Demokratycznie o zdrowiu

Opublikowane w ramach semestru europejskiego Zalecenia Rady 2023 dla Polski wskazują, że w ochronie zdrowia europejska uwaga omija Polskę. O ile kwestie ochrony zdrowia zostały szeroko ujęte w Sprawozdaniu krajowym, to nie zostały jednak uwzględnione w rekomendacjach. Grzegorz Ziemniak i Robert Mołdach rozmawiają o przyczynach takich decyzji wspólnoty europejskiej oraz co to oznacza dla naszego kraju.

Grzegorz Ziemniak w rozmowie z Michałem Rybakiem – wiceprezesem zarządu do spraw operacyjnych Grupy Lux Med analizują dane i korelacje pomiędzy procentowym udziałem wydatków z PKB poszczególnych krajów UE na zdrowie a przeciętną długością życia. Ciekawych wniosków dostarcza też analiza liczby wizyt u lekarza w ciągu roku w zestawieniu z długością życia. Wyniki wcale nie są takie oczywiste.

"Najbardziej zyska pacjent. Być może tzw. właściciele, medycy, nie będą szczęśliwi z uporządkowania, bo nie zawsze uporządkowany rynek jest wygodny, ale pacjenci w moim przekonaniu będą mieli z tego tytułu dużo większą łatwość w uzyskaniu odpowiedniej jakości usług" - mówi prof. dr hab. n. med.  Mariusz Bidziński, Konsultant Krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej, Kierownik Kliniki Ginekologii Onkologicznej Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie Państwowego Instytutu Badawczego, w rozmowie z Grzegorzem Ziemniakiem o roli i wadze Krajowej Sieci Onkologicznej.

Seminarium Zespołu Doradców Komisji Zdrowia pt. "Radykalne zwiększenie dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych", które miało miejsce w Senacie RP w dniu 06.02.2023 r., stało się dla mnie inspiracją do podkreślenia, że zmiany systemowe w ochronie zdrowia muszą przybrać kształt polityki publicznej a to oznacza, że potrzbujemy rozmowy o tym jak zyskać wokół jej celów i narzędzi kolektywną akceptację środowisk, jak udzielić jej politycznego wsparcia i legitymizacji, a wreszcie w jaki sposób ją realizować. W mojej ocenie zbyt mało rozmawiamy o tych praktycznych aspektach wdrażania polityki publicznej rozważając kolejne, niejednokrotnie bardzo cenne koncepcje transformacji systemu. (mat. Senat RP)

Gościem Grzegorza Ziemniaka jest profesor Andrzej Fal, który ostatnio miał okazję prezentować drugą edycję raportu pod swoją redkacją „Alkohol w Polsce. Zwrot w modelach konsumpcji”. Raport dotyczy czasów Covidu, kiedy miedia donosiły, że Polacy spożywają więcej alkoholu a także wyciągały konkluzję, że praca zdalna wpływa korzystnie na tego typu zachowania. Tymczasem niektóre dane temu przeczą. Profesor Fal wyjaśnia rzeczywisty obraz konsumpcji alkoholu, który jest bardziej skomplikowany niż wynikałoby to z czystych danych statystycznych.

Robert Mołdach i Grzegorz Ziemniak dzielą się refleksjami z dotychczasowych rozmów o leczeniu otyłości: To co jest dla nas miłym zaskoczeniem to fakt, że na każdym kroku w naszej drodze ku leczeniu otyłości mamy szczęście spotykać ludzi otwartych i życzliwych, z olbrzymią wiedzą i doświadczeniem, wrażliwych i empatycznych, którzy bronią chorych przed stygmatyzacją nacechowaną zarzutami i pretensjami o brak ruchu, niewłaściwe nawyki żywieniowe czy pozbawienie silnej woli, udzielając jednocześnie fachowej pomocy medycznej, koordynując specjalistów z różnych dziedzin i wdrażając skoordynowaną wielowymiarową terpaię. Wyzwanie stanowi dostępność świadczeń, nikła skala tej pomocy w relacji do potrzeb i jej koszt, który tylko w pewnym zakresie jest finansowany przez NFZ. Pacjenci a w szerszym sensie społeczeństwo, nie mają odpowiedniej świadomości tej choroby, metod jej leczenia. Także napotykamy na pewne wyzwania po stronie klinicznej. Zmiany wymaga przede wszystkim powszechne zrozumienie charakteru choroby i możliwości, jakie dają współczesne terapie. Wielkie wyzwanie ale i wielka nadzieja na poprawę sytuacji chorych na otyłość.

Otyłość jest chorobą a jej początkiem jest degeneracja tkanki tłuszczowej. Nieleczona może prowadzić do powikłań i schorzeń współistniejących. To choroba cały czas badana a ponieważ występuje powszechnie coraz lepiej rozumiana, rozpoznawana i leczona. Czy sama dieta i ruch wystarczą? Czy konsultacje u specjalisty są przy chorobie otyłościowej konieczne? Czy istnieją skuteczne leki wspierające chorych na otyłość w walce z utratą masy ciała i utrzymywaniu się w dobrej kondycji? Jak przeciwdziałać chorobie otyłościowej i czy schudnięcie to jedyny problem pacjentów? Czy warto pójść do psychologa? Na te i na inne pytania odpowiada kolejny podcast o zagadnieniach i współczesnych możliwościach leczenia choroby otyłościowej.

Prof. Piotr Jankowski: Najważniejsze elementy zmiany w systemowym podejściu do leczenia choroby otyłościowej to w moim odczuciu wprowadzenie edukacji zdrowotnej już od wieku przedszkolnego, wdrożenie zmian urbanistycznych skłaniających do aktywności fizycznej, udostępnianie miejsc rekreacji i zachęcanie do aktywnej rekreacji, planowanie mądrych bodźców podatkowych odnośnie żywności i stymulowania zdrowego odżywiania, stworzenie ośrodków koordynacji i edukacji dla pacjentów, wdrożenie opieki koordynowanej (dostęp do internisty, specjalistów, konsultacje chirurga, opieka psychologiczna, dietetyczna i fizjoterapeutyczna) a przede wszystkim udostępnienie pacjentom skutecznej i cenowo dostępnej terapii lekowej i leczenia.

Jesteśmy świadkami pandemii otyłości bez precedensu w historii ludzkości. To prawdziwe tsunami XX i XXI wieku. Nigdy dotychczas w historii ludzkości nie było tak dużo osób chorujących na otyłość na świecie, w Europie i w Polsce. Te dane zatrważają. To co my jako lekarze widzimy z ogromnym przerażeniem to skutki zdrowotne. To choroba, która prowadzi do ogromnej liczby konsekwencji medycznych, społecznych, ekonomicznych, psychologicznych. To choroba, która może generować rozwój ponad 200 chorób i zaburzeń - tłumaczy prof. Paweł Bogdański w rozmowie z Grzegorzem Ziemniakiem.

Otyłość wymaga całościowego podejścia. Zanim pacjent będzie poddany inwazyjnym procedurom chirurgicznym powinno się wykorzystać wszelkie inne możliwości choćby nowoczesną farmakoterapię. Czemu to jest takie ważne mówi chirurg bariatra Prof. dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł - wiceprezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, przewodniczący Sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Polskiego Towarzystwa Badań Nad Otyłością, kierownik Warszawskiego Centrum Kompleksowego Leczenia Otyłości i Chirurgii Bariatrycznej.

O problemach profikatyki i leczenia otyłości rozmawiam z prof. Agnieszką Mastalerz-Migas, konsultantem krajowym w dziedzinie medycyny rodzinnej. - Wszyscy [przedstawiciele środowiska medycznego] dzisiaj wiemy, że otyłość jest chorobą. Jest kod ICD-10 na rozpoznanie tego schorzenia. Ja mam wrażenie, że dużo mówi się o otyłości jako problemie, jako problemie zdrowia publicznego jak i o problemie już stricte klinicznym ponieważ otyłość wiąże się na ogół z wielochorobowością czyli z wieloma chorobami współistniejącymi. Dlaczego nam to wszystko nie wychodzi? Czyli mówimy, martwimy się a jednocześnie zabieramy się do tego jak do przysłowiowego jeża. Zapraszam do wysłuchania całej rozmowy. Problem jest złożony. Profesor wyjaśnia dlaczego tak jest oraz opisuje działania, jakie powinny zostać podjęte w najbliższej przyszłości by go rozwiązać.  

W dialogu na Forum wartości publicznej, o tym co jest a co nie jest wartością publiczną w systemie ochrony zdrowia w Polsce, zadałem dr Małgorzacie Gałązce-Sobotce pytanie, czy walka z otyłością traktowaną jako choroba, jest kolektywnie cenioną wartością publiczną. Czy ten problem uzyskuje właściwe wsparcie oraz czy dysponujemy zasobami, aby się z nim zmierzyć?

Reforma szpitalnictwa to z jednej strony ogrom nadziei a z drugiej olbrzymie pole niepewności. Im bliżej wyborów, tym bardziej politycy dostrzegają ryzyka polityczne jakie niesie. Reforma jest trochę jak gorzkie pomarańcze - wyglądają atrakcyjnie ale ich kwaśno-gorzki smak niekoniecznie zachwyca. Robert Mołdach i Grzegorz Ziemniak rozmawiają o tym, co ten smak oznacza w roku wyborczym.

Krajowy Plan Odbudowy to wielka szansa, ale jeszcze większe wyzwanie. Jego skalę w ochronie zdrowia obrazują kamienie milowe. R. Mołdach i G. Ziemniak rozmawiają o tym, czego od rządu wymaga ich realizacja.

Agresja zbrojna Rosji na Ukrainę postawiła przed naszym krajem wyzwania, z jakimi nie mierzyliśmy się od września 39. roku. Skala imigracji wymaga odpowiedzi, jak będzie wygląd system usług publicznych, jak będzie funkcjonować społeczeństwo. Potrzbujemy lidera z wizją Polski, a z drugiej strony wspierającej debaty. Niewiele spraw nie ulegnie zmianie.

Robert Mołdach i Grzegorz Ziemniak rozmawiają o tym, co nas czeka w 2022 r. W ich ocenie wyzwaniem okaże się dokonywanie właściwych wyborów w czasach cechujących się narastającą niepewnością, brakiem zaufania do instytucji publicznych i nieuchronną zmianą, której pełnego kształtu jeszcze nie znamy. Zarządzanie w warunkach niepewności, choć to chleb powszedni dla liderów zmian, będzie w tym roku szczególnym wyzwaniem.

Nikt świadomy nie kwestionuje potrzeby redystrybucji dochodu. Można dyskutować o zasadach ale jest to debata par excellence polityczna, gdzie każde ugrupowanie będzie miało swój wyrazisty pogląd. Nas w pierwszej kolejności interesuje dyskusja merytoryczna. Burzy ją jednak narracja towarzysząca prezentacji Polskiego Ładu, która tworzy nową linię podziału. Nie można przejść obok niej obojętnie. Razem z Grzegorzem Ziemniakiem rozmawiamy o nowym dokumencie programowym rządu, nowym ładzie, a może raczej nowym podziale, który został na ostro zarysowany. Góruje on nad obietnicą ładu.

W cyklu Demokratycznie o zdrowiu Grzegorz Ziemniak rozmawia o sytuacji pacjentów okulistycznych z prof. Ewą Mrukwą-Kominek, członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. Wiele interesujących wątków i wnikliwych refleksji zakończonych apelem, aby jednak wziąć pod uwagę to, że należy również, oprócz operacji zaćmy, leczyć pacjentów z innymi schorzeniami okulistycznymi.

Szczyt Społeczny w Porto, który będzie miał miejsce w dniach 7-8 maja 2021 r., zbliża się szybkimi krokami. Poza nielicznymi stanowiskami, głównie ze strony partnerów społecznych, trudno dostrzec szerszą debatę na jego temat. Rząd nie podejmuje dyskusji i nie informuje o stanowisku, jakie w ramach szczytu zaprezentuje. Poprzedzone konferencją programową spotkanie premierów rządów UE będzie kluczowym, a być może przełomowym wydarzeniem nadającym praktyczny wymiar europejskiej polityce społecznej. Jej fundamentem jest Europejski Filar Praw Społecznych. Jego implementacja, obok spójności gospodarczej Europy, będzie najważniejszym zadaniem w najbliższych latach Unii Europejskiej i państw członkowskich. Ochrona zdrowia zajmuje w ramach Filaru istotne miejsce. Tym bardziej zaskakuje milczenie ze strony rządu w kontekście zbliżającego się szczytu i planowanych jego postanowień.

W cyklu "Demokratycznie o zdrowiu" Grzegorz Ziemniak w rozmowie z Tomaszem Jednaczem, Dyrektorem Market Access & Government Affairs firmy ALCON – światowego lidera wyrobów medycznych dla okulistyki – porusza temat, jak pandemia Covid19 wpływa na okulistykę i jakie wyzwania stoją przed specjalistami i klinikami by utrzymać tak trudno wypracowany przed pandemią trend zmniejszania czasu oczekiwania na operację usunięcia zaćmy. Czy pacjenci okulistyczni są bezpieczni, czy Covid19 zmienił trendy w Polsce i na świecie, na co trzeba będzie zwrócić uwagę, gdy pandemia zostanie opanowana? Staramy się odpowiedzieć, co jest dziś najważniejsze z punktu widzenia lidera branży wyrobów medycznych dla okulistyki.

Pandemia jest okresem, w którym każda decyzja jest obarczona ryzykiem olbrzymiego błędu - mówi Maria Libura w rozmowie z Robertem Mołdachem o podejmowaniu decyzji. Niepewność, jakie ryzyko możemy podjąć, a jakie nie. Wpływ stres decyzyjnego. W tym kontekście zadajemy pytanie, co ma wpływ na decyzje reprezentantów klas politycznych i zwykłych obywateli w czasach pandemii? Jak osobiste doświadczenie wpływa na decyzje podejmowane w imieniu własnym jak i te podejmowane w imieniu ogółu? Jaki wpływ na to mają oczekiwania społeczne? Co łączy średniowieczne opętanie tańcem i dzisiejsze wybuchy nieracjonalności? Zapraszamy do wysłuchania naszych refleksji i konkluzji.

W cyklu "Demokratycznie o zdrowiu" poruszamy problem kształtowania wartości publicznej w ochronie zdrowia. Przyglądamy się dziedzinom medycyny i sytuacji wszystkich pacjentów. Pandemia wywiera kolosalny wpływ na zdrowie społeczeństwa. W dzisiejszym odcinku Robert Mołdach rozmawia z Maciejem Mądralą, prezesem Centrum Medycznego MAVIT, Grupa LUXMED, który nie ma złudzeń, że deficyt w samym tylko leczeniu zaćmy w 2020 r. będzie wynosił co najmniej 100 tys. operacji. Pyta, kiedy będzie ten moment, w którym będziemy mogli powiedzieć: tak, zaczynamy nadrabianie deficytu zdrowotnego? Odpowiedź usłyszycie Państwo w podcaście.

Prof. Bożena Romanowska-Dixon, Prezes-Elekt Polskiego Towarzystwa Okulistycznego oraz Kierownik Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, w rozmowie z Grzegorzem Ziemniakiem o dzisiejszych realiach leczenia okulistycznego oraz warunkach nadrobienia zaległości spowodowanych epidemią COVID-19 i związanymi z tym obawami pacjentów.

Prof. Marek Rękas, konsultant krajowy w dziedzinie okulistyki, omawia sytuację w okulistyce w dobie pandemii i zwraca uwagę, że w leczeniu AMD oraz zaćmy zaczynamy mieć podstawy do płacenia za jakość. Decyzje należą jednak do Narodowego Funduszu Zdrowia i Ministerstwa Zdrowia.

"System skoncentrował się na pacjencie covidowym zapominając o pacjencie niecovidowym" - mówi Rzecznik Praw Pacjenta min. Bartłomiej Chmielowiec w rozmowie z Robertem Mołdachem i Grzegorzem Ziemniakiem. Przywrócenie pełnego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, opieka psychiatryczna, ustawa o jakości i bezpieczeństwie, diagnostyka pacjentów, kompletna polityka informacyjna, to niektóre z omawianych w rozmowie inicjatyw, które należy realizować myśląc o pacjentach pozacovidowych. Ciekawa rozmowa, pełna bezpośrednich i prawdziwych refleksji.

Zalecenia Rady UE dla PL po raz pierwszy tak dobitnie mówią o potrzebnych działaniach w ochronie zdrowia. Z #GrzegorzZiemniak @IZIDPL omawiamy, jak mogą wpłynąć na dystrybucję środków pomocowych oraz, że wszystko jeszcze przed nami.

Czytanie ze zrozumieniem, a szczególnie czytanie ze zrozumieniem stanowionego prawa jest zanikającą umiejętnością. Można powiedzieć, że głosowanie ze zrozumieniem także. Razem z #GrzegorzZiemniak @IZIDPL czytamy o zmianach własnościowych SPZOZ.

Plany powinny być tworzone z udziałem wszystkich interesariuszy, z pełną świadomością i oceną skutków działań, jakie przynoszą - zarówno tych dobrych, jak i tych złych. Razem z #GrzegorzZiemniak @IZIDPL rozmawiam o tzw. Palnie Sośnierza, kontekście politycznym w jakim się pojawił i sposobie w jaki został sformulowany. 

Potrzebujemy nowej umowy społecznej opartej na nowej siatce wartości. Razem z Marią Liburą staramy się odpowiedzieć na pytanie: kto powinien tworzyć taką siatkę wartości, jak powinna powstać, zostać uzgodniona, zyskać akceptację społeczną? Kto powinien być liderem narracji i jaka powinna być w tym rola rządu, współpracujących ekspertów, środowisk dyskusyjnych i całego społeczeństwa? 

Stany nadzwyczajne wymuszają ograniczanie swobód obywatelskich. Pytanie, czy skala tych ograniczeń jest odpowiednia oraz - gdy będzie już po wszystkim - czy wszystko wróci do normy? Mec. Maciej Gawroński (Gawroński & Partners) przedstawia wizję świata i momentu, w którym "niepowstrzymana siła napotyka niewzruszony obiekt". Czy mamy do czynienia ze zmierzchem demokracji, a może rodzi się po prostu inny świat?

Jak będzie wyglądał świat, gdy już wyjdziemy z zamknięcia? Czy wszyscy, którzy dziś przestawili się na tryb tele-pracy będą zdecydowani powrócić do biur? Jak zmiana ta wpłynie na sektor budowlany, finansowy? Co z przyszłością przemysłu motoryzacyjnego? Do czego w ogóle miałyby nam być potrzebne biura i prywatne samochody! Jak nowa klasa pracujących w domu zmieni scenę polityczną? Co nas czeka w przyszłości? Pragniemy zachęcić Państwa do szerokich refleksji, by następnie omówić przyszłość wybranych sektorów. Może potem spotkamy się na Zoomie?

Czy jesteśmy w stanie całą gospodarkę przestawić na tryb tele? Niestety nie. Nie da się prowadzić tele-przewozów, tele-hoteli, czy tele-cukierni. Podstawowym problemem jest ochrona miejsc pracy, a nie płynność systemu bankowego. To nie 2008 rok. Zwolnienie z podatku, czy składek ZUS, gdy firma nie generuje już dochodu, a pracownicy zostali zwolnieni, to działania, które nie odpowiadają potrzebom. Nawet, gdy już będziemy bronić miejsc prac, to na jak długo starczy nam środków? Epidemia nie zniknie za tydzień, czy dwa. Gospodarkę będziemy z niej leczyć latami.

Decyzja aby zamiast mObywatela, całego aparatu płatności elektronicznych, systemów obsługi kart płatniczych, lojalnościowych, QR-kodów, czy innej aplikacji mobilnej stosować papierowe formularze lokalizacyjne, musiała być podjęta przez rząd w stanie wyższej konieczności, a raczej bezsilności. Pół biedy, gdyby te formularze były opracowane w sposób umożliwiający wiarygodne automatyczne skanowanie i rozpoznawanie tekstu. Ale nie są. Wielkość pól, kolor druku, czy brak markerów pozycjonujących dla skanerów oznacza wysoki koszt przetwarzania i niską wiarygodność danych. Także sam proces zbierania kart został błędnie zaprojektowany. Nie najlepiej to świadczy o zapleczu IT rządu i jego doradcach. 

O ile w zakresie przygotowania systemu ochrony zdrowia do epidemii i kształtowania właściwych zachowań prozdrowotnych obywateli mamy ten obszar zasadniczo pod kontrolą, o tyle w zakresie ekonomicznych skutków koronawirusa dopiero go poznajemy. Może się okazać, że bardziej od zachorowania powinniśmy się obawiać globalnych zagrożeń ekonomicznych związanych z wirusem.

Lotnictwo stara się dzielić swoim doświadczeniem z medycyną od ponad dwudziestu lat. Skąd ten opór ze strony ochrony zdrowia? Co robimy źle? Może odpowiedź jest banalnie prosta? Jako piloci, wiemy, że nie możemy równać się z Bogiem. Każda taka myśl kończy się surową karą. A nasz błąd widzą miliony, nie sam Bóg. Rozmawiamy raz jeszcze o tym, dlaczego warto czerpać z doświadczeń innych sektorów.

Discover the conditions for the development of #biotech innovation in Poland in my conversation with #SamanthaKingdom, General Manager @Amgen Poland, multiple laureate of the @Prix_Galien_PL Prize.