De Dag

Veel asielzoekers voelen zich onveilig sinds de rechtsextremistische rellen in Den Haag, een dreigende bestorming van een azc in Den Bosch en de soms grimmige protesten bij asielzoekerscentra van de afgelopen weken. In deze podcast bezoekt Elisabeth de 46-jarige Yousef uit Syrie, die op een azc in Winterswijk woont, en de 25-jarige Irakees Dawood in Arnhem.  De angst is groot, vertelt Yousef. Bewoners van het azc durven niet meer alleen het centrum van Winterswijk in uit angst voor problemen. Hij is bang om in elkaar geslagen te worden of erger: gedood. Ook Dawood herkent die gevoelens, onder asielzoekers wordt er veel over gesproken. In een enquête van vluchtelingenwerk zei 70% van de respondenten bang of heel bang te zijn.  Het COA zegt in een reactie dat de protesten zich veelal richten op nieuwe azc's. De ervaring van het COA is dat de weerstand sterk afneemt als een azc er langer is en de opvang goed gaat. Als er zorgen over de veiligheid zijn is er beveiliging op COA-locaties, voorlichting voor azc-bewoners en zijn er vertrouwenspersonen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie: Elisabeth Steinz Montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Ulrike Nagel en Judith van de Hulsbeek

De Amerikaanse president Trump gaf Hamas zo'n drie dagen de tijd om te reageren op zijn 20 puntenplan voor Gaza. Samen met de Israëlische premier Netanyahu presenteerde hij het eerder deze week. Samen staan ze achter onder meer een eind van de oorlog, vrijlating van de gijzelaars, ontwapening van Hamas, terugtrekking van Israëlische troepen in fases en een toekomstig bestuur voor de Gazastrook. Ook internationaal kan het voorstel op steun rekenen van Europese en Arabische landen. Maar Hamas zal niet enthousiast reageren, vertelt arabist Leo Kwarten in podcast De Dag. De bronnen die hij spreekt noemen het een vernederend plan, want eigenlijk zou de groepering tekenen voor het opheffen van zichzelf. Maar veel keus is er niet, want als er geen handtekening komt zal Israël doorvechten in Gaza. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

GTST bestaat 35 jaar. De RTL-soap in Meerdijk volgt al jaren een vast stramien: voor de reclame een cliffhanger, aan het eind van de aflevering een cliffhanger en net voor de zomer om het seizoen af te sluiten een hele grote cliffhanger. Hoe houdt Goede Tijden Slechte Tijden al die tientallen jaren de spanning vast met die cliffhangers? Volgens creative director van de serie Idse Grotenhuis had GTST de 35 jaar niet gehaald zonder al die spannende eindes. Maar de waarde van cliffhangers is wel afgenomen in de jaren. Dat ziet ook recensent voor de Volkskrant Alex Mazereeuw. We kijken niet alleen nog maar tv, maar kunnen op streamingsdiensten direct door om de volgende aflevering te bingen. De kijker vasthouden is een stuk minder belangrijk geworden. En toch zijn er nog genoeg hele geslaagde voorbeelden, vroeger én nu. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Ulrike Nagel & Lisa Konings

De EU en de NAVO werken aan een zogenoemde Drone Wall; een luchtverdedigingssysteem dat vijandelijke drones beter kan detecteren, volgen en onderscheppen. Het plan wordt deze week besproken op een top in Denemarken, waar de laatste dagen meerdere drones opdoken. En niet alleen daar. De afgelopen weken was er een reeks aan schendingen van het luchtruim van NAVO-landen.  Dit weekend werd ook de Polderbaan bij Schiphol gesloten. Het bleek loos alarm. Maar wat als de drones ook hierheen komen? In deze podcast vertelt defensie-specialist van het Haags Centrum voor strategische studies Peter Wijninga wat er gebeurt op het moment dat er een vijandelijke drone het Nederlandse luchtruim inkomt. Wie ziet dat, welke procedures worden er in gang gezet, hoe schiet je drones uit de lucht en wat missen we aan militaire apparatuur om ons land weerbaarder te maken voor deze nieuwe dreiging?  'In de tijd van de koude oorlog hadden we allerlei goede spullen rond de vliegvelden, maar die zijn allemaal afgeschaft en verkocht.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Marco Geijtenbeek

Alle scholen in Nederland zijn verplicht om democratische waarden te bevorderen, bijvoorbeeld dat iedereen gelijke rechten heeft. Maar sommige religieuze scholen doceren een andere boodschap, blijkt uit maandenlang onderzoek van Nieuwsuur-journalist Milena Holdert en Yoeri Vugts. In deze podcast vertelt Milena wat ze tegenkwam in het lesmateriaal dat ze bestudeerde en wat ze hoorde in gesprekken met betrokkenen en deskundigen. Volgens deskundigen is er op sommige scholen sprake van een intolerante boodschap en discriminatie. Tegelijkertijd bepaalt artikel 23 van de grondwet, dat over de vrijheid van onderwijs gaat, dat scholen ook veel wél mogen zeggen. Maar ondermijnt het één niet het ander? Reageren? mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek en Ulrike Nagel

Jongeren grijpen naar ChatGPT voor mentale problemen, blijkt uit een rondgang van NOS Stories. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie gebruikt de helft van de jongeren zo'n chatbot voor advies en hulp. En ook steeds meer jongeren worden via ChatGPT doorverwezen naar zelfdodinghulplijn 113. Wat zoeken jongeren in ChatGPT?  Raoul vertelt in Podcast De Dag dat de chatbot voelt als een beste vriend in je broekzak, een adviseur, iemand die je goed kent. De antwoorden op grote vragen helpen hem bij twijfel, hij voelt zich gezien en ChatGPT is altijd neutraal. Maar Raoul is ook bezorgd: want hij deelt intieme dingen, wat als dat door een hack ooit op straat beland? Zo zijn er meer zorgen volgens universitair docent mens-machine-communicatie aan de Universiteit van Amsterdam Margot van der Goot. De data belandt bij een commercieel bedrijf, de teksten die de chatbot genereert kunnen veel emoties losmaken en leiden soms tot verwijdering van echte mensen. Maar het is ook een kans: want dit laat zien wat jongeren bezig houdt. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings

Twee inspecties concluderen vandaag dat de hulp aan pleegkinderen tekortschiet. Gesprekken met hen worden te weinig gevoerd en de hulporganisaties werken niet goed samen waardoor de veiligheid van pleegkinderen eigenlijk niet duidelijk is. Het zijn conclusies die veel van de 15.000 pleegouders herkennen, want de kritiek onder hen klinkt al langer. Maar het is na het incident in Vlaardingen voor het eerst grondig onderzocht door de inspecties. Ruim een jaar geleden kwam de pleegzorg onder een vergrootglas te liggen, nadat een pleegmeisje van 10 zwaar mishandeld in een ziekenhuis belandde in Vlaardingen. Haar pleegouders zitten vast op verdenking van onder andere mishandeling en vrijheidsberoving. Die zaak heeft pleegouders door het hele land geraakt, vertelt Remco Oosterhoff van de Vereniging voor Pleeggezinnen in podcast De Dag. Wat moet er beter na Vlaardingen? Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Bij de nu 67-jarige Groenlandse Henriette Berthelsen werd toen zij 13 jaar oud was een spiraal geplaatst. Onvrijwillig. In podcast De Dag vertelt ze haar verhaal.  Henriette is een van de duizenden oorspronkelijke bewoners van Groenland die gedwongen een spiraal kregen, soms zelfs zonder dat ze dat wisten. Een praktijk die tot in de jaren negentig voorkwam. De Deense regering wilde met deze vorm van anticonceptie de bevolkingsgroei remmen. Vandaag is de Deense premier in Groenland om excuses aan te bieden. Henriette Berthelsen vertelt hoe pijnlijk de ingreep was, mede omdat haar baarmoeder nog te klein was voor het type spiraal dat werd gebruikt. Het moest meerdere keren over. Daarnaast was Henriette ook deel van een Deens experiment om, ver weg van haar Groenlandse ouders in Denemarken, 'een betere Deen' van haar te maken.  Correspondent Rolien Creton legde voor de podcast contact met Henriette en sprak ruim een uur met haar. 'Haar verhaal heeft me echt aangegrepen, omdat ze tot in detail heeft verteld wat er is gebeurd. Het is onbevattelijk.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings en Judith van de Hulsbeek 

Terwijl de eerste relschoppers die betrokken waren bij het geweld in Den Haag worden voorgeleid, blikt onderzoekster Willemijn Kadijk in de podcast terug op wat zij daar zaterdag zag gebeuren en welke groepen ze herkende. Willemijn Kadijk is onderzoeker politiek extremisme en radicale groepen bij onderzoeksbureau NTA. Ze was zaterdag in Den Haag en besloot een kijkje te gaan nemen bij de demonstratie op het Malieveld. Van dichtbij zag ze hoe wat als een protest tegen het asielbeleid begon, uitliep op een veldslag. En herkende ze de verschillende groepen die daarvoor verantwoordelijk waren. 'De hypothese dat dit gewone hooligans waren die uit zijn op rellen, vind ik niet passend. Hun gekozen doelwitten zijn politiek geweest,' zegt ze in deze podcast.  De schaal waarin het geweld tegen politie, journalisten en andere symbolen van de rechtsstaat plaatsvond, in combinatie met rechts-extreme uitingen zoals vlaggen en leuzen, maakten deze dag volgens haar grimmiger dan corona-protesten, die soms ook flink uit de hand konden lopen. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies

Werken in de gevangenis is gevaarlijk, blijkt uit een lijst incidenten die vakbond FNV naar deze podcast stuurde. Komende woensdag voeren gevangenismedewerkers actie tijdens een commissiedebat in de Tweede Kamer, omdat ze zowel binnen als buiten de muren met veel geweld en bedreigingen te maken krijgen.   Zo zijn er afgelopen maand bij drie gevangenisbewaarders thuis explosieven geplaatst. Ook werd een bewaarder op straat geslagen met een honkbalknuppel. 'Bedreigingen stoppen niet bij de muren,' weet ook Yola Wanders. Zij was elf jaar lang verantwoordelijk voor de veiligheid van de zwaarst beveiligde gevangenis van Nederland: de Penitentiaire Inrichting in Vught. Ze stuurde de EBI aan, waar Ridouan Taghi en Willem Holleeder vastzitten, en ze had de leiding over de terroristenafdeling. In de podcast vertelt ze hoe gevangenen altijd al hebben gedreigd met geweld en intimidatie, maar hoe ze het werk ook grimmiger heeft zien worden.  De personeelskrapte waar gevangenissen mee te maken hebben, maken het probleem nijpender. Want: wie reageert er onder deze omstandigheden nog op de vele vacatures die openstaan? En, waarschuwt Wanders, te snel gevangenismedewerkers in het diepe gooien kent ook risico's. 'Er moet nu heel erg voor gewaakt worden dat je het instapniveau niet gaat verlagen om zo snel mogelijk nieuwe mankracht in je inrichting te krijgen.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel

Al direct na de moord op Charlie Kirk zei Trump in een toespraak vanuit het Witte Huis dat links de oorzaak van zijn dood was. En die woorden herhaalde de Amerikaanse president deze week nog meerdere malen. De ministers uit zijn regering kondigen van alles aan om linkse groeperingen aan te pakken. Wie zijn dat? En welke daden horen bij de woorden van afgelopen week? Verslaggever Simone Tukker reist regelmatig naar de VS om daar verhalen te maken en zet de uitspraken op een rij. Wat opvalt is dat de aanval op links al geopend is, terwijl het precieze motief van de verdachte van de moord op Kirk, Tyler Robinson, nog onduidelijk is. Nu de late night show van Jimmy Kimmel is geschrapt, zijn Amerikanen bang voor meer en meer censuur. Volgens Tukker zien ze een "chilling effect", terughoudendheid om kritiek te leveren op de Amerikaanse president Trump. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: IJsbrand Terpstra

Steeds meer vrouwen gebruiken hormoontherapie in de overgang. Dat blijkt uit cijfers die deze podcast heeft opgevraagd bij Stichting Farmaceutische Kengetallen. In 2018 waren het nog 45-duizend vrouwen tussen de 40 en 60. In 2024 gebruikten 129-duizend vrouwen hormoonmedicatie. In deze aflevering vertellen 5 vrouwen hun ervaring met hormonen. Het blijkt vaak een zoektocht naar de goede dosis en de juiste behandelaar, maar voor veel vrouwen zijn de klachten uiteindelijk minder. Want 8 op de 10 vrouwen heeft last van de overgang, van opvliegers tot brainfog en van nachtzweten tot pijn in gewrichten. Volgens gynaecoloog en voorzitter van de Dutch Menopause Society Femi Janse is het toenemende gebruik van hormonen goed nieuws. Het geeft aan dat vrouwen beter gezien en behandeld worden. Door een onderzoek jaren geleden was de blik op hormonen lange tijd negatief, maar dat begint te keren. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings, Ulrike Nagel en Merel Stikkelorum

Een paar uur nadat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Marco Rubio, op bezoek in Israël, tijdens een persconferentie met premier Netanyahu zei dat Amerika onverminderd achter het Israelische beleid in Gaza staat, volgden om kwart over twee in de nacht de eerste berichten van zware aanvallen op Gaza-Stad en van tanks in de straten. Het grote al eerder aangekondigde grondoffensief is begonnen en sindsdien kijkt de wereld realtime toe hoe Palestijnse burgers worden verdreven en hun stad wordt vernietigd. In deze podcast vertelt correspondent Nasrah Habiballah over de eerste 24 uur van dit offensief, dat volgens het leger zeker enkele maanden gaat duren.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings

Terwijl in Den Haag vandaag het feest van de democratie wordt gevierd, blijkt uit onderzoek dat kiezers somber zijn over de politiek. Slechts drie op tien Nederlanders hebben vertrouwen in de politiek. Een veel grotere groep van bijna 70% heeft weinig of heel weinig vertrouwen. Renske Leijten en Ron Fresen liepen als respectievelijk Tweede Kamerlid voor de SP en als parlementair verslaggever van de NOS jarenlang mee in Den Haag en herkennen dat gevoel, vertellen ze in deze podcast. 'Hoe meer ik afstand neem van de Haagse wereld en hoe meer ik als gewone burger naar de politiek kijk, hoe cynischer ik word,' zegt Leijten. En ook Fresen ziet nu naar eigen zeggen beter wat er mis gaat.  Ze reflecteren op de vraag wat politici en media (en misschien kiezers ook zelf wel) kunnen doen om het vertrouwen te herstellen. En steken daarbij ook hand in eigen boezem. 'Ook ik vond dat politiek moest gaan over de verschillen en over de strijd.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra 

Een waarschuwing vooraf: in deze podcast zijn geluidsfragmenten te horen van het ernstige geweld tussen jeugdgroepen in Noord-Holland. In Beverwijk en omstreken hebben online video's van jongeren die elkaar mishandelen en vernederen, die met een vuurwapen schieten en dreigen met geweld, geleid tot angst onder jongeren én hun ouders. Een typisch voorbeeld van zogenoemd 'hybride geweld', vertelt criminoloog Shanna Mehlbaum in deze podcast. Daarbij komen online en offline geweld samen.  Door de online-dynamieken wordt het geweld verlengd en versterkt, zegt Mehlbaum, soms met grotere psychische schade dan de oorspronkelijke mishandeling. Ze deed er in opdracht van Politie en Wetenschap uitgebreid onderzoek naar. Opvallend is dat  jongeren vaak betrokken zijn als dader, slachtoffer, filmer én toeschouwer en dat die rollen ook regelmatig wisselen. Dit gebeurt vaak uit eigen lijfsbehoud.  Loïs Iglesias is verslaggever bij NH Nieuws en komt zelf uit Beverwijk. Zij vertelt over de angst die onder jongeren in de omgeving is ontstaan en over wat er nu bekend is over hoe dit zo uit de hand heeft kunnen lopen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings 

De moord op de conservatieve influencer Charlie Kirk verdeelt de Verenigde Staten. De reacties aan zowel Republikeinse als Democratische kant zijn fel. Politieke verschillen worden uitvergroot, ook door de Amerikaanse president Trump. In een speech niet lang na de dood van Kirk wijst hij naar links, die zouden aanstichter zijn van deze moord. Amerikaanse media zijn het erover eens dat Amerika een tijd van politiek geweld ingaat, als die tijd niet al aangebroken is. Verslaggever Simone Tukker schetst in podcast De Dag hoe politieke aanslagen toenemen sinds de Capitoolbestorming op 6 januari 2021 aan beide kanten van het spectrum. Geweld is meer en meer een optie om politieke verschillen te beslechten, blijkt uit onderzoek onder Amerikanen. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Ulrike Nagel

Volgens de Poolse premier Tusk was Polen het dichtst bij een gewapend conflict sinds de Tweede Wereldoorlog, toen Russische drones gisternacht de grens overkwamen. Voor een deel zijn ze door Nederlandse F35's uit de lucht gehaald, onder vlag van de NAVO. Europese leiders zeggen stuk voor stuk dat opzet in het spel is, maar hoe zeker is dat? Defensiespecialist aan het Haags Centrum voor Strategische Studies Peter Wijninga is er niet zeker van. In Podcast De Dag schetst hij wat we nu weten. Het aantal drones dat de grens over kwam kan duiden op opzet, tegelijkertijd is de reactie van de NAVO alles wat Poetin niet wil. Eenheid en escalatie. Dus waarom zou hij? Rusland zou het bondgenootschap kunnen testen met dit soort speldenprikken, die steeds vaker voorkomen. Daarmee moet de NAVO, of het nou opzet is of niet, reageren volgens Wijninga. Want de risico's zijn te groot. Wat zijn de opties om te escaleren? Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Het populaire RTL-programma B&B Vol Liefde blijkt een bron van inspiratie voor andere makers. In deze podcast vertellen verschillende makers wat zij zo leuk vinden aan het programma, aan het nationale gesprek dat ieder seizoen over de deelnemers ontstaat, over hoe dit hen zelf inspireert, en: wat levert ze dat zelf ook op? Theatermaker Diederik Ensink maakt grappige liedjes en video's over B&B Vol Liefde, die online massaal gedeeld worden. Een uit de hand gelopen grap waar hij inmiddels een dagtaak aan heeft, vertelt hij in deze podcast. Zijn liedjes zijn zo populair dat deelnemers van B&B hem zelf benaderen. En hoewel hij het puur voor zijn eigen plezier doet, is een bijkomstigheid van zijn online zichtbaarheid dat theaterbezoekers hem ook beter weten te vinden.  Timo Harmelink en Dook van Dijck maken de podcast Realitycheck, een podcast waarin dagelijks de laatste aflevering van B&B wordt besproken. 'Timo maakt ook nog veel inhoudelijke podcasts,' vertelt Dook, 'ikzelf maak theatervoorstellingen en documentaires, maar waar we vooral aan herkend worden is deze podcast.' Ze vertellen hoe zij naar B&B kijken en wat dit televisieprogramma volgens hen nou zo geschikt maakt voor het schijnbaar onuitputtelijke meta-gesprek over de Petra's, Illya's, Jean Pauls en Dicks van deze wereld.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie IJsbrand Terpstra & Ulrike Nagel

Frankrijk kent een lange traditie van slechte begrotingsdiscipline en van maatschappelijk protest zodra er bezuinigingen worden voorgesteld. Maar door een giftige mix aan omstandigheden, lijkt de crisis nu dieper dan ooit.  Het Franse parlement stuurde gisteren premier Bayrou naar huis. Hij was de tweede premier die president Macron had aangesteld in negen maanden tijd en de vierde in twee jaar tijd. Problemen met de begroting zijn de oorzaak. Frankrijk heeft een gigantische staatsschuld en het hoogste begrotingstekort van de eurozone. Maar pogingen om de begroting beter op orde te krijgen met hervormingen en bezuinigingen, leiden telkens tot politieke crisis en maatschappelijk protest.  De Franse afkeer van bezuinigen, legt universitair docent Franse geschiedenis Niek Pas uit, kent een lange, hardnekkige geschiedenis. In deze podcast loopt hij met grote stappen door de geschiedenis, beginnend bij het 'open sluizen-beleid' van Mitterand in de jaren '80, via Sarkozy ('de schatkist is leeg'), de gele hesjes-protesten en Macrons worstelingen tijdens de pandemie ( 'we helpen, wat het ook moge kosten'), tot de porblemen van nu.  Morgen staan grote maatschappelijke protesten op stapel, volgende week volgen de vakbonden, komende donderdag wordt mogelijk de kredietwaardigheid van Frankrijk verlaagd en de politieke situatie is meer dan instabiel. Hoe diep is deze nieuwste crisis in Frankrijk?  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra

Het CDA koerst af op een van de spectaculairste comebacks uit de parlementaire geschiedenis. Met een verhaal dat juist géén spektakel belooft. 'Rust, reinheid en regelmaat,' zei partijleider Henri Bontebal in zijn toespraak op het partijcongres dit weekend.   Bontenbal presenteert zijn partij als een middenpartij die niet naar links en niet naar rechts buigt. Tegelijk staan in het programma wel opmerkelijke nieuwe standpunten. Weten kiezers eigenlijk wel waar de partij inhoudelijk voor staat? En is die positionering als middenpartij vol te houden?  'Het CDA heeft een aantal keuzes gemaakt waarvan ze van te voren wisten dat er kritiek op zou komen,' zegt parlementair verslaggever en CDA-watcher Roel Bolsius in deze podcast. Nu de campagne echt van start gaat zul je volgens hem zien dat de handschoenen uit gaan en dat het 'met z'n allen schieten op Bontenbal' wordt.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Lisa Konings en Ulrike Nagel

Vijftien jaar geleden was het nog een uitzondering als je er een tegenkwam, een rode Amerikaanse rivierkreeft. Maar inmiddels zwemmen er volgens experts miljarden rond in Nederlandse wateren. En dat is een probleem want ze vreten de oevers kapot, verdringen inheemse soorten en verstoren hele ecosystemen. Een Nederlands bedrijf probeert die problemen op te lossen door de kreeften te vangen. Volgens hen zorgt het ervoor dat sloten van een boer bij Woerden weer terugveren. En er is groeiende vraag naar de rivierkreeften op het bord, dus daar helpt het ook bij. Maar experts denken dat er meer nodig is. Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek & Rosanne Sies

Praatprogramma's domineren onze avonden, maar bepalen ze ook hoe wij in Nederland met elkaar praten? In deze aflevering van De Dag duiken we in de wereld van de talkshowtafels. Zijn ze vooral bedoeld als amusement, of vormen ze het kloppend hart van het publieke debat? In deze podcast Tina Nijkamp, kijkcijferanalist en dé kenner van wat scoort op tv, en Jonasz Dekkers, tv-recensent van NRC en auteur over het publieke debat. Wat is er nodig om de talkshows van morgen nog beter te maken?     Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Jeroen de Jager Redactie: Ulrike Nagel & Judith van de Hulsbeek

Verschillende nieuwsorganisaties eisen in een kort geding dat demissionair landbouwminister Wiersma uitstootcijfers van boerenbedrijven openbaar maakt. Ondanks een eerdere uitspraak van de rechter blokkeert zij dat. Morgen is de uitspraak in het kort geding. Eerder stapten wetenschappers naar voren omdat Wiersma in de media blijft zeggen dat kennisinstellingen haar stikstofplannen goed vinden. Zij spreken dat zelf tegen. In deze podcast legt politiek verslaggever Lars Geerts uit hoe het kan dat er zoveel tegenstrijdige geluiden te horen zijn in Wiersma's dossier en waarom er onduidelijkheid heerst over cijfers en wetenschappelijke analyses - onder meer over het aanpassen van de rekenkundige ondergrens voor de stikstofuitstoot. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel

Het is 38 pagina's dik en op de voorkant staat een titel die Trumpiaans in de oren klinkt: het 'Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation'-plan, kortweg het GREAT Trust-plan. Een plan dat doet denken aan de AI-video die de Amerikaanse president eerder dit jaar verspreidde waarin een onherkenbaar Gaza te zien is met wolkenkrabbers en gouden Trump-standbeelden. Dit papieren document zou binnen de regering-Trump circuleren als naoorlogs scenario voor Gaza. The Washington Post kreeg het in handen en zette het online. Te lezen is hoe de Gazastrook tien jaar onder Amerikaans bestuur zou komen te staan om het gebied in een technologisch en toeristisch centrum te veranderen. En alle Gazanen moeten verhuizen. In deze podcast leest verslaggever in Israel Sander van Hoorn in het plan en voorziet het van de broodnodige context. 'Vorig jaar had ik je uitgelachen als je me had gevraagd om over dit plan een podcast te maken,' zegt hij. 'Maar in deze tijden is alles anders.'  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies

Al maanden wordt er gezocht naar een advocaat voor Nederlands grootste crimineel: Ridouan Taghi. Gisteravond verliep een deadline voor advocaten om zich aan te dienen en morgen gaat Taghi's hoger beroep verder, maar de vraag is of dat wel echt kán. Want wie stapt er na acht voorgangers, van wie er drie zijn opgepakt, nog naar voren? In deze podcast vertelt strafrechtadvocaat Jan Hein Kuijpers wat je als advocaat bij zo'n besluit tegen elkaar afweegt en wat het betekent om in zo'n grote zaak te stappen. Kuijpers staat twee andere verdachten in het Marengo-proces bij en was in het verleden de advocaat van Willem Holleeder toen Moskovicz het werk moest neerleggen. Hij kent het wereldje en alles wat er bij komt kijken als je advocaat bent in complexe strafzaken van verdachten uit het criminele milieu. 'Het is óók gewoon leuk,' zegt hij. Justitie-redacteur Remco Andringa zet uiteen wat de gevolgen van Taghi's advocatenprobleem zijn voor het hoger beroep in het Marengo-proces en welke scenario's er voor liggen mocht het Taghi niet lukken om een advocaat te vinden. Regaeren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra en Ulrike Nagel

Maandag begint het nieuwe studiejaar weer, maar heel veel studenten die graag uit huis willen hebben nog geen kamer. Er is een tekort van zo'n 23-duizend studentenkamers. De potentiële huisgenoten die kans willen maken op een plek, moeten hospiteren. Maar worden door die kamernood steeds vaker afgewezen. Wat doet dat met je? En met degenen die de keuze moeten maken? Sven Hendriksen woont in Zutphen, studeert in Deventer en zou daar graag op kamers gaan. In podcast De Dag vertelt hij dat het na 32 mails en 9 hospiteeravonden nog steeds niet gelukt is. Hij is er verdrietig van en al die afwijzingen leiden tot twijfels. Dat is iets dat de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) herkent bij andere studenten. Wat valt er te zeggen over de impact van afwijzingen? Hoofddocent Sociale en Organisatiepsychologie aan de Universiteit Leiden Gert-Jan Lelieveld deed onderzoek naar hospiteeravonden. Elke nee die studenten horen leidt tot meer pijn. Een simpel belletje met degenen die het niet zijn geworden zou al helpen. Reageren: mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: IJsbrand Terpstra & Lisa Konings

Al 132 jaar kan je de rente die je betaalt over je hypotheek aftrekken van je inkomen. Zo betaal je als huizenbezitter uiteindelijk minder belasting. In 1893 bedacht om de verschillen tussen huur en koop te verkleinen, vervolgens verworden tot instrument om huizenbezit te stimuleren met nu als gevolg hogere huizenprijzen en juist een ongelijke situatie tussen kopers en huurders. Daarom pleit hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft Peter Boelhouwer voor het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek. Waar dat in Den Haag jarenlang vooral tot verzet leidde, verschijnt die boodschap nu in meer en meer verkiezingsprogramma's. Eerst GroenLinks/PVDA en deze week ook in die van het CDA. Daarmee bereikt de almaar doorlopende discussie een nieuw punt. Wat doet die hypotheekaftrek door de jaren heen voor onze woningmarkt? En wat zijn de gevolgen als we afscheid zouden nemen? Reageren? Mail naar dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Marco Geijtenbeek & Rosanne Sies

Op een moment dat de Amerikaanse president Trump in toenemende mate onder vuur ligt om zijn banden met zedendelinquent Jeffrey Epstein, heeft het ministerie van justitie gesprekken vrijgegeven met Epsteins handlanger Ghislaine Maxwell. Waarom nu? En welke rol spelen deze tapes in de pogingen van Trump om de negatieve berichtgeving over zijn contacten met Epstein te keren? Casper Thomas verdiepte zich voor de Groene Amsterdammer in Trumps 'Epstein-probleem' en hij vertelt in deze podcast of de Maxwell-tapes Trump helpen, of juist niet. 'Je hebt nu een topje van de ijsberg, dat later ook nog eens een keer op de ijsberg is gezet.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek en Marco Geijtenbeek

Arjan Noorlander over wat er nu achter de schermen speelt bij Schoof, de VVD en BBB. Een rompkabinetje wordt het genoemd: de ploeg waar demissionair premier Schoof mee verder moet, met alleen nog de VVD en BBB die over zijn na het vertrek van NSC en eerder al de PVV. Het is een rompkabinetje met grote kopzorgen, niet alleen over de bestuurbaarheid van Nederland, maar ook - met de verkiezingen in zicht - over hun eigen positie. Arjan Noorlander, politiek duider van Nieuwsuur, loopt de overgebleven ploeg in deze podcast één voor één langs: Schoof ('er is niemand meer die naar hem luistert'), de VVD ('ze beginnen in paniek te raken') en BBB ('alles draait nu om beeldvorming om af te leiden van het echte probleem'). Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Ulrike Nagel

Een online bericht van schrijfster Nienke 's Gravemade over de dood van Lisa uit Abcoude heeft een nationaal gesprek over geweld tegen vrouwen op gang gebracht. Haar tekst over het rode handtasje van Lisa en het 'opeisen van de nacht' werd massaal gedeeld en leidt tot allerlei intitiatieven.  Maar sinds bekend is gemaakt dat de vermoedelijke dader een asielzoeker is, ontstaan er online ook andere gesprekken. 'En die gesprekken raken vertroebeld met elkaar,' zegt 's Gravenmade in deze podcast. Nienke 's Gravemade reflecteert op wat zij nu online ziet gebeuren, op het ongemakt rondom haar eigen rol daarin en wat al deze online reacties op de dood van Lisa volgens haar zeggen over onze samenleving.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: IJsbrand Terpstra en Ulrike Nagel

Hoe komt een Nederlandse vrouw in het Oekraïense leger terecht en hoe kijkt ze naar de onderhandelingen over de toekomst van dat land?  De Nederlands-Bulgaarse Khristina uit Den Haag reed drie jaar geleden met een truck vol hulpgoederen naar Oekraïne en besloot daar om zich bij het Oekraiense leger aan te sluiten. Inmiddels is ze opgeklommen tot plaatsvervangend commandant in een bataljon van het vreemdelingenlegioen en leidt ze andere buitenlanders op tot medisch verzorgers die naar het front gaan.  'Ik ben de eerste buitenlander én de eerste vrouw op deze positie,' vertelt ze in deze podcast. En dat laatste is niet altijd even makkelijk.  Reageren? mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Nieuw Sociaal Contract bestaat 2 jaar. De partij viert het met vrolijke filmpjes op hun eigen kanalen. En vandaag presenteert de piepjonge regeringspartij weer een nieuwe kandidatenlijst, want ze maken zich opnieuw op voor verkiezingen. Nu hebben ze 20 zetels in de Tweede Kamer, maar de peilingen voorspellen een leegloop. In podcast De Dag vertellen NSC-kiezers hoe ze nu tegen de partij aankijken: "de partij mag zich kapotschamen". Politiek verslaggever en NSC-watcher Ewoud Kieviet vertelt hoe NSC er intern aan toe is na 2 jaar van vertrekkende partijgenoten, chaos in de coalitie en natuurlijk het afscheid van oprichter Pieter Omtzigt. Volgens Kieviet mist de energie om nieuwe mensen aan te trekken, om een nieuw programma te schrijven en maken de partijleden zich op voor een enorme klap in oktober. Hoe proberen ze dat tij alsnog te keren? Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Lisa Konings

Er komen duizenden nieuwe woningen voor kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Israël heeft het zogenoemde E1-plan goedgekeurd. Een plan dat illegale nederzettingen op de Westoever moet verbinden. En daardoor tegelijkertijd een enorme impact heeft op het leven van Palestijnen daar. Zoveel impact dat het de doodsteek van de Palestijnse staat genoemd wordt. Verslaggever en oud-correspondent Sander van Hoorn reisde door E1. Veel Palestijnen die er wonen moesten tientallen jaren geleden al vertrekken vanwege de bouw van een andere nederzetting. En nu vallen ze in herhaling. Ondanks dat de bulldozers van Israël elk moment kunnen komen, vertrekken velen niet. Want dan hebben de kolonisten gewonnen, vertellen ze in deze aflevering van podcast De Dag. Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

De hoogste baas van de hackersgroep Nova, die medische gegevens van honderdduizenden Nederlandsers heeft buitgemaakt, laat vandaag van zich horen. Hij wil persoonlijk onderhandelen met laboratorium Clinical Diagnostics, waar is ingebroken. Pim Takkenberg is algemeen directeur cybersecurity bij beveiligingsbedrijf Northwave, dat bedrijven bijstaat die gehackt zijn. Hij helpt onder meer met het onderhandelen met de criminelen. In deze podcast vertelt hij hoe dat soort onderhandelingen gaan en laat hij zien wat er in het geval van de hack bij Clinical Diagnostics op het darkweb nu gebeurt.  De digitale inbraak bij het laboratorium vond al een maand geleden plaats, maar het lab lichtte pas vorige week de samenwerkende organisaties in, waaronder Bevolkingsonderzoek Nederland. Die besloot de hack afgelopen maandag openbaar te maken. RTL Nieuws meldde op basis van bronnen bij Nova en Clinical Diagnostics dat het lab losgeld heeft betaald na de hack. Een bedrag is niet bekend. Opmerkelijk is dat er nu voor de tweede keer geld wordt geeist.  Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies

Een extra lange podcast over de nieuwe situatie die is ontstaan voor Oekraine en Europa na de topontmoeting tussen presidenten Trump en Poetin in Alaska.  Sinds de ontmoeting tussen Trump en Poetin in Alaska wordt er gestuurd op een alomvattende vredesdeal voor Oekraine, inclusief draconische eisen van Rusland. Trump wil dat Zelensky de deal accepteert. Europese leiders, die samen met Zelensky het Witte Huis bezoeken, gaan proberen Trump weer 'aan hun kant te krijgen'. Maar gaat dat wel lukken? 'Het geduld van Trump begint op te raken,' zegt Amerika-correspondent Sjoerd den Daas, die op de Alaska-top in Anchorage was. Hij schetst in de podcast hoe de Amerikaanse president daar naartoe ging en met welk gemoed hij is teruggekomen. Het belooft voor Oekraine niet veel goeds. Bob Deen, Oekraïne-deskundige van Instituut Clingendael, maakt zich ook grote zorgen. Hij vertelt wat er nu bekend is over wat er met de Russen besproken is, waaronder eisen over grondgebied en veiligheidsgaranties.  Poetin lijkt succesvol een wig te hebben gedreven tussen Amerika en Oekraine, zegt Deen, waardoor Trump de Oekraiense president als dwarsligger is gaan zien. De 'artikel vijf-achtige veiligheidsgarantie' waar speciaal gezant Steve Witkoff nu over spreekt, noemt hij 'vaag' en daardoor ook gevaarlijk. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Een continue klaagzang van twee gierende diva's. Dat is in het kort waar Joling en Gordon over de vloer om draaide. Twintig jaar geleden werd de eerste aflevering uitgezonden. En hoewel de serie allang niet meer gemaakt wordt en Geer & Goor geen duo meer zijn, leiden fragmenten van de twee nog altijd een eigen leven online, waar de programma's een onuitputtelijke meme-bron blijven. In deze podcast vertelt Alex Mazereeuw, tv-recensent bij de Volkskrant én zelfverklaard Geer en Goor-conaisseur, welke plek Joling en Gordon over de vloer wat hem betreft inneemt in de Nederlandse televisiegeschiedenis en wat het succes zegt over de tijd waarin het gemaakt werd. Ook probeert hij antwoord te geven op de vraag: hoe komt het toch dat we al twintig jaar gieren om Geer & Goor? Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Rosanne Sies Met dank aan: Rinie van den Elzen, voice-over van het programma Joling en Gordon over de vloer

Direct na z'n aantreden, 100 dagen geleden, reisde bondskanselier Friedrich Merz de hele wereld over. Hij wilde Duitsland internationaal opnieuw op de kaart zetten. En dat de Oekraïense president Zelensky gisteren juist naar Berlijn vertrok voor een Europese top laat zien: de Duitsers zijn terug onder leiding van Merz. Maar nu de mijlpaal van 100 dagen voorbij is, valt het gemor in eigen land ook op. Correspondent Charlotte Waaijers maakt de balans op. Duitsers werd beloofd dat de grenzen direct dichtgingen, de kwakkelende economie aangezwengeld zou worden en de energierekening zou goedkoper worden. Maar Duitsers moeten langer wachten op resultaat. Volgens Waaijers wordt Merz gezien als "Aussenkanzler", een bondskanselier met de blik naar buiten en niet naar binnen.  Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

"Aan U de keuze op 29/10" schreef PVV-leider Geert Wilders bij een afbeelding die hij op X plaatste met daarop twee gezichten. Links een jonge blonde vrouw met een vriendelijke lach. Daaronder PVV. Rechts een oudere vrouw met hoofddoek die met boze blik kijkt en daaronder PVDA. De ophef en discussie is groot, inmiddels hebben 14 moslimorganisaties en het discriminatiemeldpunt aangifte gedaan tegen Wilders. Het beeld past in een trend, volgens journalist bij de Groene Amsterdammer Eva Hofman. Ze deed onderzoek naar AI-beelden bij de PVV. In Facebookgroepen gaan ze volop rond. Wie zit erachter? Volgens oud-campagnestrateeg van VVD'er Rutte, Bas Erlings, werkt de inzet van deze beelden. Er is discussie over en de aanhang van Wilders zal daardoor juist sterker naar de PVV neigen, schat hij in. Maar waar ligt de grens van het gebruik van AI in campagnebeeld? Meer over het onderzoek van de Groene vind je hier (https://www.groene.nl/artikel/het-land-van-de-hoogblonde-gezinnetjes). Reageren? Mail dedag@nos.nl (mailto:dedag@nos.nl) Presentatie en montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Slechte peilingen, gemopper in de eigen achterban en een pijnlijke rel rondom Douwe Bob. Het is voor VVD-leider Dilan Yesilgöz geen ideale aanloop naar de verkiezingen over tweeënhalve maand. En daar maken VVD-kiezers zich zorgen over, zeggen ze tegen podcast De Dag. Sommigen twijfelen of Yesilgöz wel de juiste persoon op de juiste plek is en of haar stijl bij een 'nette, rechtse partij' past. De strategische koerswijziging om in de campagne en het verkiezingsprogramma minder nadruk te leggen op asiel en als partij meer te focussen op defensie en veiligheid, kan op meer begrip rekenen.  Toch zijn er achter de schermen bij de VVD zelf ook veel bezorgde gezichten, vertelt parlementair verslaggever van Nieuwsuur Nynke de Zoeten. 'Reken maar dat ze daar op de peilingen letten en zich grote zorgen maken. Zeker nu het CDA ze voorbij is en de VVD op de vierde plaats staat.' Een leiderschapswissel vóór de verkiezingen ziet ze niet snel gebeuren. 'Yesilgoz krijgt nu de kans om het tij te keren en dan wordt na de verkiezingen een afweging gemaakt of ze kan blijven of niet.' Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Marco Geijtenbeek en Judith van de Hulsbeek

De regering-Netanyahu wil de oorlog in Gaza verder uitbreiden door Gaza-stad te bezetten. Dit voornemen leidt internationaal tot groeiend verzet en tot een roep om meer te doen om Palestijnse burgers te beschermen, zo ook in de Nederlandse politiek. 'Waarom doet Nederland niet wat het moet doen,' was een van de vele vragen aan demissionair Veldkamp tijdens een debat vorige week, waar de minister en Kamerleden hun zomerreces voor onderbraken. Nederland is volgens het internationaal recht verplicht om te handelen. Hoofddocent internationaal recht aan de UvA Marieke de Hoon legt in deze podcast uit wat Nederland moet en kan doen om druk uit te oefenen op Israel. Reageren? Mail dedag@nos.nl Presentatie en montage: Elisabeth Steinz Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze week pakt Podcast De Dag de koffers met bekendere Nederlanders. Wat lezen, luisteren of kijken zij om inspiratie op te doen voor de rest van het jaar? Welke boeken, podcasts en series gaan de koffer in om op te laden? Vandaag: schrijver, presentator en komiek Lisa Loeb. De tips van Lisa op een rijtje: - Duik in een rabbithole en lees je in in een complottheorie - Vrouw en vrijheid, Jolande Withuis - Intentioneel Leven, Ernst-Jan Pfauth - Grip, Rick Pastoor - The Rest is Politics US - Poker Face Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze week pakt Podcast De Dag de koffers met bekendere Nederlanders. Wat lezen, luisteren of kijken zij om inspiratie op te doen voor de rest van het jaar? Welke boeken, podcasts en series gaan de koffer in om op te laden? Vandaag: generaal buiten dienst Mart de Kruif. De tips van Mart op een rijtje: - Forrest Gump - De kanonnen van augustus, Barbara Tuchman - Führer und Verführer - Napleiten - Im Westen nichts Neues, Erich Maria Remarque Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze week pakt Podcast De Dag de koffers met bekendere Nederlanders. Wat lezen, luisteren of kijken zij om inspiratie op te doen voor de rest van het jaar? Welke boeken, podcasts en series gaan de koffer in om op te laden? Vandaag: misdaadjournalist bij De Telegraaf Saskia Belleman. De tips van Saskia op een rijtje: - In Control, Jane Monckton Smith - Veroordeeld, aflevering 21: Tottie ontsnapte via een tunnel uit de gevangenis - Misdaad en Liefde, Marian Husken  - Pride and Prejudice & Sense and Sensibility - Het huis van de vier winden & Er stromen rivieren in de lucht, Elif Shafak Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze week pakt Podcast De Dag de koffers met bekendere Nederlanders. Wat lezen, luisteren of kijken zij om inspiratie op te doen voor de rest van het jaar? Welke boeken, podcasts en series gaan de koffer in om op te laden? Vandaag: frontman van punkband Hang Youth Abel van Gijlswijk. De tips van Abel op een rijtje: - Wijsheid, Paul Verhaeghe - Zet de lokale radio aan en ontdek artiesten als Raymix - The Left Hand of Darkness, Ursula K. Le Guin - De Rustelozen, Olga Tokarczuk - Gamen, zoals Final Fantasy IX of Pokémon ROM hacks Reageren? Mail naar dedag@nos.nl Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek Redactie: Judith van de Hulsbeek