Podcasts about ciceronis

Third declension is Latin's “catch-all” category for nouns. Into it have been put all nouns whose bases end with consonants -- yep, any consonant! That makes third declension very different from first and second declension. First declension, as you'll remember, is dominated by a-stem nouns like femina and cura. Second declension is dominated by o- or u-stem nouns like amicus or oculus. Because of those vowels, we are given a bit of consistency within those declensions… The same is not true of third declension where one form, the nominative singular, is affected by the fact that its ending -s runs into the wide variety of consonants found at the ends of the bases of third-declension nouns, and the collision of those consonants causes irregular forms to appear in the nominative singular.  That's the (malus) bad news.  The (bonus) good news is that only one case and number is affected by this, the nominative singular.  All the other case endings begin with vowels, and consonants-running-into-vowels does not create the same kind of problem that consonants-running-into-consonants does.  Thus, after the nominative singular, third-declension forms are regular and predictable.(Yay!) Let's look at some patterns that are useful in helping you memorize irregular third declension nominative singular forms. If a base ends in -g- or -c-, when it's combined with a nominative singular ending -s, normally the nominative singular ending will appear as -x, such as rex, regis, meaning “king” or lex, legis, meaning “law,” pax, pacis, meaning “peace,” vox, vocis, meaning “voice,” dux, ducis, meaning “leader,” and lux, lucis, meaning “light.”  If the base ends in -t-, -nt-, or -d- and runs into the -s, most often what will happen is the nominative singular will end in -s, sometimes -ns, such as virtus, virtutis, meaning “courage,” civitas, civitatis, meaning “state,” salus, salutis, meaning “health,” and laus, laudis, meaning “praise.”  If the base ends in -on- or -in- and runs into the -s, it will contract down all the way to the letter -o such as: homo, hominis, meaning “human,” virgo, virginis, meaning “girl,” or the name Cicero, Ciceronis, meaning “Cicero,” the great Roman orator.  If the base ends in -r-, when -s is added, the nominative singular will be -er, as in pater, patris, meaning “father,” mater, matris, meaning “mother,” and frater, fratris, meaning “brother.” 4  If the base ends in -ar- with -s added, it will remain as -ar, as in Caesar, Caesaris, meaning “Caesar” the Roman general, or exemplar, exemplaris, meaning “example.”  If the base ends -or and is a masculine or feminine noun, with -s added it stays as -or, as in labor, laboris, meaning “work,” amor, amoris, meaning “love,” and soror, sororis, meaning "sister.” • If the word is -or or -er and is neuter, with -s added it will change to -us ─ remember there's no ending being added here so it's actually a different contraction from amor or labor ─ such as tempus, temporis, meaning “time,” corpus, corporis, meaning “body,” opus, operis, meaning “work,” and genus, generis, meaning “sort” or “kind.”  If the base ends in -it- and -s- is added, the result will be either -es or -ut, as in miles, militis, meaning “soldier,” or caput, capitis, meaning “head.”  If the base ends -ul or -ol and -s is added, the result is either -ul or -ol in the nominative singular, such as sol, solis, meaning “sun,” or consul, consulis, meaning “consul,” a high executive officer in Roman government. This should drive home the point that third declension is a “catch-all” category and, if all these irregularities make third declension seem overly complicated, remember that these irregularities involve only the nominative singular. If these patterns do not help you in memorizing, please feel free to ignore them.  --- Support this podcast: https://podcasters.spotify.com/pod/show/liam-connerly/support

Hoc in episodio, Timotheus et Catherina epistulam Ciceronis (ad Atticum) legunt. Epistula cenam opiparam tractat.

Cicero Augustinum fecit Christianum? In libro tertio Confessionum Augustinus narrat quo modo Ciceronis verba suum animum mutaverint. ______________________ Did Cicero turn Saint Augustine into a Christian? In the third book of the Confessions, Saint Augustine narrates the effect of reading Cicero on his life. ______________________________________________ Paginarum nexus: Twitter: https://twitter.com/litteraechristi​ Youtube: https://youtu.be/nOgWAio3BYk #latin​ #latinpodcast​ #latineloquor​ #christianlatin​ #ecclesiasticallatin​ #ecclesia​ #ecclesiacatholica​ #SaintAugustin #Augustinus #Sanctus Augustinus #confessions #confessiones

Post sermonem de scuta Minervae cum Penelope, bracchia et cubita amicarum nostrarum Ciceronis et Eleae retorsimus et illi ad nos 'voicememos' miserunt de cibis exoticis - sed, verum - mirabile dictu - nos recogitavimus et themam volvimus et nonnullas novas de ipso voabulo 'exotico' tractamus. Hoc episodion est pars prima sermonum.

Faber et Augustus opiniones duas, alteram Ciceronis alteram Senecae, de naturae largitate quae eadem omnibus non est comparant et rogant utrum inter se congruant necne. Cur nobis est terra parca sed bestiis ceteris liberalis larga ferax? "Nos vero," ait Cicero [de finibus 2.111], "siquidem in voluptate sunt omnia, longe multumque superamur a bestiis, quibus ipsa terra fundit ex sese pastus varios atque abundantes nihil laborantibus, nobis autem aut vix aut ne vix quidem suppetunt multo labore quaerentibus. nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest. quid enim tanto opus est instrumento in optimis artibus comparandis?" Sed contra Seneca [dialogus 12.11.1] "nihil homini natura quod necessarium faciebat fecit operosum."

Tres amici, quorundam nominibis clamatis, epistulam Ciceronianam (Cic. Fam. 9.2) tractare pergunt necnon pendent utrum cum amicis humanis an cum libris potius iter faciant. Qui libri, qui scriptores sunt tibi amicissimi? Certiores nos facias aut hac in pagina (infra) aut apud Prosopobiblion (“Facebook“) aut pipiando (“tweeting”) @QDicitur–adice #QDPod123. Quomodo Dicitur?... Read more »

Tres amici, nugis quibusdam communicatis, epistulam Ciceronianam (Cic. Fam. 9.2) a Catherina propositam considerant. Estne liber cui suscenses vel cuius te (sub)pudet? Certiores nos facias aut hac in pagina (infra) aut apud Prosopobiblion (“Facebook“) aut pipiando (“tweeting”) @QDicitur–adice #QDPod122. Quomodo Dicitur? Podcast: Episode 122 by Justin Slocum Bailey, Gus Grissom, Catherine... Read more »

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 250-265 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 250-255: Antonius confitetur scientiam iuris civilis posse aliquantum oratori prodesse; admonet autem multa et magna et difficilia esse ea quae vere sunt oratori necessaria, qua de causa non vult industriam oratoris in plura studia (minus necessaria, ut ius civile) distrahere. Capitula 256-261: Reliqua vero studia quae Crassus oratori imposuerat (h.e. historia, prudentia iuris publici, e.q.s.) etiam si adiuvant oratorem, non sunt necessario comprehendenda multumque temporis requirunt. Ergo secundum Antonii senentiam orator est is qui accommodate ad persuadendum potest dicere; qui non debet in omnibus studiis versari sed potius in hoc uno opere (sc. dicendi in foro ac iudiciis) tempus omne suum conferre. Capitula 262-265: Crassus petit ab Antonio ut, quoniam totum munus oratoris angustiis finibus circumdederit, exponat tandem praecepta atque propria officia oratoris; sed hunc sermonem in posterum diem differt. Scaevola invitus domum discedens salse ac comiter Antonium vellicat. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 234-250 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 234-245: Antonius negat ius civile oratori perutile esse. In iis enim ipsis causis in quibus ius civile tractatur, solet esse summa dissensio de ipso iure inter peritissimos eius rei; orator igitur is in tali causa superior discessurus est qui est eloquentissimus, non iuris peritissimus. Cum autem absit magna dissensio de iure, causae quoque non solent exstare. Capitula 246-250: Dubium etiam est utrum ius civile multum delectationis adferat. Antonius negat se umquam scientiam eius desiderasse dum causas dicit. Orator potest secundum eius sententiam sine damno esse communi ac vulgari scientia iuris civilis contentus; si quando causa ad oratorem delata erit in qua opus erit tali scientia, orator facile poterit auxilium ab peritioribus petere. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 219-233 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 219-226: Antonius negat philosophiam esse oratori necessario percipienda ostenditque ipsum Crassum non multum philosophia uti dum causas dicit. Capitula 227-233: Antonius etiam probat aliquot bonos viros et philosophiae deditos propter eam philosophiam minus bene se in causis defendere potuisse, inter quos Publius Rutilius Romanus et ille Socrates Graecus. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 204-218 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 204-208: Mucius oratiunculam Crassi laudat; Sulpicius autem rogat ut Crassus paulo latius de ipsa arte disserat. Crassus hunc laborem Antonio imponendum censet; Antonius quamvis invitus morem Crasso gerit, sed imperat ne ornata oratio de arte et doctrina exspectetur; nam negat se umquam artem didicisse, polliciturque se dicturum tantum de iis rebus quae ipse in usu atque in causis invenerit. Capitula 209-218: Antonius dicit se oratorem terminis angustioribus definire quam Crassus; sibi enim oratorem videri eum non qui omnem omnium rerum scientiam comprehenderit sed tantum qui et verbis et sententiis uti possit in causis forensibus atque communibus, quique praeterea sit instructus voce et actione et lepore quodam. Negat Antonius scientiam omnium rerum oratori necessariam esse; concedit tamen oratorem debere multa non ut sua possedisse sed ut aliena libasse ne oratio sua sit rudis careatque iucunda multarum rerum varietate. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 185-203 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 185-192: Crassus dicit scientiam iuris civilis non modo necessariam esse sed etiam satis facilem ad consequendum ac percipiendum. Capitula 193-203: Pergit Crassus laudare ius civile etiam propter delectationem et honorem quas adferre potest. Finem facit dicens se non omnia de dicendi ratione exponere posse sed tantum digitum ad fontes unde hauriantur intendere. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 160-184 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 160-166: Omnes rogant Crassum ut ea quae dixit brevissime de praeceptis dicendi ac exercitationibus dilatet. Crassus autem incipit de iure civili disserere. Capitula 167-184: Crassus permultis exemplis atque argumentis fretus dicit scientiam iuris civilis esse oratori perfecto necessariam. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 137-159 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 137-147: Crassus brevissime proponit ea communia et contrita praecepta dicendi quae ipse didicit adulescens. Dicit autem ea praecepta non tam necessaria esse ad bene dicendum quam ipsa exercitatio. Capitula 148-159: Rogatus ab Sulpicio Crassus (iterum brevissime) profert et exercitationes oratori utiles et res eidem perdiscendas. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 96-136 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 96-101: Sulpicius gaudet se et Cottam tali sermoni forte fortuna interesse et rogat Crassum ac Antonium ut uterque quid sentiat de omni genere dicendi aperiat. Crassus primo recusat; tum Cottae urgenti promittit se responsurum. Capitula 102-109: Crassus rogatur ab Sulpicio utrum existimet artem aliquam esse dicendi. Post brevem moram atque recusationem, respondet ea quae rhetores doceant non proprie ‘artem’ esse appellanda sed fortasse vulgari sensu posse vocari ‘artem’; adfirmat tamen alia exstare maiora quae ad consequendam eloquentiam conducant. Capitula 110-121: Antonius Crassum hortatur ut exponat quas res putet ad dicendum plus prodesse quam eam ‘artem’ quam rhetores profiteantur. Crassus respondet primum naturam ipsam atque ingenium vim maximam ad dicendum adferre. Perfectus igitur ac integer orator debet omnibus vitiis carere; etiam decet eum ob magnitudinem gravitatemque muneris pertimescere aliquantum dum orationem habet. Capitula 122-136: Omnes Crasso adsentiuntur Antoniusque duas causas cur oratores summi saepe ita in dicendi exordio timeant proponit. Tum repetit eam sententiam Crassi qua dixit aliquas res a natura datas esse oratori omnino necessarias. Sulpicius dicit se timere ne tales res sibi et Cottae desint; Crassus respondet se facile perspicere eorum summum ingenium esse ac studium neque quidquam ex talibus rebus eis deesse. Cotta autem a Crasso poscit ut dicit igitur quid praeter eas res a natura datas oratori sumendum esse putet. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 74-95 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 74 - 79: Scaevola dubitat num quis existere possit qui facultatem ornatissime dicendi adeptus etiam ceteras omnes artes et doctrinas complectatur; praesertim cum Crassus ipse (qui omnium opinione sit optimus orator) neget se id consecutum esse. Crassus respondet se numquam vacavisse aliis rebus discendis propter sua negotia in foro et iudiciis; hominem autem existere posse in futurum qui non modo tam bene dicat quam ipse, sed etiam illa alia discere et cognoscere possit quibus sibi non contigerit operam dare propter nimias occupationes. Capitula 80-95: Antonius sententiam Crassi laudans nihilominus dicit id perdifficile esse ut orator omnium rerum atque artium rationem comprehendat.  Antonius porro describit disputationem quam audiverat Athenis inter philosophos de officio et de ratione oratoris: Menedemus proposuit quandam prudentiam esse constituendarum et regendarum rerum publicarum, quam orator possit sine philosopia adipisci. Charmadas negavit quemquam posse facultatem dicendi adsequi nisi qui philosophorum inventa didicisset; Menedemus contra dixit Demosthenem optime et callide dixisse, quamquam orator fuisset non philosophus. Charmadas respondit Demosthenem aut id ingenio potuisse aut propterea quod discipulus fuisset Platonis. Antonio Charmadas etiam visus est probare nullam esse artem neque artificium dicendi: nullos rhetores qui artem dicendi profiterentur umquam ipsos disertos fuisse et contra multos bonos oratores exstitisse qui tamen numquam operam studiis rhetoricis dedissent. Antonius tum hac opinione adductus scripsit libellum in quo statuit disertos homines multos esse, nullos tamen vere eloquentes; nam secundum eius opinionem diserti sunt qui possunt satis acute et dilucide dicere, eloquentes vero qui, omnia quae ad dicendum pertinent memoria continentes, magnificius et mirabilius dicant de qualibet re. Antonius dicit talem oratorem vere eloquentem nondum exstitisse sed fortasse aliquando futurum esse. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 45-73 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 45-60: Crassus Scaevolae respondet: Etsi philosophi volunt id tantum oratori concedere, ut possit bene et copiose dicere in iudiciis et contionibus, multa tamen etiam in hac una re ei tribuunt; quia tum opus erit dicere de moribus humanis, de lege, de iure, de statu rei publicae; nullus autem orator poterit bene et perite de his rebus loqui nisi ea omnia bene intellexerit.  Ergo licet sane dicere quasdam esse partes proprias philosophorum; philosophi enim possunt melius et penitius scire de legibus, de pace, de bello, de iure. Orator autem perfectus debet et poterit satis bene intellegere eas res ut possit ornate et copiose dicere. Capitula 61-73: Crassus: Hoc autem fortasse minus probari potest, sed nihilominus dicendum videtur: etiamsi scientia rerum obscuriorum (ut mathematicae, physicae) est propria philosophorum, si quis tamen velit ornate et bene dicere de talibus rebus, oratoris facultate opus erit; necesse igitur est ut orator perfectus de quacumque re dicere possit. Crassus confitetur hoc nimis magnum fortasse videri (ut possit semper orator "quacumque de re" loqui); asseverat autem oratorem posse saltem ab peritioribus doceri de qualibet arte, ita ut etiam melius de hac arte dicat quam ii qui eam docuerint.  Ergo, omnes oratores debent de vita et moribus omnino perdiscere quia haec sunt necessaria in iudiciis et contionibus; ceteras partes philosophiae et humanitatis poterunt cum opus fuerit discere; optimus autem quisque orator etiam in iis ceteris rebus satis bene instructus erit, licet non sit tam peritus quam philosophus. Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 24-44 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 24-29: Cicero dicit se olim audisse haec omnia quae narraturus sit ab Gaio Aurelio Cotta, qui sermoni interfuit. Anno nonagesimo primo a.C.n., tribunus plebis et consul Romanus inter se rixabantur de iudiciis Romanis exercendis. Diebus ludorum Latinorum (cum iudicia non haberentur) Lucius Licinius Crassus, orator praeclarissimus et fautor tribuni plebis, se in Tusculanum suum contulit cum socero suo Quinto Mucio Scaevola et amico Marco Antonio. Etiam Gaius Aurelius Cotta et Publicius Sulpicius Rufus, minores natu et studiosi illorum gravissimorum hominum, aderant. Primo die de temporibus atque difficultatibus rei publicae omnes collocuti sunt; postero die, consederunt sub arbore et Crassus sermonem de studio dicendi intulit ut eorum animi relaxarentur ex priore sermone de turbulento rei publicae statu. Capitula 30-34: Crassus primum laudat Sulpicium et Cottam quia adhuc adulescentes iam bene audiant propter facultatem dicendi. Pergit etiam laudare artem oratoris ac oratores multis de causis asseveratque tales homines esse omnibus civitatibus necessarios. Capitula 35-44: Scaevola respondet se assentire cetera neque posse concedere haec: unum, quod civitates ab oratoribus constitutas et conservatas dixerit Crassus; alterum, quod extra forum et iudicia statuerit oratorem in omni genere humanitatis perfectum. Hoc Sulpicio videtur esse nimiae arrogantiae; Crassum igitur hortatur ut tantum profiteatur oratores posse haec tria consequi: facere causam quamque probababiliorem; facilius aliis persuadere in contionibus sententiisque dicendis; prudentibus hominibus videri bene dicere, stultis etiam vera.   Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Ciceronis De Oratore - Liber Primus - Capitula 1-23 Brevis descriptio earum rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 1-5: Cicero hunc librum mittit sive dedicat Quinto fratri, qui solet in disputationibus de arte oratoris dissentire, quod Cicero dicit eloquentiam artibus contineri, Quintus autem elegantiam in quodam genere ingenii atque exercitationis positam esse putat. Capitula 6-15: Miratur Cicero tam paucos et esse et fuisse bonos oratores cum sint tot homines in alio quovis genere excellentes (ut philosophos, imperatores, eos qui rem publicam gubernant). Capitula 16-23: Cicero hanc paucitatem bonorum oratorum ponit in varietate rerum ex quibus ars bene dicendi constat. Nam adeo difficile est haec omnia consequi ut admodum rari proveniant oratores qui officium illius muneris implere possint.    Quaedam de toto opere deque libro primo generatim Liber cui index est De Oratore scriptus est a Marco Tullio Cicerone anno quinquagesimo quinto a.C.n. (h.e. 55). Materies quae agitur est ars bene dicendi sive ars oratoris; ut hanc materiem (de qua antea iuvenis in libro qui inscribitur De Inventione disseruerat) elegantius atque magis philosophice tractaret, Cicero non aride praecepta atque exercitationes artis proposuit sed potius colloqium effinxit in quo Romani eloquentissimi (in primis Marcus Licinius Crassus et Marcus Antonius ille orator) inter se de omni ratione dicendi disputant atque colloquuntur. Hic liber iam diu numeratur in optimis quos hic optimus scriptor et orator Romanus umquam in lucem edidit. Erat etiam inter primos libros tempore renatarum artium typis excussos.  Totum opus divisum est in tres libros sive volumina. In hoc primo libro, Cicero primum fratri suo Quinto librum mittit sive dedicat, deinde argumentum libri atque res agendas adumbrat; dicit se repetiturum (h.e. quasi ex memoria narraturum) sermonem quem ipse non auribus suis audiverit sed quem amicus suus Gauius Aurelius Cotta (qui erat unus ex participibus eius sermonis) sibi narraverit. Sermo habetur anno nonagesimo primo a.C.n (h.e. 91); inter varias rei publicae controversias Lucius Licinius Crassus villam suam Tusculi sitam animi causa petit atque aliquot amicos ibi hospitio excipit, inter quos Quintus Mucius Scaevola ille augur, Marcus Antonius orator, Publius Sulpicius Rufus. Dum omnes otio fruuntur, Crassus sermonem de studio dicendi infert. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles. Editiones Utiles 1) Editio Loebensis: LOEBENSIS 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (primus liber De Oratore incipit circa paginam 800am): IN USUM DELPHINI

Liber Sextus - Capitula 29-43 Index rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 29-31: Caesar, postquam Seuvos sese in silvas recepisse comperit, constitituit non progredi longius in Germania. Praesidio apud pontem relicto iterum ad bellum Ambiorigis proficiscitur. Ambiorix forte et casu mortem effugit atque copiae eius (Eburones) se in paludibus, silvis, insulis occultant. Capitulum 32-34: Caesar copiis suis in tres partes distributis impedimenta omnium legionum in castello cui nomen est Aduatucum relinquit. Quintus Tullius Cicero huic castello praeest cum una legione. Caesar, Labienus, Treboniusque diversi in varias partes proficiscuntur ut Ambiorigem et copias eius inveniant. Constituunt reverti ad Aduatucum post diem septimum. Caesar etiam, ut Gallorum vita potius quam vita suorum militum in silvis periclitetur, ad finitimas civitates nuntios dimittit atque evocat eos ad diripiendos Eburones. Capitulum 35-40: Nuntii Caesaris de Eburonibus diripiendis ad Germanos quosdam qui vocantur Sugambri perveniunt. Sugambri igitur spe praedae invitati Rhenum transeunt et agros Eboronum populantur. Hoc autem facto constituunt ire Aduatucam et oppugnare Romanos. Celeriter in castra Romana irrumpere conantur; Romani eos repellere vix possunt sed tandem, aliquot militibus Romanis interfectis, Germani oppugnatione desistunt.  Capitulum 41-43: Germani trans Rhenum sese recipiunt. Caesar ad castra Romana revertitur atque iterum ad vexandos hostes proficiscitur. Ambiorigem invenire non potest sed omnes vicos atque aedificia Eburonum vastat atque incendit. Denique concilio habito atque legionibus in hibernis collocatis in Italiam proficiscitur. Quaedam de Bello Gallico deque libro sexto generatim Haud necessarium videtur ut multum scribam de libro qui Commentarii de Bello Gallico sive Bellum Gallicum inscribitur, quippe qui fere omnibus hominibus etiam rerum antiquarum imperitis iam diu notissimus sit. Itaque quam brevissime potero capita rerum tantum leviter perstringam. Patet hoc opus constare ex commentariis quos Gaius Iulius Caesar, illustrissimus omnium Romanorum scripsit de bello quod in Gallia gessit ab anno duodesexagesimo a.C.n usque ad annum quinquagesimum (h.e. 58 - 50).  Totum opus divisum est in octo libros sive volumina quorum tamen octavus non ab Caesare ipso sed ab Aulo Hirtio conscriptus est. In hoc sexto libro, Caesar motum Galliae expectans copias suas auget, varias civitates Gallicas subigit, Gallum quendam nomine Ambiorigem, qui anno proximo castra Romana quaedam obsedit multosque milites Romanos perfidiose trucidavit, persequitur. Hac de causa et ne saepius Germani rebus Romanis obsistant Caesar iterum Rhenum transit. Inde medulla libri constat ex comparatione Gallorum et Germanorum, praesertim quod pertinet ad mores, instituta, religionem. Accedit etiam brevis descriptio cuiusdam maximae silvae in finibus Germaniae in qua multa et mirabilia animilia habitare dicuntur.  Denique Caesar revertitur et in Gallos quosdam qui Eburones appellantur contendit, copiis Romanis divisis et Quinto Tullio Cicerone cum aliquot militibus relicto in castello qui vocatur Aduatuca. Cum Eburones in omnes partes dispersi sint, nuntios Caesar ad finitimas civitates demittit atque evocat eos ad diripiendos Eburones. Quo nuntio audito, Germani quidam qui Sugambri vocantur Rhenum transeunt; Eburones aliquot excipiunt; castellum Ciceronis obsident et fere expugnant; expugnatione desperata discedunt. Denique Ambiorige nusquam invento, agris autem finibusque eius regionis vastatis, Caesar legiones in hibernis collocat et in Italiam proficiscitur. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles, quarum exstat fere infinitus numerus in rete universali si animus tales conquirere atque invenire tulerit. Editiones Utiles 1) Editio Totius Operis ab Harper et Tollman Confecta In hac editione quodque verbum typis crassioribus (ut ita dicam) excussum est cum primum apparet, eo consilio ut lector possit statim cognoscere in quaque pagina quae vocabula debeant esse sibi incognita quaeque nota Multae etiam insunt notae Anglice perscriptae, chartae geographicae, imagines variarum rerum Ad calcem inveniuntur indices varii atque proprium lexicon sive dictionarium Harper et Tollman 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (sextus liber incipit circa paginam 220am): Editio In Usum Delphini 3) Editio Totius Operis ab Allen, Greenough, D'Ooge, Daniell Confecta Editio primi libri lectu facilior

Liber Sextus - Capitula 21-28 Index rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 21-22: Germani multum ab consuetudine Gallorum differunt. Deos tantum colunt quos cernere sensibus possunt, ut Solem et Lunam. Victum quaerunt venando, et pellibus utuntur pro vestimentis. Agri culturae non student, neque quisquam agri modum certum aut fines habet proprios. Quotannis cives coguntur ab magistratibus principibusque relinquere eos agros quos coluerant atque ad alios transire; quo more Germani arbitrantur vires atque animos suos corroborari.  Capitulum 23-24: Civitatibus maxima laus est quam latissime circum se vastatis finibus solitudines habere. In bello magistratus deliguntur qui bello praesint et habeant vitae necisque potestatem; in pace autem nullus est communis magistratus. Germani non putant latrociniam esse turpem quae extra fines cuiusque civitatis fit. Principes sunt duces talium expeditionum. Hospitem violare fas non putant. Fuit tempus cum Galli virtute Germanos superarent, sed paulatim Galli propter propinquitatem provinciae enervati sunt. Capitulum 25-26: Silva est magna in Germania quae vocatur Hercynia. Multa in ea silva genera ferarum nasci dicuntur quae reliquis in locis visa non sunt, ut bos cervo similis cui unum est cornu inter aures. Capitulum 27 -28: Est etiam in silva Hercynia animal quod appellatur alces. Similes sunt capris figura atque varietate pellium, sed paulo maiores magnitudine. Crura eorum nodis articulisque carent quam ob rem flecti non possunt ad considendum aut in solo iacendum. Etiam est genus animalium quae uri vocantur, similes magnitudine elephanto et figura tauro. Uros venando adulescentes Germani se exercent. Quaedam de Bello Gallico deque libro sexto generatim Haud necessarium videtur ut multum scribam de libro qui Commentarii de Bello Gallico sive Bellum Gallicum inscribitur, quippe qui fere omnibus hominibus etiam rerum antiquarum imperitis iam diu notissimus sit. Itaque quam brevissime potero capita rerum tantum leviter perstringam. Patet hoc opus constare ex commentariis quos Gaius Iulius Caesar, illustrissimus omnium Romanorum scripsit de bello quod in Gallia gessit ab anno duodesexagesimo a.C.n usque ad annum quinquagesimum (h.e. 58 - 50).  Totum opus divisum est in octo libros sive volumina quorum tamen octavus non ab Caesare ipso sed ab Aulo Hirtio conscriptus est. In hoc sexto libro, Caesar motum Galliae expectans copias suas auget, varias civitates Gallicas subigit, Gallum quendam nomine Ambiorigem, qui anno proximo castra Romana quaedam obsedit multosque milites Romanos perfidiose trucidavit, persequitur. Hac de causa et ne saepius Germani rebus Romanis obsistant Caesar iterum Rhenum transit. Inde medulla libri constat ex comparatione Gallorum et Germanorum, praesertim quod pertinet ad mores, instituta, religionem. Accedit etiam brevis descriptio cuiusdam maximae silvae in finibus Germaniae in qua multa et mirabilia animilia habitare dicuntur.  Denique Caesar revertitur et in Gallos quosdam qui Eburones appellantur contendit, copiis Romanis divisis et Quinto Tullio Cicerone cum aliquot militibus relicto in castello qui vocatur Aduatuca. Cum Eburones in omnes partes dispersi sint, nuntios Caesar ad finitimas civitates demittit atque evocat eos ad diripiendos Eburones. Quo nuntio audito, Germani quidam qui Sugambri vocantur Rhenum transeunt; Eburones aliquot excipiunt; castellum Ciceronis obsident et fere expugnant; expugnatione desperata discedunt. Denique Ambiorige nusquam invento, agris autem finibusque eius regionis vastatis, Caesar legiones in hibernis collocat et in Italiam proficiscitur. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles, quarum exstat fere infinitus numerus in rete universali si animus tales conquirere atque invenire tulerit. Editiones Utiles 1) Editio Totius Operis ab Harper et Tollman Confecta In hac editione quodque verbum typis crassioribus (ut ita dicam) excussum est cum primum apparet, eo consilio ut lector possit statim cognoscere in quaque pagina quae vocabula debeant esse sibi incognita quaeque nota Multae etiam insunt notae Anglice perscriptae, chartae geographicae, imagines variarum rerum Ad calcem inveniuntur indices varii atque proprium lexicon sive dictionarium Harper et Tollman 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (sextus liber incipit circa paginam 220am): Editio In Usum Delphini 3) Editio Totius Operis ab Allen, Greenough, D'Ooge, Daniell Confecta Editio primi libri lectu facilior

Liber Sextus - Capitula 11-20 Index rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 11-12: Caesar decernit mores Gallorum atque Germanorum exponere. In Gallia non solum in omnibus civitatibus sed paene etiam in singulis domibus sunt duae factiones. Ante adventum Caesaris Haedui et Sequani fuerunt principes factiones; post adventum eius Haedui sunt longe principes et Remi secundum locum obtinent. Capitula 13: Duo sunt genera hominum nobilium in Gallia, druidum et equitum. Druides rebus divinis intersunt et fere de omnibus controversiis publicis privatisque constituunt.  Capitulum 14-15: Druides novi multos annos in disciplina permanent ut magnum numerum versuum sacrorum ediscant. Multa de rerum natura disputant et iuventuti tradunt. Alterum genus nobilium est equitum; hi sunt bellatores. Capitulum 16-17: Omnis natio Gallorum admodum dedita est religionibus; multas victimas, nonnumquam etiam humanas, immolant atque mactant. Deos multos et plerosque Romanis deis similes colunt. Capitulum 18-20: Galli dicunt se ab Plutone prognatos esse. Viri in uxores sicut in liberos vitae necisque habent potestatem. Funera Gallorum sunt magnifica et sumptuosa. Civitates Gallicae quae bene gubernantur interdicunt civibus rumores cum aliis civibus communicare. Quaedam de Bello Gallico deque libro sexto generatim Haud necessarium videtur ut multum scribam de libro qui Commentarii de Bello Gallico sive Bellum Gallicum inscribitur, quippe qui fere omnibus hominibus etiam rerum antiquarum imperitis iam diu notissimus sit. Itaque quam brevissime potero capita rerum tantum leviter perstringam. Patet hoc opus constare ex commentariis quos Gaius Iulius Caesar, illustrissimus omnium Romanorum scripsit de bello quod in Gallia gessit ab anno duodesexagesimo a.C.n usque ad annum quinquagesimum (h.e. 58 - 50).  Totum opus divisum est in octo libros sive volumina quorum tamen octavus non ab Caesare ipso sed ab Aulo Hirtio conscriptus est. In hoc sexto libro, Caesar motum Galliae expectans copias suas auget, varias civitates Gallicas subigit, Gallum quendam nomine Ambiorigem, qui anno proximo castra Romana quaedam obsedit multosque milites Romanos perfidiose trucidavit, persequitur. Hac de causa et ne saepius Germani rebus Romanis obsistant Caesar iterum Rhenum transit. Inde medulla libri constat ex comparatione Gallorum et Germanorum, praesertim quod pertinet ad mores, instituta, religionem. Accedit etiam brevis descriptio cuiusdam maximae silvae in finibus Germaniae in qua multa et mirabilia animilia habitare dicuntur.  Denique Caesar revertitur et in Gallos quosdam qui Eburones appellantur contendit, copiis Romanis divisis et Quinto Tullio Cicerone cum aliquot militibus relicto in castello qui vocatur Aduatuca. Cum Eburones in omnes partes dispersi sint, nuntios Caesar ad finitimas civitates demittit atque evocat eos ad diripiendos Eburones. Quo nuntio audito, Germani quidam qui Sugambri vocantur Rhenum transeunt; Eburones aliquot excipiunt; castellum Ciceronis obsident et fere expugnant; expugnatione desperata discedunt. Denique Ambiorige nusquam invento, agris autem finibusque eius regionis vastatis, Caesar legiones in hibernis collocat et in Italiam proficiscitur. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles, quarum exstat fere infinitus numerus in rete universali si animus tales conquirere atque invenire tulerit. Editiones Utiles 1) Editio Totius Operis ab Harper et Tollman Confecta In hac editione quodque verbum typis crassioribus (ut ita dicam) excussum est cum primum apparet, eo consilio ut lector possit statim cognoscere in quaque pagina quae vocabula debeant esse sibi incognita quaeque nota Multae etiam insunt notae Anglice perscriptae, chartae geographicae, imagines variarum rerum Ad calcem inveniuntur indices varii atque proprium lexicon sive dictionarium Harper et Tollman 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (sextus liber incipit circa paginam 220am): Editio In Usum Delphini 3) Editio Totius Operis ab Allen, Greenough, D'Ooge, Daniell Confecta Editio primi libri lectu facilior

Liber Sextus - Capitula 1-10 Index rerum quae geruntur in his capitulis: Capitula 1-2: Caesar, tot militibus anno proximo ob insidias Ambiorigis amissis, novas legiones atque cohortes comparat ad maiorem Galliae motum reprimendum.  Capitula 3-5: Cum a multis civitatibus Gallicis bellum parari videat, celeriter magnam partem eorum populationibus atque etiam ipso exercitus Romani adventu ad officium redire cogit. Capitula 6-8: Hac parte Galliae pacata et Treveris (aliis Gallis deficientibus) ab Labieno legato victis, totus Caesar mente et animo in bellum Ambiorigis insistit.  Capitula 9-10: Decernit autem primum Rhenum flumen iterum transire, duabus de causis, primum quod Germani auxilia contra se Treveris miserant, tum, ne Ambiorix illic se occultare possit. Copiis suis traductis certior factus est Suebos, Germanos ab quibus auxilia Treveris missa sunt quique ob hanc rem metuerunt adventum Romanorum, ad extremos fines se recepisse iuxta silvam maximam. Quaedam de Bello Gallico deque libro sexto generatim Haud necessarium videtur ut multum scribam de libro qui Commentarii de Bello Gallico sive Bellum Gallicum inscribitur, quippe qui fere omnibus hominibus etiam rerum antiquarum imperitis iam diu notissimus sit. Itaque quam brevissime potero capita rerum tantum leviter perstringam. Patet hoc opus constare ex commentariis quos Gaius Iulius Caesar, illustrissimus omnium Romanorum scripsit de bello quod in Gallia gessit ab anno duodesexagesimo a.C.n usque ad annum quinquagesimum (h.e. 58 - 50).  Totum opus divisum est in octo libros sive volumina quorum tamen octavus non ab Caesare ipso sed ab Aulo Hirtio conscriptus est. In hoc sexto libro, Caesar motum Galliae expectans copias suas auget, varias civitates Gallicas subigit, Gallum quendam nomine Ambiorigem, qui anno proximo castra Romana quaedam obsedit multosque milites Romanos perfidiose trucidavit, persequitur. Hac de causa et ne saepius Germani rebus Romanis obsistant Caesar iterum Rhenum transit. Inde medulla libri constat ex comparatione Gallorum et Germanorum, praesertim quod pertinet ad mores, instituta, religionem. Accedit etiam brevis descriptio cuiusdam maximae silvae in finibus Germaniae in qua multa et mirabilia animilia habitare dicuntur.  Denique Caesar revertitur et in Gallos quosdam qui Eburones appellantur contendit, copiis Romanis divisis et Quinto Tullio Cicerone cum aliquot militibus relicto in castello qui vocatur Aduatuca. Cum Eburones in omnes partes dispersi sint, nuntios Caesar ad finitimas civitates demittit atque evocat eos ad diripiendos Eburones. Quo nuntio audito, Germani quidam qui Sugambri vocantur Rhenum transeunt; Eburones aliquot excipiunt; castellum Ciceronis obsident et fere expugnant; expugnatione desperata discedunt. Denique Ambiorige nusquam invento, agris autem finibusque eius regionis vastatis, Caesar legiones in hibernis collocat et in Italiam proficiscitur. Infra in hac pagina invenientur nexus ad paucas editiones utiles, quarum exstat fere infinitus numerus in rete universali si animus tales conquirere atque invenire tulerit. Editiones Utiles 1) Editio Totius Operis ab Harper et Tollman Confecta In hac editione quodque verbum typis crassioribus (ut ita dicam) excussum est cum primum apparet, eo consilio ut lector possit statim cognoscere in quaque pagina quae vocabula debeant esse sibi incognita quaeque nota Multae etiam insunt notae Anglice perscriptae, chartae geographicae, imagines variarum rerum Ad calcem inveniuntur indices varii atque proprium lexicon sive dictionarium Harper et Tollman 2) Editio Totius Operis in Usum Delphini (sextus liber incipit circa paginam 220am): Editio In Usum Delphini 3) Editio Totius Operis ab Allen, Greenough, D'Ooge, Daniell Confecta Editio primi libri lectu facilior

Sermo alter, in quo de arte oratoria post mortem Ciceronis loquimur.

Nexus: iTunes

Nexus: iTunes

Nexus: iTunes

Nexus: iTunes

Nexus: iTunes

Nexus: iTunes

Nexus: iTunes

Saluete, amici, amicae, uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis. Illud erit soliloquium e Guiana. Reginaldus loquor. Hodie plura denuo de Cornelio Nepote dicam ut de uitā Themístoclis aliquantulum tractemus. Namque uita Themistoclis plures ob illas causas mihi uidetur admodum digna quam propius inspiciamus. Primum omnium si compositionem operis imperatoribus excellentissimis dicati contemplamur, nos effugere non potest hanc uitam, ordine secundam, quatenus opus Nepotis ad nos peruenit, primae uitae a nobis conseruatae, i.e. uitae Miltiadis respondere. Item Cícero, sicut antea diximus, eadem exempla, i.e. Miltiadis Themistoclisque, citat eodem insuper ordine ut haud parui momenti aestimemus plus apud utrumque nobis inuestigandum esse. Deinde, ut aliam causam prodam, oportet me nonnulla memorare: nam de hac prima uita Miltiadi dicata explicauimus quantum paradoxon in eius iudicio infuisset ut Athenienses cúpidi libertatis seruandae talem uirum eumdemque innocentem in uincula publica conicerent. Iterum uero Nepos cum uitam Themistoclis narrat, de iudiciis Atheniensium non solum répetit quam iniuste in Miltiadem saeuissent, sed demonstrat quoque quam Themistoclem simíliter inepte iudicassent. Hic nobis tradendae sunt nonnullae res a Themistocle gestae pro ciuitate Atheniensium. Primum ciuibus suasit ut magistratus pecuniam potius colligerent ad classem aedificandam quam inutile in largitionibus impenderent. Sic operam nauauit ut pecunia publica quae ex metallis redibat, hoc consilio seruaretur. Aedificatâ classe comprobauit se recte fecisse quoniam piratas deuicit ut mare tutum redderet, quod Nepos in capitulo secundo narrat. Classem deinde confirmauit Pythiâ uaticinante ut Athenae moenibus ligneis circumdarentur. Hic sine dubio similitúdinem cum Miltiade inuenimus qui propter oraculum simile classi praefectus ab Atheniensibus colonos ad Chersonesum deduxerat. Deinde Themistocles Persis ex Europā depulsis, dolum parauit ne Spartiatae dominationem totâ Graeciâ retinerent. Itaque cum ciues eius moenia circum Athenas aedificarent et Spartiatae id uetuissent, ipse ad Lacedaemonios profectus est. Ibi, principibus querentibus quod certiores erant facti moenia strui, respondit eos notorias falsas accepisse. Adeo cunctatus est ut opus Athenis exaedificaretur. Haec taliaque facienda curauit ut non modo ciuitatem suam tueretur sed etiam restitueret in imperium. Postea uero Athenienses sese ingratos in Themistoclem praebuerunt. Etenim cum tanta pro ciuitate confecisset, fuerunt qui, propter eandem inuidiam quā Miltiades in uincula coniectus erat, nimiam Themistoclis potentiam pertimescerent. Quam ob rem Athenienses ex testularum suffragiis, quae Graeci ostracismum uocant, illum relegauerunt. At cum procul ab Athenis deuersaretur, Spartiatae, doli memores, absentem criminari coeperunt quod societatem cum rege Persarum fecisset. Utpote qui se defendere non posset, a factione Lacedaemonia deuictus atque ob id capite damnatus, salutem in Persia petiuit ubi rex Artaxerxes eum recepit propterea quod antea patri Xerxi pepercerat. Hic nuper, si meminimus, Miltiadis paradoxon obseruaueramus. Ille ciuis in carcere retentus erat non quod Athenienses laeserat sed quia, quamuis innoxius, rerum potiri ualeret, ita ut régimen democraticum pateretur, sub specie libertatis seruandae, innocentis iura minui. Quod ad Themistoclen spectat, Cornelius Nepos nihil demonstrat nisi aliud paradoxon, quod e ciuitate democraticā éxstitit. Satis enim constat nullam esse rempublicam liberam quin ciues omnes et libertate loquendi et aequibilitate iurum fruatur. Inde iudices debent argumenta libere expressa et ab reis et ab accusatoribus cum aequitate audire ut sententias iustas reddant; sin libertas loquendi repressa est, ut hic Themistocli áccidit cui, relegato, causam suam agere non licet, gratia fauorque sponte alteri factioni dantur etiamsi ciuitati noceant perinde atque in hac uita manifestum est. Itaque Athenienses cum crederent se minuendo potentiam unius ciuis tum aequabilitatem uniuersorum aucturos esse, reapse hostium argumentis fauentes libertatem ipsam totius ciuitatis periculabantur. Praeterea innocentem cogebant ut salutem apud peregrīnos peteret atque inuītus detrimentum ciuitati afferret. Sic Cornelius Nepos per unum exemplum commémorat nullam esse rempublicam liberam quin ciuìtas sine aequabilitate ac loquendi libertate sua iura seruet. Hanc interpretationem de uita Themistoclis ut uerum dicam, non temere audeo... Quodsi ad Rem publicam Ciceronis redimus de qua pluriens similitudines cum Nepotis uitis designauimus, animaduertimus auctorem aequabilitatem ciuiumque iura pro condicione praecipua rei publicae liberae, utputa in libro primo capitulo undequinquagesimo : "Cum lex sit ciuīlis societatis uinculum, ius autem legis aequale, quo iure societas ciuium teneri potest, cum par non sit condicio ciuium?" Alio loco ait Cicero fieri ut aequitas ipsa sit iniquissima, uelut ibidem in capitulo quinquagesimo tertio: "cum enim par habetur honos summis et infimis qui sint in omni populo necesse est, ipsa aequitas iniquissima est." Postremo in capitulo quadragesimo septimo de libertate illud addit: "Qui autem aequa potest esse - omitto dicere in regno ubi ne obscura quidem aut dubia seruitus, sed in istis ciuitatibus in quibus uerbo sunt liberi omnes? Ferunt enim suffragia, mandant imperia, magistratus ambiuntur, rogantur, sed ea dant quae etiamsi nolint danda sint..." Dum haec mirabilia uerba recito, nos ad finem peruenimus huius emissionis. Gratias uobis ago! Nolite Nepotis neglegere opera ac mementote libertatem fragilem esse. Curate ut ualeatis, amici, amicae, uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis.

Saluete amici, amicae uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis. Illud erit Soliloquium e Guiana. Reginaldus loquor. Hodie plura de Cornelio Nepote dicam. Duos enim locos Ciceroni Nepotique communes tractabimus. Dum uitas a Nepote scriptas lego, mihi notaui plerasque illustrare quales uirtutes qualiaque uitia in democratiâ Atheniensium infuerint. Itaque mihi uenit in mentem opus a Cicerone scriptum sub titulo « De re publica » legere quippe cum auctores ambo haud solum aequales et testes discriminum Rei publicae Romanae primo saeculo fuissent sed quoque argumenta similia tractare decreuissent. Satis autem liquet Marcum Tullium Ciceronem Corneliumque Nepotem necessarios fuisse. Namque, ut nuper comperimus, Nepos in uita Attici explicauit Atticum adeo sese pro amicissimo habuisse ut rebus domesticis eius interesset. Praeterea ut ex eadem uita atque epistularum multitudine quas Cicero Attico misit, constat Atticum a pueritiâ cum maximâ Ciceronis intimitate conuersatum esse. Ad haec addere uelim quod in quadam epistulâ quam Attico misit, Ciceronem Nepotis miseruit quod filius eius uehementer aegrotabat. Unde facile conicere possumus Nepotem in utriusque globo uixisse. Nihilominus iam uelim uobis demonstrare Ciceronem Nepotemque non modo sibi quandam amicitiam conciliasse sed etiam affinitatem litterariam inter eos extitisse. Cuius affinitatis duo argumenta iam praebebo uobis iudicanda. Primo Cornelius Nepos in praefatione libri quem de excellentibus imperatoribus composuit, lectores hortatur ne, ut iam diximus, mores Graecos e consuetudinibus Romanis iudicent. Illum locum recito : « Sed hi erunt fere, qui expertes litterarum Graecarum nihil rectum, nisi quod ipsorum moribus conueniat putabunt ». Quem locum etsi nuper citaui cum de relauismo culturali apud Nepotem uerba feci, tamen hodie iterum usurpare cupio ut illam iuncturam ex eo depromam : « expertes litterarum Graecarum ». Etenim Cicero ipse in suâ Republicâ nobis Scipionem prodidit eundemque suas partes agentem. Nam Scipio nullam aliam opinionem exponit nisi Ciceronis ipsius ut illo loco quem iam recitabo : « Peto a uobis ut me sic audiatis : neque ut omnino expertem Graecarum rerum, neque ut eas nostris in hoc praesertim genere anteponentem ». Hoc sumpsi e capitulo tricesimo sexto. Hoc operis, personae, omnes nobilite Romanâ generatae, ad Laelium congrediuntur Ferias Latinas celebratum. Scipio qui propter res domi et militiae gestas aestimatione summâ fruitur, a ceteris sententiam rogatus, consentit ut explicet qualis status rei publicae sibi optimus esse uideatur. Haec operis pars igitur quae argumento ipsi praecedit, in primo libro posita, locum prooemii tenet. Equidem profecto suspicor illud « expertes litterarum Graecarum » Cornelii Nepotis huic « expertem Graecarum rerum » Ciceronis respondere, quamuis incertum sit utrum alteri responderit. Ast siquidem non audeo ex uno loco suspicionem in sententiam informare, tamen aliud nactus sum quod opinionem meam corroboraret. Namque etsi nonnullae uitae Cornelii Nepotis an nos non peruenerunt, tamen eae quas conseruauimus, ita se habent ut prima de Miltiade secunda de Themistocle tractarint. Hunc nominum ordinem nostrâ interest inspicere cui M. Tullius Cicero in Republicâ denuo respondere uidetur. Hic libri primi capitulum quintum sparsim recito : « Hinc enim et illa apud Graecos exempla, Miltiadem uictorem domitoremque Persarum, (…) uitam ex hostium telis seruatam in ciuium uinclis profudisse et Themistoclem patria quam liberasset pulsum (…) in barbariae sinus confugisse. » Nos effugere nequit eundem nominum ordinem a Cicerone adhibitum esse quam apud Cornelium Nepotem. Si ad haec addimus quod apud utrumque non modo de statu rerum publicarum sed etiam de similitudinibus differentiisque inter Graecos et Romanos agitur, equidem hoc magis suspicor uitas Cornelii Ciceronisque Rempublicam aliquatenus ex intimitate utriusque scriptoris materiam argumentaque communia hausisse. Nunc peruenimus ad finem huius emissionis. Gratias uobis ago, amici, amicae uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis. Curate ut ualeatis !

Saluéte amici, amicae uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis. Illa erit Schola Romana e Guiana nona. Reginaldus loquor. Hodie de artibus rebusque technicis apud priscos Romanos loquamus. Incipiamus ! Usque ad sextum saeculum ante Christum natum, Romanis pugnandum fuit ut superessent. Itaque paucitas uestigiorum illius aetatis comprobat quanta inopia primi Latii incolae laborauerint. Praeterea oppressi inter culturas clarissimas – hic Etruscos illic Graecos qui colonias in Italia Meridionali condiderant – uix utrosque uicinos aemulari poterant. Cum Etrusci sexto saeculo Latium occupauerunt, Romani cum oppugnarentur, tum demum nomen Romanum defendere coeperunt. De arte aedificandi et architectura ciuîli Romani a Tuscis acceperunt scientiam quâ fornices aedificarent. Quantum nouimus, dum reges Romam tenuerunt, fornicibus non usi sunt nisi ad opera publica e quibus cloaca maxima etiamnunc notissima est. Ea postquam confecta est, Romani paludibus siccandis salubritatem urbi attulerunt. Saepe enim aquae Tiberis imos colles inundabant, paludes alebant nec facile purgabantur. Deinde cum moenia aedificata sunt, portae ex eodem artificio apparatae sunt. Haec enim moenia quae regis Serui Tullii dicuntur, re uerâ sexto saeculo exeunte exaedificata sunt, multis annis postquam rex ea delineauit. Ex multitudine portarum alioquin aestimare possumus quantum urbs inter regum finem et primos rei publicae liberae annos creuerit ; illae fuerunt portae memoria dignae : Collina, Capena, Quirinalis, Fontinalisque. De architectura religiosa Artes Etruscorum in templis quoque compârent. Namque eadem aetate ac Tusci Romam regebant, prima fana triplicibus cellis aedificata sunt. Contra Graecos, Romani aedes in podiis construere solebant quo gradibus ascendendis accederent. Item sicut Tusci, marmoribus alias materias praeferebant utputa figlina, uel imagines e terra cocta fictas. De litterarum cultu Haud dubium est quin Romani litteraturam habuerint quamuis inscriptam. Ast, pro dolor, nonnisi uestigia superfuerunt. Romani enim memoriam scriptis mandare non sôliti sunt priusquam reges expulerunt ; etiam initio rei publicae liberae parum scriptura utebantur nisi necessitate coacti, ut factum est cum medio quinto saeculo ante Christum natum, leges in duodecim tabulas primum retulerunt. Satis constat illos uersus quos Saturnianos dicunt, iam sub regibus fuisse quamuis eorum modos male intelligamus. Quibus secundo saeculo ante C. n. relictis Romani modos Graecos asciuerunt. Ipsi aetate Ciceronis scripta prisca eo minus intelligebant quod ad res religiosas attinebant, uelut exempli gratia carmina Saliorum uel libros sibyllinos quos rex Tarquinius emisse fertur eosque collegium sacerdotum inspiciebat ut oracula inde interpretarentur. De arte musica Romani etiamsi corpus musicorum mature magni momenti fecerunt quia caerimonias sine musicâ celebrare non solent, tamen, quantum nos in parietibus pictis Etruscorum aestimare possumus, uidentur ipsa musicorum arte delectati esse. Namque eis in conuiuiis libebat saltationes mirari quae ad tibias, crôtala, lituos, syringes, lyrasue efficiebantur. Haec omnia resumamus Prisci Romani post humilia initia artes nouas sexto saeculo ante Christum natum ab Etruscis acceperunt. Sic aedificauerunt exempli gratia sub fornicibus Cloacam Maximam atque in podiis templa trinis cellis praêdita. Etsi iam scripturam sciebant, ea uti non solebant nisi de rebus religiosis. Quod ad musicam attinet, musici ubique aderant cum in caerimoniis tum in conuiuiis priuâtis. Nunc peruenimus ad finem huius emissionis. Gratias uobis ago, amici, amicae uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis. Curate ut ualeatis !

Saluete amici, amicae uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis. Illud erit soliloquium e Guiana ultimum huius anni. Reginaldus loquor. Hodie de scriptore Romano Cornelio Nepôte uobis loquar. At priusquam argumentum aggrediar, cum Saturnalia appropinquent, cupio uobis finem anni et serenum et iucundum exoptare. In dies magis gaudere nobis licet quod Latinitas hodierna ubique mundi floret. Namque etsi numquam desiimus Latine scribere, tamen multi iam ardent nostra lingua commûni loqui. Neque equidem audeo emissiones enumerare ne quam propter multitudinem obliuiscar. Sed nos effugere non potest oratores hodiernos non solum bonitate loquellae sed uarietate quoque argumentorum praecêllere. Usus Latinitatis uiuae ubique gliscit, e peritorum circulis exit, in scholas feliciter inrêpit. Uirtutes huius rei haud difficile comparent e quibus si unum commodum mihi seligendum fuerit, illud praeter omnia potissimum designem, quod, cum linguam Latinam uiua uoce colimus, non solum uoluptate loquendi fruimur, sed etiam gradatim discimus linguam ipsam aliter considerare ac methodo philologica. Quae res sine dubio liquet : si Latino tanquam aliis sermonibus hodiernis utimur, incipimus haud secus scripta Latina legere atque Anglica, Francogallica, eaque composita ceteris linguis quas in scholis didicimus. Hanc uoluptatem primum expertus sum cum in Islandia vixi. Sicut fortasse scitis lingua Islandica hodierna minime differt ab usu medii aeui ut et sagas antiquas et acta diurna legere nobis pariter liceat. Idem nunc experior dum Latine loquor. Haec fuit causa cur ea mente statuissem scriptores classicos denuo legere ut aestimarem quantum modum legendi mutassem. Tandem igitur ad argumentum huius diei peruenio. Nuper enim consilium cepi opera Cornelii Nepotis in extenso, ut ita dicam, iterum legere. Hic scriptor Romanus initio primi saeculi loco nobili natus est, atque et aequalis et amicus fuit Ciceronis, Âttici poetaeque Catulli. Itaque iure existimare possumus eum documenta Latinitatis classicissimae nobis tradidisse. Sedecim libros composuit de uiris illustribus necnon alia uaria opera. Ex his superfuerunt liber tertius de uiris illustribus, uita Attici, uitaque Catonis. Ferunt stilum Cornelii Nepotis quamuis lingua pura fuerit, insulsum esse. Professores mei in Uniuersitate iterabant Cornelium Nepotem historicum fuisse cui nobis parum fidendum esset quippe cum moribus magis studeret quam rebus gestis. Itaque nonnullos locos magistri plerumque dant discipulis uertendos cum nemo putet Nepotem dignum esse cuius opus totum pellegatur. Nihilominus dum uitas inspicio, mihi notaui nonnulla indicia quibus mihi uideretur nos Nepotem citius iudicasse. Ergo ne uobis molestus sim, tres locos sententia mea mirandos tradam. Primo mentionem facere uelim de uita Hannîbalis. Cuius prudentiam aliasque uirtutes contra Titum Liuium laudat Cornelius Nepos ubique libri. Praeterea sic depinxint ultimas horas Carthaginiensis cum salutem in Prusiae regno petiuisset. Partem recito capituli duodecimi : « Hânnibal enim uno loco se tenebat, in castello quod ei a rege datum erat muneri, idque sic aedificarat, ut in omnibus partibus aedificii exitus haberet, scilicet uerens ne usu ueniret, quod accidit. Huc cum legati Romanorum uenissent ac multitudine domum eius circumdedissent, puer ab ianua prospiciens Hannibali dixit plures praeter consuetudinem armatos apparere. Qui imperauit ei ut omnes fores aedificii circumiret ac propere sibi nuntiaret num eodem modo undique obsideretur. Puer cum celeriter, quid uidisset, renuntiasset omnesque exitus occupatos ostendisset, sensit id non fortuito factum, sed se peti neque sibi diutius uitam esse retinendam. Quam ne alieno arbitrio dimitteret, memor pristinarum uirtutum uenenum, quod semper secum habere consuerat, sumpsit. » Quod ad me attinet, animi non moueri nequeo cum, dum haec lego, imaginor Romanos appropinquare, puerum ruere arcem circumitum ac renuntiare res ita desperatas esse ut Hannibal ueneno sibi mortem consciuerit. Nonne conspicua in Nepote inest calliditas qua tales imagines in animis nostris suscitaret ? Alio loco idem testimonium amicitiae egregium lectoribus tradit. Sic in uitae Attici capitulo decimo tertio. Ibi enim cum explicat quantas pecunias quotmensibus Atticus impenderet ut omnium ordinum homines inuitaret, fatetur : « Atque hoc non auditum sed cognitum praedicamus : saepe enim propter familiaritatem domesticis rebus interfuimus. » Si meminimus Atticum, uirum locupletissimum, procul a ciuili tumultu mansisse atque pecuniâ suâ hominibus factionum omnium opitulatum esse ut fortasse nonnullis uideretur in dubio haesitans uictis uictoribusque morigerari, uel potius blandiri, mihi non displicet suspicari Atticum qui pacem fortunis ingentibus suis sibi concilare soleret, undique ob id uituperari, immo uero ignauiae accusari. Nonne est amicorum inter se auxiliari ? Inde quod haud absurdum credo, facile mihi fingo Cornelium Nepotem uice patroni fretumque optimatum auctoritate Atticum defendere. Itaque, ut testis oculatus, plûrimis argumentis demonstrat Atticum pecunias ingentes soluisse non sibi suisue sed ciuitati bellis ciuilibus lacessitae. Inde Atticus qui ignauus iudicari poterat, uestimentum euergetae induit ; quin etiam philosophus fit, ut sapiens apud Lucretium qui ab litore procellam contemplatur. Praeterea Nepos multis locis explanat Atticum ab uniuersis amatum esse quod omni malitiâ abstineret. Nihilominus pluriens cum fortunis emigrat, amicis inimicisque opem fert e quibus nonnulli sanguine Romano aspersi erant. Hic procul dubio non destino Atticum in ius uocare, sed illud solum cupio manifestum facere Cornelium Nepotem scriptorem memoriâ digniorem esse quam etiamnunc dicitur, propterea quod non tantum imagines apud lectores scite suscitat sed etiam genera litteraria miscet ut opus apologeticum sub specie uitam componendi scriberet. Postremo plura de uitis uirorum Graecorum dicam. Etenim dum has lego, aliquid lepidi animaduerti. Nam cum de uiginti fere ducibus tractet, qui quinto quartoue saeculo uiuentes plerique aequales fuerunt, profecto usu uenit ut iidem in pluribus uitis apparerent. Sic Cononi Atheniensi Lysandroque Lacedaemonio qui alter in sua alteriusque uita partes hostium agunt. Inde oblectamentum lectoribus apparatur, salis plenum, in quo imagines diuersae eorundem uirorum inter se confliguntur. Idem Graece sine dubio faciet Plutarchus. Sed quod ad Latinitatem spectat, Cornelius Nepos fortasse uiam aperuit tanquam Balzac in Comoediâ humanâ apud Francogallos. Haec emissio non fuit thesis de Cornelio Nepote, sed, ut spero, humilis gustatio quâ ministratâ hortor ut opera eius denuo oculisque innocentibus inspiciatis. Nunc peruenimus ad finem huius emissionis. Gratias uobis ago, amici amicae uosque omnes qui Latinitati hodiernae fauetis, atque iterum optimum anni finem uobis exopto. Curate ut ualeatis.

Fri, 13 Jan 2012 12:00:00 +0100 http://epub.ub.uni-muenchen.de/11753/ http://epub.ub.uni-muenchen.de/11753/1/Cim._25.pdf Melanchthon, Philipp Cim. 25 (= 8° Cod. ms. 371) Melanchthon, Philipp Empfehlungsbrief für Christoph Pannonius [Preuss] an Johannes von Coscielcz, Palatinus Siradiensis Entstehungsort: unbekannt Entstehungszeit: 1. Juni 1555 Provenienz: Der Brief des Reformators Philipp Melanchthon (1497-1560) diente als hinteres Vorsatzblatt eines Werkes des Christoph Preuß (M. T. Ciceronis vita, et studiorum rerumque gestarum historia ex eius ipsius libris, testimoniisque potissimum observata atque conscripta. Basel: Lucius,1555; Signatur: 8 H.lit. 444). Vermutlich war es Preuß selbst, der den Brief einbinden ließ. Auf der Vorder- und Rückseite des Vorsatzblattes des Briefes finden sich spätere Besitzeinträge. Auf der leeren Rückseite des zweiten Briefblattes und auf dem folgenden hinteren Vorsatzblatt ist der Brief von einer Hand des 18./19. Jahrhunderts noch einmal abgesch