Podcasts about Nauka

Cześć! Dziś zabieram Was na Dolny Śląsk – region, w którym biznes, samorząd i nauka tworzą wyjątkowy ekosystem współpracy. Moim gościem jest Marek Pasztetnik, Prezes Zarządu Zachodniej Izby Gospodarczej – Pracodawcy i Przedsiębiorcy, organizacji z trzydziestoletnią historią wspierania rozwoju gospodarczego regionu.Rozmawiamy o jednym z najważniejszych wydarzeń gospodarczych Dolnego Śląska – Nagrodzie Gospodarczej Dolnośląski Gryf, która w tym roku obchodzi już swoją 22. edycję. Marek opowiada o genezie tego projektu, o tym, jak idea połączenia świata biznesu, nauki i samorządu stała się kluczem do sukcesu całego regionu. Wspólnie zaglądamy za kulisy konkursu, w którym co roku wyróżniani są najlepsi przedsiębiorcy, samorządy oraz – po raz pierwszy – także przedstawiciele nauki.W tym odcinku usłyszycie, jak wygląda proces wyboru laureatów, czym wyróżnia się ta nagroda na tle innych inicjatyw w Polsce oraz dlaczego warto zgłaszać się do kolejnych edycji. Poruszamy też temat nadchodzącej Gali Dolnośląskich Gryfów, która w tym roku odbędzie się w wyjątkowej lokalizacji – na lotnisku we Wrocławiu. Będzie to wydarzenie pełne emocji, muzyki i networkingu – jak zapowiada Marek Pasztetnik, „odlotowe” w każdym znaczeniu tego słowa.Kluczowe punkty rozmowy:Zachodnia Izba Gospodarcza - Pracodawcy i Przedsiębiorcy reprezentuje interesy pracodawców i przedsiębiorców w różnych gremiach, zarówno regionalnie, jak i na szczeblu krajowym.Dolnośląski Gryf to prestiżowa nagroda gospodarcza, przyznawana od 2004 roku, która ma na celu budowanie relacji między biznesem, nauką i samorządem.Gala wręczenia nagród Dolnośląskiego Gryfa odbędzie się 20 listopada na lotnisku we Wrocławiu, co stanowi wyjątkową okazję do networkingu i celebracji sukcesów przedsiębiorców.Linki:Marek Pasztetnik - https://www.linkedin.com/in/marek-pasztetnik-89897990/Zachodnia Izba Gospodarcza – Pracodawcy i Przedsiębiorcy - https://www.zig.pl/Gala Dolnośląski Gryf - https://app.evenea.pl/event/galagryfy2025/Porozmawiaj o tym odcinku ze sztuczną inteligencją – https://bbs-bez-tajemnic.onpodcastai.com/episodes/5afQlebTzea/chat  ****************************  Nazywam się Wiktor Doktór i na co dzień prowadzę Klub Pro Progressio https://proprogressio.com/pl/dzialalnosc/klub-pro-progressio/1 – to społeczność wielu firm prywatnych i organizacji sektora publicznego, którym zależy na rozwoju relacji biznesowych w modelu B2B. W podcaście BSS bez tajemnic poza odcinkami solowymi, zamieszczam rozmowy z ekspertami i specjalistami z różnych dziedzin przedsiębiorczości.Zapraszam do odwiedzin moich kanałów na:YouTube - https://www.youtube.com/@wiktordoktor Facebook - https://www.facebook.com/wiktor.doktor LinkedIn - https://www.linkedin.com/in/wiktordoktor/ Moja strona internetowa - https://wiktordoktor.pl/ Możesz też do mnie napisać. Mój adres email to - kontakt(@)wiktordoktor.pl   ****************************  Patronami Podcastu “BSS bez tajemnic” są: Marzena Sawicka https://www.linkedin.com/in/marzena-sawicka-a9644a23/ Przemysław Sławiński https://www.linkedin.com/in/przemys%C5%82aw-s%C5%82awi%C5%84ski-155a4426/ Damian Ruciński - https://www.linkedin.com/in/damian-rucinski/ Szymon Kryczka https://www.linkedin.com/in/szymonkryczka/Grzegorz Ludwin https://www.linkedin.com/in/gludwin/ Adam Furmańczuk https://www.linkedin.com/in/adam-agilino/ Anna Czyż - https://www.linkedin.com/in/anna-czyz-%F0%9F%94%B5%F0%9F%94%B4%F0%9F%9F%A2-68597813/ Igor Tkach - https://www.linkedin.com/in/igortkach/ Damian Wróblewski - https://www.linkedin.com/in/damianwroblewski/ Paweł Łopatka - https://www.linkedin.com/in/pawellopatka/ Ewelina Szindler - https://www.linkedin.com/in/ewelina-szindler-zarz%C4%85dzanie-mark%C4%85-osobist%C4%85-0497a0212/Wiktor Doktór Jr. - https://www.linkedin.com/in/wiktor-dokt%C3%B3r-jr-916297188/  Wspaniali ludzie, dzięki którym pojawiają się kolejne odcinki tego podcastu. Ty też możesz wesprzeć rozwój podcastu na: Patronite - https://patronite.pl/wiktordoktor Patreon - https://www.patreon.com/wiktordoktor Buy me a coffee - https://www.buymeacoffee.com/wiktordoktor Buycoffee.to - https://buycoffee.to/wiktordoktor Become a supporter of this podcast: https://www.spreaker.com/podcast/bss-bez-tajemnic--4069078/support.

Sztuczna inteligencja jest jednym z najbardziej dynamicznych i szybko rozwijających się obszarów w technologii. Posiadanie wiedzy na ten temat pozwala być na czele postępu technologicznego. Zgodnie z raportem Gartner Hype Cycle for Emerging Technologies dziesięć na trzydzieści najbardziejrozwijających się nowych technologii na świecie jest wprost sztuczną inteligencją, a większość pozostałych jest z nią związana. Jakie kierunki związane ze Sztuczną Inteligencją proponują polskie uczelnie? W programie zaprezentujemyofertę studiów magisterskich i licencjackich oraz prognozy zawodowe, a o Katedrze Sztucznej Inteligencji na Politechnice Wrocławskiej mówi profesor Tomasz Kajdanowicz (Wydział Informatyki i Telekomunikacji Politechnika Wrocławska).Projekt Teraz Nauka realizowany przez Fundację na Rzecz Rozwoju Szkolnictwa Dziennikarskiego został dofinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środkówbudżetu państwa w ramach zadania "Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego"

Czy pełnia naprawdę wysysa z nas sen i zdrowy rozsądek – a z rekinów robi nocnych żniwiarzy? Czy słusznie winą obarczamy Księżyc? A może to my sami się nakręcamy zasłyszanymi anegdotami? Naukowcy sprawdzili, ile jest faktów, a ile przesądów w przekonaniu, że Księżyc od czasu do czasu przejmuje nad nami kontrolę.Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecamy również naszą serię poświęconą analizie teorii spiskowych. “Sekcja teorii spiskowych” dostępna jest na stronie Polskiego Radia, na Spotify i na YouTubie, bo to wideopodcast :) https://www.youtube.com/watch?v=RKzgch0k3NQ&list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRvhttps://open.spotify.com/show/60LKeNI1gjweNju6P7BpsuPolecajka na dziś: Jan-Willem van Prooijen, “Psychologia teorii spiskowych”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2024Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki!

Wyobraź sobie farmę na Marsie lub szklarnię na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dr Paweł Jedynak, ekspert od fizjologii roślin, oprowadzi nas przez fascynującą dziedzinę astrobotaniki – od pionierskich eksperymentów Tichowa po współczesne wyzwania upraw pozaziemskich.Poznamy spektakularną historię projektu Biosfera 2 – wielkoskalowego eksperymentu, który miał stworzyć samowystarczalny ekosystem. Dowiemy się, dlaczego nastąpił dramatyczny spadek poziomu tlenu, co stało się z pszczołami i innymi zapylaczami w zamkniętym środowisku. Porozmawiamy też o głównych problemach związanych z uprawami roślin w kosmosie.Dr Paweł Jedynak pracuje w Zakładzie Fizjologii i Biochemii Roślin na Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ w Krakowie.Dr Mariusz Gogól jest biochemikiem i popularyzatorem nauki. Można go także oglądać m.in. na kanale https://www.youtube.com/ ⁨@ZlewkaTotalna⁩ Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: Człowiek".

Matcha talk, czyli co o tej zielonej herbacie mówi nauka Co tak naprawdę wiemy o matchy? Czy to tylko modny napój z Instagrama, czy proszek o potwierdzonych prozdrowotnych właściwościach? Doktorantka Joanna Kika z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego tłumaczy, czym matcha różni się od zwykłej zielonej herbaty i kawy, jakie związki chemiczne się w niej kryją oraz co mówi nauka o jej wpływie na zdrowie. Rozmawia Marta Boroń

⚠️ Ostatnie godziny przedsprzedaży = skorzystaj z najlepszej oferty ⚠️

W tym odcinku podkastu prowadzonego przez dr. Mariusza Gogóla gości dr Justyna Gogola-Mruk, badaczka z Pracowni Fizjologii i Toksykologii Rozrodu w Instytucie Zoologii i Badań Biomedycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozmowa dotyczy drugiego najczęstszego nowotworu żeńskich narządów rodnych - nowotworu jajników. To również najgorzej rokujący z nowotworów ginekologicznych. Czym są nowotwory jajnika? Jak powstają? Jak wyglądają ich interakcje ze zdrowymi tkankami i komórkami? W jaki sposób szuka się nowych terapii tych nowotworów?Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: Człowiek".

W tym odcinku rozkładamy na czynniki pierwsze spektrum elektromagnetyczne (pola i fale), "medycynę opartą na dowodach” oraz to, w jaki sposób czytać badania bez popadania w skrajności. Gościem jest Dominik Bobeła – biotechnolog i naukowiec działający na styku medycyny eksperymentalnej i klinicznej. Rozmawiamy o chaosie informacyjnym, jakości publikacji i o tym, co wiemy na pewno, a gdzie potrzebna jest pokora i zdrowy dystans.

Cześć! W tym odcinku podcastu BSS bez tajemnic zabieram Was w świat edukacji, która wyprzedza czasy – do świata marketingu wspieranego sztuczną inteligencją. Moim gościem jest Małgorzata Siedlik – ekspertka w zakresie AI w marketingu, praktyczka biznesu i współtwórczyni nowego programu studiów podyplomowych Digital i AI Marketing realizowanego przez SGGW.Rozmawiamy o tym, jak dziś wygląda rola marketerów w erze cyfrowej transformacji i jak sztuczna inteligencja redefiniuje zasady gry. Gosia dzieli się kulisami tworzenia kierunku, który łączy strategię, kreatywność i technologię, a jego uczestnicy zyskują nie tylko wiedzę, ale i realne narzędzia do działania. Z odcinka dowiecie się, kto powinien zainteresować się tym kierunkiem, dlaczego wiek nie ma znaczenia w nauce nowych technologii oraz jak AI może pomóc zwiększać skuteczność kampanii marketingowych – bez konieczności zatrudniania całych zespołów projektowych.Poruszamy też temat sprawczości i przedsiębiorczości – o tym, jak wziąć odpowiedzialność za własne wyniki, jak unikać „szamanów AI” i jak mądrze korzystać z automatyzacji, analityki czy prompt engineeringu. Małgorzata pokazuje, że kluczem do sukcesu jest nie tylko znajomość narzędzi, ale też umiejętność krytycznego myślenia i ciągłego uczenia się. Posłuchajcie i zajrzyjcie na stronę Studiów.Kluczowe punkty rozmowy:Studia podyplomowe w zakresie Digital i AI Marketing na SGGW łączą nowoczesne podejścia do marketingu z zaawansowanymi technologiami AI, oferując praktyczną wiedzę i narzędzia dla specjalistów.Program studiów obejmuje szeroki zakres tematów, od strategii marki i automatyzacji marketingu po analitykę i tworzenie treści multimedialnych, a wszystko to w kontekście wykorzystania sztucznej inteligencji.Studia są skierowane zarówno do doświadczonych specjalistów, jak i osób dopiero rozpoczynających swoją karierę w marketingu, oferując możliwość nauki online z wyjątkiem pierwszego zjazdu integracyjnego.Linki:Małgorzata Siedlik na Linkedin - https://www.linkedin.com/in/gosia-siedlik-a551858b/Studia Digital i AI Marketing na SGGW - https://spmarketing.sggw.edu.pl/Porozmawiaj o tym odcinku ze sztuczną inteligencją – https://bbs-bez-tajemnic.onpodcastai.com/episodes/a0aKeis5bDB/chat  ****************************  Nazywam się Wiktor Doktór i na co dzień prowadzę Klub Pro Progressio https://proprogressio.com/pl/dzialalnosc/klub-pro-progressio/1 – to społeczność wielu firm prywatnych i organizacji sektora publicznego, którym zależy na rozwoju relacji biznesowych w modelu B2B. W podcaście BSS bez tajemnic poza odcinkami solowymi, zamieszczam rozmowy z ekspertami i specjalistami z różnych dziedzin przedsiębiorczości.Zapraszam do odwiedzin moich kanałów na: YouTube - https://www.youtube.com/@wiktordoktor Facebook - https://www.facebook.com/wiktor.doktor LinkedIn - https://www.linkedin.com/in/wiktordoktor/ Moja strona internetowa - https://wiktordoktor.pl/ Możesz też do mnie napisać. Mój adres email to - kontakt(@)wiktordoktor.pl   ****************************  Patronami Podcastu “BSS bez tajemnic” są: Marzena Sawicka https://www.linkedin.com/in/marzena-sawicka-a9644a23/ Przemysław Sławiński https://www.linkedin.com/in/przemys%C5%82aw-s%C5%82awi%C5%84ski-155a4426/ Damian Ruciński - https://www.linkedin.com/in/damian-rucinski/ Szymon Kryczka https://www.linkedin.com/in/szymonkryczka/Grzegorz Ludwin https://www.linkedin.com/in/gludwin/ Adam Furmańczuk https://www.linkedin.com/in/adam-agilino/ Anna Czyż - https://www.linkedin.com/in/anna-czyz-%F0%9F%94%B5%F0%9F%94%B4%F0%9F%9F%A2-68597813/ Igor Tkach - https://www.linkedin.com/in/igortkach/ Damian Wróblewski - https://www.linkedin.com/in/damianwroblewski/ Paweł Łopatka - https://www.linkedin.com/in/pawellopatka/ Ewelina Szindler - https://www.linkedin.com/in/ewelina-szindler-zarz%C4%85dzanie-mark%C4%85-osobist%C4%85-0497a0212/Wiktor Doktór Jr. - https://www.linkedin.com/in/wiktor-dokt%C3%B3r-jr-916297188/  Wspaniali ludzie, dzięki którym pojawiają się kolejne odcinki tego podcastu. Ty też możesz wesprzeć rozwój podcastu na: Patronite - https://patronite.pl/wiktordoktor Patreon - https://www.patreon.com/wiktordoktor Buy me a coffee - https://www.buymeacoffee.com/wiktordoktor Buycoffee.to - https://buycoffee.to/wiktordoktor Become a supporter of this podcast: https://www.spreaker.com/podcast/bss-bez-tajemnic--4069078/support.

Czy niesporczaki przeżyją w kosmosie? Co to znaczy, że wysychają? Okazuje się, że zwierzęta te potrafią także wytrzymać ekstremalne gorąco, zimno i promieniowanie. Dzięki wymienionym cechom niesporczaki mają największą spośród wszystkich organizmów szansę na przeżycie w przestrzeni kosmicznej. O misji naukowej z udziałem drożdży i niesporczaków, która wraz ze Sławoszem Uznańskim Wiśniewskim zawitała w kosmos opowie dzisiejsza wykładowczyni profesor Izabela Poprawa z Wydziału nauk przyrodniczych UŚ. 

Małe grupy: teacherola.com/grupyIndywidualne lekcje: teacherola.com/wspolpracaDarmowe szkolenie: “Present… Not That Simple”: https://landing.mailerlite.com/webforms/landing/k5r3t0W tym odcinku poznasz praktyczne słownictwo, które pomoże Ci opisać wszystkie te drobne (i większe!) problemy, jakie mogą wydarzyć się w domu — od przeciekającego kranu po zepsutą pralkę.Dowiesz się:✔️ jak powiedzieć po angielsku „łazienka jest zalana” lub „nie ma prądu”✔️ jak poprawnie używać czasów w kontekście domowych awarii✔️ które phrasal verbs są niezbędne, gdy coś się zepsuje✔️ jak ćwiczyć wymowę w parach typu leaking i chipped✔️ jak zamienić te słowa w prawdziwe, naturalne zdania do rozmowy

Coraz częściej w przestrzeni publicznej słyszymy głosy polityków, ale nie tylko, o tym kto jest prawdziwym Polakiem. Jakie powinien mieć cechy i czym ta jego polskość powinna się charakteryzować. Marek Mierzwiak w dzisiejszym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej rozmawia właśnie na ten temat z dr Jackiem Kurkiem - historykiem, przyglądając się naszej polskości w różnych aspektach. Bo Polak to nie tylko ktoś z wierszyka Władysława Bełzy, ale to człowiek, ludzie tutaj żyjący.

✓ Šta je najveći problem eksperimentalnih nauka? ✓ Zašto IQ nije dobra mera inteligencije? ✓ U čemu su bušmani bolji od članova mense?

W miarę nowych doświadczeń oraz wyzwań, trenerski warsztat ulega ewolucji i modyfikacjom. Czy zmiany te następują również w modelach gry? Filip Raczkowski z EkstraTrenerem jest w zasadzie od początku naszego istnienia… Poza występami w naszych podcastach i regularnymi prelekcjami na naszych studiach podyplomowych, dwukrotnie gościł na scenie Kongresu Wiedzy o Szkoleniu Piłkarskim, a czterokrotnie w…

Podczas Kongresu Polska Wielki Projekt Piotr Dardziński – były wiceminister nauki i były prezes sieci badawczej Łukasiewicz, obecnie dyrektor Centrum Innowacji Politechniki Warszawskiej – mówił w rozmowie z dziennikarzami Radia Wnet o kondycji polskiej nauki i o tym, co hamuje jej rozwój. W jego opinii, w ostatnich latach udało się zbudować dobre podstawy dla współpracy nauki z biznesem, ale system nadal jest zbyt biurokratyczny.Powstały centra innowacji, które mają pomagać naukowcom zajmować się nauką, a nie administracją. Biurokracja, wyceny, negocjacje – to nie są zadania badaczy. To wszystko powinno być organizowane wokół nich, by mogli robić to, w czym są najlepsi– powiedział Dardziński.Były minister wspomniał też o czasach, gdy kierował siecią Łukasiewicz. Wskazał, że dopóki instytuty działały niezależnie, kierowały się merytorycznymi kryteriami, a nie polityką.Nie mieliśmy żadnego dyrektora z nominacji politycznej. Liczyła się tylko kompetencja i efektywność. Instytuty były rozliczane z tego, ile zarabiają na badaniach i sprzedaży własności intelektualnej. Dziś, niestety, kolejne nominacje są z innego klucza– zauważył.Zdaniem Dardzińskiego największym problemem polskiej nauki jest brak konsekwencji i cierpliwości.Nie róbmy rewolucji co cztery lata. Może warto poprawić system grantowy, zwiększyć ulgi podatkowe, ale trzeba pozwolić, by to, co już zbudowano, zaczęło działać– apelował.Poruszony został też temat braku polskich laureatów Nagrody Nobla. Dardziński zwrócił uwagę, że Polacy są obecni w wielu zespołach badawczych nagradzanych Noblem, choć często już pod inną flagą.To pokazuje, że talentów nam nie brakuje, tylko system nie daje im miejsca do rozwoju. Nie róbmy nauki po to, by dostać Nobla. Róbmy naukę doskonałą, a Nobel przyjdzie jako efekt uboczny – mówił.

Małe grupy: teacherola.com/grupyIndywidualne lekcje: teacherola.com/wspolpracaW tym odcinku rozwiewam wątpliwości dotyczące trzech angielskich słów, które sprawiają problemy nawet zaawansowanym osobom. Dowiesz się, dlaczego nie mówimy ‘informations' ani ‘advices', jak naprawdę używać ‘news' i jak brzmieć naturalnie w codziennych rozmowach.To krótka lekcja, ale zmieni sposób w jaki myślisz o tych słowach i pomoże Ci mówić pewniej, naturalniej i z większą świadomością języka.Dowiesz się:✔️ dlaczego news wygląda jak liczba mnoga, ale nią nie jest✔️ jak poprawnie mówić o „jednej informacji” lub „jednej wiadomości”✔️ jak unikać błędów typu an information lub an advice✔️ jak brzmieć naturalnie, kiedy prosisz o radę lub ją dajesz✔️ jakie przysłowia i wyrażenia pomogą Ci zapamiętać poprawne użycie tych słów

Projekty badawcze, wynalazki, laboratoria, innowacje. Teraz Nauka to program o tym, jak badania, odkrycia naukowe i nowe technologie zmieniają nasze życie.Projekt Teraz Nauka realizowany przez Fundację na Rzecz Rozwoju Szkolnictwa Dziennikarskiego został dofinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środków budżetu państwa w ramach zadania "Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego". 

Sławosz Uznański-Wiśniewski odwiedził niedawno Planetarium -Śląski Park Nauki w Chorzowie. Była okazja, żeby podpytać naszego astronautę o efekty badań i eskperymentów, które wraz z załogą przeprowadzał latem na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dziś zastanowimy się czy nasiona mogą w kosmosie kiełkować.

Dzisiejsza rozmowa (nie wywiad) –Prof. Włodzisław Duch: Czy maszyny mogą mieć świadomość? Nauka religia i AI. Wini i prof. Włodzisław Duch, fizyk, kognitywista, naukowiec i popularyzator wiedzy o sztucznej inteligencji. Profesor opowiada o tym, jak działa AI, jakie ma ograniczenia i dlaczego świadomość maszyn to wciąż bardziej mit niż rzeczywistość.W rozmowie pojawiają się kluczowe pytania: Czy sztuczna inteligencja może rozwinąć samoświadomość? Na ile algorytmy uczenia głębokiego rzeczywiście rozumieją, a nie tylko przewidują wzorce? Czy sieci neuronowe mają coś wspólnego z ludzkim mózgiem? Jak rozwój modeli językowych (LLM, ChatGPT) zmienia nasz sposób myślenia o człowieku i umyśle?Prof. Duch porównuje działanie współczesnych systemów AI do procesów poznawczych, tłumacząc, dlaczego sztuczne sieci nigdy nie będą w pełni kopiami biologicznych neuronów. Mówi o świadomości emergentnej, algorytmach predykcyjnych, neuroinformatyce, uczeniu maszynowym, a także o etycznych granicach rozwoju technologii To fascynująca rozmowa o tym, jak AI zmienia nasze rozumienie świadomości, kreatywności i wolnej woli – z naukowcem, który od lat zajmuje się tym, co łączy filozofię, fizykę i technologię.

Znacie to uczucie, kiedy kawałek jakiejś melodii krąży Wam po głowie i nijak nie możecie się go pozbyć? No więc naukowcy sprawdzili, jakie utwory tak wbijają się nam w mózgi i jak najskuteczniej je stamtąd wyrzucić. Mówimy też o ciekawym badaniu, z którego wynika, że psy mogą uzależnić się (dosłownie!) od zabawy piłeczką tak, jak ludzie od hazardu. Zachęcamy też do posłuchania naszej serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”, którą tworzymy we współpracy z Polskim Radiem. Znajdziecie ją m.in. na Spotify:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dacPolecamy również naszą serię poświęconą analizie teorii spiskowych. “Sekcja teorii spiskowych” dostępna jest na stronie Polskiego Radia, na Spotify i na YouTubie, bo to wideopodcast :) https://www.youtube.com/watch?v=RKzgch0k3NQ&list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRvhttps://open.spotify.com/show/60LKeNI1gjweNju6P7BpsuPolecajka na dziś: “Mózg się myli” Henning Beck, Wydawnictwo Feeria ScienceJeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki!

Cały audiobook + PDF z ilustracjami dostępny tutaj:https://wydawnictworn.pl/p/w-glebiny-ewolucyjna-podroz-morskich-gadow-i-ssakow-daniel-tyborowski-audiobook/Z przyjemnością przedstawiamy fragment audiobooka "W głębiny. Ewolucyjna podróż morskich gadów i ssaków" dr. Daniela Tyborowskiego, wydanego przez nasze Wydawnictwo RN. Czyta Wojciech ŻołądkowiczO książce:https://radionaukowe.pl/glebinyHistoria życia w oceanach nie ustępuje dramatyzmem tej, która rozgrywała się na lądzie. Od 250 milionów lat wodne ekosystemy są zasiedlane przez potomków lądowych kręgowców, a między gatunkami toczy się ewolucyjny wyścig o dominację. Kolejni władcy mórz rosną w siłę i upadają, ustępując miejsca nowym.Ta książka to więcej niż bestiariusz najbardziej spektakularnych gatunków morskich gadów i ssaków. To odczytany z zapisu kopalnego popis ewolucji, której mechanizmy doprowadziły do powstania morskich maszyn do zabijania.W książce przeczytasz o ikonicznych ichtiozaurach, gigantycznych plezjozaurach i mozazaurach, żółwiach dwukrotnie większych od człowieka, waleniach i współczesnych półwodnych ssakach, które najwidoczniej kusi w pełni morski tryb życia. Dowiesz się, dlaczego to, co działo się w morzach miliony lat temu, ma wpływ na współczesne ekosystemy, a także jakie zwierzęta żyły w morzach na terenie współczesnej Polski. Ich ślady są dookoła nas – czasem wystarczy się tylko dokładniej rozejrzeć.To znakomita pozycja dla wszystkich pasjonatów paleoświata – zwłaszcza tych, którzy nie wierzą na słowo, bo chcą poznać argumenty i dowody, na podstawie których naukowcy rekonstruują życie sprzed milionów lat."Skamieniałości same w sobie są nieme, ale paleontolog, za pomocą wiedzy na ich temat, niczym za dotknięciem różdżki sprawia, że zdradzają one swoje tajemnice i otwierają drzwi do bardzo dalekiej przeszłości. To, co było tylko kawałkiem skały, nagle staje się częścią barwnych opowieści" - ze wstępu#dumna_autopromocja

Czy krew można wyprodukować? Takie pytanie stawiamy w programie Teraz Nauka, ale myślimy też szerzej o krwiodawstwie i krwiolecznictwie. Krwiodawstwo jest jednym z najprostszych i najważniejszych sposobów ratowania życia ludzkiego. Oddanie jednej jednostki krwi może uratować nawet trzy życia, co pokazuje, jak ogromne znaczenie ma każdy dawca. Dla wielu pacjentów, regularne transfuzje są jedyną szansą na przeżycie.O akcji Wampiriada Niezależnego Zrzeszenia Studentów w programie mówi Marta Pawlak Krajowa Koordynatorka projektu, a o “produkcji” krwii i krwiodawstwie opowiada doktor Magdalena Gudzińska-Adamczyk, kierowniczka gabinetu kwalifikacji w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie.Projekt Teraz Nauka realizowany przez Fundację na Rzecz Rozwoju Szkolnictwa Dziennikarskiego został dofinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środków budżetu państwa w ramach zadania "Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego"

Sztuczna inteligencja zmienia sposób studiowania i nauczania. Jest coraz chętniej wykorzystywanym narzędziem podczas pisania prac dyplomowych. Jak na proces używania AI w tworzeniu prac przez studentów powinny reagować uczelnie? Jak włączyć sztuczną inteligencję w proces studiowania i uczenia? Na te pytania odpowiadają eksperci: Maciej Kowalski współtwórca Jednolitego Systemu Antyplagiatowego (Ośrodku Przetwarzania Informacji Państwowy Instytut Badawczy), profesor Katarzyna Gajlewicz-Korab Wydział Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii UW oraz profesor Tomasz Kajdanowicz Wydział Informatyki i Telekomunikacji, Katedra Sztucznej Inteligencji Politechnika Wrocławska

Książka Daniela: https://radionaukowe.pl/glebiny/Nasza księgarnia: https://wydawnictworn.pl/Paleoplakaty: https:/radionaukowe.pl/plakaty/– W sumie foka to taki pies, tylko okryty grubą warstwą tkanki tłuszczowej, żeby nie było zimno – rzuca w odcinku dr Daniel Tyborowski i jakkolwiek brzmi to dziwacznie, jest w tym sporo racji. Dr Tyborowski jest paleobiologiem z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego i autorem książki „W głębiny. Ewolucyjna podróż morskich gadów i ssaków”, którą wydajemy w naszym Wydawnictwie RN. Rozmawiamy o meandrach ewolucji tych zwierząt. Z dowodów kopalnych wiemy, że w dziejach Ziemi kręgowce wyszły z wody na ląd tylko raz, jakieś 400 milionów lat temu. Od mięśniopłetwych ryb, które zdecydowały się na taki szalony krok, rozwinęły się wszystkie późniejsze linie zwierząt (tak, i ty też jesteś poniekąd rybą). Ciekawe jest to, że wiele z nich w późniejszych okresach decydowało się do wody powrócić. – To jest taki spektakularny popis ewolucji, że my widzimy jak na dłoni, jak zwierzęta, które żyły w jednym środowisku, adaptują się do innego – mówi dr Tyborowski. Pierwszy udany powrót kręgowców do mórz nastąpił około 250 milionów lat temu. Wymieranie permskie, największe w dziejach Ziemi, zmiotło z jej powierzchni bardzo wiele stworzeń, w tym również morskich. – Zrobiło się miejsce w oceanach – opowiada dr Tyborowski. Zwierzęta korzystały ze zwolnionych nisz ekologicznych i stopniowo coraz lepiej przystosowywały się do nowego środowiska. Ewolucja konwergentna w morzach działa wręcz modelowo: niespokrewnione ze sobą gatunki wyglądają podobnie, bo każdy z nich niezależnie przekształca się tak, by jak najlepiej dostosować się do warunków. A z początku wcale nie było łatwo. – Walenie wywodzą się od saków kopytnych, co może być zaskoczeniem, ale no taka jest prawda – wskazuje paleobiolog. Czyli kuzynem wieloryba jest hipopotam, a fok koty i psy (co wyjaśnia początek artykułu). Znaleziska paleontologiczne uczą nas ogromnie dużo o przeszłości miejsc i gatunków. Niektóre obszary Polski – Góry Świętokrzyskie, Śląsk, Opolszczyzna – obfitują w cenne znaleziska. W odcinku jest zresztą dużo o kuchni pracy paleontologów: skąd wiedzą, to co wiedzą.Na podstawie danych z przeszłości możemy spróbować przewidzieć przyszłość. Na przykład około 93 miliony lat temu, w połowie kredy, doszło do kolejnego wymierania, w którym wyginęły na przykład morskie ichtiozaury. – Pilotażowe badania pokazują, że w skałach z tego czasu mamy podwyższoną zawartość rtęci – opowiada dr Tyborowski. Można więc przypuszczać, że wielkie morskie drapieżniki wyginęły z powodu kumulacji rtęci w organizmach. Możliwe, że to samo grozi współczesnym nam zwierzętom, na przykład orkom. Z odcinka dowiecie się też, dlaczego trzeba znać ichtiozaury, dlaczego ludzie i węże tak naprawdę są czworonogami, jakim cudem paleontolog może wiedzieć, jaki węch miało jakieś wymarłe stworzenie, i jak wyglądają zęby foki krabojada (bardzo dziwnie!). Uwaga: wysłuchanie grozi zarażeniem się pasją paleontologiczną!#autopromocja

Musi istnieć, jednak nie potrafimy jej zbadać. Naukowcy szacują, że jest jej w kosmosie 5 razy więcej niż zwykłej materii. Ciemna materia to wciąż zagadka, o której Łukasz Szwej rozmawia z doktorem Jackiem Czakańskim, fizykiem jądrowym Planetarium Śląskiego i wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego.

„Nauka sama w sobie jest dowodem na istnienie Boga!”Dzisiaj „Na Werandzie” spotykam się z Dominikiem Bobełą – naukowcem

Małe grupy: teacherola.com/grupyIndywidualne lekcje: teacherola.com/wspolpracaW tym odcinku poznasz 7 wyrażeń z piosenki „Golden” zespołu Huntrix, które pomogą Ci mówić bardziej naturalnie i emocjonalnie po angielsku. To krótkie, codzienne frazy, ale każda z nich ma w sobie coś głębokiego, mówi o tożsamości, szczerości i zmianie. Zrozumiesz, jak język może pomóc Ci lepiej wyrażać siebie, a nie tylko poprawnie mówić.Dowiesz się:✔️ co naprawdę znaczy I'm meant to be i jak mówić o swoim miejscu w życiu✔️ jak używać wyrażenia I lived two lives✔️ dlaczego to play both sides to niebezpieczna strategia w relacjach✔️ co oznacza find my own place i jak mówić o poczuciu przynależności✔️ jak budować pewność siebie dzięki zwrotom I'm done hiding i put it in the past✔️ czym różni się we came so far od we've come so far i jak mówić o postępie

Trzy badaczki, które na zawsze zmieniły to, jak patrzymy na zwierzęta – i na nas samych. Jane Goodall, Dian Fossey i Birutė Galdikas wyruszyły w głąb dżungli, by obserwować szympansy, goryle i orangutany. To, co odkryły, wielu ludziom się nie spodobało. Bo pokazało, że nie tylko człowiek tworzy narzędzia, odczuwa emocje, buduje więzi i potrafi współpracować. A to oznacza, że granica między nami a innymi małpami naczelnymi jest znacznie cieńsza, niż wielu chciałoby wierzyć. To był naukowy przewrót. W jego tle pojawiło się morderstwo i wejście badaczek do szerokiej popkultury.Zachęcamy też do posłuchania dwóch cykli naszych podcastów, które tworzymy we współpracy z Polskim Radiem:1) serii kryminalno-naukowej “Laboratorium zbrodni”:https://open.spotify.com/show/5Sw33l0P1o2vDOErG6VGL2?si=b3068c6d99a34dac2) serii dociekliwie analizującej “Sekcja teorii spiskowych”:https://www.youtube.com/playlist?list=PLZTuUgCmeGG6cRigivWs3HvsZBIr2ZdRv Jeśli podobają Wam się nasze podcasty, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki!

Lider, kapitan, mózg drużyny – ta pozycja według wielu trenerów, ale również kibiców, jest kluczową dla funkcjonowania zespołu. Kolejną podcastową debatę poświęciliśmy profilom i charakterystykom środkowych pomocników. Udało się nam utrzymać formułę dyskusji z trenerem seniorów, trenerem młodzieży oraz byłym piłkarzem. Gustaw Cyankiewicz to asystent trenera w II-ligowym Rekordzie Bielsko-Biała. Wcześniej funkcjonował w sztabie IV-ligowej Unii Dąbrowa Górnicza…

✨ Już są! Nowe ksiażki Wydawnictwa RN!

Co dzieje się z narodem, gdy traci państwo - ale nie pamięć? Ten odcinek to opowieść o życiu Polaków pod zaborami i o tym, jak przez całe pokolenia podtrzymywali w sobie wiarę, że „Polska nie zginęła”! Partnerem tego odcinka jest Bank Millennium, oferujący Konto Mój Biznes z kartą debetową Visa dla jednoosobowych działalności gospodarczych i wspierający przedsiębiorców w prowadzeniu biznesów od samego ich początku. Szczegóły TUTAJ ✨

W tym odcinku odpowiadam na pytanie, które często słyszę od znajomych: „Krzysiek, ale za co właściwie kochasz tę kawę?”.Linki:- Strona domowa- Instagram | X/Twitter- Przycisk „Sprawdzam!” – pobieram e-book!- Mój drugi podcast „Bo czemu nie?”- #001 – Kto? Co? I dlaczego kawa?Partnerzy:- Palarnia kawy HAYB (w odcinku kod -10% na kawy i herbaty!)Prowadzący: Krzysztof KołaczMam prośbę: Oceń ten podcast w Apple Podcasts oraz na Spotify. Zostaw tyle gwiazdek, ile uznasz. Twoja opinia ma znaczenie!Zainteresowany współpracą? Pogadajmy! kawa@boczemunie.plSłuchaj, gdzie chcesz: Apple Podcasts | Spotify i przez RSS.Rozdziały:(00:00:12) INTRO(00:00:45) Wstępniak(00:02:04) Kawa to ludzie(00:09:25) Na dzień dobry

Jeżeli ktoś w jednym klubie pracuje przez 35 lat i sięgał kilkukrotnie po mistrzowskie tytuły z młodzieżą, ale w wywiadach podkreśla, że te medale wcale nie są najcenniejsze, zdecydowanie warto posłuchać co ma do powiedzenia. Tym bardziej, gdy równolegle… wychował kilkunastu reprezentantów Polski. Janusz Kowalski jest koordynatorem oraz trenerem drużyny U19 Gwarka Zabrze. Od kilku…

Archeolog prowadzący wykopaliska w Egipcie ma do „ogarnięcia” ogrom wiedzy, bo historia starożytnego Egiptu obejmuje, bagatela, ponad 3000 lat. Pierwsze piramidy dla Egipcjan z czasów Kleopatry były starożytnym zabytkiem sprzed ponad 2000 lat! – To jest historia onieśmielająca, ale i bardzo zachęcająca – zauważa gość odcinka, prof. Karol Myśliwiec, wybitny polski archeolog i egiptolog. Bo do badania jest mnóstwo. Choćby piramidy właśnie: ich stożkowaty kształt miał zbliżać pochowanych w nich ludzi do Ra, boga słońca. Nie mamy jasności, jak je budowano; architekci są w miarę zgodni, że musiano do tego stosować systemy ramp, zapewne bardzo skomplikowane. Wiadomo natomiast, że projektanci piramid musieli w swojej pracy uwzględnić ważną rzecz: zmyłki i pułapki na rabusiów grobów. Bo okradanie piramid to bynajmniej nie nowożytny proceder. Już w starożytności był zorganizowaną działalnością i zamieszani byli w niego urzędnicy czy nawet strażnicy grobowców.Praca archeologa jest pełna niespodzianek. – Nie ma schematu jednego, merytorycznego czy technicznego, który można by przyłożyć do każdych wykopalisk – podkreśla prof. Myśliwiec. – Kiedy widać, jaki materiał wychodzi i jaki trzeba będzie opracowywać, archeolog musi wybierać metodę albo wymyślać nowe metody, bo w każdym innym przypadku po prostu można szkodzić zabytkom. Na tym polega między innymi urok archeologii. Nigdy człowiek nie wie, co będzie następnego dnia.Państwo polskie nie prowadzi aktualnie w Egipcie własnych wykopalisk na taką skalę jak Niemcy czy Francuzi, ale polskich archeologów jest w Egipcie sporo. Profesor opowiada, że w niemal każdej zagranicznej misji wykopaliskowej znajdzie się ktoś z Polski. – Pod względem metodologicznym polska szkoła należy do najlepszych i taką ma właśnie reputację na całym świecie – mówi egiptolog. A czy każdy specjalista marzy o odkryciu nieznanego grobu faraona i dokonaniu przewrotu w dziedzinie? – Jestem najszczęśliwszy w świecie, jeżeli odkrywam kogoś czy coś, o czym nie miałem zielonego pojęcia, że istnieje. I to jest naprawdę wspaniałe – tak podsumowuje to prof. Myśliwiec.W odcinku posłuchacie też o tym, dlaczego jeszcze kilkadziesiąt lat temu Egipcjanie niechętnie patrzyli na starożytne fascynacje Europejczyków, czym objawiał się „nekrosnobizm” starożytnych Egipcjan, kim jest rajs, na czym polegał geniusz architekta Imhotepa i jak to jest z tym nowym Muzeum Egipskim w Kairze. Ogromnie polecam, profesor to skarbnica wiedzy i słucha się go przeprzyjemnie! W odcinku wspominamy również o planowanej polskiej misji archeologiczna w grobowcu faraona Szepseskafa, na którą trwa zbiórka: https://patronite.pl/app/fundraise/cQUlaApVeb6Rozmowa jest piątą, ostatnią w tym roku odsłoną cyklu wywiadów z doświadczonymi i zasłużonymi uczonymi, jaki powstaje we współpracy Radia Naukowego i Polskiej Akademii Nauk w ramach projektu „Nauka mojej młodości”. Poprzednie znajdziesz pod numerami  242, 247, 252. 259Polecamy książkę prof. Myśliwca https://wydawnictwo.umk.pl/produkt/w-cieniu-dzesera-badania-polskich-archeologow-w-sakkarze

W 379. lekcji Kwadransu na angielski wracamy do Śródziemia: od przełęczy Caradhras przez mroczne korytarze Morii i starcie z Balrogiem, aż po rozpad Drużyny. Poznacie i utrwalicie słownictwo z filmu, poćwiczycie słuchanie cytatów z filmu, a także poznacie przydatne frazy w codziennym języku.------Rozdziały--------(0:21) - Intro(0:52) - Caradhras (1:56) - Moria(5:44) - Balrog(9:04) - Lothlorien(11:50) - Amon Hen(15:44) - Rozstanie(19:38) - Outro----------------------Jeżeli doceniasz moją pracę nad podcastem, to zostań Patronem KNA dzięki stronie https://patronite.pl/kwadrans. Nie wiesz czym jest Patronite? Posłuchaj specjalnego odcinka: https://kwadransnaangielski.pl/wsparcieDołącz do naszej społeczności na stronie https://KwadransNaAngielski.plLekcji możesz słuchać na Spotify albo oglądać na YouTube.Wszystkie nowe wyrażenia z tej lekcji w formie pisemnej są dostępne na stronie https://kwadransnaangielski.pl/379#polskipodcast #kwadransnaangielski #angielski----------------------Mecenasi wśród Patronów:Joanna KwiatkowskaJoanna

Witajcie, witajcie, Młode Umysły! Czujne z was obserwatorki, baczni badacze… Przed Wami odcinek pełen pytań o zjawiska towarzyszące nam na co dzień… fizyka wokół nas!

Czy w temacie szkolenia powinniśmy w Polsce podglądać inne kraje? Dyskutując o tym zagadnieniu, wielokrotnie odwołujemy się do przykładów z zagranicy, często wzoru do naśladowania poszukując w Anglii. Paweł Guziejko żyje w Anglii od prawie dwóch dekad. Aktualnie jest trenerem-edukatorem na kursach Angielskiego Związku Piłki Nożnej, stworzył też autorski program piłki nożnej dla dzieci: PavFunBall…

Wiecie, że do dziś nie potrafimy zasymulować działania mózgu prostego nicienia? – Sztuczny model przeniesiony do komputera nie działa tak jak prawdziwy mózg tego robaczka. Nie odzwierciedla jego dylematów: czy iść w prawo, czy w lewo. itd. A jego mózg ma dokładnie 302 neurony, człowiek ma mniej więcej 86 miliardów – mówi prof. Piotr Durka z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Durka od lat bada interfejsy mózg–komputer (systemów pozwalających na bezpośrednie sterowanie urządzeniem zewnętrznym za pomocą samego mózgu, bez udziału mięśni), jest też inicjatorem pierwszych w Polsce studiów neuroinformatycznych.Dokładną budowę mózgu Caenorhabditis elegans (bo ten gatunek nicienia jest bohaterem neuronauk) znamy od połowy lat 80. – Od tego czasu próbujemy przenieść mózg tego robaczka do cyberspace'u. I nic, zero, nie udaje się – relacjonuje prof. Durka. I to mimo że gatunek jest dla badaczy bardzo wygodny: każdy osobnik ma taką samą liczbę neuronów, stałą, z niezmiennym schematem połączeń. A nawet tak prostego, wydawałoby się, mózgu nie jesteśmy w stanie w pełni zasymulować in silico (na krzemie). – To nas uczy pokory – ocenia naukowiec. Historię z nicieniem prof. Durka przywołał na moje (i patronów) pytania, czy realne są wizje podłączenia mózgu do sieci czy też przeniesienia ludzkiej świadomości do cyberprzestrzeni.Najgorętszym tematem odcinka są sztuczne sieci neuronowe i pytanie o ich podobieństwo do tych biologicznych, kłębiących się w naszych głowach. – Musimy być świadomi, że [sztuczny neuron] to jest dramatyczne uproszczenie. (…) Taki model, w którym neuron jest prostym sumatorem, nie obejmuje praktycznie nic z realnego działania mózgu – podkreśla fizyk. I mocno przestrzega przed „hypem” na AI.W odcinku dyskutujemy o tym, jak rozumieć to, co nazywamy sztuczną inteligencją (może po prostu jest to zaawansowana statystyka?), które elementy pracy naszego mózgu jesteśmy w stanie zasymulować (pojedyncze drobne funkcje lub patologie), jak działa odczytywanie śladów myśli bezpośrednio z mózgu, czy można stworzyć implanty wzrokowe na wzór tych słuchowych – i wiele, wiele, wiele innych… Polecamy!***Sięgasz po nasze treści regularnie kiedy jesteś w trasie, na spacerze czy przy bieganiu? Zajrzyj i przemyśl czy warto się dorzucić: https://patronite.pl/radionaukowe****Obiecane tytuły książek:Arvind Narayanan, Sayash KapoorAI Snake Oil: What Artificial Intelligence Can Do, What It Can't, and How to Tell the DifferenceMax BennetA Brief History of Intelligence: Evolution, AI, and the Five Breakthroughs That Made Our Brain  Emily M. Bender, Alex Hanna The AI Con   Kilka linków:Sztuczne inteligencje i biologiczne mózgi. P. Durka, Postępy Fizyki: https://www.ptf.net.pl/sites/default/files/PF/PF_1_2025_3.pdfWystąpienie na TEDx Henry'ego Markrama: https://www.youtube.com/watch?v=LS3wMC2BpxUPoznaj bliżej Caenorhabditis elegans: http://browser.openworm.org/Inne: https://www.tygodnikpowszechny.pl/mozg-komputer-i-mowa-technologiczny-przelom-191004 https://forumakademickie.pl/nature-setki-prac-naukowych-z-ukrytym-wykorzystaniem-chatgpt/  

Witajcie, witajcie Młode Umysły! LAMU w tym sezonie nie powiedziało jeszcze ostatniego słowa! Przed nami odcinek 9, a w nim wiele celnych obserwacji i pytań dotyczących naszego ciała… 

– Pszczoły mają super węch, dużo lepszy niż psy, dlatego były pomysły, żeby wykorzystywać je na lotniskach – mówi gość odcinka dr Michał Kolasa, biolog ewolucyjny z Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego. I to tylko pierwsza z szeregu zaskakujących informacji, jakie usłyszycie w tej rozmowie o tych niezwykłych owadach.W Polsce żyje ponad 450 różnych ich gatunków, a większość z nich wcale nie żyje w ulach.  Istnieją od jakichś 120 milionów lat. Mają znakomitą orientację w przestrzeni – Przyjmuje się, że efektywnie pszczoły wędrują do dwóch kilometrów od ula – podkreśla dr Kolasa.Znane są z przede wszystkim życia społecznego i zdolności komunikacyjnych. – Rodzina pszczela to najlepiej działająca korporacja na świecie – ocenia biolog. Podobnie jak u mrówek, najmłodsze owady zajmują się opieką nad larwami. Z czasem pszczoła przyjmuje bardziej ryzykowne funkcje: może być magazynierką, czyli przyjmować zbiory od sióstr wylatujących poza ul, lub furażerką, czyli właśnie latać i zbierać nektar oraz pyłek. Są też pszczoły strażniczki i pszczoły opiekunki matki. Im mniej przed pszczołą życia, tym bardziej ryzykowne funkcje podejmuje. Co ciekawe, matka wcale nie jest „królową” pszczelej rodziny. Nie rządzi. Jej jedynym zadaniem jest dużo jeść i składać dużo zapłodnionych jaj – w ulu matka składa dziennie więcej jaj, niż sama waży! Jeśli nie jest już w stanie spełniać swojej funkcji i na przykład składa jaja niezapłodnione, z których wylęgną się trutnie, „jej” pszczoły wyczuwają zmianę w zapachu i zaczynają szykować młode larwy, z których jedna zostanie nową matką, a starą detronizują bez sentymentów. Fascynujące są zdolności komunikacyjne pszczół. Kiedy furażerka znajduje obiecujące źródło pokarmu, po powrocie do rodziny informuje o nim pozostałe robotnice.Jednym z języków jest ruch. Jeśli źródło pożywienia jest niedaleko, to pszczoła wykonuje tzw. taniec okrągły. Jej siostry wiedzą wtedy, że muszą polecieć na węch i znajdą coś pysznego. Jeżeli pożywienie znajduje się na tyle daleko, że nie da się go wywęszyć, to pszczoła tańczy inaczej. – One używają pozycji słońca względem ula i kąta między słońcem, ulem a pożytkiem, żeby przekazać informację, w którym kierunku lecieć i jak daleko lecieć – opowiada dr Kolasa. Owad lata po kształcie ósemki, a nachylenie toru lotu wobec plastra oraz częstotliwość kręcenia odwłokiem „mówią” innym pszczołom, w którym kierunku i jak daleko lecieć.W odcinku usłyszycie fascynującą historię znalezienia barci, która ma prawie 1500 lat, a w środku idealnie zachowane pszczoły, dowiecie się też, dlaczego pszczołom najlepiej żyje się obecnie w miastach, co im zagraża, w jaki sposób podejmują decyzję, gdzie zamieszkać oraz dlaczego mają predyspozycje do disnejowskich historii.

Witajcie, witajcie Młode Umysły! DZIECKIEM BYĆ – taki jest temat przewodni ósmego odcinka LAMU sezonu 2025!

dr Tomasz Rożek, Fizyk i popularyzator nauki, założyciel fundacji Nauka. To Lubię

Biokomputery, czyli jak połączyć żywe komórki z procesorem? Co by się stało, gdyby komputer był zbudowany z żywych komórek? Czy przyszłość technologii leży w biologii, a nie w krzemie? Zapraszamy do wysłuchania fascynującej rozmowy z dr Eweliną Kurtys, naukowczynią, która aktualnie przebywa w Cambridge w Anglii. W tym odcinku rozmawiamy o jednym z najbardziej intrygujących projektów naszych czasów – budowaniu komputera z neuronów! Dr Kurtys, która przeszła drogę od studiów w Poznaniu po doktorat z neurobiologii w Holandii, opowiada o swoim udziale w szwajcarskim startupie Final Spark. To zespół, który pracuje nad stworzeniem nowatorskich, bioenergetycznych procesorów. Dowiedz się, dlaczego biokomputery, choć wolniejsze, mogą okazać się o wiele bardziej wydajne energetycznie niż te, które znamy dzisiaj. W rozmowie odkryjesz, że jesteśmy mądrzejsi wolniej, a komputery są głupsze szybciej. W odcinku usłyszysz: • Jak doktorat w Holandii różni się od studiów w Polsce i dlaczego warto wyjechać na Erasmusa. • W jaki sposób dieta wpływa na stan zapalny mózgu. • Na czym polega rewolucyjny projekt budowy biokomputera z neuronów pobieranych ze... skóry człowieka. • Dlaczego przyszłością są centralne bioserwery, a nie komputery przenośne. To idealna okazja, by otworzyć się na wizję przyszłości, która wydaje się dziś science fiction, a jest już rzeczywistością. Ta rozmowa przeniesie cię do świata nauki, gdzie kończy się to, co wydaje się niemożliwe, a zaczynają się realne innowacje. Link do strony z biokomputerem, na którym można robić eksperymenty - https://finalspark.com/ Więcej na stronie - https://stacjazmiana.pl/ Możesz wesprzeć mnie, jako twórczynię internetową. Postaw mi kawę: https://buycoffee.to/stacjazmiana SUBSKRYBUJ MÓJ NEWSLETTER: https://substack.com/@kmichalo Co jeszcze znajdziesz w tym odcinku? - dr Ewelina Kurtys jest naukowczynią z pasją do biotechnologii. - Erasmus otworzył jej nowe możliwości w nauce. - Nasza dieta wpływa na zdrowie mózgu. - Dieta bogata w omega-3 wspiera zdrowie mózgu. - Wykorzystanie neuronów do przetwarzania informacji. - Nauka wymaga odwagi i chęci do eksperymentowania. - Neurony są bardziej wydajne energetycznie niż komputery cyfrowe. - Biokomputery mogą zredukować zużycie energii. - Nauka to nie tylko praca, ale i pasja.

Witajcie, witajcie Młode Umysły!W szóstym odcinku LAMU w sezonie 2025 — zwierzęta i osobliwości! I to jakie…

– Zawsze twierdzę, że rośliny potrafią wszystko, tylko my jeszcze nie wszystko o nich wiemy – śmieje się gość odcinka, prof. Marcin Zych, dyrektor Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Dostrzeżmy zatem to, co na co dzień przegapiamy: zapraszamy do królestwa roślin, ich komunikacji, strategii i sposobów na odbierania świata.Podstawowym sposobem komunikacji roślin są sygnały chemiczne. Rośliny wydzielają związki lotne o różnych funkcjach. Kluczowe jest oczywiście rozmnażanie: roślina musi przyciągnąć do siebie zwierzę, które pomoże jej przenieść pyłek we właściwe miejsce. To jednak nie wszystko. Trzeba też odstraszyć inne zwierzęta, które mogłyby chcieć daną roślinę pożreć.Niezwykłe jest to, że choć nie mają układu nerwowego, który błyskawicznie przenosiłby informacje, rośliny potrafią przekazać to, co ważne. Kiedy dochodzi do uszkodzenia na przykład łodygi czy liścia, to w miejscu uszkodzenia zaczyna wydzielać się substancja, która rozchodzi się w soku całej rośliny informując, że jest zagrożenie i teraz pora zainwestować energię w produkcję na przykład gorzkiego, odstraszającego roślinożercę smaku. Z badań naukowców wynika, że niektóre rośliny potrafią też nadawać takie ostrzeżenia w formie lotnej, chemicznego związku, który dociera też do innych roślin w pobliżu i one też na nie reagują (możliwe, że „podsłuchują” albo raczej „podwąchują”, jak mówi prof. Zych). Drugi kluczowy sposób komunikacji, przede wszystkim ze zwierzętami, to bodźce wizualne. Kwiaty roślin wiatropylnych są skromne, nie potrzebują tej funkcji. – Kwiaty wyglądają pięknie, my kochamy sobie je stawiać w wazonach i obdarowywać się nimi, choć to takie ekscentryczne, jak się pomyśli, że to są odcięte organy płciowe innych form życia – zauważa prof. Zych. Bo kolorowe kwiaty mają przyciągnąć owady-zapylacze i doprowadzić do rozmnożenia rośliny.W odcinku usłyszycie też o roślinach, które wizualnie upodabniają się do owadów, żeby je oszukać (jak dwulistnik pszczeli na okładce odcinka), o tym, że naukowcy wciąż odkrywają nowe pola komunikacji roślin (z pewnego eksperymentu wynika, że reagują na fale dźwiękowe!) i jak uszkodzona roślina potrafi wezwać na pomoc naturalnych wrogów swojego oprawcy. Długo rozprawiamy także o „zmysłach” roślin. Polecamy, odcinek w sam raz na lato!