Podcasts about sam f

Gott að eldast er aðgerðaráætlun stjórnvalda um að auka samstarf varðandi málefni eldra fólks. En er gott að eldast á Íslandi og hvað er hægt að gera til þess að lifa betra lífi á efri árum? Við fáum til okkar Þórunni Huldu Sveinbjörnsdóttur, fyrrverandi formann Landssambands félags eldri borgara, til þess að ræða þessi mál og fleiri. Og svo fáum við til okkar Sigurð Jóhannesson, hagfræðing og forstöðumann Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands, til að ræða um loftslagssamkomulög og hvaða máli þau skipta, sérstaklega í ljósi þess að sumir vilja ekki vera með. Að lokum fáum við pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins.

Síðustu mánuði höfum við í Samfélaginu fjallað talsvert um mót lögfræði og gervigreindar og þá helst heyrt hvað lögfræðingar segja um gervigreind og gervigreindarlöggjöf. Í dag nálgumst við þessi viðfangsefni úr aðeins annarri átt – og kynnum okkur gervigreindartól fyrir lögfræðinga. Jónsbók er nýtt tól sem gæti haft talsverð áhrif á störf lögfræðinga og nám lögfræðinema. Við fáum til okkar Thelmu Christel Kristjánsdóttur frá gervigreindarfyrirtækinu Jónsbók til að segja okkur meira. Í Fossvogskirkjugarði er að finna einn stærsta skóg borgarinnar en þar er líka sagan á hverju strái. Bryndís Björgvinsdóttir þjóðfræðingur byrjaði að vinna þar fyrir um ári síðan við garðrækt en fór fljótlega að komast að ýmsum sögum um þau sem þar hvíla. Við röltum um garðinn með Bryndísi. Og í lok þáttar kíkir Helga Lára Þorsteinsdóttir, safnstjóri Ríkisútvarpsins, í heimsókn og segir okkur frá áhugaverðu og gríðarlega hnitmiðuðu viðtali úr safni RÚV. Tónlist út þættinum: Mitchell, Joni - This Flight Tonight. Bjarni Björnsson - Bílavísur. Bryan, Zach, Bon Iver - Boys Of Faith (Explicit).

Afstaða, félag fanga, fagnar 20 ára afmæli í ár. Félagið berst fyrir réttindum fanga og við ætlum að ræða formann félagsins, Guðmund Inga Þóroddsson, um fangelsismál almennt. Refilskór, óðlega, tónfæri. Spjallmenni á borð við ChatGPT búa stundum til ný orð þar sem þau vantar og nota oft orð eins og þessi, sem enginn kannast við. Er gervigreindin þannig eins og barn á máltökuskeiði? Eyrún Magnúsdóttir, gervigreindarfréttaritari Samfélagsins, kemur til okkar í dag og ræðir við okkur og Önnu Sigríði Þráinsdóttur, málfarsráðunaut Ríkisútvarpsins, um nýyrðasmíði gervigreindarinnar. Og að lokum fáum við tvö viðtöl sem Samfélagið tók á Ísafirði í síðustu viku - um hagræn áhrif ofanflóða, og áhrif loftslagsbreytinga á ofanflóðaáhættu. Tónlist úr þættinum: Weyes Blood - Andromeda (Radio Edit) (bonus track mp3). Ólafur Kram - Blúndustelpan.

Fjölmargir sækja sér árlega meðferð vegna áfengis og vímuefnavanda hjá SÁÁ - samtökum áhugafólks um áfengis og vímuefnavanda. En það hefur margt breyst á undanförnum árum í nálgun á því hvernig er unnið með vímuefnavanda. Við ræðum við Önnu Hildi Guðmundsdóttur, formann samtakanna, um starf þeirra. Í dag fjöllum við líka um vestfirska menningu - á dögunum hittum við Skúla Gautason, menningarfulltrúa Vestfjarða, á Hólmavík, sem fræddi okkur um þróunarstyrk Vestfjarða - og við ræddum líka við fólkið á bakvið Menningarmiðstöðina Norðurfjöru á Hólmavík, sem fékk einmitt styrk úr sjóðnum. Og að lokum kíkir Edda Olgudóttir, vísindamiðlari Samfélagsins, í heimsókn og segir okkur hitt og þetta um sýklalyf í ferskvatni.

Í dag heimsækir Samfélagið Netagerðina á Ísafirði, skapandi rými fyrir arkítekta, klæðskera, blómaskreitingar- og leirlistarfólk og annað sjálfstætt starfandi listafólk á Vestfjörðum. Við skoðum rýmið í fylgd með Heiðrúnu Björk netagerðastjóra og kíkjum í litla verslun sem listafólkið heldur úti. Og síðan fáum við til okkar tvo sérfræðinga í matvendni barna - þær Berglindi Lilju Guðlaugsdóttur dorktorsnema og Önnu Sigríði Ólafsdóttur prófessor við menntavísindasvið Háskóla Íslands. Að lokum fáum við pistil frá Esther Jónsdóttur, sem elti uppi sjaldgæfan svepp í Grímsnesi ásamt sveppasérfræðingi.

Um helgina hélt Kvenréttindafélag Íslands kynjaþing í sjöunda skipti. Í ár var þingið haldið í Fjölbrautaskólanum við Ármúla og ýmislegt var rætt – meðal annars hin svokallaða anti-gender-hreyfing, vesturnorræn jafnréttisbarátta og þungunarrofslöggjöf í Færeyjum. Samfélagið kíkti við á þinginu á laugardag til að ræða við þau sem þarna voru saman komin, og við heyrum af því í þættinum í dag. Og samkvæmt venju annan hvern mánudag heimsækjum við Þjóðskjalasafn Íslands, þar sem Njörður Sigursson aðstoðarþjóðskjalavörður tekur á móti okkur og segir okkur frá vægast sagt athyglisverðum þýskum ræðismanni á Íslandi árið 1939.

Samfélagið heilsar frá Flateyri. Í dag kynnum við okkur starfsemi Lýðskólans á Flateyri, ræðum við fólkið sem í honum starfar og fræðumst um nám og nemendur við Önundarfjörð. Við heimsækjum líka Náttúrustofu Vestfjarða í Bolungavík og heyrum ýmislegt um náttúrurannsóknir á Vestfjörðum. Tónlist úr þættinum: Simon and Garfunkel - Keep the customer satisfied. Larkin Poe - Kick the blues. K.ÓLA - Keyrum úr borginni.

Samfélagið heilsar frá Háskólasetri Vestfjarða á Ísafirði. Í dag verjum við þættinum með Peter Weiss, forstöðumanni setursins til tuttugu ára, ræðum starfsemina, námið og rannsóknirnar, spjöllum við fólkið sem starfar í setrinu og hugleiðum framtíð háskólasetursins í ljósi þess að Weiss hefur tilkynnt að hann ætli að hætta sem forstöðumaður í sumar. Og við heyrum líka pistil frá Stefáni Gíslasyni, umhverfisstjórnunarfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins um raftannbursta og ýmislegt fleira.

Samfélagið heilsar frá Sauðfjársetrinu á Ströndum, rétt hjá Hólmavík, þar sem Ríkislögreglustjóri og lögreglustjórinn á Vestfjörðum halda fund um öryggi Vestfjarða. Hér er saman komnir fjölmargir Vestfirðingar úr hinum og þessum kimum samfélagsins til að ræða helstu ógnir sem stafa að Vestfirðingum og hvernig hægt er að takast á við þær. Við fjöllum um fundinn og heyrum hvernig hægt verður að gera Vestfirði öruggari. Og síðan heyrum við í Bergþóru Kristinsdóttur, framkvæmdarstjóra þjónustusviðs hjá Vegagerðinni, sem við hittum á málþingi um ofanflóð sem haldið var á Ísafirði við byrjun viku. Að lokum fáum við til okkar Eddu Olgudóttur, vísindamiðlara Samfélagsins í Vísindaspjall. Tónlist úr þættinum: KK - Bein Leið. THE BEATLES - Good Day Sunshine.

Samfélagið heilsar frá Ísafirði, þar sem málþingið Ofanflóð 2025 er haldið - þar sem margir helstu sérfræðingar um ofanflóð og ofanflóðvarnir eru saman komnir í Edinborgarhúsinu. Við ræðum við framsögufólk og gesti hér á málþinginu og fjöllum um stöðu ofanflóðvarna hér á Vestfjörðum, sem og á landinu öllu.

Í dag heimsækir Samfélagið neyslurýmið Ylju í Borgartúni. Þar getur fólk 18 ára og eldra - sem notar vímuefni í æð komið og notað lyfin sín í hreinu og öruggu umhverfi - og fengið lágþröskuldarheilsbrigðisþjónustu. Við ræðum við starfsfólk Ylju í dag um hvernig reynslan hefur verið síðan Ylja opnaði í Borgartúni síðasta sumar - og við heyrum líka í skjólstæðingi Ylju sem segir okkur frá sinni reynslu af þjónustunni. Og síðan fáum við pistil frá Esther Jónsdóttur, pistlahöfundi Samfélagsins, sem fjallar í dag um hvað það þýði að upplifa söguna. Tónlist úr þættinum: Bon Iver - Re: Stacks. K.óla - Vinátta okkar er blóm. Aretha Franklin - Somewhere

Í gær var haldinn fræðslufundur fyrir foreldra þar sem kafað var ofan í heim snallsíma og samfélagsmiðla. Fundurinn bar heitið þekkir þú áhrifavaldana í lífi barnsins þíns? og snerti meðal annars á áhyggjum sem hafa vaknað nýlega um samfélagsmiðlanotkun barna – ekki síst í kjölfar Netflix-þáttanna Adolescence. Nokkur hundruð manns mættu á fundinn, og í dag fáum við til okkar tvö þeirra sem stóðu fyrir honum, Daðeyju Albertsdóttur, sálfræðing hjá Geðheilsumiðstöð barna - HH og Domus Mentis Geðheilsustöð og Skúla Braga Geirdal sviðsstjóra Saft – Netöryggismiðstöðvar Íslands. Besta leiðin til að njóta lífsins í Róm kostar ekki neitt. Þetta segir Ingólfur Níels Árnason sem býr og starfar í Róm en Samfélagið hitti hann þar fyrir skömmu, rétt áður en Frans páfi lést á annan dag páska. Hann segir að ein mesta áskorunin við að samlagast ítölsku samfélagi hafi verið skólaganga barnanna hans og segir Rómverja vera með kolsvartan húmor sem Íslendingar geti tengt vel við. Og í lok þáttar fáum við pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Tónlist í þættinum í dag: Jovanotti - Ciao mamma Cos´é bonetti - Lucio Dalla Il paradiso della vita - La ragazza 77

Í Skagafirði er unnið að því að endurheimta skóglendi, í Brimnesskógum, en þar var blómlegur skógur á landnámsöld. Steinn Kárason garðyrkjumeistari og umhverfishagfræðingur er frumkvöðull að þessu, hann kemur í þáttinn og segir okkur allt um þetta. Í síðustu viku fjölluðum við um mót gervigreindar og tónlistar – og veltum því fyrir okkur hver væri höfundur verks sem framleitt er af gervigreind. Í dag nálgumst við svipaðar spurningar frá allt annarri átt – frá sjónarhorni lögfræðinnar. Hvaða áhrif hefur þróun gervigreindar á höfundarétt? Hafliði K. Lárusson lögmaður kíkir til okkar og spjallar við okkur um gervigreind og lögfræði. Samfélagið gluggaði í dómskjöl úr safni Þjóðskjalasafnins - um sifjaspellsmál í Dalasýslu á 18. öld - þar sem ung kona, Kristín Bjarnadóttir, var dæmd til refsingar fyrir að eignast barn með stjúpföður sínum. Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skjalavörður á Þjóðskjalasafninu segir okkur frá máli Kristínar. Tónlist í þættinum í dag: Borges, Lô, Nascimento, Milton - Cravo e canela. Silvana Estrada - Chega de Saudada/No more blues

Á morgun verða mót tónlistar og gervigreindar rannsökuð í Salnum í Kópavogi, þegar Þórhallur Magnússon, rannsóknarprófessor við Háskóla Íslands og prófessor í tónlist við Háskólann í Sussex verður með erindi í viðburðarröð sem heitir Menning á miðvikudögum í Kópavogi. Á viðburðinum fer hann yfir sögu gervigreindar í tónlist og fer yfir helstu uppgötvanir og þróanir á þessu sviði – og hann ætlar að kíkja við hjá okkur í dag og spjalla um samband gervigreindar og tónlistar. Notkun kannabisefna í lækningaskyni er umræða sem skýtur upp kollinum af og til og hvort leyfa beri slíka notkun. Reyndar eru tvö lyf sem innihalda kannabis þegar í notkun hér á landi, að sögn Steinunnar Þórðardóttur formanns Læknafélags Íslands. Hún segir að efnið dugi fyrst og fremst til að minnka ýmis einkenni og verki, en síður til lækninga - en varast skuli að slá það út af borðinu. Mikil gróska er í kannabisrannsóknum, meðal annars er verið að rannsaka áhrif kannabis á fólk með alzheimer. Við ræðum þetta við Steinunni í dag. Við fáum að heyra pistil frá Esther Jónsdóttur umhverfisstjórnmálafræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Og undir lok þáttar endurflytjum við viðtal við Önnu Soffíu Víkingsdóttur, doktor í félagsfræði, um rannsóknir hennar á ofbeldismenningu í íþróttum. Tónlist í þættinum í dag: LÚPÍNA - Lúpínu bossa nova. Bon Iver - S P E Y S I DE.

Þingveturinn hefur verið forvitnilegur - ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur tók við völdum rétt fyrir jól og þing var svo sett 4. febrúar síðastliðinn. Þetta hefur því ekki verið langur tími hjá nýrri ríkisstjórn en við fórum yfir þingveturinn með Magnúsi Geir Eyjólfssyni, þingfréttaritara RÚV. Í 103 ára gömlu 800 fermetra húsi við Sólvallagötu í Reykjavík er að finna Hússtjórnarskólann í Reykjavík en þar læra nemendur ýmislegt gagnlegt. Fyrir utan það augljósa - að matreiða og sauma, þá er líka kennd ræsting, blettahreinsun og að strauja. Nýlega hafa bæst við námskeið fyrir börn á aldrinum 6-15 ára. Samfélagið kíkti í heimsókn í skólann sem staðsettur er í einu fallega húsi landsins, að Sólvallagötu 12. Við förum í fylgd Kristínar Láru Torfadóttur kennara við skólann en ræðum einnig við kennarana Katrínu Jóhannesdóttur og Eddu Guðmundsdóttur ásamt nemendum við skólann. Tónlist frá útsendingarlogg 2025-04-15 Redman, Joshua, Cavassa, Gabrielle - Streets Of Philadelphia. Diana Ross og Marvin Gaye - Just say, just say GDRN - Vorið

Sumum þykir orðræða um Breiðholtið oft vera frekar neikvæð. Kristín Dögg Kristinsdóttir, þjóðfræðingur og Breiðhyltingur, er alin upp í Fellahverfi í Breiðholtinu. Í BA ritgerð sinni í þjóðfræðináminu rannsakaði hún upplifun nokkurra einstaklinga af því að alast upp í hverfinu. Hún kallar eftir jákvæðara umtali um hverfið. 2020-2030 er áratugur endurheimtar hjá Sameinuðu þjóðunum. Endurheimt vistkerfa gengur bæði út á að vernda vistkerfi en líka að færa röskuð vistkerfi í fyrra horf. Gréta Sigríður Einarsdóttir var í Stykkishólmi og ræddi við Jakob Johan Stakowski, starfsmann Breiðafjarðarnefndarnefndar um hvort hægt sé að endurheimta fjörð á Snæfellsnesi. Slíkt hefur aldrei verið gert áður á Íslandi. Og svo heimsækir Samfélagið Þjóðskjalasafnið og þar fáum við að heyra brot úr bréfum Vestur-Íslendings sem skrifaði móður sinni af vígstöðvunum í heimstyrjöldinni fyrri. Lög í þættinum í dag: PRINS PÓLÓ - Niðri á strönd (Remix by Jack Schidt &Sexy Lazer). NELLY FURTADO - I'm Like A Bird.

Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur og hverfa jafnhratt, segir Brynhildur Pétursdóttir framkvæmdastjóri Neytendasamtakanna. Hún ræddi þetta fyrirbæri í Samfélaginu fyrir nokkrum mánuðum og er nú komin aftur í sömu erindagjörðum, en miklar áhyggjur eru víða vegna þessa verslunarmáta og sumar þessara verslana virðast vera búnar til og reknar af gervigreind. Dýrahjálp Íslands er félag sjálfboðaliða sem leitast við að sjá dýrum sem þarfnast heimilis fyrir skjóli. Félagið hefur þróað fósturkerfi þar sem fólk er tilbúið að fóstra dýr til skemmri tíma þar til það kemst á framtíðarheimili. Verkefnin eru margvísleg og oft þarf að stökkva til með stuttum fyrirvara. Við ræðum við Sonju Stefánsdóttur framkvæmdastjóra Dýrahjálpar Íslands. Og síðan fáum við að heyra pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Hvar býr fegurðin og hvað er fallegt?

Við heilsum frá Íshúsinu í Hafnarfirði – þar eru vinnustofur listamanna, hönnuða, handverksmanna og fleiri og hér verðum við í dag. Íshús Hafnarfjarðarer viðeigandi staður á sjálfum Hönnunarmars, sem hófst á miðvikudag og lýkur á sunnudag. Hér í Íshúsinu við smábátahöfnina í Hafnarfirði er sannarlega nóg af hönnun og ýmsu öðru sem við ætlum að kynna okkur í dag. Tónlist úr þættinum: ARETHA FRANKLIN - Rescue Me. THE BEATLES - From Me to You. Sylvan Esso - Ferris Wheel.

Félagsleg einangrun er lýðheilsuvandi til jafns við reykingar, ofneyslu áfengis og fleiri stórfelldar ógnir við almenna heilsu, að mati Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar. Og félagsleg einangrun er frekar algeng, talið er að eitt af hverjum tíu ungmennum upplifi félagslega einangrun og um fjórðungur eldra fólks. En hverjar eru orsakirnar? Hvað er til ráða? Við ræðum við Líneyju Úlfarsdóttur, sálfræðing og sérfræðing í félagslegri einangrun um þetta lýðheilsuvandamál og hvernig hægt sé að rjúfa félagslega einangrun. Og í seinni hluta þáttarins ætlum við að ræða leyniskjöl, morð og samsæriskenningar. Nýverið lét Trump Bandaríkjaforseti birta talsvert af leynilegum gögnum sem varða morðið á John F. Kennedy Bandaríkjaforseta. Það voru margir spenntir fyrir þessu og við ræðum þetta við Huldu Þórisdóttur sem er prófessor í stjórnmálasálfræði og hefur rannsakað sálfræði samsæriskenninga. Hún heldur líka úti hlaðvarpinu Skuggavaldið með Eiríki Bergmann stjórnmálafræðingi og þar hafa þau fjallað um Kennedy-fjölskylduna, sem stundum hefur verið kölluð konungsfjölskylda Bandaríkjanna. Og síðan fáum við til okkar Eddu Olgudóttur, vísindamiðlara Samfélagsins, sem ætlar að segja okkur frá nýjustu rannsóknum um köld böð.

Í dag förum við í heimsókn í Andrými, svokallað róttækt félagsrými við Bergþórugötu í miðborg Reykjavíkur. Í gær var boðið upp á ókeypis kvöldverð í rýminu, eldaðan úr afgöngum, gefins og rusluðum mat – eins og gert er tvisvar í mánuði, og Samfélagið leit við, hitti Elí Hörpu- og Önundarbur sem sagði okkur frá starfseminni og veitti okkur innsýn í undirbúning kvöldverðarins. Og svo rifjum við upp gamalt viðtal um framtíðina. Meira um það seinna í þessum þætti. Tónlist: Iðunn Einarsdóttir - Sameinast. Gillian Welch - Scarlet Town.

Í dag fjöllum við um líðan íslenskra ungmenna, eitt af stóru málunum í samfélagsumræðunni þessi misseri. Því er stundum haldið fram að geðheilsu íslenskra ungmenna fari hrakandi, lyfjanotkun sé of mikil – og að staða þessara mála sé mjög slæm. Á morgun verður haldinn fundur undir yfirskriftinni Heilsan okkar – þar sem geðheilsa og líðan ungmenna verður til umfjöllunar. Og í dag fáum við til okkar tvo fræðimenn sem verða með erindi á þessum fundi: Urði Njarðvík prófessor við sálfræðideild HÍ og Bertrand Lót, dósent við læknadeild Háskóla Íslands, til að varpa ljósi á þessi mál. Við ætlum að fjalla um F-gös. Fyrir nokkrum árum voru ísskápar og kælikerfi full af freoni og öðrum óæskilegum kælimiðlum. Þetta eru gróðurhúsalofttegundir sem eru mörg þúsund sinnum öflugri en koldíoxíð. Alþjóðlegir samningar sem tóku á ósoneyðandi kælimiðlum skiluðu miklum árangri - og seinna var ákveðið að ráðast líka á þessa sem geta með hnatthlýnunarmætti sínum haft skelfileg áhrif á loftslagið. Hér á landi var ráðist í skattlagningu og kvóta á innflutning og segja má að ástandið í kælibransanum hafi í kjölfarið gjörbreyst. Við rifjum upp ástandið árið 2019, þegar fyrst var reynt að koma böndum á innflutninginn, leitum svara frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu og kíkjum upp á Járnháls og ræðum stöðuna í dag við Elís H. Sigurjónsson, tæknistjóri fyrirtækisins Kælitækni. Við fáum svo, eitraðan pistil frá Stefáni Gíslasyni, umhverfisstjórnunarfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins.

Í dag umvefjum við okkur lífríki Breiðafjarðar. Í síðustu viku kíkti Samfélagið í heimsókn á Snæfellsnes og kom við á náttúrustofu Vesturlands í Stykkishólmi, sem sinnir vöktunum og rannsóknum á lífríkinu í Breiðafirði og víðar á Vesturlandi. Við ræðum við Róbert Stefánsson, forstöðumann náttúrustofu Vesturlands, meðal annars um haferni, háhyrninga, og ágengar tegundir í íslenskri náttúru. Og síðan heyrum við pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins í seinni hluta þáttar. Tónlist úr þættinum: Laura Marling - I Was an Eagle. JAPANESE BREAKFAST - Be Sweet. boygenius - True Blue.

Kerfisbundinn rasismi Dana í garð Grænlendinga er ekki nýr af nálinni enda teygir nýlendusagan sig 300 ár aftur í tímann. Nýlega, mitt í Trump-fárinu og hneykslinu í kringum heimildamyndina um hvíta kreólít-gullið, birti danska ríkissjónvarpið grínþátt sem var kornið sem fyllti mælinn og fjöldi fólks mótmælti í Nuuk, forsætisráðherra landsins þar á meðal. Við fjöllum um rasisma í garð Grænlendinga og ræðum við Ingu Dóru Guðmundsdóttur, fyrrverandi framkvæmdastjóra Vestnorræna ráðsins og núverandi framkvæmdastjóra sjálfbærni- og samskiptamála hjá Air Greenland. Og svo lítum aðeins aftur í tímann og rifjum upp eldri umfjallanir Samfélagsins um Grænland. Loftslagsbreytingar og hreindýrabúskapur, deilur Grænlendinga og Bandaríkjamanna um herstöðina Thule, og ýmislegt fleira hefur verið til umfjöllunar á þessum vettvangi, og í dag fáum við að heyra brot af því.

Í dag tökum við snúning á hagsmunabaráttu stúdenta. Á dögunum birtist frumvarp um breytingu á lögum um menntasjóð námsmanna. Markmið frumvarpsins er að skýra lögin, þá sérstaklega fyrirkomulag um námsstyrki og endurgreiðslur, en hagsmunasamtök stúdenta hafa gagnrýnt hluta frumvarpsins og segja að breytingarnar geti, í einhverjum tilfellum, gert illt verra fyrir stúdenta. Lísa Margrét Gunnarsdóttir, forseti Landssambands íslenskra stúdenta, kíkir við og ræðir þessi mál við okkur. Og síðan fáum við umfjöllun frá Grétu Sigríði Einarsdóttur, fréttamanni RÚV á Vesturlandi. Hún kom við á Tilraunabúinu Hesti á dögunum og við fáum að heyra allt um það um miðbik þáttar. Og að lokum fáum við pistil frá Stefáni Gíslasyni umhverfisstjórnunarfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Tónlist úr þættinum: TOM PETTY - Learning To Fly. ROBERT PLANT & STRANGE SENSATION - All The Kings Horses. LOLA YOUNG - Messy.

Grænland er í brennidepli hér á Rás 1 þessa vikuna - og reyndar um allan heim, að því er virðist. Við ræðum sjálfstæði Grænlands og auðlindir við Rachael Lorna Johnstone, prófessor í lögfræði og sérfræðing í þjóðarrétti við Háskólann á Akureyri og Illisimatusarfik-háskóla á Grænlandi. Og við fjöllum líka um birtingarmyndir stéttaskiptingar í íslensku samfélagi við Berglindi Rós Magnúsdóttur, prófessor í menntavísindum við Háskóla Íslands. Við ætlum sérstaklega að velta fyrir okkur elítuskólum og hlutverki framhaldsskóla og menntunar í að viðhalda ójöfnuði í samfélaginu. Og síðan fáum við til okkar Eddu Olgudóttur vísindamiðlara Samfélagsins.

Samfélagið heilsar af hugvísindaþingi í Háskóla Íslands. Í dag ætlum við meðal annars að hamra járnið á meðan það er heitt, eða eins og sagt er á þýsku - Das Eisen muss man schmieden solange es heiß ist. Við ræðum orðatiltæki, sem tengjast fornu handverki eða iðnaði og eru oft til í mörgum tungumálum við Oddnýju G. Sverrisdóttur, prófessor í þýsku. Og við ræðum við fleiri fræðimenn um fleira spennandi, til dæmis um Fjalla-Eyvind og göngu Jóhanns Sigurjónssonar yfir Vatnahjallaveg árið 1908, jötunmeyjar, goðsagnaljóðlist og vistskáldskap 21. aldar, nýjar og hátæknilegar rannsóknaraðferðir í fornleifafræði og iðhorf fólks til íslensks táknmáls og þeirra sem kenna íslensku sem annað mál.

Í Samfélaginu í dag förum við á vakt á Flæðisdeild Landspítalans og köfum ofan í flæðið sem er forsenda þess að spítalinn virki - og hefur sjaldan verið þyngra en nú. Hvað er að frétta af þessum títtnefnda fráflæðisvanda? Hvað gerir starfsfólkið þegar þetta mennska flæði er nánast stopp og hvað gerist þegar stíflurnar bresta? Við fylgjumst sérstaklega með Kristinu Kötlu Swan og Þórdísi Friðsteinsdóttur, innlagnastjórum sem eru reyndir hjúkrunarfræðingar en líka eins konar lagerstjórar. Þær standa í ströngu allan daginn við að reyna að finna pláss fyrir veikt fólk - með misjöfnum árangri. Frá þessum sjónarhóli fær spítalinn á sig svolítið verksmiðjukenndan blæ - en samt snýst þetta alltaf um fólk.

Þegar Valgerður Guðmundsdóttir, lektor við Lagadeild Háskólans á Akureyri, starfaði hjá Útlendingastofnun rak hún sig á það að henni fannst erfiðara að heimfæra frásagnir kvenna sem sóttu um alþjóðlega vernd upp á flóttamannshugtakið, eins og það er skilgreint í lögum, en frásagnir karla. Þetta varð kveikjan að doktorsrannsókn sem hún lauk við nýverið. Við ræðum við Valgerði um stöðu kvenkyns hælisleitenda, það hvernig lögfræðingar sem fara yfir umsóknir þeirra nálgast sannleikann og hvað sé til ráða til að uppræta skekkjur í kerfinu. Við fáum pistil frá Stefáni Gíslasyni, umhverfisstjórnunarfræðingi - hann er með hugann við textílpokafjöll við söfnunargáma já og bara textíl almennt. Tónlist og stef í þættinum: PRINSPÓLÓ - Hamstra sjarma. Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund). UB40 - Many rivers to cross (80). Emilíana Torrini - Let?s keep dancing.

Nýverið var greint frá því að 14 þúsund fræsýnum hefði verið lögð inn í Alþjóðlegu fræhvelfinguna á Svalbarða - dómsdagshvelfinguna eins og hún er stundum kölluð. Árni Bragason fyrrverandi landgræðslustjóri var forstjóri Nordgen, Norrænu erfðaauðlindastofnunarinnar, um árabil, hann kemur til okkar í Samfélagið og við forvitnumst um fræhvelfinguna og starfsemi hennar. Vísindamenn á Hafrannsóknastofnun birtu nýlega fræðigrein í tengslum við rannsóknir sínar á 11 djúpsjávarháfum við Ísland. Þetta eru ævafornar skepnur sem halda til á yfir þúsund metra dýpi í lítt könnuðum vistkerfum og sumar tegundanna á válista. Við ræddum við tvo af höfundum greinarinnar, sjávarlíffræðingana Jón Sólmundsson og Klöru Jakobsdóttur, um þessa dularfullu fiska en auk þeirra kom sjávarvistfræðingurinn Hildur Pétursdóttir að rannsókninni (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/maec.12854). Vísindaspjallið með Eddu Olgudóttur á sínum stað i lok þáttar. Edda fjallar um hvernig lungu þroskast.

Í hartnær hálfa öld hefur Þorsteinn Tómasson plöntuerfðafræðingur unnið að kynbótum á íslensku ilmbjörkinni – með góðum árangri: birkiyrki úr hans smiðju hefur meðal annars verið flutt til ræktunar í birkilandinu mikla Finnlandi. Þorsteinn heldur fyrirlestur um kynbætur á birki á fræðslufundi hjá Skógræktarfélagi Íslands í kvöld – og verður gestur Samfélagsins hér á eftir og segir frá kynbótum sínum og rannsóknum. Hvernig gengur okkur að takast á við fátækt á Íslandi? Þetta er spurning sem Halldór Sigurður Guðmundsson og Kolbeinn Stefánsson, dósentar, kennarar og rannsakendur við félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands, vörpuðu fram á félagsráðgjafaþingi síðasta föstudag. Samfélagið var á þinginu og við ræddum við þá félaga um fátækt og félagsráðgjöf. Og í lok þáttar fáum við pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi og föstum pistlahöfundi Samfélagsins.

Samfélagið sendir út frá félagsráðgjafaþingi á Hilton hótel Nordica í Reykjavík. Þar voru hátt í 400 félagsráðgjafar saman komnir og málefni rædd í mörgum málstofum. Við ræðum við; Steinunni Bergmann, formann Félagsráðgjafafélags Íslands Maríu Björk Ingvadóttur, framkvæmdastjóra Félagsráðgjafafélags Íslands Freydísí Jónu Freysteinsdóttur, prófessor við félagsráðgjafardeild Háskóla Íslands Helgu Sól Ólafsdóttur, doktor í lýðheilsuvísindum og leiðtoga félagsráðgjafa hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins Maríu Rós Skúladóttur, félagsráðgjafa og sérfræðing í velferðarmálum hjá KPMG. Tónlist í útsendingu: DUSTY SPRINGFIELD - Spooky. TONY BENNETT - How Do You Keep The Music Playing (Ft. Aretha Franklin) SLY & THE FAMILY STONE - I Want To Take You Higher.

Aukasendingin spjallaði við aðstoðarþjálfara íslenska landsliðsins og þjálfara Stjörnunnar í Bónus deildinni Baldur Þór Ragnarsson á leikdegi íslenska liðsins fyrir leik gegn Ungverjalandi í Szombathely í undankeppni EuroBasket 2025.Baldur Þór hefur verið aðstoðarþjálfari íslenska liðsins á síðustu árum ásamt því að hafa verið með yngri landsliðum Íslands, en á báðum vígstöðum hefur hann gert ansi vel. Þá hefur hann einnig verið nokkuð sigursæll með félagsliðum uppeldisfélags síns í Þór, með Tindastóli, á síðasta ári úti í Þýskalandi með Ulm og nú síðast Stjörnunni.Í spjallinu fer Baldur meðal annars yfir muninn á Íslandi og Þýskalandi, hvernig leikdagur sé hjá íslenska liðinu og hvernig hann eigi við utanaðkomandi áreiti.Aukasendingin er í boði Kristalls, Lykils, Bónus, Lengjunnar og Tactica.

Hvernig tökumst við á við breytta heimsmynd vegna loftslagsbreytinga, hnignunar líffræðilegs fjölbreytileika og annarra umhverfisógna. Á dögunum kom út samnorrænt greinasafn sem fjallar um hlutverk lista, bókmennta og skapandi athafna í að bregðast við þessum breytingum. Auður Aðalsteinsdóttir, forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands í Þingeyjarsveit, er annar ritstjóra safnsins og hún ætlar að kíkja til okkar til að ræða þetta áhugaverða safn, ásamt Önu Stanicevic, doktor í menningarfræðum frá Háskóla Íslands og lektor við Háskólann í Helsinki. Svokallaðar básabúðir þar sem fólk getur leigt bás undir notaðar flíkur skjóta víða upp kollinum þessa dagana. Bræðurnir Hlynur Snær Jóhannesson og Styrmir Jarl Rafnsson opnuðu eina slíka á Selfossi í ársbyrjun, alveg við þjóðveginn í miðju iðnaðarhverfi. Arnhildur hitti Hlyn á ferð Samfélagsins um Suðurlandið í síðustu viku og ræddi við hann um reksturinn og hringrásarhugsunina á bak við hana. Og síðan ætlum við að heyra áður óflutt viðtal við Ragnheiði Kristjánsdóttur, prófessor í sagnfræði við HÍ. Við ræddum við hana í kringum alþingiskosningarnar síðasta nóvember um listabókstafi og ýmislegt fleira sem tengist pólitík. Viðtalið var aldrei flutt vegna óviðráðanlegra aðstæðna, en í lok þáttar fær það loksins að líta dagsins ljós.

Reykur er ný skaðaminnkandi þjónusta fyrir fólk sem reykir ópíóíða og örvandi efni. Þjónustan er á vegum skaðaminnkunarsamtakanna Matthildar, og þykir frekar nýstárleg á íslenskan mælikvarða. Samfélagið heimsótti hálfgerðar höfuðstöðvar Reyks í Andrými á Bergþórugötu, og ræddi við Svölu Jóhannesdóttur, forgöngukonu verkefnisins, um þjónustuna, vímuefnareykingar og skaðaminnkun. Edda Olgudóttir kemur til okkar í lok þáttar - við verðum á ljúffengum nótum í spjalli dagsins og afhjúpum raunverulega staðsetningu hins svokallaða eftirréttarhólfs. Tónlist: Guðmundur Pétursson Tónlistarm., Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund). TRACY CHAPMAN - Smoke And Ashes [Radio Edit]. ZZ TOP - Brown Sugar.

Við höfum fjallað talsvert um samfélagsmiðlanotkun og snjalltækjanotkun, ekki síst unga fólksins, í þættinum og þær afleiðingar sem hún getur haft. Þórhildur Halldórsdóttir, dósent við Sálfræðideild HR og barnasálfræðingur og Berglind Sveinbjörnsdóttir, lektor við Sálfræðideild HR og forstöðukona MSc námsins í hagnýtri atferlisgreiningu HR komu í þáttinn í dag og fræddu okkur um niðurstöður íslenskra rannsókna á tengslum samfélagsmiðla og tölvunotkunar við líðan ungmenna og hagnýt ráð fyrir foreldra barna. Söngleikur um ævi Marlene Dietrich var frumsýndur fyrir nokkrum dögum á Hótel Parliament, í Sjálfsstæðissalnum, sem margir þekkja betur sem gamla Nasa salinn. Höfundur og aðalleikona verksins, Sigríður Ásta Olgeirsdóttir leikkona og söngkona, féll fyrir ævisögu Dietrich sem hún fékk í jólagjöf frá systur sinni. Í sýningunni notar hún lög Dietrich til að segja söguna, en Sigríður syngur á fjórum tungumálum en leiknu atriðin eru á íslensku. Farið er í gegn um líf Marlene Dietrich, ástir og ævintýri, örvætingarfulla vonbiðla og harmþrungið ævikvöld. Við ræddum við Sigríði Ástu Olgeirsdóttur í þættinum. Tónlist í þætti dagsins: Hæ vinur minn / Fjallabræður (Halldór Gunnar Pálsson, texti Halldór Gunnar Pálsson og Magnús Þór Sigmundsson) Harvest moon / Neil Young (Neil Young) Lili Marlene / Marlene Diethrich (Norbers Schultze) Ich bin von kopf bis fuzz auf Liebe eingestellt / Marlene Dietrich (Frederick Hollaender) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í dag er Samfélagið umvafið blómum og sendir út frá garðyrkjustöðinni Espiflöt í Reykholti í Bláskógabyggð. Í dag er dagur elskenda og blómasala því mikil. Við fjöllum um blóminn og valentínusardaginn, fáum til okkar blómabændur, fræðifólk og vörumerkjamenn til að kryfja þennan forvitnilega dag. Við kíkjum líka í heimsókn í Háskólafélag Suðurlands og ræðum við starfsmenn um nám, fræðimennsku og frumkvöðlastarfsemi í Ölfusi.

Við ætlum að fjalla um tækni og heilbrigðiskerfið. Stafrænar lausnir í heilbrigðisþjónustu eru margar en eru þær góðar? Virka þær? Skjólstæðingar heilbrigðiskerfisins þurfa að flakka á milli appa og forrita til þess að nálgast nauðsynlegar upplýsingar. Við ætlum að ræða við Eyrúnu Magnúsdóttur um för hennar í gegnum þann frumskóg forrita sem notendur heilbrigðisþjónustu villast í þegar þeir veikjast. Þessa dagana er haldið upp á tuttugu ára afmæli fötlunarfræða. Að því tilefni hafa samtök fatlaðs fólks, fatlað listafólk og fræðasamfélagið tekið höndum saman með það að marki að fagna framlagi fötlunarfræða og fatlaðs fólks til menningar og lista í íslensku samfélagi. Við fáum til okkar Margréti Norðdahl, listrænn stjórnandi Embla Guðrúnar Ágústsdóttur, sviðslistakona, aktívisti Og í lok þáttar flytjum við pistil eftir Stefán Gíslason, umhverfisstjórnunarfræðing og pistlahöfund Samfélagsins um rannsóknir á áhrifum loftmengunnar. Tónlist í þættinum: FLEETWOOD MAC - The Chain. Lafourcade, Natalia - Hasta la Raíz. Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund). THE BEACH BOYS - The Man With All the Toys.

Risastór bókagjöf enskrar merkiskonu, May Morris, virðist hafa horfið sporlaust - utan einnar bókar sem Brynjar Karl Óttarsson, sögukennari við Menntaskólann á Akureyri er nokkuð viss um að hafi tilheyrt henni. Hann rannsakar gamlar bækur og skjöl í kjallara Amtsbókasafnsins á Akureyri og hirslum Menntaskólans - og tímafrek yfirlegan hefur skilað nokkrum forvitnilegum uppgötvunum. Við ræðum við Brynjar Karl. Í síðustu viku gekk aftakaveður yfir landið, veður sem kallaði á alls kyns ráðstafanir, meðal annars í innbænum á Akureyri. Á fimmtudaginn var óð ég yfir stórfljót til að hitta Rögnu Gestsdóttur, starfsmann Minjasafns Akureyrar í iðnaðarsafninu á Krókeyri, sem var nær umflotið. Nú er farið að huga í auknum mæli að áhrifum náttúruhamfara á söfn - og söfn farin að gera ýmsar viðbragðsáætlanir og meta áhættu ekki síst eftir að Tækniminjasafn Austurlands eyðilagðist í skriðuföllum á Seyðisfirði árið 2020. Og við höldum okkur við veðurofsann því Helga Lára Þorsteinsdóttir, safnstjóri Rúv, ætlar að rifja upp Fárviðrið svokallaða sem gekk yfir höfuðborgarsvæðið árið 1981. Tónlist í þættinum: Breabach - Bha Mis Raoir air an arligh. Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund).

Í dag er Samfélagið á UTmessunni í Hörpu, þar sem tækni- og tölvufólk messar yfir hvert öðru um allt það helsta í heimi tækninnar. Við ræðum við hina og þessa, meðal annars um gervigreind, sem er ansi plássfrek á UTmessunni, gagnaflækjur, heilbrigðistækni, upplýsingatæknilögfræði, nýjar kynslóðir þráðlauss nets og frelsi frá vinnu.

Í dag er sjötti febrúar og búið að vera aftakaveður frá því snemma í morgun. Fólk er beðið um að vera ekki mikið á ferli. En eins og margir gera í óveðri sem þessu, ætlum við að vera með hugann við eitthvað allt annað en veðrið. Hér á eftir fáum við til okkar þær Íseyju Dísu Hávarsdóttur og Kolfinnu Kristínardóttur, frá Klak Icelandic Startups, til að ræða aðeins um nýsköpun og viðskiptahraðal fyrir grænar lausnir. Allt í gangi á sviði nýsköpunar. En við byrjum annars staðar. Á öðrum stað, og öðrum tíma. Í september sendum við Arnhildur Hálfdánardóttir út Samfélagið á Fjölnisfest í Iðnó í miðborg Reykjavíkur, hálfgerðri uppskeruhátíð tattúlistamanna á Íslandi. Þar áttum við góð samtöl við skipuleggjendur og gesti hátíðarinnar, og útkoman var einn af mínum uppáhalds Samfélagsþáttum síðasta árs. En við ætlum að rifja upp nokkur augnablik af þessari hátíð og grípa niður í nokkrum vel völdum viðtölum.

Á árunum 1948-1949 braust út veirufaraldur á Akureyri. Fjöldi fólks veiktist og sum hafa glímt við eftirköst veikinnar, sem jafnan er kölluð Akureyrarveikin, alla ævi. Ýmsum spurningum er enn ósvarað um þennan dularfulla faraldur. Óskar Þór Halldórsson, hefur undanfarin ár grúskað í sögu Akureyrarveikinnar og rætt við hátt í sjötíu manns sem annað hvort veiktust eða þekktu einhvern sem veiktist. Við höldum áfram með viðtalsröð okkar sem hverfist um framtíðir og framtíðarsýnir, í samvinnu við Borgarbókasafnið. Hvernig ímyndum við okkur heimili framtíðarinnar? Og hvernig getum við byggt hús sem hægt er að aðlaga að mismunandi fólki, mismunandi þörfum, aðstæðum og umhverfum. Marjolein Overtoom, hefur lengi velt þessum spurningum fyrir sér, og gerði þessi mál að viðfangi doktorsverkefnis sem hún kláraði nýlega. Og doktorsverkefið var einmitt grunnur að viðburði sem hún hélt á framtíðarfestivali borgarbókasafsins, þar sem þátttakendur hönnuðu hús á nýstárlegan hátt. Edda Olgudóttir, vísindamiðlari Samfélagsins, fræðir okkur um köld böð í lok þáttar. Tónlist í þættinum: IGGY POP - La Vie en rose. Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund). Sharon Van Etten - Everytime the sun comes up

Samfélagið er í styttri kantinum í dag vegna þingsetningar. Engu að síður fáum við fáum tæpan hálftíma saman, og á þessum hálftíma ætlum við meðal annars að fjalla um íþróttir og siðferði. Íþróttaþvottur er hluti af siðferðilegum þvottabrögðum þar sem aðilar reyna að losna undan gagnrýni á siðferðilegt inntak starfsemi eða stjórnarhátta með því að skreyta sig með dygðugum verkefnum. Nokkurn veginn svona hefst svar Henrys Alexanders Henryssonar siðfræðings á vísindavefnum, þar sem hann gerir leikmannakaup sádí-arabískra knattspyrnuliða að umfjöllunarefni sínu. Við heimsækjum Henry Alexander í dag, ræðum íþróttaþvott, sádí-arabíska knattspyrnu og ýmislegt fleira sem tengist íþróttum og siðferði. Og síðan fáum við pistil frá Páli Líndal, umhverfissálfræðingi og pistlahöfundi Samfélagsins. Við endurflytjum í dag pistil frá því fyrir tveimur árum, sem á alveg jafn vel við í dag, um borgarmyndir og notalegar götur.

Lífið er núna dagurinn er haldin í dag, en þessi vitundarvakning Krafts er árleg og er ein stærsta fjáröflun félagsins og stendur til 12.febrúar. Kraftur hvetur vinnustaði til að brjóta upp hversdagsleikann með því t.d. að bjóða upp á appelsínugular veitingar og jafnvel að klæðast í appelsínugul föt og einhverjar byggingar eru lýstar upp með appelsínugulri lýsingu sem er litur Krafts. Við ræddum við þær Ragnhildi Þóru Hafsteinsdóttur og Katrínu Petersen í dag. Ragnhildur sagði okkur frá þeirri lífsreynslu að greinast með bráðahvítblæði þegar hún var í mastersnámi og á 30. viku í meðgöngu af þriðja barni. Ragnhildur var greind á fimmtudegi og var líf hennar og ófædda drengsins hennar í húfi. Lyfjameðferð hófst strax tveimur dögum eftir greiningu og að auki kom í ljós hjartabilun sem gerði það að verkum að það yrði ekki öruggt fyrir hana að fara inn í fæðingu. Kraftur selur húfur til styrktar í tilefni vitundarvakningarinnar og ágóðinn af sölunni fer allur í styrktarsjóð Krafts. Hvernig er talað á þínum vinnustað? Er mikið slúðrað þar? Gréta Bergrún Jóhannesdóttir, doktor í félagsfræði, sem kallar sig líka Doktor slúður, fer á vinnustaði, hittir hópa, félagasamtök og jafnvel bæjarfélög þar sem hún talar um slúður sem valdatæki og stjórnun, en í doktorsrannsókn sinni rannsakaði hún slúður í minni samfélögum um allt land. Gréta Bergrún útskýrði þetta betur fyrir okkur í þættinum í dag. Tónlist í þættinum: Heima er hjá þér / Magni Ásgeirsson (Vignir Snær og Magni Ásgeirsson) Hér á ég heima / Fjallabræður og Sverrir Bergmann (Tómas Jónsson og Magnús Þór Sigmundsson) Heima / Haukur Morthens og hljómsveit Jörns Grauengaards (Oddgeir Kristjáns, texti Ási í Bæ) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tjaldurinn er ólíkindatól og undanfarin ár hefur líffræðingurinn Sölvi Rúnar Vignisson einbeitt sér sérstaklega að rannsóknum á honum - við ætlum að ræða við Sölva Rúnar um líf og hegðun Tjalda, sem sumir eru orðnir staðfuglar og jafnvel farnir að yfirgefa fjörurnar fyrir ánamaðka í túnum. Síðan fjöllum við um nýlendustefnu, framtíðina og matarmenningu, afnýlenduvæðingu, sundlaugar og kvikmyndir. Við ræðum við Acholu Otieno, April Dobbins, og Elizabethu Lay, sem voru með viðburð á Framtíðarfestivali Borgarbókasafnsins sem tengist nýlendulausri næringu. Viðtalið er hluti af viðtalsröð Samfélagsins um framtíðir og framtíðarsýnir.

Í dag heilsum við ykkur frá Borgarnesi, nánar tiltekið frá hljóðveri Ríkisútvarpsins í Menntaskóla Borgarfjarðar. Við verðum með hugann við þetta svæði í dag. Við ætlum að ræða rekstur sveitarfélaga, aukaíbúðir sem standa auðar um allt land og byggðabrag við Vífil Karlsson, prófessor í viðskiptafræði við Háskólann á Bifröst og ráðgjafi hjá samtökum sveitarfélaga á Vesturlandi. Inga Dóra Halldórsdóttir, forstöðumaður hjúkrunarheimilisins Brákarhlíð og Bragi Þór Svavarsson, skólameistari Menntaskóla Borgarfjarðar ræða við okkur um líf sitt og störf hér í Borgarnesi og um sameiginlegt verkefni sem snýr að því að auka samskipti þvert á kynslóðir. Ræðum við þau sem starfa hér dagsdaglega, þau Gísla Einarsson, dagskrárgerðarmann og veislustjóra í hjáverkum og Gréta Sigríður Einarsdóttir fréttamann á Vesturlandi.

Í dag höldum við áfram að fjalla um framtíðina. Höldum áfram með viðtalsröð okkar, þar sem við ræðum við framtíðarhugsuði sem taka þátt í framtíðarfestivali Borgarbókasafnsins næstu helgi. Við ætlum við að fræðast um bókmenntagrein, listastefnu og aðgerðastefnu sem hefur fengið heitið sólarpönk. Þetta er leið til að sjá fyrir sér framtíð þar sem fólk lifir í sátt og samlyndi við hvert annað og vistkerfið sem við búum í. Við fáum til okkar James Tomasino, sem heldur úti hlaðvarpi tileinkað sólarpönki, til að segja okkur meira um þessa áhugaverðu hugmynd. Svo ætlum við að heimsækja veröld blómanna. Jelena Bialetic leikskólakennari og hin fimm ára gamla Halldóra Móa ætla að ræða við okkur og segja okkur frá því hvernig samkennd með blómum og listsköpun barna getur hjálpað okkur að hugsa og taka ákvarðanir um framtíðina. Og að lokum flytjum við pistil frá Birgittu Björgu Guðmarsdóttur, rithöfundi og pistlahöfundi Samfélagsins.

Forríkir tæknimógúlar hafa undanfarið fylkt sér að baki Donalds Trump Bandaríkjaforseta. Elon Musk, ríkasti maður heims, sem á Teslu, SpaceX og samfélagsmiðilinn X, er orðinn innsti koppur í búri hjá Trump og jafnvel talinn vilja gerast einhvers konar strengjabrúðumeistari yfir honum. Jeff Bezos, forstjóri Amazon og annar ríkasti maður heims, stendur líka þétt við bak forsetans og það sama má segja um þann þriðja ríkasta, Mark Zuckerberg, forstjóra Meta sem á Facebook, Whatsapp og Instagram. Zuckerberg og Trump elduðu lengi grátt silfur saman en eru nú mestu mátar - og áhrifa þessa viðsnúnings virðist gæta á miðlunum - sem þekkt er að hægt er að nota og misnota í pólitískum tilgangi. Við ætlum að ræða þetta samkrull og afleiðingar þess fyrir lýðræðið við Elfu Ýr Gylfadóttur, framkvæmdastjóra Fjölmiðlanefndar. Og síðan höldum við áfram með viðtalsröð okkar um framtíðir og framtíðarsýnir, sem við höldum úti ásamt framtíðarfestivali borgarbókasafnsins. Í dag fáum við til okkar Marie Vesela, listamann og heimspeking sem heldur úti vinnstustofum þar sem fólk skapar klippimyndir og ímyndar sér framtíðina eftir hundrað ár. Hvernig geta klippimyndir hjálpað okkur að hugsa um framtíðina? Við fræðumst um það í seinni hluta þáttar. Edda Olgudóttir vísindamiðlari kemur svo til okkar í lok þáttar til að ræða um mislinga og bólusetningar. Tónlist úr þættinum: Kraftwerk - Computer World. NEIL YOUNG - Powderfinger.

Flóð ógna nýrri skólphreinsistöð í Árborg og á Austfjörðum er fólk farið að velta fyrir sér framtíð opinna vatnsbóla vegna kólí-gerla í jarðvegi. Vaxandi öfgar í veðurfari; þurrkar, flóð og miklar rigningar hafa neikvæð áhrif á fráveitukerfi sem víða um land eru komin til ára sinna. Samorka blés í dag til fundar um þessa ógn. Samfélagið ræddi við þrjá af fyrirlesurum fundarins þá Hlöðver Stefán Þorgeirsson, ráðgjafa, Ágúst Þór Bragason, forstöðumann hjá þjónustumiðstöð Árborgar og Aðalstein Þórhallsson, framkvæmdastjóra HEF-veitna á fljótsdalshéraði. Svo fáum við til okkar Ásdísi Birnu Gylfadóttur og Maríönnu Dúfu Sævarsdóttur, meistaranema í listum og velferð við Listaháskóla Íslands. Þær ætla að segja okkur frá því hvernig þær nálgast samfélagslistir og velferð, framtíðina og táknin sem við notum fyrir framtíðina. Viðtalið er það fimmta í viðtalsröð Samfélagsins um framtíðir og framtíðarýnir, í samstarfi við framtíðarfestival Borgarbókasafnsins. Og að lokum heyrum við í Páli Líndal, pistlahöfundi Samfélagsins. Í dag fjallar hann um græna gímaldið við Álfabakka, þéttingu byggðar og almenningssamgöngur. Tónlist og stef í þættinum: OTIS REDDING - Respect. MUSIC MACHINE - Talk Talk. Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund).

Hvernig hugsum við um dauðann og örlög jarðneskra leifa okkar eftir hann? Líklega mismikið - á meðan sum eru búin að skipuleggja jarðarförina í þaula er öðrum sléttsama - þau verða hvort eð er ekki lífs. Við ætlum að ræða útfarir og greftrunarsiði samtímans við Dagrúnu Ósk Jónsdóttir, þjóðfræðing, sem undanfarið hefur rannsakað afstöðu fólks til jarðarfararinnar og hinstu hvílu og skráð hvernig tíðarandinn verkar á dauðann og allt tilstand í kringum hann. Hvað getum við lært um framtíðina í gegnum tedrykkju? Og hvernig tengja þjóðsögur okkur við vistkerfi og menningu? Í dag ræðir Pétur Magnússon við Dariu Testo, sýningarstjóra, sem rannsakar tengsl hefðbundinna athafna eins og að drekka te og segja þjóðsögur, við náttúru og vistkerfi. Viðtalið er það fjórða í viðtalsröð Samfélagsins um framtíðir og framtíðarsýnir, í samstarfi við framtíðar-festival Borgarbókasafnsins. Við heimsækjum svo þjóðskjalasafn Íslands, þar sem Fanney Sigurgeirsdóttir, skjalavörður, fræðir okkur um rafræn skjöl. Tónlist og stef í þættinum: Margrét Eir og Páll Rósinkranz - Forever young. Kammerkór Norðurlands - Nú sefur jörðin. SUFJAN STEVENS - Death with Dignity. Guðmundur Pétursson Tónlistarm. - Samfélagið Millistef (úr laginu Tegund). SPILVERK ÞJÓÐANNA - Veðurglöggur.

Jólabingó Hæ Hæ verður Sunnudaginn 1. Desember í beinni útsendingu á pardus.isHelgi var að veislustýra í brúðkaupi systur sinnar um helgina og sló rækilega í gegn. Hjálmar sagði frá sínum skoðunum á komandi kosningum. Hjálmar hringdi í fréttastofu RÚV og kom með eldheita ábendingu.IG helgijean & hjalmarorn110Takk fyrir að hlusta - og munið að subscribe´a!