Duurzaam | BNR

Na bijna tien jaar onderhandelen is er eindelijk een deal: rederijen gaan betalen voor de CO2-uitstoot van hun schepen. De sector bleef tot nu vaak buiten beeld bij nieuwe klimaatafspraken.Deze aflevering in het kort:☑️ Internationale deal over een CO2-heffing voor grote tankers☑️ Van schonere brandstof tot zeilen; dit zijn de alternatieven☑️ De klimaatplannen van Hermans pakken wortel van probleem niet aanDe internationale scheepvaart is verantwoordelijk voor zo’n 3 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Harde afspraken werden tot dusver niet echt gemaakt. Zelfs in het Klimaatakkoord van Parijs wordt met geen woord over de scheepvaart gerept. Dat verandert nu. In deze aflevering duiken we in het nieuwe akkoord dat een wereldwijde CO2-heffing voor de scheepvaart introduceert. Gaat dit zorgen voor een groene revolutie op zee of is het vooral symboliek?

In de Duin- en Bollenstreek werken gemeenten, woningcorporaties en energiebedrijven samen aan een nieuw warmtenet op aardwarmte. Maar waarom duurt het zo lang? En wie gaat dit betalen?Deze aflevering in het kort:☑️ De uitdagingen bij de ontwikkeling en aanleg van een nieuw warmtenet☑️ Veel agrariërs gebruiken nog steeds teveel glyfosaat☑️ Ahold-Delhaize drijft de prijzen van biologisch voedsel opIn deze aflevering duiken we in de kansen én de knelpunten van warmtenetten. Dat doen we met Michiel Ottenvanger, projectleider van van Aardwarmte Rijnland. Warmtenetten worden vaak genoemd als dé oplossing om grote groepen woningen van het aardgas af te halen. Maar in de praktijk lopen veel projecten stuk op financiële hobbels, bewonersprotesten en bureaucratische vertraging. Michiel Ottenvanger vertelt hoe het project Aardwarmte Rijnland al vier jaar onderweg is. En toch nog steeds wacht op een eerste schop in de grond. Toch gelooft hij in het plan. Met geothermie als onuitputtelijke warmtebron kunnen straks tienduizenden huishoudens in de regio duurzaam worden verwarmd.

Tata Steel staat op een kruispunt. Terwijl het bedrijf 1600 banen schrapt, werkt het tegelijk aan een groenere toekomst. Hoe realistisch is die koers richting duurzaamheid, circulaire productie en groen staal? Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe Tata Steel de meest duurzame staalfabriek van de wereld wil worden☑️ Vezelhennep wordt gebruikt bij isoleren van 1.000 Friese woningen☑️ Stroomvraag van datacenters stijgt komende jaren explosiefHarm gaat deze aflevering in gesprek met Hans van der Weijde. Hij is innovatiedirecteur bij Tata Steel in IJmuiden en voorzitter van de landelijke HTSM-werkgroep circulaire economie. Het gesprek gaat onder meer over zeldzame metalen, Europese afhankelijkheden en de kunst van het hergebruiken. Want wat betekenen de geopolitieke spanningen en schaarser wordende grondstoffen voor Nederland? En wat is er nodig om écht circulair te worden – van ontwerp tot productie?

Windmolens, warmtepompen en waterstof: het zijn dé toverwoorden van de energietransitie. Maar wie zorgt ervoor dat al die duurzame energie ook echt uit ons stopcontact komt?Deze aflevering in het kort:☑️ Nog heel veel ruimte op het stroomnet buiten de piekuren☑️ Eneco investeert fors in herstel van biodiversiteit☑️ Nieuwe wapenwedloop is slecht nieuws voor milieu en klimaatKaren de Lathouder is de COO Assets bij Eneco. De energietransitie vraagt volgens haar om grote ambities én harde keuzes. Eneco wil in 2035 klimaatneutraal zijn en investeert daarom fors in zon, wind en warmtenetten. Maar het bedrijf besloot onlangs om niet mee te dingen naar een nieuw windpark op de Noordzee. Volgens De Lathouder is de businesscase momenteel namelijk niet rond te rekenen. Ook gaat het over TenneT. Bedrijven die wachten op een zware elektriciteitsaansluiting kunnen in sommige gevallen toch worden aangesloten. Voorwaarde is wel dat ze tijdens de piekuren afschalen.

Schoon water lijkt vanzelfsprekend. Toch kampen wereldwijd miljoenen mensen met droogte en vervuiling. Het Nederlandse bedrijf Dutch Clean Tech claimt een oplossing te hebben. Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe de technologie Dutch Clean Tech water zuivert☑️ Twijfels over de 25%-regel voor sociale verandering ☑️ Oplossen van Netcongestie hoeft geen 200 miljard euro te kostenVan microplastics in oceanen tot giftige lozingen in rivieren. De watercrisis is één van de grootste milieuproblemen van deze tijd. Wereldwijd hebben 2 miljard mensen geen toegang tot schoon drinkwater. Zelfs in Nederland zien we steeds vaker periodes van droogte en een dalend grondwaterpeil. Het Noord-Hollandse bedrijf Dutch Clean Tech heeft een innovatieve waterzuiveringstechnologie ontwikkeld die volgens hen zowel betaalbaar als schaalbaar is. “We filteren vervuiling zonder chemische toevoegingen en kunnen ons systeem overal ter wereld inzetten”, vertelt Sander Pielkenrood, directeur van het bedrijf.

Nederland verspilt nog altijd veel te veel grondstoffen. Een nieuwe vereniging van 45 bedrijven wil daar verandering in brengen en circulair ondernemen de norm maken.Deze aflevering in het kort:☑️ De doelen van de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie☑️ Hoe Ahrend en NS hun bedrijfsvoering circulair maken☑️ Zeespiegel stijgt door smeltende ijskappenDe afhankelijkheid van schaarse grondstoffen groeit, terwijl andere landen al volop inzetten op circulariteit. In Nederland blijft de verspilling groot. Hoog tijd voor actie, vinden 45 bedrijven en koepelorganisaties. Zij hebben zich verenigd in de nieuwe Nederlandse Vereniging Circulaire Economie (NVCE), die zich hard maakt voor eerlijke wet- en regelgeving, fiscale prikkels voor hergebruik en een gelijk speelveld voor circulaire ondernemers.

Wind en zon kennen we. Maar wat als de Noordzee ons nóg een energiebron biedt? Golfenergie is constant, duurzaam en grotendeels nog onbenut. Deze aflevering in het kort:☑️ Dit zijn de kansen van golfenergie voor Nederland☑️ De technologie die Symphony Wave Power ontwikkelt☑️ Nederlandse bedrijven nog lang niet circulairGolfenergie wordt opgewekt door de beweging van golven, die mechanische energie omzetten in elektriciteit via generatoren. Drijvend of onder het wateroppervlakte. Grote voordelen ten opzichte van zon en wind? De technologie is veel minder afhankelijk van weersomstandigheden en kan dus dag en nacht energie produceren. Maar terwijl windmolens al volop op zee staan, blijft de ontwikkeling van golfenergie vooralsnog achter. Hoe komt dat eigenlijk? En hoe groot is de potentie voor Nederland?Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersOnze gasten in deze uitzending zijn Fred Gardner van Symphony Wave Power en Anton de Fockert van Deltares. Gardner is zijn technologie al aan het testen op land, na 2030 hoopt hij de eerste commerciële projecten te kunnen uitrollen. De twee deskundigen leggen uit hoe golven dag en nacht energie kunnen opwekken, wat er nodig is om deze technologie op te schalen en waarom we in Nederland achterlopen op landen als Groot-Brittannië en Portugal. Ook bespreken we de uitdagingen. Zo hebben startups moeite met het vinden van financiering. Ook de impact op het zeeleven komt aan bod.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenVerder in deze aflevering: het is de Week van de Circulaire Economie. Hoe circulair zijn Nederlandse bedrijven eigenlijk? Uit onderzoek blijkt dat mkb’ers gemiddeld voor 56 procent circulair werken, maar vooral in sectoren als bouw en agrifood is nog veel te winnen. Harm windt zich intussen op over de staat van Europese innovatie. Terwijl de geopolitieke spanningen oplopen, is Northvolt – ooit Europa’s grote hoop in de batterij-industrie – failliet verklaard. Hoe kan dat, vraagt hij zich af?See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze speciale podcast van BNR Duurzaam spreekt Harm met Jane Goodall. Zij geldt als een wereldwijd icoon op het gebied van natuurbescherming.In de jaren zestig begon Goodall haar baanbrekende onderzoek naar chimpansees in Gombe, Tanzania. Ze ontdekte dat deze dieren gereedschap gebruiken en complexe sociale structuren hebben – inzichten die onze kijk op mens en dier voorgoed veranderden. Vandaag de dag zet ze zich via het Jane Goodall Institute in voor natuurbehoud en gemeenschapsontwikkeling in Afrika. In deze podcast spreken we haar over haar levenswerk, de uitdagingen van natuurbehoud en haar boodschap voor de volgende generatie. Ons groene geweten is deze keer Nikki Trip.Deze podcast is opgenomen in hotel Kontakt der Kontinenten in Soesterberg. Meer weten over haar werk en hoe je zelf kunt bijdragen aan een betere wereld? Kijk dan op de website van het Jane Goodall Instituut Nederland. ---------- EXTRA | Harm in conversation with Jane GoodallIn this special podcast of BNR Duurzaam, Harm speaks with Jane Goodall. She is considered a global icon in the field of nature conservation.In the 1960s, she began her groundbreaking research on chimpanzees in Gombe, Tanzania. She discovered that these animals use tools and have complex social structures—insights that forever changed our understanding of humans and animals. Today, through the Jane Goodall Institute, she works on conservation and community development in Africa. In this podcast we talk to her about her life’s work, the challenges of conservation, and her message to the next generation. Nikki Trip is our co-host.This podcast was recorded in hotel Kontakt der Kontinenten in Soesterberg. Want to know more about her work and how you can contribute to a better world? Then visit the website of the Jane Goodall Institute Netherlands. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De meubelindustrie kampt met een groot probleem: veel afval, zware arbeid en grondstoffen die de hele wereld over reizen. Maar het kan ook anders, zo bewijst het bedrijf Cooloo.Deze aflevering in het kort:⇨ Een nieuwe technologie om de meubelindustrie te verduurzamen⇨ Harm mist klimaatambities van het kabinet⇨ IJs op de poolkappen smelt nu in recordtempoEen oude leren bank, een versleten kurkvloer of afgedankt rubber. Veel mensen denken hierbij aan afval, maar Ricco Fiorito hoort en ziet vooral grondstoffen. Met Cooloo ontwikkelt hij ecologische coatings waarmee meubels, muren en vloeren een tweede leven krijgen. In deze aflevering vertelt hij hoe deze innovatieve techniek de meubelindustrie kan verduurzamen. Cooloo pakt restmaterialen zoals leer, kurk en rubber en vermaalt deze met een speciaal bindmiddel om de coatings vervolgens op meubels te spuiten. Dit zorgt voor een hoge recyclagegraad en minder afval. Toch staan grote meubelmerken nog niet in de rij om deze techniek over te nemen. Hun bestaande productiemethoden zijn gebaseerd op stofferen en de overstap blijkt lastig.Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energie Cooloo won onlangs de Fair Future Challenge en heeft een concreet plan voor het prijzengeld: het toegankelijk maken van hun technologie voor tweedehandswinkels in Nederland. Dat is nodig, want de meubelindustrie heeft een groot afvalprobleem. Elk jaar wordt in Europa 11 miljard kilo meubels weggegooid, waarvan 90 procent in de verbrandingsoven belandt. Traditionele stoffering draagt bij aan deze verspilling en bevat vaak schadelijke stoffen zoals chemische lijmen en synthetische coatings.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenHarm windt zich intussen op over de klimaatambities van het kabinet. "Welke industrieën horen wel en niet thuis in een groene economie? Hoe gebruiken we de schaarse ruimte en waar blijven de duidelijke, richtinggevende keuzes? Tot nu toe gaat het vaak alle kanten op zoals bij de warmtepompplicht en het stikstoffonds voor boeren. En dat soort wispelturigheid en chaos werken averechts."See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voedsel produceren zonder landbouwgrond—het klinkt als sciencefiction, maar gasfermentatie maakt het mogelijk. Door CO2 en methaan om te zetten in eiwitten, kan deze technologie een revolutie ontketenen in de voedingsindustrie.Deze aflevering in het kort:⇨ De potentie van gasfermentatie uitgelegd ⇨ Harm uit stevige kritiek op de Clean Industrial Deal ⇨ Toch nog akkoord over biodiversiteit in RomeDe traditionele landbouw gebruikt enorme hoeveelheden water, land en energie. Gasfermentatie daarentegen laat micro-organismen groeien op industriële restgassen of duurzame waterstof, zonder dat daarvoor sojavelden of veestallen nodig zijn. Bedrijven zoals Farmless en LanzaTech passen deze methode al toe en laten zien dat eiwitten rechtstreeks uit lucht een haalbaar alternatief zijn. Dit kan niet alleen de CO2-uitstoot verlagen, maar ook voedselproductie mogelijk maken op plekken waar landbouw onmogelijk is, zoals woestijngebieden.Luister ook | Deze uitvinding kan 2 miljard hectare bomen plantenToch zijn er uitdagingen: de technologie is nog duur en vergt veel energie. Wat betekent dit voor de toekomst van onze voedselketen? Wordt eiwit uit lucht een volwaardig alternatief voor vlees en zuivel? En kunnen grote industrieën zoals Shell en BP hier een rol in spelen? Sina Salim van Protein Shift Consultancy denkt van wel. Hij ziet gasfermentatie als een potentiële gamechanger voor zowel voedselzekerheid als klimaatbeleid.Luister ook | Jan Rotmans over de woelige rit naar een duurzame wereldHarm windt zich intussen op over de opvolger van The Green Deal: de Clean Industrial Deal. 'Alsof er de afgelopen maanden nog niet genoeg groene ambitie in de shredder van visieloze politici en ondernemers is gegooid. Ursula van der Leyen kwam met een nogal vaag plan vol buzzwoorden als concurrentievermogen en vereenvoudiging. Het plan is op maat gemaakt naar de wensen van heel veel grote vervuilers. Hoe we hiermee snel leren produceren in balans met de natuur en voorop gaan lopen in een wereld die alleen nog lijkt te worden bevolkt door Trumpiaanse bullebakken is mij onduidelijk.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe kunnen we de Nederlandse landbouw écht duurzaam maken? Urgenda heeft een plan: minder bewerkte voeding, meer biodiversiteit en een gegarandeerde vergoeding van 1.000 euro per hectare voor 10 jaar.Deze aflevering in het kort:⇨ Urgenda presenteert een toekomstvisie voor de Nederlandse landbouw⇨ Circulaire economie in Nederland komt niet op gang⇨ Luchtkwaliteit blijft op veel plekken ronduit slechtNederlandse boeren staan onder druk. Ze moeten verduurzamen, maar krijgen daar weinig financiële zekerheid voor terug. Urgenda stelt daarom een nieuw verdienmodel voor: het ‘Zeven-vinkjes-voorstel’. Boeren die aan vijf van de zeven duurzaamheidseisen voldoen – zoals minder kunstmestgebruik, meer biodiversiteit en extensieve veeteelt – kunnen 1.000 euro per hectare ontvangen, voor een periode van tien jaar. Volgens Urgenda kan dit de landbouw duurzamer maken zonder dat boeren alle lasten dragen. We bespreken alle ins en outs met Hanneke van Ormondt, Hoofd Landbouw en Biodiversiteit bij Urgenda. Luister ook | Een concrete route naar minder CO2-uitstootHet plan zou maximaal € 1,8 miljard per jaar kosten, maar levert volgens berekeningen van onder meer het RIVM en de FAO miljarden aan besparingen op in zorg- en milieukosten. Urgenda start binnenkort met een eerste groep akkerbouwers en veehouders om het voorstel in de praktijk te testen. Of het op brede schaal haalbaar is, hangt volgens de initiatiefnemers af van steun vanuit de politiek en de bereidheid van boeren om zich aan de voorwaarden te houden.Luister ook | Stroomstress! Vol netwerk legt energietransitie lamHarm windt zich intussen op over een nieuw rapport van het PBL, het Planbureau voor de Leefomgeving. Dat stelt in een nieuw rapport dat Nederland achterblijft in de transitie naar een circulaire economie. Er zijn oplossingen genoeg, maar volgens de onderzoekers wordt de urgentie nog steeds niet echt gevoeld. PBL-directeur Marko Hekkert spreekt van een ‘crisis in slow motion'.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Avantium heeft een technologie ontwikkeld die glucose uit oude kleding haalt. Kan dit leiden tot een wereldwijde doorbraak in het recyclen van textiel? De eerste resultaten blijken zeer hoopgevend.De textielindustrie is een van de grootste vervuilers ter wereld. Jaarlijks belanden miljoenen tonnen kleding op stortplaatsen of in verbrandingsovens. Het Nederlandse chemiebedrijf Avantium denkt daar iets op gevonden te hebben. Met een nieuw proces breken ze katoen af tot glucose en winnen ze polyester terug. En dat allemaal zonder kwaliteitsverlies. Gert-Jan Gruter is hoogleraar Duurzame Industriële Chemie aan de Universiteit van Amsterdam en CTO bij Avantium. Met hem bespreken we de impact van deze nieuwe vondst.Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?De technologie maakt gebruik van zoutzuur om katoenvezels op te lossen, waardoor glucose vrijkomt. Dat is een belangrijke grondstof voor bioplastics. Polyester blijft intact en kan opnieuw worden gebruikt. Dit biedt niet alleen een oplossing voor de enorme textielafvalberg, maar ook voor de bioplasticindustrie, die nu nog afhankelijk is van voedselgewassen zoals maïs. Grote modemerken en recyclers tonen volgens Gruter interesse, zeker nu regelgeving bedrijven dwingt om meer gerecycled materiaal te gebruiken. Avantium werkt aan een demofabriek en hoopt over vier jaar te kunnen starten met de bouw van een commerciële productiefaciliteit. Als dat lukt, kan deze innovatie een grote stap betekenen richting een circulaire textielketen.Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)Harm windt zich intussen op over het Amerikaanse Heartland Institute, dat bekend staat om het verspreiden van klimaatleugens. Dit instituut krijgt een Britse afdeling. Er waren diverse conservatieve parlementsleden aanwezig. Inclusief voorstanders van het schrappen van net-zero doelen en het openen van nieuwe kolenmijnen. ‘Nepnieuws, de wetenschap ontkennen en in diskrediet brengen, liegen, bedriegen en doorgraaien, het wordt steeds normaler en het komt steeds dichterbij’, aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Netcongestie en gebrek aan grootschalige opslag zitten de energietransitie dwars. Daardoor vertraagt het verduurzamen van onze maatschappij.Nederland heeft de afgelopen jaren massaal geïnvesteerd in zonnepanelen en windparken. Inmiddels komt meer dan de helft van onze stroomproductie uit duurzame bronnen. Maar de groei van wind- en zonne-energie stuit op grenzen: netcongestie, opslagtekorten en een stabiele elektriciteitsvraag die nauwelijks meegroeit. De uitdaging ligt nu aan de vraagkant, stelt energiedeskundige Roy op het Veld. Luister ook | De plastic recycling-industrie dreigt te worden weggevaagdOm echt te verduurzamen, moeten huishoudens en bedrijven overstappen van gas naar elektriciteit. Toch heeft nog steeds ruim 80 procent van de woningen een cv-ketel en worstelt de industrie met elektrificatie. Overheidsmaatregelen blijven achter, terwijl bedrijven zoals warmtebedrijven zelfs investeringen stilzetten. ‘Zonder een stijgende vraag naar duurzame stroom hebben extra windparken en zonnepanelen weinig zin’, aldus Op het Veld. De focus moet volgens hem verschuiven van energietransitie naar een bredere economische transitie, waarin slimme technologie en ondernemerschap het verschil maken. Ook pleit hij voor één Europees energiebeleid.Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van.. 2120Harm is niet te spreken over het Klimaatplan van het kabinet. ‘In het plan is heel veel niet meegenomen en doorgerekend en deskundigen bestempelen het als veel te simplistisch’, zo vertelt hij. Dit roept volgens hem serieuze vragen op over de deskundigheid van deze regering. ‘Het nieuwe plan leunt stevig op het afvangen van CO2 en die technieken zijn nog steeds niet op grote schaal bewezen. Hiermee gaat het kabinet in tegen het negatieve advies van de VN.’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland is wereldkampioen plastic recyclen. Voor nu nog, moeten we daar aan toevoegen. Want bedrijven die inzetten op het recyclen van dat plastic, vallen momenteel met bosjes tegelijk om. Wat is er aan de hand?Deze aflevering in het kort:⇨ De problemen in de Nederlandse plastic recycling-industrie uitgelegd⇨ Trump blokkeert overheidssites over klimaatverandering ⇨ De CO2-uitstoot van het professionele voetbal in kaart gebrachtNederland is op weg naar een circulaire samenleving in 2050. Dat is dus ook een samenleving waarin we plastic niet langer een enkeltje naar de verbrandingsoven cadeau doen. Maar ja, hebben we dan in Nederland nog wel bedrijven die dat spul kunnen recyclen? Steeds meer van deze bedrijven gaan kopje onder. Zo zakte in december Blue Cycle nog door z’n hoeven. Zij hadden nog geen twee jaar eerder een hypermoderne proeffabriek in Heerenveen geopend, een project waar tientallen miljoenen euro’s in zijn gepompt.Luister ook | The Green Village is een proeftuin voor duurzame innovatiesJan Lenstra is de CEO van Veolia. Hij legt uit dat de markt momenteel wordt overspoeld met goedkoop plastic uit de Verenigde Staten en China met name. Door deze overproductie is de prijs de afgelopen jaren met ongeveer de helft gedaald, waardoor veel circulaire partijen onvoldoende verdienen om hun business draaiende te houden.Luister ook | Een concrete route naar minder CO-uitstootOns groene geweten Muriel Arts refereert naar een nieuw onderzoek, gepubliceerd door het New Weather Institute: Dirty Tackle: the growing carbon footprint of football, heet het rapport. Daarin is onder meer te lezen dat het professionele voetbal ongeveer 13 tot 15 miljoen ton CO2 per jaar uitstoot. Dat is net zoveel als het verbranden van 150 miljoen vaten olie. Het gaat onder meer om de bouw van stadions en het feit dat fans op reis gaan om hun club aan te moedigen. De onderzoekers hopen dat met dit rapport een discussie op gang komt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van zwevende bomen tot stoeptegels die je fietsaccu laden. The Green Village is een proeftuin voor allerlei groene oplossingen. Maar vinden al die mooie ideeën hun weg inmiddels naar de markt?Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe de Green Village nieuwe duurzame innovaties mogelijk maakt⇨ De stikstof-uitspraak vraagt om concrete actie⇨ Files op het stroomnet belemmeren verduurzamen industrieOp het terrein van de TU Delft staat al een aantal jaren een openlucht laboratorium. The Green Village is bedoeld voor nieuwe innovaties op het gebied van schone energie, duurzaam bouwen en klimaatadaptatie. Wat heeft deze proeftuin inmiddels opgeleverd. Dat zoeken we uit in deze aflevering van BNR Duurzaam, met directeur Marjan Kreijns. ‘The Green Village is een minidorp met een handvol woningen, faciliteiten, veel groen en allerlei technische foefjes. Zie het als een vrijplaats voor duurzame innovaties, die ondernemers op een veilige manier kunnen uitproberen.’Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020Bij The Green Village staan drie duurzame thema’s centraal: energietransitie, klimaatadaptatie en bouw. Denk aan een groene parkeerplaats, een buurtbatterij en woningen die worden verwarmd met waterstof. ‘Ook testen we een systeem met afvoerwater dat wordt hergebruikt om de douche mee te verwarmen.’ Wat verder opvalt: er wonen in The Green Village zelfs mensen. Zij zijn onderdeel van de experimenten die hier plaatsvinden.Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanHarm blikt terug op de stikstofuitspraak door de rechtbank in Den Haag. Die oordeelde dat de staat onrechtmatig heeft gehandeld en te weinig doet om de verslechtering van de meest kwetsbare natuur tegen te gaan. Daarom moet de overheid 50 procent van de stikstofgevoelige natuur voor eind 2030 onder de Kritische Depositie Waarde brengen. ‘Laten we niet langer wegkijken, onzin uitkramen en elkaar de schuld geven, maar laten we het zo goed mogelijk oplossen’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) presenteert een menukaart met concrete maatregelen die snel kunnen leiden tot fors minder CO2-uitstoot.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe Nederland sneller kan verduurzamen⇨ Bedrijven aan de slag met energiezuinig produceren⇨ Harm’s nieuwste boek: De belangrijkste vragen van je levenOns land is op weg naar een klimaatneutrale samenleving in 2050. Maar als het aan de NVDE ligt, kan dat wel een tandje sneller. Deze groene aanjaagclub doet nieuwe, verregaande voorstellen om Nederland sneller CO2-neutraal te krijgen. Deze voorstellen moeten gaan leiden tot 25 miljoen ton minder CO2-uitstoot, 7,5 miljard kuub minder aardgasimport en ook nog eens 25 miljoen minder vaten olie naar Nederland. Voorzitter van de NVDE is Olof van der Graag en hij geeft in deze aflevering tekst en uitleg.Luister ook | Dit gaat klimaatontkenner Donald Trump doenZo pleit hij voor verdere verduurzaming van de energiebelasting en een betere handhaving van de besparingsplicht door bedrijven. Ook zou er rond 2035 een verplichte CO2-vrije elektriciteitsproductie moeten gelden, Verder wil de NVDE 8 miljard euro steken in het verduurzamen van woningen, waaronder de aanpak van slecht geïsoleerde huizen. En voor wat betreft de accijnsverlaging op diesel en benzine die door het vorige kabinet werd ingesteld? Die wordt als het aan de NVDE ligt weer teruggedraaid. 'Het is vooral belangrijk dat we laten zien dat dit soort maatregelen niet alleen het klimaatprobleem verminderen, maar het ons ook minder afhankelijk maakt van import uit andere landen.'Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanHarm presenteert deze week zijn nieuwe boek: De belangrijkste vragen van je leven, 16 jonge denkers over het klimaat. Daarin vertellen de jonge klimaatvechters hoe zij naar de toekomst kijken. Ook deelt Harm in het boek zijn eigen ervaringen in zijn strijd voor een betere wereld. Ons Groene Geweten wil weten welke See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij wil nóg meer olie boren en stapt komende week waarschijnlijk meteen uit het klimaatakkoord van Parijs. Nog eens vier jaar Trump in het Witte Huis, wat zijn de gevolgen voor het klimaat? Deze aflevering in het kort:⇨ Een inkijkje in het hoofd van Donald Trump⇨ Planeet ging in 2024 door grens van anderhalve graad⇨ De branden in Los AngelesVolgende week is het zover. Dan wordt Donald Trump geïnaugureerd als 47e president van de Verenigde Staten. Natuurbehoud, energietransitie en klimaatbeleid zijn bepaald geen kwesties waar hij zich om wil bekommeren. Trump heeft gezegd dat hij zo ongeveer al het klimaatbeleid van Joe Biden wil terugdraaien. Met Amerika-correspondent Jan Postma bespreken we wat ons de komende jaren te wachten staat.Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020‘Hou je vast, Harm', zo begint Postma zijn verhaal. ‘Hij gaat waarschijnlijk volgende week al bekendmaken dat de Verenigde Staten zich terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs. Alweer dus. De Inflation Reduction Act wil hij helemaal uitkleden en de EPA grotendeels ontmantelen. Dat is de overheidsinstantie die zich inspant voor natuurbehoud. Trump gelooft namelijk niet dat de mensen invloed heeft op klimaatverandering.' Klimaat blijkt overigens geen thema dat de Amerikaanse headlines domineert. Zelfs niet nu Los Angeles te maken heeft met de grootste branden in de recente geschiedenis. ‘Op Fox News gaat het vooral over het falen van de brandweer en wordt nauwelijks iets gezegd over de oorzaak van deze ramp’, aldus Postma.Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanUiteraard behandelen Harm en Nikki ook het bericht van het Europese weerinstituut Copernicus. Dat meldde vrijdag dat de aarde in 2024 door de grens van anderhalve graad ging. Wetenschappers zijn er nog niet helemaal uit waarom 2024 zo warm was. Een mogelijke oorzaak is dat er steeds minder lage bewolking is. Die wolken weerkaatsen relatief veel zonlicht en hebben daarom een afkoelend effect. ‘Dit laat zien dat we bij het overschrijden van tipping points, zoals deze anderhalve graden, ook steeds meer in een onzekere tijd aankomen’, aldus Trip.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opheffingsuitverkopen bij duurzame kledingmerken. Plastic recycling bedrijven die hun deuren. En duurzame bezorgdiensten staan met pech langs de kant. Wat is er toch aan de hand met die duurzame economie?Deze aflevering in het kort:⇨ Subsidies en wetgeving rijden impactondernemers in de wielen⇨ Record-schade als gevolg van natuurrampen⇨ Triodos ziet meer belangstelling voor duurzame transitiesWe zien het de laatste maanden met enige regelmaat gebeuren: ondernemingen met een duurzaam bedrijfsmodel leggen het loodje. Of ze nu zonnepanelen plaatsen, plastic recyclen of pakketjes rondbrengen met elektrische busjes en bakfietsen. Hoe dat komt en wat er moet gebeuren om dit tij te keren, bespreken we met Michel Scholte. Hij is directeur van True Price, Impact Institute en de CSRD Academy.Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieHij wijst op weeffouten in de economie. Als duurzame ondernemer moet je opboksen tegen fossiele bedrijven die een enorme voorsprong hebben door schaalvoordelen en de nodige subsidies. Impactbedrijven hebben vaak nog geen bewijslast en vertrouwen opgebouwd. Ook de wetgeving helpt niet mee. ‘Heb je net fors geïnvesteerd in elektrische bakfietsen, wordt de dieselvrije binnenstad met een jaar uitgesteld’, aldus Scholte. Verder wijst hij op het uitblijven van true pricing. De maatschappelijke schade van fossiele producten zit niet in de kostprijs, waardoor zij een onevenredig voordeel hebben.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenYvette Watson is ons groene geweten. Zij heeft nieuws van Triodos Bank, over het draagvlak in de samenleving voor een nieuwe economie. Wat blijkt? Die neemt toe. Triodos wilde van ongeveer 1050 Nederlanders weten hoe zij tegenover de transitie naar een duurzame economie staan. Dit gaat onder meer over schone energie, hernieuwbare grondstoffen en klimaatneutraal voedsel. ‘Bij elke transitie is er veel grotere groep Nederlanders die verandering wil dan de groep die dat helemaal niet ziet zitten’, aldus Watson. ‘En gaat het om de energietransitie, dan gedraagt 22 procent van de mensen zich al naar die nieuwe norm.’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een stijgende zeespiegel, hete zomers en zware regenbuien. Hoe bereiden we ons dichtbevolkte landje voor op de gevolgen van klimaatverandering? Tijdens deze kerstvakantie praat Harm met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame samenleving. In deze aflevering is klimaatwetenschapper Tim van Hattum te gast.Hij is één van de drijvende krachten achter Nederland 2120. Dat initiatief werd afgelopen maand beloond met de Grote Maaskantprijs, die eens in de twee jaar wordt uitgereikt. Nederland 2120 is een grove schets van hoe ons land er over 100 jaar kan uitzien, opgesteld door Wetenschappers uit Wageningen en gebaseerd op nature-based oplossingen. Van Hattum en zijn team willen hiermee een hoopvol perspectief bieden in de discussies over klimaatverandering.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het vliegtuig heeft een onwaarschijnlijke aantrekkingskracht op heel veel mensen. Zelfs nu alom bekend is dat het klimaat er steeds zwaarder onder gaat lijden. Waar komt die fascinatie vandaan? Tijdens deze kerstvakantie praat Harm met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame samenleving. In deze aflevering is poolreiziger Bernice Notenboom te gast.Finall Call, the turbulent future of flying is haar nieuwe Engelstalige podcastserie. Hierin onderzoekt Nootenboom de aantrekkingskracht van het vliegtuig en geeft ze een inkijkje in de toekomst van de luchtvaart. Die zoekt de oplossing en waterstof en sustainable aviation fuels. Maar volgens Notenboom is de meeste winst te halen bij passagiers zelf. ‘De 1 procent veelvliegers veroorzaakt 50 procent van de CO2-uitstoot door deze branche.’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Anderhalf jaar geleden werd in Weert de zonnepanelenfabriek van Solarge geopend. Hier rollen inmiddels elk uur 40 nieuwe circulaire zonnepanelen van de lopende band. Het bedrijf werd onlangs beloond met de Wubbo Ockels Innovatie Prijs.Deze aflevering in het kort:⇨ De circulaire zonnepanelen van Solarge⇨ Nederlandse industrie twijfelt over verduurzaming⇨ Steeds minder groen in grote stedenMade in China. Je ziet het op bijna ieder zonnepaneel dat je op een Europees dak tegenkomt. Bij de productie ervan worden mensenrechten geschonden en echt duurzaam is dat proces ook al niet. Het Nederlandse Solarge wil daar iets tegen doen. Hun lichtgewicht circulaire zonnepanelen rollen nu al anderhalf jaar uit de fabriek in Weert. Maar eenvoudig is dat niet, zo blijkt uit het gesprek met directeur Huib van den Heuvel.Luister ook | Hoe lobbyisten het klimaatbeleid beïnvloedenSolarge-panelen zijn veel lichter en circulair. Bij de productie komt er tot 75 procent minder CO2 vrij en bovendien zijn de panelen vrij van chemische stoffen zoals pfas. Voor de productie van tien panelen is slechts één vat ruwe olie nodig. Ook het gewicht heeft voordelen. ‘Eén op de drie daken in ons land heeft onvoldoende draagkracht voor reguliere zonnepanelen. Onze lichtgewicht panelen zijn hiervoor wél geschikt zijn en doen qua energieopbrengst niet onder, aldus Van den Heuvel. Bovendien wordt 100 procent van het zonnepaneel uiteindelijk hergebruikt.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenHet gaat niet goed met het groen in Nederlandse steden. Meer dan de helft van de buurten in de 32 grootste Nederlandse gemeenten is grotendeels versteend en dat is de laatste vijf jaar alleen maar erger geworden. In de grootste vier gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) is zelfs 70 procent van de buurten versteend, blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu in samenwerking met ingenieursbureau Sweco. Meer groen is van levensbelang. Bomen en planten filteren schadelijke fijnstofdeeltjes uit de lucht en kinderen in groene wijken hebben bijvoorbeeld 15 procent minder vaak last van overgewicht.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Misinformatie, vertragingstactieken en greenwashing. Journalisten, wetenschappers en beleidsmakers die hier onderzoek naar doen, hebben zich verenigd in een nieuw netwerk: ObstructionNL.Deze aflevering in het kort:⇨ Zo werkt klimaatobstructie ⇨ De gevolgen van nepnieuws⇨ Geen deal over plasticproductieFossiele bedrijven die de boel willen vertragen. En politici die bewust nepnieuws over het klimaat de wereld in slingeren. Dat wordt klimaatobstructie genoemd en het gebeurt vaker dan de meeste mensen beseffen. Dat vertelt Martijn Duineveld van Wageningen University & Research. Hij is één van de initiatiefnemers van Obstruction NL, dat deze praktijken in kaart wil brengen. Hij noemt onder meer de samenwerking tussen Shell en pr-bureau Edelmann als voorbeeld. Luister ook | Waarom de klimaattop in deze vorm moet blijven bestaanMaar ook werkgeversorganisatie VNO-NCW krijgt ervan langs. ‘Dertig jaar geleden stonden ze nog aan de zijde van klimaatontkenners. Nu proberen ze klimaatbeleid waar mogelijk te vertragen, met steeds dezelfde argumenten van banenverlies en het wijzen naar andere landen', aldus Duineveld. Het beïnvloeden van de publieke opinie blijkt volgens hem zeer efficiënt. ‘Zo worden klimaatactivisten door rijke denktanks als radicaal bestempeld.' ObstructionNL wil dit soort praktijken aan het licht brengen en op die manier meer bewustwording kweken.Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenVanuatu pikt het niet langer. De eilandstaat wil dat landen hun klimaatafspraken nakomen en heeft om die reden een zaak aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, die deze week begint. Vanuatu wil weten wat de juridische gevolgen zijn als landen te weinig doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Wat Harm betreft is het een goed idee als het Internationaal Gerechtshof hierover een uitspraak doet. ‘Die kan als leidraad gaan dienen voor toekomstige klimaatrechtszaken.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Even dreigde de klimaattop in Bakoe uit te lopen op een fiasco. Toch ligt er een nieuw akkoord over financiële hulp aan arme landen. Deze aflevering in het kort:⇨ Een terugblik op twee weken Bakoe⇨ Onderhandelen met Jaime de Bourbon de Parme⇨ De gevolgen van oneerlijkheid in de economieJaime de Bourbon de Parme is de Nederlandse klimaatgezant en zag het allemaal voor zijn neus gebeuren. Hij komt net terug uit Azerbaijan en vertelt uitgebreid over de COP 29. Afgesproken is dat rijkere landen vanaf 2035 elk jaar 300 miljard dollar aan klimaatsteun geven aan armere landen. Dat is overigens veel te weinig, vinden die eilandstaatjes en derdewereldlanden zelf. Ook ons groene geweten Aniek Moonen kan haar ongenoegen over dit resultaat niet verbergen. ‘Om je een idee te geven: de overstromingen in Limburg, Duitsland en België van een paar jaar geleden veroorzaakten al meer dan 40 miljard euro schade', aldus Moonen.Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersJaime de Bourbon de Parme gunt ons een inkijkje in de wereld van de klimaat-diplomatie. Hoe het kon dat het zaterdag helemaal mis dreigde te gaan en er die nacht alsnog een akkoord werd bereikt. Suggesties over een nieuwe opzet voor de COP, wijst hij van de hand. ‘Daar moet dan eerst weer lang over onderhandeld worden en die tijd is er niet', aldus de Bourbon de Parme. ‘Het belangrijkste is dat bijna iedereen aan tafel zit, want alleen op die manier kunnen we afspraken maken.'Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieHarm refereert verder aan een artikel in de Volkskrant, waarin econoom en schrijver Joseph Stiglitz waarschuwt voor de toenemende oneerlijkheid in onze economie. Die ontwikkeling draagt bij aan een cultuur waarin mensen elkaar steeds minder vertrouwen. ‘De wolven vreten alles weg en de schapen hebben het nakijken. Wanneer grote groepen van de bevolking achterblijven, creëer je een vruchtbare bodem van onbehagen voor populisten. Het nut van de algemene zaak, daar hoor je niemand meer over. Terwijl we dat juist zo bitter nodig hebben, zo zagen we ook op de COP in Azerbeidzjan.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zijn biobased gewassen het nieuwe verdienmodel voor de boer? En krijgt daarmee ook de verduurzaming van de Nederlandse bouwsector een flinke impuls? Deze aflevering in het kort:⇨ Boeren gaan gewassen telen voor de bouw⇨ Winnaars Wubbo Ockels Innovatie Prijzen bekend⇨ Australië krijgt een gigantische energiehubWel als het aan de oprichters van Biobased Factory ligt. Dat bedrijf heeft een nieuwe machine ontwikkeld voor de verwerking van hennepvezel en olifantsgras. De grondstoffen die daarmee ontstaan, kunnen worden ingezet in de bouw, industrie en logistiek. Denk bijvoorbeeld aan een groen alternatief voor steenwol en - op termijn - duurzaam plaatmateriaal. 'Onze verwerkingsinstallatie is modulair en heeft de grootte van twee zeecontainers. Daardoor kunnen we dichtbij de oogst-locaties verwerken en op die manier houden we de keten zo kort en regionaal mogelijk', aldus medeoprichter Luc de Wit.Luister ook | Hoe maken we duurzaam bouwen de norm?Biobased Factory wil hiermee een nieuwe keten optuigen, waarin agrariërs duurzame gewassen telen voor de bouw. Daarvoor moet nog veel gebeuren. De overheid wil in 2030 dat 30 procent van de nieuwe woningen voor minimaal 30 procent uit biobased materialen bestaat. Nu is dat nog maar 2 tot 3 procent. 'Bouwbedrijven willen wel maar lopen nu nog tegen allerlei certificeringen aan. Dan moet je vooral denken aan brandveiligheid en isolatiewaarden.'Luister ook | Deze uitvinding kan 2 miljard hectare bomen plantenHarm komt met goed nieuws uit Australië. Daar wordt gewerkt aan het grootste energiepark ter wereld. Western Green Energy Hub wordt zo'n 22.000 vierkante kilometer, ongeveer de helft van Nederland. Er komen tientallen zon- en windmolenparken. Over 30 jaar wekken ze er net zoveel duurzame stroom op als wat Australië op dit moment aan energie verbruikt. De totaal geplande capaciteit wordt zo'n 70 gigawatt. Zo komen er zo'n 60 miljoen zonnepanelen en 3.000 windmolens. Totale kosten? Zo'n 61 miljard dollar.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De COP in Bakoe is vandaag begonnen. De komende twee weken gaat het in Azerbaijan vooral over klimaatfinanciering.Deze aflevering in het kort:⇨ Wie draait er op voor de klimaatschade?⇨ Hoe het in Bakoe achter de schermen werkt⇨ Nog eens vier jaar TrumpDe komende twee weken proberen de klimaatonderhandelaars van 195 landen tot nieuwe afspraken te komen. Inzet is hoe de rijke landen in het westen de arme landen die veel te lijden hebben van klimaatverandering gaan compenseren. Daarover worden al sinds 2021 pittige gesprekken gevoerd. Tevergeefs overigens. De hoop is dat er tijdens deze COP een nieuw akkoord wordt bereikt. Afspraken waar moet het geld vandaan komen,hoeveel leningen en cash,. welke landen krijgen wat. Waar moet het geldf naartoe? Bedrag komt er niet.Luister ook | Jan Rotmans over de woelige rit naar een duurzamere wereldLeo Meyer is al op heel wat klimaatconferenties geweest, als wetenschapper én onderhandelaar. klimaatexpert, werkte eerder mee aan IPCC-rapporten en was onderhandelaar voor de Nederlandse overheid in het VN-klimaatverdrag. Aan hem de vraag: hebben dit soort bijeenkomsten eigenlijk wel zin als landen hun afspraken telkens niet nakomen? Ja, zegt Meyer meteen. ‘Sinds het begin van de jaren 90 worden de klimaatconferenties georganiseerd. Zonder alle gemaakte afspraken zou de opwarming zelfs naar de 4 graden gaan.'Luister ook | Wat kunnen we doen tegen ultrafastfashion?Als Trump in januari weer in het Witte Huis zit, dan trekt hij zich terug uit het Klimaatakkoord. Dat schreef The New York Times afgelopen weekend. ‘Dat belooft weinig goeds voor de vier jaar die komen gaan', aldus Harm. ‘Wat precies de gevolgen zijn, is niet helemaal duidelijk. Maar experts zeggen dat de Verenigde Staten blijven inzetten op groene wind- en zonne-energie en batterij-opslag. Dat heeft te maken met de Inflation Reduction Act, het groene investeringsprogramma van president Biden. Dat blijkt een belangrijke motor te zijn voor de huidige economische groei en is daarom ook populair bij de Republikeinen. In de eerste zeven maanden van dit jaar was een kwart van alle opgewekte elektriciteit in de Verenigde Staten al groen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland telt miljoenen gebouwen, van stokoud tot net opgeleverd. Samen zorgen die voor een flink deel van de CO2-uitstoot. Duurzaam bouwen blijkt in de praktijk echter een tamelijk ingewikkelde puzzel.Deze aflevering in het kort:⇨ De uitdagingen van duurzaam bouwen⇨ Een extra belasting voor veelvliegers en suv's⇨ Het Duitse zuivelsprookjeDeze week wordt in Rotterdam de Klimaattop GO georganiseerd. Daarin draait het allemaal om het verduurzamen van gebouwen in Nederland. Steen, beton, staal en cement zijn in verreweg de meeste gevallen nog de traditionele bouwmaterialen. Gasloze panden vormen bovendien nog een kleine minderheid. De eerste Klimaattop Gebouwde Omgeving moet aan die transitie een slinger geven. Wietse Walinga is de geestelijk vader van het initiatief en legt in deze aflevering uit waarom het belangrijk is dat beleidsmakers en marktpartijen naar de overlegtafel worden geroepen.Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor bijna 40 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Het doel is klimaatneutraal in 2050. Toch komt het echte verduurzamen in deze sector zoals gezegd nog niet in een stroomversnelling. ‘Het is een heel complexe puzzel', aldus Wielinga. ‘Voor projectontwikkelaars kan de businesscase vaak nog niet uit, omdat duurzame materialen nog steeds duurder zijn.' Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)Harm heeft het in zijn openingsbetoog over de zuivelsprookje in Duitsland. Hij refereert daarbij aan een nieuw Foodwatch-rapport. ‘We zijn niet het enige land met een stikstofprobleem, een mestoverschot en veel te veel dieren. Al jaren probeert de Duitse zuivelindustrie met misleidende marketingcampagnes zich als klimaatvriendelijk neer te zetten. In werkelijkheid dragen de melkveehouders veel meer bij aan de klimaatcrisis dan ze zelf beweren. Melk- en zuivelproducten stoten drie keer zoveel CO2 uit dan plantaardige alternatieven.' Foodwatch pleit in het rapport voor een halvering van het aantal melkkoeien in Duitsland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Greenpeace kan het getreuzel van het kabinet met stikstof niet langer aanzien. Het start een bodemprocedure tegen de staat. Binnenkort dient de zaak voor de rechter.Deze aflevering in het kort:⇨ Stikstofzaak tegen Nederlandse staat⇨ De natuur staat er slecht voor⇨ Belasting tegen veelvliegen blijkt te werkenGebrek aan transparantie, gesjoemel met getallen en vertraging. Dat is waar je aan denkt als het over het stikstofdossier gaat. Over twee weken staan Greenpeace en de Nederlandse staat voor de rechter. ‘Wij eisen dat de stikstofdepositie zo snel mogelijk naar beneden wordt gebracht. De natuur kan niet langer wachten, die staat in grote delen van het land op omvallen en wij willen dat de overheid haar afspraken nakomt', zegt Marieke Vellekoop. Zij is directeur van Greenpeace Nederland. Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?Het kabinet kondigde onlangs juist aan dat het eerst nieuwe metingen wil uitvoeren, om per natuurgebied te zien hoe groot de neerslag van stikstof is. Daarnaast wil het inzetten op innovatie. Dat gaat volgens Greenpeace niet helpen om de natuur er weer bovenop te helpen. ‘We moeten niet vergeten dat wij Nederlanders die natuur keihard nodig hebben. Denk aan schone lucht en schoon drinkwater. Dit gaat iedereen aan.' Naast deze stikstofzaak tegen de staat, speelt er ook nog een rechtszaak over Bonaire. Greenpeace eist dat Nederland het eiland gaat beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.Luister ook | De impact van AI op het klimaatMilieuadviesbureau CE Delft en Stay Grounded hebben een onderzoek gedaan naar belasting op veel-vliegen. Hoe meer je vliegt, hoe duurder het wordt. En wat blijkt? Het kan de klimaatimpact van de luchtvaart aanzienlijk verminderen terwijl de gewone reiziger grotendeels buiten schot blijft. ‘Het totale aantal passagiersreizen kan hierdoor met maar liefst een kwart dalen, wat een vermindering van de uitstoot met 21 procent tot gevolg heeft', aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlander Pieter Hoff had een droom: 2 miljard hectare herbebossen. Deze week gaat een film over zijn missie in première. Deze aflevering in het kort:⇨ De bijzondere missie van Green Musketeer Pieter Hoff⇨ De COP Biodiversiteit in Cali⇨ Waarom Harm kernenergie geen goed idee vindtThe Green Musketeer vertelt het bijzondere verhaal van deze missie. Pieter kan de première helaas niet meer meemaken, zoon Wout zet de missie van zijn vader nu door. ‘Mijn had had 25 jaar geleden nog een lelie-veredelingsbedrijf in Zuid-Amerika. Water was daar toen al een groot probleem. Hij was een echte uitvinder en kwam op het idee voor een intelligente emmer die een oplossing zou kunnen bieden voor de landbouw in droge gebieden.' De zogeheten Waterboxx creëert een ideaal microklimaat voor de jonge boom. Die kan zo net aan overleven, maar wordt wel gestimuleerd om een goed wortelstelsel te ontwikkelen. ‘Zo kan hij uiteindelijk verder groeien zonder hulp', aldus Wout. ‘Dat doen we door minder dan 100 liter water per boom te geven.'Luister ook | Jan Rotmans over de woelige rit naar een duurzame wereldVolgens schattingen heeft de wereld sinds 1900 ongeveer 1,5 miljard hectare bos verloren. Dat is een gebied ongeveer zo groot als de Verenigde Staten en Mexico samen. ‘Wereldwijd zijn er miljarden hectare gedegradeerd land, waar door de droogte nauwelijks nog iets groeit', zegt Wout. ‘Onze uitvinding maakt de herbebossing van woestijnland zonder irrigatie mogelijk. Daarmee bieden we een oplossing voor het wereldwijde CO2-probleem en verwoestijning.'Luister ook | Koolstofcredits als nieuw verdienmodel voor boerenHarm legt uit waarom hij tegen nieuwe kerncentrales is. ‘Onderzoeksbureau Profundo heeft het nog een keer uitgezocht en zij concluderen dat kerncentrales gemiddeld drie keer duurder uitvallen dan oorspronkelijk wordt begroot. Nieuwe kerncentrales komen bovendien te laat om de klimaatdoelstellingen voor 2040 en eerder te halen. Zowel wat betreft de economie als het klimaat is het dus zinloos om nu nog aan grootschalige nieuwe capaciteit voor kernenergie te gaan werken.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elektrificeren, waterstof en CO2-opslag. Met die combinatie wil het Noordzeekanaalgebied de industrie de komende dertig jaar verduurzamen. Maar er zijn nog flink wat uitdagingen.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe de industrie rondom Noordzeekanaal gaat verduurzamen⇨ Steeds meer batterijen in Nederland⇨ Wetenschappers waarschuwen opnieuw voor klimaatrampNederland telt zes industriële clusters. Die presenteerden onlangs hun  nieuwe plannen om de CO2-uitstoot van de industrie terug te dringen. Eén van die regio's is het Noordzeekanaalgebied, dat met Tata Steel en de Amsterdamse haven in de eigen gelederen nog een flinke klus te klaren heeft. Bij elkaar opgeteld stoten de industriële bedrijven in deze regio nu uit nog zo'n 15 megaton uit. Binnen vijf jaar moet dat met de ruim helft zijn teruggebracht. Uiteindelijk is het doel om in 2050 helemaal klimaatneutraal te zijn.Luister ook | Jan Rotmans over de woelige rit naar een duurzamere wereldAls clusterregisseur in de IJmond-regio is het aan Ingrid Post de taak om deze energietransitie aan te zwengelen. Zij vertelt uitvoerig over de nieuwe plannen, waarin onder meer plejk is voor een nog te ontwikkelen Energiehaven, die geschikt is voor de assemblage van windturbines. Verder moeten er twee elektrolysers (waterstoffabrieken) komen en wil men investeren in een CO2-netwerk. Die moet een uitkomst bieden voor industriële partijen die niet helemaal CO2-neutraal kunnen worden. ‘Het is een heel complexe en dure transitie', aldus Post. Dat is volgens haar ook de belangrijkste reden waarom sommige investeringen nu vertraging oplopen.Luister ook | Wat kunnen we doen tegen ultrafastfashion?Een grote groep van 15.000 wetenschappers van over de hele wereld waarschuwt opnieuw voor een klimaatramp. En deze keer onderstrepen ze dat die ramp onomkeerbaar wordt, vertelt Harm. Over een maand begint de internationale klimaattop in Azerbeidzjan en in het rapport wordt gesproken over een kritieke en onvoorspelbare nieuwe fase in de klimaatcrisis. De wetenschappers hanteren bij hun jaarlijkse rapportage 35 vitale functies' van de planeet en houden bij hoe die veranderen door de jaren heen. ‘En 25 van die 35 vitale functies bereikten in het afgelopen jaar recordwaarden. Dat kan zo niet langer doorgaan', aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jan Rotmans is de bekendste klimaatprofessor van Nederland. Hoewel er in de maatschappij steeds meer weerstand klinkt tegen de energietransitie, ziet hij een groene onderstroom die zich volgens hem niet meer laat stoppen. Deze aflevering in het kort:⇨ Klimaatcollege van Jan Rotmans ⇨ Waarom weerstand soms ook goed kan zijn⇨ Wet tegen ontbossing wordt uitgesteldDe energietransitie is de grootste verbouwing in de geschiedenis. Dat gaat niet over een paar dubbele glazen in de slaapkamer of een tochtstrip in de keuken. We bouwen met z'n allen op dezelfde plek een compleet nieuw huis. En zo'n grondige renovatie roept weerstand op, erkent Jan Rotmans. Hij is hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit en won afgelopen week tijdens Springtij de Wubbo Ockels Brandaris Oeuvre Prijs. Luister ook | De kust van Suriname dreigt onbewoonbaar te wordenDie weerstand hoort erbij, zo benadrukt Jan. Hoewel de aarde blijft opwarmen en veel duurzame ontwikkelingen niet snel genoeg gaan, benadrukt hij dat het geen zin heeft om daarover gefrustreerd te raken. ‘De transitie naar een groenere wereld ontstaat vanuit hoop en belangen. Niet door voortdurend boos te blijven.' Rotmans put hoop uit de vele gesprekken die hij voert met jongeren. 'Ik adviseer ze om de last van de klimaatcrisis niet op hun schouders te nemen. Dit probleem los je niet even in je eentje op. Maak kleine stapjes en word zo onderdeel van de grote transitie.' Luister ook | Klimaatverandering, kijk je weg of kom je in actie?Ook bespreken we het bericht van de Europese Commissie. Die wil de wet die ontbossing moet tegengaan met een jaar uitstellen. Reden is dat ze bedrijven wat langer de tijd willen geven om hun ketens aan te passen', vertelt Muriel Arts, deze keer ons groen geweten. Ze snapt de afweging, want er is in de wet nog veel onduidelijkheid en dat maakt handhaving nu nog erg moeilijk. In de anti-ontbossingswet staat dat je als bedrijf geen commodities en producten meer mag importeren die in verband worden gebracht met ontbossing en biodiversiteitsverlies. Dat gaat onder meer om hout, palmolie, vlees, cacao en koffie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zeewier blijkt een duurzaam alternatief voor allerlei grondstoffen en kan in de toekomst mogelijk zelfs grote hoeveelheden CO2 opslaan. Voor de kust van Scheveningen gaan ze dat nu testen.Deze aflevering in het kort:⇨ Zeewierboerderij bij Scheveningen gaat open⇨ Het succes van het Montreal Protocol ⇨ Opnieuw link gelegd tussen CO2 en opwarmingNorth Sea Farmers is de brancheorganisatie van zeewierboerderijen. Die heeft nu het initiatief genomen voor ‘s werelds eerste commerciële zeewierboerderij in een windmolenpark. De aanleg van North Sea Farm 1 op zo'n achttien kilometer voor de kust is al begonnen en moet in eerste instantie 6000 kilo vers zeewier per jaar opleveren. Dat spul wordt al ingezet als duurzame grondstof voor tal van producten, zoals cosmetica en plastic. North Sea Farmers hoopt met deze nieuwe installatie de productie op te schalen en daarmee de branche een flinke impuls te geven. Luister ook | Hoe klimaatverandering ons leven gaat beïnvloedenEef Brouwers is één van de drijvende krachten van deze proefboerderij in het water. In plaats van rotsen worden lijnen gebruikt, waarop de plantjes kunnen groeien. Hij ziet veel voordelen in de kweek van zeewier op grote schaal. ‘Je hebt namelijk geen kostbare land en kunstmest nodig om het te laten groeien. Nutriënten uit de zee en CO2, dat is het enige wat zeewier nodig heeft', aldus Brouwers. North Sea Farmers gaat hier ook testen in hoeverre zeewier in staat blijkt om flinke hoeveelheden CO2 op te slaan. Luister ook | De impact van kunstmatige intelligentie op het klimaatHarm verwijst intussen naar een nieuwe, zeer gedetailleerde reconstructie van het klimaat op aarde in de afgelopen 485 miljoen jaar. Door 150.000 fossielen te combineren met geavanceerde klimaatmodellen konden wetenschappers de sterke link tussen CO2-niveaus en de wereldwijde temperatuur laten zien. Meestal was het op aarde veel warmer dan nu, maar de klimaatverandering van dit moment gaat veel sneller dan de natuurlijke veranderingen in het verleden. ‘Het onderzoek herinnert ons eraan hoe kwetsbaar het leven op aarde is in het licht van snelle milieuveranderingen. De toekomst van de menselijke beschaving in een drastisch warmere wereld blijft onzeker', aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.

John Goedschalk zet zich al ruim tien jaar in voor het Amazone-regenwoud. En dat is hard nodig, want Suriname scheurt momenteel zonder rem in de richting van het klimaatravijn.Deze aflevering in het kort:⇨ Paramaribo verzuipt⇨ De duurzame noten-business van Bioterra⇨ Doomsday Gletjer smelt angstaanjagend snelDe helft van de Surinamers woont in en rondom Paramaribo. De vooruitzichten voor de hoofdstad zijn, in het licht van klimaatverandering, weinig positief. ‘Paramaribo is afgeschreven', zegt Goedschalk. ‘Bij 1 meter zeespiegelstijging wordt de stad al onleefbaar als gevolg van overstromingen en een onhoudbaar rioleringsstelsel.' Een deltaproject zoals in Nederland is op de drassige bodem daar onrealistisch. Bovendien kan Suriname dat helemaal niet betalen. En er speelt nog iets mee: de gevolgen van klimaatverandering spelen in het land nog geen prominente rol in maatschappelijke discussies. Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersJohn Goedschalk was jarenlang aanvoerder van de milieubeschermings-NGO Conservation International Suriname. Tegenwoordig is hij directeur van Biotara, een jong bedrijf dat in de binnenlanden noten plukt om die als duurzame oliën te verkopen aan cosmeticamerken. In ruil voor een afzetmarkt zetten de lokale bewoners zich in voor natuurbehoud. Zijn doel? Binnen tien jaar zo'n vier miljoen hectare aan regenwoud beschermen en 10.000 families uit de armoede halen.Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieOns groene geweten Yvette Watson verwijst in haar nieuwsoverzicht over een onderzoek op Antarctica. Wetenschappers hebben namelijk ontdekt dat de Thwaites gletsjer, beter bekend als Doomsday Glacier, steeds sneller aan het smelten is. Ze noemen de vooruitzichten zelfs ronduit griezelig. De gletsjer werkt als een een soort kurk die de enorme Antarctische ijskap tegenhoudt. Uiteindelijk zou de ineenstorting ervan kunnen leiden tot een zeespiegelstijging van ongeveer drie meter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Regeneratieve landbouw heeft de toekomst. Waar het veel agrariërs echter aan ontbreekt is een goed verdienmodel. Scature wil dat oplossen met een platform dat kleine boeren toegang geeft tot de koolstofcreditmarkt. Deze aflevering in het kort:⇨ De kansen van regeneratieve landbouw⇨ Koolstofcredits via Scature⇨ Geen fossiele reclame meer in Den HaagDe Europese Unie ziet in regeneratieve landbouw één van de oplossingen voor het klimaatprobleem. Boeren verbouwen dan verschillende gewassen naast elkaar en gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen. Dat zorgt voor een gezondere bodem met meer leven, zoals wormen en schimmels. Vanuit Brussel ligt er de komende jaren veel geld klaar voor boeren die de overstap willen maken. Toch blijkt die overstap voor veel goedwillende boeren niet eenvoudig. Ze zeggen moeite te hebben om het financieel rond te breien.Luister ook | Eindelijk een oplossing voor moeilijk te recyclen plasticBart van Beuzekom wil daar met Scature iets aan doen. Zijn concept in een notendop? De CO2 die regeneratieve boeren in hun bodem opslaan verkopen als koolstofcredits, aan bedrijven die zo hun eigen uitstoot willen compenseren. Voor veel kleine boeren is het aanvragen van certificering kostbaar en ingewikkeld en daar speelt Scature slim op in. Van Beuzekom is opgeleid als econometrist, werkte bij ‘s werelds grootste vermogensbeheerder Blackrock en kwam via een logistiek bedrijf in Brazilië met regeneratieve landbouw in aanraking.Luister ook | Er kleven ook nadelen aan klimaatrechtszakenHarm gaat in op nieuws uit de Hofstad. Vanaf 1 januari is fossiele reclame daar verboden. Het gaat om reclame voor fossiele producten en diensten zoals vliegvakanties, cruisevakanties, benzineauto's en gasaanbieders. Den Haag is de eerste stad ter wereld die deze brutale stap durft te zetten. Het initiatief van de Haagse Partij voor de Dieren is aangenomen en het signaal dat wordt afgegeven is duidelijk: we moeten af van onze fossiele verslaving.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van broeken tot truitjes, t-shirts, sokken, jassen, hoodies en ondergoed. Jaarlijks worden zo'n 100 miljard nieuwe kledingstukken geproduceerd. Ruim de helft daarvan belandt binnen een jaar op de afvalberg.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe we de textielindustrie verduurzamen⇨ De grootste warmtepomp in gebruik genomen⇨ Duurzame Dinsdag met Kees KlompPeter Koppert is Manager Circulair Textiel bij Modint, vertegenwoordiger van de Nederlandse textiel- en kledingindustrie. We zoomen met hem in op deze branche, die kampt met grote duurzame uitdagingen. Harm somt ze aan het begin van de aflevering meteen maar even op: giftige kleurstoffen en bleekmiddelen die in de natuur en het water belanden, CO2 dat in enorme hoeveelheden de atmosfeer wordt ingepompt, omdat het spinnen, weven, verven en transport heel veel energie kost en grote druk op landbouwgronden. Bovendien slijt kleding 30 procent sneller dan voorheen en heeft ultra-fast fashion z'n intrede gedaan. Grote Chinese wegwerpwinkels als Temu overspoelen de markt met supergoedkope kleding die je doorgaans na een paar keer dragen al weer kunt weggooien. Luister ook | Deze modulaire fiets gaat een leven lang meeEr zijn veel initiatieven voor duurzamere grondstoffen. Maar met name op het gebied van recycling moet er nog veel gebeuren. Zo is het bijvoorbeeld heel lastig om kledingstukken met katoen én polyester op een hoogwaardige manier te recyclen. Modin zet zich al jaren in op de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Dit pakket van maatregelen gaat onder meer over gescheiden inzamelen, het hergebruiken en verplicht recyclen van gedragen kleding.Luister ook | Hoe de Rotterdamse haven CO2-neutraal wil wordenHarm blikt terug op Duurzame Dinsdag, waar voor de 26e keer de Duurzame Troonrede werd uitgesproken. Deze keer gebeurde dat door betekeniseconoom Kees Klomp. ‘Dit wordt geen fijn verhaal', zo begon hij zijn betoog. Klomp vertelde over hoe we economische ontwikkeling en ecologische druk moeten loskoppelen en hoe we dat eigenlijk nog nergens doen. Dat gaat volgens hem onontkoombaar leiden tot heel grote maatschappelijke ontwrichtingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer wetenschappers roeren zich in het klimaatdebat. Eén op de drie spreekt zich er actief over uit en de helft is zelfs bereid om mee te doen aan protesten. Deze aflevering in het kort:⇨ Hittesterfte gaat flink toenemen⇨ Wetenschappers op de barricade⇨ Consensus over opwarming wordt onderschapDeze actiebereidheid onder wetenschappers blijkt uit internationaal onderzoek dat is uitgevoerd onder leiding van de Universiteit van Amsterdam. Reyer Gerlagh is één van hen. Hij is als hoogleraar verbonden aan Tilburg University en heeft zich aangesloten bij Scientist Rebellion, een zusterorganisatie van Extinction Rebellion. In 2014 schreef hij mee aan het IPCC-rapport. Door druk vanuit China en Brazilië met name werd een belangrijke passage uit dat rapport geschrapt. Dat frustreerde hem dusdanig, dat hij besloot om van zich af te bijten. Naast onderzoek doen en colleges geven, voert hij nu ook actie tegen de fossiele industrie.Luister ook | Klimaatverandering, kijk je weg of kom je in actie?Het overgrote merendeel van de wetenschappers windt er geen doekjes om: klimaatverandering wordt veroorzaakt door menselijk handelen. Toch onderschatten veel burgers die eensgezindheid, blijkt uit hetzelfde UVA-onderzoek. Zij denken dat die mondiale overeenstemming binnen de wetenschap veel kleiner is, zo schrijven de onderzoekers in het blad Nature Human Behaviour. De ongeveer 10.000 respondenten houden het op 85 procent consensus, terwijl het werkelijke percentage op meer dan 97 procent ligt. Volgens Reyer Gerlagh is dat opnieuw het bewijs dat de wetenschap zich moet laten horen.Luister ook | De planeet gaat richting 2,5 graden in het roodHarm windt zich intussen op over de EU Taxonomy, de nieuwe standaard voor eerlijke en duurzame beleggingen. Zo weten banken, pensioenfondsen en andere financiële instellingen waarin ze groen kunnen beleggen. De EU maakt in die richtlijnen ook plaats voor vliegtuigen die iets minder CO2 uitstoten. Een groep NGO's wil daar een stokje voor steken en stapt naar de rechter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Chris Julien is filosoof, actief voor Extinction Rebellion en auteur van het nieuwe boek Alledaags Activisme. Daarin wil hij een perspectief bieden voor mensen die worstelen met hun rol in het grote klimaatvraagstukDeze aflevering in het kort:⇨ Waarom veel mensen wegkijken⇨ Filosofische vraagstukken over het klimaat⇨ Daken van distributiecentra worden zonneweidenWie het beest van de klimaatcrisis in de bek durft te kijken, krijgt daar niet als vanzelf een beter gevoel bij. Daarom kijken veel mensen weg of bagatelliseren de situatie. Hoe dat werkt en wat je wél kunt doen om een verschil te maken, beschrijft Chris Julien in zijn boek Alledaags Activisme. Hij neemt ons mee voorbij het ongemak van een probleem dat voor veel mensen te groot voelt. Op basis van wetenschappelijke, filosofische en persoonlijke inzichten laat Julien zien dat we veel meer kunnen dan we denken. Juist in het alledaagse zitten volgens hem namelijk tal van mogelijkheden voor systeemverandering.Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?Hij noemt in zijn boek een aantal concrete voorbeelden, waaronder de gemeente Amsterdam. Daar zette één brief van een ambtenaar een hele groene beweging in gang. Zelf is Julien een klimaatactivist die al eens werd opgepakt voor het blokkeren van een snelweg. Helpen dit soort acties, willen we van hem weten? Hij wijst op een Duitse studie die laat zien dat elke actie van klimaatactivisten de zorgen over de klimaatcrisis onder de bevolking met gemiddeld 1,2% laat toenemen. Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)Harm begint de aflevering voor de verandering eens met goed nieuws. Op meerdere plekken in de wereld zijn wetenschappers bezig om het rendement van zonne-energie te vergroten. Dat doen ze met perovskiet, waarmee coatings kunnen worden gemaakt die dun en flexibel genoeg zijn om op ongeveer ieder oppervlak aan te brengen. Zo is er nu een folie ontwikkeld dat ongeveer net zoveel energie opwekt als bestaande zonnepanelen. Dit materiaal kun je overal op aanbrengen, van het dak van auto's en gebouwen tot de achterkant van mobiele telefoons. Zo hebben we op den duur minder siliciumpanelen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lodewijk Hoekstra kondigde vlak voor de zomer zijn afscheid aan als tv-tuinman en reist nu door het land met zijn groene ambulance. Hij maakt zich grote zorgen over de teloorgang van de natuur in Nederland.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Vanaf volgende week zijn we er weer met reguliere afleveringen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kim van der Leest is bioloog en wijdt haar leven aan het vergroenen van Nederland. Dat doet ze in woonwijken, op bedrijventerreinen en bij sportverengingen. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van voormalig tv-tuinman Lodewijk HoekstraSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het was Wubbo Ockels die Suze Gehem inspireerde om met haar duurzame missie aan de slag te gaan. Met De Groene Grachten krijgt ze monumentale panden van het gas af. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. De column komt deze keer van Klaske Kruk van Circularities. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van bioloog Kim van der Leest.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Merei Wagenaar is voorzitter van het UN Global Compact Network in Nederland. Dit is een mondiaal opererende vereniging die bedrijven helpt bij het verduurzamen van hun operatie. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Suze Gehem van de Groene Grachten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Werner Schouten maakte naam als voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging. Zijn nieuwe initiatief heet Impact Economy Foundation, daarmee wil hij ons land een flinke zet in de duurzame richting geven.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Merei Wagenaar van het UN Global Impact Network Nederland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Piet Sprengers studeerde af als bioloog, maar maakte een carrièremove naar de financiële sector. Inmiddels geeft hij richting aan de duurzame koers van ASN Bank.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Werner Schouten van de Impact Economy Foundation.See omnystudio.com/listener for privacy information.