Podcasts about husaria

Był taki czas, gdy Rzeczpospolita Obojga Narodów była jednym z najpotężniejszych państw Europy. Olbrzymie terytorium, rozciągające się od Bałtyku po stepy Ukrainy, wielka gospodarka napędzana handlem zbożem, renesansowa tolerancja i kultura wyprzedzająca epokę. W XVI wieku nasz kraj był miejscem wyjątkowym – państwem bez stosów, ostoją wolności wyznania, potęgą militarną, a jednocześnie centrum kultury i nauki. Jednak żaden złoty wiek nie trwa wiecznie. Pod powierzchnią już wtedy zaczynały się pojawiać rysy. Czy katastrofa była nieunikniona? A może to błędne decyzje kolejnych władców i brak reform doprowadziły do upadku?

Husaria nie tylko zapisała się w militarnych dziejach świata odnosząc spektakularne zwycięstwa, ale była też formacją wojskową, które w dawnej Rzeczpospolitej funkcjonowała przez aż 250 lat. Kiedy powstała i na czym się wzorowała? Jakie były jej największe sukcesy i co dla niej zrobił Stefan Batory? Dlaczego warto pamiętać o słynnej bitwie pod Kircholmem? Ile mierzyła kopia husarza i czemu służyły słynne husarskie skrzydła? Jak drogie było utrzymanie tej formacji wojskowej i czy rzeczywiście była elitarna? Co zadecydowało o tym, że husaria przestała być skuteczna? Wreszcie, kto był najbardziej legendarnym husarzem? Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Mirosław Nagielski z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego (https://historia.uw.edu.pl/personel/miroslaw-nagielski). Rozdziały: 00:00 Husaria - elitarna jazda Rzeczpospolitej 01:01 Jazda, która zachwyca świat 19:35 Elita na kredyt 40:25 Zmierzch skrzydlatych rycerzy Zapraszamy do wysłuchania innych podcastów Muzeum Historii Polski: 1. Rządzący i rządzeni. Jak powstały elity? - https://open.spotify.com/episode/5cZndyceNNbVEsEa8gz84h?si=2904b8ab339b4f44 2. Kazimierz Pułaski. Ostatni rycerz Rzeczpospolitej - https://open.spotify.com/episode/2WT92NYBxFXIAZ6JGBMpu8?si=dea6f9ee1a9b42e0 3. Upadek i odrodzenie Rzeczpospolitej - https://open.spotify.com/episode/4Fh2QqX1APiIgJrn7T6Fsh?si=29e632f204a64e84 Nasze podcasty to opowieści o wybitnych postaciach sprzed wieków i kulisach kluczowych wydarzeń dla dziejów naszego kraju, przeplatane mniej znanymi, choć pasjonującymi wątkami z historii Polski. Podcastu Muzeum Historii Polski wysłuchasz na: ● YouTube https://www.youtube.com/playlist?list=PLskSDJDNQbHn775xp0hsYvVoi64HCsZX7 ● Spotify https://open.spotify.com/show/1p3AH9ONSU6aMhm6re5TBu?si=38a3f73f510440ad ● Google Podcasts https://podcasts.google.com/feed/aHR0cHM6Ly9tdXpocC5wb2RpZ2VlLmlvL2ZlZWQvbXAz ● Audiotece https://web.audioteka.com/pl/podcast/960f57ea-13a8-4ece-b0df-2eeab9a32e7f&shareSource=details=social-media&utm_medium=post&utm_campaign=muzeum-historii-polski ● a także na innych platformach podcastowych. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Były prezes PZPN i sędzia piłkarski o Mundialu, kondycji polskiej reprezentacji, scenariuszach i poprzednich Mistrzostwach Świata

Smutno nam, że Orły nasze nie dały rady na EURO. Ale właściwie, czy musiały? Przypinamy skrzydła husarii i pędzimy przed pola naszych kompleksów. Co sprawia, że czujemy, że nam się należy i, że piłkarze idą "po swoje", czyli "po nasze"? Dlaczego - co nie wychodzi piłkarzom, to wychodzi siatkarzom i Świątek? Przecież, tu piłka i tu piłka. Choć u Igi włochata. Uwaga! Wzniecimy się.  

Terapeutycznie i z dobrymi historiami. Wiwat polska Husaria! Pozdrowienia dla Pani motyl!

Wykład dr. hab. Konrada Bobiatyńskiego, Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego [listopad 2020] Tematem wykładu dr. hab. Konrada Bobiatyńskiego z cyklu „Historia inaczej niż w podręczniku” są polska husaria oraz fakty i mity dotyczące tej formacji, która święciła tryumfy na polach bitew w XVII wieku. Historyk opisuje w nagraniu proces kształtowania się tego rodzaju wojsk, opowiada o uzbrojeniu husarzy i przybliża taktykę stosowaną przez nich na polu bitwy. Wskazuje również przyczyny zmierzchu tej formacji na przełomie XVII i XVIII wieku. Husaria w świadomości narodowej jest jednym z symbolów potęgi I Rzeczpospolitej. Przełamujące uderzenia tej formacji przesądziły m.in. o zwycięstwach nad Szwedami, Moskwianami i Turkami w bitwach pod Kircholmem (1605), Kłuszynem (1610) czy Wiedniem (1683). Choć skuteczność tej formacji na ówczesnym polu walki nie podlega dyskusji, to niektóre mity narosłe wokół husarzy wymagają sprostowania. Jednym z najczęściej powielanych jest wizerunek skrzydlatych jeźdźców. Dr hab. Konrad Bobiatyński wyjaśnia, że husarskie skrzydła na pewno nie należały do powszechnych. – Skrzydła w tym okresie z całą pewnością nie były obligatoryjnym elementem wyposażenia husarza – podkreśla. Natomiast coś, co powinno stać się symbolem husarskim, to tzw. drzewko. Każdy husarz w przeciwieństwie do innych formacji jazdy był wyposażony w kopię, która miała długość nawet powyżej 6 metrów. Wzmacniała ona impet uderzenia tej jazdy. Jak narodził się mit o skrzydłach, których używała husaria? Historyk dodaje, że noszenie skrzydeł na polu bitwy było rzadkością. Jeśli już, nie były one przytwierdzane do naplecznika, ale do siodła. Nie wystawały też nad głowę jeźdźca. – Te skrzydła, które znamy z malarstwa, grafiki i sztuki filmowej mogły występować co najwyżej wtedy, kiedy już w XVIII wieku husaria przyjmowała funkcje jazdy paradnej, tzw. jazdy pogrzebowej. Kiedy służyła tylko po to, żeby upięszkać swoim wyglądem ceremonie państwowe czy prywatne – mówi dr hab. Bobiatyński. Skąd zatem wziął się mit skrzydlatych jeźdźców? Historyk wskazuje, że zaczął się kształtować od XIX wieku za sprawą malarzy i rysowników, takich jak Juliusz Kossak czy Bronisław Gembarzewski, pierwszy dyrektor Muzeum Wojska Polskiego oraz wieloletni kierownik Muzeum Narodowego w Warszawie.

Stefan Batory został królem Polski 14 grudnia 1575 roku i rządził aż do śmierci 12 grudnia 1586. Czy potrafilibyście policzyć ile to lat od 1575 do 1586? Stefan Batory był królem Polski przez niecałe 11 lat. Dokładnie mówiąc 11 lat bez dwóch dni.Ale co robił zanim został królem Polski? Gdzie rządził wcześniej? W tamtych czasach Węgry podzielono na trzy części. Jedną wzięła sobie Turcja, drugą część Austra, a ta część dla Węgrów nazywała się właśnie Siedmiogrodem. Stefan Batory był wcześniej księciem Siedmiogrodu czyli tak jakby 1/3 Węgier. Co oznaza ta nazwa? Co znaczy Siedmiogród?Inna nazwa Siedmiogrodu to Transylwania. Z czego jest słynna Transylwania? Stefan Batory pochodził właśnie z Transylwanii. Ale czy wiecie kto jeszcze tam mieszkał? W Transylwanii około 100 lat przed Batorym mieszkał Wlad Palownik, którego nazywano Drakulą.Aby zostać królem Polski Stefan Batory musiał się zgodzić na kilka warunków. Te warunki nazywa się po łacinie pacta conventa. Jakie to były warunki? Królem Polski została najpierw Anna Jagiellonka. Stefan Batory musiał się z nią ożenić. Anna miała 53 lata, a Batory 43. Był więc od niej młodszy o 10 lat. Kto z nich wyglądał starzej na obrazach? W tamtych czasach 53 lata to była już starość i wielu ludzi umierało w tym wieku. Chociaż zdarzali się ludzie, którzy żyli bardzo długo to najczęściej dorośli umierali właśnie mając około 50 lat. Ja mam właśnie 50 lat. Gdybym żył w średniowieczu to prawdopodobnie niedługo bym umarł. Dzisiaj jednak ludzie żyją aż do 80 lat i dłużej. Wracając jednak do Anny i Stefana. Mimo, że ona była starsza o 10 lat to przeżyła swojego męża. Anna żyła łącznie 73 lata, a Stefan tylko 53. Anna Jagiellonka zmarła 10 lat po Stefanie Batorym.Co jeszcze obiecał Stefan Batory? Batory zgodził się na ustalenia konfederacji warszawskiej, czyli na tolerancję religijną. Ale co to znaczy tolerancja religijna? Dzisiaj tolerancja religijna oznacza traktowanie na równi wszystkich religii. W czasach Batorego oznaczało to tolerowanie czyli nie krzywdzenie.Czyli Batory miał się ożenić z Anną Jagiellonką. Miał też tolerować inne religie. Poza tym miał pokonać Rosję i odebrać jej Inflanty. Gdzie się znajdują te Inflanty? Inflanty znajdują się tam, gdzie dzisiaj jest Estonia i Łotwa. Jest to niedaleko Finlandii. Inflanty dołączono do Litwy, a Litwa i Polska były wtedy jednym krajem.Zachodzi pytanie, czy Batory spełnił te warunki? Najważniejszym była chyba wojna z Rosją o Inflanty. Stefan Batory przeprowadził trzy kampanie. Podczas pierwszej zdobył Połock, podczas drugiej Wielkie Łuki, a podczas trzeciej podszedł pod Psków. Gdy Batory był pod Pskowem car Iwan Groźny przysłał swoich posłów i prosił o pokój.Ale czy Batory spełnił obietnicę, że ożeni się ze starszą od niego o 10 lat Annę Jagiellonkę? Stefan Batory rzeczywiście ożenił się z Anną Jagiellonką, ale poświęcił jej tylko trzy noce. Później jak donoszą niektórzy kronikarze król już nigdy nie przyszedł sam do swojej żony, a gdy pewnego razu ona postanowiła odwiedzić jego to on uciekł. Czy więc spełnił to przyrzeczenie? Co wy o tym myślicie?Zaczęliśmy od najważniejszej wojny, którą przeprowadził Batory, a była to wojna z Rosją, która trwała parę lat. Właśnie na tej wojnie Batory się wsławił, ale to nie była jego pierwsza wojna jako króla Polski. Czy wiecie z kim walczył Batory zaraz po swojej koronacji? Być może słuchaliście już odcinka 87, gdzie mówiliśmy o historii Gdańska i o wojnie Polski z Gdańskiem. Jak do tego doszło? W 1575 roku doszło do podwójnej elekcji. Oznacza to, że wybrano dwóch królów. Ostatecznie zwyciężył Jan Zamoyski, który popierał Annę Jagiellonkę i Stefana Batorego. Jednak Gdańsk popierał innego kandydata - Maksymiliana II Habsburga. Gdy więc Batory już został królem nie został wpuszczony do Gdańska i wybuchła wojna. Kto w niej wygrał?Gdańszczanie mieli swoją armię, ale 17 kwietnia 1577 doszło do bitwy pod Lubiszewem. Najpierw piechota Batorego zdobyła działa Gdańszczan i skierowała je na nich, a potem doszczętnie rozbiła ich jazda. Gdańszczanie wytrzymali jeden atak husarii, a przy drugim uciekli i ścigano ich aż pod sam Gdańsk. Jednak Batory nie był w stanie zdobyć Gdańska, który miał bardzo nowoczesne fortyfikacje. Gdy więc Gdańszczanie poprosili zawarto pokój. Kto więc wygrał?Batory był dobrym wodzem, potrafił się uczyć na własnych porażkach. Pokonał Gdańszczan w polu, ale nie potrafił zdobyć samego miasta. Oznaczało to, że ma bardzo dobre wojsko do walki w polu, ale nie ma wojska do zdobywania miasta. Batory postanowił więc zmodernizować wojsko polskie. Wprowadził w nim cztery takie ważne zmiany. Jakie?W 83 odcinku mówiliśmy o historii husarii. Było to wojsko, które powstało w Serbii, a później walczyło na Węgrzech. Teraz do polski przybył król Siedmiogrodu, czyli kawałka Węgier. Batory sprowadził ze sobą do Polski husarów oraz węgierską piechotę. Husaria świetnie spisała się w polu podczas bitwy pod Lubiszewem. Ale husaria nie może zdobyć miasta. Husarze nie mogą zdobywać murów. Do tego jest potrzebne inne wojsko. Jakie jeszcze wojsko stworzył Batory?Batory przyprowadził ze sobą trochę piechoty węgierskiej, ale potrzebował więcej żołnierzy tego typu. Stworzył więc w Polsce piechotę wybraniecką, czyli taką piechotę, która potrafiłaby zdobyć mury miasta.Batory zrobił jednak coś jeszcze. Był pierwszym królem, który dbał o morale. Co to znaczy? Co to jest morale? W dzisiejszych czasach najczęściej używa się tego słowa, gdy mowa jest o drużynie sportowej. Gdy taka drużyna ma duże morale to łatwo wygrywa. Batory dbał o morale swojego wojska. Był pierwszym królem, który kazał tłumaczyć każdemu żołnierzowi dlaczego trzeba walczyć. Poprzednio po prostu nakazywano ludziom, aby walczyli. Okazuje się jednak, że tak jak sportowcy gdy mają duże morale to lepiej grają, tak samo żołnierze mający morale lepiej walczą na wojnie. Batory na wojnę z Rosją kazał zabrać także drukarnię i później drukował informacje dla swoich żołnierzy o powodach wojny z Rosją. Rozumiecie więc, po co żołnierzom potrzebne jest morale?Jakie cztery zmiany wprowadził więc Batory? Stefan Batory wprowadził w polskiej armii husarię, piechotę wybraniecką, nowoczesną artylerię oraz wzmocnienie morale żołnierzy. Podczas oblężenia Gdańska Batory zorientował się, że potrzebuje lepszą artylerię. Sam król wymyślił aby strzelać rozgrzanymi kulami armatnimi, które mogły zapalać to w co trafiły.Teraz przejdziemy do kwestii języka. Czy wiecie w jakich językach mówił Stefan Batory? Mówił świetnie po łacinie, ale nie znał polskiego. A jaki język w czasach Batorego był językiem międzynarodowym? W tamtych czasach wszyscy wykształceni ludzie w Europie mówili i pisali po łacinie. Wprawdzie reformacja i protestantyzm trochę osłabiły siłę łaciny. Mimo wszystko w krajach katolickich wiele osób znało ten język. W krajach protestanckich jak Niemcy ludzie zaczęli się częściej posługiwać językami rodzimymi, ale dalej łacinę używano np. w tekstach naukowych.Batory miał kilka ciekawych powiedzonek. Np. rozmawiając ze szlachtą powiedział kiedyś, że nie będzie królem malowanym. Czy rozumiecie co to znaczy? Niektórzy królowie wyglądali ładnie na obrazach, ale za nich rządził ktoś inny. Batory powiedział, że jeżeli ma być królem, to nie będzie królem tylko na obrazie, ale naprawdę będzie rządził.Batory spędzał wiele czasu ze swoimi żołnierzami. Mieszkał w namiocie i jadł to co żołnierze. Niektórzy mówią, że to dlatego, że unikał swojej żony. Inni twierdzą, że lubił proste żołnierskie życie. Co więc jadł Batory? Batory nie mógł jeść truskawek, bo te pojawiły się dopiero w 18 wieku. Batory lubił potrawy z czosnkiem. Pewien szlachcic zdrajca powiedział kiedyś nawet, że król pachnie czosnkiem. Batory mu odpowiedział, że pachnie żołnierzem, bo tak rzeczywiście pachnieli żołnierze, którzy też jedli dużo czosnku.Teraz przyjrzyjmy się obrazowi, który namalował Jan Matejko. Jeżeli możecie poszukajcie w internecie obraz “Batory pod Pskowem”. Autorem jest Jan Matejko. Ten sam oraz możecie zobaczyć na okładce tej audycji oraz w notatkach na stronie historiawgdzieci.pl. Czy potrafilibyście rozpoznać gdzie na tym obrazie jest król Batory? Myślę, że łatwo go rozpoznać. Siedzi trzymając miecz i przyjmuje hołd. Ale na tym obrazie jest kilka innych ważnych postaci. W tamtych czasach Jan Zamoyski miał wielki wpływ na to, kto będzie królem. To właśnie on doprowadził do koronacji Anny i Batorego, a potem także Zygmunta III Wazy. Gdzie stoi Zamoyski na tym obrazie?Zamojski jest trochę z tyłu w takiej długiej czerwonej szacie. Na środku widać ubranego na czarno legata papieskiego, który doprowadził do podpisania pokoju z Rosją. Trochę z tyłu widać kilka postaci ubranych jak husarzy, kim jest ten husarz zaraz za legatem papieskim?Batory pokonał Rosję, ale gdy umarł Żółkiewski kontynuował jego dzieło Batorego. Hetman Żółkiewski przy pomocy husarii po śmierci Batorego pokonał Rosjan i na dwa lata zajął Moskwę. Na tym obrazie jest wiele innych ważnych szczegółów. Np. dlaczego Batory ma pod nogami skórę niedźwiedzia? Jednak ten obraz zawiera też błędy historyczne. Wiecie jakie? Husaria w czasach Batorego dopiero powstawała, a na tym obrazie są przedstawieni husarze z późniejszych czasów. W czasach Batorego husaria jeszcze tak nie wyglądała.Na koniec zajmiemy się śmiercią króla Batorego. Do dzisiaj historycy spierają się co do tego dlaczego umarł. Niektórzy mówią, że umarł na nerki. Czy wiecie do czego służą w naszym organizmie nerki? Nerki oczyszczają krew, innymi słowy filtrują krew. Ale skąd wiedzieli, że miał chore nerki? Gdy Batory zmarł, lekarze zrobili mu sekcję? Co to znaczy zrobić sekcję zwłok? Sekcja zwłok to sprawdzenie dlaczego ktoś umarł. Np. czy nie został otruty. Gdy więc zrobiono Batoremu sekcję oglądano jego organy wewnętrzne. Jego serce i płuca wyglądały dobrze, tak samo wątroba. Niestety jego nerki miały być tak duże jak u krowy.Grupa na facebooku:https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci

Ta lekcja będzie dotyczyć husarii. Było to wojsko, dzięki któremu Polacy wygrali wiele bitew. Byli to żołnierze, którzy potrafili pokonać armie, które były kilka, albo nawet kilkakrotnie większe. Była to polska ciężka jazda, której się bały armie całej Europy oraz Azji.Skąd się wzięła husaria w Polsce? W języku serbskim jest słowo “usar”, które oznacza wojownika na koniu. W 14 i 15 wieku na Europę zaczęła najeżdżać Turcja. Najpierw zdobywała kraje na południu Europy. Turcja podbiła Bułgarię i później także Serbię. Kiedy to było? Mniej więcej wtedy, kiedy Polacy walczyli pod Grunwaldem z Krzyżakami. Królem był wtedy Władysław Jagiełło. Serbowie utracili swoje państwo, ale ich wojownicy, którzy nosili nazwę “usar” chcieli walczyć dalej. Turcja zaatakowała Węgry. Być może pamiętacie, że syn Władysława Jagiełły, syn o takim samym imieniu, Władysław Warneńczyk chciał uratować Węgry przed Turcją. Niestety nie udało mu się. Serbowie walczyli więc z Turkami na Węgrzech. Ale także Węgry zostały podbite przez Turcję. Teraz Turcja zagrażała już Polsce.Zanim jednak przejdziemy do tych bitew, w których brała udział husaria porozmawiajmy o koniach i uzbrojeniu. Po pierwsze husaria potrzebowała dobrych koni. Na jakich koniach jeździli husarze? W tamtych czasach na stepach było dużo dzikich koni zwanych tarpanami. Polacy złapali te konie i wyhodowali konia, który był bardzo silny, a jednocześnie potrafił się żywić tym co znalazł na stepie. Te konie były tak dobre, że gdy królem był Zygmunt I Stary za sprzedanie takiego konia za granicę groziła kara śmierci. Taki polski koń mógł cały dzień jechać i wieczorem być gotowym do bitwy. Jak dobre były to konie okazało się w bitwie pod Kłuszynem. Konie jechały wraz z jeźdźcami i uzbrojeniem przez całą noc, potem szarżowały dziesięć razy, a gdy Rosjanie uciekali husaria jeszcze ich goniła.Teraz zajmijmy się uzbrojeniem husarii. Usarze, czyli ci jeźdźcy z Serbii to była lekka kawaleria. Mieli oni krótkie lance czyli takie dzidy i nie mieli zbroi. Kto zmienił tych usarów z krótką lancą i bez zbroi w husarię czyli jeźdźców z bardzo długimi kopiami i zbroją oraz hełmem? W 1575 królem Polski został Stefan Batory. Powiedział on, że nie będzie królem malowanym, czyli takim królem, który jest tylko na obrazach, ale takim królem, który działa. Przeprowadził on zmiany w polskiej armii. Te zmiany to piechota wybraniecka oraz husaria. Dzisiaj zajmiemy się husarią.Najważniejsza bronią husarii była kopia. Kopie, czyli takie długie dzidy dla jeźdźców używano w całej Europie. Być może widzieliście turniej rycerski na którym dwóch rycerzy jedzie naprzeciw siebie. Każdy z nich ma kopię i stara się zrzucić drugiego z konia. Tak więc kopie mieli wszyscy, ale polska kopia była najlepsza. Dlaczego? Polskie kopie były najdłuższe, bo były puste w środku. Niestety kopia miała jedną wadę. Była jednorazowa. Tz. po każdym ataku husar potrzebował kolejnej kopii. Podczas niektórych bitew husarzy wracali po nowe kopie i atakowali ponownie. Takich ataków husarii mogło być aż dziesięć podczas jednej bitwy. Co jednak gdy husar nie mógł wrócić po nową kopię, a musiał walczyć? Rozwiązaniem był koncerz. Czy wiecie co to było? Koncerz to taki miecz, który nadaje się wyłącznie do kłucia. Była to jakby taka krótka kopia z uchwytem jaki ma miecz lub szabla. Można więc powiedzieć, że koncerz to taka kopia, którą się trzyma jak miecz.Oprócz kopii, koncerza i innego uzbrojenia husar miał też zbroję i hełm. Polscy husarze mieli lepszą zbroję od usarów, którzy mieli tylko skórzane kaftany. Zbroja husarów to jednak nie była ciężka zbroja jaką nosili rycerze na zachodzie Europy. Oni mieli tak ciężkie zbroje, że na konia wsiadali przy pomocy dźwigu. Jaką więc zbroję miała husaria? Lekką zbroję. Lepszą niż usarze, ale lżejszą niż ciężkie rycerstwo.Polscy husarze mieli też taki specyficzny, czyli łatwo rozpoznawalny hełm. Jak on wyglądał? Hełm husarza był takim zwykłym ogrągłym hełmem, alby były do niego przyczepione 4 rzeczy. Z tyłu było nadkarcze, które chroniło kark czyli szyję z tyłu. Hełm miał też po każdej stronie ochronę na uszy i policzki, a z przodu był nosal. Ten nosal można było podnieść, aby lepiej widzieć i potem opóścić go przed walką, aby chronił nos podczas bitwy.Husaria była najgroźniejszym polskim wojskiem, ale potrzebowała dobrego terenu do walki. Dzięki husarii Polacy mogli walczyć z armiami, które miały dużo więcej żołnierzy. Jak wielkie armie potrafiła pokonać husaria?12 września 1683 roku król Polski Jan III Sobieski przybył na pomoc stolicy Austrii czyli Wiedniowi. Polskie oddziały przeszły przez lasek, czego Turcy się nie spodziewali. Jak pamiętacie serbska jazda usarów walczyła właśnie z Turkami. Teraz polska husaria ma też walczyć z armią turecką pod Wiedniem. Czy Sobieski od razu kazał zaatakować husarii? Nie. Najpierw kazał oczyścić przedpole, aby husaria miała miejsce do szarży. Później Sobieski wysłał jeden oddział, który pojechał sprawdzić czy nie ma tam pułapek. Dopiero gdy teren był oczyszczony i król był pewny, że nie ma żadnych dołów, w które mogłyby wpaść konie, dopiero wtedy kazał uderzyć na armię Turecką. Najpierw uciekli Tatarzy, którzy pomagali Turków, potem zaczęli uciekać także Turcy, a na końcu sam wezyr Kara Mustafa.Oczywiście Polacy wykorzystywali husarię nie tylko do walki z Turkami, ale także z Rosjanami, Szwedami i innymi wojskami. Husarii się potem tak bano, że np. armia szwedzka nie chciała walczyć z armią polską chociaż Szwedów było kilkakrotnie więcej. Wiedzieli oni jednak, że chociaż Polaków jest mniej to mają husarię. Później inni chcieli naśladować polskich husarów. Np. Rosjanie zrobili swoją własną husarię, ale ci rosyjscy husarze nie potrafili nawet wyjechać z miasta. Zapomnieli opuścić kopie przed bramą i wszystkie kopie roztrzaskały się o bramę.Musicie uważać aby nie pomylić husara z huzarem. Husar (z literką “s” w środku) to ciężka kawaleria z długimi kopiami, a huzar (z literką “z” w środku) to konny jeździec, ale bez kopi. Husarze byli w Polsce, a huzarze w Austrii.

Ta lekcja będzie dotyczyć husarii. Było to wojsko, dzięki któremu Polacy wygrali wiele bitew. Byli to żołnierze, którzy potrafili pokonać armie, które były kilka, albo nawet kilkakrotnie większe. Była to polska ciężka jazda, której się bały armie całej Europy oraz Azji.Skąd się wzięła husaria w Polsce? W języku serbskim jest słowo “usar”, które oznacza wojownika na koniu. W 14 i 15 wieku na Europę zaczęła najeżdżać Turcja. Najpierw zdobywała kraje na południu Europy. Turcja podbiła Bułgarię i później także Serbię. Kiedy to było? Mniej więcej wtedy, kiedy Polacy walczyli pod Grunwaldem z Krzyżakami. Królem był wtedy Władysław Jagiełło. Serbowie utracili swoje państwo, ale ich wojownicy, którzy nosili nazwę “usar” chcieli walczyć dalej. Turcja zaatakowała Węgry. Być może pamiętacie, że syn Władysława Jagiełły, syn o takim samym imieniu, Władysław Warneńczyk chciał uratować Węgry przed Turcją. Niestety nie udało mu się. Serbowie walczyli więc z Turkami na Węgrzech. Ale także Węgry zostały podbite przez Turcję. Teraz Turcja zagrażała już Polsce.Zanim jednak przejdziemy do tych bitew, w których brała udział husaria porozmawiajmy o koniach i uzbrojeniu. Po pierwsze husaria potrzebowała dobrych koni. Na jakich koniach jeździli husarze? W tamtych czasach na stepach było dużo dzikich koni zwanych tarpanami. Polacy złapali te konie i wyhodowali konia, który był bardzo silny, a jednocześnie potrafił się żywić tym co znalazł na stepie. Te konie były tak dobre, że gdy królem był Zygmunt I Stary za sprzedanie takiego konia za granicę groziła kara śmierci. Taki polski koń mógł cały dzień jechać i wieczorem być gotowym do bitwy. Jak dobre były to konie okazało się w bitwie pod Kłuszynem. Konie jechały wraz z jeźdźcami i uzbrojeniem przez całą noc, potem szarżowały dziesięć razy, a gdy Rosjanie uciekali husaria jeszcze ich goniła.Teraz zajmijmy się uzbrojeniem husarii. Usarze, czyli ci jeźdźcy z Serbii to była lekka kawaleria. Mieli oni krótkie lance czyli takie dzidy i nie mieli zbroi. Kto zmienił tych usarów z krótką lancą i bez zbroi w husarię czyli jeźdźców z bardzo długimi kopiami i zbroją oraz hełmem? W 1575 królem Polski został Stefan Batory. Powiedział on, że nie będzie królem malowanym, czyli takim królem, który jest tylko na obrazach, ale takim królem, który działa. Przeprowadził on zmiany w polskiej armii. Te zmiany to piechota wybraniecka oraz husaria. Dzisiaj zajmiemy się husarią.Najważniejsza bronią husarii była kopia. Kopie, czyli takie długie dzidy dla jeźdźców używano w całej Europie. Być może widzieliście turniej rycerski na którym dwóch rycerzy jedzie naprzeciw siebie. Każdy z nich ma kopię i stara się zrzucić drugiego z konia. Tak więc kopie mieli wszyscy, ale polska kopia była najlepsza. Dlaczego? Polskie kopie były najdłuższe, bo były puste w środku. Niestety kopia miała jedną wadę. Była jednorazowa. Tz. po każdym ataku husar potrzebował kolejnej kopii. Podczas niektórych bitew husarzy wracali po nowe kopie i atakowali ponownie. Takich ataków husarii mogło być aż dziesięć podczas jednej bitwy. Co jednak gdy husar nie mógł wrócić po nową kopię, a musiał walczyć? Rozwiązaniem był koncerz. Czy wiecie co to było? Koncerz to taki miecz, który nadaje się wyłącznie do kłucia. Była to jakby taka krótka kopia z uchwytem jaki ma miecz lub szabla. Można więc powiedzieć, że koncerz to taka kopia, którą się trzyma jak miecz.Oprócz kopii, koncerza i innego uzbrojenia husar miał też zbroję i hełm. Polscy husarze mieli lepszą zbroję od usarów, którzy mieli tylko skórzane kaftany. Zbroja husarów to jednak nie była ciężka zbroja jaką nosili rycerze na zachodzie Europy. Oni mieli tak ciężkie zbroje, że na konia wsiadali przy pomocy dźwigu. Jaką więc zbroję miała husaria? Lekką zbroję. Lepszą niż usarze, ale lżejszą niż ciężkie rycerstwo.Polscy husarze mieli też taki specyficzny, czyli łatwo rozpoznawalny hełm. Jak on wyglądał? Hełm husarza był takim zwykłym ogrągłym hełmem, alby były do niego przyczepione 4 rzeczy. Z tyłu było nadkarcze, które chroniło kark czyli szyję z tyłu. Hełm miał też po każdej stronie ochronę na uszy i policzki, a z przodu był nosal. Ten nosal można było podnieść, aby lepiej widzieć i potem opóścić go przed walką, aby chronił nos podczas bitwy.Husaria była najgroźniejszym polskim wojskiem, ale potrzebowała dobrego terenu do walki. Dzięki husarii Polacy mogli walczyć z armiami, które miały dużo więcej żołnierzy. Jak wielkie armie potrafiła pokonać husaria?12 września 1683 roku król Polski Jan III Sobieski przybył na pomoc stolicy Austrii czyli Wiedniowi. Polskie oddziały przeszły przez lasek, czego Turcy się nie spodziewali. Jak pamiętacie serbska jazda usarów walczyła właśnie z Turkami. Teraz polska husaria ma też walczyć z armią turecką pod Wiedniem. Czy Sobieski od razu kazał zaatakować husarii? Nie. Najpierw kazał oczyścić przedpole, aby husaria miała miejsce do szarży. Później Sobieski wysłał jeden oddział, który pojechał sprawdzić czy nie ma tam pułapek. Dopiero gdy teren był oczyszczony i król był pewny, że nie ma żadnych dołów, w które mogłyby wpaść konie, dopiero wtedy kazał uderzyć na armię Turecką. Najpierw uciekli Tatarzy, którzy pomagali Turków, potem zaczęli uciekać także Turcy, a na końcu sam wezyr Kara Mustafa.Oczywiście Polacy wykorzystywali husarię nie tylko do walki z Turkami, ale także z Rosjanami, Szwedami i innymi wojskami. Husarii się potem tak bano, że np. armia szwedzka nie chciała walczyć z armią polską chociaż Szwedów było kilkakrotnie więcej. Wiedzieli oni jednak, że chociaż Polaków jest mniej to mają husarię. Później inni chcieli naśladować polskich husarów. Np. Rosjanie zrobili swoją własną husarię, ale ci rosyjscy husarze nie potrafili nawet wyjechać z miasta. Zapomnieli opuścić kopie przed bramą i wszystkie kopie roztrzaskały się o bramę.Musicie uważać aby nie pomylić husara z huzarem. Husar (z literką “s” w środku) to ciężka kawaleria z długimi kopiami, a huzar (z literką “z” w środku) to konny jeździec, ale bez kopi. Husarze byli w Polsce, a huzarze w Austrii.

Ryan Wolfe is joined by Buffalo Twitter's favorite, Husaria, to discuss the Buffalo Sabres and Buffalo Bills latest firings and what these mean for the franchises themselves.Also, do the Pegulas have an optics problem?Stop in for the NHL Draft Lottery takes too! It's a good time here on the "Angrycast"!​

Ryan Wolfe is joined by Buffalo Twitter's favorite, Husaria, to discuss the Buffalo Sabres and Buffalo Bills latest firings and what these mean for the franchises themselves.Also, do the Pegulas have an optics problem?Stop in for the NHL Draft Lottery takes too! It's a good time here on the "Angrycast"!​

In this episode: Husaria – about our logoCanadian jazz musican and his incredible story that joins art, family mystery and PolandWhy the Polish language is so difficultHow best to see the whole of Canada: by cycling from the Pacific to the AtlanticCan you guess this sound from Poland? POLcast is the FIRST EVER English language podcast about Poland and Poles around the world. It's a colourful weekly audio magazine delivered directly to your computer, smartphone or tablet. If you have a Polish customer, colleague, girlfriend or grandmother – you will hear something that will help you to enrich these relations..

Menno de Jong, Beat Service, Ana Criado, Sneijder, Binary Finary and many more. This is Ganorium Voyage 2014-06.