sĩ Trương Hữu Khanh, chuyên gia dịch tễ học, nguyên trưởng khoa Nhiễm-Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, Sài Gòn: “ Khi cách ly một số lượng lớn như vậy thì chắc chắn sẽ làm quá tải cho khối điều trị, bởi vì đưa người ta vào trong đó không chỉ có chuyện chữa bệnh, mà còn các vấn đề hậu cần: ăn uống, ngủ nghỉ. Việc này còn quan trọng hơn chữa bệnh. Cách ly như vậy người ta sẽ khó vượt qua được về mặt tinh thần. Khu cách ly không thể nào hoàn hảo bằng ở nhà. Với lực lượng nhân viên y tế như vậy thì không thể nào chu toàn được chất lượng. Nếu mục tiêu của việc cách ly là để ngăn chận việc lây lan trong cộng đồng, thì có lẽ phải thay đổi, phải rút kinh nghiệm về việc này. Nhất là sau khi đã có vac-xin rồi thì phải bỏ chuyện đó đi. Nếu cách ly tại nhà và tuân thủ tốt thì đã bảo vệ được cộng đồng rồi.” Những biện pháp giãn cách xã hội kéo dài nhằm chặn đứng đại dịch đã khiến đời sống người dân thêm khốn đốn, nhất là những người lao động nhập cư tại Sài Gòn. Theo lời bác sĩ Trương Hữu Khanh, vấn đề là các biện pháp giãn cách xã hội đó đã không thật sự hiệu quả: “ Khi giãn cách như vậy thì hiệu quả không phải là tốt nhất như mình mong muốn. Thật ra lúc đó Sài Gòn giãn cách là giãn cách ở mặt đường, nhưng bệnh đâu có lây ở mặt đường đâu, mà nó lây trong các xóm, trong các khu nhà trọ. Nếu mình giãn cách bên ngoài mà mình không giãn cách bên trong thì không có hiệu quả. Giãn cách đúng thì mới có hiệu quả. Do đó, thất bại của giãn cách, không ngăn được dịch bệnh nhiều, đó là do mình không quyết liệt, để cho người dân đứng yên tại chỗ. Cho nên lúc đó virus vẫn còn lây lan trong các khu phố chật hẹp, số ca bệnh vẫn tăng”. Việc đóng cửa các nhà máy để ngăn chận sự lây lan của virus corona đã ảnh hưởng luôn cả chuỗi cung ứng toàn cầu, do Việt Nam là nơi gia công cho nhiều thương hiệu lớn của quốc tế như Nike. Kể từ tháng 10, chính quyền Việt Nam đã dỡ bỏ hoặc nới lỏng các biện pháp đó, dần dần mở cửa lại nền kinh tế, cho phép các nhà máy hoạt động lại. Covid-19: Nguy cơ Omicron  Hiện giờ, tuy số ca nhiễm hàng ngày vẫn tăng, nhưng nhờ có tỷ lệ tiêm chủng cao, Việt Nam dự trù mở cửa biên giới trở lại để cứu ngành du lịch đã gần như kiệt quệ sau nhiều tháng đóng cửa. Cụ thể, kể từ ngày 01/01/2022, Việt Nam sẽ đón khách ngoại quốc và công dân Việt Nam từ nước ngoài, với điều kiện những người này phải có kết quả xét nghiệm PCR âm tính trong vòng 72 tiếng trước khi nhập cảnh. Thời gian tự cách ly và được xét nghiệm lại là tùy theo người nhập cảnh vào Việt Nam đã được tiêm chủng đầy đủ hay chưa. Để chuẩn bị cho việc mở cửa biên giới, Việt Nam sẽ mở lại các đường bay quốc tế thường lệ theo hai giai đoạn. Trong giai đoạn một sẽ mở lại 9 đường bay giữa Việt Nam với Bắc Kinh/Quảng Châu, Tokyo, Seoul, Đài Bắc, Bangkok, Singapore, Vientiane, Phnom Penh, San Francisco/Los Angeles. Cho giai đoạn hai, sẽ được thực hiện sau khi kết thúc giai đoạn một, ngành giao thông đề xuất mở thêm các đường bay đi/đến Kuala Lumpur, Hồng Kông, Paris, Frankfurt, Sydney và Matxcơva. Nhưng những kế hoạch nói trên rất có thể sẽ lại bị xáo trộn, do hiện nay biến thể Omicron, được biết là lây lan nhanh hơn cả Delta, đã xuất hiện ở nhiều nước, kể cả ở những nước mà Việt Nam dự trù mở lại các chuyến bay. Trong những ngày qua, chính quyền Việt Nam đã tăng cường các biện pháp kiểm soát để cố ngăn chận biến thể Omicron du nhập vào Việt Nam. Tuy vậy, theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, rất khó mà ngăn chận được sự lây lan của biến thể Omicron ở Việt Nam. Chính trị: Nguyễn Phú Trọng bất ngờ tái đắc cử Về mặt chính trị, năm 2021 đã được đánh dấu bằng việc ông Nguyễn Phú Trọng, sinh năm 1944, bất ngờ tái đắc cử tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam thêm nhiệm kỳ thứ ba, trong khi theo điều lệ đảng, lãnh đạo đảng không được nắm quyền quá hai nhiệm kỳ và những lãnh đạo trên 65 tuổi phải nghỉ hưu. Sỡ dĩ ông Trọng phải tiếp tục giữ chức tổng bí thư vì Đại hội Đảng vào đầu năm 2021 đã không thể tìm ra một nhân vật nào có đủ khả năng và tầm cỡ để thay thế ông. Như vậy là “ trường hợp đặc biệt” Nguyễn Phú Trọng đã trở thành lãnh đạo Việt Nam có thế lực nhất kể từ thời Lê Duẩn, tuy rằng sau đó ông đã phải chuyển giao chức chủ tịch nước cho ông Nguyễn Xuân Phúc, được Quốc Hội chính thức bầu vào tháng 04/2021. Với thế lực như vậy, ông Nguyễn Phú Trọng đã tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng trong đảng, qua đó loại trừ các đối thủ của ông. Một trong những “nạn nhân” của chiến dịch “đốt lò” do Nguyễn Phú Trọng phát động là cựu chủ tịch Ủy ban Nhân dân Hà Nội Nguyễn Đức Chung, giữa tháng 12 vừa qua đã bị tuyên án thêm 8 năm tù về tội “ Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, trong khi đang thi hành án tù 5 năm sau phiên xử tháng 12 năm ngoái về tội “Chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước”. Một nhân vật đáng chú ý khác bị đưa vào “lò” chính là cựu bộ trưởng Công Thương Việt Nam Vũ Huy Hoàng vào tháng 4 đã bị kết án 11 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí". Tiếp tục bị quốc tế lên án về nhân quyền Nhưng năm 2021 cũng là năm mà trang mạng The Diplomat gọi là “Annus Horribilis” về nhân quyền, tức là một năm vô cùng tồi tệ về nhân quyền, nhất là với việc một loạt nhà hoạt động dân chủ và nhân quyền lãnh án tù nặng nề. Tiêu biểu là nhà báo nổi tiếng Phạm Đoan Trang bị kết án 9 năm tù tại Hà Nội hôm 14/12 về tội « Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước », theo điều 117 bộ Luật Hình sự Việt Nam. Trong hai ngày sau đó, đến lượt ba nhà hoạt động khác ra tòa cũng với tội danh này: Trịnh Bá Phương bị tuyên phạt 10 năm tù và  5 năm quản chế, Nguyễn Thị Tâm 6 năm tù và 3 năm quản chế, Đỗ Nam Trung 10 năm tù và 4 năm quản chế. Các tổ chức nhân quyền quốc tế như Human Rights Watch, Phóng viên không biên giới, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo … cũng như một số nước phương Tây đều đã mạnh mẽ lên án các vụ xử này. Hôm 17/12, Phủ Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cũng đã ra thông cáo bày tỏ quan ngại về vụ kết án tù các nhà hoạt động đất đai và nhân quyền ở Việt Nam, kêu gọi chính phủ Hà Nội trả tự do ngay lập tức cho họ. Nhưng chưa hết, trên nguyên tắc vào ngày 31/12, sẽ đến lượt nhà báo Lê Trọng Hùng, người từng ý định ra ứng cử đại biểu Quốc Hội, bị bắt hồi tháng 3/2021, bị xét xử với tội danh tương tự. Như tổ chức Human Rights Watch có nhắc lại, chính quyền Hà Nội thường xuyên sử dụng điều luật hình sự 117 để dập tắt các tiếng nói phê phán chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam. Chỉ riêng trong năm 2021, các tòa án đã kết tội ít nhất 18 người khác theo điều luật nói trên và xử họ mức án từ 4 đến 15 năm tù. Như nhận định của Stewart Rees, cộng tác viên của Dự án 88, một tổ chức hoạt động nhằm thúc đẩy quyền tự do ngôn luận ở Việt Nam, trên trang The Diplomat ngày 15/12, các án tù cuối năm " như một lời nhắc nhở rằng chính phủ Việt Nam cảm thấy mình có quyền tự do hành động mà không sợ bị quốc tế trừng phạt." Ông viết: " Việc Việt Nam có khả năng được bầu làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào năm tới càng làm tăng thêm sự xúc phạm sau những gì đã xảy suốt một năm qua ở quốc gia này. Đôi khi có vẻ như hành vi của Việt Nam cố tình nhằm chế nhạo nhân quyền." Ngoại giao: Vẫn “đi dây” giữa hai cường quốc Mỹ-Trung Về quan hệ Mỹ-Việt, tổng thống Joe Biden, lên cầm quyền vào tháng 1/2021, vẫn giữ nguyên chính sách của người tiền nhiệm Donald Trump đối với Việt Nam, vốn xem Hà Nội là một đối tác chiến lược quan trọng của Hoa Kỳ ở châu Á. Chính quyền Biden đã tăng cường các quan hệ chiến lược với Việt Nam, thậm chí để làm hài lòng Hà Nội, Washington đã không còn xem Việt Nam là một quốc gia thao túng tiền tệ.  Nhưng theo nhận định của học giả Richard Heydarian tại Manila, Philippines, viết trên trang web của South China Morning Post ngày 18/102, thay vì thiết lập liên minh với Mỹ, Việt Nam vẫn theo đuổi chiến lược cân bằng quan hệ với Hoa Kỳ và Trung Quốc. Hà Nội vẫn thi hành chính sách "ba không": không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác ( thật ra thì nay chính sách này đã trở thành “bốn không”, với điểm thứ tư là “không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế”).  Chính là theo chiều hướng đó mà trong năm qua, Việt Nam đã tăng cường quan hệ với các đối tác quan trọng khác như Nhật Bản, qua chuyến viếng thăm Tokyo của thủ tướng Phạm Minh Chính vào cuối tháng 11. Trong cuộc họp thượng đỉnh tại thủ đô Nhật Bản ngày 24/11/2021, thủ tướng Phạm Minh Chính và thủ tướng Fumio Kishida đã thông báo hai nước sẽ gia tăng hợp tác an ninh, đồng thời cùng bày tỏ quan ngại về những hành động của Trung Quốc tại các vùng biển khu vực, trong đó có Biển Đông.  Trước đó, sau khi dự hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP26 ở Glasgow, Scotland tháng 11, ông Phạm Minh Chính cũng đã ghé thăm Pháp, một đối tác quan trọng và nhân dịp này hai nước đã ký kết nhiều hợp đồng quan trọng.  Cam kết mạnh mẽ về biến đổi khí hậu Về mặt khí hậu, sự kiện đáng chú ý trong năm 2021 đó là tại hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP26 thủ tướng Phạm Minh Chính đã thông báo cam kết của Việt Nam sẽ đạt đến trung hòa carbon ( net - zero emissions ) vào năm 2050. Đây được coi là một cam kết rất mạnh mẽ; bởi vì như vậy Việt Nam phải từ bỏ dần dần các nhà máy điện than vốn thải ra nhiều khí gây hiệu ứng nhà kính khiến Trái đất nóng lên, và sẽ phải đẩy mạnh phát triển các nguồn năng lượng thay thế, trong đó có các năng lượng tái tạo như điện Mặt trời, điện gió… Nhưng để có thể thực hiện được cam kết đó mà vẫn đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng về điện năng của một quốc gia đang tăng trưởng nhanh, ngoài năng lượng tái tạo, Việt Nam sẽ buộc phải tính đến chuyện khởi động lại các dự án nhà máy điện hạt nhân mà Việt Nam đã từ bỏ trước đây. Vấn đề này đã là một trong những chủ đề thảo luận giữa Việt Nam và Nga nhân chuyến viếng thăm Matxcơva của chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc vào cuối tháng 11. Trước mắt, theo lời Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam Trần Chí Thành tại hội nghị Khoa học và công nghệ hạt nhân toàn quốc khai mạc ngày 9/12 tại Đà Lạt, một Trung tâm nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân, với lò phản ứng mới có công suất 10 MWt, sẽ được xây dựng với sự trợ giúp của Nga để phát triển ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam.  Việt Nam và Nga đã từng ký một biên bản ghi nhớ vào năm 2011 về dự án nhà máy điện hạt nhân, nhưng dự án này đã bị đình chỉ do những lo ngại về an toàn hạt nhân sau thảm họa Fukushima xảy ra tháng 3 năm đó. Nếu các lãnh đạo Việt Nam quyết định trở lại với chương trình phát triển điện nguyên tử, lò phản ứng nói trên có thể sẽ là khởi đầu cho chương trình đó và dĩ nhiên đối tác hàng đầu gần như chắc chắn sẽ là Nga.

Tiếp bước Hoa Kỳ, Canada, Anh và EU, quốc hội Australia vừa chỉnh sửa bộ luật trừng phạt vi phạm nhân quyền theo phong cách Magnitsky với các biện pháp trừng phạt tài chính và nhập cảnh có mục tiêu, điều mà đa số các nhà hoạt động tin rằng sẽ khiến các quan chức Việt Nam “chùn bước” trước “gọng kìm” các chế tài nhân quyền và tham nhũng.

Ông Trump dự tính họp báo kỷ niệm 1 năm cuộc bạo động chết người ở Điện Capitol; Hoa Kỳ bổ nhiệm điều phối viên Tây Tạng, Trung Quốc cảnh cáo; Vụ bê bối Việt Á: Bộ Y tế muốn ‘xử lý nghiêm'; dư luận nói bộ ‘phủi tay'; Thân nhân đề nghị 5 lần, chưa được thăm bà Phạm Đoan Trang bị giam cầm

Rối loạn chuỗi cung ứng toàn cầu, các nhà máy thiếu nguyên liệu và phụ tùng, hàng bị giao trễ, tàu chở hàng bị tắc nghẽn tại các bến cảng, biến thể Omicron báo trước dịch Covid-19 chưa tới hồi kết. Từ Hoa Kỳ đến châu Âu, châu Á tất cả thực sự mệt mỏi với những đợt phong tỏa triền miên cho đến tận những ngày cuối cùng trong năm 2021. 2020 rồi 2021, một con virus nhỏ tiếp tục làm đảo lộn kinh tế toàn cầu. Nhật Bản vừa thông qua thêm một kế hoạch kích cầu 450 tỷ đô la để hỗ trợ các doanh nghiệp khắc phục hậu quả Covid-19. Chính quyền Biden đã rót thêm hàng ngàn tỷ đô la vào cỗ máy kinh tế Mỹ. Liên Hiệp Châu Âu sau rất nhiều cãi vã cũng đã đồng ý và đã bắt đầu giải ngân 750 tỷ euro cho 27 thành viên. Thế giới kỳ vọng nhiều vào vac-xin, như một vũ khí để « quay trở lại với cuộc sống bình thường » nhưng trong 12 tháng qua, những biến thể Alpha xuất phát từ Anh Quốc, rồi Delta hay còn được gọi là biến thể Ấn Độ và gần đây nhất là Omicron với những ca nhiễm đầu tiên được phát hiện tại Nam Phi vẫn là một thách thức. Nếu như Trung Quốc là nạn nhân đầu tiên của virus corona chủng mới thì công xưởng của thế giới này cũng là nền kinh tế đầu tiên khởi động trở lại. Các nhà máy Trung Quốc đã tìm lại nhịp độ sản xuất như trước, thậm chí là phải tăng thêm năng suất để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của các nước phương Tây trong lúc mà từ Hoa Kỳ đến Nga hay Tây Âu, nam Mỹ và cả châu Phi vẫn luẩn quẩn trong những chu kỳ phong tỏa trong gần như 6 tháng đầu năm 2021. Nhưng bước sang mùa hè, với những biện pháp kích cầu hàng ngàn tỷ đô la của Mỹ, hàng trăm tỷ của Liên Hiệp Châu Âu, của Nhật Bản hay kể cả những biện pháp hỗ trợ của Nga, kinh tế toàn cầu khởi sắc trở lại. Đà phục hồi đó mạnh hơn và nhanh hơn so với mong đợi. Nhu cầu về tiêu thụ năng lượng để phục vụ các nhà máy sản tăng cao, ngành vận tải đường bộ và đường biển hoạt động hết công suất mà hàng vẫn chậm đến tay người tiêu dùng. Kẽ hở của mô hình sản xuất thế giới Virus SARS-CoV-2 đã làm lộ rõ nhược điểm lớn của hệ thống sản xuất toàn cầu. Covid-19 bùng phát tại Vũ Hán vào những tháng cuối cùng năm 2019 các nhà máy Trung Quốc ngừng hoạt động trong nhiều tuần lễ khiến nhiều hãng xe hơi tại châu Âu, châu Mỹ phải tạm cho nhân viên nghỉ việc, bởi thiếu phụ tùng, thiếu linh kiện điện tử. Hiện tượng này tái diễn trong năm nay. Hàng loạt nhân viên của các hãng xe hơi tại Pháp, tại Cộng Hòa Séc hay Đức, « bất đắc dĩ » phải lấy ngày nghỉ phép hay chấp nhận làm việc bán thời gian bởi « chuỗi cung ứng bị gián đoạn». Trên đài RFI Pháp ngữ, giáo sư ngoại thương, Isabelle Méjean trường Khoa Học Chính Trị Paris, Sciences Po giải thích về nguyên nhân dẫn tới tình trạng này : « Thực ra hiện tượng xuất phát từ hàng loạt những vấn đề nhỏ tích tụ lại để rồi dẫn tới những hậu quả ảnh hưởng tới toàn cầu. Thí dụ như từ chuyện thiếu linh kiện bán dẫn, cả ngành sản xuất xe hơi của thế giới thiếu chịp điện tử, các hãng xe không kịp giao hàng, tác động đến cả hệ thống phân phối ô tô…. Vấn đề nằm ở chỗ ngành công nghiệp sản xuất linh kiện bán dẫn tập trung trong tay một số quá ít các nhà cung cấp và số này không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường. Ngành công nghiệp điện tử tập trung quá nhiều tại Đài Loan ». Một mô hình sản xuất « tập trung » Công ty tư vấn Roland Berger trụ sở tại Luân Đôn thẩm đỉnh : chỉ riêng « Trên thị trường kinh kiện bán dẫn, nhu cầu tiêu thụ sẽ tăng thêm 17 % vào năm tới trong lúc phía các nhà sản xuất chỉ có thể cung cấp thêm 6 % mà thôi. Hiện thượng thiếu chip điện tử sẽ kéo dài đến năm 2023 và có thể là còn sau đó nữa ». Bà Isabelle Méjean phân tích tiếp về nhược điểm của dây chuyền công nghiệp hiện nay :  « Vấn đề khan hiếm phụ tùng chúng ta đang chứng kiến hiện nay là một trong những nét tiêu biểu của cả một hệ thống trong chuỗi sản xuất. Từ hơn 20 năm qua để làm ra được một chiếc ô tô hay một máy bay, có cả hàng trăm, hàng ngàn công ty tham gia vào khâu sản xuất. Những công ty đó được đặt tại các quốc gia khác nhau, tại các châu lục khác nhau. Mỗi doanh nghiệp đóng góp một cách rất hạn hẹp, thí dụ như tập trung vào một loại phụ tùng điện tử, hay vào đầu máy mô –tơ, hay vào cần gạt nước trên cửa kính … Mô hình sản xuất này phát triển mạnh từ thập niên 1990 và đã rất hiệu quả : nó cho phép thu ngắn bớt các công đoạn sản xuất, giảm thiểu các phí tổn và qua đó là giá thành. Thế nhưng bên cạnh những lợi thế đó thì chuỗi sản xuất trở nên phức tạp hơn và đòi hỏi phải có một sự phối hợp nhịp nhàng để dây chuyền cung cấp không bị gián đoạn và nhất là không ảnh hưởng đến khâu lắp ráp sau cùng trước khi hàng đến tay người tiêu dùng. Sự phức tạp đó đã lộ rõ với đại dịch Covid-19 lần này ».   Thiếu vắng một sự phối hợp nhịp nhàng Khâu vận chuyển là một mắt xích không thể thiếu để bảo đảm chuỗi sản xuất đó hoạt động một cách trơn chu. Có điều ngành vận tải trên bộ và trên biển đang gặp nhiều khó khăn. Tháng 10/2021 bộ trưởng Giao Thông Mỹ, Pete Buttigieg báo động Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với tình trạng khan hiếm hàng hóa cho đến giữa năm tới, bởi hệ thống giao thông vận tải đang bị « tắc nghẽn ». Giáo sư Isabelle Méjean nêu lên một thí dụ cụ thể để dễ hình dung ra vì sao chỉ cần một hạt cát cũng đủ để nhiều nhà máy trên thế giới bị tê liệt : « Mô hình đó cho phép chuỗi sản xuất hoạt động có hiệu quả tối đa nhờ đã cho phép giảm thiểu các phí tổn trong khâu sản xuất. Tập trung sản xuất một vài mặt hàng cho phép đầu tư vào các loại máy móc chuyên môn càng lúc càng tối tân hơn. Đổi lại thì phải tính đến các chi phí ở các khâu vận chuyển và nhất là phải phối hợp giữa các nhà sản xuất. Hiện tại mỗi chiếc xe ô tô có trên dưới 10.000 phụ tùng khác nhau, mỗi một thứ lại do một nhà sản xuất cung cấp và đó là những công ty hoạt động ở rải rác khắp các châu lục. Vậy một hãng xe phụ thuộc vào các nguồn cung cấp đó và chỉ cần mô hình sản xuất này bị mắc kẹt ở một khâu nào đó thôi là cũng đủ để tác động đến toàn bộ hệ thống ». Gần hai năm sau kể từ khi thế giới phải đối mặt với khủng hoảng y tế, mọi chú ý vẫn dồn về Trung Quốc và xem công xưởng của thế giới này là « cái nút thắt » khiến hệ thống công nghiệp toàn cầu bị tắc nghẽn. Chuyên gia về ngoại thương trường Sciences Po Paris cho rằng quy tất cả trách nhiệm cho Trung Quốc là hơi bất công. Isabelle Méjean giải thích : « Không, đây không chỉ là một vấn đề liên quan đến Trung Quốc. Nhưng do có rất nhiều các công ty hoạt động tại Trung Quốc, nền kinh tế thứ hai toàn cầu, nên mọi chú ý đều hướng cả về Trung Quốc. Hơn nữa, đây là nơi có nhân công rẻ, nên có sức thu hút lớn. Chính vì thế nhiều hãng tập trung về đây. Nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy năm 2011 khi Nhật Bản bị nạn sóng thần, cả một khu vực công nghiệp ở khu vực miền bắc cũng đã làm tê liệt và đã tác động đến nhiều lĩnh vực công nghiệp khác của thế giới. Trao đổi mậu dịch và dây chuyền cung ứng của thế giới bị chao đảo vì mô hình toàn cầu hóa đó ». Lạm phát và thiếu nhân lực 2021 cũng là năm vật giá leo thang tại khắp nơi. Chỉ số lạm phát tại Trung Quốc « cao nhất trong 15 tháng vừa qua », đạt ngưỡng 2,3 % so với cùng thời kỳ năm ngoái (số liệu của Tổng cục thống kê Trung Quốc). Bộ Tài Chính Việt Nam đầu tháng 12/2021 tin tưởng vẫn khống chế lạm phát trong năm 2021 dưới ngưỡng 4 % bất chấp áp lực từ hiện tượng tăng giá xăng dầu và nguyên liệu trên thế giới. Nhìn sang Nhật Bản, lần đầu tiên từ nhiều năm qua, chính quyền Tokyo không phải bận tâm vì hiện tượng « giảm phát ». Đời sống của người dân Nga thêm khó khăn do chỉ số giá cả trên thị trường nội trong tháng 11/2021 tăng thêm hơn 8 % so với tháng trước. Chủ yếu là giá lương thực, thực phẩm. Dân Mỹ lần đầu tiên từ năm 1982 mới lại có tỷ lệ lạm phát gần 7 %. Trong khối sử dụng đồng tiền chung châu Âu Eurozone, từ 20 năm nay, công luận đã quên mất hai chữ « lạm phát » nhưng trong 12 tháng qua chỉ số giá cả tại Pháp tăng trung bình hơn 3 %, tại vương quốc Bỉ là 7 % hay ở Đức là 6 %. Sau cùng 2021 cũng là năm mà người lao động ở khắp nơi trên thế giới « có giá » : từ Trung Quốc đến Hoa Kỳ đều « khan hiếm » nhân công. Châu Âu không là một ngoại lệ : ngành phục vụ nhà hàng và khách sạng ở Pháp đang cần tuyển dụng thêm 237. 000 nhân viên. Tại Việt Nam, trả lời báo Lao Động hôm 15/09/2021 ông Vũ Đức Giang, chủ tịch hiệp hội dệt may Việt Nam nhìn nhận « thiếu nhân lực là thách thức rất lớn đối với các doanh nghiệp khi mở của kinh tế trở lại » sau mùa dịch, và « thâm hụt lao động từ nay đến cuối năm (2021) sẽ vào khoảng từ 35 đến 37 % ».

Ông Marc Evans Knapper chính thức trở thành đại sứ Mỹ tại Việt Nam sau khi được Thượng viện Hoa Kỳ chuẩn thuận việc đề cử do Tổng thống Joe Biden đưa ra cách đây nhiều tháng. Thông tin về thời gian nhiệm kỳ cũng như ngày mà ông Knapper sẽ nhậm chức đại sứ Mỹ ở Việt Nam chưa được Bộ Ngoại giao Mỹ công bố.

Chỉ trong tháng 12/2021, năm nhà hoạt động nhân quyền bị đưa ra xét xử ở Việt Nam, trong đó có nhà báo Phạm Đoan Trang. Còn tính đến ngày 01/12, Việt Nam đã kết án 43 nhà báo và blogger, trở thành nước thứ ba trên thế giới bỏ tù nhiều nhà báo nhất trong năm 2021 (chỉ sau Trung Quốc và Miến Điện), theo báo cáo hàng năm của tổ chức Reporters Sans Frontières (RSF, Phóng Viên Không Biên Giới) tại Paris. Sau khi các tổ chức bảo vệ nhân quyền quốc tế lên tiếng, Pháp, Liên Hiệp Châu Âu và Phủ Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc cũng lần lượt kêu gọi Việt Nam trả tự do cho những người vừa bị kết án. Theo Phủ Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc ngày 17/12, những bản án nặng nề “góp phần tạo ra bầu không khí tự kiểm duyệt trong nước, khiến người dân lạnh nhạt với tự do truyền thông”, “ngăn cản mọi người thực hiện các quyền cơ bản và tham gia vào các cuộc tranh luận công khai về những vấn đề quan trọng” của Việt Nam. Ông Daniel Bastard, giám đốc khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Reporters Sans Frontières (RSF, Phóng Viên Không Biên Giới), cũng có những nhận định tương tự khi trả lời phỏng vấn RFI Tiếng Việt ngày 17/12 nhân dịp RSF công bố báo cáo hàng năm về các hành vi ngược đãi đối với các nhà báo trên khắp thế giới. ***** RFI : Ngày 16/12/2021, Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (Reporters Sans Frontières, RSF) công bố báo cáo hàng năm về các hành vi ngược đãi các nhà báo trên khắp thế giới. RSF dựa trên những thông số nào để xếp Việt Nam trong nhóm 5 nước bỏ tù nhiều nhà báo nhất ? Daniel Bastard : Năm nay (2021), tổ chức chúng tôi ghi nhận không dưới 43 nhà báo và bloggeur đang bị cầm tù ở Việt Nam, gồm những người đang bị tạm giam hay đã bị kết án. Trong số 43 nhà báo, chúng tôi chia thành hai nhóm, rất đặc trưng cho một quốc gia như Việt Nam. Một nửa trong số họ không phải là nhà báo chuyên nghiệp, không làm việc cho các cơ quan truyền thông chính thức nên họ được gọi là “blogger”. Thực ra, đó là những công dân, khi thấy báo chí chính thức không cho phép họ nhận được những thông tin đáng tin cậy và độc lập, nên tự đi điều tra và làm công việc của một nhà báo và công bố nội dung công việc của họ dưới dạng video hay bài viết. Và vì công việc này, họ phải trả giá là bị bắt giữ hay bị cầm tù vì những động cơ khác nhau, trong đó lý do thường xuyên nhất là “tuyên truyền chống phá Nhà nước” hay “lợi dụng các quyền tự do dân chủ”. Những cụm từ này có vẻ hoàn toàn không phù hợp với một nhà nước pháp quyền dân chủ nhưng lại diễn ra ở Việt Nam theo bộ luật hình sự. Đây là điểm rất quan trọng và rất đặc thù ở Việt Nam, nơi có tỉ lệ nhà báo công dân cao. Họ là những người quyết định gánh trọng trách thông tin cho người dân về những gì đang xảy ra ở trong nước.   RFI : Ở đây có sự khác nhau về khái niệm “nhà báo” từ quan điểm của Việt Nam và nhìn từ các nước phương Tây ? Daniel Bastard : Cần lưu ý rằng tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới chúng tôi có nhiệm vụ bảo vệ quyền tự do báo chí, quyền tự do thông tin và quyền được làm báo nói chung. Khi nói về nghề làm báo, không nhất thiết phải có thẻ nhà báo, không hẳn phải làm việc cho một cơ quan truyền thông cố định, mà là phục vụ cho một khái niệm rộng hơn một chút, vẫn được gọi là “lợi ích công cộng”, có nghĩa là lợi ích cho toàn thể công dân của một cộng đồng, một quốc gia như Việt Nam. Có thể dễ nhận thấy rằng Phóng Viên Không Biên Giới có hai danh mục nhà báo : nhà báo “công dân” và nhà báo chuyên nghiệp. Trong trường hợp thứ nhất, chúng ta có những công dân hoạt động vì lợi ích chung. Họ không tìm được khái niệm “lợi ích công” này ở các phương tiện truyền thông chính thống nên nhận thấy phải thông tin cho đồng hương, ví dụ như về cuộc biểu tình phản đối một dự án gây ô nhiễm môi trường, hay một vụ tham nhũng ở địa phương. Vì những thông tin như vậy không được truyền tải trên truyền thông chính thức nên phải đăng lên blog, một trang mạng hoặc một kênh video. Liên quan đến những người mà chúng tôi coi là nhà báo chuyên nghiệp, chúng tôi nhận thấy rằng thường đó là những nhà báo dày dặn kinh nghiệm vì họ bắt đầu sự nghiệp trong cơ quan truyền thông chính thức, các hãng thông tấn hay trong nhiều tờ báo lớn thuộc báo chí chính thức của Việt Nam. Phải nhắc lại là Việt Nam có rất nhiều đầu báo và kênh truyền hình nhưng tất cả đều theo một đường lối biên tập duy nhất theo sự chỉ đạo của ban Tuyên giáo Trung ương. Chúng tôi nhận thấy rằng nhiều nhà báo nghĩ là sẽ mang thiên chức nhà báo phục vụ đất nước hoặc người dân Việt Nam, nhưng lại nhận ra thực tế “không phải vậy. Bên trong các phương tiện truyền thông chính thức này, người ta không thể làm việc như một nhà báo thực thụ vì không có tự do biên tập”. Trưởng ban biên tập lại luôn nói : “Không, chúng ta không thể đưa tin về vấn đề này vì quá nhạy cảm. Ban Tuyên giáo Trung ương sẽ khiển trách”. Chính từ thực tế này đã nảy sinh một trong những đặc trưng của Việt Nam. Đó là ngày càng có nhiều nhà báo thất vọng vì những gì diễn ra trong các cơ quan truyền thông chính thức, nên họ lập kênh truyền thông riêng hoặc hợp tác với các kênh truyền thông, phần lớn đặt ở nước người hoặc những kênh không được chính thức theo dõi ở Việt Nam. RFI : Theo ông, liệu sẽ có một số thay đổi về tự do báo chỉ ở Việt Nam trong tương lai ? Daniel Bastard : Tôi lại bắt đầu với con số 43 nhà báo đang bị giam giữ ở Việt Nam. Tôi nghĩ đây là một kỷ lục. Chưa bao giờ lại có nhiều nhà báo bị cầm tù ở Việt Nam đến như vậy kể từ khi tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới thống kê số nhà báo bị bắt giam. Con số này mang ý nghĩa lịch sử và cho thấy hai khả năng, hoặc là cuộc trấn áp quá mạnh hoặc có quá nhiều nhà báo ở Việt Nam tìm cách thông tin cho đồng bào. Bất chấp đường lối biên tập được chỉ đạo từ trung ương, chúng tôi vẫn thấy loại hình báo chí “blogosphere” (thế giới blog) rất năng động, tích cực trong việc tìm kiếm và trao đổi thông tin. Đây giống như trò chơi mèo vờn chuột giữa bộ Công An muốn ngăn cản các nhà báo lên tiếng và những công dân ngày càng muốn đảm nhiệm chức năng nhà báo và tìm kiếm thông tin. RFI : Facebook, mạng xã hội lớn ở Việt Nam, giống như ở nhiều nước khác, bị cáo buộc vi phạm quyền tự do ngôn luận của người sử dụng. Việc vi phạm này ở Việt Nam khác với ở các nước phương Tây như nào ? Daniel Bastard : Trường hợp của Việt Nam cũng rất thú vị vì trái với Trung Quốc, mạng xã hội Facebook không bị chặn mà được phép hoạt động ở Việt Nam. Tại Trung Quốc, nếu gõ Facebook.com, thì một dòng tin nhắn lỗi sẽ hiện lên và phải sử dụng mạng ảo để truy cập Facebook. Nói tóm lại, rất ít người Trung Quốc sử dụng Facebook. Ở Việt Nam thì hoàn toàn ngược lại. Phần lớn người sử dụng internet đều dùng Facebook. Mạng xã hội này trở thành nền tảng trao đổi rất nhiều thông tin, như tôi nói ở trên, là “thông tin vì lợi ích công cộng”. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ Facebook lại dựa trên thuật toán, hoàn toàn thiếu minh bạch. Một thông tin, một bài đăng có thể được gửi đến người sử dụng này mà lại không chuyển đến một người khác. Thực ra, Facebook có trách nhiệm là nhà cung cấp thông tin lớn và có vai trò thực sự trong việc nêu bật những thông tin được coi là đáng tin cậy, tức là thông tin của báo chí thực thụ. Tuy nhiên, tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới cho rằng Facebook đã không đáp ứng được những kỳ vọng theo trách nhiệm của họ, có nghĩa là Facebook phải ý thức được rằng họ là nguồn thông tin tiềm năng dựa trên báo chí đáng tin cậy nhưng cũng là nguồn thông tin tuyên truyền, thậm chí dẫn đến thù hận. Lấy ví dụ Miến Điện vào lúc diễn ra các vụ thảm sát người thiểu số Rohingya, Facebook đã trở thành công cụ cho những phát biểu, kêu gọi thù hận và giết người. Facebook đã không làm gì để điều chỉnh vì họ hoàn toàn không có nhận sự để xử lý các thông điệp viết bằng tiếng Miến Điện. Do đó, có thể thấy là sự thiếu điều chỉnh từ phía Facebook có thể gây ra tác động và hệ quả rất lớn và kinh hoàng. Chính vì vậy, chúng tôi kêu gọi Facebook phải chứng minh được trách nhiệm của họ bằng cách điều chỉnh tốt hơn các mạng xã hội, trước tiên là bằng tiếng Việt, tiếp theo là bên trong nước Việt Nam và nhất là kháng lại được những yêu cầu của bộ Công An Việt Nam. Chúng ta biết là bộ Công An Việt Nam có cả một đội quân “dư luận viên” (troll) chuyên lợi dụng các thuật toán và truy đuổi những công dân tìm cách phổ biến thông tin đáng tin cậy. RFI : Có thể thấy là Phóng Viên Không Biên Giới, cũng như nhiều tổ chức phi chính phủ khác, rất nhanh chóng và kịch liệt lên án các bản án nhắm vào các nhà báo hoạt động. Ngoài ra, RSF còn có phương tiện hành động nào khác, chẳng hạn đối với trường hợp Việt Nam ? Daniel Bastard : Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới có hai phương tiện hành động lớn. Dĩ nhiên ngoài việc lên án các vụ kết án, hỗ trợ các nhà báo bị tù và gia đình họ, những gia đình nhà báo gặp khó khăn về tài chính, thì chúng tôi “vận động hành lang”. Với tư cách là một tổ chức phi chính phủ, chúng tôi sẽ đi gặp các chính phủ châu Âu hoặc Bắc Mỹ để yêu cầu họ, trong các cuộc trao đổi song phương với đồng nhiệm Việt Nam, đề nghị trả tự do cho một nhà báo nào đó. Thông thường, cách hiệu quả là đưa tên một hoặc hai mục tiêu để các nhà ngoại giao châu Âu hoặc Bắc Mỹ có thể nêu lên và yêu cầu phía đồng nhiệm Việt Nam, kiểu như “Đây, chúng tôi biết là việc nhà báo này bị bắt giam là hoàn toàn trái luật pháp và quá đáng. Trong khuôn khổ trao đổi song phương, chúng tôi yêu cầu các ngài trả tự do cho nhà báo đó”. Đó là cách mà chúng tôi đã làm thành công để blogger Mẹ Nấm sang Mỹ và blogger Nguyễn Văn Đài sang Đức. Vấn đề lớn đặt ra là để được tự do, họ phải chấp nhận tị nạn. Trong trường hợp Phạm Đoan Trang, nhà báo này nói rõ cô không muốn rời Việt Nam, cô muốn ở lại dù bị kết án 9 năm tù. Một khả năng khác để có thể giúp cải thiện tự do báo chí ở Việt Nam, đó là yêu cầu ban hành các lệnh trừng phạt nhắm trực tiếp đến một số lãnh đạo Việt Nam mà chúng tôi cho là phải chịu trách nhiệm về những vụ vi phạm các quyền cơ bản trong Công ước Quốc tế về Quyền dân sự và chính trị mà Việt Nam là nước tham gia ký kết. Chúng tôi đề nghị một số nước như Hoa Kỳ, Canada, Liên Hiệp Châu Âu áp dụng Luật Magnitsky cho phép phong tỏa tài sản của một cá nhân có thể có ở nước ngoài (tài khoản ngân hàng ở Mỹ, Thụy Sĩ…) và cấm người đó, cũng như gia đình họ, nhập cảnh vào nước ban hành các lệnh trừng phạt trên. Biện pháp này cho phép xác định rõ những người phải chịu trách nhiệm về các vụ vi phạm nhân quyền mà không cáo buộc toàn bộ chính phủ Việt Nam vì có thể trong chính phủ Việt Nam có những người muốn hành động vì tự do báo chí. Và nhất là không trừng phạt người dân Việt Nam vì họ chỉ yêu cầu có được thêm chút thông tin và được tự do báo chí. RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn ông Daniel Bastard, giám đốc khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Reporters Sans Frontières (RSF, Phóng Viên Không Biên Giới) tại Paris.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư phổi là dạng ung thư nguy hiểm nhất. Tuy nhiên, số tiền dành cho công tác nghiên cứu tìm hiểu về loại ung thư này lại không bằng với ngân sách dành cho nghiên cứu ung thư vú hay ung thư tiền liệt tuyến. Thực tế này có thể thay đổi, nhờ vào nỗ lực của một cá nhân cũng như những hướng dẫn mới đây tới từ Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC).

Hôm 16/12, các nhóm nhân quyền tại Hoa Kỳ đã kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho bốn nhà hoạt động Phạm Đoan Trang, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm và Đỗ Nam Trung vừa bị tuyên án tổng cộng 35 năm tù trong ba ngày liên tiếp.

Cựu thành viên cảnh sát Minneapolis Derek Chauvin bị kết án 22.5 năm tù giam trong vụ George Floyd, sau khi nhận tội rằng mình đã vi phạm quyền công dân của người đàn ông Da đen bị chết trong một vụ bắt giữ năm 2020.  Gia đình Floyd hoan nghênh việc nhận tội này của bị cáo Derek Chauvin tại tòa án Hoa Kỳ, nhưng cũng mô tả nỗi đau của họ khi mất đi một người thân.

Bộ Y tế Việt Nam hôm 16/12 ra văn bản hướng dẫn về phòng, chống dịch COVID-19 đối với người nhập cảnh, trong đó cho biết rằng kể từ ngày 1/1/2022, người đã tiêm đủ liều vaccine chỉ cần tự cách ly 3 ngày. Xem thêm: https://bit.ly/3mbqKOO Tin tức đáng chú ý khác: Dân chúng hồi hộp đề phòng trước biến chủng Omicron. Nhà hoạt động Đỗ Nam Trung lãnh 10 năm tù vì ‘tuyên truyền chống nhà nước'. COVID leo thang ở Hàn Quốc, Omicron xuất hiện ở Indonesia. Trung Quốc kêu gọi Nhật ủng hộ Olympic Bắc Kinh. NATO: Binh lính Nga tại biên giới Ukraine tăng chứ không giảm. Hoa Kỳ ủng hộ hiệp ước phòng chống đại dịch toàn cầu. Ông già Noel chuẩn bị đi trao quà cho trẻ em thế giới.

Giữa những lo ngại ngày càng tăng về biến thể mới omicron của COVID-19, chính quyền Biden ủng hộ nỗ lực của Tổ chức Y tế Thế giới nhằm thiết lập một thỏa thuận quốc tế mới về việc chuẩn bị và ứng phó với các đại dịch trong tương lai – được gọi là hiệp ước phòng chống đại dịch. Nhưng theo thông tín viên VOA, các chuyên gia sức khỏe cộng đồng tỏ ra bi quan về kết quả.

Ngày 08/12/1991, lãnh đạo ba chính phủ Slave – Nga, Ukraina, Belarus – họp tại Minsk tuyên bố : « Liên Bang Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Xô Viết, với tư cách là một chủ thể của luật quốc tế và thực thể địa chính trị, nay không còn tồn tại nữa ». Hệ quả là, ngày 25/12/1991, Liên Xô đột ngột biến mất khỏi trường quốc tế. Hoa Kỳ là bên đại thắng. Ba mươi năm sau, với đà tiến lên không gì cản được của Trung Quốc, thế thượng phong này của Mỹ có còn nguyên vẹn ? Nhìn lại sự kiện này, các chuyên gia Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược (IRIS), trong Tạp chí Quốc tế và Chiến lược (RIS) số 123, ấn bản Mùa thu 2021, chua chát nhận định giai đoạn « 1991-2021 : Những tan vỡ về chiến lược ». Còn với ông Pascal Boniface, giám đốc IRIS, « 1991-2021 : Chẳng có gì xảy ra như dự kiến ». Từ lưỡng cực đến đơn cực Người ta còn nhớ năm 1990, tạp chí Time Magazine từng mô tả Liên Xô như là một « siêu cường ăn xin ». Tháng 7/1991, lãnh đạo Liên Xô thời bấy giờ là Mikhail Gorbatchev thông báo với nhóm G7 rằng đây có lẽ là lần cuối cùng họ còn gặp ông ấy như là chủ tịch của Liên Xô, nếu khối này không cấp hỗ trợ kinh tế như ông mong muốn. Vô vọng. Bốn tháng sau một cuộc đảo chính tháng Tám cùng năm, ngày 08/12/1991, lãnh đạo ba nước Nga, Ukraina và Belarus chính thức tuyên bố Liên Xô không tồn tại. Boris Eltsine, lên lãnh đạo nước Nga sau cuộc đảo chính, là người được ủy thác "xử lý" sự phá sản của chủ nghĩa cộng sản. Như lời nhận xét của nhà địa chính trị Pascal Boniface trên đài RFI, vào thời điểm Liên Xô sụp đổ, giới chiến lược gia phương Tây hồ hởi tin rằng « đây là sự mở rộng các giá trị phổ quát dân chủ, của nền kinh tế thị trường, một thế giới yên bình ở đó những tranh cãi về ý thức hệ là sẽ chấm dứt. Rồi người ta còn cho là Nhật Bản sẽ qua mặt Mỹ, nhưng chẳng nói gì nhiều về Trung Quốc. Rồi người ta còn nói về một thế giới đa cực, bởi vì Nga khi rũ bỏ trang phục chủ nghĩa cộng sản cũ kỹ sẽ có được sự thịnh vượng và năng động (…) Rồi châu Âu sẽ phải trở về với vùng địa lý, lịch sử của mình và trở thành một siêu cường mới (…) ». Thái độ lạc quan này còn phản ảnh phần nào sự cao ngạo của phương Tây, của Mỹ. Bởi vì, khi quyết định bỏ rơi Gorbatchev sau khi đã đạt được những gì mình muốn từ việc rút quân khỏi Afghanistan, giải trừ vũ khí quy ước, cho đến việc chấm dứt chi phối các nước Đông Âu, nước Mỹ thích làm bên chiến thắng trong cuộc Chiến Tranh Lạnh kéo dài hơn 4 thập niên, hơn là người xây dựng một trật tự thế giới mới « đa phương » mà họ từng ca tụng. Đây thật sự là một sai lầm về chiến lược. Trên thực tế, việc Liên Xô sụp đổ đã làm nảy sinh một trật tự mới, và Hoa Kỳ không còn các đối thủ. Thế giới từ tình trạng lưỡng cực chuyển sang đơn cực, Hoa Kỳ một mình thống lĩnh thế giới. Một vị thế mà nước Nga của ông Vladimir Putin chưa bao giờ chấp nhận. Chủ nhân điện Kremlin luôn phản đối việc mở rộng khối quân sự Liên Minh Bắc Đại Tây Dương – NATO, cuộc chiến ở Kosovo hay việc triển khai một hệ thống tên lửa phòng thủ. Ba mươi năm sau ngày đế chế Liên Xô tan rã, nước Nga của ông Putin muốn gì khi những ngày gần đây ồ ạt dồn quân về biên giới với Ukraina ? Trong chương trình Địa Chính Trị của RFI, chuyên gia Pascal Boniface khẳng định những gì Nga muốn chính là sự tôn trọng và xóa tan sự sỉ nhục. Việc dồn quân ở biên giới Ukraina chỉ là hành động « khoa chân múa tay ». Mục tiêu chỉ nhằm muốn làm suy yếu Ukraina hơn là mở chiến dịch xâm lược bởi vì chính điều đó sẽ làm suy yếu nguyên thủ Nga. « Putin cũng như nhiều người dân Nga nghĩ rằng phương Tây đã lợi dụng điểm yếu của những năm 1990, xem việc mở cửa của Liên Xô như là một thế yếu. Tôi không nói là tất cả những sai lầm đều từ phía phương Tây nhưng hiện tại dường như Nga và ông Putin đã từ bỏ mối quan hệ tốt đẹp với thế giới phương Tây (…). Tôi tin là ông Putin không muốn tái lập Liên Xô. Ông ấy rất thực tế để hiểu rằng điều đó là không thể. Putin cũng không muốn xâm chiếm Ukraina, vì ông cũng biết rằng họ sẽ bị sa lầy. Nhưng Putin muốn bảo vệ các lợi ích của nước Nga nhiều nhất có thể ; bảo vệ một trật tự, bảo đảm quyền lực của mình vì điều đó bảo vệ cho chính bản thân ông ấy và những người thân cận (…). » « Hiểm họa da vàng » : Nhật Bản hay Trung Quốc ? Thế nhưng, Hoa Kỳ trong những năm cuối thập niên 1980, còn cảm nhận một mối đe dọa khác đến từ châu Á, và vấn đề ở đây chính là Nhật Bản. Được lá chắn hạt nhân của Mỹ che chở, xứ sở Hoa Anh Đào vào thời kỳ đó có một tốc độ tăng trưởng kinh tế ngoạn mục. Năm 1950, Tổng sản phẩm nội địa Nhật Bản chỉ bằng 1/3 của Anh Quốc. Ba thập niên sau, GDP của Nhật bằng của ba nước là Anh, Pháp và Đức gộp lại. Trước khi Liên Xô tan rã, người dân Mỹ xem Tokyo như là một mối đe dọa còn lớn hơn cả Matxcơva. Nhật Bản hùng mạnh về kinh tế dẫn đến nỗi lo sự trỗi dậy trở lại về quân sự. Đến mức nhà chính trị học người Mỹ George Friedman năm 1991 viết rằng Liên Xô bị « xóa sổ » có nguy cơ dẫn đến một cuộc chiến tranh Mỹ - Nhật. Những gì người ta chỉ trích Nhật Bản năm xưa giờ cũng được nghe thấy khi nhắm vào Trung Quốc ngày nay. Sử gia Pierre Grosser nhắc lại năm 1988, khi muốn ra tranh cử tổng thống Donald Trump từng chỉ trích Nhật Bản là « họ đã chiếm lấy việc làm của Mỹ, rằng Washington đã quá tử tế với Tokyo bởi vì Mỹ đã bảo vệ Nhật Bản trong suốt thời Chiến Tranh Lạnh v.v… Đúng là có những nỗi lo sợ như thế nhưng Mỹ còn có một công cụ để gây áp lực ». Cho đến khi quả bóng đầu cơ tại Nhật Bản xảy ra trong những năm cuối thập niên 1980, mối lo đó mới dần tan biến. Vào thời điểm này, những năm cuối thế kỷ XX, Hoa Kỳ bước vào giai đoạn hoàng kim. Thế bá quyền của Mỹ, sau khi bức tường Berlin sụp đổ dường như không gì tranh cãi. Giới quan sát cho rằng, không như các đế chế trước đó chỉ là những cường quốc khu vực, nước Mỹ gần như là đế chế toàn cầu hùng mạnh nhất. Washington hội tụ và thống trị mọi tiêu chí của một cường quốc từ chiến lược, kinh tế, công nghệ cho đến cả văn hóa. Đây cũng là giai đoạn Trung Quốc đang trong quá trình hiện đại hóa. Bắc Kinh đã biết tận dụng những lợi thế từ làn sóng tự do hóa nền kinh tế do Hoa Kỳ chủ xướng từ những năm 70, 80 để chống lại các cú sốc dầu hỏa và sự trỗi dậy của nhiều nước khác, một nhịp tầu mà Nga đã bỏ lỡ để công nghiệp hóa và đa dạng hóa nền kinh tế đất nước. Khi Liên Xô sụp đổ, Trung Quốc hiểu rằng thời cơ đã đến. Nhưng Đặng Tiểu Bình, lãnh đạo Trung Quốc thời bấy giờ vẫn cho rằng nên « ẩn mình chờ thời ». Khi gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO), mức tăng trưởng GDP của Trung Quốc chỉ bằng 10% của Mỹ. Tỷ lệ này giờ tăng vọt lên đến 65% khi Tập Cận Bình lên cầm quyền. « Nếu như cách nay 30 năm, Hoa Kỳ lo lắng sức mạnh công nghệ và kinh tế Nhật Bản và sức mạnh chiến lược của Liên Xô, thì giờ đây Trung Quốc tích tụ cả hai mối đe dọa này », nhà địa chính trị Pascal Boniface viết trên tạp chí RIS. Đây cũng chính là điểm mà Hoa Kỳ và phương Tây, khi đẩy nền kinh tế đi theo hướng toàn cầu hóa, tự do hóa, đã không dự đoán được, theo như nhận định của nhà kinh tế học Sylvie Matelly, trên đài RFI : « Sự bật dậy của Trung Quốc tuy đã hỗ trợ cho nền kinh tế thế giới nhưng lại đe dọa đến thế thống trị của Mỹ ngày nay, kể cả trong lĩnh vực kinh tế và công nghệ. Đây có lẽ là điểm mà Hoa Kỳ đã sai lầm khi không nghĩ rằng hệ thống kinh tế này rất có thể có hiệu quả để hỗ trợ một nước kém phát triển và đưa quốc gia này trở thành một nước mà ngày nay chúng ta đã biết, tuy chưa hẳn là một nền kinh tế hoàn toàn tiến bộ nhưng đó là một nền kinh tế thịnh vượng cực kỳ nhanh chóng. » Mỹ - Trung và cuộc đua giành thế bá quyền ? Tuy nhiên, chưa hẳn Mỹ quan tâm muộn màng đến « hiểm họa da vàng » Trung Quốc. Sử gia Pierre Grosser nhắc lại những cuộc tranh luận đầu tiên về khả năng đối đầu với Trung Quốc đã có từ những năm 1995-1996 và bản báo cáo đầu tiên của Lầu Năm Góc trình Quốc Hội là năm 2000. Ông nói : « Trong những năm 1990, người ta đã thấy có một cuộc thảo luận. Liệu Trung Quốc sẽ là một vấn đề cho ngày mai trên bình diện quân sự hơn là kinh tế ? Giờ đây người ta cũng tự hỏi liệu chiến thuật ẩn mình chờ thời của Trung Quốc từ năm 1989, tôi cho là, một học thuyết thích ứng với thế giới hay cuối cùng đó lại là một cách che giấu tham vọng của Trung Quốc và rằng họ muốn là một đại cường thế giới ngày mai ngay từ năm 1989, thậm chí là từ những năm 1978-1979 với những chính sách cải cách mà chúng ta biết đến ? » Chính sách này của Bắc Kinh ngày càng một xác quyết hơn kể từ khi ông Tập Cận Bình lên cầm quyền. Trước đà đi lên như vũ bão trên bình diện kinh tế và quân sự, ảnh hưởng của Trung Quốc mỗi lúc một lan rộng, kể cả ở những vùng được cho là « sân sau » của phương Tây. Hoa Kỳ và các nước đồng minh ngỡ ngàng nhận ra rằng đã quá « ngây thơ » khi nghĩ rằng mở cửa kinh tế sẽ dẫn đến thay đổi thể chế chính trị và cách hành xử của Bắc Kinh. Thế nên, với nhà nghiên cứu Pascal Boniface, Thượng đỉnh vì Dân chủ mà tổng thống Joe Biden vừa tổ chức cho thấy nước Mỹ bối rối trước thách thức hiện sinh mà Trung Quốc đang đặt ra. « Ở đây có hai thực tế, đúng là có những nước dân chủ, và những nước không. Trung Quốc rõ ràng có vấn đề về dân chủ, nhưng đó không là mối bận tâm của Mỹ. Điều mà Mỹ quan tâm chính là sự đối đầu ngày một lớn, đà đi lên thành siêu cường của Trung Quốc, điều này mới làm cho Mỹ lo sợ. Khi Nixon và Kissinger ký một hiệp ước với Bắc Kinh, thì Bắc Kinh đâu có là một nền dân chủ. Sau vụ Thiên An Môn, người Mỹ đã nhanh chóng bỏ qua và vào thời đó Trung Quốc cũng không là một hình mẫu dân chủ. (…) Thế nên, ở đây có hai việc. Quả thật là có một sự đối đầu về giá trị dân chủ giữa Mỹ và Trung Quốc, không ai phủ nhận điều đó. Nhưng mối quan tâm chính yếu đối với Mỹ chính là nỗi lo sắp bị Trung Quốc vượt qua mặt. Do vậy Mỹ mới tìm cách tập hợp các nước xung quanh mình ». Lịch sử trêu ngươi, năm xưa Mỹ lôi kéo Trung Quốc để triệt hạ Liên Xô, giờ để phục hận phương Tây và Mỹ, Nga - Trung bắt tay, thành lập một trục mới để đối phó Hoa Kỳ!

Việc đưa trẻ em từ các khu dân cư nghèo, con em của người nhập cư và sắc tộc đến các trường học ở các khu vực thịnh vượng hơn, nơi cư dân phần lớn là người da trắng, từ lâu là một chương trình gắn liền với nỗ lực chấm dứt tình trạng phân biệt chủng tộc ở Hoa Kỳ. Chương trình này đang được áp dụng ở những nơi khác trên thế giới, nơi mà hội nhập xã hội là một vấn đề. Một trong những nơi đó là thành phố Toulouse, miền nam nước Pháp, từ bốn năm qua đã thực hiện đưa đón trẻ em từ vùng nghèo qua vùng nhà giàu để học và đã giúp cải thiện kết quả học tập đáng kể cho các em.

Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ đang thực hiện vụ kiện nhóm Proud Boys và Oath Keepers về cuộc bạo động xảy ra vào ngày 6 tháng 1 tại Điện Capitol. Đồng thời Ủy ban Hạ viện cũng đã đề xuất truy tố hình sự đối với cựu Chánh văn phòng Toà Bạch Ốc do việc ông này đã từ chối hợp tác trong cuộc điều tra chống bạo động.

Dùng đòn kinh tế uy hiếp các đối tác thương mại, Trung Quốc đi sai một nước cờ. Liên Âu rút tỉa được bài học nào từ kinh nghiệm của Úc ? Chuyên gia Đông Bắc Á Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp Antoine Bondaz phân tích về những giới hạn trong chính sách của Bắc Kinh dùng sức mạnh thương mại để thuần phục đối phương. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung từ 2018 phần nào làm lu mờ chiến tranh mậu dịch mà Bắc Kinh đã khai hỏa nhắm vào một đồng minh thân thiết của Washington là nước Úc. Gần đây nhất Trung Quốc đang cân nhắc mở thêm một mặt trận mới với Canberra nhắm tới một tử huyệt của nền kinh tế trong vùng Thái Bình Dương này là các khoáng sản sắt. Sở dĩ Bắc Kinh còn đang cân nhắc được- thua trên hồ sơ này, do lệ thuộc đến 60 % vào sắt nhập tức Úc. Về phía Úc, thiệt hại cũng sẽ vô cùng to lớn : hàng năm Canberra xuất khẩu đến 80 tỷ đô la Úc, các loại khoáng sản sắt sang Trung Quốc và Úc không thể nhanh chóng tìm ra được những khách hàng khác để lấp vào chỗ trống mà Trung Quốc sẽ để lại.   Những hiềm khích chồng chất Trả lời đài RFI Việt ngữ, Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược FRS của Pháp trước hết nhắc lại hiềm khích sâu xa khiến quan hệ thương mại giữa Canberra với đối tác thương mại quan trọng nhất, là Trung Quốc, xuống cấp tột đột từ khoảng 2017/2018 : Antoine Bondaz : « Quan hệ thương mại giữa Úc và Trung Quốc đã xấu đi từ nhiều năm nay và giai đoạn đầu năm 2020  là một bước ngoặt khi mà Bắc Kinh bắt đầu dùng đòn kinh tế uy hiếp đối phương (đại sứ Trung Quốc tại Canberra chính thức nêu lên 14 đòi hỏi với phía Úc). Trung Quốc khai thác thương mại và kinh tế như những công cụ để làm thay đổi chính sách đối ngoại và an ninh của Canberra. Cụ thể hơn, Bắc Kinh ban hành một số biện pháp như là đánh thuế vào hàng Úc bán sang thị trường Trung Quốc. Hậu quả kèm theo rất rõ ràng. Trước đây, hơn 50 %  rượu vang xuất khẩu của Úc bán sang Trung Quốc, tỷ lệ này rơi xuống còn có 1 % vào tháng Giêng 2021. Dù vậy đây là một vấn đề đã nẩy sinh từ khá lâu nay. Chính xác hơn là kể từ khi Úc ý thức được rằng giao thương với Trung Quốc dẫn đến một số rủi ro. Vào khoảng 2017-2018 chính phủ ban hành một số đạo luật nhằm hạn chế mức độ can thiệp của nước ngoài vào đời sống chính trị tại Úc, tiếp theo đó là luật cấm các đảng phái chính trị nhận tài trợ từ phía các tổ chức nước ngoài. Bắc Kinh là mục tiêu chính Canberra nhắm tới. Tiếp theo đó Úc loại tập đoàn Hoa Vi của Trung Quốc khỏi các nhà thầu trang bị mạng 5G ». Trong bài viết mang tựa đề Kinh nghiệm của Úc trước các biện pháp trừng phạt Trung Quốc : bài học nào cho châu Âu ?, Antoine Bondaz đi sâu hơn vào chi tiết : trong giai đoạn 2000-2015, 80 % các nguồn tài trợ nước ngoài cấp cho các đảng phái chính trị tại Úc, là « tiền của Trung Quốc ». Từ sau luật ngăn chận ảnh hưởng của nước ngoài vào các hoạt động chính trị tại Úc năm 2018, căng thẳng giữa Bắc Kinh với Canberra tiếp diễn trên các hồ sơ từ Tân Cương đến Hồng Kông. Một điều mà Trung Quốc khó có thể tha thứ cho Úc là Canberra, đầu 2020, đã tiên phong đòi Tổ Chức Y Tế Thế điều tra về nguồn gốc virus corona gây ra đại dịch toàn cầu. Trừng phạt có chọn lựa Dù vậy thực tế không thể chối cãi là : « Tổng kim ngạch mậu dịch của Úc với Trung Quốc cao gấp 9 lần so với một đối tác thương mại quan trọng khác của Canberra là Mỹ ». Úc cũng là một trong những nền kinh tế hiếm hoi trên thế giới có lợi trong giao thương với Trung Quốc. Thặng dư mậu dịch của Úc với Trung Quốc năm ngoái lên tới 55 tỷ đô la Mỹ. Bất chấp các biện pháp trừng phạt đã được từng bước ban hành, năm 2019 trước khi dịch Covid-19 bùng phát, gần 40 % tổng kim ngạch xuất khẩu của Úc hướng về thị trường Trung Quốc.   Do vậy các biện pháp trừng phạt gây nhiều tổn thất cho cả đôi bên. Antoine Bondaz  « Có hai khía cạnh, tùy theo là nhìn từ phía Trung Quốc hay Úc. Các biện pháp trừng phạt Bắc Kinh ban hành nhắm vào một số sản phẩn thiết yếu đối với bản thân kinh tế Trung Quốc như là than đá chẳng hạn. Ngừng nhập khẩu than của Úc đặt chính Trung Quốc vào tình trạng khan hiếm năng lượng mà chúng ta đã quan sát thấy trong những tháng gần đây. Cỗ máy sản xuất của Trung Quốc bị thiệt hại trực tiếp. Cùng lúc, Trung Quốc phải tăng công suất tại công trường khai thác than đá trên lãnh thổ. Còn nhìn từ phía Úc, đương nhiên kim ngạch xuất khẩu bị tác động. May mắn thay là trong thời gian qua, Canberra đã rất nhanh chóng tìm ra được những thị trường mới để phần nào thế vào chỗ trống Bắc Kinh để lại. Úc khai thác mạnh hơn các thị trường như là Nhật Bản, Đông Nam Á hay là Hàn Quốc và nhờ vậy tác động tiêu cực từ chính sách trừng phạt do Bắc Kinh ban hành được « pha loãng » hơn. Trung Quốc còn một đòn lợi hại chưa sử dụng đến đó là khả năng trừng phạt khoán sản của Úc xuất khẩu sang Trung Quốc. Một khi Bắc Kinh sử dụng đến biện pháp này, đây sẽ là một vố đau bởi vì Canberra khó có thể tìm được ngay một khách hàng nào để thay thế bởi vì không mấy ai có khả năng mua vào nhiều khoáng sản của Úc như là Trung Quốc ». Tuy nhiên cũng ông Bondaz cho biết thêm là các đòn trừng phạt của Trung Quốc « có tính toán » thí dụ như từ đầu năm 2019 Bắc Kinh cấm nhập khẩu than đá của Úc, Canberra thất thu khoảng ba tỷ đô la một năm khi để mất khách hàng quan trọng này. Trung Quốc cũng đã chọn giải pháp tăng thuế nhập khẩu hơn 200 % đánh vào rượu vang của Úc khiến các nhà sản xuất tại sứ sở của các chú Kangouru lao đao. Nhưng riêng một số lĩnh vực mang tính sống còn với cỗ máy sản xuất của Trung Quốc, như là khoáng sản sắt chẳng hạn, bộ Thương Mại dường như đã tạm quên cho đến thời gian rất gần đây. Khi thương mại trở thành một vũ khí Câu hỏi kế tiếp liệu rằng, sau nhiều năm từng bước bắt chẹt nước Úc, Trung Quốc có đạt được những mục tiêu mong muốn hay không ? Trong mắt nhà nghiên cứu Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược của Pháp thì câu trả lời là không vì nhiều lý do.     Antoine Bondaz: «Thoạt đầu đây không phải là một vấn đề thương mại, nhưng rồi cuộc đọ sức đã lan sang đến vế mậu dịch do Bắc Kinh dùng biện pháp o ép kinh tế, coi đây như một công cụ, nếu không muốn nói là một vũ khí, để phục vụ những mục tiêu chính trị. Dù vậy đây là một phương pháp hoàn toàn phản tác dụng. Thứ nhất, Canberra vẫn giữ nguyên lập trường cứng rắn với Bắc Kinh và thậm chí là đã tăng cường liên minh với các nền dân chủ khác trên thế giới, để cưỡng lại những áp lực của Trung Quốc. Điểm thứ nhì là chúng ta đã thấy, trong quá khứ, Trung Quốc đã từng ban hành các biện pháp phong tỏa kinh tế Hàn Quốc hồi năm 2016-2017 để trừng phạt Seoul lắp đặt hệ thống phòng thủ chống tên lửa của Mỹ. Kinh tế Hàn Quốc vẫn bình yên và không bị ảnh hưởng gì từ những đòn trừng phạt đó của Bắc Kinh. Cuối cùng, dùng kinh tế và thương mại để uy hiếp các đối phương, chẳng những đã không đem lại kết quả mong muốn mà còn đẩy những quốc gia trong tầm ngắm của Bắc Kinh xa rời hơi nữa với Trung Quốc, độc lập hơn với công xưởng sản xuất của thế giới. Điều này đã được kiểm chứng qua trường hợp của Hàn Quốc, của Úc và giờ đây là kể cả với Liên Hiệp Châu Âu. Hiện tại Bruxelles đang chuẩn bị một loạt các công cụ để cưỡng lại những thủ đoạn dùng kinh tế, thương mại hay đầu tư để uy hiếp đối phương. Thật ra các biện pháp này nhắm đến cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ. Bởi vì dù là những đồng minh thân thiết, nhưng Mỹ đến nay vẫn dùng nguyên tắc ngoài lãnh thổ để trừng phạt châu Âu. Còn với Trung Quốc thì đã quá rõ ràng : sau việc Bắc Kinh đòi trừng phạt Litva, một thành viên của Liên Âu đã mở quan hệ ngoại giao với Đài Loan, hơn bao giờ hết, chính sách đối phó với Trung Quốc lại càng mang tính thời sự hơn ». Bắc Kinh đi sai một nước cờ ? Riêng với nước Úc, giới quan sát đồng loạt nhận định rằng chính các đòn uy hiếp của Trung Quốc về nhiều mặt là mầm mống để liên minh quân sự AUKUS – Úc, Anh và Mỹ ra đời. Chiến thuật o ép các đối tác thương mại và kinh tế của Bắc Kinh càng là keo sơn gắn kết Úc với ba đối tác là Mỹ, Nhật và Ấn Độ của Bộ Tứ QUAD. Trước Úc, năm 2010 Trung Quốc đã bắt ngành xuất khẩu cá hồi của Na Uy trả giá đắt sau việc Hàn Lậm Viện tại Oslo trao tặng giải Nobel Hòa Bình cho nhà đấu tranh vì nhân quyền Lưu Hiểu Ba. Hàn Quốc cũng đã bị Bắc Kinh thách thức vì quyết định xây dựng hệ thống lá chắn chống tên lửa THAAD. Gần đây hơn đảng Cộng Sản Trung Quốc trút cơn thịnh nộ lên chính quyền Litva, một thành viên Liên Hiệp Châu Âu, để phản đối Vilnius thiết lập bang giao với chính quyền Đài Loan. Giọng điệu của Bắc Kinh « càng lúc càng gay gắt » như Antoine Bondaz ghi nhận. Trung Quốc không chỉ đàn áp những tiếng nói bất đồng trong nước, không chỉ uy hiếp những cá nhân hay doanh nghiệp nước ngoài giao thương với Hoa lục mà còn trực tiếp đe dọa thẳng đến một « Nhà nước ». Trong lúc Bắc Kinh tăng tốc cỗ máy uy hiếp đó thì Liên Hiệp Châu Âu vẫn lúng túng đi tìm giải pháp « tốt nhất » để đối phó với áp lực của Trung Quốc. Có điều như Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp nhấn mạnh, « Trung Quốc không phải là một siêu cường với sức mạnh vô song để không một ai có thể cưỡng lại nổi.

Hôm 12/12, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi điện chia buồn tới Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden về những thiệt hại to lớn do các trận lốc xoáy kinh hoàng vừa qua gây ra tại các bang miền trung tây và nam nước Mỹ. Xem thêm: https://bit.ly/3IX6Els Tin tức đáng chú ý khác: Kiều hối về Việt Nam sắp lập kỷ lục mới. Ngày đầu học sinh TP.HCM trở lại trường sau 7 tháng gián đoạn. Anh ghi nhận ca tử vong đầu tiên có liên hệ tới biến chủng Omicron. Chuyên gia dự báo biến thế Omicron sẽ càn quét Pháp vào tháng Giêng. Lão kỉ lục gia 74 tuổi và khả năng giữ thăng bằng đồ vật trên đầu. Ăn sáng với Santa trong mùa Giáng sinh ở Mỹ.

Người sáng lập WikiLeaks tiến gần tới nguy cơ bị dẫn độ sang Mỹ; Hoa Kỳ áp đặt trừng phạt nhân quyền lên Trung Quốc, Myanmar và Triều Tiên; Các nhà hoạt động Myanmar phản đối quân đội bằng ‘cuộc đình công thinh lặng'; Mỹ kêu gọi Campuchia không nhượng bộ quân đội Myanmar khi làm Chủ tịch ASEAN; Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bị quy trách nhiệm về cuộc ‘diệt chủng' người Uyghur; Nga thúc NATO huỷ lời hứa cho Ukraine làm thành viên

Trung Quốc đứng sau một trong những vụ tấn công mạng lớn nhất mọi thời đại, âm thầm đánh cắp email và dữ liệu từ các tổ chức, theo chính phủ Hoa Kỳ và các quốc gia khác. Các chuyên gia cho rằng các cuộc tấn công do Trung Quốc dàn dựng nhắm vào các mục tiêu chiến lược đã gia tăng trong những năm gần đây.

Úc sẽ không gửi bất kỳ viên chức chính phủ nào tham dự lễ khai mạc Thế Vận Hội mùa đông sẽ được tổ chức năm tới ở Trung Quốc, sau khi Hoa Kỳ tuyên bố sẽ thực hiện tương tự. Tòa Bạch ốc cho biết động thái này nhằm phản đối tội ác "nghiêm trọng" của Trung Quốc trong vấn đề nhân quyền, bao gồm việc nước này đối xử với bộ tộc thiểu số Hồi giáo, còn gọi là người Duy Ngô Nhĩ.

Nhằm đối phó với tình hình lây lan của biến chủng Omicron, Hoa Kỳ đã thắt chặt các quy định xét nghiệm đối với du khách, và thành phố New York cũng đã ban hành những quy định về vắc-xin khắt khe hơn bất kỳ thành phố nào.

Trung Quốc dọa sẽ đáp trả nếu Mỹ tẩy chay Olympic Bắc Kinh; Ngoại trưởng Hoa Kỳ thăm Indonesia và Malaysia vào tuần tới; Việt Nam cam kết chú ý đến chính sách tiền tệ sau báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ; Thủ tướng Hun Sen yêu cầu tư lệnh Việt Nam xin lỗi vì tuyên bố về COVID

Từng là đại sứ Pháp tại Ấn Độ trong 4 năm, tháng 10 vừa qua, ông Claude Blanchemaison vừa cho xuất bản tại Pháp một cuốn sách về Ấn Độ, tựa đề “L'Inde, contre vents et marées” ( Ấn Độ, bất chấp bao trở ngại ). Cuốn sách của Blanchemaison gây chú ý đặc biệt, bởi vì ông vừa là tác nhân, vừa là nhà quan sát tình hình địa chính trị của quốc gia đông dân hàng thứ hai của hành tinh chúng ta và hiện là nền kinh tế đứng hàng thứ 5 thế giới.  Cuốn sách “L'Inde, contre vents et marées” của vị cựu đại sứ Pháp tại Ấn Độ chủ yếu nêu lên những thách thức đối với quốc gia đang có tham vọng vươn lên thành cường quốc kinh tế đứng hàng thứ ba thế giới, sau Hoa Kỳ và Trung Quốc. Để đạt được mục tiêu đó, liệu Ấn Độ có thể dựa vào một dân số trẻ, vào trình độ công nghệ số, sự đa dạng văn hóa và chế độ chính trị đa nguyên của nước này? Theo tác giả Claude Blanchemaison, muốn thực hiện được tham vọng nói trên, trước hết các nhà lãnh đạo ở New Delhi phải giải quyết các vấn đề về cơ cấu trong nước và duy trì thế cân bằng trong quan hệ với các đối tác bên ngoài. Nhưng bối cảnh hiện nay không mấy thuận lợi, sau khi phe taliban lên nắm quyền ở Afghanistan, gây khó khăn rất nhiều cho chính sách chống khủng bố của Ấn Độ. Thêm vào đó, việc nước Úc lập liên minh AUKUS với Anh Quốc và Mỹ đang ảnh hưởng đến thế cân bằng trong vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương. Trước khi làm việc ở New Delhi, ông Claude Blanchemaison cũng đã từng là đại sứ Pháp tại Việt Nam từ năm 1989 đến 1993, một quốc gia mà ông vẫn còn giữ nhiều mối liên hệ. Vị cựu đại sứ Pháp tại Hà Nội đã là tác giả của cuốn sách “La Marseillaise du général Giap”, xuất bản vào tháng 10/2013. Cho nên, có thể nói ông là người nắm rất rành tình hình quan hệ giữa Ấn Độ và Việt Nam, hai quốc gia mà theo ông có những mối tương đồng về chính sách ngoại giao. Trước khi nói về quan hệ Việt-Ấn, chúng ra hãy tìm hiểu về vị trí hiện nay của Ấn Độ theo cái nhìn của cựu đại sứ Blanchemaison:  “ Từ khi Ấn Độ giành được độc lập vào năm 1947, Nehru, thủ tướng đầu tiên của nước này đã là một trong những người, cùng với Sukarno ( cố tổng thống Indonesia ), Nasser ( cố tổng thống Ai Cập ), sáng lập phong trào phi liên kết, quy tụ các nước không nghiêng về phe nào, không theo khối Liên Xô mà cũng không theo khối phương Tây đứng đầu là Hoa Kỳ.  Cho dù đó là chuyện đã thuộc về lịch sử, nhưng nên nhớ rằng phong trào phi liên kết vẫn còn tồn tại và vẫn thường xuyên họp lại. Nhưng nay thời thế đã thay đổi, Ấn Độ đã có một chính phủ thuộc một đảng khác. Nước này vào ngày 15/08 năm tới sẽ kỷ niệm 75 năm độc lập. Trước khi bùng phát đại dịch, Ấn Độ đã là cường quốc kinh tế đứng hàng thứ 5. Hiện chưa biết là đại dịch tác động như thế nào đến vị trí kinh tế này của Ấn Độ, nhưng tôi tin là kinh tế Ấn Độ có khả năng phục hồi rất mạnh và sẽ nhanh chóng trở lại con đường tăng trưởng nhanh.  Trước hết, Ấn Độ có một dân số trẻ, năng động, với 55% dân số dưới 25 tuổi. Thứ hai, nước này đã có những điều kiện vững chắc cho sự tăng trưởng kinh tế. Khi mới giành được độc lập, Ấn Độ còn gặp nạn đói, phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu lương thực, nhưng ngày nay Ấn Độ không chỉ tự túc về lương thực, mà còn xuất khẩu ngũ cốc, sữa, thậm chí xuất khẩu thịt đến một số nước châu Á. Trong lĩnh vực dịch vụ, Ấn Độ nay là nhà vô địch thế giới về dịch vụ tin học. Về quan hệ quốc tế, Ấn Độ không muốn liên minh quân sự với bất cứ quốc gia nào. Tuy nhiên, từ cách đây khoảng 20 năm, nước này đã thiết lập đối tác với rất nhiều quốc gia. Các quan hệ đối tác này, đối tác chiến lược, hoặc đối tác tăng cường, có nội dung khác nhau tùy theo quốc gia. Pháp đã là một trong những quốc gia đầu tiên ký hiệp định đối tác chiến lược với Ấn Độ, cụ thể là vào năm 1998, dưới thời tổng thống Jacques Chirac. Mối quan hệ giữa hai nước đã phát triển rất nhiều từ đó đến nay, với các cuộc thảo luận về chính trị và chiến lược giữa bộ trưởng Ngoại Giao và Quốc Phòng, cũng như giữa lãnh đạo quân đội của hai bên.” Cũng theo tác giả Blanchemaison, đường lối ngoại giao hiện nay của Ấn Độ cũng chính là kế thừa từ thời kỳ thành lập phong trào phi liên kết:  “ Có thể nói nước này đã kế thừa văn hóa ngoại giao phi liên kết, một văn hóa mà tôi gọi là chiến lược theo đủ mọi hướng, một chính sách phần nào tương tự như Việt Nam. Ấn Độ muốn làm bạn với mọi nước, thậm chí không muốn là kẻ thù của Trung Quốc, cho dù Trung Quốc là đối thủ lớn, là láng giềng có tranh chấp biên giới với Ấn Độ.  Ấn Độ xử lý quan hệ với Trung Quốc một cách rất mềm dẻo, mà tôi có thể nói là theo kiểu châu Á, tức là không phải chúng ta có bất đồng về một vài điểm, chẳng hạn như về biên giới, là chúng ta bất đồng trên mọi thứ, có nhiều lĩnh vực mà chúng ta có thể hợp tác với nhau, như trường hợp đối với Trung Quốc, cũng như đối với nhiều nước khác.  Ấn Độ hiện nay cũng thừa kế từ thời Nehru một mối quan hệ hợp tác rất chặt chẽ với Nga, mà trước đây là Liên Xô. Trong lịch sử, có thể nói Liên Xô đã từng là quốc gia bảo bọc Ấn Độ. Ngay cả bây giờ, khi Pakistan gây khó dễ cho Ấn Độ trên vấn đề Cachemire, cũng chính Nga bảo vệ Ấn Độ ở Hội Đồng Bảo An và dùng quyền phủ quyết để ngăn chặn việc thảo luận về hồ sơ này. Nga vẫn còn là nguồn cung cấp vũ khí hàng đầu cho Ấn Độ, tuy là cung cấp với quy mô nhỏ hơn so với cách đây 30 năm, nhưng Nga vẫn là một đối tác quan trọng.” Một mặt phát triển quan hệ với Hoa Kỳ, mặt khác Ấn Độ cũng ngày càng mở rộng bang giao với các nước châu Á, theo quan sát của cựu đại sứ Blanchemaison:  “Đối với châu Á, Ấn Độ thi hành một chính sách “hướng Đông” rất năng động, nhất là với các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. Trước khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã có quan hệ rất chặt chẽ với Ấn Độ, điều mà bản thân tôi đã nhận thấy khi còn là đại sứ Pháp ở Việt Nam. Đại sứ Ấn Độ là một nhân vật quan trọng, có ảnh hưởng lớn ở Việt Nam. Nay Ấn Độ thắt chặt hơn nữa quan hệ với nhiều nước ASEAN. Chỉ có điều New Delhi cảm thấy khó xử đối với Miến Điện do cuộc đảo chính quân sự, vì họ không muốn thấy phe quân sự nắm quyền ở một nước láng giềng và nhất là vì điều này làm gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc.  Ngoài ASEAN, Ấn Độ cũng đã tăng cường quan hệ với các nước châu Á khác, như Nhật Bản, Hàn Quốc, cũng như với các nước nam Thái Bình Dương. Từ vài năm nay, Ấn Độ cũng tham gia các cuộc tập trận trên biển với Hoa Kỳ, Nhật Bản và Úc. Bốn nước này nằm trong một nhóm gọi là QUAD ( Bộ Tứ ), nhưng chính phủ New Delhi không muốn nhóm không chính thức này thiên về các vấn đề quân sự, mà muốn các nước trong nhóm hợp tác về phát triển bền vững, hợp tác y tế, để QUAD không có vẻ là một tổ chức quân sự. Cho dù có quan hệ phức tạp với Trung Quốc, Ấn Độ dứt khoát không muốn đi theo con đường như của Úc, lập liên minh quân sự với Hoa Kỳ và Anh Quốc để chống Trung Quốc." Tuy nhiên, theo cựu đại sứ Pháp tại New Delhi, Ấn Độ cũng có lập trường giống các nước phương Tây, như Pháp, hay các nước thành viên khác của QUAD, tức là phải bảo vệ quyền tự do lưu thông ở Biển Đông, chống lại việc Bắc Kinh bồi đắp các đảo nhân tạo ở vùng biển này. Nhưng ông Blanchemaison cho rằng cả Ấn Độ lẫn Việt Nam đều bằng mọi giá cố tránh xung đột quân sự với Trung Quốc.  Cựu đại sứ Pháp tại New Delhi và Hà Nội nhấn mạnh đến sự tương đồng về chính sách ngoại giao giữa hai nước: “Tôi nghĩ Ấn Độ  là một đối tác rất tốt đối với Việt Nam và ngược lại, Việt Nam cũng là một đối tác rất tốt đối với Ấn Độ. Như tôi có nói lúc nảy, hai nước có những điểm tương đồng, tức là có một chính sách ngoại giao theo mọi hướng, làm mọi với mọi nước, cố làm sao không có quốc gia kẻ thù. Chỉ có do vấn đề lịch sử, hậu quả của việc Anh Quốc phân chia lãnh thổ, nên Ấn Độ vẫn có một quốc gia đối dịch là Pakistan.  Cũng như đa số các quốc gia châu Á, Ấn Độ có đối tác thương mại chính là Trung Quốc. Đó là một thực tế. Ấn Độ cho rằng phải tiếp tục chính sách hợp tác với Trung Quốc trên toàn bộ những lĩnh vực mà giữa hai nước không có mâu thuẫn, đối đầu. Tôi nghĩ Việt Nam cũng có cùng một chính sách. Dĩ nhiên là Việt Nam có rất nhiều tranh chấp với Trung Quốc, nhất là trên vấn đề Biển Hoa Nam, mà tôi gọi theo tên Việt Nam là Biển Đông, và trông chờ vào sự yểm trợ của nhiều nước. Yểm trợ ở đây không có nghĩa là liên minh quân sự giống kiểu NATO. Cả hai nước, Ấn Độ và Việt Nam đều không muốn thấy có một liên minh quân sự như thế này ở châu Á.  Nhưng để tạo một tác động răn đe, Việt Nam mời các công ty dầu khí Ấn Độ đến thăm dò, khai thác ở Biển Đông, vì Ấn Độ cũng đang có nhu cầu rất lớn về năng lượng, tuy rằng sẽ không đầu tư rất nhiều vào dầu khí vì làm như vậy sẽ là trái với cam kết của Ấn Độ tại hội nghị COP 26 về trung hòa carbon.” Cũng theo tác giả Blanchemaison, ngay cả về việc trang bị vũ khí, Việt Nam cũng đi theo hướng đa dạng hóa nguồn cung cấp, giống như Việt Nam:  “ Hiện giờ, ngành công nghiệp vũ khí của Ấn Độ còn yếu, tuy đang trên đà phát triển mạnh, nhưng còn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu. Điều mà nước này đang làm đó là đa dạng hóa nguồn nhập khẩu. Nhập khẩu vũ khí từ Nga hiện nay chỉ còn chiếm chưa tới 50%. Nhưng cũng có việc di dời cơ sở sản xuất sang Ấn Độ, chẳng hạn như chiến đấu cơ Sukhoi hiện được lắp ráp ở Ấn Độ. Ấn Độ cũng có thể giao một vài chiếc Sukhoi này cho Việt Nam nếu Việt Nam đặt mua trực tiếp từ Nga.  Tôi nghĩ Việt Nam cũng đang tìm cách đa dạng hóa nguồn nhập khẩu vũ khí. Hiện nay không có cấm vận vũ khí của quốc tế đối với Việt Nam và Việt Nam có thể dựa theo kinh nghiệm đa dạng hóa nhập khẩu vũ khí của Ấn Độ." 

- Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu thần tốc hơn nữa trong chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 và bảo đảm thuốc điều trị, chậm nhất là cuối tháng 12 này phải cơ bản hoàn thành việc tiêm 2 mũi cho người từ 18 tuổi trở lên, đồng thời đẩy mạnh tiêm mũi 3 - Chủ tịch QH Vương Đình Huệ chủ trì Diễn đàn Kinh tế Việt Nam năm 2021 kết nối trực tuyến tới 57 điểm cầu ở các địa phương, 3 điểm cầu quốc tế (Hoa Kỳ, Pháp, Thái Lan) bàn các giải pháp “Phục hồi và phát triển bền vững” - Theo nhận định của các chuyên gia trong nước và quốc tế: Kinh tế Việt Nam đang có những dấu hiệu phục hồi, bắt đầu từ quý IV năm nay - Trung ương Đoàn tôn vinh 20 tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động tình nguyện vì sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và cộng đồng - Hà Nội điều chỉnh việc học trực tiếp, theo đó, chỉ có học sinh khối lớp 12 đi học trực tiếp từ ngày mai (06/12) và tổ chức học 3 buổi 1 tuần - Nga – Mỹ không ngừng đưa ra các động thái trước Hội nghị thượng đỉnh theo hình thức trực tuyến vào ngày 7/12 này giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Nga Vladimir Putin - Với hy vọng biến thể Omicron không phá hỏng mùa Giáng sinh tại nơi được cho là Chúa Jesus ra đời, người dân Bethlehem đã thắp sáng cây thông khổng lồ bên ngoài Nhà thờ Chúa Giáng sinh Chủ đề : kinh tế, việt nam, hồi phục --- Support this podcast: https://anchor.fm/vov1thoisu/support

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bắt đầu xét xử các lập luận trong phiên điều trần có thể lật ngược đáng kể quyền phá thai ở Hoa Kỳ. Đa số phe bảo thủ của tòa án cho biết sẵn sàng duy trì luật tiểu bang cấm phá thai sau khi thai được 15 tuần. 

Debbie Williams Hoak/magicofchristmasfoundation.org See omnystudio.com/listener for privacy information.

Các chỉ số chứng khoán chính ở châu Âu và Hoa Kỳ bị tụt giảm tồi tệ nhất trong năm, với những lo ngại mới về thiệt hại kinh tế khi các hạn chế đi lại đang được các nước tái áp dụng vỉ sự xuất hiện của biến thể Omicron.

Chuyện thật mà chẳng khác gì phim khoa học viễn tưởng, hôm 24/11, Cơ quan không gian Hoa Kỳ (NASA) đã lần đầu tiên phóng lên vũ trụ một phi thuyền để đâm vào một tiểu hành tinh, với hy vọng làm thay đổi đường bay của tiểu hành tinh này, tránh cho trái đất nguy cơ một vụ va chạm với hậu quả kinh khủng nếu có trong tương lai.

Một thị trấn nhỏ ở Hoa Kỳ chìm trong tang tóc sau khi một chiếc xe lao thẳng vào đoàn người diễn hành mừng Giáng sinh ở Wisconsin. Thông tin ban đầu cho biết ít nhất năm người thiệt mạng và 48 người khác bị thương trong vụ việc.

Lãnh đạo các nước ASEAN và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình họp thượng đỉnh ngày 22/11/2021 để kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ song phương. Nhân dịp này, Bắc Kinh muốn thúc đẩy các cuộc đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) với ASEAN, bị « giậm chân tại chỗ » từ vài chục năm nay. Tuy nhiên, thiện chí được ngoại trưởng Vương Nghị bày tỏ hôm 14/11 lại hoàn toàn trái ngược với những diễn biến gần đây trên thực địa ở quần đảo Trường Sa : Tàu hải cảnh Trung Quốc chặn và phun vòi rồng tàu tiếp tế lương thực cho lực lượng Philippines đồn trú ở bãi Cỏ Mây, tàu dân quân biển Trung Quốc tập trung gần đảo Thị Tứ (Itu Aba), bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal), đá Ba Đầu (Whitsun Reef), nơi Việt Nam khẳng định có chủ quyền. Ngoài ra, Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) cũng sẽ tròn 20 tuổi vào năm 2022 nhưng trên thực tế chưa bao giờ có hiệu quả trong việc xử lý xung đột liên quan đến tranh chấp chủ quyền vì văn bản này không mang tính ràng buộc. Do đó, câu hỏi đặt ra là liệu Bắc Kinh có thực tâm muốn đúc kết một Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) hay không ? Bắc Kinh đặt ra những điều kiện có lợi cho Trung Quốc như thế nào ? Lập trường của các nước ASEAN ra sao ? RFI Tiếng Việt đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Laurent Gédéon, Viện Đông Á (Institut d'Asie Orientale, IAO), Trường Sư phạm Lyon (Ecole Normale Supérieure de Lyon). ***** RFI : Trung Quốc và ASEAN họp thượng đỉnh ngày 22/11/2021. Xin ông cho biết cuộc họp diễn ra trong bối cảnh nào ? Phải chăng Trung Quốc cũng tìm cách như Mỹ mời các nhà lãnh đạo ASEAN họp cấp cao để tăng cường mối quan hệ song phương ? Laurent Gédéon : Ngay từ ngày 26/10/2021, khi tham gia hội nghị lãnh đạo ASEAN - Trung Quốc lần thứ 26, thủ tướng Lý Khắc Cường (Li Keqiang) đã có nhiều phát biểu cho thấy mặt tương đối tích cực của mối quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc. Theo tôi, việc này xác nhận rằng Bắc Kinh tìm cách tăng cường mối quan hệ với các nước Đông Nam Á, cũng như qua bốn điểm đáng quan tâm được thủ tướng Lý Khắc Cường nhấn mạnh : Mối quan hệ Trung Quốc-ASEAN phát triển thường xuyên ; Trung Quốc và ASEAN đã gia tăng mối liên hệ trong khuôn khổ chống đại dịch Covid-19 ; Bắc Kinh sẽ thúc đẩy ngoại giao vac-xin với các nước Đông Nam Á ; Trung Quốc đang nỗ lực để sớm khởi động Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), do Bắc Kinh khởi xướng và các nước ASEAN cùng với nhiều quốc gia khác tham gia. Cũng vào thời điểm đó, thủ tướng Lý Khắc Cường đã tuyên bố rằng mối quan hệ Trung Quốc - ASEAN đã đạt đến mức Đối tác Chiến lược Toàn diện và ông cũng nhắc đến cuộc họp thượng đỉnh đặc biệt diễn ra vào tháng 11/2021 mà chủ tịch Tập Cận Bình sẽ tham gia. Tôi nghĩ là ông Lý Khắc Cường đã gửi một số tín hiệu rất mạnh mẽ đến các nhà lãnh đạo ASEAN, cũng như việc ông đưa ra những tuyên bố như vậy chỉ vài giờ trước cuộc họp giữa ASEAN và tổng thống Mỹ Joe Biden. Vì thế, có thể hiểu đây là chiến lược ngoại giao của Bắc Kinh nhằm ưu tiên tăng cường sức ảnh hưởng trong vùng trước sự hiện diện ngày càng quyết đoán hơn của Hoa Kỳ. Chính vì thế, thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết Trung Quốc sẵn sàng đúc kết Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) với ASEAN. Mục đích mà Bắc Kinh tìm kiếm, đó là thử tìm cách giải quyết những tranh chấp giữa Trung Quốc và các láng giềng trong vùng, nhưng đồng thời tránh để các đối tượng ngoài khu vực can thiệp, đặc biệt là Hoa Kỳ, ngày càng hiện diện thường xuyên hơn trong khu vực. RFI : Từ vài năm gần đây, Trung Quốc thường xuyên nhắc lại mong muốn thúc đẩy đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) trong khi trước đó, nước này bị nhiều nước lên án cản trở. Phải giải thích như nào về sự thay đổi trong các phát biểu của phía Trung Quốc ? Có tin được thực tâm của Bắc Kinh trong vấn đề này không ? Laurent Gédéon : Có thể thấy là các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc Ứng xử chủ yếu được tăng tốc vào năm 2017, chỉ một năm sau khi Tòa Trọng Tài Thường Trực ra phán quyết về Biển Đông. Từ đó, mọi chuyện tiến triển nhanh hơn và đến năm 2018, các bên đã ra được dự thảo văn bản đàm phán để sử dụng trong các cuộc đàm phán tương lai về Bộ Quy tắc Ứng xử ASEAN - Trung Quốc ở Biển Đông. Tuy nhiên, người ta cũng thấy có vấn đề ngay năm 2018, đó là dự thảo văn bản này có hai điểm khúc mắc và đều do Bắc Kinh đề ra. Điểm thứ nhất quy định việc phát triển chung các nguồn năng lượng ở Biển Đông chỉ hạn chế cho các đối tác là các doanh nghiệp Trung Quốc và Đông Nam Á, không chấp nhận doanh nghiệp nước ngoài. Điểm thứ hai áp đặt hạn chế về các cuộc tập trận chung ở Biển Đông. Nếu như các nước thành viên ASEAN và Trung Quốc vẫn có thể tổ chức tập trận chung với nhau, ngược lại, cần phải được chấp thuận của 11 bên, có nghĩa là 10 nước Đông Nam Á và Trung Quốc, thì một lực lượng ngoài khu vực mới được tham gia tập trận. Tóm lại, việc này trao cho Trung Quốc quyền hiển nhiên được giám sát bất kỳ hoạt động quân sự nước ngoài nào ở vùng biển này. Câu hỏi đặt ra là phải chăng Trung Quốc đang tìm cách thông qua Bộ Quy tắc Ứng xử tương lai và bằng cách gây áp lực đối với ASEAN để vô hiệu hóa phán quyết 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực và loại bỏ mọi tác nhân bên ngoài khu vực ra khỏi các cuộc đàm phán. Điều mà Bắc Kinh sợ, đó là quốc tế hóa vấn đề Biển Đông. Trung Quốc làm mọi cách để các cuộc đàm phán vẫn mang tính đa phương nhưng chỉ giới hạn ở cấp vùng. Thêm vào đó có thể thấy hiện giờ cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh phức tạp hơn cho Bắc Kinh vì từ vài tháng gần đây, Hoa Kỳ và các đồng minh liên tục có những phát biểu cứng rắn hơn đối với những yêu sách chủ quyền không gian biển của Trung Quốc. Vì thế, thực tâm của Bắc Kinh có thể bị nghi ngờ, nhất là gần đây có nhiều sự cố, va chạm hàng hải diễn ra thường xuyên hơn và do lực lượng hải cảnh, cũng như đội tầu dân quân biển Trung Quốc gây ra, dù là với Philippines hay với Việt Nam, hai nước chịu kiểu bắt nạt này nhiều nhất. RFI : Các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc Ứng xử đang ở giai đoạn nào và bị bế tắc ở những điểm nào ?  Laurent Gédéon : Các cuộc đàm phán vẫn đang được tiếp tục nhưng vấp phải nhiều điểm. Như tôi nói ở trên là vào năm 2018, ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí về một dự thảo văn bản đàm phán duy nhất. Đến năm 2019, tại thượng đỉnh Trung Quốc - ASEAN, hai bên đã chấp nhận thông qua kế hoạch ba năm với mục tiêu đúc kết Bộ Quy tắc Ứng xử cho đến năm 2021, có nghĩa là năm nay. Vào tháng 08/2021, hai bên đã đồng ý về lời nói đầu của bộ quy tắc này. Nhưng có thể thấy là các cuộc đàm phán bị chậm tiến độ và theo tôi, bị vướng mắc ở 6 điểm. Thứ nhất, đại dịch Covid-19 đã làm chậm tiến độ, trong đó có việc hạn chế đi lại. Tiếp theo là sự thống nhất về một cơ sở pháp lý chung, mà hiện vẫn chưa đạt được. Ngoài ra, phải kể đến cuộc khủng hoảng chính trị ở Miến Điện đã thu hút toàn bộ sự chú ý của ASEAN. Nguyên nhân thứ tư là Trung Quốc từ chối công nhận và chấp nhận phán quyết 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực. Thứ năm là các nước Đông Nam Á ngày càng ngập ngừng do Trung Quốc gia tăng sức ép quân sự ở Biển Đông. Sự gia tăng căng thẳng giữa Trung Quốc và Đài Loan cũng khiến nhiều nước trong vùng lo ngại. Lý do cuối cùng, theo tôi, đó là phạm vi địa lý của Bộ Quy tắc Ứng xử tương lai không được xác định rõ ràng : Trung Quốc muốn gộp toàn bộ khu vực biển nằm trong « đường 9 đoạn » mà nước này tự vẽ để đòi chủ quyền, trong khi các nước ASEAN xác định một vùng biển hẹp hơn. Tất cả những yếu tố trên giải thích cho việc các cuộc đàm phán bị chậm lại hoặc bị bế tắc vì cho đến nay vẫn chưa có một giải pháp nào được đưa ra cho Trung Quốc và ASEAN, đặc biệt là những nước thành viên có tranh chấp chủ quyền với Bắc Kinh. RFI : Nhiều nhà quan sát nhận thấy rằng Trung Quốc không muốn COC mang tính ràng buộc về mặt pháp lý. Tại sao Bắc Kinh lại bận tâm đến điểm này ? Và điểm này sẽ gây hệ quả như thế nào cho các nước tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông ? Laurent Gédéon : Trong trường hợp một Bộ Quy tắc Ứng xử cấp vùng có tính thực thi, thì bộ quy tắc đó sẽ được áp dụng cho tất cả các bên liên quan. Tuy nhiên, theo tôi, nhìn từ quan điểm của Bắc Kinh, Trung Quốc không có ý định tự trói tay về vấn đề Biển Đông vì 5 lý do. Thứ nhất là do các cách diễn giải rất khác nhau về cơ sở pháp lý, trong khi vấn đề cơ sở pháp lý lại là nền tảng cho các đòi hỏi chủ quyền của các nước về Biển Đông. Giữa Trung Quốc và các nước có tranh chấp chủ quyền còn có những khác biệt cơ bản. Cụ thể, trong quá trình đàm phán, những nước Đông Nam Á này, gồm Việt Nam, Philippines và Malaysia, đã đề nghị đưa Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982) và phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực về Biển Đông làm cơ sở pháp lý của Bộ Quy tắc Ứng xử. Ngược lại, Trung Quốc kiên quyết giữ bản đồ « lịch sử 9 đoạn » và từ chối áp dụng luật pháp quốc tế và phán quyết của Tòa. Ngoài ra, còn có một bất đồng cơ bản khác liên quan đến khái niệm không gian hàng hải. Malaysia, Việt Nam và Philippines ủng hộ nguyên tắc tự do lưu thông hàng hải thông qua không gian hàng hải. Trái lại, Trung Quốc lại ủng hộ kiểu hạn chế thâm nhập. Lý do thứ hai giải thích cho việc Trung Quốc không muốn Bộ Quy tắc Ứng xử mang tính ràng buộc, đó là vì Bắc Kinh không công nhận phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực. Thế nhưng, sự từ chối của Bắc Kinh lại đặt ra vấn đề về một cơ chế quản trị khả thi gắn với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Do đó, đây cũng là một bế tắc. Thứ ba, Bắc Kinh vẫn tỏ ra mơ hồ về những tham vọng địa chiến lược thực sự của họ. Không biết được là Bắc Kinh thực sự muốn gì hay thực sự tìm kiếm lợi ích địa chiến lược như nào ở Biển Đông và ở phạm vi lớn hơn thế. Lập trường của Trung Quốc không giúp làm sáng tỏ được những mục tiêu của nước này. Lý do thứ tư là Trung Quốc muốn được rảnh tay đối phó với Hoa Kỳ. Vì thế, Bắc Kinh cần tự do định đoạt các phương tiện của họ trong khu vực tranh chấp. Lý do thứ năm mà tôi cho là quan trọng dù không được thể hiện, đó là Bắc Kinh tin chắc rằng vị thế trong vùng và trọng lượng quân sự của Trung Quốc sẽ tăng lên trong những năm tới. Điều này sẽ khiến các nước trong vùng ngày càng khó quản lý thế đối xứng hơn. Nói một cách tóm tắt là theo quan điểm của Trung Quốc, về lâu dài Bắc Kinh sẽ ở thế mạnh, do đó có thể thúc đẩy giải quyết tranh chấp có lợi cho họ nhưng với điều kiện trước đó không bị ràng buộc về mặt pháp lý. RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn nhà nghiên cứu Laurent Gédéon, Viện Đông Á (Institut d'Asie Orientale, IAO), Trường Sư phạm Lyon (Ecole Normale Supérieure de Lyon).

Hiệp hội quần vợt nữ quốc tế dọa rút các giải đấu khỏi Trung Quốc vì vụ Bành Soái; IMF giục Trung Quốc giải quyết rủi ro tài chính một cách ‘rõ ràng, có sự phối hợp'; Hoa Kỳ kêu gọi Trung Quốc và các nước xả kho dầu dự trữ chiến lược; Mỹ trợ giúp Lithuania trong lúc TQ nổi giận về vấn đề ‘đại sứ quán' Đài Loan; Nhật Bản tính tăng chi tiêu quốc phòng lên mức kỷ lục trước mối đe dọa Trung Quốc; Pháp cảnh báo Iran chớ có ‘vờ vĩnh' khi đàm phán về hạt nhân

Matthew Kutolowski là một phó giáo sư chuyên nghiên cứu lịch sử văn hóa và tôn giáo cũng như văn hóa thị giác, ông giảng dạy về văn minh Trung Hoa và văn minh phương Tây. Ông được vinh danh bởi Hiệp hội danh dự Phi Beta Kappa lâu đời nhất Hoa Kỳ. Ông từng làm nghiên cứu sinh tại Đại học Columbia, Đại học Quốc gia Đài Loan và Đại học Thanh Hoa. Ông đã đến Trung Quốc vào một thời điểm đặc biệt, khi phong trào khí công tại Trung Quốc lên tới cao trào vào 22 năm về trước. Dưới đây là bài viết của Kutolowski chia sẻ về hiểu biết của ông – một người Mỹ – về văn hóa tu luyện cổ xưa và phong trào khí công tại Trung Quốc.Xem bài viết tại: https://trithucvn.org/van-hoa/pho-giao-su-my-viet-ve-khi-cong-va-van-hoa-tu-luyen-co-xua.html

Nhà báo Mỹ bị Myanmar kết án 11 năm tù; Nga phủ nhận tấn công Ukraine, cáo buộc Mỹ có động thái gây hấn ở Hắc Hải; Đảng Cộng sản Trung Quốc 'tôn sùng' Tập Cận Bình như Mao Trạch Đông; Qatar giữ vai trò đại diện ngoại giao của Hoa Kỳ tại Afghanistan; WHO: Một triệu trẻ em Afghanistan có nguy cơ tử vong vì suy dinh dưỡng cấp tính; Qatar giữ vai trò đại diện ngoại giao của Hoa Kỳ tại Afghanistan; Châu Âu lại trở thành ‘tâm dịch' COVID-19

Chủ của Facebook bị nói là ‘phục tùng chính phủ Việt Nam vì lợi nhuận'; Việt Nam triển khai chích ngừa Covid-19 cho trẻ em; Tổng thống Biden công bố cấp 102 triệu USD cho quan hệ đối tác Hoa Kỳ - ASEAN

Rời xa thế giới nhiều tháng sống trong đại dịch COVID-19 trong hai năm, Hoa Kỳ và Venezuela cuối cùng đã sẵn sàng dỡ bỏ các hạn chế quan trọng. Trong khi đó, châu Phi và Đông Âu vẫn đang phải vật lộn với virus nhưng điều đó có thể thay đổi khi có viện trợ gởi đến.

Indonesia, Malaysia lo ngại về kế hoạch tàu ngầm hạt nhân của AUKUS; Cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Colin Powell qua đời vì biến chứng COVID-19; Toà án Hà Nội sắp xét xử Phạm Đoan Trang và hai ‘dân oan' Dương Nội; Nhiều người Việt bình luận việc Trung Quốc giao tàu tốc độ cao cho Lào; Cảnh sát Mỹ mở lại cuộc tìm kiếm gia đình gốc Việt sau gần 20 năm mất tích