Habari za UN

Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya Duniani, WHO linasema idadi ya milipuko ya magonjwa iliyoripotiwa na pia dharura za kiafya zinazohusiana na tabianchi katika Ukanda wa Pembe ya Afrika zimefikia kiwango cha juu zaidi kuwahi kutokea karne hii, na hivyo kuzidisha janga la kiafya katika eneo ambalo watu milioni 47 tayari wanakabiliwa na njaa kali. Mfano wa hivi karibuni ni katika maeneo kadhaa ya Pembe ya Afrika kama Somalia.WHO na mashirika mengine ya Umoja wa Mataifa likiwemo la uhamiaji, IOM na wadau wengine wanashirikiana kuwasaidia watu waliko katika hatari zaidi kwenye maeneo mbalimbali ya somalia wakiwemo waliofurushwa katika maeneo ya viunga vya mji wa Baidoa. Makala hii iliyoandaliwa na WHO inasimuliwa kwa kina na Anold Kayanda.

Hii leo jarida linaangazia mapigano Soledar Mashariki mwa Donetsk Oblast nchini Ukraine, na habari kuhusu afya kanda ya ulaya. Makala tunakwenda nchini Somalia na mashinani DR Congo.Shirika la Umoja wa Mataifa la kuratibu masuala ya kibinadamu na misaada ya dharura OCHA limesema kwa mara ya kwanza misaada ya mashirika ya Umoja wa Mataifa imefanikiwa kuwasili katika eneo linalodhibitiwa na serikali karibu na Soledar Mashariki mwa Donetsk Oblast nchini Ukraine.Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya ulimwenguni WHO kanda ya ulaya tangu kuanza kwa msimu wa baridi kali katikati ya mwezi Novemba mwaka 2022 wamebaini kuongezeka kwa wagonjwa wanaolazwa kutokana na magonjwa ya homa ya mafua makali au flu, matatizo ya kupumua na COVID-19. Walio hatarini zaidi kupata maambukizi ya magonjwa hayo ni wahudumu wa afya pamoja na wazee, ndio maana wanaendesha kampeni ya kutoa chanjo..Makala tnaangazia kazi za WHO na mashirika mengine ya Umoja wa Mataifa likiwemo la uhamiaji, IOM na wadau wengine wakishirikiana kuwasaidia watu waliko katika hatari zaidi kwenye maeneo mbalimbali ya somalia wakiwemo waliofurushwa katika maeneo ya viunga vya mji wa Baidoa.Na katika mashinani tunakwenda jimboni Kivu Kusini nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC ambako watoto wanafurahia kuwa wasafi shuleni kutokana na huduma za kujisafi zilizofanikishwa na UNICEF. Mwenyeji wako ni Assumpta Massoi, karibu!

Shirika la Umoja wa Mataifa la kuratibu masuala ya kibinadamu na misaada ya dharura OCHA limesema kwa mara ya kwanza misaada ya mashirika ya Umoja wa Mataifa imefanikiwa kuwasili katika eno linalodhibitiwa na serikali karibu na Soledar Mashariki mwa Donetsk Oblast nchini Ukraine.Kwa mujibu wa taarifa iliyotolewa leo mjini Geneva Uswis na OCHA msaada huo wa kibinadamu uliosheheni kwenye malori matatu ni kwa ajili ya kuwasaidia zaidi ya watu 800 ambao walisalia katika jamii zinazozunguka eneo laSoledar. “Msaada huo unaojumuisha chakula, maji, vifaa vya usafi na kujisafi, madawa na vifaa tiba vingine umetolewa na mashirika ya Umoja wa Mataifa lile la afya duniani WHO, la kuhudumia Watoto UNICEF, la uhamiaji IOM na la mpango wa chakula duniani WFP na unaratibiwa na OCHA.” Mashirika hayo yamesema mapigano ya hivi karibuni katika viunga vya Soledar yamesababisha uharibifu mkubwa na kuwaacha mamia ya watu kwenye eneo hilo katika hali mbaya na hivyo kutegemea msaada wa kibinadamu. Hii ni mara ya kwanza msafara huo wa misaada wa mashirika ya kibinadamu unawasili katika eneo hilo na OCHA inasema “ Tumeziarifu mapema pande zote katika mzozo kuhusu msafara wetu kupitia mfumo wa taarifa wa masuala ya kibinadamu.” Mashirika ya kibinadamu nchini Ukraine yakiratibiwa na OCHA yanajitahidi kuongeza idadi ya misafara ya misaada ya pamoja katika eneo hilo lililo mstari wa mbele wa mapambano nchini Ukraine ambako mahitaji ni makubwa.  OCHA inasema misafara zaidi ya misaada inatarajiwa katika siku chache zijazo. 

Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya ulimwenguni WHO kanda ya ulaya tangu kuanza kwa msimu wa baridi kali katikati ya mwezi Novemba mwaka 2022 wamebaini kuongezeka kwa wagonjwa wanaolazwa kutokana na magonjwa ya homa ya mafua makali au flu,  matatizo ya kupumua na COVID-19. Walio hatarini zaidi kupata maambukizi ya magonjwa hayo ni wahudumu wa afya pamoja na wazee, ndio maana wanaendesha kampeni ya kutoa chanjo. Katika msimu wa baridi mwaka uliopita WHO ukanda wa Ulaya ilifanikiwa kutoa chanjo ya homa ya mafua makali kwa asilimia 65 ya kundi la watu walio hatarini ambao wengi ni wazee na wahudumu wa afya na msimu huu wa baridi lengo ni kuwafikia asilimia 75 ya watu hao. Afisa wa kiufundi wa WHO Kyrgyzstan Kasymbekova Kaliya, anasema wanafahamu namna ugonjwa wa guo ulivyo hatari.…. “tunajua kwamba ugonjwa huu wa homa ya mafua makali unaweza kusababisha matatizo makubwa hasa kwa wazee wenye umri zaidi ya miaka 65, wale ambao wana magonjwa sugu ya moyo, mapafu, kisukari, na wenye hali ya uzio”. Chanjo imeanza kutolewa kwa makundi yaliyo hatarini kuathirika zaidi ya homa ya mafua makali kama anavyoeleza Baktygul Mamatova, mtaalamu wa Kinga katika kituo cha afya cha Bishkek, “Sisi, wahudumu wa afya, kama kundi lililo hatarini ndio tumekuwa wa kwanza kupata chanjo. Siwezi sema kwamba siwezi kupata magonjwa, napata, lakini kwa kuwa nimepata chanjo ni rahisi kuhimili.” Wazee wanfahamu umuhimu wa kupata chanjo kama anavyoeleza Kanai Alamanov, aliyefika katika  kituo cha afya cha Bishkek, “Hapo awali, kulikuwa na uhamasishaji wa kupata chanjo dhidi ya virusi vya CORONA nami nilikuja kupata chanjo hiyo ya COVID-19, na sasa ni chanjo ya homa ya mafua makali. Chanjo hii inatupa fursa ya kujikinga na magonjwa, inatupa aina fulani ya hakikisho la maisha yenye afya.” Chanjo hazitolewi kwa wale wanaoenda hospitali pekee, wanaoishi katika nyumba maalum za kutunza wazee nao hufuatwa na kupewa chanjo kama anavyothibitisha Ludmila Kinda Ivanovna, “Mimi ninaugua sana. Mwili wangu haukubali kabisa kutumia aina nyingi ya dawa ikiwemo zile za viua vijasumu, nina pumu , nina matatizo ya moyo, nilishapata mstuko wa moyo mara mbili. Kiufupi mwili wangu ni dhaifi sana hivyo chanjo ina maana kubwa sana kwangu.”  

Leo katika kujifunza lugha ya Kiswahili tunakupeleka Baraza la Kiswahili la Taifa, Zanzibar, BAKIZA kwake Katibu Mtendaji Dkt. Mwanahija Ali Juma akifafanua methali “ACHEKAYE KOVU HAJAONA JERAHA.”

Hii leo jaridani tuna habari kwa ufupi, mada kwa kina na jifunze lugha ya kiswahili.Katika Habari kwa Ufupi na Leah Mushi:Kuelekea siku ya kimataifa ya elimu tarehe 24 Januari, Mkurugenzi Mkuu wa shirika la Umoja wa Mataifa la Elimu, Sayansi na Utamaduni, UNESCO Bi. Audrey Azoulay, amesema ametoa heshima ya siku hiyo kuwa maalum kwa wanawake na wasichana wa Afghanistan ambao mamlaka ya Taliban imewanyima fursa ya kupata elimu.Mahakama nchini Afrika Kusini imewaruhusu wataalamu wa Umoja wa Mataifa kushiriki kwenye kesi iliyofunguliwa na wananchi wa wilaya ya Kambwe nchini Zambia walioathirika na uchimbaji wa madini uliofanywa na Kampuni ya madini ya Anglo Amerika.Na leo ni siku ya mwaka mpya wa Kichina ambapo kwa mujibu wa kalenda ya nchi hiyo ni mwaka wa Sungura. Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres ametuma salamu za mwaka mpya kwa taifa hilo na kulishukuru kwa ushirikiano wake linaoutoa kwa Umoja wa Mataifa na dunia kwa ujumla.Na katika Mada kwa Kina tunakwenda Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC ambako takriban watu 233,000, wamelazimika kuyahama makazi yao katika wilaya ya Nyiragongo jimboni Kivu Kaskazini  kutokana na vita vinavyochochewa na kundi la wapiganaji waasi la M23 na sasa UNHCR imewajengea makazi badala ya kutegemea kuishi tu katika maeneo ya wazi, shuleni au makanisani. Shuhuda ni mwandishi wetu wa DRC, Byobe Malenga.Katika kujifunza lugha ya kiswahili, tunabisha hodi Baraza la Kiswahili la Taifa, Zanzibar, BAKIZA kwake Katibu Mtendaji Dkt. Mwanahija Ali Juma akifafanua methali ACHEKAYE KOVU HAJAONA JERAHA.Karibu na mwenyeji wako ni Anold Kayanda

Umoja wa Mataifa unasema robo tatu ya migogoro mikuu ya ulimwengu ina uhusiano na masuala ya kitamaduni na kwa hivyo kuziba pengo kati ya tamaduni ni jambo la haraka na la lazima kwa ajili ya amani, utulivu na maendeleo. Makaburi ya Kiyahudi huko Fez, Morocco ni ushuhuda wa utamaduni tofauti kuishi pamoja kwa amani.Wakiwa katika safari ya kikazi huko Fez, kuangazia Mkutano wa tisa wa Jukwaa la Umoja wa Mataifa la Muungano wa Ustaarabu, UNAOC, May Yacoub na Alban Mendes De Leon kutoka Timu ya Mawasiliano ya Umoja wa Mataifa walikutana na Johanna Devico Ohana, mzaliwa wa Fez, ambaye anatunza makaburi haya yenye umri wa miaka 200, akiheshimu jina la marehemu babake ambaye mwenyewe alikuwa msimamizi wa utunzaji wa makabuli haya hadi  alipoaga dunia miezi michache iliyopita. Anold Kayanda anasimulia makala hii kwa lugha ya Kiswahili.

Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres amesema dunia haiwezi kutatua changamoto kubwa inazokabiliwa nazo hivi sasa kuanzia mabadiliko ya tabianchi, vita ya Ukraine, mdororo wa uchumi na athari zinazoendelea za janga la COVID-19 katikia hali ya sasa ya mgawanyiko na kutokuwa na mshikamano hivyo wakati wa kufumbia macho changamoto hizi umepita na wanaochangia wawajibishwe.Katibu Mkuu Guterres ameyasema hayo mjini Davos Uswis katika hotuba yake kuhusu hali ya dunia kwenye siku ya pili ya jukwaa la uchumi duniani akibainisha kwamba wakati dunia inahitaji ushirikiano zaidi katika masuala ya mabadiliko ya tabianchi , upunguzaji wa mzigo wa madeni na afya uya kimataifa kuna mgawanyiko na changamoto inaongezeka linapokuja suala ya vita ya Ukraine  akisema "Hasa uvamizi wa Urusi kwa Ukraine sio tu kwa sababu ya mateso yasiyoelezeka kwa watu wa Ukraine, lakini kwa sababu ya athari zake kubwa za kimataifa kwa bei ya chakula na nishati, kwenye minyororo ya biashara na usambazaji na maswala ya usalama wa nyuklia, kwa misingi hiyo hiyo ya sheria za kimataifa”. Akisisitioza kuhusu suala la mabadiliko ya tabianchi amelaani makampuni makubwa ya mafuta kwa kupuuza sayansi kuhusu mabadiliko ya tabianchi, na kushutumu sekta ya mafuta na gesi kwa kutafuta kupanua zaidi wigo wa uzalishaji licha ya kujua kwamba kwamba mtindo wao wa biashara hauendani na maisha ya binadamu.  Amesema"Baadhi ya makampuni makubwa ya mafuta wanadanganya kwa kiasi kikubwa na kama vile ilivyo kwa sekta ya tumbaku, wale wanaohusika kuchochea mabadiliko ya tabianchi lazima wawajibishwe." Pia amezungumzia migawanyiko ikiwemo baina ya Mashariki na Magharibi hasa Marekani na Uchina hususan katika suala la haki za binadamu na usalama wa kikanda na Kaskazini na Kusini ambao amesema hashawishiki kwamba Kaskazini inatambua kiwango cha madhila yanayowakabili watu wa Kusini hasa linapokuja suala la afya kuhusu usawa wa usambazaji wa chanjo. Amehitimisha hotuba yake kwa kutoa wito kwa serikali zote, sekta binafsi na wadau wote kuunda njia za ushirikiano zaidi, ikisisitiza haja ya kuziba pengo la migawanyiko yote kwa kurekebisha na kujenga usawa katika mfumo wa fedha wa kimataifa, Kuchukua hatua za maana dhidi ya mabadiliko ya tabianchi, Kurekebisha muundo wa biashara na mazoea ili kuendeleza malengo ya maendeleo endelevu, kuongoza njia ya kufikia fursa za kiuchumi kwa wanawake, na kufikia lengo la uhakika wa chakula duniani . Hivyo amesisitiza  kwamba “Sasakuliko wakati mwingine wowote, ni wakati wa kutengeneza njia za ushirikiano katika dunia yetu lililogawanyika kwani dunia haiwezi kusubiri." 

Hii leo jaridani tunakupeleka Davos Uswisi kusikiliza hotuba ya Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa na pia kuangazia tuzo ya mwaka 2023 iitwayo Crystal Award. Makala na mashinani tunasalía huko huko, kulikoni?Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres amesema dunia haiwezi kutatua changamoto kubwa inazokabiliwa nazo hivi sasa kuanzia mabadiliko ya tabianchi, vita ya Ukraine, mdororo wa uchumi na athari zinazoendelea za janga la COVID-19 katikia hali ya sasa ya mgawanyiko na kutokuwa na mshikamano hivyo wakati wa kufumbia macho changamoto hizi umepita na wanaochangia wawajibishwe.Mabalozi wawili wa shirika la Umoja wa Mataifa la maendeleo ya kilimo duniani, IFAD, Sabrina Dhowre Elba na mumewe Idris Elba wamepatiwa tuzo ya mwaka 2023 iitwayo Crystal Award kutokana na uongozi wao wa kupaza sauti kwa niaba ya mamilioni ya wakulima wadogo maskini duniani kote ambao hufanya kazi kila siku kuzalisha theluthi moja ya chakula chote duniani.Makala tunakwenda huko Fez, kuangazia mkutano wa tisa wa Jukwaa la Umoja wa Mataifa la Muungano wa Ustaarabu, UNAOC.Na katika mashinani tunasalia huko nchini Uswisi ambapo tutamsikia Waziri Mkuu wa Finland. Mwenyeji wako ni Anold Kayanda, karibu!

Mabalozi wawili wa shirika la Umoja wa Mataifa la maendeleo ya kilimo duniani, IFAD, Sabrina Dhowre Elba na mumewe Idris Elba wamepatiwa tuzo ya mwaka 2023 iitwayo Crystal Award kutokana na uongozi wao wa kupaza sauti kwa niaba ya mamilioni ya wakulima wadogo maskini duniani kote ambao hufanya kazi kila siku kuzalisha theluthi moja ya chakula chote duniani.Makofi katika ukumbi wakati Idris na mkewe Sabrina wakipokea tuzo hiyo kwenye hafla iliyofanyika mjini Davos, nchini Uswisi kunakofanyika ya Jukwaa la uchumi duniani, WEF, Tuzo hii ya WEF hupatiwa wasanii na viongozi wa kitamaduni ambao mchango wao muhimu kwa jamii umeleta mabadiliko chanya katika kuboresha hali ya dunia. Tangu kuteuliwa kuwa mabalozi wema, Sabrina na Idris wamekuwa wachechemuzi wakubwa wa uwekezaji kwenye maendeleo ya kilimo na vijiji hasa Afrika ambako majanga na mizozo vimeacha wakulima taabani. Pamoja na mikutano na viongozi na taasisi mbalimbali, walitembelea miradi inayofadhiliwa na IFAD, mathalani Sierra Leone, Zambia na Kenya na kushuhudia changamoto za wakulima na kile wanachohitaji. Idris anasema,  “Masikini wa dunia hii hawatafuti misaada bali wanataka uwekezaji. Uwekezaji kwa watu, mazingira, ugunduzi na ubia. Tukiweza kupata fedha zaidi, masoko, rasilimali, teknolojia, ufahamu na watu, tunaweza kuwa na mustakabali tofauti.” Sabrina akatoa tathmini ya alichoona na kinachopaswa kufaniyka akisema “Mara nyingi kwa wakulima wadogo, janga moja, au msimu mmoja wa mafuriko au ukame au kutokuvuna msimu mmoja kunawalazimu kuuza rasilimali zao ili waweze kujilisha. Jamii za vijijini zimesheheni vijana wenye vipaji, masoko na uwezo. Tumejionea wenyewe. Si kwamba wanaweza tu kujilisha wenyewe, bali wanaweza na wasaidiwe ili walishe dunia.”

Jaridani leo tunakuletea mada kwa kina na tunakupeleka nchini Belize, taifa la ukanda wa karibea kuona jinsi mabadiliko ya tabianchi yamesomba si tu nyumba bali pia makaburi. Pia tunakuletea habari kwa ufupi zikiwemo kuhusu watoto katika kaya maskini, afya, na hatari zinazokumba wahamiaji. Katika mashinani leo utasikiliza ujumbe kuhusu janga la upatikanaji wa chakula kwa mwaka huu 2023.Watoto kutoka katika kaya maskini zaidi ndio wanaonufaika kidogo zaidi na ufadhili wa kitaifa wa elimu ya umma, imesema ripoti mpya iliyotolewa leo na shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto UNICEF huku ikitoa wito wa uwekezaji wa ziada na wa usawa zaidi ili kuwaondoa mamilioni ya watoto kutoka katika changamoto ya kupata elimu.Kongamano la uchumi duniani linaendelea mjini Davos Uswis chini ya mada “ushirikiano katika ulimwengu uliogawanyika” na miongoni mwa mada kuu zinazojadiliwa leo ni kukomesh kifua kikuu tutafikaje huko. Kwa mujibu wa shirika la afya la Umoja wa Mataifa duniani WHO ambalo ndio kiongozi wa mjadala huo mwaka 2021 pekee zaidi ya watu milioni 10 waliougua kifua kikuu au Tb na milioni 1.6 kati yao walipoteza maisha. Na hadi sasa kwa takriban miaka 100 hakuna chanjo mpya dhidi ya ugonjwa huo.Na idadi ya wahamiaji wanaovuka isivyo kawaida na kuingia Panama baada ya kupitia kwenye njia hatari ya Darien Gap ilivunja rekodi mwaka 2022, na kufika karibu mara mbili ya takwimu za mwaka uliopita.Na leo katika mashinani viongozi wa serikali, mashirika pamoja na watu matajiri zaidi duniani walioko Davos wamepewa ujumbe!Mwenyeji wako ni Anold Kayanda karibu!

Changamoto za maisha na ukosefu wa usalama ni miongoni mwa mambo yanayosababisha watu kukimbia nchi zao na kusaka hali bora nchi nyingine. Bila kujali watakayopitia wakimbizi na wahamiaji hufunga safari wakiwa na matumaini.Mathalani huko Amerika ya Kusini, familia moja ilivuka jangwa la Atacama na milima ya Andes ikitokea Venezuela kuelekea Chile. Na changamoto kubwa zaidi ni kwamba mama alikuwa ni mjamzito na mtoto mwingine mdogo. Hali ilikuwa vipi? Na Umoja wa Mataifa na wadau walisaidia vipi familia hii ambayo sasa ni wahamiaji nchini Chile? Ungana na Assumpta Massoi kwenye makala hii. 

Ni Jumatatu tarehe 16 ya mwezi Januari mwaka 2023 na jaridani tunakuletea habari za machungu kutoka DRC pamoja na za kazi ya walinda amani nchini humo. Makala tunakuletea simulizi ya mkimbizi kuhusu safari kutoka Venezuela hadi Chile, na mashinani tunakwenda nchini Somalia, kulikoni?Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa António Guterres amelaani vikali shambulio lililotokea jana mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC wakati wa ibada ya Jumapili katika kanisa moja huko Kasindi, jimboni Kivu Kaskazini..Kikosi cha 9 cha walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania wanaohudumu nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC kupitia Ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini humo - MONUSCO wamehitimisha kampeni yao ya Afya na Amani iliyoanza tarehe 3 mwezi huu wa January ambapo  wamekabidhi jengo kwa ajili ya mahali pa wagonjwa na wahudumu wa afya kula chakula katika Kituo cha Afya cha Mavivi, mjini Beni, Jimboni Kivu Kaskazini mashariki mwa DRC.Na Assumpta Massoi anakuletea makala kuhusu tamu na chungu ya safari ya kutoka Venezuela hadi Chile kusaka maisha bora!Na katika mashinani tutasikia kuhusu shehena ya msaada uliotolewa na UNICEF nchini Somalia. Mwenyeji wako ni Anold Kayanda, karibu! 

Kikosi cha 9 cha walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania wanaohudumu nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC kupitia Ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini humo - MONUSCO wamehitimisha kampeni yao ya Afya na Amani iliyoanza tarehe 3 mwezi huu wa January ambapo  wamekabidhi jengo kwa ajili ya mahali pa wagonjwa na wahudumu wa afya kula chakula katika Kituo cha Afya cha Mavivi, mjini Beni, Jimboni Kivu Kaskazini mashariki mwa DRC.Akikabidhi jengo hilo Kamanda wa kikosi cha tisa cha Ulinzi wa Amani kutoka Tanzania Luteni Kanali Barakael Mley amesema jengo hilo litabaki kuwa kumbukumbu ya uhusiano mzuri baina ya walinda Amani wa kikundi cha Tisa na wananchi wa maeneo ya Mavivi na maeneo jirani,Akiongea kwa niaba ya Maganga mkuu wa hospital ya Oicha na wananchi wa maeneo ya Mavivi Dr Kasereka Nzala amewapongeza walinda Amani hao wa Tanzania wanaohudumu chini ya mwamvuli wa MONUSCO wamekuwa wakifanya jitihada mbalimbali katika kutatua changamoto za wananchi katika maeneo yao ya uwajibikaji,Kwa upande wake afisa Mahusiano wa kikosi cha tisa cha Ulinzi wa Amani kutoka Tanzania Kepteni Paul Mwesongo amebainisha kuwa hali ya uhusiano baina ya wananchi na walinda Amani hao,Naye bi Kavathama Clarice, mwenyekiti wa kamati ya Afya katika kituo cha afya cha Mavivi amesema,

Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa António Guterres amelaani vikali shambulio lililotokea jana mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC wakati wa ibada ya Jumapili katika kanisa moja huko Kasindi, jimboni Kivu Kaskazini.Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa António Guterres ameanza kwa kutoa pole kwa familia zilizofiwa, watu wa DRC na serikali yao na akawatakia ahueni ya haraka waliojeruhiwa katika shambulio hilo la kilipuzi kilicholipuka katikati ya misa ya jumapili.Na kisha “Katibu Mkuu anasisitiza haja ya kuwawajibisha wahusika wa shambulio hili na anabainisha kuwa ofisi ya Umoja wa Mataifa ya huduma za kutegua mabomu ya kutegwa ardhini UNMAS inasaidia mamlaka ya DRC katika kufanya uchunguzi wa mazingira ya tukio hilo.” Imeeleza taarifa hiyo iliyotolewa jijini New York, Marekani usiku wa kuamkia leo Jumatatu na Stéphane Dujarric ambaye ni Msemaji wa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa.Aidha Bwana Guterres akasisitiza kwamba Umoja wa Mataifa kupitia Mwakilishi wake Maalumu katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, “ utaendelea kuiunga mkono Serikali ya DRC na wananchi katika juhudi zao za kuleta amani na utulivu mashariki mwa nchi hiyo. ”Kwa mjibu wa ripoti za awali, takriban raia 17 wameuawa, na wengine takriban 50 kujeruhiwa katika shambulio hilo na jeshi la serikali limelisonta kidole kundi la waasi la ADF kuhusika na shambulio hilo. ADF ni moja ya makundi ya waasi linaloosumbua sana Mashariki mwa DRC.Ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa Kulinda Amani nchini humo DRC, (MONUSCO) wamefanya huduma za uokoaji wa matibabu kwa waliojeruhiwa,  chini ya uratibu na mamlaka ya DRC.

Changamoto ya ajira ni suala mtambuka duniani na waathirika wakubwa ni vijana ambao wengi wanahitimu masomo hadi ya vyuo kikuu lakini wanajikuta wakizunguka na vyeti kusaka ajira bila mafanikio. Kwa kutambua changamoto hiyo Umoja wa Mataifa umekuwa msitari wa mbele kuwachagiza vijana kuingia katika sekta ya ujasiriamali ambayo sio tu itawapunguzia changamoto ya ajira bali pia itawawezesha kujikimu kimaisha na kuzisaidia familia na jamii zao. Nchini Rwanda vijana wawili ndugu wameukumbatia wito huo kwani baada ya kuhitimu mafunzo ya chou kikuu na kusaka ajira kwa muda mrefu bila mafanikio wakaamua kujiajiri katika sekta ya uchuuzi wa bidhaa za kitamaduni. Je safari yao imekuwaje? Tuungane na Flora nducha kwa ufafanuzi zaidi kwenye Makala hii. 

Wananchi wa eneo la Potopoto nchini Jamhuri ya Afrika ya Kati CAR, wameeleza furaha yao baada ya walinda amani wa ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini humo, MINUSCA kutoka kikosi cha 6 cha Tanzania, TANBAT 6 , kutumia wataalamu wake wa afya kutoa matibabu na dawa kwenye zahanati ya Potopoto wilayani Mambéré-Kadéï.Kapteni Nashiru Bakari Mzengo Mganga Mkuu wa TANBAT 6 amekabidhi dawa kwa mganga mkuu wa Zahanati ya Potopoto katika wilaya ya Mambéré-Kadéï hapa nchini Jamhuri ya Afrika ya Kati.Shughuli hizi zimetanguliwa na TANBAT 6 kufanya usafi katika eneo la zahanati na kisha kuwafanyia matibabu wagonjwa kadhaa waliokuja kupata huduma katika zahanati hii ya Potopoto.Bi. Janiruh akiwa amembeba mtoto wake ni mwananchi wa eneo hili kwa niaba ya wananchi wengine anaeleza alivyoipokea hatua hiiya walinda amani wa Umoja wa Mataifa akisema, "Tanzania na wanajeshi wake wana upendo sana kwetu tangu waanze jukumu la ulinzi wa amani tumeshuhudia mambo mengi mazuri kwao moja wapo ni kama hili hapa la kutupatia matibabu na dawa za kutumia ni jambo ambalo sisi kama wananchi wa Afrika ya kati tunajivunia kuwa na walinda amani kama hawa ambapo ushirikiano walio nao kwetu ni mkubwa zaidi ya upendo. "Kwa upande wake Mganga mkuu wa Hosiptali ya Potopoto, Dkt Sineh ametoa shukrani akisema, "shukrani zetu zimfikie mkuu wa kikosi cha TANBAT6 cha  kutoka Tanzania Kwa kutoa watabibu wa afya na kuja hapa kutoa matibabu Kwa wagonjwa wetu lakini pia kuamua Kufanya usafi na kutukabidhi dawa. Upendo huu ni mkubwa sana na niwahakikishie dawa hizi zilizokabidhiwa kwetu tutahakikisha tunawatibu raia wetu Ili wafaidike na walinda amani hawa wa Tanzania."

Umoja wa Mataifa umeelezea wasiwasi wake kuhusu kesi iliyoanza huko Lesvos nchini Ugiriki dhidi ya watetezi 24 wa haki za binadamu wanaoshtakiwa kwa kutekeleza jukumu la kuokoa wahamiaji ambao walikumbwa na zahma baharini wakati wakikimbilia barani Ulaya kusaka maisha bora.Msemaji wa Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuhusu haki za binadamu, Liz Throsell amewaambia waandishi wa habari mjini Geneva, Uswisi hii leo kuwa kesi za namna hiyo zinaharamisha kazi zinazookoa maisha na kuweka mwelekeo wa hatari. Msemaji huyo amesema anatambua kuwa leo asubuhi mwendesha mashtaka huko Mytilini mjini Lesvoc kunakofanyika kesi hiyo amependekeza kufutwa kwa baadhi ya mashtaka na hivyo amesema, “tutakaribisha maendeleo kama hayo, lakini tunasisitiza kuwa mashtaka yote dhidi ya watetezi hao wa haki za binadamu yafutwe.” Bi. Throsell amesema tayari kumekuweko na hofu ambapo watetezi wa haki za binadamu na mashirika ya kiutu huko Ugiriki na katika nchi wanachama wa Muungano wa Ulaya wamelazimika kusitisha kazi zao za haki za kiutu kutokana na hofu. Ametoa wito kwa mashtaka dhidi ya watetezi hao wote 24 wa haki za binadamu yatupiliwe mbali akisema, mashtaka yao yanahusiana na vitendo vyao vya kuokoa wahamiaji baharini na madai ya tabia mbayá ya kwamba wanafanikisha usafirishaji haramu wa wahamiaji, Amesisitiza kuwa kuokoa maisha na kutoa msaada wa kibinadamu katu hakupaswi kuharamishwa na kwamba vitendo hivyo vya usaidizi badala yake ni vya kiutu na vinakubalika. Wanaokabiliwa na kesi hiyo ni wanachama au wafanyakazi wa kujitolea katika shirika la kiraia la kimataifa la uokaji nchini Ugiriki, ERCI, shirika ambalo tangu mwaka 2016 hadi 2018 limesaidia zaidi ya watu 1,000 kufika eneo salama. Halikadhalika limepatia manusura huduma za matibabu na misaada mingine. Tangu kukamatwa kwa watetezi hao, shirika hilo limelazimika kufunga operesheni zake ilhali watetezi wamekuwa wakisubiria kuanza kwa kesi yao kwa miaka minne hadi ilivyoanza wiki hii. 

Jaridani hii leo tutakupeleka Potopoto nchini Jamhuri ya Afrika ya Kati CAR na huko Lesvos nchini Ugiriki. Makala tunabisha hodi nchini Rwanda, na mashinani tunakwenda huko Walungu jimboni Kivu Kusini, kulikoni?Wananchi wa eneo la Potopoto nchini Jamhuri ya Afrika ya Kati CAR, wameeleza furaha yao baada ya walinda amani wa ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini humo, MINUSCA kutoka kikosi cha 6 cha Tanzania, TANBAT 6 , kutumia wataalamu wake wa afya kutoa matibabu na dawa kwenye zahanati ya Potopoto wilayani Mambéré-Kadéï.Umoja wa Mataifa umeelezea wasiwasi wake kuhusu kesi iliyoanza huko Lesvos nchini Ugiriki dhidi ya watetezi 24 wa haki za binadamu wanaoshtakiwa kwa kutekeleza jukumu la kuokoa wahamiaji ambao walikumbwa na zahma baharini wakati wakikimbilia barani Ulaya kusaka maisha bora.Katika makala leo tunabisha hodi nchini Rwanda kumulika jinsi vijana wawili ndugu wameukumbatia wito wa Umoja wa Mataifa wa kutaka vijana kutofikiria ajira ni ofisini pekee kwani baada ya kuhitimu mafunzo ya Chuo Kikuu na kusaka ajira kwa muda mrefu bila mafanikio, walikata shauri na kuamua kujiajiri katika sekta ya Sanaa ya kuuza bidhaa za kitamaduni. Je safari yao ilikuwaje?Na katika mashinani tunakwenda huko Walungu jimboni Kivu Kusini kumulika suala la lishe. Mwenyeji wako ni Assumpta Massoi, karibu!

Jaridani leo tunakuletea mada kwa kina ambapo leo tunakwenda nchini Kenya kumulika harakati za elimu ikiwa ni kuelekea siku ya elimu duniani. Pia tunakuletea habari kwa ufupi zikiwemo kutoka IAEA, msaada wa kibinadamu nchini DRC na matokeo ya mkutano wa Baraza la Usalama wa Umoja wa Mataifa. Mashinani tunakwenda nchini Uganda. Katika kujifunza kiswahili tunapata ufafanuzi wa msemo "FUNGA FUNGANYA" Shirika la Umoja wa Mataifa la nishati ya atomiki, IAEA limesema mbegu za mazao zilizopelekwa kituo cha anga za juu mwezi Novemba mwaka jana tayari zimepandwa eneo la ndani na nje ya kituo hicho na hivyo zinapata miali kamilifu ya anga za juu pamoja na viwango vya juu zaidi vya joto kwenye eneo hilo.Mkuu wa masuala ya kibinadamu na misaada ya dharura wa Umoja wa Mataifa Martin Griffiths, ametangaza kutenga dola milioni 10 kutoka mfuko mkuu wa dharura wa Umoja wa Mataifa (CERF) ili kusaidia shughuli za misaada ya kibinadamu nchini Jamhuri ya kidemokrasia Kongo DRC.Na hii leo Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa limekutana kujadili utawala wa sheria ambapo Katibu Mkuu wa Umoja wa Matifa Antonio Guterres amesema ingawa nchi wanachama, mashirika ya kikanda, ya kiraia na sekta binafsi wana wajibu wa kuchangia katika kujenga na kulinda utawala wa sheria, hali ilivyo hivi sasa ni tofauti na kinachoonekana bado kuna safari ndefu ya kufikia lengo la utawala wa sheria.Na katika kujifunza Kiswahili , leo mtaalam wetu  Onni Sigalla Mhariri mwandamizi wa Baraza la Kiswahili la Taifa  nchini Tanzania , anatufafanulia maana ya msemo "FUNGA FUNGANYA" Mwenyeji wako ni Anold Kayanda karibu!

Katika kujifunza Kiswahili, leo mtaalam wetu  Onni Sigalla Mhariri mwandamizi wa Baraza la Kiswahili la Taifa  nchini Tanzania, anatufafanulia maana ya msemo "FUNGA FUNGANYA", karibu!

Kupitia Mpango wa Pamoja wa Kigoma (KJP), Shirika la Umoja wa Mataifa la mitaji UNCDF na wadau wake kadhaa wamewezesha uanzishaji wa vikundi vya kukopesha na kuweka akiba vya vijiji na kuimarisha ujuzi wa kidigitali na kifedha wa wanakikundi ili kukabiliana na kikwazo cha kimfumo cha wanavijiji kukosa ushirikishwaji wa kifedha. Anold Kayanda anaeleza zaidi kupitia makala hii.

Katika kusaidia jamii hususan za vijijini kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi, Shirika la Umoja wa Mataifa la Chakula na Kilimo FAO nchini Somalia linatekeleza mradi wa kisasa wa kuvuna na kuhifadhi maji ili kuweza kuwasaidia wananchi wa vijiji vitatu ambao wanajishughulisha na kilimo na ufugaji.wakulima na wafugaliKatika kusaidia jamii hususan za vijijini kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi, Shirika la Umoja wa Mataifa la Chakula na Kilimo FAO nchini Somalia linatekeleza mradi wa kisasa wa kuvuna na kuhifadhi maji ili uweza kuwasaidia wananchi wa vijiji vitatu ambao wanajishughulisha na kilimo na ufugaji.Wakulima na wafugaji wa maeneo ya Qardho, Puntland na Xabaale huko Somaliland kwa miaka mingi walikuwa wakitegemea maji kutoka visimaji ili kuweza kuendeleza shughuli za kilimo na ufugaji lakini gharama kubwa za kuvuta maji kisimani kwakutumia jenereta ziliwawia vigumu kuendesha shughuli zao za kuwapatia kipato hususan wakati wa kiangazi.Ni kutokana na changamoto hiyo, FAO nchini Somalia chini ya ufadhili wa Muungano wa Ulaya ikaanzisha programu ya usimamizi wa maji na ardhi ijulikanayo kama SWALIM- yani Somalia Water and Land Management ambapo kwa kushirikiana na viongozi wa maeneo hayo matatu, watunga será na wadau wa taasisi nyingine wakaanzisha mradi wa kuvuna maji ya mvua na kuyahifadhi katika mabwawa madogo yaliyochimba pamoja na matanki ya maji na ili kupunguza gharama, utuaji wa maji hayo sasa utafanyika kwa nishati ya jua, yani umeme wa Sola. FAO pia imetoa mafunzo ya ukulima bora unaozingatia mabadiliko ya tabianchi na matumizi bora ya maji kwa wana jamii na kisha kutoa vifaa vya umwagiliaji kwa kaya 4700 ambazo sasa zipo tayari kuboresha maisha yao kama anavyoeleza Nasma Baadri Aw Mohamed, mkulima huko XabaaleNasma Baadri Aw Mohamed- Mkulima wa Xabaale anasema, “Tunasubiria kwa hamu mradi huo wa kuvuna maji ukamilike. Tutaweza kumwagilia mashamba yetu, kupanda mboga za majani katika mashamba yetu na pia maji yakiwa yanapatikana katika maeneo yetu mifugo yetu itapata maji ya kutosha, kitu ambacho walikuwa wanakosa hapo awali”Mbali na kuwawezesha wananchi, Afisa rasiliamli ardhi wa FAO Ali Ismail Ibrahim anasema Ali Ismail Ibrahim, Afisa rasiliamli ardhi wa FAO anasema, “Malengo ya mradi huu ni kuwajengea uwezo watendaji wa serikali kwenye maeneo ya ardhi na maji na pia tumeanzisha kituo cha usimamizi wa taarifa”Tayari vituo viwili vimeanzishwa huko Puntland na Somaliland na vina wafanyakazi wa kujitolea waliopewa mafunzo na FAO ili kusaidia usimamizi bora wa rasilimali za ardhi na maji.Mkurugenzi wa kituo cha Puntland Abdinur Ali Jama anasema …Abdinur Ali Jama, Mkurugenzi wa kituo cha Puntland anasema, “Kituoni hapa tunatoa taarifa zihusianazo na utabiri wa mvua, ukame na usimamiz wa taarifa za ukame katika eneo hili“.

Jaridan hii leo tutakupeleka nchini Uganda na Somalia. Makala tutamulika uanzishaji wa vikundi vya vijiji vya kukopa na kuweka akiba na kuimarisha ujuzi wa kidigitali na kifedha, na mashinani nchini tunakwenda nchini Ghana, kulikoni?Uganda hii leo imetangaza kutokomeza mlipuko wa ugonjwa wa Ebola uliosababishwa na virusi aina ya Sudan, ikiwa ni chini ya miezi minne tangu kuthibitishwa kwa mgonjwa wa kwanza kwenye wilaya ya Mubende nchini humo 20 mwezi Septemba mwaka jana.Katika kusaidia jamii hususan za vijijini kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabianchi, Shirika la Umoja wa Mataifa la Chakula na Kilimo FAO nchini Somalia linatekeleza mradi wa kisasa wa kuvuna na kuhifadhi maji ili uweza kuwasaidia wakulima na wafugaji katika vijiji vitatu huko Somaliland.Katika makala ambapo kupitia Mpango wa Pamoja wa Kigoma (KJP), Shirika la Umoja wa Mataifa la maendeleo ya mitaji UNCDF na wadau wake wamewezesha uanzishaji wa vikundi vya vijiji vya kukopa na kuweka akiba na kuimarisha ujuzi wa kidigitali na kifedha wa wanavikundi ili kukabiliana na kikwazo cha kimfumo cha wanavijiji kukosa ujumuishwaji wa kifedha.Na katika mashinani tunakwenda nchini Ghana kuona jinsi shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto, UNICEF pamoja na wadau wanatekeleza kwa vitendo ujumuishi kwenye michezo. Mwenyeji wako ni Assumpta Massoi, karibu!

Uganda hii leo imetangaza kutokomeza mlipuko wa ugonjwa wa Ebola uliosababishwa na virusi aina ya Sudan, ikiwa ni chini ya miezi minne tangu kuthibitishwa kwa mgonjwa wa kwanza kwenye wilaya ya Mubende nchini humo 20 mwezi Septemba mwaka jana.Taarifa iliyotolewa na shirika la Umoja wa Mataifa la afya ulimwenguni WHO katika miji ya Brazaville, Congo na Kampala, Uganda imemnukuu Waziri wa afya wa Uganda Dkt. Jane Ruth Aceng Acero akisema wameweza kutokomeza ugonjwa huo haraka kutokana na kutekeleza kwa kasi mikakati muhimu ya udhibiti, usimamizi, ufuatiliaji wa wagonjwa na waambata wao sambamba na hatua za kinga na udhibiti wa maambukizi. Dkt. Acero amesema “pamoja na kupanua wito wa juhudi zetu na kuimarisha hatua zetu kwenye wilaya tisa zilizokuwa zimeathiriwa na Ebola, siri kuu ya mafanikio ni uelewa wa jamii zetu kuhusu umuhimu wa kile kilichopaswa kufanyika ili kutokomeza Ebola.” Hii ilikuwa ni mara ya kwanza kwa Uganda kuwa na mlipuko wa Ebola ya virusi vya Sudan katika muongo mzima, ingawa ni mlipuko wa tano kwa ujumla wa ugonjwa wa Ebola. Taarifa hiyo imesema kulikuwa na wagonjwa 164 ambapo 142 walithibitishwa na 22 ni washukiwa.  Kati yao hao, wagonjwa waliothibitishwa kufa kwa Ebola ni 55 ilhali 87 walipona. Zaidi ya watu 4000 ambao walikuwa waambata wa wagonjwa hao walifuatiliwa na afya yao kufuatiliwa kwa karibu kwa siku 21. Mgonjwa wa mwisho aliruhusiwa kutoka hospitali tarehe 30 mwezi Novemba mwaka jana ambapo siku 42 za kuhesabu ili kuona hakuna tena mgonjwa zilianza na hadi leo hakuna mgonjwa mpya wa Ebola. Mkurugenzi Mkuu wa WHO Dkt. Tedros Ghebreyesu amepongeza Uganda kwa hatua za kina ambazo zimefanikisha Ushindi wa leo wa kutokomeza Ebola. Amesema hatua ya leo inadhihirisha kuwa Ebola inaweza kutokomezwa pindi mfumo mzima unapofanya kazi pamoja,kuanzia kuwa na mfumo wa kutoa tahadhari, hadi kusaka na kuhudumia walioambukizwa pamoja na waambata wao bila kusahau kupata ushirikiano kutoka kwa jamii zilizoathirika. Dkt. Tedros amesema mafundisho kutokana nah atua za mlipuko huu uliotokomezwa na mifumo iliyowezesha kutokomeza ugonjwa huo utalinda waganda na wengineo katika miaka ijayo. 

Nchini Rwanda, Umoja wa Mataifa unashirikiana na serikali kuimairisha huduma za uzazi ili hatimaye kuhakikisha kila uzazi unakuwa salama si tu kwa mama bali pia mtoto anayezaliwa. Kupitia mradi uliofadhiliwa na TAKEDA, kampuni hii ya utafiti na dawa duniani, Rwanda imeweza kuimarisha huduma kwenye hospitali na vituo vya afya.Mradi huo wa ubia ulianza mwaka 2017. Wakati huo, Rwanda ndio ilikuwa imekamilisha malengo ya milenia, ikimaanisha baadhi ya malengo yalitimizwa, lakini kulikuwa na kusuasua katika baadhi ya maeneo mengine.Mathalani hadi leo vifo vya watoto wachanga ni 20 katika kila watoto 1,000 wanaozaliwa hai na theluthi moja ya watoto nchini Rwanda wamedumaa. Sasa jawabu ni mradi wa kusaidia watoto kabla tu na baada ya kuzaliwa, au RPIP. Mradi huu ni ubia baina ya Wizara ya Afya ya Rwanda, Chama cha madaktari wa watoto Rwanda, na Chuo cha madaktari watoto na afya ya watoto nchini Uingereza. Vituo 85 na hospitali 19 zimefikiwa na mradi huu ambapo ufuatiliaji unaanza kwa mjamzito hadi mtoto mchanga anapozaliwa. Hospitali ya Muhima kwenye mji mkuu Kigali ni miongoni mwa wanufaika na kwenye mada hii kwa kina Selina Jerobon anakusimulia kilichofaniyka kupitia mazungumzo kati ya Afisa kutoka UNICEF na wahudumu wa afya kutoka hospitali ya hiyo ya Muhima.

Jaridani leo tunakuletea mada kwa kina ambapo leo tunakwenda Rwanda kumulika harakati za Umoja wa Mataifa na wadau kupunguza vifo vya wajawazito na watoto wachanga. Pia tunakuletea habari kwa ufupi zikiwemo haki za binadmu kwa waandamanaji nchini Iran, vifo vya watoto wachanga duniani na virusi vya SARS-Cov-2 vinavyosambaa nchini China. Mashinani tunakwenda nchini Uganda.Serikali ya Irani inatumia kesi na hukumu ya kifo kama silaha ya kuwaadhibu waandamanaji na kuwatia hofu hatua ambayo ni ukiukaji wa sheria za kimataifa za haki za binadamu ameonya leo kamishina mkuu wa haki za binadamu Vulka Turk.Makadirio mapya yaliyotolewa leo na muungano wa mashirika ya Umoja wa Mataifa kuhusu vifo vya watoto UN IGME yanasema takriban watoto milioni 5 walikufa kabla ya kufikisha umri wa miaka 5 na wengine milioni 2.1 wa umri wa kati ya miaka 5-24 mwaka 2021 Na shirika la afya la Umoja wa Mataifa duniani WHO leo limesema taarifa ilizozipata kuhusu aina ya virusi vya SARS-Cov-2 vinavyosambaa nchini China ni vile ambavyo tayari vimeshaonekana barani Ulaya na kwingineko na havitoathiri mwenendo wa virusi vya COVID-19 katika Ukanda wa WHO wa barani Ulaya.Na mashinani tutakutana na Esther Liong David, mkimbizi kutoka Sudan Kusini nchini Uganda ambaye ni mwalimu wa ushoni wa nguo akiwapatia ujuzi wakimbizi na jamii ya wenyeji huko Moyo nchini Uganda.Mwenyeji wako ni Anold Kayanda karibu!

Tarehe 24  mwezi  huu wa Januari ni siku ya elimu duniani ikimulika mafanikio na changamoto za kufanikisha lengo namba 4 la kufanikisha elimu bora kwa kila mtu kokote aliko. Elimu bora ni pamoja na vifaa ikiwemo madaftari, vitabu na kalamu ambako kwa watoto wengine bado vinasalia kuwa anasa. Mathalani nchini Burundi ambako huko katika baadhi ya maeneo wazazi wanalazimika kufanya vibarua wao na watoto wao ili waweze kumudu madaftari ya shuleni.Umoja wa Mataifa kupitia mashirika yake na wadau wamebaini changomoto hiyo na kusambaza vifaa kwenye majimbo sita ya taifa hilo la Maziwa Makuu barani Afrika. Je ni majimbo yapi? Na mashirika hayo ya Umoja wa Mataifa na wadau ni yapi? Ungana basi na Edouige Emuresenge, mwandishi wa habari wa Televisheni washirika wetu Mashariki TV, kutoka Burundi katika makala hii iliyoandaliwa na shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto, UNICEF nchini Burundi. 

Ni Jumatatu ya tarehe 09 ya mwezi Januari mwaka 2023 na katika jarida la habari za umoja wa mataifa tunaangazia changamoto la mafuriko nchini Pakistan na kazi za walinda amani nchini DR Congo.  Makala tutakupeleka nchini Burundi na mashinani nchini Brazil.Nchini Pakistani, janga la uhai wa mtoto bado ni changamoto kubwa kwenye maeneo yaliyokumbwa na mafuriko zaidi ya miezi minne iliyopita huku idadi ya maambukizi  ya magonjwa ya hewa na utapiamlo uliokithiri au unyafuzi ikiendelea kuongezeka, limesema shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto,  UNICEF wakati huu ambapo jumuiya ya kimataifa inajiandaa kwa ajili ya mkutano wa kuchangia taifa hilo la Asia ili lijenge mnepo dhidi ya majanga.Kikosi cha 9, TANZBATT 9 cha wanajeshi walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania wanaohudumu nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC chini ya Ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini humo DRC-MONUSCO, wameendelea na kampeni yao ya Afya na Amani ambapo hadi tarehe 13 mwezi huu wa Januari watakuwa wakiendelea kutoa misaada kwa jamii inayoishi katika eneo lao la kazi, kaskazini mashariki mwa nchi.Katika makala Edouige Emeresenge, mwandishi wa habari wa Televisheni washirika wetu Mashariki TV, nchini Burundi akimulika harakati za Umoja wa Mataifa kufanikisha lengo namba 3 la malengo ya maendeleo endelevu, SDGs kuhusu elimu bora.Na katika mashinani tutasikia kauli ya Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres kuhusu ghasia zinazoendelea nchini Brazil wakati huu ambapo baadhi ya wananchi wamevamia taasisi ikiwemo bunge. Mwenyeji wako ni Anold Kayanda, karibu!

Nchini Pakistani, janga la uhai wa mtoto bado ni changamoto kubwa kwenye maeneo yaliyokumbwa na mafuriko zaidi ya miezi minne iliyopita huku idadi ya maambukizi  ya magonjwa ya hewa na utapiamlo uliokithiri au unyafuzi ikiendelea kuongezeka, limesema shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto,  UNICEF wakati huu ambapo jumuiya ya kimataifa inajiandaa kwa ajili ya mkutano wa kuchangia taifa hilo la Asia ili lijenge mnepo dhidi ya majanga.Miezi minne na nusu tangu kutangazwa kwa hali ya dharura kutokana na mafuriko makubwa yaliyokumba Pakistan kuanzia mwaka jana, bado  watoto milioni 4 wanaoishi karibu au kwenye maji ya mafuriko  yaliyotwama wanakumbwa na zahma na hivyo kutishia uhai na ustawi wao. UNICEF kupitia taarifa iliyotolewa huko Islamabad, Pakistan inasema maambukizi makali ya magonjwa ya njia ya hewayameongezeka kwenye maeneo yaliyokumbwa na mafuriko, bila kusahau unyafuzi ambapo takribani watoto milioni 1.5 wanahitaji lishe ya kukabiliana na unyafuzi ili kuokoa maisha yao. Mwakilishi wa UNICEF nchini Pakistan, Abdullah Fadil amesema watoto wanaoishi kwenye maeneo yaliyoathiriwa na mafuriko wametumbukia zaidi kwenye majanga akisema, “mvua imekoma lakini janga kwa watoto bado limechachamaa.” Huko Jacobabad, wilaya ya kusini mwa Paksitan ambako familia hazina zaidi ya kitambaa kufunika makazi yao yaliyotwama kwenye maji, viwango vya joto nyakati za usiku vinashuka hadi nyuzijoto 7 katika kipimo cha Selsiyasi. Video ya UNICEF inaonesha mkuu wake wa ofisi ya mashinani jimboni Sindh huko Jacobabad, akisambaza vifaa vya kutia joto ikiwemo blanketi ambapo watu 200,000 wakiwemo watoto, wanawake na wanaume wamenufaika na miongoni mwa watoto wanufaika anatabasamu. Msaada pia ni wa huduma za lishe, chanjo dhidi ya Polio na huduma za maji safi na salama, bila kusahau vikasha vya kujisafi kwa watu milioni moja. Pamoja na kutoa huduma hizo UNICEF inaendelea kurejesha huduma muhimu za afya, kujisafi na elimu kwenye maeneo yaliyoathirika ili wanaorejea makwao waweze kuendelea na maisha. Hata hivyo UNICEF inasema ili iweze kukamilisha operesheni zake kwa ufanisi, jamii ya kimataifa iongeze usaidizi wake kwa kutoa fedha kwa wakati. Ombi la sasa la UNICEF kufanikisha operesheni zake za kusaidia wanawake na watoto walioathiriwa na mafuriko Pakistani ni dola milioni 173.5 lakini limefadhiliwa kwa asilimia 37 pekee. 

Kikosi cha 9, TANZBATT 9 cha wanajeshi walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania wanaohudumu nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC chini ya Ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini humo DRC-MONUSCO, wameendelea na kampeni yao ya Afya na Amani ambapo hadi tarehe 13 mwezi huu wa Januari watakuwa wakiendelea kutoa misaada kwa jamii inayoishi katika eneo lao la kazi, kaskazini mashariki mwa nchi.Walianza na Kituo cha afya cha Mavivi na sasa ilikuwa zamu ya Hospitali ya Oicha katika mji wa Beni jimboni Kivu Kaskazini.Taarifa ya Kapteni Denisia Lihaya ambaye ni Afisa habari wa Kikosi hicho inaanza na maelezo ya Meja Frank Mtwanzi aliyekabidhi msaada huo kwa niaba ya Kamanda wa Kikosi.Akikabidhi dawa hizo kwa niaba ya Kamanda kikosi cha TANZBATT 09 Meja Frank Mtwanzi amesema lengo kuu kampeni na kukabidhi dawa hizo katika Hospitali ya Oicha ni kuendeleza uhusiano ulipo baina ya walinda Amani kutoka Tanzania na wananchi katika eneo la uwajibikaji.Naye Fabrice Maboko' mfamasia Hospitali ya Oicha, akipokea dawa hizo amesema,Kwa upande wake Mfamasia wa Kikosi cha tisa cha Ulinzi wa Amani kutoka Tanzania Kopolo Victoria Riwa amesisitiza kuwa dawa hizo zitasaidia jamii ya wanawake na watoto kwani ndio waathirika wakubwa katika maeneo yenye changamoto za kiusalama.Akitoa maoni yake kuhusu msaada huo mtaalamu wa Saikolojia wa kituo Afya cha Mavivi, Mama Augene amesema,TAGS: TANZBATT 9, DRC, MONUSCO, Beni, FIB MONUSCO 

Shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto, UNICEF linaripoti kuwa huduma ya chakula katika baadhi ya shule za msingi nchini Burundi tayari inaonesha matokeo chanya kuanzia mahudhurio shuleni na katika upande wa taaluma.Burundi, nchi yenye udongo mzuri wenye rutuba ambayo kama si mabadiliko ya tabianchi kuathiri baadhi ya maeneo, changamoto ya kukosekana kwa chakula ingekuwa simulizi tu za kufikirika.Lakini kama anavyoeleza Leandre Nkuzimana ambaye ni Mkurugenzi wa elimu katika eneo la Kirundo ni kuwa mabadiliko ya tabianchi ni kitu halisi na mfano halisi ni athari kwa mavuno ya eneo la Kirundo na hivyo kufanya wakati mwingine watoto kutoenda shule na wengine wakienda kufanya kazi za vibarua katika maeneo mengine ya mbali yenye mavuno.UNICEF inatoa shukrani kwa msaada wa Ubia wa Kimataifa kwa ajili ya Elimu (GEP) kwa kushirikiana na shirika la Umoja wa Mataifa la mpango wa chakula duniani (WFP) wamefanikisha mlo katika baadhi ya shule nchini Burundi na watoto zaidi ya elfu thelathini katika shule takribani 40 wamefaidika na mradi huu wa mlo shuleni.Fabrice Ntirandekura ni mwanafunzi wa darasa la nne wa shule ya msingi Kibonde ni shuhuda, “Tunapata chakula katika kantini ya shule. Hii inatufanya tuwe na ari ya kwenda shule kwa sababu bila chakula wanafunzi wengi wanaacha shule na wanasalia watoto wachache sana.”

Ripoti mpya ya shirika la Umoja wa Mataifa la kazi duniani, ILO imepigia chepuo mipango bunifu ya ufanyaji kazi kama ile iliyoanza kutumika kufuatia mlipuko wa janga la COVID-19 ikisema inaweza kuleta manufaa kwa uchumi, biashara na wafanyakazi.Ikipatiwa jina Mizania kati ya saa kazi na saa za kufurahia maisha duniani kote, ripoti imesema mipango hiyo inaweza kuongeza tija zaidi na mizania ya kazi na maisha yenye afya kwa mtumishi. Ripoti inamulika mambo makuu mawili ambayo ni muda wa kazi ikiwa ni saa za kufanya kazi na mipango ya ufanyaji wa hizo kazi namizania zaidi kati ya ufanyaji kazi au ratiba za kazi na upande wa pili athari ya mambo hayo kwenye utendaji wa biashara husika na jinsi mtumishi anaweza kuweka mizania kati ya kazi na maisha yake. Mipango ya utendaji kazi iliyochambuliwa kwenye ripoti hiyo na athari zake kwenye utendaji kazi na maisha ya mtumishi ni pamoja na kufanya kazi kwa zamu, kufanya kazi kwa saa nyingi mfululizo na kisha mapumziko, halikadhalika kusubiri kuitwa endapo mtumishi atahitajika. Ripoti ina takwimu mpya zaidi saa za kazi kabla na wakati wa janga la COVID-19 ambapo utafiti uliozalisha ripoti hiyo umebaini kuwa idadi kubwa ya watu wanafanya kazi kwa saa nyingi au kidogo ikilinganishwa na muda unaotakiwa kisheria wa saa 8 kwa siku au saa 40 kwa wiki. Zaidi ya theluthi moja ya wafanyakazi walikuwa wanafanya kazi zaidi ya saa 48 kwa wiki, ilhali mfanyakazi 1 kati ya 5 duniani kote anafanya kazi ya kibarua ya chini ya saa 35 kwa wiki. Ripoti inasema wafanyakazi kwenye sekta isiyo rasmi wako katika nafasi ya kufanya kazi kwa muda mrefu au mfupi zaidi. Ripoti imeonesha ushahidi ya kwamba kumpatia mfanyakazi chaguo la jinsi ya kufanya kazi, wapi afanyie kazi na wakati gani afanya kazi kunaweza kuleta tija kwa mtumishi na mwajiri, na kwamba kudhibiti mazingira hayo kunaweza kuongeza gharama ikiwemo watumishi kuacha kazi. Mwandishi kiongozi wa ripoti hiyo Jon Messenger amesema kitendo cha watumishi wengi kuamua kwa hiari kuacha kazi kimeweka mbele hoja ya mizania ya kazi na maisha kwenye masuala ya jamii na soko la ajira baada ya janga la COVID-19. Amesema “iwapo tutatumia baadhi ya kile tulichojifunza kutokana na janga la COVID-19 na kuangalia vyema mpangilio wa saa za kazi na urefu wake, tunaweza kuwa na mazingira ya kazi yenye maslahi kwa pande zote, kuimarisha utendaji wa kampuni na mizania ya kazi na maisha kwa mtumishi.” ILO ina mapendekezo matano ikiwemo kutambua kuwa sheria za saa za kazi na kanuni kuhusu kiwango cha juu cha saa za kazi na likizo ni mafanikio yanayochangia kwa afya na ustawi wa jamii na hivyo visiwekwe hatarini. Ripoti inatanabaisha kuwa saa nyingi za kazi zinasababisha tija kidogo ilhali saa chache za kazi zinachangia tija kubwa. Kisha nchi zitumie uzoefu wao wakati wa kupunguza saa za kazi wakati wa janga la COVID-19 ikiwemo saa za kazi kulingana na mazingira ya mtumishi. Halikadhalika ripoti pia inapendekeza mpango wa mtumishi kufanya kazi kutoka eneo lolote duniani kwani unasaidia kuendeleza ajira ya mtumishi na kujenga mazingira ya mtumishi kujisimamia. Hata hivyo imeonya umakini katika mfumo huu kwa kuweka sera za kuainisha ni wakati gani mtumishi ana haki ya kutofanya kazi wakati wa saa za kazi. 

Hii leo jaridani tunnaagazia ripoti ya ILO, na mlo shuleni katika shule za msingi nchini Burundi. Makala tunakupeleka nchini Syria na mashinani nchini Kenya.Ripoti mpya ya shirika la Umoja wa Mataifa la kazi duniani, ILO imepigia chepuo mipango bunifu ya ufanyaji kazi kama ile iliyoanza kutumika kufuatia mlipuko wa janga la COVID-19 ikisema inaweza kuleta manufaa kwa uchumi, biashara na wafanyakaziShirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto, UNICEF linaripoti kuwa huduma ya chakula katika baadhi ya shule za msingi nchini Burundi tayari inaonesha matokeo chanya kuanzia mahudhurio shuleni na katika upande wa taaluma.Makala tunakupeleka Syria kuona ni kwa vipi misaada inayopitishwa mpakani mwa taifa hilo na Uturuki ina umuhimu mkubwa na hivyo ni vema Baraza la Usalama kuongeza muda wa azimio linalofanikisha mpango huo, azimio ambalo linatarajiwa kumalizika muda wake tarehe 10 mwezi huu.Na katika mashinani tutakwenda Kenya kumsikia mwanafunzi asiyeona lakini ameshika nafasi ya kwanza kwenye shule jumuishi. Mwenyeji wako ni Anold Kayanda, karibu!

Ikiwa vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Syria ikikariiba kuingia mwaka wa 12, azimio muhimu linalotegemewa katika kufikisha misaada ya dharura nchini humo linatarajiwa kufikia ukomo tarehe 10 mwezi huu wa Januari. Azimio hilo namba 2642 lilikuwa ni la miezi 6 tu ilhali maazimio tangulizi ya aina hiyo ya kuwezesha misaada ya kibinadamu kuingia Syria kupitia mpaka wa Uturiki na Syria upande wa Kaskazini- Magharibi yalikuwa ya mwaka mmoja mmoja. Wito umetolewa na pande mbalimbali duniani kwa azimio hilo la Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa liongezwe muda kwani ndio uhai na tegemeo kubwa kwa wasyria hivi sasa wakati ambao ni msimu wa baridi kali.Je ni kwa kiasi gani azimi hilo linategemewa? Tujiunge basi na Happiness Pallangyo wa Radio washirika UHAI FM kutoka Tabora Tanzania katika makala hii iliyoandaliwa na ofisi ya Umoija wa Mataifa ya kuratibu misaada ya kibinadamu OCHA. 

Kikosi cha tisa cha ulinzi wa amani kutoka Tanzania, TANZBATT 9 kinachohudumu ndani ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC Ujumbe wa Umoja wa Mataifa kulinda amani nchini DRC, MONUSCO, kimeanzisha kampeni iliyopewa jina la “Afya na Amani” ambayo inahusisha utoaji wa dawa za binadamu katika vituo vya Afya, Zahanati na Hospitali za baadhi ya maeneo ya uwajibikaji ya Kikosi hicho ndani ya mji wa Beni, kaskazini mashariki mwa DRC.Akipokea dawa hizo muuguzi Mkuu wa Kituo cha afya cha Mavivi, Kisu  Kanyambala Janvier, amewashukuru TANZBATT 9 kwa msaada huo na kusema kwamba utawasaidia wananchi wote.“Tunashukuru sana kikundi cha watanzania wa MONUSCO kwa msaada waliotuletea na ni msaada mkubwa wa dawa, tulikuwa na ulazima wa kuipata hii dawa na tulikuwa tunaikosa. Tunashukuru sana msaada huu utasaidia wakina mama, watoto na watu wote.” Anasema Kanyambala.Aidha Kanyambala amebainisha kuwa siyo mara ya kwanza kwa walinda amani wa Tanzania katika eneo hilo kuwasaidia wananchi kwani waliwajengea wodi ya akina mama na watoto na ujenzi wa kantini kwa ajili ya wagonjwa kula chakula ambayo ipo mbioni kukamilika.Kwa upande wake Kamanda Kikosi wa TANZBATT 9  Luteni Kanali Barakael Jackson Mley amesisitiza kuhusu suala la ushirikiano baina ya walinda amani wa MONUSCO na wananchi na kueleza kuwa wananchi wanapokuwa na afya nzuri wataweza kushiriki vyema katika kuleta amani ya maeneo yao, “sisi ujumbe wetu mkubwa ni ushirikiano ili kutatua changamoto za kiusalama tulizo nazo, bila ushirikiano baina ya raia na kikundi chetu cha tisa cha ulinzi wa Amani kutoka Tanzania hatutaweza kufanikisha jukumu hili”. Akisisitiza umuhimu wa kampeni hiyo kwa jamii, Kavumba Dezanji ambaye ni kiongozi wa wanawake katika eneo la Mbau amesema, “nasema afya mbele ya yote, ukiwa na afya njema utafanya kazi yoyote ya maendeleo.” Aidha, Dezanji ameomba usalama uboreshwe katika eneo la Mbau na kuomba mradi kama huo wa Afya na Amani uendelee katika mji huo.Naye Bukuka Makofi Chifu wa kimila wa eneo la Mavivi, amewashukuru walinda amani kutoka Tanzania kwa msaada huo na kusema “ni kitu cha kushukuru sana, inaonesha kama wanaendelea kutuonesha ushirikiano na upendo, mwanzo wa mwaka sisi kama tumebarikiwa kwa sababu tulikuwa na shida ya dawa kutokana na eneo hili kupokea watu wengi kutoka sehemu nyingine, hii itaendelea kutusapoti sana.” Kampeni ya Afya na Amani ni kampeni iliyoanza kuanzia tarehe 03 mwezi huu wa Januari na itadumu hadi tarehe 13 januari 2023.

Katika kujifunza Kiswahili mtaalam wetu Onni Sigalla, Mhariri mwandamizi wa Baraza la Kiswahili la Taifa  nchini Tanzania , anatufafanulia maana ya msemo "FANYA ILHAM". Karibu! 

Hii leo jaridani mada kwa kina tukimulika kampeni ya ‘Afya Na Amani' iliyoanzishwa na walinda amani wa Umoja wa Mataifa wanaotoka Tanzania, TANZBATT 9 huko Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC. Pia tunakuletea Habari kwa ufupi zikiwemo kutoka nchini Tanzania na DR Congo. Katika kujifunza Kiswahili leo tutaungana na mtaalam wetu Onni Sigalla kutoka BAKITA kupata ufafanuzi wa msemo "FANYA ILHAM"Siku chache baada ya Rais wa Tanzania Samia Suluhu Hassan kutangaza kuondoa marufuku ya vyama vya siasa nchini humo kufanya mikutano ya kisiasa, Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa wa haki za Binadamu imezungumzia hatua hiyo kama asemavyo msemaji wa ofisi hiyo Seif Magango.Huko nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC, ujumbe wa Umoja wa MAtaifa wa kulinda amani, MONUSCO umeendelea na jukumu lake la kulinda raia ambapo katika doria ya hivi karibuni zaidi walinda amani kutoka Morocco wameendesha doria katika mji wa Kitchanga jimboni Kivu Kaskazini, eneo ambalo awali ilikuwa vigumu kufikika kutokana na ukosefu wa usalama usababishwao na mashambulizi kutoka kwa waasi.Na tukitamatishia huko huko DRC, shirika la Umoja wa Mataifa la afya ulimwenguni, WHO limeendelea kusaidia harakati za jamii za kuelimishana kuhusu ugonjwa wa kipindupindu ambao umeripotiwa kukumba wakimbizi wa ndani walio kwenye kambi zilizoko ukanda wa afya wa Nyiragongo jimboni Kivu Kaskazini.Na katika kujifunza Kiswahili leo mtaalam wetu  Onni Sigalla Mhariri mwandamizi wa Baraza la Kiswahili la Taifa  nchini Tanzania , anatufafanulia maana ya msemo "FANYA ILHAM". Mwenyeji wako ni Anold Kayanda, karibu !

Mkimbizi Joshua, alipoikimbia nchi yake, kusini mwa Amerika, alilazimika kuingia katika nchi jirani ya Guatemala kusaka hifadhi. Kupitia shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia wakimbizi, UNHCR akapata kuunganishwa na shirika lisilo la kiserikali ya FUNDAECO ambako sasa mkimbizi huyu amegeuka kuwa kinara wa kutetea mazingira. Anold Kayanda anasimulia zaidi kupitia makala hii iliyoratibiwa na UNHCR Guatemala.

Mkuu wa ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani nchini Jamhuri ya Afrika ya Kati, CAR, MINUSCA Kanda ya magharibi Brigedia Jenerali Zarrar Haider ametembelea kikosi cha 6 cha walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania, TANBAT 6 kilichoweka kambi Berberati, Mambéré-Kadéï.Brigedia Jenerali Zarrar Haider ametua katika kambi ya walinda amani wa Umoja wa Mataifa akitokea katika mji mkuu wa Jamhuri ya Afrika ya Kati, Bangui na moja kwa moja akakutana na maafisa wa Jeshi la Wananchi wa Tanzania na askari walinda amani wa Umoja wa Mataifa wa kikosi hiki cha sita kutoka Tanzania.Amewakumbusha walinzi wa amani kuendeleza kazi nzuri wanayoendelea nayo ya ulinzi wa amani ikiwemo kuendeleza ushirikiano na taasisi za dini, afya na wadau wengine wa ulinzi wa amani ndani ya MINUSCA.Aidha amewakumbusha kujua wajibu wao ikiwemo kufahamu ni wakati gani watatumia nguvu na kuwa makini sana na mabomu ya ardhini wanapokuwa katika majukumu ya ya ulinzi wa amani lakini pia kuendelea na kuwa makini na ugonjwa wa COVID -19 na malaria ili watekeleze majukumu yao ya ulinzi wa amani.Kwa upande wa TANBAT 6, akitoa shukrani kwa niaba ya kikosi hicho, Mkuu wa kikundi hicho Luteni Kanali Amini Stephen Mshana kuendeleza yote aliyoahidi. « Umesisitiza kuhusu ushirikiano na wadau wakiwemo makao makuu, viongozi wa serikali na wenzetu vikosi vya ulinzi vinavyotuzunguka. Mkuu tunafanya hivyo na tutaendelea kushirikiana nao. Tunatambua kwamba MINUSCA ni jumuishi na ulinzi wa wananchi ni jukumu la pamoja kwa hiyo hakuna namna TANBAT 6 itatimiza jukumu lake bila ushirikiano. Nami kama kamanda wa kikosi nitalilisisitiza katika kila hali »

Kufuatia kuanza kwa maadhimisho ya miaka 75 tangu kupitishwa kwa Tamko la Umoja wa Mataifa kuhusu haki za binadamu, UDHR, Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa wa haki za binadamu, Volker Türk ametoa wito kwa serikali duniani kote na mamlaka zote zinazoshikilia watuhumiwa kuwapatia msamaha au kuwaachilia huru wale wote walioswekwa ndani kwa kutekeleza haki zao za msingi.Katika taarifa yake iliyotolewa na Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya Haki za Binadamu mjini Geneva, Uswisi hii leo, Bwana Türk ametaja watu hao kuwa ni wale wanaofanya kazi kutetea na kulinda mazingira, hatua kwa tabianchi, wanaokemea ubaguzi, ufisadi, wanahabari waliofungwa kwa kutekeleza jukumu lao adhimu na watetezi wa haki za binadamu.Kamishna huyo amesema tamko lake hili la leo linazingatia hisia alizopata akianza mwaka mpya yeye na familia yake huku akifikiria familia ambazo wapendwa wao wanashikiliwa korokoroni au wamefungwa jela kwa kutetea au kusimamia haki zao.Ni kwa mantiki hiyo anasema, “tunapoanza maadhimisho ya miaka 75 ya Tamko la Umoja wa Mataifa kuhusu haki za binadamu, natoa wito kwa serikali na mamlaka zote zinazoshikilia watuhumiwa duniani kote zipatie msamaha au ziwaachilie huru wale wote wanaoshikiliwa kwa kutekeleza haki zao.”Amezitaka mamlaka hizo zifanye hivyo kwa kupitia upya kesi dhidi ya watu hao na zichague kuanza mwaka huu wa 2023 kwa hatua ya mwelekeo wa dira ya tamko la Umoja wa Mataifa la haki za binadamu, la kuwa na dunia ambamo kwayo kila mtu anaishi huru, kwa utu na kwa haki.Ametoa wito kwa wale walio madarakani kutekeleza tamko hilo kwa vitendo na waachene kabisa na tabia ya kukamata watu kiholela na kuwasweka korokoroni.Tamko la Haki za binadamu la Umoja wa Mataifa lilipitishwa na Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa mwaka 1948.

Hii leo jaridani tunaangazia haki za wafungwa, na kazi za walinda amani nchini CAR.  Makala tutaelekea nchini Guatemala na mashinani leo tunarejea makao makuu ya umoja wa Mataifa ambapo utapata kauli ya Rais wa Baraza la Usalama kwa mwezi huu wa Januari kuhusu Syria.Kufuatia kuanza kwa maadhimisho ya miaka miaka 75 tangu kupitishwa kwa Tamko la Umoja wa Mataifa kuhusu haki za binadamu, UDHR, Kamishna Mkuu wa Umoja wa Mataifa wa haki za binadamu, Volker Türk ametoa wito kwa serikali duniani kote na mamlaka zote zinazoshikilia watuhumiwa kuwapatia msamaha au kuwaachilia huru wale wote walioswekwa ndani kwa kutekeleza haki zao za msingi.Mkuu wa Ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani kulinda amani nchini Jamhuri ya Afrika ya Kati, CAR,  MINUSCA Kanda ya magharibi Brigedia Jenerali Zarrar Haider ametembelea kikosi cha 6 cha walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania, TANBAT 6 kilichoweka kambi Berberati, Mambéré-Kadéï.Makala tutaelekea nchini Guatemala kumwangazia mkimbizi ambaye sasa yuko mstari wa mbele kupambana dhidi ya mabadiliko ya tabianchi katika nchi iliyompokea, Guatemala.Na katika mashinani ambapo zimesalia siku 7 tu kabla ya kumalizika kwa muda wa azimio la makubaliano ya kufikisha misaada ya kibinadamu kati ya mpaka wa Uturuki na Syria. Akizungumza na waandishi wa habari mjini New York, Marekani Rais wa Baraza la Usalama mwezi huu Ishikane Kimihiro, mwakilishi wa kudumu wa Japan Umoja wa Mataifa ameahidi kulifanyia kazi azimio hilo. Mwenyeji wako ni Assumpta Massoi, karibu !

Karibu kusikiliza jarida ambapo hii leo tunakuletea mada kwa kina kuhusu Ukeketaji ambapo utamsikia ghariba kutoka Kenya aliyeamua kuachana na kazi hiyo inayokatili wasichana na wanawake duniani.  Pia utasikia habari kwa ufupi kuhusu wito wa kuhakikisha waSyria wanasaidiwa, Operesheni mpya iliyoanzishwa huko DRC na FAO nao wametaja mwaka 2023 kuwa ni mwaka wa Mtama.  Na katika  utasikia ujumbe kutoka kwa nyota wa zamani wa kabumbu duniani hayati Pele akihimiza kuwaenzi Watoto kwa ajili ya kulinda kizazi cha kesho

Sports for Protection ni mbinu ya kutumia michezo kwa ajili ya kusaidia maendeleo na ulinzi wa vijana waliofurushwa au walioko ukimbizini ni mkakati ulioanzishwa na Shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia wakimbizi, UNHCR kwa kushirikiana na Kamati ya Kimataifa ya Olimpiki na sasa unatekelezwa na mashirika mbalimbali ya Umoja wa Mataifa kama la idadi ya watu duniani na masuala ya afya ya uzazi UNFPA Kenya kwa kushirikiana na tasisi nyingine za kitaifa na kimataifa. Selina Jerobon wa Idhaa ya Kiswahili ya Umoja wa Mataifa anasimulia zaidi kupitia makala hii.

Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa António Guterres Jumanne wiki hii alimtangaza Elizabeth Maruma Mrema kutoka nchini Tanzania kuwa naibu mkurugenzi mtendaji mpya wa shirika la Umoja wa Mataifa la mpango wa mazingira UNEP. Bi Mrema tangu mwaka 2020 amehudumu kama katibu mtendaji wa sekretarieti ya mkataba wa Umoja wa Mataifa wa bayoanuai CBD, yenye makao yake makuu mjini Montreal, Canada akizungumza na Idhaa hii ya Kiswahili baada ya uteuzi huo ameelezea alivyoupokea (SAUTI YA ELIZABETH MREMA) “Kwanza ni furaha kubwa sana kwangu kwa Katibu Mkuu kuniamini , kunipa kazi hii na pili namshukuru Mungu kwa baraka zake kunifikisha hapa mahali na kuweza kupewa hii kazi muhimu. Nahakika kulikuwa na wengi hapa ulimwenguni ambao ni wataalam zaidi kuliko mimi lakini Katibu Mkuu amenichagua mimi anajua ni kwa sababu gani na anajua bila shaka labda sitamuangusha n ani kwa sababu pia ameshanipa madara kama haya katika sehemu nyingine na nimeweza kutenda vizuri. Namshukuru sana kwa Imani hiyo na namshukuru sana kwa kuniona kwamba katika hao wengi naweza kuifanya hii kazi.” Na nini basi dunia ikitarajie kutoka kwake katika wadhifa huu mpya (SAUTI YA ELIZABETH MREMA) “Kwanza nafikiri ni muhimu kukumbuka kwamba mtu yeyote anayefanya kazi kwenye Umoja wa Mataifa na mimi nikiwa mmoja wapo hasa nikiwa kiongozi wa ngazi za juu nisipendelee nchi yeyote, au nisipendelee mtu yeyote kwa sababu nchi zote ziko saw ana natakiwa nisiegemee kokote. Kwa hivyo nategemea kusaidia nchi zote sawasawa lakini vilevile watu wakumbuke kwamba shirika la mazingira linatoa misaada mingi sana hasa kwa nchi zinazoendelea Tanzania ikiwa moja wapo, pia labda ndio kuna matatizo mengi sana ya mazingira.” Bi. Mrema akaenda mbali zaidi na kusema mshikamano na nchi zinazoendelea ni muhimu sana (SAUTI YA ELIZABETH) “Nchi ambazo zimekwishaendelea zinatusaidia kwa ajili ya kupata teknolojia, kupata wataalam pamoja na kufadhili miradi mingi inayohusu mazingira kwenye nchi zinazoendelea. Mimi nikiwa nimetoka Tanzania, Afrika pia ni kwenye maeneo ya nchi zinazoendelea ni kweli kwamba muda wangu mwingi utakuwa ni kusaidia hizi nchi kwa sababu ndio zinazosaidiwa zaidi katika shirika la Umoja wa Mataifa la mazingira, kwa hiyo sitaonekana kuwa napendelea nikifanya hivyo. Kwa hiyo nashukuru na nategemea kwamba nitafanyakazi inavyotakiwa na kusaidia nchi kama inavyotakiwa ili mazingira yetu ya dunia angalau yabadilike.”  

Ulimwengu umeendelea kuomboleza kwa masikitiko kifo cha mcheza soka wa Brazil Edson Arantes do Nascimento, almaarufu Pelé. Kwa Umoja wa Mataifa Pelé alikuwa mshambuliaji muhimu katika kufanikisha ushindi wa malengo ya Umoja wa Mataifa. Kwa nyakati tofauti akiteuliwa kuwa Balozi Mwema wa mashirika mbalimbali ya Umoja wa Mataifa kama elimu, Sayansi na Utamaduni, UNESCO na kuhudumia watoto UNICEF. UN News kupitia Idhaa ya Kireno imepata fursa ya kuzungumza na mtoto wake wa kiume na mkewe kuhusu Pelé nje ya uwanja.....Ni Monica Grayley wa Idhaa ya Kireno ya Umoja wa Mataifa akimkaribisha Joshua Nascimento mmoja wa watoto wa kiume wa Pelé. Na baada ya mazungumzo kuhusu namna Pelé alivyowalea kwa adabu japo bila kuwaadhibu sana, swali likawa…ni kwa namna gani ungependa baba yako akumbukwe kwa vizazi vingi vijavyo?Joshua Nascimento anajibu kuwa angependa baba yake kwanza akumbukwe kama mchezaji bora kama alivyokuwa wakati wake na mafanikio yote aliyokuwa nayo kwa mchezo huo lakini pia mambo aliyoyafanya nje ya mchezo, mambo aliyoyafanya kwa nchi yake ya Brazil na hasa kwa watoto hata pale alipofunga goli lake la 1000 alisema ni kwa ajili ya kuwajali watoto.Kijana Joshua alikuwa akiyasema haya akiwa ameketi na mama yake mzazi, Assiria Lemos, mke wa zamani wa Pele naye anajibu swali kama hilo la Je, angependa Pelé akumbukwe vipi? Anasema ukiacha kile ambacho kila mtu anakifahamu kuwa Pele alikuwa mcheza mpira wa miguu wa kiwango cha juu, lakini pia kama mtu tu binafsi alikuwa,(Sauti ya Assiria Lemos)“mstahimilivu, mnyenyekevu, mkarimu, mwenye roho nzuri, mtu wa familia anayejali watu wa familia yake na watu wenye uhitaji. Roho nzuri.”

Jaridani leo Ijumaa ya tarehe 30 mwezi Desemba mwaka 2022 tunakuletea habari za maombolezo na pia ya uteuzi wa naibu mkurugenzi mtendaji mpya wa UNEP.  Makala tunaelekea nchini Kenya katika makazi ya wakimbizi ya Kalobeyei na mashinani tunaangazia haki za wanawake na wasichana Afghanistan.Ulimwengu umeendelea kuomboleza kwa masikitiko kifo cha mcheza soka wa Brazil Edson Arantes do Nascimento, almaarufu Pelé. Kwa Umoja wa Mataifa Pelé alikuwa mshambuliaji muhimu katika kufanikisha ushindi wa malengo ya Umoja wa Mataifa. Kwa nyakati tofauti akiteuliwa kuwa Balozi Mwema wa mashirika mbalimbali ya Umoja wa Mataifa kama elimu, Sayansi na Utamaduni, UNESCO na kuhudumia watoto UNICEF.Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa António Guterres Jumanne wiki hii alimtangaza Elizabeth Maruma Mrema kutoka nchini Tanzania kuwa naibu mkurugenzi mtendaji mpya wa shirika la Umoja wa Mataifa la mpango wa mazingira UNEPMakala tunaelekea nchini Kenya katika makazi ya wakimbizi ya Kalobeyei kuangazia mradi unaotumia michezo kulinda vijana hasa wa kike dhidi ya unyanyasaji wa kijinsia.Na mashinani tuungane na Ramiz Alakbarov, naibu mwakilishi na mratibu mkazi na wa misaada ya kibinadamu wa Umoja wa Mataifa nchini Afghanistan akisistiza umuhimu wa haki za wanawake kuheshimiwa.