Bouwondernemers

Na acht jaar draagt Doekle Terpstra de voorzitterschapshamer van Techniek Nederland over aan oud-minister Mark Harbers. Hoewel de rasbestuurder,die als kleine jongen in het Friese dorp Witmarsum kindertijd opgroeide naast wijlen Hans de Boer, er destijds sterk aan twijfelde om überhaupt het boegbeeld van installateurs te worden, had hij nu het liefst nog even doorgegaan. In deze aflevering van Doorzagen velt Terpstra een vernietigend oordeel over de huidige regering, blikt de oud-vakbondsleider terug op zijn ‘onvergetelijke' tijd bij Techniek Nederland, toont hij zich andermaal dé ambassadeur van vakmanschap en geeft de Amerika-liefhebber een kijkje in de keuken van de bouw- en installatielobby. Zo vertelt hij hoe samen met Maxime Verhagen, oud-voorzitter van Bouwend Nederland, de basis legde voor een slim corona-protocol. En waarom heeft hij zo weinig met het woord ‘bouw?' Luister nu naar de nieuwsteaflevering van Doorzagen. “De installateur was te bescheiden.”

Stond hij in schoenen van minister Keijzer dan zou hijoverwegen om af te treden. In deze spraakmakende aflevering van Doorzagen legt hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer uit waarom. “Welk cijfer ik het huidige woningmarktbeleid geef? Een drie. Het is om te huilen. Of ik licht aan het eind van de tunnel zie? Ja. Ik denk dat dit kabinet snel zal vallen.”

"De huurbevriezing is bizar, shocking en ik hoop nog steeds dat het een vergissing is." Dat zegt de Brabantse corporatiebestuurder Karo van Dongen in deze aflevering van Doorzagen. De volkshuisvester met een houten hart stelt dat een derde van zijn investeringsvolume in het geding is. "Ongeveer 1500 tot 1700 woningen die we de komende tien jaar hebben gepland staan om de tocht." Hoewel hij uitgebreid stilstaat bij de huurbevriezing is dat niet de aanleiding voor dit gesprek. Dat is de allereerste dag van de houtbouw die aanstaande is. Wat heeft hij met hout? "In ben zeker niet verslaafd aan de geur van hout, maar anders bouwen is wel noodzakelijk. We kunnen niet blijven doen, wat we deden."

Wat is er toch aan de hand in bruggenland? Waarom lijkt erelke maand een nieuw brug-euvel aan het licht te komen? Daarover gaat deze aflevering van Doorzagen. Met deze keer te gast, Jules Verlaan, voormalig opleidingsdirecteuraan de TU Delft. In 2017 waarschuwde hij in zijn proefschrift al voor het zogeheten duizendbruggenprobleem en stelde Verlaan aan de kaak dat Rijkswaterstaat onvoldoende grip heeft op haar areaal van bruggen, viaducten en sluizen en te weinig geld reserveert voor onderhoud en renovatie. Hoewel de belangrijke opdrachtgever van infrabouwers beterschap belooft, stelt Verlaan dat er meer nodig is. “Ingenieurs zijn niet gewend om boekhoudkundig af te schrijven.”

Het was me het weekje wel voor cie Stoer. In opdracht van minister Keijzer speurt deze commissie naar bouwregels en procedures die rijp zijn voor de shredder. Met als doel? Goedkopere en snellere woningbouw. Twee weken na het verschijnen van het tussenrapport wordt Friso de Zeeuw, voorzitter van de commissie, belaagd met kritische reacties. Om nog maar te zwijgen over het commissielid Jelle Beemsterboer dat zich genoodzaakt voelde om Stoer te verlaten. Tijd voor een interview met de ‘kop van jut' zelf, die zich de afgelopen maanden waande in een wereld van technocraten en een oerwoud van regels. Hij zegt zich niet te laten kisten en toont zich ferm tijdens deze editie van Doorzagen. “Er zijn hele volksstammen die mij het liefst willen schrappen.”   

Minister Keijzer wil het mes zetten in bouwregels, bezwaarprocedures en voorschriften op het gebied van ruimtelijke ordening. Het bouwen van woningen kan volgens haar stukken sneller en goedkoper. Vorige week zagen de eerste – ingrijpende - voorstellen het licht, ze deden al heel wat stof doen opwaaien. In deze aflevering van Doorzagen analyseert bouwregelexpert Dick van Ginkel wat de zogeheten operatie STOER betekent voor de Nederlandse bouwsector en het bouwen van woningen. Hij spreekt over een goede eerste voorzet, maar tempert tegelijkertijd al te hoge verwachtingen. Niet in de laatste plaats omdat er nog heel veel nieuwe regels vanuit Europa op de Nederlandse bouw afkomen. En wat heeft deze innovatiemanager van TBI Woonlab in de Tweede Kamer te zoeken? Luisteren ->

Egbert-Jan Rots directeur van het 148 jaar oude familiebedrijf Rots Bouw kreeg een bijzonder verzoek van een bezwaarmaker die ‘zijn' woningbouwplan aanvecht: Kunje me 125.000 euro overmaken? In plaats daarvan besloot hij op eigen risico's alvast te beginnen met bouwen. In de nieuwste aflevering van de podcast Doorzagen van Cobouw vertelt Rots zijn verhaal: “Dit is gewoon chantage.”Het lijkt tegenwoordig wel een sport geworden om bezwaar te maken tegen bouwplannen. Onlangs viel uit onderzoek van Sweco op te maken dat één op de drie woningbouwplannen te maken heeft met omwonenden die bestemmingsplannen aanvechten. Twee, of drie jaar later blijken in relatief veel gevallen de bezwaren ongegrond. Of anders gezegd: blijkt de vertraging onnodig. Bouwdirecteur Egbert-Jan Rots ergert zich hier aan. Dat mensen mogen opkomen voor hun belangen staat volgens hem niet ter discussie, maar steeds vaker krijgt hij het gevoel dat bezwaarmakers louter bezwaar maken om er zelf financieel wijzer van te worden.  Op een dag kwam een bezwaarmaker ook naar hem toe: als Rots 125.000 euro zou overmaken, zou de bezwaarmaker zijn ‘strijd' tegen de komst van een nieuwe woonwijk in Arnhem staken. “En zijn buurman wilde 25.000 euro”, zegt Rots in Doorzagen. De bouwdirecteur liet zich niet kennen, omdat hij denkt te weten in zijn recht te staan. Na meerdere beroepszaken die in ‘zijn voordeel' uitvielen gaat Rots ervanuit dat de plannen binnenkort onherroepelijk worden verklaard. Sterker nog: hij is al met bouwen begonnen. Rots roept woningbouwminister Keijzer op om bij afhandelen van bezwaren het motief van bezwaarmakers een rol te laten spelen.In het kader van wederhoor heeft Cobouw contact gezocht met de bezwaarmaker. Die heeft nog niet gereageerd.

Mona Keijzer begint de smaak te pakken te krijgen als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Dat stelt de nieuwe voorzitter van de Bond voor Nederlandse Architectenbureaus Jeroen de Willigen. “Ze had een valse start met de nestkastjesdiscussie, maar langzaam maar zeker begint Mona Keijzer de taal van architecten en bouwers beter te spreken”, zegt De Willigen. Hij vindt het vooral goed dat de minister het oplossen van de woningnood als een maatschappelijke opgave beschouwt. In deze aflevering van Doorzagen staat de kersverse voorzitter van de BNA uitgebreid stil bij het woningbouwtempo dat te laag ligt. Architecten hebben volgens hem de sleutel in handen richting hogere aantallen. “Juist nu kunnen architecten verschil maken”, stelt De Willigen. Bang voor de opmars van de lopende-band-huizen is hij niet. “ Het is een farce om te denken dat fabriekswoningen architecten overbodig maken.” Wel vindt hij dat architecten worden ondergewaardeerd: "Er wordt nog te vaak gedacht dat wij een tekeningetje maken en dat nog gratis doen ook. Ja, dat is treurig."

Woningbouwers doen er verstandig aan om vogelvriendelijk te bouwen, zegt Timo Roeke, programmamanager bij deVogelbescherming. “Anders stikt het een paar weken na oplevering van de muggen." Maar hoe doe je dat bouwen voor de vogels en wat levert dat precies op? Luister nu naar Doorzagen met vogelaar Timo.

Bouwplannen nabij het water, vallen steeds vaker in het water door ruimteclaims van Rijkswaterstaat en klimaatverandering. Van den zotte vindt waterbouwexpert Ties Rijcken, die deze week te gast is in de podcast Doorzagen. Zijn idee? “Bouw het Markermeer vol.” Langs rivieren, binnendijks en buitendijks, bij de meren, veronder NAP, zoals in de Zuidplaspolder: bouwplannen in de buurt van het water worden overspoeld met allemaal nieuwe regels, eisen en kostenverhogende maatregelen. Wat is er aan de hand? En kan dat niet anders? Ties Rijcken denkt van wel. Hij vindt dat we Nederlandseoverheden te krampachtig omgaan met het fenomeen water. “Ik heb het idee dat er achter die beweging veel angst schuilgaat en dat heeft vaak met onwetendheid temaken.” Minder bouw bij het water of onder de zeespiegel isonverstandig, redeneert hij. “Dat is eigenlijk hetzelfde als dat je zegt: ik investeer me niet meer in mijn bedrijf, omdat ik misschien ooit failliet ga.” Rijcken die onder de naam ‘Socraties' columns schrijft, gelooft in circulaire drijvende en verplaatsbare woonwijken. Hij ergert zich aan nieuwe regels die sinds kortbuitendijks bouwen belemmeren. Minister Madlener heeft die ruimte nodig om dijken in detoekomst te kunnen verbreden en versterken. Rijcken plaatst daar zijn vraagtekens bij: Omdat het ene buitendijkse gebied het andere niet is.”“Buitendijks geldt nu vrijwel een totaal bouwverbod. Ik vinddat helemaal niks. Iemand die zegt, omdat we misschien ooit iets willen doen met dijken en rivierafvoer en daarom mag jij nergens meer buitendijks bouwen, heefter geen verstand van.” Benieuwd naar het hele verhaal van Ties Rijcken? Luister danhier naar de nieuwste aflevering van Doorzagen.

Nederlanders bouwen steeds meer met hout, hoger en massiever. Dat is handig in de strijd tegen het CO2-probleem, lichter dan bouwen met beton en praktischals je huizen in de fabriek wilt bouwen. Maar. Er is een maar. Tot voor kort bouwden we in Nederland vooral met beton. En daar zijn ook de Nederlands brandveiligheidsregels op gebaseerd. Om die reden wil het ministerie van VRO aanvullende regels. Nu puntje bij paaltje komt slaat de vlam in de pan.  Houtbouwers en brandveiligheidsadviseurs vrezen voor onnodig strenge eisen en torenhoge kosten. Wat is er aan de hand? Daarover gaat deze aflevering van Doorzagen met David den Boer, directeur bij Peutz en voorzitter van de vereniging van brandveiligheidsadviseurs.

Het bizarre, trieste en meeslepende verhaal van de bollenplaatvloer begint in het jaar 1996 als Rob Plug dé bijzondere vloerconstructie naar Nederland haalt. Het is eenDeense uitvinding. De vloer is bijzonder, omdat hij is uitgerust met bollen en in die bollen zit lucht en dat scheelt een hoop beton. Hollandse gebouwenmakers lusten er wel pap van en de vloeren gaan als warme broodjes over de toonbank. Maar als in de zomer van 2017, op klaarlichte dag bij het vliegveld van Eindhoven, een parkeergarage in aanbouw instort, krijgt dit succesverhaal plots een bizarre en schrijnende wending. De bollenplaatvloer komt in kwaad daglicht te staan, terwijl verschillende sporen wijzenop een opeenstapeling van bouwfouten door aannemer BAM. Wat volgt, is een jarenlange soap van onderzoeken en rechtszaken met steeds weer nieuwe cliffhangers. Bijna acht jaar later lijkt de onderste steen nog altijd niet boven. Begin dit februari kreeg het bollenplaatvloerdrama wel een nieuwe wending toen bouwer Aan de Stegge een hoger beroep won over een pand dat was uitgerust met BubbleDeck-vloeren. "Met de vloeren is niets aan de hand", oordeelde de rechter. “Dit voelt als eerherstel”, zegt Plug in deze aflevering van Doorzagen. De inmiddels 82-jarige blikt nog een keer terug op de zwarte bladzijden uit zijn leven, maar staat ook uitgebreid stil bij de mooie herinneringen die hij aan de 'magie' van de vloer overhield. “Het bestaat niet dat dit niet bestaat”, dacht ik toen ik voor het eerst in aanraking kwam met de bollenplaatvloer.”

Sinds 2019 is - ook - de bouwsector in de ban van stikstof. Nog altijd ontbreekt het aan een oplossing. Kabinet Schoof broedt op een plan, maar stikstofwetenschapper Jan Willem Erisman vraagt zich hardop af of de regering dit keer wel harde noten durft te kraken. Zijn advies: 'Splits de stikstofopgave, bied bouwers en boeren perspectief en bouw nature based."

Honderden bruggen en viaducten die zijn uitgerust met een zogeheten tand-nok-constructie liggen onder het vergrootglas van Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten. De vrees is dat deze ogenschijnlijk duurzame betonconstructie, die zich laat vergelijken met een clicklaminaatvloer, eerder bezwijken dan tot voor kort werd aangenomen. Maar wat is er aan de hand? Hoe groot is het probleem? En wat precies is een tand-nokconstructie? In deze aflevering van Doorzagen vertelt Rob Vergoossen, expert betonnen bruggen bij Royal HaskoningDHV wat we weten en wat we niet weten.

Woningbouwminister Keijzer wil af van verplichte nestkastjes bij nieuwe woningen. Onder druk van bevlogen bouwers zoals Heijmans, floot de Tweede Kamer haar terug. Maar, bouwers die überhaupt willen blijven bouwen, zullen veel meer uit de ‘groene' kast moeten halen, stelt Tanja van der Knoop, directeur van Blooming Buildings.

De laatste Doorzagen van het jaar 2024. Een jaar dat niet al te best was, vindt Ronald Rovers. De deskundige duurzaam bouwen verwijst naar verontrustende rapporten over het klimaat. We gebruiken veel meer materialen en grondstoffen dan de aarde kan leveren. Ondertussen worstelt het kabinet met de Mpg en blijven grote doorbraken in duurzaam bouwen uit. De overheid en markt focussen te veel op het reduceren van CO2, maar dat is de omgekeerde wereld voor Rovers. Het begint bij het voorkomen. Dus wat als er morgen een CO2-lockdown is? Geen fossiele energie meer? Hoe gaan we dan bouwen? Een relevante vraag, vindt Rovers. Denk er tijdens de kerst eens over na. Want hij verwacht die lockdown binnen nu en vijf jaar. “Besef op tijd voor je bedrijf dat de toekomst er anders uit gaat zien. Neem dus een CO2-lockdown als uitgangspunt. En denk dan na: hoe ga je bouwen?” Gast: Ronald Rovers - Bouwfysicus, onafhankelijk onderzoeker en internationaal deskundige duurzaam bouwen en materiaalkringlopen Presentatie: Thomas van Belzen & Petra Platschorre Montage: Petra Platschorre

Ja, sinds hervormingen van de Europese aanbestedingsregels in 2014 is er wat meer ruimte gekomen voor duurzaamheid. Maar toch werken de regels nog te beperkend om echt duurzaam aan te besteden, zegt Willem Janssen, bijzonder hoogleraar Aanbestedingsrecht. "Marktintegratie gaat voor op het streven naar duurzaamheid. Ik vind dat we dat moeten heroverwegen." Het is in een notendop zijn boodschap die hij in zijn recente oratie deelde. De hoogleraar schuift een paar dagen later aan in Doorzagen, waarin het duidelijk wordt dat hij niet bang is om heilige huisjes om te schoppen. "Als je echt wil vloeken in de kerk, dan moeten we het hebben over lokaal aanbesteden." Gast: Willem Janssen - Bijzonder hoogleraar Aanbestedingsrecht Rijksuniversiteit Groningen & Universitair Hoofddocent Europees en Nederlands Aanbestedingsrecht Universiteit Utrecht Presentatie: Thomas van Belzen & Petra Platschorre Montage: Petra Platschorre

Betonschaamte? Dat heeft Edwin Vermeulen zeker niet. De expert bij het Cement&BetonCentrum vindt het materiaal waanzinnig en denkt dat de bouw niet zonder beton en cement kan. In de gebouwde omgeving is voor het materiaal dus ook in de toekomst een belangrijke rol weggelegd. Maar verduurzamen, dat moet wel. Hoewel Vermeulen er op wijst er op dat beton niet zo'n CO2-intensief materiaal is als vaak wordt gedacht, wordt het zoveel toegepast dat de sector voor veel uitstoot zorgt. Met een nieuwe 'roadmap' gaat de industrie aan de slag en moet de beton en cementsector in 2050 zelfs CO2-negatief zijn. "Dat is niet alleen de doelstelling, maar ook de verwachting." Luister nu de podcast voor het hele verhaal. Gast: Edwin Vermeulen, expert Regels en Techniek Cement&BetonCentrum Presentatie: Thomas van Belzen Montage: Petra Platschorre

Jan Geerts probeert de term 'passief bouwen' een beetje te vermijden. Liever heeft de adviseur en expert duurzaam bouwen het over installatie-arm bouwen. Het neemt de laatste jaren echt een vlucht, merkt Geerts, die zich al tien jaar in het wereldje roert. Waar passief bouwen zich eerst beperkte tot enkele woningen, worden ook appartementencomplexen, bassischolen of kantoren op deze manier gebouwd. Maar waarom? Wat is het en wat hebben we er aan? Je hoort het in aflevering 130 van Doorzgaen. Gast: Jan Geerts - eigenaar adviesbureau Seven Presentatie & Montage: Petra Platschorre

Wel zeshonderd hectare hennep wordt er in Friesland geteelt. Daar kun je ook mooi huizen mee isoleren, vinden ze in de provincie. Boeren, bouwbedrijven en woningcorporaties gaan nu samen door een 'vezelhennep-deal' duizend woningen van het biobased isolatiemateriaal voorzien. Lokaal geteeld dus. Hoe zetten ze die lokale ketens op in Friesland? Is iedereen enthousiast? En wat zijn de obstakels? Dat hoor je van Trienke Lantinga-Hooghiemstra, aanjager circulair bouwen. "De postieve eigenschappen van biobased materialen moeten we gaan belonen in wet- en regelgeving." Gast: Trienke Lantinga-Hooghiemstra - Aanjager circulair bouwen Circulair Friesland Presentatie: Thomas van Belzen Montage: Petra Platschorre

'Ik ben niet in de waterbouw gaan werken vanwege het gebrek aan rolmodellen.' Dat hoorde Femke Zevenbergen (Boskalis) op de Waterbouwdag van een talentvolle, jonge vrouw. Ontzettend zonde, vinden de finalisten van de Cobouw Bouwvrouw Award 2024. Hoe kan het anders? Daarover doen de drie topvrouwen een boekje open in de podastreeks van Dorien Staal, bouwvrouw van het jaar 2023. In drie 'keukentafelgesprekken' duikt ze met haar gasten in de thema's diversiteit en inclusie. De topvrouwen vertellen in deze tweede aflevering over hun persoonlijke worstelingen, het belang van mentorschap en hoe de bouw diverser kan worden. "Zolang je de uitzondering bent waar de regels voor moeten veranderen, is dat altijd even oncomfortabel." . . Gasten: Marjolein de Gorter-Manhoudt (Directeur Grote Projecten TenneT) Lidewij de Haas (Executive Director BAM Bouw en Techniek) Femke Zevenbergen (Directeur Projecten Boskalis Nederland) Presentatie: Dorien Staal - Directievoorzitter Dura Vermeer Renovatie Midden West Montage: Petra Platschorre (Journalist Cobouw)

Jan Walrecht, een van de oprichters van Strotec, verkondigt al ruim tien jaar waarom we huizen van stro-elementen zouden moeten bouwen. Nu begint zijn verhaal toch echt te landen. Bouwers en ontwikkelaars zijn steeds meer bezig met hun klimaatimpact, en de vraag naar stro en andere biobased materialen stijgt. Walrecht ziet een duidelijke kentering en hoopt dat ze een gerobotiseerde productielijn, die helemaal in Slowakijke zit, ook naar Nederland kunnen halen. Gast: Jan Walrecht - mede-oprichter Strotec Presentatie & montage: Petra Platschorre

De bouw moet keihard verduurzamen, want de klimaatdoelen raken uit het zicht. Tegelijkertijd moeten er jaarlijks 100.000 woningen bij én zit het elektriciteitsnet vol. Wat nu? Olof van der Gaag, voorzitter van de NVDE, heeft wel een idee. Politici moeten meer lef tonen, en zorg dat netverzwaringsprojecten uitgezonderd zijn van stikstofregels. Uiteindelijk moeten belangrijke energieprojecten veel sneller gerealiseerd zijn: "Overheden doen net alsof het een natuurwet is dat een project tien jaar duurt, maar dat is geen natuurwet. Dat maken we zelf." Gast Olof van der Gaag - Voorzitter Nederlandse Vereniging Duurzame Energie Presentatie Thomas van Belzen & Petra Platschorre Montage Petra Platschorre

De aanscherping van de Milieuprestatieberekening voor gebouwen (Mpg) staat op losse schroeven. Minister Mona Keijzer vreest dat dit de kosten van woningen opdrijft. Bouwers, architecten en opdrachtgevers drongen via een open brief aan om niet te tornen aan de strengere eisen. Daarmee komt er weer een nieuw hoofdstuk in de 'Mpg-soap', na nu al jaren kritiek. Wat nu? Komt er echt uitstel? En zou dat erg zijn? Jan Willem van de Groep (Building Balance) en Dick van Ginkel (TBI WOONlab) zouden liever zien dat de discussie niet gaat over de aanscherping van de Mpg, maar over het hele stelsel. Nederland kan wat hen betreft zich beter focussen op Europa, die de bouw wél gaat verduurzamen. Gasten: - Jan Willem van de Groep - aanjager biobased bouw en programmaregisseur Building Balance - Dick van Ginkel - technisch innovatiemanager TBI WOONlab Presentatie: Thomas van Belzen & Petra Platschorre Montage: Petra Platschorre

Zeven jaar duurde de zaak. De uitbreiding van de A12/A15 was voer voor discussie de afgelopen jaren, waarin stikstof een belangrijke rol speelde. Het kostte veel tijd en meerdere tussenuitspraken voor de de Raad van State begin oktober een oordeel velde over het wegenproject ViA15. Natuur en Milieu Gelderland was een van de bezwaarmakers en bleef tot het einde strijden voor de stem van de natuur. In deze aflevering van Doorzagen duiken we samen met Cobouw-journalist Nouska du Saar in het verhaal van Maarten Witberg, beleidsmedewerker bij de Gelderse milieuorganisatie. Is het doel bereikt? Wat leren we van deze zaak? En hoe kunnen er minder bezwaren komen? "We zijn niet tegen ontwikkelingen, we zijn voor plannen waarin natuur goed is meegenomen." Gasten: Maarten Witberg - Beleidsmedewerker Natuur en Milieu Gelderland Nouska du Saar - Journalist Cobouw Presentator: Thomas van Belzen Montage: Petra Platschorre

In Eindhoven laden ze bouwmaterieel gewoon bij laadpalen of bij 'tante Truus' om de hoek. Bas Drijvers, inkoopadviseur bij de gemeente Eindhoven, ging op zoek naar de balans in de vraag en aanbod op het net en zet nu gereserveerd vermogen in. Dan blijkt emissieloos bouwen toch opeens heel simpel. Eindhoven is al langer koploper in het stimuleren van schoon bouwen. Drijvers ziet dat er veel meer kan dan vaak wordt gedacht. Hij vindt dat zowel bouwers als gemeenten het 'gewoon moeten doen'. Hij heeft ook wel een oproep aan de aannemers: "Eis continuïteit bij je opdrachtgevers." Gast: Bas Drijvers - strategisch inkoopadviseur ruimtelijke en economische opgaves bij de gemeente EindhovenPrestentatie & montage: Petra Platschorre

Ja, een groot deel van de kunstwerken is aan vervanging toe. Maar nee, niet alle bruggen, viaducten, tunnels of kademuren die het einde van hun levensduur bereiken, zijn onveilig. Denk daarom nog eens goed na voor je gaat vervangen, vindt Wouter van der Wiel, infradirecteur bij ingenieursbureau Iv. "Er zijn een heleboel kunstwerken die prima zijn gebouwd, en die we niet te vroeg moeten afschrijven." Hoe Van der Wiel kunstwerken wil redden hoor je in de aflevering. Gast: Wouter van der Wiel - Directeur Infra Iv Presentatie & Montage: Petra Platschorre

Met een realisatiebonus, minder regelgeving en industrieel bouwen wil het nieuwe kabinet de woningnood aanpakken. Coen van Rooyen, directeur van WoningbouwersNL, is gematigd positief over de plannen. Maar doe nou eens iets radicaals, roept hij de overheid op. Roep een noodtoestand uit, kies een paar grote locaties om snelheid te maken, en doe wat aan de bezwaarprocedures. Luister de aflevering waarin de woningmarkt wordt doorgezaagd. Gast: Coen van Rooyen - Algemeen directeur WoningbouwersNL Presentatie & montage: Petra Platschorre

Zet polders onder water en bouw daarop drijvende steden. Klimaatverandering vraagt om nieuwe bouwmethodes en zo'n stad heeft allemaal voordelen. Maar hoe realistisch is dit? Je hoort het in de nieuwe aflevering van de podcast Doorzagen.    Gasten: Annius Hoornstra - The Positive Lab & Gijs de Haan - PosadMaxwan Presentatie: Thomas van Belzen & Petra PlatschorreMontage: Petra Platschorre

De bouw werkt hard om het aantal doden in de sector naar nul te brengen. Toch gaat het nog jaarlijks meerdere keren fataal mis en vinden er veel ernstige ongevallen plaats. Hoe kan dit anders? Chris van Dam, voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, heeft wel een idee na al hun onderzoeken in de bouw: organiseer meer barbecues. Gast: Chris van Dam - Voorzitter Onderzoeksraad voor Veiligheid Presentatie: Thomas van Belzen & Petra Platschorre Montage: Petra Platschorre

De verlenging van de zwaarwerkregeling staat op losse schroeven. De bouw voert 11 september actie om het tij te keren. Hoe is deze situatie ontstaan? Je hoort het in de nieuwe aflevering van Doorzagen. Gasten: Hans Crombeen – Bestuurder vakbond FNV & Harry de Loijer – Onderhandelaar FNV en werkzaam bij Van RensPresentatie: Thomas van Belzen & Petra PlatschorreMontage: Petra Platschorre

In een nieuwe podcast-reeks gaat Dorien Staal, Bouwvrouw van het jaar 2023, in gesprek met verschillende gasten over bouwvrouwen diversiteit en inclusie.  In drie 'keukentafelgesprekken' duikt Staal met haar gasten in het thema. In deze eerste aflevering schuiven Wencke Ester-Lorber (commercieel directeur bij Great Place To Work en juryvoorzitter Cobouw Bouwvrouw Award) en Simone Bel (Leadership Communications) aan. Over het belang van rolmodellen, jezelf zijn én ploeteren.

Gebrek aan vakmanschap nekt Rijkwaterstaat bij grote infrastructurele projecten. Dat zegt Paul Janssen, die als expert werd ingevlogen, toen de aanbesteding van de Van Brienenoordbrug begin dit jaar werd afgeblazen. Rijkswaterstaat worstelt al langer met ingewikkelde projecten en aanbestedingen. Afgelopen jaar stond de wegbeheerder met de rug tegen de muur toen zich slechts één bouwcombinatie had gemeld voor de vervanging van de Van Brienenoordbrug. Bouwers en Rijkswaterstaat waren tot elkaar veroordeeld, maar konden het niet eens worden over prijs en risico's. Oud-minister Harbers blies de aanbesteding noodgedwongen af. Rijkswaterstaat schakelde vervolgens Paul Janssen in om de mislukking te evalueren. Uit die evaluatie bleek twee weken geleden dat Rijkswaterstaat de kosten van het Rotterdamse prestigeproject van meet af aan heeft onderschat. Signalen van de markt om het budget te verhogen werden niet opgepikt. In aflevering 118 van Doorzagen vertelt Janssen wat hij achter de schermen tegenkwam. Hij vergelijkt de aanbesteding met een kaartspel en analyseert waarom de enige bouwcombinatie de kaarten tegen de borst hield. Hij dringt ook aan op grote veranderingen. Met de grote vervangingsopgave van bruggen, viaducten, sluizen en tunnels voor de deur, zijn die volgens hem noodzakelijk. Ziet Janssen, die als boormeester, onder meer bij de totstandkoming van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam een hoofdrol speelde, licht aan het eind van deze tunnel? Doorzagen aflevering 118: Mediator Van Brienenoordbrug: ‘Gebrek aan kennis nekt Rijkswaterstaat' Gast: Paul Janssen, ‘projectendokter Van Brienenoordbrug' Presentatie: Thomas van Belzen Montage: Petra Platschorre  

De staalbouwsector in Nederland staat al langer onder druk. Vanwege de matige CO2-prestaties van het bouwmateriaal, maar ook vanwege een afnemende interesse in het vakgebied. “Staalmoeheid? Nee, de sector vergrijst”, waarschuwt Frank Maatje, directeur van de vereniging Bouwen met staal, in Doorzagen. "Daarnaast komt de vervangingsopgave lastig van de grond." Benieuwd naar het hele verhaal Frank Maatje? Luister dan naar deze aflevering van Doorzagen.  

Handelen in CO2? Dat staat in de bouwsector nog in de kinderschoenen. Maar Ballast Nedam Development ziet grote mogelijkheden voor de sector, zo vertelt Rosa Bos, projectontwikkelaar bij het bouwbedrijf, in deze aflevering van Doorzagen. Het bouwbedrijf begon al met een voorverkoop van deze 'carbon credits' bij een klein project en wil een schaalsprong maken naar een groter woningbouwproject. “Worden we hier schathemeltjerijk van? Nee, dat denk het niet. Maar kunnen we hiermee extra kosten dekken of een extra push geven aan de materialentransitie? Ja, dat denk ik wel.”  

Hoe overleeft het bouwbedrijf van vandaag, morgen? In de nieuwe podcast-serie Bouwers van morgen spreekt Cobouw met bouwdirecteuren over hun duivelse dilemma's, oplossingen, en toekomstbeelden. Over gisteren, vandaag én morgen.Deze keer te gast in de podcast, live vanaf de Provada: Harry van Zandwijk (CEO Daiwa House Modular Europe) & Maarten Strijdonk (Directeur BAM Wonen)

Hoe overleeft het bouwbedrijf van vandaag, morgen? In de nieuwe podcast-serie Bouwers van morgen spreekt Cobouw met bouwdirecteuren over hun duivelse dilemma's, oplossingen, en toekomstbeelden. Over gisteren, vandaag én morgen. Deze keer te gast in de podcast, live vanaf de Provada: Joziene van de Linde (Managing Director De Meeuw) & Roelof Faber (Regiodirecteur Noord-Oost Van Wijnen)

Hoe overleeft het bouwbedrijf van vandaag, morgen? In de nieuwe podcast-serie Bouwers van morgen spreekt Cobouw met bouwdirecteuren over hun duivelse dilemma's, oplossingen, en toekomstbeelden. Over gisteren, vandaag én morgen. Deze keer te gast in de podcast, live vanaf de Provada: Marieke Mentink (Directeur Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed) & Theo Opdam (Dga/Algemeen Directeur Plegt-Vos Bouwgroep)

Constructeurs worden zwaar ondergewaardeerd in Nederland. Zo reageert emeritus hoogleraar Bouwkunde aan de TU Delft Rob Nijsse, op de instorting in de parkeergarage in Nieuwegein, drie weken geleden. Nijsse doet zijn verhaal in de nieuwste aflevering van de Cobouwpodcast Doorzagen. Hij toont zich kritisch op de Nederlandse bouw, op opdrachtgevers, economen en advocaten en waarschuwt de overheid om in te grijpen. Volgens de oud-constructeur (ABT) en hoogleraar kampt Nederland met een chronisch gebrek aan bouwtoezicht sinds de jaren tachtig. Hij verwijt de Nederlandse overheid dat ze niet ingrijpt. Constructeurs worden ondergewaardeerd, meent de 70-jarige emeritus-hoogleraar Bouwkunde. “Als je op een feestje vertelt dat je betonconstructeur bent, komen de meisjes niet op je af, zeg maar.” Over de hele wereld rekende Nijsse mee aan de meest extreme gebouwen. In Doorzagen toont hij zich ook als een man van oplossingen. Zo moet Nederland volgens hem meer moeten investeren in fabelachtige bouwwerken, zoals de Deltawerken vroeger. Dat draagt volgens hem bij aan een beter imago van de bouwsector.   “Daarnaast maak je daarmee de sector ook aantrekkelijker voor nieuwe generaties.” Benieuwd naar het hele verhaal van Rob Nijsse? Luister dan aflevering 115 van Doorzagen.

De verduurzaming van beton verliest een boegbeeld. Dorien Staal, geliefd en gehekeld vanwege haar uitspraak ‘Betonschaamte', nam afgelopen week afscheid als voorzitter van de Betonvereniging. “Maar ik laat beton niet als een baksteen vallen”, verzekert ze in de nieuwste aflevering van de podcast Doorzagen. Dorien Staal die ooit meedeed aan een race in een kano van beton, maakte er de afgelopen jaren een sport van om beton te verduurzamen. Met Prefabfabriek Voorbij wist ze de milieuscore van haar betonmengsel te verbeteren en ook als voorzitter van de Betonvereniging ging ze voorop in die strijd.   Vrijwel direct na haar aanstelling hield ze de betonsector een spiegel voor door het begrip Betonschaamte te lanceren op een evenement, waar ze op het allerlaatste moment werd ingevlogen als spreker. Niet iedereen kon die ‘omstreden' speech waarderen, blikt ze terug in de nieuwste aflevering van Doorzagen. “Hoezo zeg jij dat beton niet duurzaam is”, kreeg ze als verwijt naar haar hoofd geslingerd. Ze liet zich er niet door afleiden, maar de weerstand maakt haar juist sterker. “Ik ben een vrouw met een missie”, zegt Staal. “En ik ben ongeduldig.” Sinds kort is ze directievoorzitter bij Dura Vermeer Renovatie Midden-West. Vanuit die rol kan ze haar missie om beton te verduurzamen juist verder vooruit helpen, denkt ze. Benieuwd naar haar hele verhaal? Hoe ze over hout denkt? En hoe Betonschaamte Betonfrustratie werd? Luister dan nu naar Doorzagen.   Doorzagen aflevering 114: ‘Van betonschaamte naar betonfrustratie' Gasten: Dorien Staal, scheidend voorzitter van de Betonvereniging, oud-directeur Voorbij Prefab, bouwvrouw van het jaar 2023. Onderwerp: ‘Van Betonschaamte naar Betonfrustratie' Presentatie: Thomas van Belzen Montage: Petra Platschorre  

Leidinggevenden in de bouw, timmermannen, betonvlechters en machinisten kunnen stuk voor stuk zelf bijdragen aan een veiligere, schonere, duurzamere en plezierigere bouw. Dat zeggen twee sociale transitie-experts in de nieuwste aflevering van Doorzagen. “Veel van hen zijn ongelukkig.” Nederland staat aan de vooravond van grote opgaven. De energietransitie, de materialentransitie en de transitie naar een betere biodiversiteit, zijn daar bekende voorbeelden van. Bij uitstek bouwbedrijven kunnen die opgaven helpen oplossen. Maar CEO's in de bouw zich daar steeds meer van bewust lijken te zijn, is er nog een wereld te winnen. Niet de vraag dát het anders moet, maar de vraag hoe dat moet, staat die die grote verandering in de weg, zeggen Leonie van der Steen (Squarewise) en Yvette Watson (The 2B Collective). Het tweetal is al jaren druk met vooral de sociale transitie. Oftewel: mensen die in de bouwsector werken, laten inzien dat het anders, dat de bouwplaats een leukere, veiligere, gezondere en duurzame plek kan zijn. De noodzaak is volgens hen groot: “We proberen bouwbedrijven en opdrachtgevers klaar te stomen voor die grote transities”, zegt Van der Steen in de nieuwste aflevering van de podcast Doorzagen. “Maar juist nu zijn mensen in de bouw ongelukkig. Dat kan zoveel beter. Je voelt gewoon dat het fijner kan.”   Hoewel de bouw bekend staat als een vrij nuchtere wereld van betrokken werknemers die niet van lullen, maar wel van poetsen houden, is ‘de sociale transitie' alles behalve een soft onderwerp, benadrukt Watson. “Het is het allerbelangrijkste dat er nu is en heeft juist veel scherpte nodig. Juist in mensen zit de verandering. Technisch is er al zoveel mogelijk, we kunnen gaatjes graven op mars, we kunnen opereren via de aderen en we kunnen gebouwen bouwen als thermietenheuvels die geen installatie meer nodig hebben. Maar per saldo verandert er weinig, omdat we eerst de sociale norm moeten verschuiven.” Wat kan sociale transitie de bouwsector opleveren? Waarom is het noodzakelijk? En hoe doe je dat? Luister nu naar Doorzagen aflevering 113.

“Veel sterkte”, wenst minister Hugo de Jonge het nieuwe kabinet. Over de woondoelen van de nieuwe coalitie is hij best te spreken. “In feite is dat continuïteit van ons beleid. Copy past. Prima toch?”, zegt hij in deze aflevering van de Cobouwpodcast Doorzagen. Geroemd om zijn ijver. Geprezen om zijn arbeidsethos. Maar Hugo de Jonge kreeg de afgelopen jaren niet louter applaus. Zo werd hij uitgejouwd door ontwikkelaars en beleggers tijdens de vastgoedbeurs Provada vorig jaar. De Jonge haalt zijn schouders op als hij ermee wordt geconfronteerd. “Als je het voor bloemen en applaus doet zit je hier op de verkeerde plek.” In Doorzagen spreekt Cobouw hem uitgebreid over zijn periode als minister. Ging hij niet iets te snel van start? Deed hij niet teveel tegelijkertijd? Waar moest hij bijsturen en wanneer wordt het doel van jaarlijks 100.000 nieuwbouwwoningen gehaald? Wil hij soms sorry zeggen tegen de belegger of provinciebestuurder die al zijn plannen niet kan bijbenen? De Jonge stelt zich kwetsbaar op en geeft een kijkje in zijn ziel. Zo zegt hij dat hij vanaf dag één haast in zijn lijf heeft gevoeld. Stress? “Nee, het is een wedstrijd. Je hebt een wedstrijd te winnen van een levensgroot probleem.” Benieuwd naar zijn verhaal? Waarom de finish volgens hem te vroeg komt? Benieuwd naar zijn passie fietsen en met welke etappe hij zijn woningmarktopgave vergelijkt? Welke bouwer hij een toonbeeld vindt van vernieuwing en hoe hij het nieuwe kabinet verder in het zadel helpt? Luister dan nu naar aflevering 112 van Doorzagen.    Doorzagen aflevering 112: Woonminister Hugo de Jonge trapt door tot het einde: ‘Ik heb heel erg haast in mijn lijf gevoeld'Gast: Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Presentatie: Thomas van BelzenMontage: Petra Platschorre

Door klimaatverandering wordt water en bodem steeds belangrijker bij bouwplannen. De rijksoverheid publiceerde daarom in april een nieuw afwegingskader om te zorgen dat Nederland niet op de onhandige plekken bouwt. Botst dat met de grote woningnood? Volgens de nauw betrokken onderzoeker Bas Kolen van HKV Lijn in Water niet, maar: "Het heeft er wel invloed op." Doorzagen aflevering 111: Gast: Bas Kolen, Directeur onderzoek en ontwikkeling adviesbureau HKV Lijn in WaterPresentatie en montage: Petra Platschorre Benieuwd naar de 'klimaatkaart'? Je vindt hem hier.

Hoe gaat Gelderland 104.000 woningen bouwen tot 2030? Gedeputeerde Dirk Vreugdenhil pakt alle creatieve mogelijkheden aan om dat doel te bereiken en wil daarom de daken van bestaande gebouwen beter benutten. Binnen vijf jaar moeten er 12.000 woningen worden gebouwd door het zogeheten optoppen. De provinciebestuurder vertelt over ambities en uitdagingen in deze aflevering van Doorzagen. "We worden ook wel eens uitgelachen. Maar ik geloof hier echt in."

De aanpassing van de Milieuprestatieberekening voor gebouwen zorgde begin jaar voor enorme tumult in de bouwsector. Ineens kwamen hout en andere biobased materialen een stuk slechter uit de duurzame verf. Minister Hugo de Jonge probeert zijn 'oneerlijke' wetsvoorstel te repareren, maar Dick van Ginkel, bouwregelexpert en innovatiemanager bij TBI Woonlab, heeft geen goed woord over voor de ambtelijke procesgang. "Dit had voorkomen kunnen worden als het ministerie kritische signalen uit de markt eerder had opgepakt." Hij stelt zelfs dat grote bouwers die investeerden in industrialisatie en biobased bouwen economische averij oplopen door deze 'soap'. In deze aflevering van Doorzagen doet hij zijn verhaal en geeft hij minister De Jonge een aantal opmerkelijke adviezen.

Kleinere opdrachtgevers, zoals gemeenten, weten vaak niet hoe ze duurzame asfaltmensels, betonsoorten of andere innovatieve innovaties moeten inkopen. Om ze een handje op weg te helpen past CROW ‘de contractbijbel van de GWW-sector' aan. De Standaard RAW-systematiek geldt al zeker vijftig jaar als belangrijke basis voor jaarlijks duizenden contracten in de Grond- weg en waterbouw. De bouw is er blij mee, want het voorkomt dat iedere opdrachtgever andere contracten opstelt. Het geliefde bepalingenboek van ruim 1500 gram heeft echter ook een nadeel. Het zit duurzaam bouwen soms in de weg. Of anders gezegd: het biedt te weinig ruimte voor ambitieuze opdrachtgevers en innovatieve bouwers. Daarom past kennisplatform CROW de RAW, hoofdstuk voor hoofdstuk bepalingen aan. Wat die progressieve aanpak precies behelst, vertelt Pieter Litjens, directeur van CROW als uitgever van de Standaard RAW-systematiek, in de nieuwste aflevering van Doorzagen. Geen taboe blijft volgens hem onbesproken, ondanks het feit dat sommige producenten en bouwers bang zijn voor al te drastische wijzigingen. Oud-politicus Litjens stelt dat er niets anders op zit. Sleutelen aan zelfs vertrouwde voorwaarden is volgens hem pure noodzaak in een tijd van klimaatverandering, weersextremen en CO2-uitstoot. “We weten allemaal dat we duurzamer moeten bouwen. Ook de druk vanuit Den Haag wordt steeds groter.”

Het CO2-budget van de Nederlandse bouw is bijna op, blijkt uit nieuw onderzoek. Hoe erg is dat en valt er nog iets te repareren? Cobouwjournalist Thomas van Belzen gaat daarover in gesprek met Sybren Bosch, adviseur bij Copper8 en Mantijn van Leeuwen, directeur van het NIBE.

Hij maakt zich niet altijd populair bij Rijkswaterstaat. Jammer, vindt emeritus-hoogleraar Integraal Ontwerpen aan de TU Delft Hennes de Ridder. “Ik wil ze helpen." Hij noemt zichzelf vervelend. Realiseert zich dondersgoed dat niet iedereen op zijn kritische blik zit te wachten. En toch blijft hij het doen. Al was het alleen maar om het klimaat een handje te helpen met een CO2-vriendelijkere bouw. Afgelopen maandag was Hennes de Ridder, professor doctor ingenieur, te gast in de studio van de podcast Doorzagen. Aanleiding? De mislukte aanbesteding van de Van Brienenoordbrug en zijn ongezouten mening daarover. De professor doctor ingenieur schreef in Cobouw over “het zoveelste bewijs van onkunde bij Rijkswaterstaat.” De Ridder meent dat de 's lands grootste beheerder van wegen, dijken, bruggen en viaducten te weinig technische kennis in huis heeft. Bij complexe opgaven zou Rijkwaterstaat te veel leunen op ondeskundige en duurbetaalde consultants. In Doorzagen zet hij die woorden kracht bij. “Het is toch ongelofelijk dat ze zo'n brug niet naar de markt kunnen brengen?” En: ”Consultants kunnen mijn bloed wel drinken. Indirect tast ik hun werkgelegenheid aan.” Onderwijl ziet hij dat Rijkswaterstaat blijft worstelen met aanbestedingen. “Ze doen steeds precies de verkeerde dingen. Nu selecteren ze voor de renovatie van drie bruggen één aannemer. In plaats daarvan zouden ze drie aannemers moeten kiezen voor de renovatie van honderd bruggen. Het is zo simpel.” Hij wil Rijkswaterstaat niet bashen. Hij wil helpen. “Ik vind het een fantastische organisatie en heb grote liefde en veel respect voor Rijkswaterstaat. Laatst heb ik nog een prachtig rapport voor ze gemaakt, waarin allemaal mooie adviezen staan. Dat ze er niets mee doen, maakt mij niet uit… Ik heb er keurig voor betaald gekregen.” Het maakt hem wel uit. Al was het alleen maar vanwege het milieu. Net zoals het plan dat hij bedacht voor het Zuidasdok. Het was een stuk goedkoper en milieuvriendelijker dan de aanpak die Rijkswaterstaat koos, maar belandde in niemandsland. Waarom? De bevlogen De Ridder weet het niet, maar hij vindt het onbegrijpelijk. Onderwijl waarschuwt hij voor een financieel fiasco bij het Zuidasdok.   De uitgesproken oud-hoogleraar zaagt niet alleen door, maar bouwt ook op. Hij breekt een lans voor simpeler bouwen en het behouden van gebouwen. Hij bedacht ook een plan, waarmee de Rotterdamse voetbaltempel De Kuip volgens hem nog jaren vooruit kan. Hoe? Door het veld verdiept aan te leggen. Daarmee schept hij 2 hectaren aan te verhuren ruimten voor moderne faciliteiten. “Businessunits op vier meter hoogte”, ziet hij wel zitten. “Je moet de strijd kunnen horen, ruiken, voelen.” Of dat ‘uitgeholde' Kuipplan het gaat halen, is ook maar de vraag. De Ridder laat zich echter niet temmen. Benieuwd naar het verhaal van de man die zijn carrière begon bij HBG, de voorloper van BAM, die de bouw een paar jaar geleden “een verschrikking” noemde en vooral simpel bouwen predikt.

Met innovatieve contractvormen probeert Rijkswaterstaat risico's eerlijker te verdelen en de markt iets blijer te maken. Bij het verlagen van 35 kribben en 5 oevers in het Pannerdenschkanaal, een project van ongeveer 15 miljoen euro, werd de zogenoemde twee-fasen-aanpak ingezet. Hoe pakte dat uit? Smaakt het naar meer? Daarover gaat de nieuwste aflevering van Doorzagen. Te gast zijn Aart-Jan van 't Oever, projectleider bij Ploegam en Huub Hector, projectmanager Rijkswaterstaat.

Honderden oude bruggen en tunnels slijten en verdienen een opknapbeurt. Maar bouwers storten zich massaal op andere markten. Wat nu? Daarover gaat aflevering 104 van Doorzagen. Te gast zijn dit keer Theo Winter, topman bij Dura Vermeer en Harald Versteeg, transitiemanager bij de Bouwcampus, namens Rijkswaterstaat.

Als projectmanager bij de Nederlandse Arbeidsinspectie is Jane Tijssen nauw betrokken bij het onderzoek naar het bouwongeval in Lochem, waarbij twee bouwvakkers om het leven kwamen. Wat ziet ze, hoe gaat ze te werk en wat is haar oproep aan bouwbedrijven? Daarover gaat aflevering 103 van de podcast Doorzagen. Over de oorzaak kan ze nog weinig kwijt, maar Tijssen geeft wel een kijkje achter de schermen en vertelt waarom het onderzoek naar het ongeval in Lochem om verschillende redenen bijzonder is. Tijssen toont daarnaast haar betrokkenheid, wil de onderste steen boven krijgen en doet een oproep aan bouwers, experts en onderaannemers. “Deel je ervaringen. Rapporteer over ongevallen, ga het gesprek aan met elkaar over een veiligere bouwplaats, al ben je elkaars concurrent.” Benieuwd naar het hele verhaal? Luister dan nu naar aflevering 103 van Doorzagen. Onderwerp: Bouwongeval Lochem: zo sterk als de zwakte schakel Gast: Jane Tijssen, projectmanager Nederlandse Arbeidsinspectie Presentatie: Thomas van BelzenMontage: Petra Platschorre