Nerdy Nocą

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część ósma. Tej nocy suniemy dookoła świata od połowy X w. p.n.e. aż do pierwszej olimpiady — mamy fakty, przemoc, stele i legendy. Uzupełnienia i ciekawostki: jak stare jest mydło, greckie wieki ciemne rispekt, jeszcze o produkcji brązu, o długu jako sposobie rozliczania (przy okazji zapraszamy na cykl prelek o pieniądzach: 1. początki, 2. nowożytność, 3. ciekawostki), jak nazywano węgorza elektrycznego przed elektrycznością, sumeryjskie zwyczaje związane z królewskimi zastępcami w razie omenu (historia ogrodnika Enlil-bani), zagadka szamanki z Bad Dürrenberg, 8.2 kiloyear event. X w. p.n.e., Egipt i okolice Szybko podsumowujemy, co było, a co jest w Egipcie i u sąsiadów. Faraon Szeszonk I z ludu Meszwesz daje początek 22. dynastii. Konsolidacja państwa. Nubia staje się królestwem Kusz. Wracamy na chwilę do kultury Kerma, skąd to wzięli się Nubijczycy. Długie, udane panowanie faraona Osorkona I. Omawiamy konfuzje chronologiczne związane z tą dynastią, po czym zostawiamy Egipt w chaosie. X-IX w. p.n.e., Grecja i okolice Powoli wychodzimy z greckich wieków ciemnych, omawiamy niuanse ekspansji Dorów i Jonów. Czym się różnią te ludy i które tereny zajmują? Co Sparta ma na tarczach? Lista powodów, po których poznajemy, że w Grecji jest ewidentnie lepiej. X-IX w. p.n.e., Asyria i okolice Aszur-dan II i państwo nowoasyryjskie. Ambitny plan wojen. Krótki rant na asyryjskie imiona królewskie. Pogrom w Kadmuhu. Omawiamy taktykę i propagandę podbojów. Zaglądamy do Gutejów i krytykujemy ich brak zmysłu biznesowego. Doceniamy różnorodne pasje bieżącego władcy. Adad-nirari II wstępuje na tron, a my dziękujemy Asyryjczykom za listy eponimów. Przyglądamy się układom Asyrii z Babilonem oraz stosunkom z innymi sąsiadami. Aszurnasirpal II zdobywa wysokie miejsce w konkurencji na brutalność. Problemy z buntownikami, wyprawa na królestwa późnohetyckie. Moczymy miecze w wodach Morza Śródziemnego. Reinwestycja trybutów i dyplomatyczne rozgrywki wewnętrzne. Pierwsze duże zoo. Wyprawy wojenne Salmanasara III. Co ciekawego w Urartu? Co zrobić, jak się ma Asyrię po sąsiedzku? Bitwa pod Karkar. Omawiamy monolity, zwłaszcza pierwsze pisemne wzmianki o Arabach i Izraelu. Awantury rodzinne i rewolty, ale za to witamy na pokładzie Persję. Na tron wstępuje Szamszi-Adad (piąty tego imienia), w Asyrii zmienia się układ sił i nastaje tzw. wiek magnatów. Co możemy wyczytać na stelach? Królowa Sammu-ramat. IX w. p.n.e., Egipt Kapłan Hedjkheperre Setepenamun Harsiese daje początek 23. dynastii. Problem dwóch stolic. Stękamy na datowanie i wspominamy czule listy amarneńskie. Kiedy to się skończy? IX w. p.n.e., legendy z okolic morza Na półwyspie apenińskim kultura Villanova i Etruskowie. Nowa kolonia Fenicjan — Kartagina. Legenda Likurga, prawodawcy Sparty. Zaglądamy jeszcze na chwilę do Grecji, konkretnie do Eubejczyków. Kolonie Ischia i Al-Mina. IX-VIII w. p.n.e., wyspy japońskie Skąd się wzięła kultura Yayoi? Omawiamy okres Jōmon i szczególną figurkę ceramiczną, dając odpór Zniczowi. Co jest uprawiane na wyspach? IX w. p.n.e., Australia i Oceania Skąd pochodzą i dokąd zmierzają Filipińczycy? Koniec migracji Polinezyjczyków i Długa Pauza. Aborygeni, prawdopodobnie najstarsza wciąż istniejąca kultura świata. Rozmawiamy o przekazie ustnym, próbujemy zrozumieć idee łączące różne grupy aborygeńskie i odnajdujemy się emocjonalnie w ich podejściu do świata. VIII w. p.n.e., Europa Okolice Austrii, kultura halsztacka na kopalniach soli. Marzymy o interaktywnej mapie rozkwitów, upadków i przemiksów kultur. Anglia, koń z Uffington. Odświeżamy kredę i na zdrowie! VIII w. p.n.e., Grecja Pierwsze igrzyska olimpijskie. Siedzimy w namocie i pokrywamy się kurzem, słuchając dwóch mitów o początkach tych zawodów, a potem wycieramy się archeologią. Teoria i praktyka założeń olimpijskich, a także ich istotna funkcja społeczna. Koniec greckich wieków ciemnych, wkraczamy w okres archaiczny. Zakończenie Podsumowanie wycieczki i zapowiedź przygód w następnej części. Do czytania i oglądania: David R. Graeber, "Dług. Pierwsze 5000 lat" The Burial of Bad Dürrenberg, Central Germany: Osteopathology and Osteoarchaeology of a Late Mesolithic Shaman's Grave Stela Salmanasara III Czarny obelisk Salmanasara III okres Jōmon Mitologia australijskich Aborygenów Dreaming Wrzuć pięć złotych na patronite.pl/kya! Zainwestujemy w produkcję tajnych kompletów. 2023.04.01 / 2023.04.12

Tej nocy rozmawiamy ze Złym Majorem Witkiem o tym, jak żyć dobrze i z sensem. ZMW ma dyplom magistra filozofii i determinację, żeby walić nim w życiowe problemy. Przypominamy sobie Podcasty dla WOŚP i powody studiowania filozofii. Uściślamy "ciekawe czasy" jako przekleństwo i jako problem stary jak ludzie. Jak sobie z tym radzić i gdzie szukać odpowiedzi? Czym w zasadzie zajmuje się filozofia? Omawiamy dwie szkoły filozoficzne, takie akurat na trudne czasy. Stoicyzm, pokrótce Jak nie tracić równowagi i zachować spokój ducha? Na co mamy wpływ? Jak się uodpornić na okoliczności? "Skromnie przyjmować, spokojnie tracić". Przepis na dobrostan: życie cnotliwe — umiarkowane, odważne, sprawiedliwe, rozumne i zgodne z naturą. Rozgryzamy to na współczesne czasy (nie zapominając o kontekście stoików młodszych). Dygresja na nieuchronność biegu czasu i nieoczekiwaną łagodność Marka Aureliusza. Stoicyzm w obliczu śmierci. A co, gdy stoicyzm przestaje wystarczać? Egzystencjalizm, boleśnie Otwieramy z grubej rury — inherentną nikczemnością bytu okraszoną ulubionymi smakami lodów. Co zrobić, kiedy okaże się, że życie nie ma sensu? Czym zajmuje się ontologia? Jaki konflikt odsłania egzystencjalizm? Zgłębiamy znaczenie esencji i egzystencji za pomocą gilotyny do papieru, aby ująć skomplikowane problemy filozoficzne tak prosto, jak się da, i ani trochę prościej. Jeśli chcesz sensu, to zrób sobie własny! Przekleństwo wolności wyboru i pełnej odpowiedzialności za siebie. A może uciekać? Kłótnie między ważnymi osobami w myśli egzystencjalnej. Dygresja na lżejsze i cięższe lektury filozoficzne. Czym się różni egzystencjalizm od nihilizmu i jak się z nabija z ułomnych nurtów myślowych? Dla równowagi omawiamy problemy z etyką egzystencjalistyczną, która ginie pod gilotyną Hume'a, ponieważ składa się głównie z wajbu. Jak dobrze konstruować etykę, jakie mamy wymagania, żeby ją kupić? Omawiamy na przykładzie wyciągniętego z szafy Kanta oraz na błędach egzystencjalizmu. Różne smaki egzystencjalne — absurdyzm Camusa. Jak się zmierzyć z absurdem istnienia? Co zrobić z niesprawiedliwością? Jak żyć? Trzy sposoby, a nawet cztery. Deser, na słodko Co filozofia nam daje w trudnych i ciekawych czasach? Do czego służą paradoksy? Oraz interesujące skrzyżowanie filozofii i technologii. Lektury i nazwiska: Marek Aureliusz, "Rozmyślania", Simone de Beauvoir, "Etyka dwuznaczności" (“Pour une morale de l'ambiguïté”, “The Ethics of Ambiguity” (nie wyszła po polsku, ale jest w internetach), Albert Camus, "Człowiek zbuntowany", Seneka Młodszy, “O krótkości życia” — samo w sobie niedługie, a on przez całe dzieło wbija młotkiem skończoność życia, Thomas Nagel Wrzuć pięć złotych na patronite.pl/kya! Może dzięki temu zostaniemy rzymskim cesarzem. 2022.12.18 / 2022.12.23

Kontynuujemy podróż w kosmos tropem radzieckiego programu kosmicznego. Liczne Sojuzy na dwóch nowych rakietach. Jeszcze o poczcie rakietowej i strzelaniu listami z armaty. Znaczki na orbicie. Cyklogram zamiast odliczania. Kosmiczne plany 1960-1963 Wracamy do początku lat 60. Negocjacje Koroliowa z Chruszczowem, dekret KC, nowy podział projektów między biura. Konfiguracje silników, pierwsze wejście Miszyna. Misja wokółksiężycowa Czełomieja, LK-1 (Łunnyj Korabl', Statek Księżycowy). Boje Koroliowa o rakietę N1. Scysje z Głuszką, negocjacje z biurem Kuzniecowa i z biurem przemysłu specjalnego Barmina. Wszystko dla pojazdu TMK (Tiażełyj Mieżpłanietnyj Korabl', Ciężki Statek Międzyplanetarny). Prace nad Sojuzem. Problemy z niedostatkiem udźwigu, warunki temperaturowe. Jakie były ograniczenia Wostoka? Automatyzacje i rola człowieka na pokładzie. Wspomnienia Kamanina, szefa szkolenia kosmonautów. Dokowanie i plany misji na wiele startów. Sojuzy A, B i W na rakietach Sojuz (wersja R-7). Pochylamy się nad nazewnictwem rakiet nośnych. Kolejne próby negocjacyjne Koroliowa. Sojuzy P i R na rakietach Sojuz. Jak wygląda ruch w kosmosie w 1963 roku? Program sond bezzałogowych Łuna. Nowy plan Koroliowa: program L1 (załoga wokół Księżyca), program L2 (bezzałogowy łazik na Księżycu), program L3 (załoga na Księżycu), program L4 (załoga długo na orbicie Księżyca), program L5 (załogowy ciężki łazik na powierzchni Księżyca). Kolejny dekret KC, nowy podział zadań i nowy budżet. Zmagania Koroliowa z rakietą N1 i walka inżynierów o gramy. Przeróbki Sojuza, silników i lądownika LK (Łunnyj Korabl'). Napięcie rośnie. 1964-65 Dekret ministerstwa w sprawie wojskowych programów kosmicznych. Spore porządki i zapowiedź samolotu kosmicznego Spiral w biurze Mikojana. Zmiana warty na szczycie i kłopotliwe konsekwencje dla planów Czełomieja. Na scenę wchodzi generał Ustinow. Wielkie plany propagandowe. Smętny koniec programu Woschod i prace nad Sojuzami. Spis zadań Koroliowa. Kolejny wielki remanent programu kosmicznego. W miarę dobra rakieta Proton. Nieustające pasmo braku sukcesów 1966 Śmierć Koroliowa. Biuro bez kierownika, plany bez pokrycia, następca bez jaj. Kłótnie Miszyna z Kamaninem o skład załóg. Problemy z Sojuzami: włazy, łączność, spadochrony, automatyka ratunkowa, system dokowania. Brak symulatorów. Pierwsze bezzałogowe starty Sojuzów. W bonusie problemy ze sterowaniem, z silnikiem, hermetycznością, tarczą ablacyjną, lądowaniem, startem... Dwa udane starty Protona i nadzieja dla programu L1 (lotu wokół Księżyca). 1967 Podwójna misja Sojuz 1/2 (orbitalne pojazdy Sojuz 7K-OK na rakietach Sojuz). Kłótnie o załogę. Kolejne problemy w trakcie i po przerwaniu. Lot i śmierć Komarowa, pierwszego człowieka, który zginął podczas misji w kosmos. Powątpiewamy w oficjalne przyczyny odwołania startu Sojuza 2. Długa przerwa w programie załogowym (L1, L3 i loty orbitalnych Sojuzów). Pierwsze udane automatyczne dokowanie w misji Sojuzów 7K-OK. Podsumowujemy zaawansowanie programów L1-L3. Krótko o wyrzutniach. Kuriozalne problemy z projektem lądownika LK. Miszyn strzela sobie w stopę planem trzystartowym. Ustinow stawia motywacyjne warunki realizacji kolejnych planów OKB-1. 1968 Śmierć Gagarina. Program sond kosmicznych Zond. Przypominamy trajektorię darmowego powrotu. Zond 5 (pojazd Sojuz 7K-L1 na rakiecie Proton), jedyna w pełni udana misja. Pierwsze testy rakiety N1, a co jeden, to śmieszniejszy. Dygresja na amerykańską kontrofensywę w wyścigu na Księżyc. W misję Sojuz 3/2 (orbitalne pojazdy Sojuz 7K-OK na rakietach Sojuz) leci Gieorgij Bieregowoj. O co chodzi z tym dokowaniem? Prawie udana misja Zond 6 (pojazd Sojuz 7K-L1 na rakiecie Proton). Zagadka na Bajkonurze. Przywołujemy amerykańską misję Apollo 8 oraz anegdoty o nielegalnych lekturach i kanapkach na orbicie. Decyzje radzieckiej komisji wojskowo-przemysłowej na temat dalszych losów radzieckiego programu kosmicznego. Dlaczego nie da się już prześcignąć Ameryki? Nowy plan! A wild plan appears! Łazik i propaganda! Omawiamy szczegółowo, na czym stanęło i dlaczego tak. Stawiam hipotezę, co mogło naprawdę się wydarzyć. 1969 Podwójna misja Sojuz 4/5 (orbitalne pojazdy Sojuz 7K-OK na rakietach Sojuz). Kolejny kuriozalny festiwal niebezpiecznej porażki. Po co znów dokowanie? Łunochod (na rakiecie Proton), bezzałogowy łazik księżycowy. Bęc przy starcie. Pierwszy start rakiety N1 (pojazd Sojuz 7K-L1). Bęc w spektakularnym słupie ognia. Drugi start rakiety N1, ostatnia szansa przed Amerykanami. Podwójny start z sondą Łuna na rakiecie Proton. Kompletna katastrofa rakiety N1. Proton działa. Apollo 11 ląduje na Księżycu. Łuna 15 rozbija się przy próbie lądowania. Na deser wracamy do hipotez. Omawiamy (częściowe) odtajnienie powodów porażki ujawnione w 1995 r. oraz artykuł "The Moon Race 'End Game': a new assessment of Soviet crewed aspirations" z 2004 r. Podsumowanie i zapowiedź następnej części. Bonusy zdjęcie Ziemi z Zond 6, zdjęcie Ziemi z Apollo 8, rakieta N1 z silnikami na widoku oraz rakieta N1 obok infrastruktury kolejowej dla skali, drzewo genealogiczne zrealizowanych i projektowanych wersji pojazdów Sojuz, TL;DR pamiętników Kamanina. Wrzuć pięć złotych na patronite.pl/kya! Kupimy sobie satelitę. Albo lepiej wrzuć, ile chcesz, na pomoc ofiarom rosyjskiej inwazji na Ukrainę: siepomaga.pl/pah-ukraina. 2022.02.06 / 2022.04.09

Tej nocy rozmawiam ze Złym Majorem Witkiem o pogańskich zwyczajach świątecznych. #PolskiPodmas (more…)

Tej nocy omawiamy różne aspekty gatunku literackiego i audiowizualnego przeżywającego drugą młodość 40 lat później. (more…)

Fascynujące spotkanie plemnika z komórką jajową — tej nocy doktor Kuba zabiera nas na wycieczkę po gonadach. (more…)

Kontynuujemy podróż w kosmos tropem radzieckiego programu kosmicznego. Wostoki, Woschody i widowiskowe awarie. (more…)

Dziś Dzień Dziecka! Po sieci rozbiegły się niesforne wiersze i bajki nagrane przez najróżniejsze podkasty. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część siódma. Tej nocy suniemy przez XI i X wiek przed naszą erą, od bolesnych Ramzesów przez mandat niebios po łacinę. (more…)

Kontynuujemy podróż w kosmos tropem radzieckiego programu kosmicznego. Sztuczne satelity, programy kosmiczne i człowiek na orbicie. (more…)

Tej nocy rozpoczynamy podróż w kosmos tropem radzieckiego programu kosmicznego. Technologia rakietowa, pierwsze satelity i psy w kosmosie. (more…)

Tej nocy Kuba wrócił z wyprawy, by opowiedzieć, jak wyposażył się na wycieczki piesze, dokąd łazi i co z tego ma, a także powspominać przygody z tras w Szkocji i Irlandii. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część szósta. Tej nocy obserwujemy zachód epoki brązu na wschodnim wybrzeżu morza. (more…)

Dziś Dzień Dziecka! Po sieci rozbiegły się niesforne wiersze nagrane przez najróżniejsze podkasty. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, skok w bok. Tej nocy przeprowadzamy się do epoki brązu i zwiedzamy lokalne zwyczaje w różnych miejscach świata. (more…)

Tej nocy goszczę browar Małe Piwo z Trójmiasta — Meri i Bies przywieźli trzy butelki i teraz opowiadają, jak powstaje piwo, ile jest rodzajów oraz jak czytać etykiety. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część piąta (nie licząc skoków w bok). Tej nocy idziemy przez cztery wieki burzliwego Bliskiego Wschodu, szanujemy supermocarstwa, wynajdujemy dyplomację i zbliżamy się do końca epoki brązu. (more…)

Przygody limfocyta Tymoteusza ze szczepionkami — tej nocy doktor Kuba przedstawia układ odpornościowy. (more…)

Clive opowiada o tym, jak robił, robi i będzie robić gry z serii Saboteur! (more…)

Jim opowiada o swojej pełnej przygód karierze oraz o ZX Spectrum, zwłaszcza Next. (more…)

David i Trevor rozmawiają o Commodore, Amigach, książce Davida, do tego mnóstwo pysznych wspomnień. (more…)

François opowiada o swojej karierze i twórczości (w tym STOS BASIC i AMOS, ale nie tylko) oraz wraz z Pawłem Stefańskim zapraszają do metasystemu FriendOS. (more…)

Seriale, które skończyły się zbyt wcześnie lub są takie akurat — tę noc spędzamy z Radziem. (more…)

Dziś Dzień Dziecka! Po sieci rozbiegły się niesforne wiersze nagrane przez najróżniejsze podkasty. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część czwarta (nie licząc skoków w bok). Tej nocy pożegnamy kilka cywilizacji, powitamy nowe oraz zatrzęsiemy światem i rozszarpiemy czas na strzępy. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część trzecia (nie licząc skoków w bok). Tej nocy dowiemy się, co dzieje się ze światem po wybudowaniu piramid, wynajdziemy narty oraz pożegnamy ostatnie mamuty. Audycja niniejsza została uznana Podkastowym Odcinkiem Tygodnia przez publiczność grupy W ruchu słucham podcastów! Konkurencja była zażarta! Dziękujemy! (more…)

Marek Biliński był honorowym gościem “Powrotu z Przyszłości II” w klubie Riviera Remont w Warszawie. Dzisiejszej nocy opowiada Dariuszowi “Sir Haszakowi” Michalskiemu o 40 latach swojej pracy artystycznej. (more…)

Zbudujmy sobie piramidę! Najlepiej wielką! Wycieczka w bok z cyklu o historii, jakiej nie uczą w szkole. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część druga. Tej nocy wyjeżdżamy z pierwszych miast w kierunku pierwszego poważnego państwa, a na horyzoncie mryga pierwszy cud świata. (more…)

Spotkania mutacji z metylacją. Tej nocy dr Kuba idzie głębiej w genetykę, nadal mówiąc ludzkim głosem. (more…)

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część pierwsza. Tej nocy jedziemy od początku: wynalazki, których potrzebujemy, żeby założyć cywilizację. (more…)

Jak zmierzyć historię? Tej nocy ekspresowo jedziemy przez cztery metody datowania znalezisk archeologicznych. (more…)

Tej nocy dr Kuba ludzkim językiem wyjaśnia, o co chodzi w ewolucji. (more…)

Tej nocy kreska_ i Radek opowiadają o wyprawie szlakiem popkultury. (more…)

Tej nocy Radek opowiada o tym, co odkrył m.in. w sobie, kiedy był w USA. (more…)

Tej nocy mój brat Kuba, który jest nauczycielem biologii, wyprostuje kilka denerwujących mitów udających prawdę lub naukę. (more…)

Tej nocy spotykamy się z autorem bloga Tarasco Bar. Archie specjalnie przyleciał samolotem i przygotował nam drinki. Rozmawiamy o rodzajach alkoholi i dodatkach oraz sprawdzamy, co można z tego przygotować, żeby było smaczne i z prądem. (more…)

Niezbędnik na okoliczność różnych nieszczęść! Tej nocy pakujemy się ze Złym Majorem Witkiem. Co należy mieć w domu na wszelki wypadek, ale nie zostać szalonym preppersem? (more…)

Tej nocy mój brat, który jest z zawodu doktorem biologii, przygotował kilka anegdot ze świata zwierząt. (more…)

Philip i Andrew Oliver, aka „The Oliver Twins”, zabierają nas na niesamowitą przygodę, która zaczyna się w latach 80. i trwa do dziś. Nagranie to jest zapisem sobotniego panelu na scenie głównej festiwalu Pixel Heaven 2016. (more…)

Ben Daglish odpowiada na podstępne pytania Rafała Wiosny i Bartka “Voyagera” Dramczyka. Nagranie to jest zapisem sobotniego panelu na scenie głównej festiwalu Pixel Heaven 2016. (more…)

Jon Hare opowiada o swojej bogatej karierze twórcy gier od samego początku aż do projektu Sociable Soccer. Nagranie to jest zapisem sobotniego panelu na scenie głównej festiwalu Pixel Heaven 2016. (more…)

Petro Tyschtschenko, wieloletni współpracownik Commodore i były prezes Amiga Technologies, zabiera nas w podróż w przeszłość. Nagranie to jest zapisem sobotniego panelu na scenie głównej festiwalu Pixel Heaven 2016. (more…)

Tej nocy Zły Major Witek opowiada o elektrowniach, katastrofach i bombach atomowych. Audycja uzyskała rekomendację z podłużną pieczęcią! Szczegóły w komentarzu pod odcinkiem. (more…)

Tej nocy sprawdzamy nowe seriale, część trzecia — litery XYZ i bonus round. Pamiętacie, jak spotkaliśmy się serialowo dwa lata temu? Teraz mamy nowe tytuły. (more…)

Tej nocy sprawdzamy nowe seriale, część trzecia — litery od M do W. Pamiętacie, jak spotkaliśmy się serialowo dwa lata temu? Teraz mamy nowe tytuły. (more…)

Tej nocy sprawdzamy nowe seriale, część druga — litery od D do L. Pamiętacie, jak spotkaliśmy się serialowo dwa lata temu? Teraz mamy nowe tytuły. (more…)

Tej nocy sprawdzamy nowe seriale, część pierwsza — cyfry i litery od A do C. Pamiętacie, jak spotkaliśmy się serialowo dwa lata temu? Teraz mamy nowe tytuły. (more…)

Tej nocy rozmawiamy z Marią o seksie. Oto część druga, w której rozwiewamy mity i przewietrzamy fakty. (more…)

Tej nocy rozmawiamy z Marią o seksie. Oto część pierwsza, w której wchodzimy w nastrój, dyskutując o doświadczeniach naszych i przyjaciół. (more…)

Tej nocy rozmawiamy z Kaloszem (w cywilu Artur Opala), jednym z twórców “Cytadeli” na Amigę, o grze, scenie i życiu. Tysiąc słoni i anegdot. (more…)