Nauka To LubiÄ™

W ciągu ostatnich 12 miesięcy w świecie naukowym działo się naprawdę dużo. Naukowcy odkryli gigantyczne bakterie (widoczne gołym okiem), znaleźli wirusa, który może mieć związek z powstawaniem stwardnienia rozsianego, a także przetestowano metody zmieniania trajektorii obiektów kosmicznych. O tych i 7 innych przełomowych momentach 2022 roku, wybranych przez magazyn Science, opowiem Wam w tym podcaście (ostatnim w 2022 roku). Źródło informacji: https://www.science.org/content/article/breakthrough-2022#section_breakthrough

Czym jest PASIFIC? Wbrew pozorom, nie jest to ocean, a program stypendialny, prowadzony przez Polską Akademię Nauk. Dzięki niemu, swoje badania w Polsce prowadzą naukowcy z Europy, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej, Azji oraz Australii. O PASIFIC'u rozmawiam z Bogną Hryniszyn, dyrektorką biura Doskonałości Naukowej Polskiej Akademii Nauk oraz Matthiasem Roickiem, beneficjentem programu, który właśnie dzięki stypendium, rozwija swoje badania w Polsce. Projekt współfinansowany ze środków przeznaczonych na program finansowania badań naukowych i innowacji UE "Horyzont 2020" na podstawie umowy Nr 847639 o dofinansowanie „działań "Marie Skłodowska-Curie" oraz ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Zastanawiasz się czy wolontariat to coś dla Ciebie? Nie dowiesz się, jeśli nie spróbujesz - o tym przekonuje Kamil Oleszkiewicz, gość mojego podcastu. Kamil jest studentem, wychowawcą w świetlicy środowiskowej, ambasadorem Unijnego Dialogu Młodzieżowego Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych. Wziął udział w lokalnym projekcie Europejskiego Korpusu Solidarności, a także sam był inicjatorem i pomysłodawcą kilku następnych projektów tego typu. Rozmawiamy o tym, jak wygląda i co może nam dać wolontariat oraz czym jest Europejski Korpus Solidarności. Podcast powstał we współpracy z Europejskim Korpusem Solidarności.

Tym żyjemy od kliku dni - Amerykanie dokonali fuzji jądrowej, która wytworzyła więcej energii, niż zużyła. To przełomowy moment, bo w przyszłości może to być kolejne, tanie i bezemisyjne źródło energii. Co to jest? Dlaczego trudno ją przeprowadzić? Posłuchajcie.

Wbrew pozorom wcale nie jest łatwo badać oko. Jego dotykanie jest wykluczone, badanie USG co prawda jest możliwe, ale niestety nie jest zbyt dokładne. Jest to związane nie tylko z wykorzystaną technologią, ale też prawami fizyki. A teraz wyobrażacie sobie metodę, dzięki której bezinwazyjnie można badać środek oka z taką dokładnością, jaką uzyskuje się zwykle […]

Wartka, wciągająca akcja i piękne obrazki to bardzo prosty przepis na sukces książki. Zaczynając pracę nad swoją nową książką „Jak działa człowiek?” wiedziałem, że bez dobrego ilustratora się nie obejdzie. Potrzebowałem kogoś, kto stworzy grafiki, które nie tylko zaczarują młodego czytelnika, ale też wytłumaczą mu procesy, jakie zachodzą w jego ciele. Dopowiedzą to, czego nie […]

Był lekarzem, prawnikiem i managerem. A obserwacja Kosmosu? No cóż, zajmował się nią po godzinach. Można powiedzieć, że tak jak niektórzy z Was kupują teleskop i latem obserwują niebo, takim właśnie obserwatorem amatorem był Mikołaj Kopernik. Znany jest z tego, że ruszył Ziemię, a zatrzymał Słońce. Miał rację, ale bardziej jako filozof niż matematyk. Miał […]

Uniwersytety w Yale to jedna z topowych uczelni na świecie. Tu spotykają się najtęższe umysły. Na jednego naukowca przypada średnio jeden student. Dla porównania na polskim uniwersytecie na jednego naukowca przypada przynajmniej 10 studentów. Jak dostać się do Yale? Czym ten uniwersytet różni się od typowej uczelni w Polsce? O tym, wraz z dr. Maciejem […]

Zdarzenia, o których czytamy, zmieniają nasz mózg mniej więcej tak, jakbyśmy sami uczestniczyli w konkretnej sytuacji. I nie są to domysły czy podejrzenia, ale naukowe fakty. Dzieci poprzez czytanie nabywają różnorodne kompetencje i doświadczenia, bez konieczności zdobywania ich w realnym życiu. Istotne jest nie tylko czytanie, ale i aktywne słuchanie, a do niego dochodzi nawet […]

Sławosz Uznański jest rezerwowym astronautą ESA. W każdej chwili może dołączyć do korpusu podstawowego i trenować z innymi astronautami. Jak dostać się do ESA? Jak wyglądała rekrutacja? Co to znaczy być rezerwie? O tym możecie posłuchać w pierwszej części zapisu LIVE ze Sławoszem. W drugiej części opowiadam nieco więcej o przygotowaniu astronautów i odpowiadam na […]

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) wybrała 17 nowych astronautów. 9 mężczyzn i 8 kobiet. Zostali wybrani spośród ponad 22 tysięcy kandydatów. Jak wygląda taka rekrutacja? Jak się wybiera astronautów? Jakie cechy, umiejętności i wykształcenie musi mieć astronauta? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

Liczne badania naukowe wskazują, że dzięki przeżywaniu historii opisanych w książkach, czytanie uwrażliwia, uczy empatii czy kształtuje pozytywne relacje. Czy może być drogą do życiowego sukcesu? Podczas moich rozmów z naukowcami, gdy pytam ich o to, dlaczego zdecydowali się na taką ścieżkę kariery, wielu z nich wspomina właśnie książkę przeczytaną w dzieciństwie. Znajdziemy liczne badania, […]

Jak to się dzieje, że jedne materiały są rozszczepialne, a inne nie? Co może być paliwem do elektrowni jądrowej? Co się dalej dzieje z paliwem, które zostanie już zużyte w elektrowni? Te trzy pytania często pojawiają się, gdy poruszam temat energii jądrowej. Odpowiem Wam na nie właśnie w dzisiejszym materiale. Zapraszam!

Czy ludzie żyjący na Marsie zaczęliby się różnić od tych, którzy pozostali na Ziemi? Dlaczego to takie nieprzyjemne, gdy przygryziemy kawałek folii aluminiowej? Dlaczego skóra palców marszczy się pod wodą? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w dzisiejszym odcinku. Wyjątkowym, bo tworzonym razem z Wami – odpowiadam w nim na Wasze pytania o człowieka.

Dziś rano urodził się 8 miliardowy człowiek. Gdy ja się urodziłem, na Ziemi żyło ok. 4 mld ludzi. Wzrost jest bardzo szybki, ale już wiadomo, że na kolejny miliard poczekamy dłużej. Czy nie jest nas za dużo? 

W Szarm el-Szejk właśnie odbywa się Konferencja Stron. Jest to spotkanie kilkudziesięciu tysięcy polityków, aktywistów i naukowców, którzy rozmawiają na temat wpływu człowieka na klimat i sposobów jego ograniczania. Jak wygląda takie spotkanie? Czy w ogóle ma ono sens? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

Szacuje się, że za kilka lat na świecie będzie ponad 250 milionów dzieci w wieku 5 do 17 lat zmagających się z nadwagą i otyłością. W tej chwili otyłość i nadwaga dotykają 10% dzieci na świecie, przy czym w krajach wysoko rozwiniętych ten wskaźnik jest wyższy. W samej Europie z nadwagą lub otyłością mierzy się […]

Nasze ciało nieustannie traci, ale i produkuje nowe komórki. Dzięki temu na przykład co 7 lat mamy praktycznie zupełnie nową skórę. Choć proces jej zrzucania nie jest tak spektakularny jak w przypadku węży, to nasze obumarłe komórki widzimy każdego dnia. To właśnie one stanowią dużą część kurzu, jaki osiada na meblach w mieszkaniu. Tempo reprodukcji […]

Polska rozpoczyna proces budowania elektrowni atomowych. Jest to proces skomplikowany i długotrwały. Jak wyglądają kulisy powstawania elektrowni atomowych? Jak się je buduje i czego do tego potrzeba? Jak dużo kosztuje taka budowa? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

Zużywamy coraz więcej energii i ten trend raczej się nie zmieni. I może wcale nie musi, o ile będziemy produkowali energię w sposób, który ma możliwie najmniejszy wpływ na środowisko naturalne. Czy istnieje jej idealne źródło? Który ze znanych nam sposobów na produkcję energii jest najbardziej zielony?

Cyfrowy terapeutyk ma wspierać zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Powstał, aby pomóc w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych. Za cyfrowym lekiem nie stoi żaden wielki koncern farmaceutyczny, a młodzi Polacy ze startupu Calmsie. Jak działa lek? Czy jest bezpieczny? Czy zastąpi lekarza? Poznajcie startup Calmsie – twórców pierwszego na świecie cyfrowego terapeutyka dla dzieci i […]

Dziś – 21 października – obchodzimy Dzień Owoców i Warzyw. Święto zainicjowano w Nowej Zelandii celem zwiększenia świadomości na temat znaczenia jedzenia owoców i warzyw dla zdrowia oraz witalności. W końcu lepiej zapobiegać niż leczyć. Szczególnie w kontekście chorób układu krążenia, które są główną przyczyną zgonów na świecie. Światowe statystyki wskazują niemal 18 mln zgonów […]

Strefy Czystego Transportu to sposób na poprawę jakości powietrza w miastach i co za tym idzie również na poprawę zdrowia mieszkańców. Ich wprowadzenie może się jednak wiązać z pewnymi niedogodnościami… A dokładnie z zakazem wjazdu niektórych samochodów. Co na temat Stref warto wiedzieć?

Z rezerwy strategicznej przeniesiono do magazynów powiatowych kilkadziesiąt milionów dawek tabletek jodu. Czy jest się czym martwić? Czy warto na własną rękę organizować preparaty z jodem? Czy warto zażywać je już teraz?

Jedna z sond NASA uderzyła w planetoidę Dimorphos. Odbyło się to w ramach misji DART. Sonda zdołała zmienić kurs planetoidy, a to oznacza, że po raz pierwszy ludzkość zmieniła trajektorię ciała niebieskiego. Jakie ma to dla nas znaczenie? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

Rosnące ceny energii oraz problemy z surowcami to gorący temat, o którym niemal codziennie słyszymy w mediach. Jak zmieścić się w rządowym limicie tańszego prądu? Jak łatwo oszczędzić prąd w domu? O tym w dzisiejszym materiale.

W Stanach Zjednoczonych na jednego mieszkańca przypada niemal 0.9 samochodu. W Kanadzie prawie 0,8 samochodu. W Polsce wynik ten jest bardzo zbliżony właśnie do Kanady. Jak transport samochodowy wpływa na jakość powietrza? Czy problemem jest wyłącznie emisja spalin?

Z uszkodzonych (wysadzonych) rur gazociągu Nord Stream przestał uwalniać się gaz. To czas na pierwsze podsumowania oraz na zejście pod wodę i sprawdzenie, co na dnie Bałtyku zaszło. W tym materiale podsumuję, co wiemy po pierwszym tygodniu od tego zdarzenia.

Około 100 lat temu Śląsk był bardzo nowoczesnym i innowacyjnym miejscem nie tylko na mapie Europy, ale w przypadku wielu technologii także na mapie świata. To tam ściągały najbardziej innowacyjne głowy. Na Śląsku testowano i stosowano technologie, które dopiero lata później instalowano w innych miejscach. A jak wygląda to dziś? Śląska Aglomeracja bardzo szybko się […]

27 września 2022 roku doszło do rozszczelnienia dwóch rur tworzących gazociąg Nord Stream i z obydwu instalacji zaczął wydobywać się metan. Nie ma i najpewniej nigdy nie będzie niezbitych dowodów na to, kto je zniszczył — bo w przypadek nikt nie wierzy. Co więc wydarzyło się na Bałtyku?

Ten odcinek powstał w odpowiedzi na Wasze pytania, które zadawaliście ostatnio na moich mediach społecznościowych. Czy wiesz, co się dzieje z ludzkim organizmem na dużej wysokości nad poziomem morza? Ile może znieść człowiek wysoko w górach? Jak objawia się choroba wysokościowa i jak sobie z nią radzić? O tym i wielu innych rzeczach posłuchasz w […]

Czy zastanawialiście się kiedyś, jak mierzyć wysokość szczytów? Albo skąd w ogóle wiadomo, że doszliśmy na sam wierzchołek góry, skoro często widoczność jest bardzo ograniczona przez warunki pogodowe. O tym opowiem w tym odcinku. Posłuchaj też: Po co wchodzimy zimą na wysokie szczyty? Rozmowa z Reżyserem i Konsultantem filmu „Broad Peak”

Historia polskiego himalaizmu pełna jest ciekawych, poruszających opowieści. W 1988 roku Maciej Berbeka dotarł - jak mu się wydawało - na szczyt Broad Peak. Tak naprawdę był na przedwierzchołku Rocky Summit, a do celu zabrakło mu kilkadziesiąt minut marszu granią.

Ostatnio AI wygrała… konkurs plastyczny i stało się to przyczyną dyskusji – czy stworzone przez człowieka algorytmy są w stanie zastąpić prawdziwych artystów? Okazuje się, że sztuczna inteligencja bez problemu potrafi tworzyć obrazy. W jaki sposób się to dzieje? Posłuchajcie.

Jakiś czas temu świat obiegła informacja, że psy płaczą na widok swoich właścicieli. Opublikowano nawet na ten temat badania. Czy to jednak prawda? Sami posłuchajcie.

Rosja znowu straszy i gra atomem. Elektrownia jądrowa na Zaporożu została odłączona od zewnętrznego źródła zasilania. Docierają do nas sygnały, że Rosjanie gromadzą tam zapasy paliwa, a strona ukraińska twierdzi, że planują wysadzenie albo podpalenie elektrowni. Czy to dla nas niebezpieczne? Analizuję sytuację w dzisiejszym filmie .

A gdybym Wam powiedział, że dramat Odry wcale nie musi być spowodowany wpuszczeniem do rzeki trucizny? Że da się go wytłumaczyć procesami naturalnymi, oraz tym co do Odry trafia cały czas, od wielu, wielu lat? Zapraszam do wysłuchania rozmowy z doktorem Marcinem Stokowskim z Instytutu Oceanologii PAN. Źródła: https://undine.bafg.de/oder/guetemess… https://poland.postsen.com/world/6684… https://www.sciencedirect.com/science… doi.org/10.1016/S0025-326X(02)00227-8 Mój Gość, w […]

Misja Artemis to próba powrotu ludzi na Księżyc. To pierwszy krok do tego, by po raz pierwszy móc Jak będzie przebiegała i co to oznacza dla człowieka? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

To co stało się z Odrą, to katastrofa ekologiczna. C do tego nie ma wątpliwości. Największą niewiadomą jest to, co ją spowodowało. Historia niestety się powtarza. Co wiemy, a czego jeszcze nie wiemy w tej sprawie? Posłuchajcie!

Europę przechodzą obecnie fale upałów i susze. Szczególnie cierpią Włochy, Francja, Niemcy i Wielka Brytania. Eksperci twierdzą, że będzie jeszcze gorzej, a tego typu susze mogą się pojawiać coraz częściej. Czy mamy do czynienia z największą suszą od pięciuset lat? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

W ostatnich dniach sporo mówiło się o cukrze, ale nie w kontekście zdrowia, tylko jego dostępności i ceny. Postanowiłem sprawdzić czy cukier jest aż tak szkodliwy, jak niektórzy mówią. W licznych eksperymentach na gryzoniach wynika, że uzależnia bardziej niż kokaina! Posłuchajcie, co jeszcze ustaliłem.

Fala upałów w ostatnich dwóch tygodniach nawiedzała całą Europę. Na Zachodzie, Południu, a nawet Północy notowano coraz to nowe rekordy ciepła. W Wielkiej Brytanii po raz pierwszy zanotowano temperaturę 40 stopni Celsjusza. Temu wszystkiemu towarzyszą tragiczne w skutkach pożary i powodzie. Czym te upały są spowodowane? Czy chodzi tylko o zmiany klimatu? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

Jaka temperatura jest dla nas zabójcza? O tym właśnie ten podcast. Analizuję w nim najnowsze dane i odpowiadam na pytanie przy jakiej temperaturze na zewnątrz nasze ciało przestanie funkcjonować. Co prawda mamy system chłodzenia, który temperaturę wewnątrz ciała może do pewnego stopnia obniżać, jednak i on ma pewne ograniczenia. Zapraszam do słuchania!

NASA opublikowała pierwsze zdjęcia kosmosu wykonane przez teleskop Webba. Trzeba powiedzieć, że fotografie zapierają dech w piersiach. Co te zdjęcia przedstawiają? Jak można je interpretować? O tym usłyszycie podczas mojej rozmowy z Dariuszem Rosiakiem w jego programie Raport o stanie świata.

Patrząc na tegoroczne wyniki matur, kolejny raz mam smutne wrażenie, że oszukaliśmy rzesze młodych ludzi. Latami uczymy ich nie rzeczy przydatnych, tylko tego, jak zdać egzamin, którego wynik nijak nie świadczy o posiadanej wiedzy, a jest istotny, aby dostać się na wymarzoną uczelnię. Matura stała się... fikcją, bo z kolei przed pierwszym rokiem studiów, maturzystów czekają kursy dokształcające. Takie zajęcia okazują się lepsze, niż egzaminy wstępne na studia. Dlaczego? Ponieważ wtedy mogłoby się okazać, że zamiast 100 osób, na studia zostaje przyjętych 10. Posłuchajcie więcej moich przemyśleń na temat wyników matur i obecnego systemu edukacji.

Jest najbardziej znanym obiektem na krańcach Układu Słonecznego, ale nie ostanim. Do niedawna był uważany za dziewiątą planetę, jednak nie do końca przypomina pierwsze planety do Słońca. Czym się różni? Posłuchajcie w ostatnim odcinku z serii o przygodach kosmicznej Sondy, zrealizowanej z myślą o najmłodszych fanach nauki i kosmosu. Słuchowisko powstało na bazie serialu wyprodukowanego przez Nauka. To Lubię Junior. Jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Mecenasów Nauka. To Lubię. Chcesz zostać jednym z nich? Wesprzyj naszą zrzutkę https://zrzutka.pl/naukatolubie. Serial z atrakcyjnymi animacjami zobaczycie na kanale YouTube Nauka. To Lubię Junior.

Uran i Neptun są dużo większe od Ziemi. Gdyby Ziemia była wielkości jabłka, Neptun i Uran byłyby wielkości sporego arbuza. Te dwie planetu do siebie podobne nie tylko wielkością, ale także tym z czego są zbudowane. Więcej ciekawostek o nich znajdziesz w tym słuchowisku z serii o przygodach kosmicznej Sondy, zrealizowanej z myślą o najmłodszych fanach nauki i kosmosu. Słuchowisko powstało na bazie serialu wyprodukowanego przez Nauka. To Lubię Junior. Jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Mecenasów Nauka. To Lubię. Chcesz zostać jednym z nich? Wesprzyj naszą zrzutkę https://zrzutka.pl/naukatolubie. Serial z atrakcyjnymi animacjami zobaczycie na kanale YouTube Nauka. To Lubię Junior.

Saturn jest inny niż wszystkie planety, bo ma pierścienie. W dużej części składają się z bryłek lodu. Najpewniej powstały dlatego, że dawno temu na orbicie Saturna doszło do kolizji księżyców. Saturn, tak jak Jowisz ma bardzo dużo księżyców. Więcej ciekawostek poznacie dzięki serii o przygodach kosmicznej Sondy, zrealizowanej z myślą o najmłodszych fanach nauki i kosmosu. Słuchowisko powstało na bazie serialu wyprodukowanego przez Nauka. To Lubię Junior. Jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Mecenasów Nauka. To Lubię. Chcesz zostać jednym z nich? Wesprzyj naszą zrzutkę https://zrzutka.pl/naukatolubie. Serial z atrakcyjnymi animacjami zobaczycie na kanale YouTube Nauka. To Lubię Junior.

Jowisz jest gazowym gigantem, planetą, która nie ma twardej powierzchni jak Mars, Ziemia czy Merkury albo Wenus. Jest kulą bardzo gęstego i gorącego gazu i cieczy. Z zewnątrz wygląda pięknie, ale w środku jest niezwykle trudny do badania. Co mimo wszystko o nim wiemy? Posłuchajcie w serii o przygodach kosmicznej Sondy, zrealizowanej z myślą o najmłodszych fanach nauki i kosmosu. Słuchowisko powstało na bazie serialu wyprodukowanego przez Nauka. To Lubię Junior. Jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Mecenasów Nauka. To Lubię. Chcesz zostać jednym z nich? Wesprzyj naszą zrzutkę https://zrzutka.pl/naukatolubie. Serial z atrakcyjnymi animacjami zobaczycie na kanale YouTube Nauka. To Lubię Junior.

Mars ma bardzo rzadką atmosferę i czerwoną, pustynną powierzchnię. Sporo jest tutaj gór, wąwozów i kraterów. Są też wyschnięte koryta rzek i miejsca gdzie kiedyś najpewniej były oceany, jeziora i płynące rzeki. Więcej o Marsie dowiecie się z serii o przygodach kosmicznej Sondy, zrealizowanej z myślą o najmłodszych fanach nauki i kosmosu. Słuchowisko powstało na bazie serialu wyprodukowanego przez Nauka. To Lubię Junior. Jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Mecenasów Nauka. To Lubię. Chcesz zostać jednym z nich? Wesprzyj naszą zrzutkę https://zrzutka.pl/naukatolubie. Serial z atrakcyjnymi animacjami zobaczycie na kanale YouTube Nauka. To Lubię Junior.

Ziemia jest rzeczywiście najbardziej znaną planetą, w końcu to nasz dom, ale to nie tak, że wiemy o niej już wszystko. Bardzo mało wiemy o tym co dzieje się przy dnie ziemskich mórz i oceanów. Wiecie, że życie na Ziemi mogłoby nie istnieć, gdyby nie Księżyc? To tylko kilka z wielu ciekawostek, których dowiecie się z trzeciego odcinka z serii o przygodach kosmicznej Sondy, zrealizowanego z myślą o najmłodszych fanach nauki i kosmosu. Słuchowisko powstało na bazie serialu wyprodukowanego przez Nauka. To Lubię Junior. Jego realizacja była możliwa dzięki wsparciu Mecenasów Nauka. To Lubię. Chcesz zostać jednym z nich? Wesprzyj naszą zrzutkę https://zrzutka.pl/naukatolubie. Serial z atrakcyjnymi animacjami zobaczycie na kanale YouTube Nauka. To Lubię Junior.