Podcasts about xix

  • 3,608PODCASTS
  • 12,022EPISODES
  • 45mAVG DURATION
  • 1DAILY NEW EPISODE
  • Dec 3, 2025LATEST

POPULARITY

20172018201920202021202220232024

Categories



Best podcasts about xix

Show all podcasts related to xix

Latest podcast episodes about xix

Un Mensaje a la Conciencia
La impronta de Carlos J. Finlay en el Canal de Panamá

Un Mensaje a la Conciencia

Play Episode Listen Later Dec 3, 2025 4:01


(Día de la Medicina Latinoamericana — Natalicio de Carlos J. Finlay) «La fiebre amarilla fue una enfermedad que trajo desolación y muerte en las colonias españolas de América. Era conocida en la región de Yucatán como cocolitzlé [antes de] la llegada de los conquistadores.... El historiador López de Gómara en el siglo XVI se refería a la enfermedad diciendo: “Poníanse los españoles de color de tiricia, o mal amarillo”1.... En el siglo XVIII fue denominada enfermedad del vómito negro, y por último, los ingleses la denominaron [fiebre amarilla].» Así reza la introducción de la doctora argentina Alicia M. Damiani a su artículo sobre la impronta de Carlos J. Finlay en el Canal de Panamá, publicado en la Revista de la Asociación Médica Argentina en marzo de 2016.2 Por su parte, el historiador médico cubano José López Sánchez, en su obra titulada Finlay: el hombre y la verdad científica, considera que «la fiebre amarilla fue el problema más serio que tuvieron que enfrentar los constructores del Canal de Panamá». Para comprobarlo, relata que «cuando le preguntaron a [William Henry] Aspinwall, el contratista del primer ferrocarril, cuántas vidas había costado la obra, Aspinwall respondió: “De los 82 mil empleados, 52 mil padecieron de vómito negro y 22 mil fallecieron de fiebre amarilla o paludismo”.»3 Tal vez la muerte de aquellos no haya sido en vano debido a la impronta que dejó el eminente médico cubano Carlos J. Finlay en la construcción del canal. La doctora Damiani la resume explicando que Finlay «dedicó su vida al estudio de la fiebre amarilla y descubrió que su agente transmisor era el mosquito Aedes aegypti. Si bien durante veinte años su descubrimiento no fue tenido en cuenta por el mundo académico de la época, su teoría fue confirmada y permitió el saneamiento de la isla de Cuba, que fue liberada de nuevas epidemias. A fines del siglo XIX, la fiebre amarilla fue una de las causas del fracaso de la compañía francesa que intentó construir sin éxito un canal interoceánico en Panamá. En 1904, los estadounidenses, teniendo en cuenta estos antecedentes y llevando a la práctica lo aprendido con Finlay en el saneamiento de Cuba, lograron con éxito la construcción del Canal de Panamá.»4 De ahí las siguientes palabras del estadista panameño José Daniel Crespo inscritas en el monumento a Finlay en la Plaza de Francia en la Ciudad de Panamá: «El descubrimiento de la trasmisión del germen de la fiebre amarilla por el Dr. Carlos J. Finlay en 1881 no sólo marca una época en la historia científica del mundo, sino que es de especial significación para Panamá. Sin este descubrimiento que hizo posible el saneamiento de las zonas tropicales, la gran obra del Canal de Panamá no habría podido hacerse sin ingente sacrificio de vidas. El pueblo y el gobierno de Panamá, agradecidos del ilustre sabio cubano, perpetúan su recuerdo.» Ahora sólo nos queda a nosotros agradecer a Dios por haber dotado al doctor Finlay de semejante sabiduría y por habernos dado a su Hijo Jesucristo para sanear nuestra alma de la epidemia del pecado.5 Carlos ReyUn Mensaje a la Concienciawww.conciencia.net 1 Francisco López de Gómara, Historia general de las Indias y vida de Hernán Cortés (Caracas: Fundación Biblioteca Ayacucho, 1991), p. 102 En línea 25 junio 2025. 2 Alicia M. Damiani, «Carlos J. Finlay (1833-1915): Su impronta en el Canal de Panamá en el centenario de su muerte», Revista de la Asociación Médica Argentina, Vol. 129, Número 1 (marzo) de 2016, p. 33 y En línea 25 junio 2025. 3 José López Sánchez, Finlay: el hombre y la verdad científica, Instituto Cubano del Libro (La Habana: Editorial Científico-Técnica, 1986, 2007, 2024), Edición Kindle, pp. 32-33. 4 Damiani 5 Mt 1:21; Jn 1:29; 3:16; 1Jn 1:7-9; 3:5

DIAS EXTRAÑOS con Santiago Camacho
Cuando la ficción se adelantó a la ciencia: De Frankenstein a los smartphones (con Verónica Fernández)

DIAS EXTRAÑOS con Santiago Camacho

Play Episode Listen Later Dec 3, 2025 61:09


¿Puede un escritor sin conocimientos científicos predecir el futuro con asombrosa exactitud? En este fascinante episodio, Verónica Fernández nos lleva por un viaje literario desde el siglo XIX hasta mediados del XX para descubrir cómo autores como Julio Verne, Mary Shelley, H.G. Wells, Isaac Asimov, Philip K. Dick y William Gibson anticiparon inventos y dilemas éticos que hoy son nuestra realidad cotidiana. Desde el Apolo 11 hasta los smartphones, pasando por la inteligencia artificial y la realidad virtual, exploramos ese misterioso territorio donde la imaginación se encuentra con la ciencia. ¿Intuición documentada, conexión con otras dimensiones o simple capacidad de "conectar los puntos"? Una reflexión imprescindible sobre el poder profético de la literatura y los límites difusos entre ficción y ciencia. Escucha el episodio completo en la app de iVoox, o descubre todo el catálogo de iVoox Originals

Clásica FM Radio - Podcast de Música Clásica
200 Años de Johann Strauss | Hoy Toca

Clásica FM Radio - Podcast de Música Clásica

Play Episode Listen Later Dec 3, 2025 64:31


Carlos Iribarren | El 25 de octubre de 1825 nació en Viena uno de los músicos más importantes del siglo XIX, Johann Strauss hijo. Algunos expertos han minimizado su figura y le han tachado de “compositor menor”, pero no estamos nada de acuerdo y queremos rendir homenaje a un hombre que alcanzó como pocos el nivel máximo a la hora de crear melodías inolvidables. Sus valses, polkas, galopes, etc, siguen sonando de manera frecuente y no sólo en la gala de la Orquesta Filarmónica de Viena cada 1 de enero. Para conocer mejor la vida y la obra del segundo Johann Strauss, nos acompaña Antonio Daganzo, musicógrafo, periodista y escritor, quien es otro firme defensor del arte excelso de este violinista y compositor, que acaba de cumplir unos brillantes 200 años y que da categoría a la nueva entrega de Hoy Toca, el programa de Clásica FM que te quiere sorprender.

Academia de los Nocturnos
5x13 - Cine de Terror - Francisco Javier Millán

Academia de los Nocturnos

Play Episode Listen Later Dec 3, 2025 148:18


Academia de los Nocturnos 5x13 ¡Bienvenidos a la Academia de los Nocturnos! Esta semana, nos sumergimos en el inquietante universo del cine de suspense, terror y fantasmas, explorando esas obras que consiguen helar la columna vertebral solo con una presencia, un susurro o una sombra. Descubrimos con Francisco Javier Millán cómo el suspense se construye sin necesidad de efectos visuales. Te invitamos a revivir este viaje por el cine que nos obliga a cuestionar la frontera entre lo real y lo invisible… Y esta noche, en "Caminando entre Monstruos" Javier Resines se centra en la vida y el legado de Miguel Joaquín Eleicegui, más conocido como el Gigante de Altzo. Este personaje histórico padecía de gigantismo y, como era común en el siglo XIX, fue exhibido a lo largo de Europa por un empresario, un destino lleno de dramatismo y tristeza. La biografía del gigante se sitúa en el contexto de los controvertidos "fenómenos" o freak shows de la época, comparándolo con otros casos españoles que sufrieron explotación similar debido a sus condiciones físicas. Sed bienvenidos y bienvenidas. Podcast Academia de los Nocturnos Dirige: Félix Friaza Presentan: Félix Friaza y Lola Velasco Colaboran: Javier Resines y Miguel Herrero Locución: Laura Cárdenas y Ana Cárdenas Edición y diseño: Paco Cárdenas Tertulias Nocturnas: Edición: Juanca Romero y Paco Cárdenas Alegan: Félix Friaza, Lola Velasco, Enrique Romero y Juanca Romero + Invitados Si te gusta nuestro programa, suscríbete en Ivoox, comenta y dale a Me gusta a nuestros programas, tu respaldo nos motiva a seguir adelante y a mejorar. Y si los compartes, nos ayudarás a que los conozcan más personas. - Suscríbete a nuestro podcast aquí: https://go.ivoox.com/sq/1523888 - Añádenos a Whatsapp: (+34) 644 848 546 - Nuestro correo: academianocturnos@gmail.com - Síguenos en Facebook: https://www.facebook.com/AcademiaDeLosNocturnos - Las declaraciones y opiniones manifestadas por los invitados, colaboradores o miembros de la dirección son responsabilidad individual y no comprometen ni reflejan la opinión institucional del programa. Créditos de las músicas: - Tema inicio y final: Academia de los Nocturnos – José Manuel Durán Rain y Félix Friaza - Cuña 1: BSO Poltergeist – Jerry Goldsmith – “The calling” - Cuña 2: BSO Nosferatu (2024) – “Once upon a time” - Cuña 3: BSO Encuentros en la tercera fase – John Williams – “Wild signals” - Cuña 4 contacto: “Salem's Lot Soundtrack | Town Theme - Nathan Barr & Lisbeth Scott | WaterTower Music” - Presentación: “The wendigo” – BSO ”Cementerio maldito” - Música de la sección "Caminando entre Monstruos": "Cripto" - por PC - Músicas de la sección “Arqueología de los medios”: BSO “El arte de la luz y la sombra” - Tsvetelina Lyubenova Avramova - “Fantasmagorías” y “Fuga fantasmagórica” - Músicas del programa: - End Credits (Hereafter) · Clint Eastwood- hstkfysfrg56 - OST The Sixth Sense - Help The Ghosts - by James Newton Howard - “The Changeling”, BSO Al final de la escalera - Descripción de Federico Luppi de los fantasmas en "El Espinazo del Diablo".

Un Mensaje a la Conciencia
La fiebre que Carlos J. Finlay contribuyó a propagar

Un Mensaje a la Conciencia

Play Episode Listen Later Dec 2, 2025 4:01


(Víspera del Día de la Medicina Latinoamericana — Natalicio de Carlos J. Finlay) «Si bien por un lado [Carlos J.] Finlay contribuyó a combatir una fiebre, la amarilla, por el otro dejó un granito de arena para que fuera surgiendo un fenómeno que con el tiempo se convirtió en una fiebre diferente, totalmente buena y que todavía hoy se mantiene en el interior de muchos de los cubanos...» Así concluye el reconocido periodista cubano Yasel Porto su artículo titulado «El día que Carlos J. Finlay defendió al béisbol», publicado en la Revista Alma Mater en junio de 2020, que comienza con la siguiente declaración: «Ningún cubano, ni siquiera los menos cultos, ignoran la trascendencia como científico y galeno del camagüeyano Carlos Juan Finlay. La más conocida de sus acciones fue el descubrimiento del agente transmisor de la fiebre amarilla, lo que permitió combatir con éxito a nivel mundial esta terrible enfermedad. Pero muy pocos conocen que fue uno de los médicos más seguidores del béisbol en el siglo XIX».1 En 1879, luego de que la revista Propaganda Científica alegara que el juego de pelota era una actividad perjudicial para la salud en países cálidos como Cuba —a diferencia de países fríos como Estados Unidos, de donde había sido importado—, el respetado doctor lo rebatió en La Gaceta Médica de La Habana como una «infundada crítica» del béisbol que «tanto entusiasmo ha despertado entre la juventud habanera». En aquel artículo titulado «Utilidad de los ejercicios corporales en los climas cálidos y su conveniencia para fomentar el desarrollo físico de nuestra juventud», Finlay se atrevió incluso a calificar como ejemplares a los que se dedican a las labores manuales.   «En prueba de que el ejercicio corporal, aún en los días de calor, al sol y a la intemperie, lejos de ser perjudicial, favorece el desarrollo físico y robustece al habitante de estos climas, solo haré observar —afirmó Finlay— que los hombres más sanos, más robustos y más activos entre nosotros son nuestros guajiros, los trabajadores del campo, los cargadores del muelle, los carretoneros, etc., y por lo contrario, los tipos menos desarrollados se encuentran en los talleres de industrias sedentarias, que privan a sus operarios del ejercicio muscular tan necesario a este clima.»2 De ahí que Finlay sentenciara: «Los ejercicios corporales en los climas cálidos, especialmente el béisbol, son útiles siempre que se les ajuste a los preceptos de la higiene», y que concluyera con contundencia: «Que se siga jugando a la pelota, que ello contribuirá sólo a hacer mejor al cuerpo humano y también su mente».3 Su acreditado biógrafo, el historiador médico cubano José López Sánchez, da a conocer además que Finlay «leía la Biblia»; que «él era un hombre de fe», y que «su religión lo ataba al principio de las defensas de sus creencias».4 Así como Finlay tenía la fama de estar siempre preparado para responder a todo el que le pidiera razón de sus creencias bien formuladas, quiera Dios que también nosotros, tal como nos anima San Pedro, lo estemos para dar razón de la esperanza de vida eterna que tenemos en su Hijo Jesucristo.5 Carlos ReyUn Mensaje a la Concienciawww.conciencia.net 1 Yasel Porto, «El día que Carlos J. Finlay defendió al béisbol», Revista Alma Mater, 16 julio 2020 En línea 23 junio 2025. 2 José López Sánchez, Finlay: el hombre y la verdad científica, Instituto Cubano del Libro (La Habana: Editorial Científico-Técnica, 1986, 2007, 2024), Edición Kindle, pp. 222-24. 3 Yasel Porto 4 José López Sánchez, pp. 226,259. 5 1P 3:15; véanse 1P 1:3-5; Jn 3:16; Ro 8:23-25; 1Co 15:19-58; Tit 2:13

Choses à Savoir
Pourquoi le symbole des pharmacies est-il une croix verte ?

Choses à Savoir

Play Episode Listen Later Dec 2, 2025 2:11


Le symbole de la pharmacie — une croix verte lumineuse — est aujourd'hui tellement familier qu'on a l'impression qu'il a toujours existé. Pourtant, son origine est récente, et elle mêle histoire médicale, héritages religieux et stratégie de communication.1. Aux origines : la croix… mais pas vertePendant longtemps, en Europe, le symbole associé aux apothicaires n'était pas la croix verte, mais plutôt :le caducée (bâton surmonté d'un serpent),ou le symbole du bowl of Hygieia (coupe et serpent).La croix, elle, vient du christianisme. Au Moyen Âge, de nombreux soins sont prodigués par les ordres religieux : moines, religieuses, hôpitaux rattachés aux monastères. La croix devient alors un signe associé aux soins, aux remèdes et à la compassion.2. La croix verte apparaît au XIXᵉ siècleAu XIXᵉ siècle, chaque pays cherche à uniformiser l'identification des pharmacies. Certains utilisent une croix rouge… mais un problème survient : en 1863, la Croix-Rouge adopte officiellement ce symbole pour ses actions humanitaires. Pour éviter toute confusion — notamment en temps de guerre — les pharmaciens doivent trouver un autre signe.C'est alors qu'apparaît :la croix verte en France,la croix verte ou bleue selon les pays européens.Le choix du vert n'est pas religieux : c'est un choix symbolique. Le vert évoque :la nature,les plantes médicinales,la guérison,la vie,et même l'espérance.À une époque où la pharmacie repose encore beaucoup sur la botanique, la couleur paraît parfaite.3. Une norme française devenue un standard européenAu début du XXᵉ siècle, la croix verte s'impose progressivement en France grâce aux syndicats professionnels. Elle devient un repère visuel simple et efficace, facilement lisible dans la rue, puis se modernise :s'allume en néon dans les années 1950,devient animée (clignotante, rotative),puis numérique dans les années 2000, capable d'afficher température, heure ou animations.Aujourd'hui, la croix verte est adoptée dans une grande partie de l'Europe, même si certains pays gardent leur propre symbole (par exemple le « mortar and pestle » aux États-Unis).4. Un symbole fort, entre science et traditionAu final, la croix verte résume parfaitement la philosophie de la pharmacie : un héritage ancien (la croix), réinterprété de manière moderne (le vert) pour afficher à la fois soins, science et plantes médicinales.C'est cette combinaison qui explique que la croix verte soit devenue l'un des symboles médicaux les plus reconnus au monde. Hébergé par Acast. Visitez acast.com/privacy pour plus d'informations.

El Garaje Hermético de Máximo Sant
La desconocida historia de CATERPILLAR

El Garaje Hermético de Máximo Sant

Play Episode Listen Later Dec 2, 2025 20:37


"CAT" es sinónimo de maquinaria pesada. Su logo amarillo es uno de los más reconocidos del planeta. Pero esta es también la marca que ves en botas, ropa y hasta teléfonos. La historia de este gigante comienza con una rivalidad encarnizada en el barro de California. A finales del siglo XIX, dos inventores, Benjamin Holt y Daniel Best, competían por dominar el mercado de la maquinaria agrícola. Holt apostaba por la máquina de vapor, pero sus monstruos de 20 toneladas se hundían en el fértil y pantanoso suelo de California. En su desesperación, llegó a construir un tractor con ruedas de 14 metros de ancho. Seguía hundiéndose. La solución llegó en 1904. Holt observó a granjeros poniendo tablones de madera en el barro para avanzar. Inspirado, diseñó un sistema de "pista continua": una cadena de listones de madera. La máquina, por fin, avanzó sobre el lodo. Un fotógrafo de la compañía, al ver el movimiento ondulante, comentó: "se arrastra como una oruga" (crawls like a caterpillar). Holt escuchó la palabra mágica y en 1910 registró la marca "Caterpillar". Pocos años después, esta invención agrícola daría el salto al campo de batalla. En la Primera Guerra Mundial, los ejércitos en Flandes se enfrentaban al mismo problema que Holt: el barro. Un oficial británico, el coronel Ernest Swinton, recordó haber visto un tractor Holt y el ejército británico los importó para mover su artillería pesada. Viendo cómo esas máquinas cruzaban el fango, Swinton tuvo una segunda idea: "¿Y si le ponemos blindaje y armas?". Aunque CAT no construyó el primer tanque, su tractor de orugas fue la inspiración conceptual directa para el Mark I británico. La guerra fue un gran negocio, pero la paz casi los arruina. El mercado se inundó de tractores militares sobrantes. Tanto Holt como su rival, C. L. Best, estaban al borde de la quiebra y endeudados con los mismos bancos. En 1925, los banqueros forzaron un "matrimonio de conveniencia": las dos compañías se fusionaron para crear la Caterpillar Tractor Co. Holt aportó el nombre "Caterpillar"; Best, diseños más modernos. Uno de los aspectos más icónicos de la marca, su color "Amarillo Caterpillar", no llegó hasta 1931. Los primeros tractores eran grises, pintados con pintura militar barata. El amarillo se eligió por una razón pura de seguridad: hacer las máquinas más visibles en las obras al amanecer y al atardecer. La nueva empresa estaba lista para construir el mundo moderno. Las máquinas CAT excavaron la Presa Hoover, los cimientos del Golden Gate y construyeron el sistema de autopistas de EE. UU. Fue aquí donde perfeccionaron el "bulldozer". En la Segunda Guerra Mundial, el bulldozer Caterpillar D8 se convirtió en un arma estratégica. Los "Seabees" (Batallones de Construcción de la Marina) los usaban para desembarcar en las playas del Pacífico y construir pistas de aterrizaje en plena jungla, a veces bajo fuego enemigo. Hoy, Caterpillar es un coloso diversificado. Fabrica los motores diésel que mueven barcos y locomotoras, y camiones mineros del tamaño de una casa. Y su línea de ropa y teléfonos no es casualidad: están pensados para sus clientes. Los teléfonos CAT son indestructibles, diseñados para el bolsillo de un trabajador de la construcción que pasa el día entre el polvo, el agua y el barro.

Veritas dei Universus
VERITAS DEI UNIVERSUS_20251201-LA RADIO Y TU

Veritas dei Universus

Play Episode Listen Later Dec 2, 2025 105:32


La historia de la radio comienza a finales del siglo XIX con experimentos sobre ondas electromagnéticas. Se considera a Guglielmo Marconi el pionero por demostrar la comunicación inalámbrica, enviando la primera señal a través del Atlántico en 1901. Sin embargo, hay un debate histórico, ya que Nikola Tesla también presentó patentes relacionadas, y la Corte Suprema de EE.UU. reconoció la primacía de Tesla en 1943, aunque esto no le resta mérito a las demostraciones de Marconi. La primera transmisión de voz se realizó en 1906, y a principios del siglo XX, la radio se consolidó como un medio de comunicación masivo para informar y entretener, con géneros como la radionovela y los noticieros ganando popularidad.

La Noche de Adolfo Arjona
01:30H |01 DICIEMBRE 2025 | LA NOCHE DE ADOLFO ARJONA

La Noche de Adolfo Arjona

Play Episode Listen Later Dec 1, 2025 29:05


El programa de esta noche se centra en varios temas. En primer lugar, la "Enciclopedia Oculta" de Guillermo Díaz explora la Batalla de la Triple Alianza, un hecho histórico de mediados del siglo XIX considerado uno de los episodios bélicos más sangrientos, comparable a la Primera Guerra Mundial. Se explica cómo Paraguay, un país sin salida al mar, bajo el mando de Francisco Solano López y acompañado por Elisa Lynch, se ve envuelto en una guerra contra Brasil, Argentina y Uruguay, tras una serie de decisiones motivadas por el control regional. El conflicto se inicia con la intervención de Solano López en la política uruguaya y la captura de un barco brasileño, escalando rápidamente. La guerra fluvial en el Paraná, con la derrota en Riachuelo, corta el acceso fluvial de Paraguay, y las batallas terrestres como Estero Bellaco, Tuyutí y Zhurupaití se convierten en una masacre para las tropas paraguayas. La caída de Umaytá, una fortificación clave, abre el camino a Asunción. La guerra ...

Lo Normal
Más pluma, por favor | Episodio 103

Lo Normal

Play Episode Listen Later Dec 1, 2025 36:44


Charlamos con Jorge Pérez de la Fundación Manolita Chen que ofrece un hogar seguro y libre de LGTBIfobia. Conocemos las historias de Jerónimo, Asier y Layla. También nos vamos a la XIX ceremonia de entrega de los Premios Pluma, que anualmente entrega la Federación Estatal LGTBI. Y hablamos de “Noción del tiempo”, el poemario que acaba de publicar Nacho Hevia en la editorial Cuadranta.

Timpul prezent
PATRIOTISMUL - istoria unui cuvînt. Interviu cu Cristian Vasile

Timpul prezent

Play Episode Listen Later Dec 1, 2025 27:45


1 Decembrie 2025. 107 ani de la Marea Unire. Ce reprezintă azi Ziua Națională? Ce înseamnă patriotism? Ce sărbătorim la 1 Decembrie? Care a fost contextul care a permis Marea Unire? L-am întrebat pe istoricul Cristian Vasile. Cristian Vasile: „Simplu spus, (la 1 Decembrie) sărbătorim Marea Unire, o încununare a unei lupte naționale, derulată mai ales în secolul al XIX-lea, pentru că ideea națională s-a conturat tîrziu, ca la multe alte popoare europene, nu suntem noi primii sau ultimii. Și a fost un mare noroc, în primul rînd. Asta nu prea spunem cu glas tare. A fost un mare noroc pentru că la fel de bine se putea întîmpla să nu se realizeze Marea Unire. Marele noroc a fost prăbușirea mai multor imperii. Prăbușirea Imperiului Austro-Ungar, prăbușirea Imperiului Rus. (...) Aceasta este conjunctura: prăbușirea imperiilor și o foarte bună organizare a elitei – mai ales a elitei din Transilvania, care a permis încununarea Unirii și unificarea Banatului și a Transilvaniei –, a elitelor culturale, bancare românești, pentru că românii din Ardeal dezvoltaseră și o mică și mijlocie burghezie, spre deosebire de Basarabia.” Cuvîntul patriotism nu a însemnat mereu ceea ce înseamnă astăzi. Care era semnificația sa la momentul Marii Unirii?Cristian Vasile: „Cei de la 1918, în linii mari, aveau doi termeni pentru ceea ce înțelegem noi azi prin patriotism. Vorbeau și de patriotism, dar vorbeau și despre naționalism. Naționalism era un fel de sinonim cu ideea națională. Nu ajunsese să fie compromis de o dreaptă extremă, de o dreaptă radicală. Adică și Iuliu Maniu și Mihai Ralea, deși politicieni de centru-dreapta, de centru-stânga și național-liberali, foloseau acești termeni. Problema este că în anii '30, mai ales odată cu ascensiunea extremei drepte, acest termen de naționalism începe să capete o nuanță peiorativă. Și intelectuali progresiști, intelectuali de centru încep să realizeze această mutație semantică și încep să se distanțeze de folosirea termenului de naționalism și adoptă termenul de patriotism. Sigur că a fost o perioadă de tranziție. Și termenul de românism a ajuns să fie compromis pentru că era utilizat demagogic, populist, de către legionari, de către cuziști, pentru că noi de fapt avem două fațete principale ale fascismului. Legionarismul, dar și cuzismul, partidul lui Octavian Goga, din păcate, și al lui A. C. Cuza.” Cum poți astăzi să spui că ești patriot fără să fii confundat cu acel naționalism periculos și extremist?Cristian Vasile: „Cred că o poți dovedi nu doar prin ceea ce spui, ci mai ales prin ceea ce faci. Și prin ceea ce scrii, prin ceea ce oferi spațiului public, cultural, politic. Cineva care se remarcă doar prin vorbe, care e un demagog, cred că nu poate fi socotit un patriot, un om care își iubește țara. E nevoie de fapte și, de fapt, pledoaria noastră ar trebui să fie pentru patriotismul faptelor.”Apasă PLAY pentru a asculta întreaga discuție!O emisiune de Adela Greceanu și Matei MartinUn produs Radio România Cultural

Choses à Savoir
D'où vient le prénom “Noël” ?

Choses à Savoir

Play Episode Listen Later Nov 30, 2025 2:06


L'origine du prénom Noël est plus ancienne et plus complexe qu'on l'imagine. Aujourd'hui associé à la fête du 25 décembre, il puise ses racines dans une évolution linguistique qui remonte au latin tardif et reflète des siècles de transformations religieuses, culturelles et phonétiques. À l'origine, le mot « Noël » n'est pas un prénom, mais un cri de célébration et un terme religieux signifiant la naissance du Christ.Tout commence avec l'expression latine dies natalis, qui signifie littéralement « jour de naissance ». Dans les premiers siècles du christianisme, cette formule est utilisée pour désigner la date anniversaire de la naissance de Jésus. Avec le temps, le latin liturgique évolue et l'expression devient natalis ou natalicia. Lors du passage vers les langues romanes, ce terme se transforme progressivement. En ancien français, on trouve des formes comme « nael », « naël », puis « noel ». Ce glissement phonétique, typique de l'évolution du latin populaire, s'accompagne d'un changement d'usage : le mot n'est plus seulement liturgique, il devient un terme courant pour désigner la fête elle-même.C'est à partir du Moyen Âge que « Noël ! » devient également un cri de joie, lancé lors de grandes célébrations royales ou populaires. Ce sens exclamatoire renforce la force symbolique du mot, qui devient alors porteur d'une idée de réjouissance et de renouveau. Le prénom apparaît dans ce contexte : on commence à appeler « Noël » les enfants nés le 25 décembre ou très proches de cette date. On retrouve cette pratique dès le XIIᵉ siècle dans les registres paroissiaux et, plus tard, dans les documents notariés.Le prénom Noël se répand surtout dans les régions francophones, mais connaît aussi des équivalents ailleurs en Europe. En Espagne, on trouve « Manuel », issu de l'hébreu Emmanuel mais associé par usage populaire à Noël. En Italie, le prénom « Natale » s'impose au même moment. Dans les pays anglophones, « Noel » est adopté plus tardivement, souvent comme prénom masculin mais aussi parfois féminin à partir du XXᵉ siècle.La symbolique religieuse du prénom reste forte jusqu'à l'époque moderne. Noël évoque non seulement la naissance du Christ, mais aussi l'idée de lumière dans la nuit, de commencement et d'espérance. À mesure que la fête se sécularise, notamment au XIXᵉ siècle, le prénom conserve cette nuance chaleureuse et festive qui le rend encore populaire aujourd'hui.Ainsi, le prénom Noël est le produit d'un lent cheminement linguistique et culturel reliant le latin dies natalis à l'ancien français, porté par la liturgie, les traditions et l'évolution des usages populaires. Hébergé par Acast. Visitez acast.com/privacy pour plus d'informations.

La rosa de los vientos
La ciencia, el espiritismo y la telepatía

La rosa de los vientos

Play Episode Listen Later Nov 30, 2025 22:09


El siglo XIX vivio un importante desarrollo tecnologico unido, su vez, al impacto del espiritismo. De esta forma, el interes por el estudio de la telepatia subio enteros. En la actualidad, los avances tecnicos han provocado algo similar, aunque no haya pruebas definitivas sobre su existencia. El profesor Luis Pablo Francescutti nos habla sobre este asunto y su relacion con el mundo de la comunicacion.

Zafarrancho Vilima
Cinctorres, Castellón en La España Barbaciada

Zafarrancho Vilima

Play Episode Listen Later Nov 30, 2025 22:28


Salimos de Vimbodí i Poblet, con el maletero lleno de jarrones de vidrio deformes que hemos intentado soplar nosotros, y ponemos rumbo sur. Vamos a cruzar la Terra Alta, pasamos Gandesa y nos adentramos en la Comunidad Valenciana por el interior de Castellón. Tras unos 160 kilómetros de carreteras de esas que le gustan a nuestro 131, llegamos a la comarca de Els Ports, concretamente a Cinctorres. ​Cinctorres tiene una población de 391 habitantes, lo que entra perfectamente en nuestro canon de "pueblo familiar donde el alcalde es primo del panadero". Su gentilicio es cinctorrà o cinctorrana. ​El nombre, Cinctorres, parece venir de "Cinco Torres". ¡Premio a la originalidad! Hace referencia a las cinco torres defensivas que tenía el municipio en la época medieval, de las cuales quedan... bueno, quedan las que quedan. ​Este pueblo está muy cerca de Morella, que es la capital de la comarca y se lleva toda la fama, pero Cinctorres tiene algo que Morella no tiene: Dinosaurios. Sí amigos, aquí se han encontrado yacimientos del Cretácico y tienen un dinosaurio propio, el . Suena a nombre de registrador de la propiedad, pero es un bicho de hace millones de años. ​Históricamente, tras la reconquista (otra vez con la familia Blasco de Alagón de por medio, que debían ser los terratenientes de media costa este), el pueblo perteneció a Morella hasta que en 1691 se independizó. Se ve que se cansaron de pagar el IBI a los vecinos. ​El pueblo tiene una tradición industrial curiosa: la fabricación de fajas (faixes). Durante el siglo XIX y XX, los riñones de media España no pasaban frío gracias a las fajas de Cinctorres. Se dice que los arrieros del pueblo, los faixeros, eran los Amazon de la época, repartiendo fajas por toda la península. ​Su patrimonio destaca por: ​Palacio de los San Juan (Palau dels Sanjoans): Un palacio gótico civil espectacular que ahora alberga el museo de los dinosaurios. Ver un fémur de dinosaurio dentro de un palacio gótico es una mezcla que ni en las películas de serie B. ​Iglesia de San Pedro Apóstol: Barroca del siglo XVIII. Tiene dos torres, así que nos faltan tres para completar el nombre del pueblo. ​Ermita de la Mare de Déu de Gràcia: Patrona del municipio, sitio de peregrinación y de meriendas. ​Las fiestas son un punto fuerte. A finales de agosto celebran las fiestas patronales, pero la joya de la corona es la Santantonà, que se celebra en invierno por San Antonio Abad. Es una fiesta medieval declarada de interés turístico donde representan la vida del santo y aparecen los demonios (els dimonis) persiguiendo a la gente, queman una barraca gigante en la plaza y bendicen animales. Fuego, demonios corriendo detrás de ti y animales de granja... lo que viene siendo un fin de semana tranquilo en el interior de Castellón. ​En la gastronomía, destacan las coquetes y el tombet (carne con caracoles), ideal para coger fuerzas.

Asturias al día
Emisión lunes 01 de diciembre - parte 1

Asturias al día

Play Episode Listen Later Nov 30, 2025 120:00


AAD PARTE 1: La ONG Asociación Centro Trama lleva 27 años trabajando en Asturias, sobre todo en el ámbito de la infancia y la familia. Atiende cada año a más de 700 menores, muchos de ellos pendientes de cumplir medidas judiciales. Hoy conocemos en “Asturias al día” su actividad y sus próximos proyectos con: Ángel Rey, director de Trama en Asturias, Soledad González, educadora del centro de día de Trama en Oviedo y Beatriz Lorences, coordinadora del centro de día de Trama en Oviedo. AAD PARTE 2: Raquel Ruiz dirige en Xixón “Vintastic”, un proyecto que incluye una tienda de regalos y talleres de artesanía que suman aprendizaje manual y vida social. AAD PARTE 3: Una de las entidades corales más conocidas de Asturias, el Coro Minero de Turón, cumple 75 años. Y lo celebra con una exposición, organizada por HUNOSA y el propio Coro, que se acaba de inaugurar en el Espacio Cultural Pozo San José con el título de“Coro Minero de Turón, 1950–2025: 75 años cantando a la minería”. Estarán con nosotros: Rebeca Velasco, Directora del Coro Minero de Turón, Nicanor García, Presidente del Coro Minero de Turón, Mario Coto, integrante del Coro Minero de Turón y José Manuel Mallada, integrante del Coro Minero de Turón.

Carruagem Sobrenatural
Ep. 60 - Corações Incendiados: O Ritual de Caça a Vampiros da Nova Inglaterra

Carruagem Sobrenatural

Play Episode Listen Later Nov 30, 2025 26:30


Babel - RTS
Entrer au couvent, une affaire de famille ?

Babel - RTS

Play Episode Listen Later Nov 30, 2025 29:57


Invitée : Inès Anrich. Au XIXème siècle, les entrées en religion des femmes sont en plein essor. Dans la littérature, les vocations forcées sont un thème populaire. Pourtant, les parents sʹopposent aussi à lʹentrée au couvent des jeunes-filles. Quels sont leurs arguments ? Comment une jeune femme du XIXème siècle peut-elle décider de son avenir ? Lʹhistorienne Inès Anrich en parle au micro de Jessica Da Silva. Photo: Lʹhistorienne Inès Anrich. Bibliographie: Filles en conflits: consentement et vocations religieuses, France-Espagne au XIXe siècle, Inès Anrich, CNRS éditions, 2025, 331p.

La ContraHistoria
El fascismo que fracasó

La ContraHistoria

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 96:02


El periodo de entreguerras presenció el colapso de buena parte de las democracias parlamentarias que habían surgido en Europa durante el siglo XIX. La primera en caer fue la italiana con el ascenso del fascismo y ese proceso alcanzó su apogeo ya en la década de los treinta con el nacionalsocialismo alemán. Para 1939 había más regímenes autoritarios que democracias en el continente. Pero, a excepción de Italia y Alemania, la mayoría eran regímenes nacionalistas de derechas que no encajaban bien en el molde fascista. Eso sí, muchos adoptaron la estética y los gestos del fascismo para ponerse al día y aparentar modernidad. En los años veinte los intentos de imitar el fascismo fuera de Italia no tuvieron demasiado éxito. Todo cambió a partir de 1933. El triunfo de Hitler convirtió al fascismo en una moda. Los jóvenes, en una Europa que estaba llena de ellos, lo veían como la ola del futuro frente a una democracia liberal que creían moribunda y el comunismo revolucionario. Esto explica la proliferación de milicias uniformadas y la retórica inflamada que proliferó en toda Europa en aquella época. Pero un grupo de países del noroeste europeo (Reino Unido, Francia, el Benelux, Escandinavia y Suiza) resistió a la tentación autoritaria. En todos ellos aparecieron movimientos fascistas o semifascistas, pero nunca superaron (salvo excepciones puntuales y breves) el 2% del voto en las elecciones. Como consecuencia fueron intrascendentes y quedaron políticamente marginados. Las razones de su fracaso eran de tipo estructural. En democracias consolidadas, sin que el nacionalismo irredentista hiciese acto de presencia, con alto nivel de vida, propiedad privada extendida y arraigada tradición parlamentaria, no existía necesidad objetiva de un nacionalismo revolucionario. Francia es el caso más interesante por su tradición política de propensión a los extremos y porque allí nacieron muchas de las ideas fascistas. En Francia aparecieron decenas de ligas, partidos y movimientos como Acción Francesa, el Fascio, las Juventudes Patriotas, las Cruces de Fuego, los Francistas y un largo etcétera. El más exitoso fue el Partido Social Francés de François de La Rocque, que aseguraba tener casi un millón de afiliados, pero nunca llegó a ser un partido propiamente fascista. El Partido Popular Francés de Jacques Doriot, un antiguo dirigente comunista, fue el más profascista y con mayor base obrera, pero tampoco logró despegar. La Tercera República, a pesar de sus periódicas crisis, se mostró muy resistente . En Bélgica apareció el rexismo de Leon Degrelle que empezó bien pero luego perdió atractivo. En los Países Bajos el Movimiento Nacional Socialista de Anton Mussert despertó mucha atención, pero luego decayó. En el Reino Unido la Unión Británica de Fascistas de Oswald Mosley nunca pasó de la irrelevancia. Irlanda tuvo unos efímeros “camisas azules”, Escandinavia y Suiza, docenas de grupúsculos insignificantes. El fascismo necesitó un terreno abonado por derrota en la guerra y su corolario de humillación, crisis y sistemas democráticos débiles y poco legitimados. Allá donde no se dieron esas condiciones el fascismo quedó reducido a a una ruidosa curiosidad que vivía en los márgenes. Cuando estalló la guerra en 1939 incluso esas minorías perdieron todo atractivo y los movimientos se disolvieron o fueron prohibidos. El fascismo, que a mediados de la década preludiaba el futuro, resultó ser un fenómeno muy coyuntural ligado a una crisis concreta. Sin ese combustible no podía prosperar. En El ContraSello: 0:00 Introducción 36:02 “Contra el pesimismo”… https://amzn.to/4m1RX2R 1:24:47 Álvar Núnez Cabeza de Vaca Bibliografía: - "Excombatientes y fascismo en la Europa de entreguerras" de Ángel Alcalde - https://amzn.to/4py51yO - "Modernismo y fascismo" de Roger Griffin - https://amzn.to/4oYFcIs - "El fascismo" de Stanley G. Payne - https://amzn.to/43R5JiC - "Fascism: A History" de Roger Eatwell - https://amzn.to/485TVLR · Canal de Telegram: https://t.me/lacontracronica · “Contra el pesimismo”… https://amzn.to/4m1RX2R · “Hispanos. Breve historia de los pueblos de habla hispana”… https://amzn.to/428js1G · “La ContraHistoria del comunismo”… https://amzn.to/39QP2KE · “La ContraHistoria de España. Auge, caída y vuelta a empezar de un país en 28 episodios”… https://amzn.to/3kXcZ6i · “Contra la Revolución Francesa”… https://amzn.to/4aF0LpZ · “Lutero, Calvino y Trento, la Reforma que no fue”… https://amzn.to/3shKOlK Apoya La Contra en: · Patreon... https://www.patreon.com/diazvillanueva · iVoox... https://www.ivoox.com/podcast-contracronica_sq_f1267769_1.html · Paypal... https://www.paypal.me/diazvillanueva Sígueme en: · Web... https://diazvillanueva.com · Twitter... https://twitter.com/diazvillanueva · Facebook... https://www.facebook.com/fernandodiazvillanueva1/ · Instagram... https://www.instagram.com/diazvillanueva · Linkedin… https://www.linkedin.com/in/fernando-d%C3%ADaz-villanueva-7303865/ · Flickr... https://www.flickr.com/photos/147276463@N05/?/ · Pinterest... https://www.pinterest.com/fernandodiazvillanueva Encuentra mis libros en: · Amazon... https://www.amazon.es/Fernando-Diaz-Villanueva/e/B00J2ASBXM #FernandoDiazVillanueva #fascismo #europa Escucha el episodio completo en la app de iVoox, o descubre todo el catálogo de iVoox Originals

Más de uno
La Cultureta 12x13: Todo lo que siempre quiso saber sobre el mundo del arte (y nunca se atrevió a preguntar)

Más de uno

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 31:42


Hemos visitado la exposicion pictorica 'Raimundo de Madrazo', una retrospectiva sobre el nieto de una saga de pintores, los Madrazo, que protagonizan la historia de la pintura en Espana en el siglo XIX, pese a no ser tan conocidos como otras glorias nacionales del pincel. Fueron directores del Prado, sobresalientes retratistas y artistas muy bien pagados, tambien en Francia y Estados Unidos. Pero que distinguio a Raimundo de Madrazo en particular? Y sobre todo, como se monta una exposicion asi? Como se rastrean los cuadros, como se distingue un cuadro verdadero de uno falso? Que clausulas de confidencialidad hay que respetar? Nos conduce a traves de todos estos asuntos y detalles la propia comisaria de la exposicion, Amaya Alzaga, que lleva toda su vida profesional investigando la vida de Raimundo de Madrazo.

La Cultureta
La Cultureta 12x13: Todo lo que siempre quiso saber sobre el mundo del arte (y nunca se atrevió a preguntar)

La Cultureta

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 31:42


Hemos visitado la exposicion pictorica 'Raimundo de Madrazo', una retrospectiva sobre el nieto de una saga de pintores, los Madrazo, que protagonizan la historia de la pintura en Espana en el siglo XIX, pese a no ser tan conocidos como otras glorias nacionales del pincel. Fueron directores del Prado, sobresalientes retratistas y artistas muy bien pagados, tambien en Francia y Estados Unidos. Pero que distinguio a Raimundo de Madrazo en particular? Y sobre todo, como se monta una exposicion asi? Como se rastrean los cuadros, como se distingue un cuadro verdadero de uno falso? Que clausulas de confidencialidad hay que respetar? Nos conduce a traves de todos estos asuntos y detalles la propia comisaria de la exposicion, Amaya Alzaga, que lleva toda su vida profesional investigando la vida de Raimundo de Madrazo.

Ecommerce News Radio
Crónicas del Comercio: El ticket de la compra

Ecommerce News Radio

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 9:00


Hoy, en Crónicas del Comercio, hablamos de un pedazo de papel que revolucionó la confianza, se convirtió en arma fiscal y terminó siendo una herramienta de vigilancia comercial. Un documento tan pequeño que cabe en tu bolsillo, pero tan poderoso que cambió para siempre la relación entre el que vende y el que compra. Hablamos de: el ticket de compra y el recibo de la realidad. Piensa en las calles bulliciosas de Nueva York o Londres a finales del siglo XIX: tranvías que cruzan la ciudad, escaparates recién iluminados y multitudes entrando y saliendo de los nuevos templos del consumo. En medio de ese bullicio, algo fundamental empezaba a cambiar. El comercio se estaba profesionalizando. Los mostradores improvisados ya no bastaban y los clientes comenzaban a exigir algo nuevo: transparencia. Curiosidad (si te perdiste el episodio de la caja registradora, te lo recomiendo, porque ahí nació gran parte de esta revolución) Las primeras cajas, inventadas por James Ritty en 1879, tenían un objetivo muy claro: evitar fraudes de los propios cajeros. Pero pronto descubrieron algo más importante: a los clientes les encantaba recibir un papel que confirmara exactamente lo que habían pagado. Los primeros tickets eran simples anotaciones manuscritas o pequeños recibos impresos por registradoras mecánicas. Pero incluso en su forma más primitiva, cumplían un rol psicológico enorme: generaban confianza. Reforzaban la idea de que la compra era justa, transparente y completa. Por primera vez en la historia, cada transacción quedaba registrada. Dos copias: una para el comerciante y otra para el cliente. Ya no había que confiar a ciegas. Ahora había evidencia.

«Radio» UnPlanDivino
2/36-37) Siguientes dos mensajes (Un anónimo y Jesús escriben: Padgett ayuda a W___ - Vol. 2) | El verdadero evangelio

«Radio» UnPlanDivino

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 47:05


En este audio seguimos con la lectura y comentario del volumen 2 de recopilación de los mensajes de Padgett. La lectura de estos mensajes dura en el audio hasta el minuto 14:32, y luego hay comentarios. Esta vez vemos los siguientes dos mensajes, que son de un anónimo y de Jesús. Este anónimo, W., se lamenta de haber tenido que esperar a la transición de la muerte para darse cuenta del autoengaño y la hipocresía que hay en gran medida en nuestras vidas, así como de la falsedad de lo que estaba enseñando en torno a Dios y Jesús (era ministro en algún tipo de cristianismo, en el siglo XIX). Los mensajes que aquí leemos y comentamos fueron dados por varios desencarnados y por espíritus ya celestiales (como Jesús de Nazaret), durante unos años a partir de 1914. ─ La página con el texto y el enlace al audio, etc., es:: https://www.unplandivino.net/padgett-2-36 ─ El título de este audio es: " 2/36-37) Siguientes dos mensajes (Un anónimo y Jesús escriben: Padgett ayuda a W___ - Vol. 2) | El verdadero evangelio " ___ Los demás materiales de este estilo se pueden ver enlazados y ordenados en la página dedicada (este en concreto está en el Apartado B de los dedicados a Padgett): https://www.unplandivino.net/padgett/ ________ * https://www.divinetruth.com/sites/main/en/index.htm#download-otherdt.htm

Más Noticias
La Cultureta 12x13: Todo lo que siempre quiso saber sobre el mundo del arte (y nunca se atrevió a preguntar)

Más Noticias

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 31:43 Transcription Available


Hemos visitado la exposicion pictorica 'Raimundo de Madrazo', una retrospectiva sobre el nieto de una saga de pintores, los Madrazo, que protagonizan la historia de la pintura en Espana en el siglo XIX, pese a no ser tan conocidos como otras glorias nacionales del pincel. Fueron directores del Prado, sobresalientes retratistas y artistas muy bien pagados, tambien en Francia y Estados Unidos. Pero que distinguio a Raimundo de Madrazo en particular? Y sobre todo, como se monta una exposicion asi? Como se rastrean los cuadros, como se distingue un cuadro verdadero de uno falso? Que clausulas de confidencialidad hay que respetar? Nos conduce a traves de todos estos asuntos y detalles la propia comisaria de la exposicion, Amaya Alzaga, que lleva toda su vida profesional investigando la vida de Raimundo de Madrazo.

CLM Activa Radio
ATREVETE A PENSAR 28-11-2025 "EL HOMBRE HA NACIDO LIBRE Y SIN EMBARGO, EN TODAS PARTES VIVE ENCADENADO"

CLM Activa Radio

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 36:53


¿Qué ocurre con esa libertad radical y natural con la que todos nacemos? ¿Cómo la perdemos? ¿Qué papel juega la sociedad en todo eso? A esta pregunta y a muchas más, tratará de contestar PEPE LABAJO, profesor de filosofía con una larga y espléndida carrera, mientras expone y analiza las ideas de JEAN JACQUES ROUSSEAU, el pensador que supuso la semilla clave para posteriores movimientos sociales que surgieron en la Europa del siglo XIX, y que reivindicarán una efectiva IGUALDAD SOCIAL para todos los hombres. Porque este autor, aunque colaboró en La Enciclopedia, fue también el gran disidente de la Ilustración Francesa, pensaba que la sociedad tal y como se había organizado, había supuesto una degeneración y no un progreso para la el hombre, ya que existían desigualdades sociales fruto de la propiedad privada, y las leyes sólo protegían al rico y a su poder olvidando a los pobres, por tanto, no existía igualdad real. Era necesaria una nueva forma de organizarnos, un nuevo orden social que respetara la libertad que cada hombre poseía en estado natural, un nuevo CONTRATO SOCIAL cuya expresión y principio rector él llamaría la VOLUNTAD GENERAL, de ella emanaría la SOBERANÍA y constituiría el fundamento de todo PODER POLÍTICO. Pepe Labajo traslada el problema al mundo actual y nos explica los distintos tipos de libertad que hoy existen: "tal vez un preso no tenga libertad externa, pero puede que tenga más libertad interna que otras personas que vivan en el mundo, entre comillas, libre". Además, "es el Poder, afirmaba Rousseau, quien quiebra nuestra libertad interna, quien nos controla, quien nos determina, no a la hora de realizar acciones, sino de decidir qué acciones debemos realizar", por eso dice este gran pensador, que "la fuerza de las armas puede ser más despótica, pero la fuerza de las ideas, es más poderosa: cuando el Poder hace creer al pueblo que es libre, pero usa las ideas para controlarlo, el resultado es mucho más eficaz". De todo esto y de mucho más, hoy nuestro profesor nos hablará. Por otra parte continuamos relatando las Meditaciones de Marco Aurelio, en esta ocasión, recorriendo apartados del Libro II y del Libro VII. Escucharemos entre otros temás a qué se parece el arte de vivir o cuál es la labor de la filosofía. Igualmente seguiremoa saltando en el tiempo y leeremos el final del segundo apartado del primer capítulo del libro "Paisajes del Pensamiento" de Martha Nussbaum. Conoceremos qué rasgos forman parte de la identidad de las emociones, entendidas como una especie de juicios de valor. Respecto a la unión entre filosofía y melodía, hoy contextualizará a nuestro autor Ángel Corpa, interpretando una versión de la canción "Para la libertad", poema de Miguel Hernández popularizado por Joan Manuel Serrat.

Fundação (FFMS) - [IN] Pertinente
EP 243 | SOCIEDADE - Entre o Estado laico e o Estado Novo: a religião em Portugal (1910-1974)

Fundação (FFMS) - [IN] Pertinente

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 42:00


Que religiões existiam em Portugal no início do séc. XX? Paulo Mendes Pinto e Hugo van der Ding exploram a evolução e contrastes da liberdade religiosa entre a I República e o Estado Novo.A I República operou uma profunda revolução política e religiosa em Portugal. Pela primeira vez, a liberdade religiosa é consagrada na Constituição e a sociedade – sobretudo a urbana – valoriza a diferença e aceita outras confissões.Neste episódio, o historiador e o comunicador debatem os efeitos desta diversidade: enquanto vários cultos e templos passam a ter expressão na esfera pública, a religião é instrumentalizada, como 'arma de arremesso' contra o passado monárquico.A dupla destaca a separação entre Igreja e Estado, promovida por Afonso Costa, e observa o contraste entre o país urbano – aberto ao que ‘é novo' -, e o Portugal rural, ancorado na tradição.Guiado pela História, o especialista analisa a influência do Estado Novo na emergência de um forte constrangimento social perante a diversidade religiosa, com o lema «Deus, Pátria e Família» a moldar a ideologia nacional.A terminar, Paulo Mendes Pinto e Hugo van der Ding debruçam-se sobre uma significativa herança religiosa do século XX: a devoção a Nossa Senhora de Fátima. Será que estamos perante um culto paralelo da Igreja Católica? Os milagres são atribuídos a Fátima ou a Deus? Poderemos falar aqui em traços de politeísmo?Não perca as respostas neste [IN]Pertinente.REFERÊNCIAS E LINKS ÚTEISMENDES PINTO, Paulo «Heranças e vivências judaicas em Portugal» MENDES PINTO, Paulo «Para uma Ciência das Religiões em Portugal»VILAÇA, Helena «Pilgrims And Pilgrimages Fatima, Santiago De Compostela And Taizé»CAVACO, Timóteo «1834: A institucionalização do protestantismo em Portugal»CAVACO, Timóteo «O contributo protestante para a construção do pluralismo e liberdade religiosa no Portugal contemporâneo (séculos XIX e XX)» BIOSPaulo Mendes Pinto  Historiador e especialista em História das Religiões, com foco na mitologia antiga e no diálogo entre tradições religiosas. Docente da Universidade Lusófona desde 1998, coordena a área de Ciência das Religiões e é atualmente diretor-geral Académico do Ensino Lusófona – Brasil. Hugo van der Ding Locutor, criativo e desenhador acidental. Criador de personagens digitais de sucesso como a «Criada Malcriada» e «Cavaca a Presidenta», autor de um dos podcasts mais ouvidos em Portugal, «Vamos Todos Morrer», também escreve para teatro e, atualmente, apresenta o programa «Duas Pessoas a Fazer Televisão», na RTP, com Martim Sousa Tavares. 

Dyskusje o Książkach
176 - Polacy w wojnie secesyjnej

Dyskusje o Książkach

Play Episode Listen Later Nov 28, 2025 66:42


W 176. odcinku podcastu „Dyskusje o książkach” gościem był dr Piotr Derengowski, doktor historii z Uniwersytetu Gdańskiego, który rozmawiał o swojej monografii pt. „Polacy w wojnie secesyjnej 1861–1865”. Książka ta stanowi rezultat blisko dwudziestoletniego zainteresowania historyka tym konfliktem, zrodzonego pod wpływem lektury pracy śp. Grzegorza Swobody pt. „Bitwa pod Gettysburgiem”. Praca dra Derengowskiego, stanowiąca rozszerzenie jego rozprawy doktorskiej, jest pierwszą od lat publikacją kompleksowo opisującą udział Polaków w amerykańskiej wojnie domowej.Obalanie Mitów i Rozproszenie PoloniiJednym z głównych celów monografii było pogłębienie i rozwinięcie wątków zainicjowanych przez wcześniejszych historyków, w tym przez Mieczysława Haimana, którego praca z 1928 roku zawierała jednak pewną mitologizację udziału Polaków. Dr Derengowski starał się „bardziej źródłowo obudować i rozszerzyć” te wątki.W książce podkreślono, że Polacy byli w USA bardzo rozproszeni i nie udało im się utworzyć czysto polskich jednostek. Można ich było znaleźć zarówno w jednostkach Unii, jak i Konfederacji, praktycznie we wszystkich stanach. Wprowadzenie tych postaci w kontekst kluczowych działań wojennych (jak śmierć oficera Konstantyna Blandowskiego na kampie Jackson, choć ostatecznie nie był on pierwszym poległym oficerem) sprawia, że historia konfliktu staje się bardziej przystępna dla polskiego czytelnika. W okresie wojny secesyjnej w USA przebywało około 12 000 Polaków lub osób polskiego pochodzenia.Wybitne Postacie Polskich UczestnikówRozmowa skupiła się na kilku kluczowych postaciach, które uosabiają złożoność polskiego zaangażowania:1.  Włodzimierz Krzyżanowski (Unia): Najbardziej znany polski uczestnik, który osiągnął stopień generalski. Bywa porównywany do Kościuszki wojny secesyjnej. Jego wspomnienia, spisane 20 lat po wojnie, są cennym, choć podkoloryzowanym, materiałem. Krzyżanowski był zaangażowany politycznie, będąc jednym z pierwszych, którzy wstąpili do partii republikańskiej. Jest jedynym polskim generałem w czasie wojny secesyjnej pochowanym na Cmentarzu Narodowym Arlington.2.  Józef Karge (Unia): Porównywany do Pułaskiego. Był oficerem, który „do samego końca wojny będzie na tej pierwszej linii”.3.  Kacper Tochman (Konfederacja): Założyciel i organizator Brygady Polskiej po stronie Konfederacji. Mimo że jego majątek został przejęty, a żona uwięziona, nigdy oficjalnie nie przeszedł na stronę Unii. Tochman został oszukany w kwestii awansu na generała, co było powodem jego rozżalenia i wycofania się z dowodzenia w 1861 roku. Do końca życia starał się bezskutecznie odzyskać środki, które zaangażował w projekt.4.  Hipolit Oladowski (Konfederacja): Pełnił niezwykle ważną funkcję głównego zbrojmistrza armii konfederackich na zachodnim teatrze działań. Jego rola w logistyce i zaopatrzeniu armii była kluczowa. Badacz do tej pory nie odnalazł jego fotografii.5.  Albert Rogal (Unia): Postać ilustrująca złożoność moralną konfliktu. Był dowódcą pułku „kolorowego” (złożonego z Afroamerykanów). Jego dziennik, pisany na bieżąco, zawiera „absolutnie skandaliczne wpisy” i pokazuje, że nie wszyscy Polacy walczący po stronie Unii byli abolicjonistami lub przejawiali szacunek dla czarnoskórych żołnierzy.Kontekst Moralny i PolitycznyRozmowa mocno podkreśliła potrzebę zrozumienia postaw ludzi w XIX wieku, bez automatycznego przenoszenia współczesnych osądów moralnych.Niewolnictwo: Podkreślono, że pogląd, iż wojna secesyjna była jedynie walką o zniesienie niewolnictwa, jest uproszczeniem. Nawet Abraham Lincoln początkowo nie zamierzał ingerować w niewolnictwo w stanach, w których ono istniało, a Proklamacja Emancypacji zniosła je tylko na terenach kontrolowanych przez Konfederację. Sprzeciw wobec zniesienia niewolnictwa był silny także na Północy, zwłaszcza wśród imigrantów (np. Irlandczyków), obawiających się konkurencji ze strony wyzwolonych niewolników.Rasizm i Imigracja: W XIX wieku kolor skóry – biały – zaczął być kojarzony z wolnością i przywilejami, zaś czarny z niewolnictwem. Amerykanie byli negatywnie nastawieni nie tylko do Afroamerykanów, ale do wszystkich „innych ludzi”, w tym katolików, Niemców i Irlandczyków. Imigranci z Europy, zwłaszcza weterani Wiosny Ludów (1848), wnosili do armii amerykańskiej (która na początku wojny liczyła zaledwie 16 000 ludzi) cenne doświadczenie wojskowe.Logistyka, Medycyna i ŹródłaRozmówcy zwrócili uwagę na istotę służb pomocniczych, takich jak zbrojmistrz Oladowski czy kartograf Wilhelm Kosak, których rola jest często pomijana w historii wojen. Stan medycyny był zły – większość żołnierzy ginęła z powodu chorób, a nie ran. Zauważono jednak postęp, np. w postaci wprowadzenia korpusu sanitarnego i protez.Dr Derengowski wskazał, że jego perspektywa jako historyka z zewnątrz (spoza USA) jest cenna, ponieważ pozwala analizować konflikt bez emocjonalnego obciążenia stron Północy i Południa.Aktualne Badania NaukoweDr Derengowski pracuje obecnie nad nową publikacją, która będzie dotyczyła doświadczeń żołnierzy w świetle sprawozdań głównych sądów wojskowych. Badanie skupia się na IX Korpusie Armii Potomaku (jedynym korpusie, w którym razem służyli biali, czarni i Indianie) w czasie kampanii Granta w 1864 roku, umożliwiając badania porównawcze dyskryminacji. Sprawozdania te są wyjątkowym źródłem, często jedynym śladem przeżyć niepiśmiennych żołnierzy, pokazującym ich działania w sytuacjach ekstremalnych (np. dezercje, napaści na cywilów).

Spanish Podcast
News in Slow Spanish - #872 - Easy Spanish Radio

Spanish Podcast

Play Episode Listen Later Nov 27, 2025 10:42


Comenzaremos nuestro repaso de la actualidad discutiendo la política de inmigración de Dinamarca, que muchos países europeos se están planteando adoptar. La siguiente discusión tratará sobre la prohibición de las redes sociales a los niños menores de 16 años que se está implementando en Australia. El segmento de ciencia de esta semana estará dedicado al hábito de besarse. Un grupo de biólogos de la evolución asegura que el primer beso ocurrió hace más de 16 millones de años. Y concluiremos la sección de actualidad del programa comentando el nuevo precio récord alcanzado durante una subasta de Sotheby's. Lo más destacado de la subasta fue el Retrato de Elisabeth Lederer, de Gustav Klimt, vendido por 236,4 millones de dólares. La segunda parte del episodio de hoy lo dedicaremos a la lengua y la cultura españolas. La primera conversación incluirá ejemplos del tema de gramática de la semana, el tiempo verbal Preterit Perfect - Part I. En esta conversación hablaremos de la provincia de Soria, situada en el extremo oriental de la Comunidad de Castilla-León. Esta área se ubica en la denominada España despoblada. Una de las razones de esta baja densidad de población es el clima, muy frío en invierno. Y, en nuestra última conversación, aprenderemos a usar una nueva expresión española, Seguir en sus trece. La usaremos para hablar de Unamuno, un escritor y filósofo español perteneciente a la llamada generación del 98. Nació a finales del siglo XIX y murió poco después de terminar la Guerra Civil española. Mantuvo discusiones con políticos, eclesiásticos e intelectuales de la época con una firmeza radical en sus opiniones. En todos los géneros literarios que cultivó, Unamuno nos enseñó el valor de la palabra. Otros países se plantean implementar el estricto sistema de inmigración de Dinamarca Australia introduce la primera prohibición a nivel mundial de las redes sociales a niños menores de 16 años Un grupo de biólogos de la evolución dice que el primer beso ocurrió hace más de 16 millones de años Un cuadro de Gustav Klimt marca un precio récord en una subasta de Sotheby's Soria Miguel de Unamuno

Radio Naukowe
#277 Zabór pruski - rozwój i dokręcanie śruby | prof. Przemysław Matusik

Radio Naukowe

Play Episode Listen Later Nov 27, 2025 95:53


Poznań pod panowaniem pruskiego zaborcy przeszedł przebudowę i rozwinął się z mieściny liczącej 12 tysięcy mieszkańców w 1793 roku do 150 tysięcy w roku 1918. W międzyczasie stał się twierdzą, ostoją klasy średniej i ośrodkiem polskości, która wciąż zmagała się z przytłaczającym ekonomicznie i dość atrakcyjnym żywiołem niemieckim. – Ten zewnętrzny polor był niemiecki. Jeden pomniczek Mickiewicza gdzieś tam stojący w kącie, który przypomina o tym, że to jest polskie miasto – tak opisuje Poznań na początku XX wieku prof. Przemysław Matusik, dziekan Wydziału Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.* * *Zajrzyj:https://patronite.pl/radionaukowehttps://wydawnictworn.pl/ * * *Na początku polscy mieszkańcy Poznania nie musieli wcale dotkliwie odczuwać pruskiego zaboru. W regionie działało polskie szkolnictwo ludowe, w urzędach akty prawne wydawano w dwóch językach, po polsku i po niemiecku. Do początku lat 30. XIX wieku pruscy zaborcy nie wywierali zbyt wielkiego wpływu na życie zwykłych Polaków. Sytuacja zmieniła się po powstaniu listopadowym. – Dla Prusaków wielkim rozczarowaniem było to, że poznańska elita w tak poważnym stopniu wsparła powstanie listopadowe – tłumaczy historyk. – Oni są lojalistami i oczekują, że ich poznańscy poddani, którzy złożyli przysięgę na wierność królowi pruskiemu, nie będą pakowali się w awanturę polityczną, która ich nie dotyczy. Pomysłem władz zaborczych było przekonanie do siebie najliczniejszej grupy Polaków: chłopów.Edykt uwłaszczeniowy ogłoszono tu już w 1823 roku (40 lat wcześniej niż w zaborze rosyjskim), a działania zintensyfikowano w latach 30. Uwłaszczano przede wszystkim bogatszych chłopów, a jednocześnie wpływano na strukturę narodowościową w samym Poznaniu: w latach 30. stopniowo usuwa się Polaków ze średnich i wyższych szczebli urzędniczych. A Poznań urzędami stoi: w mieście nie było dużych zakładów przemysłowych (porównywalnych np. z łódzkimi), przeważał sektor usługowy, dużo było drobnych kupców, rzemieślników. Mimo to żywioł polski coraz mocniej do miasta przenikał. Im mocniej Prusacy dokręcali śrubę, z tym większym oporem się spotykali. W odcinku usłyszycie też, dlaczego to właśnie w Poznaniu niższe warstwy społeczne miały o wiele większe możliwości awansu niż gdzie indziej, jaki wpływ wywarła na Poznań decyzja o przekształceniu miasta w twierdzę i co się stało, kiedy władze pruskie zabroniły używać języka polskiego w szkołach. Odcinek powstał podczas XVI podróży Radia Naukowego do Poznania. Podróże są możliwe dzięki wspierającej nas społeczności Patronek i Patronów. 

Oxigênio
#206 – Traduzir a Antiguidade: memória e política nos textos greco-romanos

Oxigênio

Play Episode Listen Later Nov 27, 2025 41:07


Você já parou pra pensar quem traduz os livros que você lê e como esse trabalho molda a forma como entende o mundo? Neste episódio, Lívia Mendes e Lidia Torres irão nos conduzir em uma viagem no tempo para entendermos como os textos gregos e latinos chegam até nós. Vamos descobrir por que traduzir é sempre também interpretar, criar e disputar sentidos. Conversamos com Andrea Kouklanakis, professora permanente na Hunter College, Nova York, EUA, e Guilherme Gontijo Flores, professor da Universidade Federal do Paraná. Eles compartilharam suas trajetórias no estudo de línguas antigas, seus desafios e descobertas com o mundo da tradução e as questões políticas, históricas e estéticas que a prática e as teorias da tradução abarcam. Esse episódio faz parte do trabalho de divulgação científica que a Lívia Mendes desenvolve no Centro de Estudos Clássicos e Centro de Teoria da Filologia, vinculados ao Instituto de Estudos da Linguagem e ao Instituto de Estudos Avançados da Unicamp, financiado pelo projeto Mídia Ciência da FAPESP, a quem agradecemos pelo financiamento. O roteiro foi escrito por Lívia Mendes e a revisão é de Lidia Torres e Mayra Trinca. A edição é de Daniel Rangel. Se você gosta de literatura, história, tradução ou quer entender novas formas de aproximar o passado do presente, esse episódio é pra você. __________________________________________________________________ ROTEIRO [música, bg] Lívia: Quem traduziu o livro que você está lendo? Lívia: E se você tivesse que aprender todas as línguas dos clássicos que deseja ler? Aqueles livros escritos em russo, alemão ou qualquer outra língua diferente da sua? Lívia: E aqueles livros das literaturas que foram escritas em línguas que chamamos antigas, como o latim e o grego? Lidia: A verdade é que, na maioria das vezes, a gente não pensa muito sobre essas questões. Mas, no Brasil, boa parte dos livros que lemos, tanto literários quanto teóricos, não chegaria até a gente se não fossem os tradutores. Lidia: Essas obras, que fazem parte de todo um legado social, filosófico e cultural da nossa sociedade, só chegaram até nós por causa do trabalho cuidadoso de pesquisadores e tradutores dessas línguas, que estão tão distantes, mas ao mesmo tempo, tão próximas de nós. [música de transição] Lívia: Eu sou a Lívia Mendes. Lidia: E eu sou a Lidia Torres. Lívia: Você já conhece a gente aqui do Oxigênio e no episódio de hoje vamos explorar como traduzimos, interpretamos e recebemos textos da Antiguidade greco-romana. Lidia: E, também vamos pensar por que essas obras ainda hoje mobilizam debates políticos, culturais e estéticos. Lívia: Vem com a gente explorar o mundo da antiguidade greco-romana que segue tão presente na atualidade, especialmente por meio da tradução dos seus textos. [vinheta O2] Andrea [1:05-2:12]: Então, meu nome é Andrea Kouklanakis e, eu sou brasileira, nasci no Brasil e morei lá até 21 anos quando eu emigrei para cá. Lívia: O “cá” da Andrea é nos Estados Unidos, país que ela se mudou ainda em 1980, então faz um tempo que ela mora fora do Brasil. Mas mesmo antes de se mudar, ela já tinha uma experiência com o inglês. Andrea Kouklanakis: Quando eu vim pra cá, eu não tinha terminado faculdade ainda, eu tinha feito um ano e meio, quase dois anos na PUC de São Paulo. Ah, e mas chegou uma hora que não deu mais para arcar com a responsabilidade financeira de matrícula da PUC, de mensalidades, então eu passei um tempo trabalhando só, dei aulas de inglês numa dessas escolas assim de business, inglês pra business people e que foi até legal, porque eu era novinha, acho que eu tinha 18, 19 anos e é interessante que todo mundo era mais velho que eu, né? Os homens de negócios, as mulheres de negócio lá, mas foi uma experiência legal e que também, apesar de eu não poder estar na faculdade daquela época, é uma experiência que condiz muito com o meu trabalho com línguas desde pequena. Lívia: Essa que você ouviu é a nossa primeira entrevistada no episódio de hoje, a professora Andrea Kouklanakis. Como ela falou ali na apresentação, ela se mudou ainda jovem pros Estados Unidos. Lidia: E, como faz muito tempo que ela se comunica somente em inglês, em alguns momentos ela acaba esquecendo as palavras em português e substitui por uma palavra do inglês. Então, a conversa com a Andrea já é um início pra nossa experimentação linguística neste episódio. Andrea Kouklanakis: Eu sou professora associada da Hunter College, que faz parte da cidade universitária de Nova York, City University of New York. E eles têm vários campus e a minha home college é aqui na Hunter College, em Manhattan. Eh, eu sou agora professora permanente aqui. Lívia: A professora Andrea, que conversou com a gente por vídeo chamada lá de Nova Iorque, contou que já era interessada por línguas desde pequena. A mãe dela trabalhava na casa de uma professora de línguas, com quem ela fez as primeiras aulas. E ela aprendeu também algumas palavras da língua materna do seu pai, que é grego e mais tarde, estudou francês e russo na escola. Lidia: Mas, além de todas essas línguas, hoje ela trabalha com Latim e Grego.Como será que essas línguas antigas entraram na vida da Andrea? Andrea Kouklanakis: Então, quando eu comecei aqui na Hunter College, eu comecei a fazer latim porque, bom, quando você tem uma língua natal sua, você é isenta do requerimento de línguas, que todo mundo tem que ter um requerimento de língua estrangeira na faculdade aqui. Então, quando eu comecei aqui, eu fiquei sabendo, que eu não precisava da língua, porque eu tinha o português. Mas, eu falei: “É, mas eu peguei pensando a língua é o que eu quero, né?” Então, foi super assim por acaso, que eu tava olhando no catálogo de cursos oferecidos. Aí eu pensei: “Ah, Latim, OK. Why not?. Por que não, né? Uma língua antiga, OK. Lívia: A professora Andrea, relembrando essa escolha por cursar as disciplinas de Latim, quando chegou na Hunter College, percebeu que ela gostou bastante das aulas por um motivo afetivo e familiar com a maneira com que ela tinha aprendido a língua portuguesa aqui no Brasil, que era diferente da forma como seus colegas estadunidenses tinham aprendido o inglês, sem muita conexão com a gramática. Lidia: Ela gostava de estudar sintaxe, orações subordinadas e todas essas regras gramaticais, que são muito importantes pra quem quer estudar uma língua antiga e mais pra frente a gente vai entender bem o porquê. [som de ícone] Lívia: sintaxe, é a parte da gramática que estuda como as palavras se organizam dentro das frases pra formar sentidos. Ela explica quem é o sujeito, o que é o verbo, quais termos completam ou modificam outros, e assim por diante. [som de ícone]: Lívia: Oração subordinada é uma frase que depende de outra para ter sentido completo. Ela não “anda sozinha”: precisa da oração principal pra formar o significado total. [música de transição] Lidia: E, agora, você deve estar se perguntando, será que todo mundo que resolve estudar língua antiga faz escolhas parecidas com a da professora Andrea? Lidia: É isso que a gente perguntou pro nosso próximo entrevistado. Guilherme Gontijo: Eu sou atualmente professor de latim na UFPR, no Paraná, moro em Curitiba. Mas, eu fiz a minha graduação em letras português na UFES, na Federal do Espírito Santo. E lá quando eu tive que fazer as disciplinas obrigatórias de latim, eu tinha que escolher uma língua complementar, eu lembro que eu peguei italiano porque eu estudava francês fora da universidade e eu tinha que estudar o latim obrigatório. Estudei latim com Raimundo Carvalho. Lívia: Bom, parece que o Guilherme teve uma trajetória parecida com a da Andrea e gostar de estudar línguas é uma das premissas pra se tornar um estudioso de latim e de grego. Lidia: O professor Raimundo de Carvalho, que o Guilherme citou, foi professor de Latim da Federal do Espírito Santo. Desde a década de 80 ele escreve poesias e é um importante estudioso da língua latina. Ele quem traduziu a obra Bucólicas, do Vírgílio, um importante poeta romano, o autor da Eneida, que talvez você já deva ter ouvido falar. O professor Raimundo se aposentou recentemente, mas segue trabalhando na tradução de Metamorfoses, de outro poeta romano, o Ovídio. Lívia: O Guilherme contou o privilégio que foi ter tido a oportunidade de ser orientado de perto pelo professor Raimundo. Guilherme Gontijo: Eu lembro que eu era um aluno bastante correto, assim, eu achava muito interessante aprender latim, mas eu estudei latim pensando que ele teria algum uso linguístico pras pessoas que estudam literatura brasileira. E quando ele levou Catulo pra traduzir, eu lembro de ficar enlouquecido, assim, foi incrível e foi a primeira vez na minha vida que eu percebi que eu poderia traduzir um texto de poema como um poema. E isso foi insistivo pra mim, eu não tinha lido teoria nenhuma sobre tradução. Lívia: Um episódio sobre literatura antiga traz esses nomes diferentes, e a gente vai comentando e explicando. O Catulo, que o Guilherme citou, foi um poeta romano do século I a.C.. Ele é conhecido por escrever odes, que são poemas líricos que expressam admiração, elogio ou reflexão sobre alguém, algo ou uma ideia. A obra do Catulo é marcada pelos poemas que ele dedicou a Lésbia, figura central de muitos dos seus versos. Guilherme Gontijo: Eu fiz as duas disciplinas obrigatórias de latim, que é toda a minha formação oficial de latim, acaba aí. E passei a frequentar a casa do Raimundo Carvalho semanalmente, às vezes duas vezes por semana, passava a tarde inteira tendo aula de latim com ele, lendo poetas romanos ou prosa romana e estudava em casa e ele tirava minhas dúvidas. Então, graças à generosidade do Raimundo, eu me tornei latinista e eu não tinha ideia que eu, ainda por cima, teria ali um mestre, porque ele é poeta, é tradutor de poesia. Lidia: Essa conexão com a língua latina fez o Guilherme nunca mais abandonar a tradução. Ele disse que era uma forma natural de conseguir conciliar o seu interesse intelectual acadêmico e o lado criativo, já que desde o início da graduação ele já era um aspirante a poeta. Lívia: É importante a gente lembrar que o Guilherme tem uma vasta carreira como autor, poeta e tradutor e já vamos aproveitar pra deixar algumas dicas dos livros autorais e dos autores que ele traduziu. Lívia: Guilherme é autor dos poemas de carvão :: capim (2018), Todos os nomes que talvez tivéssemos (2020), Arcano 13 em parceria com Marcelo Ariel. Ele também escreveu o romance História de Joia (2019) e os livros de ensaios Algo infiel: corpo performance tradução (2017) em parceria com Rodrigo Gonçalves e A mulher ventriloquada: o limite da linguagem em Arquíloco (2018). Se aventurou pelo infanto-juvenil com os livros A Mancha (2020) e o Coestelário (2021), ambos em parceria com Daniel Kondo. E traduziu autores como Safo, Propércio, Catulo, Horácio, Rabelais e Whitman. Lidia: Os poetas Rabelais e Whitman são autores modernos, viveram nos séculos XVI e XIX, já os outros poetas são da antiguidade romana, aquele período aproximadamente entre o século IV a.C. e o século V d.C. Lívia: Então, o Guilherme traduz tanto textos de línguas modernas quanto de línguas antigas. E, a gente perguntou pra ele se existe alguma diferença no trabalho do tradutor quando vai traduzir um texto de uma língua moderna, que está mais próxima de nós no tempo, e quando vai traduzir do latim ou do grego, que são línguas mais distantes temporalmente. Lívia: O Guilherme falou que quando ele vai traduzir de uma língua moderna pra outra língua moderna existem duas possibilidades: traduzir diacronicamente, que é quando o tradutor escreve o texto na língua produzida como se fosse da época mesmo que ele foi escrito. E a outra possibilidade é traduzir deslocando o autor temporalmente, e fazendo a linguagem do texto conversar com a linguagem contemporânea. Lidia: Pode parecer um pouco confuso de início, mas ouve só o exemplo do Guilherme da experiência de tradução que ele teve com o Rimbaud, que é um autor francês. Guilherme Gontijo: Por exemplo, fui traduzir Rimbaud, o Rimbaud do século XIX. Quando eu vou traduzir, eu posso tentar traduzir pensando diacronicamente e aí eu vou tentar traduzir o Rimbaud pra ele parecer um poeta do século XIX em português. E aí eu vou dar essa sensação de espaço temporal pro leitor contemporâneo agora. É, o Guilherme de Almeida fez um experimento genial assim, traduzindo o poeta francês François Villon para uma espécie de pastiche de galego-português, botando a linha temporal de modo que é isso, Villon é difícil para um francês ler hoje, que a língua francesa já sofreu tanta alteração que muitas vezes eles leem numa espécie de edição bilíngue, francês antigo, francês moderno. A gente também tem um pouco essa dificuldade com o galego-português, que é a língua literária da Península ali pra gente, né? Ah, então essa é uma abordagem. Outra abordagem, eu acho que a gente faz com muito menos frequência, é tentar deslocar a relação da temporalidade, ou seja, traduzir Rimbaud, não para produzir um equivalente do Rimbaud, século XIX no Brasil, mas pra talvez criar o efeito que ele poderia criar nos seus contemporâneos imediatos. Lívia: Ou seja, a ideia aqui seria escrever um texto da maneira como se escreve hoje em dia, meio que transpondo a história no tempo. Lidia: Pra quem não conhece, fica aqui mais uma dica de leitura: o poeta francês Arthur Rimbaud, que o Guilherme citou, viveu entre 1854 e 1891 e escreveu quase toda sua obra ainda adolescente. Ele renovou a poesia moderna com imagens ousadas, experimentação formal e uma vida marcada pela rebeldia. Abandonou a literatura muito jovem e passou o resto da vida viajando e trabalhando na África. Lívia: Mas, e pra traduzir da língua antiga, será que esse dois caminhos também são possíveis? Guilherme Gontijo: Quando eu vou traduzir do latim, por exemplo, eu não tenho esse equivalente. Não existe o português equivalente de Propércio. O português equivalente de Propércio como língua literária é o próprio latim. Lívia: Ou seja, o que o Guilherme quis dizer é que não existe uma possibilidade de traduzir um texto latino como ele soava na antiguidade, porque o latim é a língua que originou as línguas modernas latinas, e a língua portuguesa é uma delas, junto com o espanhol, o francês e o italiano. Lidia: Mas, o que pode acontecer é uma classicização dos textos antigos e o Guilherme enfatizou que acontece muito nas traduções que a gente tem disponível do latim pro português. A classicização, nesses casos, é traduzir os textos da antiguidade com o português do século XVIII ou XIX, transformando esses textos em clássicos também pra nós. Guilherme Gontijo:Curiosamente, a gente, quando estuda os clássicos, a gente sempre fala: “Não, mas isso é moderno demais. Será que ele falaria assim?” Acho curioso, quando, na verdade, a gente vendo que os clássicos tão falando sobre literatura, eles parecem não ter esses pudores. Aliás, eles são bem menos arqueológicos ou museológicos do que nós. Eles derrubavam um templo e botavam outro templo em cima sem pensar duas vezes enquanto nós temos muito mais pudores. Então, a minha abordagem atual de traduzir os clássicos é muito tentar usar as possibilidades do português brasileiro, isso é muito marcado pra mim, uma das variedades do português brasileiro, que é a minha, né? De modo ativo. Lívia: Só pra dar um exemplo do que faz a língua soar clássica, seria o uso do pronome “tu” ao invés de “você”, ou, os pronomes oblíquos como “eu te disse” ou “eu te amo”, porque ninguém fala “eu lhe amo” no dia a dia. Lidia: E esse é justamente o ponto quando a gente fala de tradução do texto antigo. Eles não vão ter um equivalente, e a gente não tem como traduzir por algo da mesma época. Guilherme Gontijo: Então, a gente precisa fazer um exercício especulativo, experimental, pra imaginar os possíveis efeitos daqueles textos no seu mundo de partida, né? A gente nunca vai saber o sabor exato de um texto grego ou romano, porque por mais que a gente tenha dicionário e gramática, a gente não tem o afeto, aquele afeto minucioso da língua que a gente tem na nossa. Lívia: Essas questões de escolhas de tradução, que podem aproximar ou afastar a língua da qual vai se traduzir pra língua que será traduzida se aproximam das questões sociais e políticas que são intrínsecas à linguagem. [música de transição] Lidia: Assim como qualquer outro texto, os escritos em latim ou grego nunca serão neutros. Mesmo fazendo parte de um mundo tão distante da gente, eles reproduzem projetos políticos e identitários tanto da antiguidade quanto dos atuais. Andrea Kouklanakis: Eu acho que esse aspecto político e histórico dos estudos clássicos é interessante porque é uma coisa quando você tá fazendo faculdade, quando eu fiz pelo menos, a gente não tinha muita ideia, né? Você tava completamente sempre perdida no nível microscópico da gramática, né? De tentar a tradução, essas coisas, você tá só, completamente submersa nos seus livros, no seu trabalho de aula em aula, tentando sobreviver ao Cícero. Lívia: Como a Andrea explicou, os estudos que chamamos de filológicos, soam como uma ciência objetiva. Eles tentam achar a gênese de um texto correto, como uma origem e acabam transformando os estudos clássicos em um modelo de programa de império ou de colonização. Andrea Kouklanakis: Então, por exemplo, agora quando eu dou aula sobre o legado dos estudos clássicos na América Latina Agora eu sei disso, então com os meus alunos a gente lê vários textos primários, né, e secundários, que envolvem discurso de construção de nação, de construção de império, de construção do outro, que são tecidos com os discursos clássicos, né, que é essa constante volta a Atenas, a Roma, é, o prestígio dos estudos clássicos, né? Então, a minha pesquisa se desenvolveu nesse sentido de como que esses latino afro brasileiros, esses escritores de várias áreas, como que eles lidaram na evolução intelectual deles, na história intelectual deles, como que eles lidaram com um ramo de conhecimento que é o centro do prestígio. Eles mesmo incorporando a falta de prestígio completa. O próprio corpo deles significa ausência total de prestígio e como que eles então interagem com uma área que é o centro do prestígio, sabe? Lidia: Então, como você percebeu, a Andrea investiga como os escritores afro-latino-americanos negociaram essa tradição clássica, símbolo máximo de prestígio, com suas histórias incorporadas a um lugar sem prestígio, marcadas em seus corpos pelo tom de pele. Lívia: Esse exercício que a professora Andrea tem feito com seus alunos na Hunter College tem sido uma prática cada vez mais presente nos Estudos Clássicos da América Latina e aqui no Brasil. É um exercício de colocar um olhar crítico pro mundo antigo e não apenas como uma forma de simplesmente celebrar uma antiguidade hierarquicamente superior a nós e a nossa história. Lidia: Nesse ponto, é importante a gente pontuar que a professora Andrea fala de um lugar muito particular, porque ela é uma mulher negra, brasileira, atuando em uma universidade nos Estados Unidos e em uma área de estudos historicamente tradicional. Lívia: Ela relatou pra gente um pouco da sua experiência como uma das primeiras mulheres negras a se doutorar em Estudos Clássicos em Harvard. Andrea Kouklanakis: Eu também não queria deixar de dizer que, politicamente, o meu entendimento como classista foi mais ou menos imposto de fora pra mim, sobre mim como uma mulher de cor nos estudos clássicos, porque eu estava exatamente na década de final de 90, meio final de 90, quando eu comecei a fazer os estudos clássicos na Harvard e foi coincidentemente ali quando também saiu, acho que o segundo ou terceiro volume do Black Athena, do Bernal. E, infelizmente, então, coincidiu com eu estar lá, né? Fazendo o meu doutorado nessa época. E na época existiam esses chat rooms, você podia entrar no computador e é uma coisa estranha, as pessoas interagiam ali, né? O nível de antipatia e posso até dizer ódio mesmo que muitas pessoas expressavam pela ideia de que poderia existir uma conexão entre a Grécia e a África, sabe? A mera ideia. Era uma coisa tão forte sabe, eu não tinha a experiência ou a preparação psicológica de receber esse tipo de resposta que era com tantos ânimos, sabe? Lidia: Com esse relato, a professora Andrea revelou pra gente como o preconceito com a população negra é tão explícita nos Estados Unidos e como ela, mesmo tendo passado a infância e a adolescência no Brasil, sentiu mais os impactos disso por lá. Lívia: Mas, fora o preconceito racial, historicamente construído pelas nossas raízes de colonização e escravização da população negra, como estudiosa de Estudos Clássicos, foi nessa época que a Andrea percebeu que existia esse tipo de discussão e que ainda não estava sendo apresentada pra ela na faculdade. Andrea Kouklanakis: Depois que eu me formei, eu entrei em contato com a mulher que era diretora de admissão de alunos e ela confirmou pra mim que é eu acho que eu sou a primeira pessoa de cor a ter um doutorado da Harvard nos Estudos Clássicos. E eu acho que mesmo que eu não seja a primeira pessoa de cor fazendo doutorado lá, provavelmente eu sou a primeira mulher de cor. Lidia: Vamos destacar agora, alguns pontos significativos do relato da professora Andrea. [som de ícone] Lívia: O livro que ela citou é o Black Athena, do estudioso de história política Martin Bernal. A teoria criada pelo autor afirmava que a civilização clássica grega na realidade se originou de culturas da região do Crescente Fértil, Egito, Fenícia e Mesopotâmia, ao invés de ter surgido de forma completamente independente, como tradicionalmente é colocado pelos historiadores germânicos. [som de ícone] Lívia: Ao propor uma hipótese alternativa sobre as origens da Grécia antiga e da civilização clássica, o livro fomentou discussões relevantes nos estudos da área, gerando controvérsias científicas, ideológicas e raciais. [som de ícone] Lidia: Em contrapartida às concepções racistas vinda de pesquisadores, historiadores e classicistas conservadores, a professora Andrea citou também um aluno negro de Harvard, o historiador e classicista Frank Snowden Jr.. [som de ícone] Lívia: Entre seus diversos estudos sobre a relação de brancos e negros na antiguidade, está o livro Before Color Prejudice: The Ancient View of Black, em português, Antes do Preconceito Racial: A Visão Antiga dos Negros. Um aprofundamento de suas investigações sobre as relações entre africanos e as civilizações clássicas de Roma e da Grécia e demonstra que os antigos não discriminavam os negros por causa de sua cor. [som de ícone] Lidia: O livro lança luz pra um debate importantíssimo, que é a diferença de atitudes dos brancos em relação aos negros nas sociedades antigas e modernas, além de observar que muitas das representações artísticas desses povos se assemelham aos afro-americanos da atualidade. Andrea Kouklanakis: Mas, então é isso, então essa coisa política é uma coisa que foi imposta, mas a imposição foi até legal porque aí me levou a conhecer e descobrir e pesquisar essa área inteira, que agora é uma coisa que eu me dedico muito, que é olhar qual que é a implicação dos estudos clássicos na política, na raça, na história e continuando dando as minhas aulas e traduzindo, fazendo tradução, eu adoro tradução, então, esse aspecto do estudo clássico, eu sempre gostei. [música de transição] Lívia: O Guilherme também falou pra gente sobre essa questão política e histórica dos Estudos Clássicos, de que ficar olhando pro passado como objeto desvinculado, nos impede de poder articular essas discussões com a política do presente. Guilherme Gontijo: E acho que o resultado quando a gente faz isso é muitas vezes colocar os clássicos como defensores do status quo, que é o que o um certo império brasileiro fez no período de Dom Pedro, é o que Mussolini fez também. Quer dizer, vira propaganda de estado. Lidia: Mas, ao contrário, quando a gente usa os clássicos pra pensar as angústias do presente, a gente percebe que é uma área de estudos que pode ser super relevante e super viva pra qualquer conversa do presente. Lívia: E, na tradução e na recepção desses textos antigos, como será que essas questões aparecem? O Guilherme deu um exemplo pra gente, de uma tradução que ele fez do poeta romano Horácio. [som de ícone] Lidia: Horácio foi um poeta romano do século I a.C., famoso por escrever poesias nos formatos de Odes, Sátiras e Epístolas, e defendia a ideia do “justo meio” — evitar excessos e buscar a medida certa na vida. Guilherme Gontijo: Tô lembrando aqui de uma ode de Horácio, acho que esse exemplo vai ser bom. Em que ele termina o poema oferecendo um vai matar um cabrito pra uma fonte, vai oferendar um cabrito para uma fonte. E quando eu tava traduzindo, vários comentadores lembravam de como essa imagem chocou violentamente o século XIX na recepção. Os comentadores sempre assim: “Como assim, Horácio, um homem tão refinado vai fazer um ato tão brutal, tão irracional?” Quer dizer, isso diz muito mais sobre a recepção do XIX e do começo do XX, do que sobre Horácio. Porque, assim, é óbvio que Horácio sacrificaria um cabrito para uma fonte. E nisso, ele não está escapando em nada do resto da sua cultura. Agora, é curioso como, por exemplo, o nosso modelo estatal coloca a área de clássicas no centro, por exemplo, dos cursos de Letras, mas acha que práticas do Candomblé, que são análogas, por exemplo, você pode oferecer animais para divindades ou mesmo para águas, seriam práticas não não não racionais ou não razoáveis ou sujas ou qualquer coisa do tipo, como quiserem. Né? Então, eu acho que a gente pode e esse é o nosso lugar, talvez seja nossa missão mesmo. Lívia: Como o Guilherme explicou, nós no Brasil e na América Latina temos influência do Atlântico Negro, das línguas bantas, do candomblé, da umbanda e temos um aporte, tanto teórico quanto afetivo, pra pensar os clássicos, a partir dessas tradições tão próximas, que a própria tradição europeia tem que fazer um esforço gigantesco pra chegar perto, enquanto pra gente é natural. Lidia: E não podemos nos esquecer também da nossa convivência com várias etnias indígenas, que possuem comparações muito fortes entre essas culturas. Guilherme Gontijo: Eu diria, eu entendo muito melhor o sentido de um hino arcaico, grego, ouvindo uma cantiga de terreiro no Brasil, do que só comparando com literatura. Eu acho que é relevante para a área de clássicas, não é uma mera curiosidade, sabe? Então, eu tenho cada vez mais lido gregos e romanos à luz da antropologia moderna, contemporaneíssima, sabe? Eu acho que muitos frutos aparecem de modo mais exemplar ou mais óbvio quando a gente faz essa comparação, porque a gente aí tira de fato os clássicos do lugar de clássicos que lhes é dado. [música de transição] Lívia: Pra além dessas discussões teóricas e políticas, a tradução é também um ato estético e existem algumas formas de repensar a presença da poesia antiga no mundo contemporâneo a partir de uma estética aplicada na linguagem e nos modos de traduzir. Lidia: No caso do Guilherme, ele vem trabalhando há um tempo com a tradução como performance. Guilherme Gontijo: E aí eu pensei: “Não, eu poderia traduzir Horácio para cantar”. Eu vou aprender a cantar esses metros antigos e vou cantar a tradução na mesmíssima melodia. Quer dizer, ao invés de eu pensar em metro no sentido do papel, eu vou pensar em metro no sentido de uma vocalidade. E foi isso que eu fiz. Foi o meu o meu doutorado, isso acabou rendendo a tradução de Safo. Lívia: Além das traduções publicadas em livros e artigos, o Guilherme também coloca essas performances na rua com o grupo Pecora Loca, que desde 2015 se propõe a fazer performances de poemas antigos, medievais e, às vezes, modernos, como um modo de ação poética. Lidia: Inclusive a trilha sonora que você ouviu ali no início deste trecho é uma das performances realizada pelo grupo, nesse caso do poema da Ode 34 de Horácio, com tradução do próprio Guilherme e música de Guilherme Bernardes, que o grupo gentilmente nos passou. Guilherme Gontijo: Isso pra mim foi um aprendizado teórico também muito grande, porque você percebe que um poema vocal, ele demanda pra valorizar a sua ou valorar a sua qualidade, também a performance. Quer dizer, o poema não é só um texto no papel, mas ele depende de quem canta, como canta, qual instrumento canta. Lívia: O Guilherme explicou que no início eles usavam instrumentos antigos como tímpano, címbalo, lira e até uma espécie de aulos. Mas, como, na verdade, não temos informações precisas sobre como era a musicalidade antiga, eles resolveram afirmar o anacronismo e a forma síncrona de poesia e performance, e, atualmente, incorporaram instrumentos modernos ao grupo como a guitarra elétrica, o baixo elétrico, o teclado e a bateria. Guilherme Gontijo: Então, a gente tem feito isso e eu acho que tem um gesto político, porque é muito curioso que a gente vai tocar num bar e às vezes tem alguém desavisado e gosta de Anacreonte. Olha, caramba, adorei Anacreonte. É, é, e ela percebe que Anacreonte, ela ouviu a letra e a letra é basicamente: “Traga um vinho para mim que eu quero encher a cara”. Então ela percebe que poesia antiga não é algo elevado, para poucos eleitos capazes de depreender a profundidade do saber grego. Ó, Anacreonte é poema de farra. Lidia: A partir da performance as pessoas se sentem autorizadas a tomar posse dessa herança cultural e a se relacionar com ela. O que cria uma forma de divulgar e difundir os Estudos Clássicos a partir de uma relação íntima, que é a linguagem musical. Guilherme Gontijo: E a experiência mais forte que eu tive nisso, ela é do passado e foi com o Guilherme Bernardes. Lembro que dei uma aula e mostrei a melodia do Carpe Diem, do Horácio. Da Ode. E tava lá mostrando o poema, sendo bem técnico ali, como é que explica o metro, como é que põe uma melodia, etc, etc. E uns três dias depois ele me mandou uma gravação que ele fez no Garage Band, totalmente sintética. De uma versão só instrumental, quer dizer, o que ele mais curtiu foi a melodia. E a gente às vezes esquece disso, quer dizer, um aspecto da poesia arcaica ou da poesia oral antiga romana é que alguém poderia adorar a melodia e nem prestar tanta atenção na letra. E que continuariam dizendo: “É um grande poeta”. Eu senti uma glória quando eu pensei: “Caraca, um asclepiadeu maior tocou uma pessoa como melodia”. A pessoa nem se preocupou tanto que é o poema do Carpe Diem, mas a melodia do asclepiadeu maior. [som de ícone] Lívia: Só por curiosidade, “asclepiadeu maior” é um tipo de verso poético greco-latino composto por um espondeu, dois coriambos e um iambo. Você não precisa saber como funcionam esses versos na teoria. Essa forma poética foi criada pelo poeta lírico grego Asclepíades de Samos, que viveu no século III a.C., por isso o nome, o mais importante é que foi o verso utilizado por Horácio em muitas de suas odes. [música de transição] Lidia: Agora, já encaminhando para o final do nosso episódio, não podemos ir embora sem falar sobre o trabalho de recepção e tradução realizado pela professora Andrea, lá na Hunter College, nos EUA. Lívia: Além do seu projeto sobre a presença dos clássicos nas obras de escritores afro-latino-americanos, com foco especial no Brasil, de autores como Lima Barreto, Luís Gama, Juliano Moreira e Auta de Sousa. A professora também publicou o livro Reis Imperfeitos: Pretendentes na Odisseia, Poética da Culpa e Sátira Irlandesa, pela Harvard University Press, em 2023, e as suas pesquisas abarcam a poesia homérica, a poética comparada e as teorias da tradução. Lidia: A professora Andrea faz um exercício muito importante de tradução de autores negros brasileiros pro inglês, não somente das obras literárias, mas também de seus pensamentos teóricos, pra que esses pensamentos sejam conhecidos fora do Brasil e alcance um público maior. Lívia: E é muito interessante como a relação com os estudos da tradução pra professora Andrea também tocam em um lugar muito íntimo e pessoal, assim como foi pro Guilherme nas suas traduções em performances. Lidia: E ela contou pra gente um pouco dessa história. Andrea Kouklanakis: Antes de falar da língua, é eu vou falar que, quando eu vejo a biografia deles, especialmente quando eu passei bastante tempo com o Luiz Gama. O que eu achei incrível é o nível de familiaridade de entendimento que eu tive da vida corriqueira deles. Por exemplo, Cruz e Souza, né? A família dele morava no fundo lá da casa, né? Esse tipo de coisa assim. O Luiz Gama também quando ele fala do aluno lá que estava na casa quando ele foi escravizado por um tempo, quando ele era criança, o cara que escravizou ele tinha basicamente uma pensão pra estudantes, que estavam fazendo advocacia, essas coisas, então na casa tinham residentes e um deles ensinou ele a ler, a escrever. O que eu achei interessantíssimo é que eu estou há 100 anos separada desse povo, mas a dinâmica social foi completamente familiar pra mim, né? A minha mãe, como eu te falei, ela sempre foi empregada doméstica, ela já se aposentou há muito tempo, mas a vida dela toda inteira ela trabalhou como empregada doméstica. E pra mim foi muito interessante ver como que as coisas não tinham mudado muito entre a infância de alguém como Cruz e Souza e a minha infância, né? Obviamente ninguém me adotou, nada disso, mas eu passei muito tempo dentro da casa de família. que era gente que tinha muito interesse em ajudar a gente, em dar, como se diz, a scholarship, né? O lugar que a minha mãe trabalhou mais tempo assim, continuamente por 10 anos, foi, aliás, na casa do ex-reitor da USP, na década de 70 e 80, o Dr. Orlando Marques de Paiva. Lívia: Ao contar essa história tão íntima, a Andrea explicou como ela tenta passar essa coincidência de vivências, separada por cem anos ou mais no tempo, mas que, apesar de todo avanço na luta contra desigualdades raciais, ainda hoje refletem na sua memória e ainda são muito estáticas. Lidia: Essa memória reflete na linguagem, porque, como ela explicou, esses autores utilizam muitas palavras que a gente não usa mais, porque são palavras lá do século XVIII e XIX, mas o contexto chega pra ela de uma forma muito íntima e ainda viva, por ela ter vivenciado essas questões. Andrea Kouklanakis: Eu não sou poeta, mas eu tô dando uma de poeta, sabe? E quando eu percebo que tem algum estilo assim, a Auta de vez em quando tem um certo estilo assim, ambrósia, não sei do quê, sabe? Eu sei que ela está querendo dizer perfume, não sei o quê, eu não vou mudar, especialmente palavras, porque eu também estou vindo da minha perspectiva é de quem sabe grego e latim, eu também estou interessada em palavras que são em português, mas são gregas. Então, eu preservo, sabe? Lívia: Então, pra Andrea, no seu trabalho tradutório ela procura mesclar essas duas questões, a sua relação íntima com os textos e também a sua formação como classicista, que pensa a etimologia das palavras e convive com essa multiplicidade de línguas e culturas, caminhando entre o grego, o latim, o inglês e o português. [música de transição] [bg] Lidia: Ao ouvir nossos convidados de hoje, a Andrea Koclanakis e o Guilherme Gontijo Flores, percebemos que traduzir textos clássicos é muito mais do que passar palavras de uma língua pra outra. É atravessar disputas políticas, revisitar o passado com olhos do presente, reconstruir memórias coloniais e imaginar novos modos de convivência com as tradições antigas. Lívia: A tradução é pesquisa, criação, crítica e também pode ser transformação. Agradecemos aos entrevistados e a você que nos acompanhou até aqui! [música de transição] [créditos] Livia: O roteiro desse episódio foi escrito por mim, Lívia Mendes, que também fiz a locução junto com a Lidia Torres. Lidia: A revisão foi feita por mim, Lidia Torres e pela Mayra Trinca. Lidia: Esse episódio faz parte do trabalho de divulgação científica que a Lívia Mendes desenvolve no Centro de Estudos Clássicos e Centro de Teoria da Filologia, vinculados ao Instituto de Estudos da Linguagem e ao Instituto de Estudos Avançados da Unicamp, financiado pelo projeto Mídia Ciência da FAPESP, a quem agradecemos pelo financiamento. Lívia: Os trabalhos técnicos são de Daniel Rangel. A trilha sonora é de Kevin MacLeod e também gentilmente cedida pelo grupo Pecora Loca. A vinheta do Oxigênio foi produzida pelo Elias Mendez. Lidia: O Oxigênio conta com apoio da Secretaria Executiva de Comunicação da Unicamp. Você encontra a gente no site oxigenio.comciencia.br, no Instagram e no Facebook, basta procurar por Oxigênio Podcast. Lívia: Pra quem chegou até aqui, tomara que você tenha curtido passear pelo mundo da antiguidade greco-romana e entender um pouco de como os textos antigos chegam até nós pela recepção e tradução. Você pode deixar um comentário, na sua plataforma de áudio favorita, contando o que achou. A gente vai adorar te ver por lá! Até mais e nos encontramos no próximo episódio. [vinheta final]

Milenio Opinión
Carlos Tello. Los malos de la historia: Maximiliano

Milenio Opinión

Play Episode Listen Later Nov 27, 2025 4:02


El historiador Will Fowler, experto en la historia de México del siglo XIX, publicó la biografía del emperador Maximiliano para la colección Los malos de la historia de la editorial Planeta

Oscura Mente
EP 51. Madame LaLaurie: La Mansión del Horror en Nueva Orleans

Oscura Mente

Play Episode Listen Later Nov 26, 2025 22:20


¿Qué ocultaba realmente Delphine LaLaurie detrás de las paredes de su mansión en Nueva Orleans? En este episodio de Oscura Mente, abrimos las puertas del 1140 de Royal Street para descubrir una de las historias más macabras del siglo XIX.Viajamos al año 1834, cuando un incendio reveló el secreto mejor guardado de la alta sociedad de Luisiana. Exploramos la vida de la "Sádica de Nueva Orleans", los terribles actos de tortura y esclavitud cometidos en su ático, y cómo logró escapar de la justicia.Además, analizamos:La psicología detrás de la asesina en serie más infame del Barrio Francés.Las leyendas de fantasmas y actividad paranormal que rodean a la mansión hoy en día.Si te gusta el True Crime, la historia oscura y los relatos de terror real, este episodio es para ti.

WYWIADOWCY
Dr Mateusz Piątkowski – „Po co Trumpowi Wenezuela?” – #116

WYWIADOWCY

Play Episode Listen Later Nov 26, 2025 95:48


Dr Mateusz Piątkowski, ekspert prawa konfliktów zbrojnych, zastanawia się, czy amerykańska interwencja lotnicza w Wenezueli wystarczy do obalenia reżimu Nicolasa Maduro. Czy taka operacja bez wsparcia sił lądowych ma w ogóle szanse powodzenia? Nasz gość stara się także odpowiedzieć na pytanie z jakiego powodu Donaldowi Trumpowi potrzebna jest dzisiaj Wenezuela. Czy w tym konflikcie naprawdę chodzi tylko o ropę? Ponadto dr Piątkowski obszernie przedstawia historyczne tło stosunków amerykańsko-wenezuelskich. Zgodnie z duchem doktryny Monroe Waszyngton już od XIX wieku traktował Morze Karaibskie oraz Amerykę Środkową i Południową jako obszar swoich wpływów, co rodziło liczne konsekwencje także dla Wenezueli.

Choses à Savoir
Pourquoi dit-on un “fiasco” et un “chauffeur” ?

Choses à Savoir

Play Episode Listen Later Nov 25, 2025 2:13


Pourquoi un fiasco ?Le mot fiasco ne vient ni du théâtre français ni de la politique contemporaine, mais… de l'italien, et plus précisément de fare fiasco, qui signifie littéralement : « faire bouteille ».Une expression mystérieuse, n'est-ce pas ?Au XVIIIᵉ siècle, à Venise, les comédiens ratant totalement une scène se voyaient infliger une sanction amusante : rejouer leur passage en tenant une grande bouteille — un fiasco en italien — ce qui tournait leur prestation en ridicule. L'expression fare fiasco a alors pris le sens figuré de « rater complètement », « échouer de façon lamentable ».Les Français, friands d'italianismes à cette époque (opéra, musique, théâtre), ont emprunté le mot. En français, faire fiasco devient synonyme d'échec total, puis le mot s'autonomise : un fiasco, c'est un échec retentissant. Le mot est court, sonore, et son côté exotique lui a permis de s'imposer durablement dans la langue.Pourquoi un chauffeur ?Le mot chauffeur ne vient pas d'une personne qui « conduit », mais d'une personne qui… chauffe.À l'origine, vers le XIXᵉ siècle, un chauffeur était l'ouvrier chargé d'alimenter un four, une machine à vapeur ou une locomotive. Il chauffait le moteur — littéralement. Quand les premières automobiles apparaissent, elles fonctionnent grâce à un moteur thermique complexe qui nécessite toute une série de gestes techniques. Le conducteur n'est pas un simple usager : il est celui qui fait fonctionner la mécanique, qui la « chauffe ».On parle donc naturellement du « chauffeur de voiture », c'est-à-dire l'opérateur technique de la machine. Peu à peu, alors que les moteurs deviennent plus simples, le sens du mot glisse : chauffeur ne renvoie plus à celui qui chauffe, mais à celui qui conduit un véhicule… en particulier pour quelqu'un d'autre. Hébergé par Acast. Visitez acast.com/privacy pour plus d'informations.

Le Cours de l'histoire
Jane Austen en son temps : Gentry et petites fortunes, Jane Austen raconte le pouvoir de l'argent

Le Cours de l'histoire

Play Episode Listen Later Nov 25, 2025 58:42


durée : 00:58:42 - Le Cours de l'histoire - par : Xavier Mauduit, Maïwenn Guiziou - L'argent fait-il le bonheur ? Jane Austen laisse son lectorat libre de répondre à la question, grâce aux observations de l'écrivaine sur la petite noblesse anglaise rurale, la gentry, à laquelle elle appartient par son éducation, mais sans disposer des moyens financiers. - réalisation : Thomas Beau, Laurence Millet - invités : Marie-Laure Massei-Chamayou Maîtresse de conférences en études anglophones à l'Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne, membre du Centre d'histoire du XIXᵉ siècle

Carrusel de las Artes
La Fundación Cartier estrena monumental sede de arte contemporáneo en París

Carrusel de las Artes

Play Episode Listen Later Nov 24, 2025 13:39


Transparente, modulable y cargada de historia, la nueva sede de la Fundación Cartier combina la elegancia clásica del París del siglo XIX con la audacia del diseño contemporáneo, creando un espacio hecho a la medida de su colección artística. Todos los detalles de su inauguración en Carrusel de las Artes.

Idées
La philosophe Camille Froidevaux Metterie et les théories féministes

Idées

Play Episode Listen Later Nov 23, 2025 41:57


Cette semaine, dans IDÉES, Pierre-Edouard Deldique reçoit la philosophe Camille Froidevaux-Metterie, la conceptrice d'un livre majeur intitulé sobrement : «Théories féministes». Il s'agit d'une œuvre collective de plus de cent textes écrits par des auteures et chercheuses du monde entier.   L'ouvrage se présente comme une cartographie des pensées féministes à travers les siècles toutes orientées vers le même but car «le féminisme se caractérise par un foisonnement de théories mises au service d'un projet commun : renverser l'ordre patriarcal du monde» écrit notre invitée. Durant l'émission, Camille Froidevaux-Metterie parle avec passion de quelques-uns des articles de cet ouvrage afin de nous offrir un aperçu des idées sur le féminisme. Ce livre complet n'est pas seulement un panorama historique mais une véritable source vivante qui met en lumière la richesse et la diversité des approches théoriques mais aussi des témoignages personnels car «penser en féministe, c'est penser ensemble à partir de soi». On y parle par exemple des voix féminines médiévales affirmant la liberté de penser, des luttes pour les droits civils et politiques au XIXè siècle, des années 70 du XXè et la libération des corps ainsi que la critique radicale du patriarcat et, aujourd'hui des perspectives intersectionnelles, queer et décoloniales. Cette évolution montre que le féminisme n'est pas une suite de revendications isolées, mais un projet global de réinvention du monde commun avec, au-delà de sa diversité, une pensée structurée afin de déconstruire les logiques de domination : patriarcat, exploitation économique, hiérarchies raciales et sexuelles et de proposer une émancipation universelle. Le féminisme est conçu comme une philosophie visant à transformer radicalement les rapports sociaux. Camille Froidevaux-Metterie souligne d'ailleurs au micro «la nature intrinsèquement politique du féminisme». «Théories féministes» est salué à juste titre comme une somme intellectuelle inédite, un outil indispensable à la compréhension des débats du moment sur l'égalité, les corps, les identités et les luttes sociales. Il fera date.   Programmation musicale Debout les femmes - Hymne du MLF Calle Silencio - Anne Paceo J'ai compris - Nana Benz du Togo.

Ciencia en Bicicleta
Humboldt y el paisaje tropical: Beatriz González

Ciencia en Bicicleta

Play Episode Listen Later Nov 23, 2025 51:23


Una joya sonora para este domingo. Oye en Spotify, o en tu plataforma favorita de podcast, esta conversación en Explora de la artista Beatriz GONZÁLEZ con la investigadora NATALIA GUTIÉRREZ. Descubre los aportes de Humboldt y Caldas a la biogeografía de las plantas, la historia de su ambiciosa obra Cosmos que pretendía compilar todos los conocimientos de su época y una aproximación desde el arte. En esta charla, la gran pintora e historiadora Beatriz González Aranda repasará la estética humboldtiana del paisaje, con un análisis de Humboldt y el paisaje colombiano del siglo XIX, los apuntes del viajero, las versiones elaboradas luego por destacados pintores y grabadores, la presencia de lo pintoresco y del paisaje heroico que Humboldt consideró importantes, más allá de la observación científica. Veremos la influencia de Humboldt entre los pintores, algunos de los cuales recibieron instrucciones directas de él o ilustraron importantes crónicas científicas para los periódicos. No te pierdas esta narración privilegiada en la que González reconstruye la red de artistas que convirtieron las observaciones de Humboldt en imágenes: desde Joseph Anton Koch y sus paisajes “heroicos”, poblados por hombres de “pocas necesidades y nobles principios”, hasta los viajeros pintores que siguieron instrucciones para representar el paso del Quindío, el Salto del Tequendama o los precipicios andinos. Invitadas: Beatriz González, pintora, historiadora y crítica de arte, de amplio reconocimiento nacional e internacional. Su obra constituye un capítulo fundamental de la historia del arte en América. Obras como los “Columbarios” del Cementerio Central, en Bogotá, subrayan su visión comprometida con la tragedia de un país en guerra. Estudió artes e hizo un curso de grabado en la Academia Van Beeldende Kunsten de Rotterdam. Como historiadora publicó los libros: Ramón Torres Méndez, entre lo pintoresco y la picaresca (1985) y Las artes plásticas en el siglo XIX, en la Gran Enciclopedia de Colombia (1993), entre otros. Natalia Gutiérrez, investigadora, maestra en Teoría e Historia de la Arquitectura y el Arte y doctora en Arte y Arquitectura.

CQFD - La 1ere
La méthode "peau à peau", Mars et des castors

CQFD - La 1ere

Play Episode Listen Later Nov 23, 2025 55:57


1) La méthode "peau à peau" avérée bénéfique pour les bébés La méthode "peau à peau", où le nouveau-né est placé contre la peau du parent, favorise le développement cognitif des bébés prématurés. Une étude française montre ses effets bénéfiques à long terme, soulignant l'importance de cette pratique dans les maternités pour soutenir le développement neurocognitif. 2) L'exploration de Mars depuis la Terre Depuis le 6 août 2012, l'astromobile Curiosity explore Mars, en 2021, Perseverance lʹa rejoint.  À 600 millions de kilomètres de la Terre, ces laboratoires mobiles ne sont pas autonomes : chaque jour, des équipes sur Terre leur envoient des instructions précises.  Ces ordres, codés et planifiés, sont transmis après validation par la NASA et le CNES à Toulouse. 3) Les castors favorisent la présence de chauves-souris Le castor, exterminé en Europe au XIXᵉ siècle, a été réintroduit et compte aujourdʹhui 1,4 million dʹindividus, dont 4900 en Suisse.  Une étude du WSL et de lʹEawag a montré que ses barrages favorisent la présence des chauves-souris, notamment les espèces menacées, en augmentant la disponibilité dʹinsectes et la présence dʹarbres morts.  Les castors contribuent ainsi naturellement à la biodiversité et à la protection dʹespèces en danger.

Idées
La philosophe Camille Froidevaux Metterie et les théories féministes

Idées

Play Episode Listen Later Nov 23, 2025 41:57


Cette semaine, dans IDÉES, Pierre-Edouard Deldique reçoit la philosophe Camille Froidevaux-Metterie, la conceptrice d'un livre majeur intitulé sobrement : «Théories féministes». Il s'agit d'une œuvre collective de plus de cent textes écrits par des auteures et chercheuses du monde entier.   L'ouvrage se présente comme une cartographie des pensées féministes à travers les siècles toutes orientées vers le même but car «le féminisme se caractérise par un foisonnement de théories mises au service d'un projet commun : renverser l'ordre patriarcal du monde» écrit notre invitée. Durant l'émission, Camille Froidevaux-Metterie parle avec passion de quelques-uns des articles de cet ouvrage afin de nous offrir un aperçu des idées sur le féminisme. Ce livre complet n'est pas seulement un panorama historique mais une véritable source vivante qui met en lumière la richesse et la diversité des approches théoriques mais aussi des témoignages personnels car «penser en féministe, c'est penser ensemble à partir de soi». On y parle par exemple des voix féminines médiévales affirmant la liberté de penser, des luttes pour les droits civils et politiques au XIXè siècle, des années 70 du XXè et la libération des corps ainsi que la critique radicale du patriarcat et, aujourd'hui des perspectives intersectionnelles, queer et décoloniales. Cette évolution montre que le féminisme n'est pas une suite de revendications isolées, mais un projet global de réinvention du monde commun avec, au-delà de sa diversité, une pensée structurée afin de déconstruire les logiques de domination : patriarcat, exploitation économique, hiérarchies raciales et sexuelles et de proposer une émancipation universelle. Le féminisme est conçu comme une philosophie visant à transformer radicalement les rapports sociaux. Camille Froidevaux-Metterie souligne d'ailleurs au micro «la nature intrinsèquement politique du féminisme». «Théories féministes» est salué à juste titre comme une somme intellectuelle inédite, un outil indispensable à la compréhension des débats du moment sur l'égalité, les corps, les identités et les luttes sociales. Il fera date.   Programmation musicale Debout les femmes - Hymne du MLF Calle Silencio - Anne Paceo J'ai compris - Nana Benz du Togo.

Las Reinas Podcast
Las Reinas Podcast Episodio 77 Emperatriz Eugenia

Las Reinas Podcast

Play Episode Listen Later Nov 21, 2025 62:33


Ella es conocida por ser una de las mujeres más fashionistas del siglo XIX. La última emperatriz de los franceses. Esta es la historia de Eugenia de Montijo a.k.a Emperatriz Eugenia.Sígueme en las diferentes redes sociales:X (Twitter): https://twitter.com/lasreinaspod Instagram: https://www.instagram.com/lasreinaspodcast/ Facebook: https://www.facebook.com/lasreinaspodcastTikTok: https://www.tiktok.com/@lasreinaspodcast Buy me a Coffee: https://www.buymeacoffee.com/lasreinaspod Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

linkmeup. Подкаст про IT и про людей
До нас дошло S04E04. История телетайпов и закат телеграфии

linkmeup. Подкаст про IT и про людей

Play Episode Listen Later Nov 21, 2025


Истоки телетайпов уходят в XIX век, когда изобретатели искали способы ускорить и упростить передачу сообщений на большие расстояния. Телетайпы быстро распространились по всему миру, став стандартом для деловой и дипломатической переписки. Использование телетайпов и перфолент сохранялось даже в эпоху первых компьютеров, поскольку они обеспечивали удобный и надежный способ ввода и вывода информации. Этот выпуск завершает нашу серию, посвященную двухвековой истории развития телеграфа. Оставайтесь на связи Кто мы такие: https://linkmeup.ru/about/ Пишите нам: info@linkmeup.ru Канал в телеграме: https://t.me/donasdoshlo. Приходите обсуждать и предлагать. Плейлист подкаста на Youtube Поддержите проект:

Radio León
La columna de Rafa Gallego: Luchar (21/11/2025)

Radio León

Play Episode Listen Later Nov 21, 2025 2:16


"(...) Los adolescentes viven en las redes sociales virtuales tanto como en la relación social inmediata, si no más, y el sistema educativo no está percibiendo esa disociación, aunque tome nota de ella. Se da cuenta de lo que ocurre, pero no tiene armas para luchar ni para adaptarse, sigue en el siglo XIX: pizarra, apuntes, examen (...)".

Mundo Generacional
La opera de Carmen 7/217

Mundo Generacional

Play Episode Listen Later Nov 20, 2025


El día de hoy vamos a analizar la trama de La ópera de Carmen, la obra del genio de Bizet, que se lleva a cabo en Sevilla en el siglo XIX. 235 La entrada La opera de Carmen 7/217 se publicó primero en Edwin Carcaño Guerra.

Más de uno
El gusano de los dientes

Más de uno

Play Episode Listen Later Nov 19, 2025 5:39


Traite ha retomado el tema de la semana pasada, los cepillos de dientes en la Edad Media. Este instrumento se invento en sigla en el siglo XV, y no llego a Espana hasta el siglo XIX. Su introduccion fue lenta y mala, en principio eran un trozo de madera con pelos de animal en un extremo, un criadero perfecto para bacterias y microorganismos, con el siglo XIX como la peor epoca para nuestros dientes.

Semillas para la Vida
El Papa Pide una Liturgia Decorosa, Sobria y Solemne

Semillas para la Vida

Play Episode Listen Later Nov 19, 2025 14:42 Transcription Available


Año XIX. Núm. 7. El Papa León XIV ha dirigido una importante exhortación a los participantes del Curso Internacional de Actualización Litúrgica para directores litúrgicos diocesanos, que se imparte en Roma en el Pontificio Instituto Litúgico del Pontificio Ateneo Sant' Anselmo, del 17 al 20 de noviembre.

Histoire Vivante - La 1ere
Les Trois Piliers (1/5) : Mainmise sur la vieillesse

Histoire Vivante - La 1ere

Play Episode Listen Later Nov 17, 2025 29:40


Assurer la vie qui passe, la vie qui surprend, la vie qui blesse, la vie qui prend, tout ça repose sur le système des Trois Piliers en Suisse. On l'a même inscrit dans la Constitution en 1972. C'est le produit d'une histoire longue et bouillonnante qui travaille toujours notre présent et divise la société. Comment bien vieillir, une question historique et helvétique. A la fin du XIXème siècle, le capitalisme s'organise. L'industrialisation a changé le travail et la vie quotidienne. Avec ce bouleversement des sociétés d'Ancien Régime, que faire des pauvres et des vieux ? Au cours du siècle suivant, les idées fusent pour trouver des réponses. C'est la partie technique de nos vies qui fait débat, parce que c'est aussi le projet de société helvétique qui se met en place. L'économie et le social se politisent avec la mobilisation des ouvriers, des ouvrières et des premiers syndicats, sans oublier le patronat qui compte bien avoir voix au chapitre aussi. Avec Pierre Eichenberger, historien et auteur de Mainmise sur l'Etat social, paru aux éditions Alphil.

Histoire Vivante - La 1ere
Les Trois Piliers (3/5) : Une doctrine suisse

Histoire Vivante - La 1ere

Play Episode Listen Later Nov 17, 2025 26:48


Annoncée en 1944 et créée en 1948, l'Assurance Vieillesse et Survivant, notre fameuse AVS, ne cesse de faire l'actualité depuis, avec ses très nombreuses révisions. Un sujet de crispation majeur. Mais avant, c'était comment ? Dans quelles conditions vieillissait-on en Suisse au XIXème siècle ? Avec Matthieu Leimgruber, Professeur d'histoire économique et sociale à l'Université de Zurich.

História FM
220 Reino Zulu: origens, resistência colonial e sobrevivência

História FM

Play Episode Listen Later Nov 17, 2025 73:44


O Reino Zulu foi um dos mais poderosos e organizados estados pré-coloniais da África Austral. Sob a liderança de Shaka Zulu, no início do século XIX, o povo zulu transformou-se em uma força militar e política temida, conhecida por sua disciplina, estratégias inovadoras e capacidade de expansão territorial. As reformas de Shaka — que incluíam novas táticas de combate e a criação de um exército altamente estruturado — consolidaram a hegemonia zulu sobre diversas tribos vizinhas, marcando profundamente a história do sul do continente africano. Apesar de seu auge, o reino enfrentou a invasão britânica durante a Guerra Anglo-Zulu (1879), sendo posteriormente anexado ao domínio colonial. Ainda assim, o legado zulu permaneceu vivo, e sua monarquia é até hoje reconhecida como parte do patrimônio cultural da África do Sul. Convidamos Evander Ruthieri da Silva para discutir a formação e o apogeu do Reino Zulu, as reformas militares de Shaka, os confrontos com o Império Britânico e o significado histórico e simbólico dessa herança na África contemporânea.Guerra Anglo-Zulu de Evander Ruthieri da Silva pode ser adquirido AQUIAdquira o curso História: da pesquisa à escrita por apenas R$ 49,90 ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠CLICANDO AQUI⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Adquira o curso A Operação Historiográfica para Michel de Certeau por apenas R$ 24,90 ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠CLICANDO AQUI⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Adquira o curso O ofício do historiador para Marc Bloch por apenas R$ 29,90 ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠CLICANDO AQUI⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠Colabore com nosso trabalho em ⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠apoia.se/obrigahistoria⁠COMEÇOU O BLACK NOVEMBER! Com meu cupom você leva 15% de desconto e, somando com os descontos do site você pode levar até 50%! Basta acessar pelo meu link ⁠https://creators.insiderstore.com.br/HISTORIAFMBF⁠ OU usar o cupom HISTORIAFM. #insiderstoreGRUPO DE WHATSAPP: ⁠https://creators.insiderstore.com.br/HISTORIAFMWPPBF

La ContraHistoria
El dios incomprendido... con José Soto Chica

La ContraHistoria

Play Episode Listen Later Nov 14, 2025 70:27


Pocas veces solemos caer en la cuenta de lo importante que es el clima en el curso de los acontecimientos históricos. Quizá a corto plazo no nos lo pueda parecer ya que en el curso de una vida humana rara vez cambian de forma drástica las condiciones climáticas. Pero en el largo plazo el impacto del clima sobre el curso de la historia se ha demostrado fundamental. Desde la prehistoria se han producido varios cambios climáticos de distinta envergadura y todos, sin excepción, han afectado a las comunidades humanas. Unas veces para bien, otras para mal. Los neandertales, por ejemplo, no pudieron aguantar un enfriamiento más o menos repentino del planeta y eso, junto a la irrupción del homo sapiens, les condenó a la extinción hace unos 40.000 años. Ya en tiempos históricos otro enfriamiento provocó la caída del imperio antiguo en Egipto, el mismo que había levantado las grandes pirámides de Guiza. Ese mismo fenómeno provocó que el norte de África, que en aquel entonces era verde, húmedo y se encontraba poblado, se transformase en el desierto del Sahara, el mayor del planeta. Dos mil años más tarde otro evento climático fue el causante del colapso del imperio hitita, de las migraciones indoeuropeas hacia el oeste y de la llegada de los llamados “pueblos del mar” al oriente mediterráneo, tres acontecimientos concatenados que reconfiguraron por completo el mundo antiguo. A los periodos cálidos y húmedos en los que las civilizaciones prosperaban le han seguido siempre otros de carácter frío y seco. Esos inviernos prolongados acompañados de magras cosechas y seguidos por epidemias derribaron imperios, facilitaron invasiones y cambiaron el rumbo de la historia. Ese fue el caso, por ejemplo, de la peste de Justiniano a mediados del siglo VI, provocada por la erupción casi simultánea de tres grandes volcanes en distintas partes del mundo, que tendieron un velo de cenizas en la atmósfera haciendo descender la temperatura en todo el mundo. A las erupciones le siguió la crisis agrícola y, a esta, la irrupción de la peste negra que acabó con la vida de una cuarta parte de los habitantes del imperio bizantino en unos pocos años. La influencia del clima en la historia es un campo de estudio relativamente nuevo. Hasta hace sólo unos años no se solía tener en cuenta ya que nuestros ancestros no tenían el modo de medir con precisión los parámetros climáticos del tiempo que les tocó vivir. Algo de información documental nos ha llegado, pero no es demasiada y, además, está muy fragmentada. A cambio, gracias a los avances en paleoclimatología, se está reconstruyendo de forma muy completa el clima que hubo en la Tierra en tiempos pasados, desde la prehistoria hasta que se empezaron a medir y anotar registros climáticos de forma sistemática y concienzuda ya en el siglo XIX. Hoy en La ContraHistoria tenemos a un historiador, José Soto Chica, bien conocido por los seguidores de este programa, y a un paleoclimatólogo, Francisco Jiménez Espejo, investigador del Consejo Superior de Investigaciones Científicas. Entre ambos han alumbrado un libro excepcional, “El dios incomprendido. El desafío del clima en la historia de la humanidad” que publica la editorial Desperta Ferro y sobre el que hablaremos larga y pausadamente a lo largo de la próxima hora. Bibliografía: “El dios incomprendido” de José Soto Chica y Francisco J. Jiménez Espejo - https://amzn.to/4qW3Paf “El águila y los cuervos. La caída del imperio romano” de José Soto Chica - https://amzn.to/47ZjT2k “Imperios y bárbaros” de José Soto Chica - https://amzn.to/3WWZIwO “El siglo maldito” de Geoffrey Parker - https://amzn.to/49hVYNS “El mundo que forjó la peste” de James Belich - https://amzn.to/48dlFy0 “El cambio climático en la historia de la humanidad” de benjamín Lieberman - https://amzn.to/49AflSz · Canal de Telegram: https://t.me/lacontracronica · “Contra el pesimismo”… https://amzn.to/4m1RX2R · “Hispanos. Breve historia de los pueblos de habla hispana”… https://amzn.to/428js1G · “La ContraHistoria del comunismo”… https://amzn.to/39QP2KE · “La ContraHistoria de España. Auge, caída y vuelta a empezar de un país en 28 episodios”… https://amzn.to/3kXcZ6i · “Contra la Revolución Francesa”… https://amzn.to/4aF0LpZ · “Lutero, Calvino y Trento, la Reforma que no fue”… https://amzn.to/3shKOlK Apoya La Contra en: · Patreon... https://www.patreon.com/diazvillanueva · iVoox... https://www.ivoox.com/podcast-contracronica_sq_f1267769_1.html · Paypal... https://www.paypal.me/diazvillanueva Sígueme en: · Web... https://diazvillanueva.com · Twitter... https://twitter.com/diazvillanueva · Facebook... https://www.facebook.com/fernandodiazvillanueva1/ · Instagram... https://www.instagram.com/diazvillanueva · Linkedin… https://www.linkedin.com/in/fernando-d%C3%ADaz-villanueva-7303865/ · Flickr... https://www.flickr.com/photos/147276463@N05/?/ · Pinterest... https://www.pinterest.com/fernandodiazvillanueva Encuentra mis libros en: · Amazon... https://www.amazon.es/Fernando-Diaz-Villanueva/e/B00J2ASBXM #FernandoDiazVillanueva #clima #paleoclimatologia Escucha el episodio completo en la app de iVoox, o descubre todo el catálogo de iVoox Originals