Spegillinn

Í vikunni hefur gustað um flugfélagið Play, forstjórinn ásamt öðrum vill yfirtaka það, skrá það af markaði og skila inn íslensku flugrekstrarleyfi, svo fátt eitt sé nefnt. Efasemdir hafa heyrst um áform yfirtökuhópsins og starfsmennirnir eru uggandi. Einar Örn Ólafsson, forstjóri Play, hefur trú á verkefninu en viðurkennir að eins og staðan sé í dag sé ljóst að hluthafar í Play, meðal annars lífeyrissjóðir og hann sjálfur, tapi peningum gangi yfirtakan eftir. Sögufrægt hótel í miðborg Stokkhólms er fullbókað þessa dagana 12. til 15. júní. Í vikunni vöktu auknar öryggisráðstafanir í kringum Grand Hotel athygli, lögreglubílar og sprengjuleitarhundar voru á ferli en Stokkhólmslögreglan vildi lítið segja annað en að á hótelinu væri einkafundur, allt hótelið bókað vegna hans en ekkert frekara látið uppi. SVT sænska ríkissjónvarpið hafði eftir talsmanni lögreglunnar að von væri á gestum sem hefðu með sér lífverði og eitthvað yrði um lokanir í kringum hótelið. Af þessari blokkbókun hafði frést á vordögum - og svo varð ljóst að Bilderberg-fundur ársins yrði í Stokkhólmi téða daga og birtur listi yfir þátttakendur og umræðuefni á fundinum.

Vörumerkið Stöð 2 heyrir sögunni til, því hefur verið skipt út fyrir Sýn sem verður yfir og allt um kring í rekstri félagsins. Djörf ákvörðun - voru fyrstu viðbrögð hjá doktor í vörumerkjastjórnun. Helmingur allra lóa í heiminum og um þriðjungur spóa verpir á Íslandi og þeim hefur fækkað síðustu ár. Ísland ber ábyrgð á því að vernda þessa stofna og uppbygging þrengir að varplöndum þeirra segir fuglafræðingur. Það herðist á skrúfunnni og tóninum í umræðum hjá þingmönnum á síðustu metrunum, hvað um lýðræðið spyrja þeir.

Eldhúsdagsumræður eru á Alþingi í kvöld og marka alla jafna þinglok - en þau eru ekki í augsýn Fjöldi mála er enní nefnd eftir fyrstu umræðu. Þórarinn Ingi Pétursson, Framsóknarflokki og Lilja Rafney Magnúsdóttir Flokki fólksins eru þó bæði á því að samkomulag náist um þingstörfin það geri það alltaf. Þeim sýnist þó sitt hvoru um eitt stærsta mál þingsins, veiðigjaldið. Víðtækar refsiaðgerðir gegn Rússum, sem vestræn ríki og Evrópusambandið hafa staðið fyrir undanfarin ár, virðast ekki hafa haft þau áhrif sem til var ætlast; það er að setja þrýsting á stjórnvöld í Kreml til að hætta hernaðinum í Úkraínu eða hnika þeim nær samningaborðinu. Nýjasti pakki refsiaðgerða Evrópusambandsins, meðal annars gegn skuggaflotanum svokallaða, var kynntur í gær. Það er hins vegar ekki ljóst hvort stjórnvöld í Bandaríkjunum eða öll ESB-ríkin ætla að spila með eins og þau hafa gert til þessa.

Í minnisblaði setts lögreglustjóra á Suðurnesjum um stöðuna á landamærunum og baráttuna gegn skipulagðri glæpastarfsemi er dregin upp býsna skýr mynd af stöðunni; það vantar menntaða lögreglumenn þar sem embættið hefur að sumu leyti lent undir í samkeppninni við önnur lögregluembætti; Við fjöllum líka um þá ákvörðun Donalds Trump forseta Bandaríkjanna sem sendi þjóðvarðalið og landgönguliða til að kveða niður mótmæli í Los Angels, ákvörðun sem á sér fá fordæmi

Það er vandséð hvernig á að ljúka þingstörfum og nánast hægt að fullyrða að þinglok verða ekki á föstudag í næstu viku; það er ekki búið að afgreiða stærsta málið á yfirstandandi þingi úr nefnd; veiðigjaldið og í dag var sett á dagskrá bókun 35 við litla hrifningu sumra þingmanna stjórnarandstöðunnar. Þegar menn voru að setja sig í stellingar bárust svo tíðindi af nýrri ráðgjöf Hafrannsóknarstofnunar sem olli nokkru uppnámi. Þau Arna Lára Jónsdóttur, varaformaður þingflokks Samfylkingarinnar og Bergþór Ólason, formaður þingflokks Miðflokksins, fóru yfir stöðuna.

Gaza er verra en helvíti á jörðu - segir forseti alþjóðaráðs Rauða krossins og það sem þar gerist er í trássi við öll viðmið alþjóðalaga, mannúðar og siðferðis. Það þarf mikið til að Rauði krossinn taki svo djúpt í árinni segir framkvæmdastjóri RKÍ og það sýnir hve brýnt er að brugðist verði við. Milljónir stríðshrjáðra íbúa sveltur á Gaza. Þingmenn stjórnarandstöðu gagnrýndu framgang formanns allsherjar- og menntamálanefndar vegna kólumbísks drengs sem vísa átti úr landi. Lögmaður fjölmargra sem sótt hafa um vernd hér segir að mögulega megi breyta ferlinu þegar Alþingi veitir einstaklingum ríkisborgararétt en sú leið sé nauðsynlegur öryggisventill. Með innleiðingu á einu öflugasta gervigreindartóli nútímans ætlar Háskólinn á Akureyri að skipa sér þar í fremstu röð. Verkefnastjóri gervigreindar við skólann segir að nemendur eigi að þjálfast í notkun gervigreindar með ábyrgum hætti og gagnrýninni hugsun.

Forstjóri Útlendingastofnunar taldi sig þurfa skýr svör frá formanni allsherjar- og menntamálanefndar um hvort Alþingi ætlaði sér að veita sautján ára kólumbískum dreng íslenskan ríkisborgararétt. Til að gæta jafnræðis yrði annars að fresta brottflutningi átján annarra umsækjenda sem hafa sótt um ríkisborgararétt en á að flytja úr landi. Formaður nefndarinnar var í samskiptum við ríkislögreglustjóra um málið sem áframsendi tölvupóst frá honum til forstjóra Útlendingastofnunar Íbúar á Norður- og Austurlandi vöknuðu við hvíta jörð í morgun og norðan vonskuveður hefur gengið yfir landið í dag. Snjómokstursverktakar Vegagerðarinnar voru kallaðir út því moka þurfti snjó af mörgum fjallvegum. Einn bíll var ennþá tilbúinn í snjómokstur hjá Nesbræðrum á Akureyri og Gunnar Helgi Gunnarsson framkvæmdastjóri ætlar að hafa bílinn til taks allvega út vikuna til öryggis. Sum flugfélög telja að sér hafi ekki verið heimilt að skila farþegaupplýsingum til yfirvalda þó að lunginn geri það. Með breytingum á lögum sem hafa verið lagðar til eru líkur á að fullar heimtur fáist að mati lögreglu. Farþegaupplýsingar er safnað til að sporna við skipulagðri glæpastarfsemi þær til dæmis keyrðar saman við gagnagrunna um skráða brotamenn hjá Interpol.

Norðanóveður er í spánni. Óvissustigi hefur verið lýst yfir á Austurlandi, Austfjörðum og Suðuarusturlandi og gildir langt fram á morgundaginn. Katrín Agla Tómasdóttir, veðurfræðingur tekur undir að þetta sé ekki einsdæmi snemmsumars en mjög óvenjulegt á þessum tíma. Hret á þessum árstíma getur bitnað illa á bændum, þeir þurfa að vera fljótir að stökkva til og koma kindum og nýfæddum lömbum í skjól og huga að gróðri sem kominn er mun lengra kominn en oftast áður. Sigurgeir Hreinsson, framkvæmdastjóri Búnaðarsambands Eyjafjarðar, hvetur bændur til að vera á tánum en vonar hretið núna verði ekki eins slæmt og fyrir ári. Á laugardag var haldinn fundur á Austurvelli á vegum hóps sem nefnist Ísland þvert á flokka á Facebook. Fundarmenn kröfðust aðgerða í útlendingamálum - og fundurinn hefur verið kallaður rasistasamkoma af sumum á samfélagsmiðlum. Nokkur af þeim atriðum sem fólkið á Austurvelli krafðist að yrði breytt eru þegar til skoðunar hjá stjórnvöldum. Einar Jóhannes Guðnason, varaformaður Freyfaxa sem er ungliðahreyfing Miðflokksins og var á fundinum er ekki sáttur við að vera stimplaður rasisti. Ása Berglind Hjálmarsdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, beinir gagnrýni sinni að þeim sem töluðu á fundinum.

Síðustu dagarnir á Alþingi eru oftar en ekki spretthlaup þar sem mörg mál eru afgreidd á skömmum tíma. Í sumar gæti þetta orðið langhlaup eða jafnvel utanvegahlaup því vísir að einhvers konar samkomulagi um þinglok virðist ekki innan seilingar.

Aukinn varnarbúnaður á norðurslóðum var meðal þess sem Kristrún Frostadóttir, forsætirráðherra og Mark Rutte, framkvæmdastjóri Nato, ræddu á blaðamannafundi sínum í dag. Í Háskólanum á Akureyri var einnig fjallað um norðurslóðir í dag og þau miklu áhrif sem breytt heimsmynd hefur haft innan Norðurskautsráðsins meðal annars. Þá er spurt hvort ríkisstjórnin eigi að stöðva málþóf sem komið er fram úr hófi. Því vopni hefur ekki verið beitt í sextíu og sex ár.

Síðustu daga hafa væringar á vinstri vængnum verið áberandi í fréttum. Miklar sviptingar urðu hjá Sósíalistaflokknum um helgina og jafna má til hallarbyltingar. Eva H. Önnudóttir, prófessor í stjórnmálafræði, segir erfiðara að vera í litlum en stórum stjórnmálaflokki. Forsætisráðherra hittir á morgun framkvæmdastjóra Nato. Fundurinn er liður í undirbúningi fyrir leiðtogafund Atlantshafsbandalagsins og þar verður líklega rætt um kröfu Bandaríkjaforseta um að aðildarríki auki útgjöld sín til varnarmála. Sviðsstjóri hjá Landi og Skógi segir mikilvægt að sátt náist um nýtingu á einstökum trjátegundum. Vinna við fimm ára aðgerðaáætlun eftir sameiningu Skógræktar og Landgræðslu er langt komin.

Íslenska ríkið greiddi tæpar 10 milljónir króna í skaðabætur vegna símhlustana sérstaks saksóknara í hrunmálum og fjórar milljónir í lögmannskostnað. Þetta kemur fram í tölum frá ríkislögmanni. Tuttugu og átta kröfðust bóta. Í tuttugu og fjórum tilvikum var samið um bætur. Þrjú mál fóru fyrir dóm, þar sem tveimur lauk með dómsátt og einu með dómi. Einni kröfu var hafnað. Fyrirhuguð hækkun veiðigjalds verður hlutfallslega mest hjá smæstu fiskiskipunum, eða þeim sem veiða innan við 350 tonn á ári. Þetta sýna útreikningar Samtaka sveitarfélaga á Vesturlandi. Í flestum tilfellum eru þetta viðkvæmar rekstrareiningar sem oft eru undirstaða atvinnu í litlum sjávarbyggðum. Og það var tekist á um það hvort það væri stjórnarandstöðunni eða ríkisstjórninni sjálfri að kenna hvort tvö frumvörp dómsmálaráðherra um landamæri og framsal sakamanna væru rædd á þingi eða ekki.

Halla Hrund Logadóttir, þingmaður Framsóknarflokksins, kallaði í vikunni eftir hertari aðgerðum gegn Nikótínpúðum. Hlutfall ungmenna sem nota slíka níkótínpúða er hvergi hærra á Norðurlöndum en á Íslandi - Á stóru blaði sem hangir á veggnum á skrifstofunni hjá stækkunarstjóra Evrópusambandsins í í Brussel, eru nöfn níu ríkja sem sótt hafa um aðild að ESB og yfirlit yfir hvernig viðræðurnar ganga - Ísland er á listanum - með rauðu merki - enda er aðildarumsóknin í frosti eins og fram hefur komið. Nýleg skýrsla Europol varpar ljósi á hvernig skipulögð brotastarfsemi hefur þróast á undanförnum árum, meðal annars með nýrri tækni eins og gervigreind - þótt afbrot eins og fíkniefnasmygl, vopnasala og mansal séu áfram fyrirferðarmikil. Þetta er alþjóðleg starfsemi í eðli sínu og Ísland er þar ekki undanskilið; íslenskir og erlendir brotamenn starfa saman; flytja hingað fíkniefni og þvætta ágóðann af ólögmætri starfsemi, meðal annars með skipulögðum útflutningi á reiðufé og kaupum á rafmynt.

Staðan á Gaza og aðgerðir Evrópusambandsins var umræðuefni á ráðherrafundi EES ríkjanna í Brussel í dag, þar sem Kaja Kallas utanríkismálastjóri ESB var meðal þátttakenda. Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir tók þátt í þessum fundi; hún segir það ánægjulegt að aðildarríki ESB séu að ná samstöðu um harðari aðgerðir gagnvart Ísrael. Viljayfirlýsing um nánara samstarf á sviði utanríkis og öryggismála var einnig staðfest á þessum fundi. Björn Malmquist fréttamaður ræddi við Þorgerði Katrínu í Brussel í dag. Peningastefnunefnd Seðlabankans lækkaði stýrivexti í dag um 0,25 prósentustig, úr 7,75 prósent í 7,5. Þórarinn G. Pétursson varaseðlabankastjóri segir að verðbólgan þurfi að hjaðna í sumar til að hægt verði að halda vaxtalækkunarferlinu áfram. Horfur í efnahagsmálum séu góðar en óvissa á alþjóðamörkuðum út af tollastríði gæti sett strik í reikninginn. Menningarferðaþjónusta er nú í fyrsta sinn formlega skilgreind sem hluti af ferðamálastefnu stjórnvalda enda er menning talin afar mikilvægur þáttur í ferðaþjónustu og ferðamenn sem hingað koma njóta íslenskrar menningar með ýmsum hætti um allt land.

Innviðaráðherra mælti á Alþingi í dag fyrir frumvarpi um breytingar á lögum um leigubílaakstur. Stöðvarskylda verður innleidd á ný og bílstjórum gert að skrá allar ferðir sínar rafrænt. Ráðherra segir að traust almennings til leigubílstjóra hafi algjörlega hrunið og við því verði að bregðast. Nauðsynlegt sé að tryggja betur öryggi farþega. Bandaríkjaforseti heldur áfram þeirri stefnu að draga Bandaríkin út úr alþjóðastofnunum, samningum og sáttmálum. Hvað tekur við? Við ræddum um stöðuna í heimsmálunum við prófessor í stjórnmálafræði. Stafafura er ágeng tegund sem getur haft alvarleg áhrif á vistkerfi landsins ef marka má niðurstöður úr nýlegri rannsókn á áhrifum tegundarinnar. Útbreiðslan tífaldaðist á rúmum áratug á því landsvæði sem rannsakað var. Sviðsstjóri hjá Náttúrufræðistofnun telur að frekari ræktun stafafuru krefjist aukinnar þekkingar og tafalausra viðbragða við útbreiðslu.

Verð á matvælum hefur hækkað í hverjum einasta mánuði frá áramótum samkvæmt verðlagseftirlit ASÍ. Nautakjöt hefur hækkað mest og í einstaka tilfellum um allt að 20 prósent á ársgrundvelli. Það eru að verða níu ár síðan meirihluti breskra kjósenda samþykkti útgöngu úr Evrópusambandinu - og rúm fimm ár síðan útgangan tók formlega gildi - en á leiðtogafundi sem haldinn var í Lundúnum í morgun var hins vegar samþykkt að taka ákveðin skref til baka - til hagsbóta fyrir breskan almenning segir Keir Starmer forsætisráðherra Bretlands. Innan stjórnarandstöðunnar er hins vegar talað um uppgjöf fyrir Evrópusambandinu. Sólarorkuverum fjölgar hratt á Íslandi og segja má að sólarorkubylting sé að hefjast. Orkuverð hækkar og búnaður hefur batnað. Plötur sem fanga orkuna þurfa ekki glampandi sól og rafhlöður geta geymt orkuna til næturinnar. Fyrirtækið Alor setur þessa dagana upp sólarorkuver á nokkrum stöðum á landinu.

Hækkun veiðigjalds getur haft afdrifarík áhrif á einstaka byggðakjarna og breytingin gæti náð langt út fyrir útgerðina, snert samfélög í heild og umhverfi þeirra. Þetta kemur fram í drögum að umsögn samtaka sjávarútvegssveitarfélaga sem þau kynntu fyrir þingmönnum á fundi í morgun. 141 fyrirtæki verður fyrir verulegum áhrifum af hækkun veiðigjaldsins, tuttugu og sex þeirra eru á Vestfjörðum. Húsnæðis og mannvirkjastofnun kynnti á mánudag tillögur að breytingum á eftirliti með byggingaframkvæmdum. Þar er meðal annars lagt til að tekin verði upp sérstökt byggingagallatrygging, til að auka vernd neytenda. Lögmaður, sem hefur sérhæft sig í gallamálum, segir ekkert tryggingafélag reiðubúið að veita slíka tryggingu fyrr en fúskurum hefur verið ýtt af byggingamarkaði. Ráðuneytisstjóri dómsmálaráðuneytisins taldi nauðsynlegt að dómsmálaráðherra tæki ákvörðun um hvort rétt væri að auglýsa embætti lögreglustjórans á Suðurnesjum laust til umsóknar í ljósi þeirra miklu breytinga sem gera ætti á embættinu. Úlfar Lúðvíksson sem þótti ákvörðun ráðherrans vera kaldar kveðjur til sín verður á launum í heilt ár.

Brim, Samherji, Síldarvinnslan, Ísfélagið og Fisk-Seafood greiddu meira en þriðjung af heildarupphæð veiðigjalds á síðasta ári, eða 3,7 milljarða. Eignir þessara félaga hlaupa á hundruðum milljarða króna. Ekkert varð af fundi forseta Úkraínu, Rússlands og Bandaríkjanna í Tyrklandi til að ræða um hvernig mætti binda enda á stríðið í Úkraínu en sendinefndir Rússa og Úkraínumanna ræðast við í Istanbúl í kvöld eða á morgun - og það verður í fyrsta sinn þrjú ár sem þær eiga í beinum viðræðum. Ekki ríkir þó mikil bjartsýni um vopnahlé.

Ekki er mikill ágreiningur um sölu á hlut ríkisins í Íslandsbanka á þingi en menn eru ekki alveg á einu máli um tímasetningu og hvað sé ásættanlegt verð. Verð á laxveiðileyfum vekur á stundum furðu og hneykslan en eftirspurnin er mikil og auðlindin takmörkuð segja þeir sem selja. Fyrir fjórum árum færðust hrygningarstöðvar norsk-íslenska síldarstofnsins skyndilega 800 kílómetra norður með ströndum Noregs. Rannsókn norrænna vísindamanna sýnir að ofveiði á elstu síldinni úr stofninum er ástæðan. Þar með vantaði eldri síld til að sýna ungviðinu hvar ætti að hrygna.

Indverskir tölvuhakkarar herjuðu á lögmannsstofu sem sá meðal annars um hópmálsókn gegn Björgólfi Thor. Stór kúnni þessarar lögmannsstofu var það líka og það hvaða einstaklinga helst var herjað á í þeim innbrotstilraunum, varð blaðamönnum Reuters tilefni til að vangaveltna um hvort einhver Íslendingur, þriðji íslenski aðilinn, tengdist málinu; hvort hann hefði ráðið málaliðana indversku til starfa. Orkunotkun í dreifbýli á Íslandi er alltaf dýrust sama hvort kveikja þurfi ljós, hita hús eða drífa áfram bíla. Á alþjóðlegri ráðstefnu á Akureyri var fjallað um hvernig stuðla megi að orkuskiptum í dreifðum byggðum - því talið sé afar mikilvægt að hraða sem mest slíkum orkuskiptum til að lækka kostnað og draga úr mengun. Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu fær nokkur símtöl í viku frá fólki sem hefur orðið fyrir kynlífskúgun eða „sextortion“. Nígerískur glæpahópur sem hefur sérhæft sig í brotum af þessum tagi stærir sig af þeim á Tiktok.

Fyrir Alþjóðadómstólnum í Haag liggur mál um skyldur Ísraels samkvæmt alþjóðalögum til að tryggja íbúum á hernumdum svæðum í Palestínu nauðþurftir, skyldur sem Ísland líkt og meginþorri ríkja sem sendu inn skriflega greinargerð til dómstólsins telja að Ísrael sé brotlegt við. Karl Emil Wernersson, einn umfangsmesti fjárfestir á árunum fyrir hrun, sonur hans og sambýliskona hafa verið ákærð af embætti héraðssaksóknara; Karl fyrir skilasvik en sonurinn og sambýliskonan fyrir peningaþvætti. Málið tengist gjaldþroti Karls sem er sagður hafa reynt að koma undan dýrmætum eignum. Landsnet ætlar í framkvæmdir fyrir 120 milljarða króna á næstu þremur árum. Höfuðáherslan er lögð á að klára byggðalínuna - hringtengingu rafmagns um landið. Miklar tafir hafa orðið við undirbúning fyrir nýjar háspennulínur sem þar gegna lykilhlutverki.

Þingfundur stóð fram til klukkan eitt í nótt þegar fyrstu umræðu um veiðigjaldsfrumvarp atvinnuvegaráðherra var haldið áfram. Það var gert hlé á þessari umræðu á miðvikudag til að samþykkja sölu á hlutabréfum í Íslandsbanka en hafist var handa við að kryfja þetta eldfima málefni klukkan hálf eitt á hádegi í gær - og umræðan stóð fram yfir miðnætti. Reynt var að finna lausn á því hvenær ætti að ljúka fyrstu umræðu, bæði í forsætisnefnd og með formönnum þingflokka, að endingu var ákveðið að klára hana á laugardegi. Guðmundur Ari Sigurjónsson og Jens Garðar Helgason tókust á um veiðigjald og laugardagsfundi.

Aðeins eitt mál komst að í Speglinum að þessu sinni. Hleranir eftirhrunsáranna og gagnastuldur frá sérstökum saksóknara. Rætt er við Sigurð G. Guðjónsson lögmann, sem var verjandi Sigurjóns Árnasonar fyrrverandi bankastjóra og þingmennina Víði Reynisson og Ingibjörgu Isakesen.

Norðurland getur orðið eitt af mest vaxandi ferðaþjónustusvæðum í Norður-Evrópu ef rétt er á málum haldið. Þetta fullyrðir talsmaður ferðaþjónustunnar fyrir norðan og segir þau uppskera núna eftir margra ára undirbúning. Aukin fjárfesting og beint millilandaflug hafi skapað fjölda nýrra tækifæra. Friedrich Merz, nýr kanslari Þýskalands hitti forseta Frakklands í dag í París, á sínum fyrsta fundi sem þjóðarleiðtogi. Á vettvangi evrópskra stjórnmála hefur verið litið til Merz sem nýs og öflugs leiðtoga stærsta ríkisins innan Evrópusambandsins - heima fyrir þykir hann mögulega strax laskaður, eftir að þýskir þingmenn höfnuðu honum í byrjun. Það hefur lengi þótt yfrið nóg af sandi á Suðurlandi, svo mikið að síðustu ár hefur verið sóst eftir að flytja umtalsvert magn úr landi. Jarðefni eru auðlind og nýting þeirra horfir öðruvísi við núna en hún gerði þegar lagaramminn um námugröft var saminn, segir Halla Hrund Logadóttir, þingmaður Framsóknarflokks.

Fyrsta umræða um frumvarp um veiðigjöld hófst í gær og stendur enn. Bæjarstjórinn í Snæfellsbæ fagnar því að ráðherra hafi hlustað á varnaðarorð sveitarfélaga sem reiða sig á lítil og meðalstór sjávarútvegsfyrirtæki. Glæpir geta leitt til réttarhalda og dóma. En hvað ef meintur glæpur snýst um metnað og hörku við að gera syni sína að heimsfrægum afreksmönnum. Um þetta fjalla frægustu réttarhöld í Noregi á síðari tímum. Bræðurnir Ingebrigtsen bera Gjert, föður sinn og þjálfara, þungum sökum. Forsætisráðuneytið þurfti að ítreka við ráðherra að skila hagsmunaskráningu sinni og fæstir ráðherrar ríkisstjórnarinnar hafa uppfært sínar dagbækur þrátt fyrir að ákveðið hafi verið í febrúar að það ætti að gera.

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra segir mikilvægt að Ísland noti rödd sína á alþjóðavettvangi og knýi fram aðgerðir vegna ástandsins þar. Hún segir ljóst að aðrir hagmsunir vegi meira hjá mörgum stórþjóðum, sem láti þar af leiðandi lítið til sín taka. Ísrael sé að fremja stríðsglæpi á Gaza. Atvinnuvegaráðherra mælti í dag fyrir frumvarpi sínu um breytingar á veiðigjaldi á Alþingi í dag - þetta er það frumvarp sem hörðustu deilurnar verða líklega um á þessu vorþingi og það er ekki óhugsandi að starfsáætlun þingsins verði hreinlega tekin úr sambandi til að greiða götu þess; svo ríkur er viljinn hjá stjórnarmeirihlutanum að frumvarpið verði að lögum. Jákvæð niðurstaða úr ársreikningum sveitarfélaga er áberandi þessar vikurnar og í mörgum tilfellum er afkoman í fyrra margfalt betri en ráð var fyrir gert. Formaður Sambands sveitarfélaga segir þetta ekki endilega ávísun á sömu niðurstöðu að ári. Þótt almennt hafi orðið viðsnúningur í rekstri sveitarfélaga síðustu ár þurfi áfram að glíma við miklar áskoranir.

Ársreikningur Reykjavíkurborgar var kynntur í dag, þar kom fram að borgin var rekin með rúmlega tíu milljarða króna afgangi, þremur milljörðum krónum betri niðurstaða en áætlanir gerðu ráð fyrir - þetta er nokkuð sérstakur ársreikningur, hann er frá tíð meirihlutans sem sprakk með eftirminnilegum hætti í byrjun árs. Nú er komin nýr borgarstjóri og nýr meirihluti og honum fylgja væntanlegar nýjar áherslur; En er ársreikningurinn staðfesting þess að rekstur borgarinnar sé á réttri leið, óttast minnihlutinn að þessum árangri verði fórnað á altari sveitastjórnarkosninga sem eru handan við hornið. Til að ræða þetta og meira til eru þau hingað komin; Einar Þorsteinsson, fyrrverandi borgarstjóri og oddviti Framsóknarflokksins, Hildur Björnsdóttir, oddviti Sjálfstæðisflokksins, og Alexandra Briem, borgarfulltrúi Pírata -

Fyrirtæki sem taka að sér að afla upplýsinga um keppinauta eða andstæðinga í viðskiptalífinu þekkjast víða og hafa sum teygt anga sína hingað. Njósnir á vegum viðskiptamanna voru umfjöllunarefni Kveiks, hvaða áhrif hefur þáttur lögreglu í þessu á traust til hennar, hvernig er fylgst með störfum lögreglu og hvaða skorður eru við aukavinnu lögreglu. Rætt við þingmennina Vilhjálm Árnason (D) og Ásu Berglindi Hjálmarsdóttur (S) og Fjölni Sæmundsson formann landssambands lögreglumanna.

Donald Trump forseti Bandaríkjanna hefur skrifað undir rúmlega 140 forsetatilskipanir á fyrstu 100 dögum sínum í embætti. Enn er þó ekki víst að allar tilskipanir TRumps gangi eftir og tekist er á um fjölda þeirra fyrir dómstólum. En við byrjum fyrst á umdeildasta málinu á þessu vorþingi - veiðigjaldinu. Það var afgreitt úr ríkisstjórn í morgun og á því hafa orðið nokkrar breytingar. Hanna Katrín Friðriksson, atvinnuvegaráðherra, er gestur Spegilsins.

Samskiptaráðgjafi íþrótta- og æskulýðsstarfs fer hörðum orðum um aðferðir sem körfuboltaþjálfarinn Brynjar Karl Sigurðsson hefur beitt í sinni þjálfun. Brynjar segir álitið vera eina af ástæðum þess að hann er í forsetaframboði hjá ÍSÍ, og kallar það nornaveiðar. Milljónir Kanadamanna kjósa í kosningum sem eru sagðar þær mikilvægustu í sögu landsins - en snúast ekki aðeins um ástandið í Kanada heldur um yfirlýsingar grannans í suðri. Íslenska birkið vex hægt og er ræktun þess ekki endilega besta leiðin til að binda kolefni en skógrækt snýst um fleira.

Samgönguráðherra vill breyta lögum um leigubílaakstur en gerir það líklega í tveimur skrefum. Starfshópur um endurskoðun laganna átti að skila tillögum í byrjun þessa mánaðar en gerir það ekki heldur verður að störfum fram á haust. Einmanaleiki, tilgangsleysi og skömm ýta eldra fólki í að taka dýr skyndilán sem það á í erfiðleikum með að greiða til baka. Vilborg Oddsdóttir, félagsráðgjafi hjá Hjálparstarfi kirkjunnar, segir fleiri í þessum hópi leita eftir aðstoð en áður. Vistrækt eða vistmenning er ákveðinn lífsstíll sem fjöldi fólks hér á landi hefur tileinkað sér - þótt mun fleiri viti eflaust ekkert hvað vistrækt er. Í stuttu máli felst vistrækt í að maðurinn geti lifað á jörðinni án þess að skaða náttúruna.

Tæp 28 þúsund tonn af þorski þyrfti til að stunda 48 daga standveiðar í sumar miðað við sama fjölda báta og gerðir voru út í fyrra. Þetta kemur fram í minnisblaði til stjórnarflokkanna við stjórnarmyndun fyrr í vetur. Talið er ólíklegt að hægt væri að sækja þessar veiðiheimildir án þess að skerða kvóta annarra útgerða. Talsmaður smábátaeigenda segir þetta fráleitar tölur. Reynslan sýni allt önnur og minni afköst strandveiðiflotans. Kristín Sigurðardóttir fór nýverið og kynnti sér þær miklu breytingar sem hafa orðið á íslenskum leigubílamarkaði á skömmum tíma. Þar er slegist um farþega, stundum bókstaflega, bílarnir eru margir en farþegarnir fáir. Hægt er að hlusta á pistil Kristínar frá því í Speglinum í gær í spilara RÚV og lesa vefskýru hennar á ruv.is. Skiptar skoðanir eru um núverandi fyrirkomulag. Bergþór Ólason, þingflokksformaður Miðflokksins, telur að ekki sé hægt að una við óbreytt ástand. Líka heyrast ásakanir um kynþáttafordóma og Eyrún Eyþórsdóttir, mannfræðingur og kennari í lögreglufræðum við Háskólann á Akureyri, segir hætt við að bílstjórar með erlendan bakgrunn upplifi sig enn meira jaðarsetta.

Átök eru í heimi leigubílstjóra þar sem ásakanir um sviksamlega há gjöld fyrir akstur annars vegar og kynþáttafordóma hins vegar, ganga á víxl. Kristín Sigurðardóttir brá sér í bæinn aðfaranótt laugardags fyrir páska. Þegar útför Frans páfa lýkur á laugardag hefur Giovanni Battista Re, djákni kardínálaráðsins, allt að tuttugu daga til að kalla til Rómar þá 135 kardínála sem kosið geta næsta páfa. Þá ræðst hvort páfatíð Frans verður frjálslynt frávik og hin íhaldssömu öfl nái aftur völdum eða hvort kaþólska kirkjan haldi áfram að fikra sig í átt að frjálslyndi.

Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir dómsmálaráðherra segir stjórnvöld getað gripið til margra aðgerða í baráttu sinni gegn skipulagðri brotastarfsemi; fjölga lögreglumönnum, efla fræðslu og auka heimildir lögreglu. Hún viðurkennir að staðan í fangelsismálum sé mjög slæm og það séu eins röng skilaboð og hugsast getur þegar maður hlýtur dóm en þarf aldrei að sitja hann af sér. Freyr Gígja Gunnarsson ræðir við hana. Ef ekki verður gripið inn í sífelldar hækkanir á rafmagni er viðbúið að margir garðyrkjubændur gefist upp fyrr en seinna. Þetta segir Páll Ólafsson garðyrkjubóndi norður í Þingeyjarsýslu sem borgaði 90 milljónir í rafmagn í fyrra. Hann býst við 125 milljóna króna rafmagnsreikningi í ár. Ágúst Ólafsson ræðir við Pál. Umsjón: Ævar Örn Jósepsson Tæknimaður: Mark Eldred

Stjórnvöld í Bandaríkjunum krefjast þess að háskólar vestra geri breytingar sem háskólamenn segja ganga út yfir rannsókna- og tjáningarfrelsi. Valdabarátta tveggja herforingja í Súdan hefur hrakið milljónir sveltandi landsmanna á flótta í eigin landi og lítið hefur verið gert til að binda enda á blóðuga borgarastyrjöld sem hefur staðið þar í tvö ár. Á Akureyri undirbúa menn gerð samfélagssáttamála um samfélagsmiðlanotkun barna

Fyrirhugað er að gera breytingar á því hvernig endurgreiðslum fyrir kvikmynda-og sjónvarpsverkefni verður háttað. Markmiðið á að vera að draga úr ófyrirséðum útgjaldavexti. Ef líkum lætur verður nýtt met slegið á þessu ári í endurgreiðslum; áætlað er að þær nemi sex milljörðum Afkoma bændastéttarinnar, nýliðun, tollvernd og stuðningur við íslenskan landbúnað, var það sem helst brann á bændum í hringferð Bændasamtakanna og atvinnuvegaráðherra í síðustu viku. Formaður Bændasamtakanna segir bændur kalla eftir nýrri hugsun og auknum skilningi stjórnvalda. Framtíð íslensks landbúnaðar felist í nýjungum og nýrri kynslóð bænda. Homicide prediction project - morðspáarverkefnið - miðar að því - eins og nafnið felur í sér - að þróa hugbúnað sem ætlað er að gera yfirvöldum kleift að finna líklega framtíðarmorðingja, með greiningu á fyrirliggjandi gögnum um fólk sem komist hefur í kast við lögin - jafnvel þótt með óbeinum hætti sé. Þetta hljómar óneitanlega eins og lýsing á klisjukenndri vísindaskáldsögu eða bíómynd, en titillinn - Homicide prediction project - var reyndar vinnuheitið á verkefni sem hleypt var af stokkunum í forsætisráðuneyti Bretlands þegar Rishi Sunak réði þar ríkjum, og hefur nú fengið öllu sakleysislegra og stofnanakenndara heiti: „Deiling gagna til að bæta áhættumat“.

Forstjóri Landsvirkjunar óttast að til verði ný kvótastétt ef áherslum verður breytt varðandi greiðslur fyrir vatnsréttindi vegna virkjanaframkvæmda og landsréttindi vegna fyrirhugaðra raforkuvera. Sérstaða íslenskrar byggingarsögu er að stærstur hluti bygginga er frá tuttugustu öld segir Pétur H. Ármannsson, arkitekt og sviðsstjóri húsverndarsviðs á Minjastofnun Íslands. Til stendur að aflétta umsagnarskyldu vegna viðhalds og breytinga á húsum sem byggð voru á árunum 1924 til 40 til að létta álagi af stofnuninni.

Sérfræðingar í atvinnuvegaráðuneytinu töldu strax í desember að sú breyting að miða verð á uppsjávarfiski við verð á uppboðsmörkuðum í Noregi væri einföld í útfærslu, lagatæknilega séð. Ef vel væri haldið á spilunum væri hægt að koma fram með frumvarp strax á vorþingi. Þeir lögðu líka áherslu á mikilvægi samráðs og að hafa þyrfti í huga að fyrirkomulag veiða og vinnslu í Noregi væri ólíkt því sem tíðkaðist hér á landi. Gerræðisleg vinnubrögð Donalds Trumps og yfirlýsingar um tollheimtu eru ekki líkleg til að laða fjárfestingu að Bandaríkjunum og það á eftir að taka langan tíma fyrir bandarísk stjórnvöld að öðlast traust á ný að dómi hagfræðiprófessor

Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra ræddi í dag við forystu Evrópusambandsins um tollamál og hvernig Ísland gæti komist hjá því að lenda á milli í tollastríði Evrópu og Bandaríkjanna. Hún segir að sín skilaboð hafi komist skýrt og milliliðalaust til skila. Kristrún hefur áhyggjur af áhrifum þess á íslenskan útflutning ef ESB bregst hart við því ef vörur sem ekki eigi greiða leið inn á Bandaríkjamarkað flæði inn á þann Evrópska. Skipulögð glæpastarfsemi hefur náð að festa hér rætur og birtist með ýmsum hætti. Þingmennirnir Guðrún Hafsteinsdóttir og Grímur Grímsson ræddu um hvernig bregðast megi við. Þau telja bæði að styrkja þurfi heimildir lögreglu til afbrotavarna.

Tollastríðið sem skollið er á hefur ekki farið framhjá neinum sem fylgst hefur með fjölmiðlum síðustu daga, Bandaríkjaforseti hleypti öllu í bál og brand með verndartollum sem hann lagt á byggð og óbyggð ból; Ásgeir Jónsson, seðlabankastjóri, sagði í Morgunútvarpinu í morgun að tollastefna Bandaríkjastjórnar myndi áfram koma illa við hagkerfi heimsins og það væri ákveðin hætta á heimskreppu. Daði Már Kristófersson, fjármálaráðherra, ræðir stöðuna Mislingar hafa breiðst út á heimsvísu undanfarin ár, dregið hefur úr bólusetningum gegn þeim og faraldur geisar í Texas, Viðsnúningur Roberts Kennedys heilbrigðisráðherra Bandarríkjanna sem hvetur nú til bólusetninga hafa vakið gremju í hópi þeirra sem hafa barist gegn þeim.