POPULARITY
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an séú lá fiche de mhí Aibreán. Is mise Sibéal Dempsey.Fuair an Pápa Proinsias bás Dé Luain de bharr stróc agus cliseadh croí, tar éis dó a bheith thíos le tinneas riospráide den chuid is mó den bhliain seo. Glacadh isteach san ospidéal éden chéad uair ar an gceathrú lá déag de mhí Feabhra mar gheall ar thinneas a d'fhorbair ina niúmóine dúbailte sa deireadh. Bhí an Pápa, a bhí ochtó a hocht mbliana d'aois, ar an gcéad phontaif as Meiriceá Laidineach agus bhí cáil air, i measc rudaí eile, as dúshlán a thabhairt do ghníomhaíochtaí polaiteoirí agus iad ag tabhairt aghaidh ar an ngéarchéim aeráide agus as a bheith ina ghuth do na boicht. Bhí a láithreas poiblí deireanach ar an Domhnach nuair a thug sé beannacht na Cásca i gcearnóg Naomh Peadar. Tá Kevin Farrell, a rugadh i mBaile Átha Cliath, chun an Vatacáin a stiúradh go dtí godtoghfar pápa nua, rud a bhfuiltear ag súil leis sna seachtainí beaga amach romhainn.Tá tuairiscí ar an dara seomra comhrá Signal a úsáideadh chun oibríochtaí míleata na Stát Aontaithe a phlé ag cur brú ar rúnaí cosanta na Stát Aontaithe, Pete Hegseth, éirí as. I measc an chomhrá bhí Hegseth, a bhean chéile, a dheartháir agus timpeall dosaen duine eile. Sa chomhrá, tá sé i gceist gur roinn Hegseth sonraí faoi ionsaí na Stát Aontaithe ar reibiliúnaigh Yemeni Houthi an mhí seo caite lena n-áirítear sceidil eitilte, cosúil leis an méid a roinneadh sa chéad chomhrá Signal go poiblí an mhí seo caite. Chosain Trump Hegseth agócáid chaitheamh Uibheacha na Cásca sa Teach Bán ag rá go raibh jab iontach á dhéanamh aige.É sin ráite, deir saineolaithe slándála gur féidir go mbeidh spiairí idirnáisiúnta ag díriú ar Hegseth anois.Fógraíodh rialacha nua maidir le roghnú na mbuaiteoirí Oscar an tseachtain seo. Chuir ceann amháin díobh sin, go gcaithfidh an painéal moltóirí féachaint ar na scannáin ábhartha ar fad, fearg ar dhaoine nach raibh sé seo ina riachtanas cheana féin. Mar thoradh ar riail nua eile, go bhféadfaí scannáin atá ag brath ar Intleacht Shaorga a roghnú mar bhuaiteoirí, tá díospóireacht theasaí ar siúl, cé go bhfuil sé ráite ag an Acadamh freisin go measfadh sé rannpháirtíocht an duine sa phróiseas roghnúcháin. Tháinig fadhb chun cinn maidir le húsáid intleacht shaorga i scannáin bhuaiteacha tar éis é a úsáid chun an scannán The Brutalist a fhorbairt, go háirithe chun blas an phríomh-aisteora a fheabhsú nuair a labhair sé san Ungáiris. Tá béim curtha ag roinnt aisteoirí agus scríbhneoirí scáileáin ar an mbaol go gcaillfí saothar le intleacht shaorga agus go n-úsáidfí é chun mí-úsáid a bhaint as a n-íomhá féin.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAIScliseadh croí - heart failuretinneas riospráide - respiratory illnesssceidil eitilte - flight schedulesspiairí idirnáisiúnta - international spiesdíospóireacht theasaí - heated debateintleacht shaorga - artificial intelligence
Méadú ar an líon scoláirí atá ag freastal ar chúrsaí de chuid AcadaImh na hOllscolaíochta Gaeilge i nGaoth Dobhair.
Micheal Bharry Ó Flatharta Feidhmeannach Ríomhaireachta Acadamh na hOllscolaíochta Gaillimh agus Príomhoide Cholaiste na bPiarsach Rosmuc Eoin Ó Mainín ag labhairt faoin tsraith atá ar Netflix "Adolesence".
Tá sé fógraithe ag úineirí Phictiúrlann an Phálais i nGaillimh go bhfuil sé le dúnadh i mí Feabhra na bliana seo chugainn.
Sé Conchúr Ó Loingse aoí na h-oíche anocht ag Acadamh Fodhla sa Mhuileann. Oidhreacht Chríostaí Chúil Aaodha agus Bhaile Mhuirne san Eaglais téama na cainte.
Cuirfidh Acadamh Fodhla tús istoiche amáireach le sraith léachtaí i mBaile Mhuirne i gcuimhne ar Dhonncha Ó Sé. Sé Peter Browne an chéad aoí bheidh acu sa Mhuileann ar a 8 a chlog istoiche amáireach.
Is í Treasa Uí Lorcáin atá ceapaithe mar Cheannasaí Eatramhach ar Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge.
Moltar i dtuarascáil atá foilsithe ag an gComhchoiste um Thurasóireacht, Cultúr, Ealaíon, Spóirt agus Meáin go gcuirfí deireadh leis an gceadúnas teilifíse agus go gcuirfeadh an státchiste maoiniú a bheadh á bhainistiú ag Coimisiún na Meán ar fáil do chraoltóireacht na seirbhíse poiblí.
Tá sé iarrtha ag na milliúin de lucht úsáide an tsuímh meán sóisialta Instagram gan a gcuid íomhánna a úsáid le go bhféadfadh innill intleacht shaorga nó AI an chórais in ann feidhmiú.
Cuid de na Fórsaí Cosanta a bhí in Acadamh na hOllscoile ar an gCeathrú Rua ar chúrsa Gaeilge le gairid.
Tá sé deimhnithe ag Ollscoil na Gaillimhe go bhfuil tús á chur le próiseas earcaíochta do stiúrthóir nua ar Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge.
Micheál Bharry Ó Flaithearta feidhmeannach ríomhaireachta in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Ollscoil na Gaillimhe ag labhairt faoi nuacht bréagach a bhíonn ar shuíomhanna éagsúla.
Tá comórtas d'iriseoirí óga ar bun fé láthair aige TG4,Acadamh na h-Ollscolaíochta Gaillimh agus Cogg.
Tá ardú tagtha ar líon na gcainteoirí Gaeilge sa tír ó Dhaonáireamh na bliana 2016 ach laghdú i gceantair Ghaeltachta ar an líon cainteoirí laethúla.
An mhoill atá ar an gcóras naisiúnta leathanbhanda a chuir ar fáil i nDún na nGall.
Beidh cruinniú na Nollag ag Acadamh na Lianna in Ospidéal San Séamas i mBaile Átha Cliath Dé Sathairn ag 10 ar maidin. Eolas ag an Daithí dúinn ar an Acadamh agus an chruinniú.
Léiríonn staidéar atá déanta ag taighdeoirí i gColáiste na hOllscoile Corcaigh an dochar atá déanta do mhuinín an phobail i dtuairiscí nuachta mar gheall ar fhíseáin chogaíochta a athraítear le teicneolaíocht leis an dubh a chur ar an mbán. Labhair Aodh Ó Coileáin le Séamus Ó Scanláin.
Beidh dáimheanna éagsúla d'Acadamh Fódhla teacht le chéile arís agus fáilte roimhis bhaill nua.
Tá ag éirí go maith leis an gcúrsa Gaeilge do mhic léinn ó Ollscoil Western Washington atá ar siúl in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge i nGaoth Dobhair faoi láthair.
Tá cruinniú le bheith inniu ag Príomh-Stiúrthóir nua cheaptha RTÉ, Kevin Bakhurst le ionadaithe foirne an stáisiúin. Ghabh sé leithscéal faoin dochar a deir sé atá déanta don chaidrimh idir RTÉ agus an pobal, cén chaoi a n'éiroidh leis muinín a chothú in athuair in RTÉ?
Ag cur síos ar thaispeántas ealaíne leis an ealaíontóir Christine McBride a bheas a sheoladh go hoifigiúil sa Ghailearaí ar Pháirc Gnó Ghaoth Dobhair tráthnóna inniu, beidh an taispeántas ar súil sa ghailearaí go deireadh na míosa seo chugainn.
Tá tuairimí dá lorg ón bpobal ag an gCoimisiún Rialaithe Cumarsáide faoi na beartais is deireanaí atá dhá gcur chun cinn le dhul i ngleic le cam-scéimeanna teilichumarsáide sa tír seo.
Cén cineál dochar atá déanta do chlú RTÉ tar éis na conspóide le seachtain anuas agus cén chaoi a dtiocfaidh craoltóir seirbhíse poiblí as in athuair?
Chuir Aer Lingus in iúl inné gur dearnadh cibear ionsaí ar an aerlíne agus go bhfuil thart ar 5 mhíle duine atá fostaithe acu buailte chomh maith le roinnt daoine a bhíodh fostaithe ag an gcomhlacht.
Dhiúltaigh na comhlachtaí meáin shóisialta ar leo Facebook agus TikTok le cuireadh teacht os comhair coiste an Oireachtais an tseachtain seo chugainn chun a bpleananna don todhchaí a phlé.
D'fhógair an t-ollchomhlacht teicneolaíochta - Accenture go bhfuil 400 duine atá ag obair dóibh anseo in Éirinn le ligean chun bealaigh.
Ollscoil Teicneolaíochta na Mumhan dúnta ó briseadh isteach sa gcóras ríomhaireachta - imní faoin gcéad comhlacht nó eagraíocht mór eile a d'fhéadfaí fabhadh a thabhairt fúithi nó an é go mbeidh claí teorainn níos airde agus níos láidre le tógáil thimpeall ar chórais ríomhaireachta feasta?
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an tríú lá de mhí na Nollag. Is mise Siubhán Nic Amhlaoibh. Tá níos mó daoine ag teacht slán ó ailse ionrach anois ná riamh de bharr an fheabhais atá tagtha ar chúrsaí cóireála leighis agus mar go n-aimsítear an galar níos luaithe fosta. Is é ailse ionrach an cineál ailse a d'fhéadfadh leathadh ón áit ar aimsíodh é i dtosach go dtí codanna eile den chorp. De réir na bhfigiúirí is deireanaí ón Chlárlann Náisiúnta Ailse in Éirinn, tá an líon daoine a tháinig slán ó ailse ardaithe 50% le deich mbliana anuas. Den chéad uair tá os cionn 200,000 duine a bhfuil nó a raibh ailse orthu fós ina mbeatha, sin duine as gach 24. Dar leis an Ollamh Murray, níl sé go hiomlán soiléir go fóill cé mar a chuaigh an phaindéim Covid-19 i gcion ar chúrsaí ailse. Faoi láthair, ar sí, dealraíonn sé nach raibh an oiread cineálacha ailse á ndiagnóisiú i gcaitheamh na paindéime agus a bhí roimhe. Thángthas le deanaí ar an chéad druga chun scrios na hinchinne mar gheall ar Alzeimhers a mhoilliú. I ndiaidh blianta teipe, léiríonn an taighde úr seo gur féidir drugaí mar seo cóireáil a dhéanamh ar Alzheimers, rud nár síleadh go dtí seo. Dúirt Alzheimer's Research UK go raibh na torthaí "mór" agus "stairiúil". Ach níl ach éifeacht bheag ag an leigheas agus tá plé go fóill ar a thionchar ar shaol laethúil daoine. Dúirt an tOllamh John Hardy, duine de na príomhthaighdeoirí ar domhan atá taobh thiar den smaoineamh iomlán maidir le díriú ar an druga 30 bliain ó shin, go raibh sé dóchasach go bhfuil "tús le teiripí Alzheimer á fheiceáil againn". Dúirt an tOllamh Tara Spiers-Jones, ó Ollscoil Dhún Éideann, go raibh na torthaí “mór mar go bhfuil ráta teipe 100% againn le fada an lá”. Faoi láthair, tugtar drugaí eile do dhaoine a bhfuil Alzheimer orthu chun a gcuid comharthaí a bhainistiú, ach ní athraíonn aon cheann acu cúrsa an ghalair. Tá Cathaoirleach agus baill nua ceaptha ar choiste TG4. Tagann na hathruithe seo ó chinneadh bhord an stáisiúin brú a chur ar an Rialtas cur le stádas na meán Gaeilge. Fógraíodh inné go raibh cathaoirleach Bhord Údarás na Gaeltachta Anna Ní Ghallachair ceaptha ina Cathaoirleach ar Bhord TG4. Thug an Rialtas a mbeannacht inné do cheapachán Uí Ghallachair agus triúr eile ar bhord an stáisiúin – Seán Ó Cuirreáin, an t-iarchoimisinéir teanga, Róisín Ní Ráighne, stiúrthóir bainistíochta ag Dynamo Brand agus Aedín O'Leary, comhairleoir agus saineolaí airgeadais. Agus fáilte á cur aige roimh na ceapacháin, dúirt ceannasaí TG4 Alan Esslemont go raibh “athrú mór meoin ag teastáil sa stát seo maidir leis na meáin Ghaeilge”. Tiocfaidh Anna Ní Ghallachair i gcomharbacht ar Shiún Uí Raghallaigh mar chathaoirleach ar bhord TG4. Ceapadh Siún Ní Raghallaigh ina cathaoirleach ar Údarás RTÉ inné. Athcheapadh triúr eile ar bhord TG4 inné do thréimhse ceithre bliana eile – Mairéad Ní Nuadháin, colúnaí le Tuairisc, Siobhán Ní Ghadhra, Acadamh an Atlantaigh, agus Darach Ó Tuairisg, Fíbín. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS ailse ionrach - invasive cancer an Chlárlann Náisiúnta Ailse in Éirinn - the National Cancer Registry Ireland ráta teipe - failure rate comharthaí - symptoms ceapachán - appointment comharbacht - succession
Rinne grúpa atá báúil don Rúis cibirionsaí ar chóras ríomhaireachta Pharlaimint na hEorpa inné.
Míreanna cartlainne Raidió na Gaeltachta ón gCeathrú Rua le leath chéad bliain a bheidh faoi chaibidéal ag Cumann Béaloidis Choanamara tráthnóna.
Tuigtear go ndéanfaidh Meta, máthairchomhlacht Facebook fógra amárach go bhfuil siad leis na mílte dá gcuid oibrithe a leagan amach, tá 3,000 acu ag obair go díreach don chomhlacht in Éirinn agus 6,000 duine eile i gcomhlachtaí a chuireann seirbhísí tacaíochta ar fáil dhóibh sa tír seo.
Beannacht an Choimisiúin Iomaíochta agus Cosaint Tomhaltóirí, an CCPC, faighte ag árdán nua baincéireachta don fón póca, Synch, comhpáirtíocht de chuid na 4 phríomh bhainc in Éirinn.
Tá Elon Musk ag bagairt droim láimhe a thabhairt don mhargadh a bhí déanta aige an suíomh gréasáin agus meán sóisialta Twitter a cheannach, agus é den tuairim nach raibh bord an tsuímh macánta faoi mhéid cuntas bréige atá ann.
Bronnadh saibhreas de lámhscríbhinní Anthony J Doherty ar Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, agus tá an t-eolas uilig ag a garmhac Ciarán Mac Pháidín agus an léachtóir san Acadamh, Micheál Ó Domhnaill.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an naoú lá déag de mhí Feabhra. Is mise Ella Hassett. Vótáil comhairleoirí Comhairle Cathrach na Gaillimhe chun lána rothaíochta sealadach a chur ar ceal nuair a léirigh lucht gnó, áitritheoirí agus seirbhísí éigeandála na cathrach a n-imní faoi. I mí Mheán Fómhair 2021, mhol an comhairleoir Colette Connolly lána deighilte débhealaigh ar bhonn sealadach a chur ar thaobh an chósta de phromanáid Bhóthar na Trá i nGaillimh. Tháinig an vóta sin i ndiaidh beagnach ceithre uair a chloig díospóireachta. As na seacht gcomhairleoirí déag, ní raibh ach ceathrar díobh ar son an lána trí chíliméadar seo. Rinneadh comhairliúcháin phoiblí le déanaí, ina raibh seacht míle aighneacht, seasca faoin gcéad díobh sin i gcoinne an dhá bhealach a bhí leagtha amach. Beidh cruinniú speisialta ar siúl i mí an Mhárta chun an lána rothaíochta a phlé arís. Tá duais buaite ag fadscannán Gaeilge ag Féile Scannán Bheirlín. Bhuaigh an scannán dar teideal An Cailín Ciúin an Grand Prix sa rannóg Glúin/Generation ag Féile Idirnáisiúnta Scannán Bheirlín. Is é an chéad scannán Gaeilge a taispeánadh ag an bhféile agus tuairiscítear go bhfuair sé ceithre bhabhta bualadh bos ón lucht féachana sa Ghearmáin. Tugadh ardmholadh don chineamatagrafaíocht, don scór agus don aisteoir óg Catherine Clinch atá sa phríomhpháirt. Níl Catherine ach dhá bhliain déag d'aois agus is é seo a céad pháirt. Is é An Cailín Ciúin an chéad scannán fada ag an stiúrthóir Colm Bairéad agus ag an léiritheoir Cleona Ní Chrualaoi, ón gcomhlacht Inscéal. Tá an scannán bunaithe ar scéal de chuid Claire Keegan ina insítear scéal Cháit, cailín óg 9 mbliana d'aois ó theaghlach atá róphlódaithe agus mífheidhmiúil agus a chuirtear ar shiúl chun cónaí le tuismitheoirí altrama don samhradh í. Dé réir tuarascáil nua, tá an Fhraincis i mbaol a báis mar gheall ar mhéadú mór ar úsáid an Bhéarla sa Fhrainc. Sa tuarascáil, a scríobh an Académie Francaise nó Acadamh na Fraincise, cáintear an méid téarmaí agus focail Bhéarla atá á n-úsáid i gcáipéisí rialtais, sa litríocht chorparáideach agus i bhfeachtais eolais don phobal. Déantar cur síos ar neart samplaí den Bhéarla á úsáid in áit na Fraincise, mar shampla, tionscnamh comhshaoil i sléibhte Auvergne faoin ainm “zero emission valley” agus an teicneolaícht nua “Easy Drive” a úsáideann comhlacht carranna Renault. Dúirt údair na tuarascála go bhfuil an úsáid sin ag cur as do chomhréir na teanga agus ag deighilt na tíre ar bhonn teangeolaíochta. Bunaíodh an t-Acadamh sa bhliain sé déag triocha a cúig agus daichead intleachtóirí a bhíonn ina mbaill de, ar a dtugtar na ‘buanlaochra'. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS áitritheoirí - residents comhairliúcháin phoiblí - public consultations mífheidhmiúil - disfunctional tuismitheoirí altrama - foster parents comhréir - syntax buanlaochra - immortals
Labhraíonn Siobhán Ní Ghadhra le Seán faoina comhlacht nua Acadamh an Atlantaigh, cúrsa nua a bheidh ar fáil d'éinne le suim acu bheith ag obair san earnáil scannánaíochta agus stiúideonna nua (Atlantic Studios) atá a fhorbairt i nGaillimh. Faighimid amach faoina cuid oibre le Danú Media, a thaithí sa scannánaíocht agus go leor eile.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an dara lá déag de mhí Feabhra. Is mise Niall Ó Siadhail. Deirtear go bhfuil Uachtarán Stáit Aontaithe Mheiriceá, Joe Biden, chun ordú forghníomhaithe a shíniú a scaoilfidh seacht mbilliún dollar de chúlchiste Afganastánach. D'fhág rialtas daonlathach deireanach na hAfganastáine an t-airgead i mbanc an Chúlchiste Fheidearálaigh i Nua-Eabhrac agus tá sé calctha ó shin i leith mar ní raibh sé soiléir cé leis an t-airgead. Anois, ceaptar go roinnfear an t-airgead idir íospartaigh sceimhlitheoireachta i Meiriceá, mar shampla daoine muinteartha leo siúd a fuair bás san Ionad Trádála Domhanda in 2001, agus daoine leochaileacha san Afganastáin féin – fad is nach mbeidh an Talaban ábalta lámh a leagan air. D'fhógair Cressida Dick go mbeidh sí ag éirí as a post mar Choimisinéir na bPóilíní i Londain i ndiaidh do Mhéara Londan Sadiq Khan insint di nach bhfuil muinín aige aisti. Cé gurb í Dick an chéad bhean riamh sa ról, tharla go leor scannal le déanaí a nochtann cultúr nimhiúil san fhórsa maidir le gnéasachas agus ciníochas. Dhúnmharaigh oifigeach de chuid an fhórsa Sarah Everard beagnach bliain ó shin, agus cáineadh an fórsa go minic as an dóigh a caitheadh le mná. Roinn oifigigh eile grianghraif de dheirfiúracha a dúnmharaíodh i bpáirc i dtuaisceart Londan. Bhí Dick ina ceannasaí nuair a maraíodh Jean Charles de Menezes in 2005. Fuair an Bhrasaíleach óg bás mar cheap na póilíní gur sceimhlitheoir a bhí ann, rud a bhí go hiomlán bréagach. Cúrsaí scannánaíochta anois. Fuair roinnt Éireannach ainmniúchán do ghradam Oscar an tseachtain seo. Ainmníodh Ciarán Hinds ó Bhéal Feirste Thuaidh agus Jessie Buckley ó Chill Airne sa chatagóir “aisteoir tacaíochta is fearr” agus an t-amhrán “Down To Joy” leis an cheoltóir conspóideach Van Morrison sa chatagóir “amhrán nua is fearr”. Fuair an scannán Belfast, ina léirítear tús na dTrioblóidí trí shúile buachalla óig, seacht n-ainmniúchán san iomlán, “script scannáin nua is fearr”, “scannán is fearr” agus “stiúrthóir is fearr” san áireamh, agus ciallaíonn sé sin go bhfuil ainmniúcháin ag Kenneth Branagh i níos mó catagóirí ná aon duine eile, cé nár bhain sé Oscar go fóill. Ar an drochuair, níor éirigh le Ruth Negga ná Caitríona Balfe ainmniúchán a fháil. Dúirt an t-iriseoir Malachy Clerkin gur léir go bhfuil claonadh frith-Mhuineacháin ag an Acadamh. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS ordú forghníomhaithe - executive order cúlchiste - reserve (of money) calctha - frozen (of funds) gnéasachas - sexism sceimhlitheoir - terrorist conspóideach - controversial claonadh frith-Mhuineacháin - anti-Monaghan bias
Beidh an tseirbhís teilifíse TG4 ag ceiliúradh ceathrú céid ar an bhfód oíche Shamhna.
Thug Frances Haugen tuilleadh eolais faoi FB & na droch chleachtais a chuireann as go ghasúir a raibh eolas acu fúthu.
Sraith léachtaí, 'Léachtaí um lón', á eagrú ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge ag tosú ar an Aoine.
Atá ag obair ar Fhoclóir Stairiúil na Gaeilge - modern Irish, c1600-2000. Agus cuireann se síos fosta ar leabhar atá le cur i gcló ar an bhliain seo chugainn faoi fhéilte agus toibreacha bheannaithe.
jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/yduvpo8p Dictionary by. Published by the Royal Academy. Foclóir Mháirtín Uí Chadhain foilsithe ag an Acadamh Ríoga. Máirtín Ó Cadhain is best known to the Irish language community as a short story writer and novelist but from today his work will be available as a dictionary and linguist. Is fearr aithne ag pobal na Gaeilge ar Mháirtín Ó Cadhain mar ghearrscéalaí agus úrscéalaí ach ón lá inniu amach beidh fáil ar a shaothar mar fhoclóirí agus mar theangeolaí. The Royal Irish Academy compiled Máirtín Ó Cadhain 's Dictionary of half a million words of text - and this is only the first half of the lexicographical work. Is iad Acadamh Ríoga na hÉireann a chnuasaigh Foclóir Mháirtín Uí Chadhain ina bhfuil leath mhilliún focal de théacs - agus níl sa mhéid seo ach an chéad leath den saothar foclóireachta. Máirtín Ó Cadhain spent ten years working on this lexicographical work which was made available online today by the Royal Irish Academy. Deich mbliana a chaith Máirtín Ó Cadhain i mbun oibre ar an saothar foclóireachta seo a chuir Acadamh Ríoga na hÉireann ar fáil ar líne inniu. The man from An Gúm 'Ghlaisán Ghlais in Spiddal started the work as part of an Irish - English lexicography project - he sent the first share of words to An Gúm in 1937 and continued until 1946. Is mar chuid de thogra foclóireachta Gaeilge-Béarla a bhí ag an Ghúm a thosaigh fear an Chnocáin Ghlais sa Spidéál ar an obair – chuir sé an chéad sciar focail chuig an Ghúm i 1937 agus lean sé ar aghaidh go dtí 1946. Although many of the words he collected have been included in the Irish-English dictionary (edited by Néill Uí Dhónaill) published in 1977, this is the first time since they were collected that the words are available to anyone other than scholars, lexicographers and the staff of the Royal Academy. Cé gur cuireadh roinnt mhaith de na focail a bhailigh sé isteach san fhoclóir Gaeilge-Béarla (faoi eagarthóireacht Néill Uí Dhónaill) a foilsíodh i 1977, seo é an chéad uair ó bailíodh iad atá na focail ar fáil d'aon duine seachas scoláirí, foclóirithe agus foireann an Acadaimh Ríoga. The work compiled by Cadhnach contains over 1.1 million words of text but only half of them are being made available by the Academy today under the name Foclóir Mháirtín Uí Chadhain. Tá breis is 1.1 milliún focal de théacs sa saothar a chuir an Cadhnach le chéile ach níl ach an leath chuid acu á gcur ar fáil ag an Acadamh inniu faoin ainm Foclóir Mháirtín Uí Chadhain. The Academy will now work on the other half but this in itself is an achievement. Rachaidh an tAcadamh i mbun oibre ar an leath eile anois ach is éacht an méid seo féin. Dr. explained. Mhínigh an Dr. Charles Dillon, editor of the dictionary project, told Nuacht that Foclóir Uí Chadhain is of paramount importance because it is one of the few Irish - Irish dictionaries we have. Charles Dillon, eagarthóir an togra foclóireachta, do Nuacht go bhfuil tábhacht as cuimse le Foclóir Uí Chadhain de bhrí go bfhuil sé ar an bheagán foclóirí Gaeilge-Gaeilge atá againn. "An Irish language dictionary that Máirtín Ó Cadhain devised from the beginning and set out to provide. "Foclóir Gaeilge Gaeilge a cheap Máirtín Ó Cadhain ón tús agus a chuir sé faoina choinne a chur ar fáil. It is a valuable source and example for anyone wishing to provide a contemporary Irish-Irish dictionary. " Foinse agus sampla luachmhar atá ann don té a bheadh ag iarraidh foclóir Gaeilge-Gaeilge comhaimseartha a chur ar fáil." But he said that this work challenged the team working on it in that they were used to dealing with bilingual dictionaries in Irish. Ach dúirt sé go dtug an saothar seo dúshlán don mheitheal a bhí ag obair air sa mhéid go raibh siad cleachtaithe sa Ghaeilge le bheith ag plé le foclóirí dátheangacha. "The definition of a word is often in English or in Irish, but here is the headword,
Tá cód díchriptithe faighte ón ngrúpa a rinne an t-ionsaí ar chóras ríomhaireachta na Feidhmeannachta Sláinte & na Roinne Sláinte
Tá Aivaras Uosis ar champa cispheile i Lanzarotte fé láthair. Is déagóir óg ón nDaingean é agus sé mian a chroí ná a shaol a chaitheamh leis an gcispheil.
jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/ycv4sawv 10,000 letters written by American migrants awarded to NUI Galway. 10,000 litir a scríobh imircigh i Meiriceá bronnta ar OÉ Gaillimh. Northwestern Reporter An American historian has donated a collection of 10,000 letters written by Irish immigrants to America over the past 400 years to NUI Galway. Tuairisceoir an Iarthuaiscirt Tá bailiúchán de 10,000 litir a scríobh imircigh as Éirinn go Meiriceá le 400 bliain anuas bronnta ag staraí Meiriceánach ar Ollscoil na hÉireann i nGaillimh. American researcher Kerby A. Is é an taighdeoir Meiriceánach Kerby A. Miller donated the collection to the University. Miller a thug an bailiúchán don Ollscoil. Acadamh na hOllscoile in Gaoth Dobhair in Co Donegal will screen and index the material for future public publication online. Déanfaidh Acadamh na hOllscoile i nGaoth Dobhair i gCo Dhún na nGall scagadh agus innéacsú ar an ábhar lena chur ar líne go poiblí amach anseo. The University says that "these documents are a window into the life of Ireland and America in the long run and are a wonderful gift to the people of the country from which these emigrants have left for centuries." Deir an Ollscoil gur "fuinneog ar shaol na hÉireann agus Mheiriceá sa tréimhse fhada atá sna cáipéisí seo agus gur bronntanas iontach iad do mhuintir na tíre ónár fhág na himircigh seo leis na céadta bliain." The collection donated by the American historian Kerby A Miller to the university in Galway is the view of Irish immigrants leaving their homeland for 400 years. Dearcadh na n-imirceach as Éirinn ar a dtírín dúchais a bhí orthu a fhágáil le 400 bliain atá sa bhailiúchán atá tugtha ag an staraí Meiriceánach Kerby A Miller don ollscoil i nGaillimh. That personal attitude is reflected in a collection of letters from immigrants that Miller has collected over the past 50 years. Tá an meon pearsanta sin le feiceáil i mbailiúchán litreacha ó imircigh a chruinnigh Miller le breis is 50 bliain anuas. Professor Breandán Mac Suibhne, Director of Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, says that Miller himself spent some years here in the seventies seeking detailed information on emigration from Ireland to America. Deir an tOllamh Breandán Mac Suibhne atá ina Stiúrthóir ar Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, gur chaith Miller é féin tamall de bhlianta anseo sna seachtóidí ag cuartú mioneolas ar an imirce as Éirinn go Meiriceá. "He wanted to know what the ordinary Irish people thought had left this country of emigration. "Bhí sé ag iarraidh a fháil amach caidé a shíl gnáthmhuintir na hÉireann a dfhág an tír seo den imirce. He did not want to find all that information in books or in newspapers. Ní raibh sé leis an eolas sin uilig afháil i leabharthaí ná i nuachtáin. But he thought he would find that information in letters composed by the emigrants themselves, and began his collection of letters, transcribing them, passing the basics back to people and then analyzing them. Ach mheas sé go bhfaigheadh sé an t-eolas sin i litreacha a chum na himircigh iad féin, agus thoisigh sé a chruinniú litreacha, á dtras-scríobh, ag cur na mbunrudaí ar ais chuig daoine agus ag déanamh anailís ansin orthu. He found that the Irish people viewed emigration as an exile and that is what comes out of these letters, "says Breandán. Fuair sé amach gur dhearc cosmhuintir na hÉireann ar an imirce mar a bheadh deoraíocht ann agus sin an rud is mó a thig amach as na litreacha seo," arsa Breandán. Breandán says that Miller has donated a huge treasure trove of Irish ideas abroad to a University in Ireland: "When Miller decided that his collection of letters was to come to Ireland, there was no better place for the subject. this is the National University of Ireland, Galway. Deir Breandán go bhfuil cúis ar leith a bhfuil an taisce ollmhór de smaointe na nGael thar lear bronnta ag Miller ar Ollscoil in Éi...
Tá Oidhreacht Chorca Dhuibhne, i mBaile an Fhirtéaraigh, le tús a chur go gairid le Diplóma sa Ghaolainn, i gcomhar le Acadamh na Ollscolaíochta Gaeilge, cúrsa a mhairfidh ar feadh dhá bhliain.
Is de bhunadh Ard a’ Reatha é Breandán atá ina phost úr le thart fá mhí anois, ag cur síos ar a phost úr, a chuid suime i gcúrsaí staire agus a shaol oibre go dtí seo.
Na socruithe atá a ndéanamh san Acadamh maidir le daltaí ag filleadh ar champas na hollscoile agus an dóigh a bheas an ghéarchéim sláinte ag cur isteach ar chúrsaí acu.
Tá App nua a dhéanann Ríanú Teagmhála COVID-19 ar fáil inniu - cén chaoi a n-oibreoidh sí agus an mbeidh sonraí cosanta?
Blag scríofa ag ball den Acadamh Ríoga faoi úsáid na Gaeilge le linn géarchéim Chovid 19 & súil aici go spreagfaidh an teanga spiorad an chomhphobail lenár mbealach a dhéanamh amach as an ngéarchéim.
Ar an gclár seo bhí Somhairle Mag Uidhir ó Raidió Fáilte atá caint linn faoin mBreatimeacht agus cúrsaí ó thuaidh ceithre lá tar éis don Ríocht Aontaithe an tAontas Eorpach a fhágáil. Chomh maith leis sin d'éisteamar siar le hagallamh a rinne an tOllamh Kevin Scannell linn le gairid tar éis dó bogadh go Gaillimh chun scoláireacht Fulbright a dhéanamh ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge ar an gCeathrú Rua faoina scoláireacht agus a chuid taighde faoin nGaeilge ar líne agus eile.
Ar an gclár seo bhí an tOllamh Kevin Scannell atá díreach tar éis bogadh go Gaillimh chun scoláireacht Fulbright a dhéanamh ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge ar an gCeathrú Rua ag labhairt linn faoina scoláireacht agus a chuid taighde faoin nGaeilge ar líne agus eile. Chomh maith leis sin bhí Ciarán Mac Guill ag labhairt linn faoin nGaeltacht sur Seine - grúpa Gael i bPáras na Fraince - a gcuid imeachtaí is eile.
Saor ollscoil na nGael.
The idea of the existence of a soul or life-force which exists independently of the body is of considerable antiquity. In folk tradition, the soul was understood to depart the body, not just at the moment of death (where it was said to leave through the crown of the head), but during sleep (where it departed the body via the mouth in the appearance of a small creature or insect). For this 13th edition of Blúiríní Béaloidis (marking one year on the air!) hosts Jonny Dillon and Claire Doohan explore popular conceptions of the soul in folk tradition; from offerings left by our forebears to the souls of their departed ancestors, to those souls who return from the otherworld in need of help (or to exact revenge). From the lovers whose bonds transcend death, to tobacco spirits in need of prayer, join Claire and Jonny as they turn their thoughts to those who have gone before, and to those lost souls who wander among us still, between nightfall and cock-crow. And a special word of thanks this month to our colleagues Mícheál and Réiltín at Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Doirí Beaga, who kindly allowed us to use an audio sample from the bealoideasbeo.ie project, for which we are extremely grateful.
Cén uair a thosaigh Kevin Scannell ar an loganú agus cén sprioc a bhí (agus atá) aige? Ghlaoigh Teic na nGael ar Kevin Scannell trí Skype agus seo cuid den comhrá a bhí againn faoi an Ghaeilge, ríomhaireacht agus sárobair an ríomhachadamh (An t-Acadamh un Logánú). Tá Kevin Scannell ag obair mar léachtóir in Ollscoil St. Louis, is Meiriceánach é a chuireann an-suim sa nGaeilge (ar ndóigh!) ní amháin go bhfuil suim aige inti ach tá sár obair déanta aige go dheonach ar son na Gaeilge. Buíochas leat a Khevin as ucht an obair ar fad agus as ucht do chuid ama. Ba iontach labhairt leat.
Clár ag breathnú ar mhúineadh is ar fhoghlaim na Gaeilge i Meiriceá Thuaidh is ar fud an domhain. Labhraíonn Maidhc Newell linn ó 'Chumann na Gaeilge i mBostún' faoin nGaeilge i measc na nGael-Mheiriceánaigh is na hÉireannaigh i mBostún agus faoi imeachtaí samhraidh an Chumainn. Cloisfimid ó roinnt mac léinn ó Mheiriceá, ó Cheanada is ón Eoraip atá ag caitheamh seala ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge ar an gCeathrú Rua ag cur feabhais ar a gcuid Gaeilge don samhradh. Ar deireadh, labhraímid le hEoin Ó Catháin a mhúineann an Ghaeilge in Ottawa, Ceanada faoi fhoghlaim agus faoi mhúineadh na Gaeilge thar sáile sa lá atá inniu ann.