Podcasts about SVO

Vellíðan og velsæld á vinnustaðnum skiptir miklu máli. Við eyðum flest svo miklum tíma í vinnunni að það ætti að vera þess virði að vinna að því að líða vel í þeim aðstæðum. Þær Guðrún Jóhanna Guðmundsdóttir og Hildur Halldórsdóttir eru báðar sérfræðingar og ráðgjafar í mannauðsmálum og þær kenna einmitt þetta í fyrirtæki sínu Auki og þær eru líka með fjögur mismunandi námskeið á vegum Endurmenntunar HÍ sem tengjast mannauðsmálum þar sem þær meðal annars skoða faglega hegðun og samskipti á vinnustaðnum og erfið starfsmannamál. Við fengum þær til að fræða okkur meira um þetta í dag. Berklar eru einn lífshættulegasti smitsjúkdómur sem gengið hefur á land hér. Veikin lagðist einkum á ungt fólk og þá sérstaklega ungar konur. Upp úr 1950 fór að draga úr smitum og dauðsföllum af völdum veikinnar en dánartala berklasjúklinga á Íslandi var ein sú hæsta í Evrópu. Erla Dóris Halldórsdóttir sagnfræðingur og hjúkrunarfræðingur kom til okkar í dag en út er komin bókin Berklar á Íslandi sem hún skrifaði, full af fróðleik og frásögnum. Svo var það Heilsuvaktin með Helgu Arnardóttur, hún hélt áfram umfjöllun sinni um sykursýki eitt og þá áskorun sem fylgir því að vera með sjúkdóminn. Þorsteinn Hálfdánarson er einn þeirra sem hefur glímt við sjúkdóminn en hann greindist við fimm ára aldur. Hann er 28 ára í dag og á rúmum tveimur áratugum hefur tækninni fleygt fram og tækjabúnaður verður sífellt handhægari og auðveldari í notkun við daglegar insúlíngjafir og blóðsykursmælingar. Hins vegar getur verið mikil áskorun að lifa með þessum sjúkdómi sem kallar á agaðan lífstíl. Öráreitið er daglegt brauð eins og pípandi tæki og óútskýrt blóðsykurfall í tíma og ótíma. Þorsteinn sagði Helgu frá því hvernig er að lifa með sykursýki eitt sem er ólæknandi, enn sem komið er, en hann bindur vonir við að það breytist í framtíðinni. Tónlist í þættinum í dag: Það snjóar / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Iller & Norman, texti Bragi Valdimar Skúlason) Er líða fer að jólum / Raggi Bjarna (Gunnar Þórðarson, texti Ómar Ragnarsson) Jólaljósin / Borgardætur (erlent lag, texti Andrea Gylfadóttir) Jólasólin / Grétar Örvarsson og Páll Rósinkranz (Marks & Marks, texti Kristján Hreinsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það var jafnt í stórleik helgarinnar í ensku úrvalsdeildinni þegar Chelsea og Arsenal áttust við. Arne Slot og Rúben Amorim tóku sigra en Thomas Frank er í miklu veseni þessa dagana. Mögulega fær hann bara sparkið. Svo fór eitt ruglaðasta rauða spjald í sögu ensku úrvalsdeildarinnar á loft fyrr í dag. Það var rætt um þetta og margt fleira í þættinum í kvöld. Guðmundur Aðalsteinn stýrði en með honum í Pepsi Max stúdíóinu voru Magnús Haukur Harðarson og Haraldur Örn Haraldsson.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í dag heitir einmitt Gestur, Gestur Einar Jónasson, útvarpsmaður og leikari. Hann vann í um tuttugu ár hjá RÚVAK á Akureyri, stjórnaði nokkrum af vinsælustu útvarpsþáttum Rásar 2 og var í fréttum og íþróttafréttum. Hann er einnig leikari, stóð á sviðinu hjá Leikfélagi Akureyrar í um tvo áratugi og lék í kvikmyndum, flestir muna eftir honum í hlutverki Georgs í Stellu í orlofi. Gestur Einar lærði líka að fljúga og var safnstjóri á Flugsafninu á Akureyri en nú er hann fluttur suður. Við fórum með honum aftur í tímanna, æskuárin á Akureyri, áhættuatriði í kvikmyndum sem enduðu misvel og margt fleira. Svo var það matarpsjallið með Sigurlaugu Margréti. Guðrún og Sigurlaug voru báðar fyrir norðan og það hafði talsverð áhrif á matarspjall dagsins. Laufabrauð með kúmeni, gelgjufæði, Akureyringur, kók í bauk og fyrsti í aðventu komu við sögu. Tónlist í þættinum í dag: Stella í orlofi / Diddú, Sigrún Hjálmtýsdóttir (Valgeir Guðjónsson) Án þín / Trúbrot (Holland, Holland & Dozier, texti Þorsteinn Eggertsson) Tiny Dancer / Elton John (Elton John, texti Bernie Taupin) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við fengum heimsókn frá þremur rithöfundum í hljóðver RÚV á Akureyri, ungar konur sem eiga það sameiginlegt að vera allar að gefa út sínar fyrstu bækur og þær hafa þann háttinn á að vera saman í því að kynna þær. Þær sögðu okkur frá ferlinu að skrifa bækurnar og lásu svo allar stutta kafla úr bókum sínum, þ.e. Sesselía Ólafs úr bók sinni Silfurberg, Ester Hilmarsdóttir úr bók sinni Sjáandi og Nína Ólafsdóttir úr bók sinni Þú sem ert á jörðu. Við töluðum svo við Irisi Eddu Nowenstein, lektor í íslenskri málfræði og máltækni við HÍ og talmeinafræðing við Landspítalann. Hún og samstarfsfólk hennar vinna í mörgu áhugaverðu, meðal annars með því að nýta nýjustu tækni sem við ætlum að fengum hana til að segja okkur frá í dag. Hvernig talgreiningarforrit nýtast, hvernig raddupptökur geta nýst til að skima eftir röskunum og sjúkdómum og meta ávinning meðferðar. Auk þess fræddi hún okkur um íslenskar tölvuraddir, risamállíkön og átak sem er framundan í að safna röddum til að nútímatæknin skilji betur íslensku og þar af leiðandi nýtist betur sem greiningartæki. Svo voru það Mannlegu samskiptin, Valdimar Þór Svavarsson ráðgjafi var aftur hjá okkur, eins og undanfarna fimmtudaga. Síðustu tvær vikurnar var það narsissisminn, nú ræddi hann um mörk og markaleysi. Hvað það er að setja sér mörk, innri og ytri mörk og ýmislegt fleira. Tónlist í þættinum í dag: Á Akureyri / Óðinn Valdimarsson (Óðinn Valdimarsson) Út á stoppustöð / Stuðmenn (Jakob Frímann Magnússon) Orðin mín / Sigurður Guðmundsson og Memfismafían (Bragi Valdimar Skúlason) Handle With Care / Traveling Wilburys (Travelin Wilburys) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Platan West End Girl kom nánast fyrirvaralaust inn á streymisveitur. Fyrsta plata bresku söngkonunnar Lily Allen í 7 ár, sem hafði sögu að segja. Söguna af því hvernig hjónaband hennar og bandaríska leikarans David Harbour fór í vaskinn. Lovísa Lára var gegntekin af plötunni þegar hún heyrði hana fyrst, við fáum að heyra hvers vegna. Svo förum við í Háskóla Íslands og ræðum við Rósu Magnúsdóttur, prófessor í sagnfræði. Hver var María Þorsteinsdóttir og hvað var tímaritið Novosti? Rósa mun flytja fyrirlestur um Maríu og baráttu róttækra kvenna í kalda stríðinu sem ber heitið „Sá heimur spyr engan um kyn, bara mann" á Þjóðminjasafninu á fimmtudaginn, í hádegisfyrirlestraröð RIKK.

Við töluðum í dag við Karen Lilju Loftsdóttur, doktorsnema í sagnfræði við Queen's háskólann í Ontario í Kanada. Doktorsverkefni hennar skoðar með menningarsögulegri nálgun kanadíska hermenn sem voru á Íslandi á hernámsárunum. Flestir vita að Bretar hernámu Ísland árið 1940 og svo Bandaríkjamenn frá 1941, en færri vita að um það bil 2500 hermenn frá Kanada hafi verið á Íslandi og sumir þeirra af íslenskum ættum. Við hringdum til Kanada og fengum Karen Lilju til að segja okkur aðeins frá þessu doktorsverkefni sínu. Kvennakórinn Léttsveit Reykjavíkur fagnar 30 ára afmæli í ár og á laugardaginn verða tvennir jólatónleikar í Langholtskirkju. Við litum á æfingu hjá sveitinni í gærkvöldi og hittum þar fyrir Guðný Helgadóttur og Steinunni Þórhallsdóttur og kórstjórann Gísla Magna og fengum að heyra eitt lag með kórnum og hljómsveit. Svo kom Einar Sveinbjörnsson til okkar í veðurspjallið. Í dag talaði hann aðeins um sérstaka gerð ísingar, héluísingu, en á annan tug umferðaróhappa um helgina voru rakin til slíkrar ísingar. Svo talaði Einar um sólgos, kórónaskvettur og norðurljós og nýja bók Arndísar Þóarinsdóttur sem heitir einmitt Sólgos. Tónlist í þættinum í dag: Lapis Lazuli / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson og Guðmundur Óskar Guðmundsson) Baby Driver / Simon & Garfunkel (Paul Simon) Er kemur þú til mín - Léttsveit Reykjavíkur (Enya, texti Auður Aðalsteinsdóttir) Þá kemur þú / Nýdönsk (Björn Jörundur Friðbjörnsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í síðustu viku fjallaði fréttaskýringaþátturinn Kveikur um málin sem komið hafa upp í leikskólanum Múlaborg, þar sem starfsmaður skólans hefur verið ákærður fyrir kynferðisbrot gegn barni. Í þættinum kom fram að meira en ári áður en það mál kom upp tilkynnti móðir annars barns á leikskólanum grunsemdir um að dóttir hennar hefði verið misnotuð kynferðislega. Henni finnst kerfið hafa brugðist. Sæunn Kjartansdóttir sálgreinir hefur mikla reynslu af þessum málaflokki og við fengum hana til að fara með okkur yfir áhrif og langtíma afleiðingar kynferðisofbeldis gegn ungum börnum. Vandalaust er ráðgjafastofa sem sérhæfir sig í greiðsluerfiðleikamálum með það að markmiði að koma fólki sem átt hefur í þessum vanda á réttan kjöl. Kristín Eir Helgadóttir ráðgjafi Vandalaust er viðskiptafræðingur og er á lokametrunum í markþjálfanámi. Hún hefur unnið í fjármálastofnunum í 15 ár með sérhæfingu í greiðslerfiðleikamálum m.a. síðustu tvö ár sem greiðsluerfiðleikaráðgjafi og verkefnastjóri hjá Hagsmunasamtökum heimilanna. Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Valgerður Húnboga lögfræðingur, en hún heldur utan um tvo bókaklúbba á Akureyri. Við fengum að heyra hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Valgerður talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: El Descontento e. Beatriz Serrano Poor e. Katriona O´Sullivan Wedding People e. Alison Enspach Hildar-bækurnar e. Sato Rämö Anna í Grænuhlíð, Emma í Mánalundi e. L.M. Montgomery Ferðabækur George Orwell Tónlist í þættinum í dag: Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson, Bjartmar Guðlaugsson) Fjaran / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Harpa Þorvaldsdóttir, Guðmundur Atli Pétursson og Sigmar Þór Matthíasson) Þú ert / Sigríður Thorlacius og Sönghópurinn við Tjörnina (Tómas R. Einarsson, texti Sigurður Guðmundsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Fjöldi ungverskra kvenna tók upp á því að eitra fyrir eiginmönnum sínum með afleiðingum að yfir þrjú hundruð manns dóu. Þetta gerðist í ungversku þorpi fyrir um hundrað árum síðan. Höfuðpaurinn var ljósmóðir sem jafnan var kölluð Súsí frænka. Í störfum sínum kynntist hún vel aðstæðum fólks sem oft voru nöturlegar. Hún útvegaði konum því eitur og leiðbeindi þeim. Margir eiginmannanna í þorpinu beittu konur sínar ofbeldi og þær sáu enga aðra leið úr viðjum þess. Ástæðan fyrir því að við fjöllum um málið núna er sú að nýlega kom út bók þessa voveiflegu atburði í byrjun síðustu aldar. Bókin heitir The Women Are Not Fine, eða konurnar hafa það ekki gott. Við töluðum við höfundinn og hún segir að karlarnir hafi síður en svo haft það gott heldur. En voru konurnar kaldrifjaðir morðingjar eða þolendur ofbeldis sem í örvæntingu sinni fundu ekki aðra leið út? Svo fjöllum við um COP30 í Brasilíu, hvernig það gengur að semja um aðgerðir til að hætta notkun jarðefnaeldsneytis og þá gríðarlegu þróun sem orðið hefur í sólarorku. Þar skoðum við áform Ástrala sem ætla að reisa stærðarinnar sólarorkuver og flytja þá orku alla leið til Singapúr, um 4.500 kílómetra langan sæstreng.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Arnór Pálmi Arnarson leikstjóri. Hann byrjaði mjög ungur að leikstýra kvikmyndaefni, sjónvarpsþáttaraðirnar Hæ gosi, Ligeglad, Ráðherrann, áramótaskaupið og fleiri. Og svo nú, ný spennuþáttaröð, Heimaey, sem hóf göngu sína hjá Sjónvarpi Símans í gær. Við ferðuðumst um í tíma og rúmi með Arnóri Pálma og forvitnuðumst auðvitað um þessa nýju þætti sem gerast, eins og nafnið gefur til kynna, í Vestmannaeyjum, en reyndar líka í Portúgal. Svo var það matarspjallið með Sigurlaugu Margréti. Í dag ræddum við með henni um matsárni, vonir og væntingar, þegar kemur að því til dæmis að fara út að borða, í samanburði til dæmis við það að elda heima. Tónlist í þættinum i dag: Bella símamær / Björk Guðmundsdóttir og Tríó Guðmundar Ingólfssonar (Marc Fontenoy, texti Guðmundur Guðmundsson) Ég veit þú kemur / Ási í Bæ (Oddgeir Kristjánsson, texti Ási í Bæ) Golden Slumbers / Carry that Weight - The Beatles (Lennon & McCartney) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Í lok október var tilkynnt að Universal Music Group hefði fallið frá lögsókn sinn gegn gervigreindarfyrirtækinu Udio sem hefur haldið úti einu vinsælasta spunagreindarforritinu á sviði tónlistar. Um leið og málið var látið niður falla tilkynntu fyrirtækin tvö að þau ætluðu í samstarf. Á næsta ári mun koma út forrit þar sem notendur geta búið til gervigreindartónlist, en tónlistin sem notuð til að kenna gervigreindinni verður ekki illa fengin, heldur notuð með leyfi rétthafanna og þeir munu þá fá hluta af ágóðanum. Íslenska útgáfufyrirtækið Alda Music er hluti af Universal Music Group og við spyrjum framkvæmdastjórann, Sölva Blöndal, um það hvort íslensk tónlist yrði hluti af þessu verkefni. Nú á dögunum fór inn á spilunarlista Rásar 2 lag sem var samið með spunagreind. Við ræðum við Matthías Már Magnússon, dagskrárstjóra, um áskoranirnar sem útvarpsstöðvar standa frammi fyrir á tímum gervigreindartónlistar. Svo ræðum við við leikstjóran Hilmar Oddsson um kvikmyndina Tár úr steini sem verður sýnd í Bíó Paradís um helgina. Myndin fjallar um Jón Leifs, tónskáld, og líf hans með Annie Leifs, dætrum þeirra Snót og Líf, á tímum nasismans í Þýskalandi.

Svavar Jónatansson vinnur við prufuverkefni hjá Hrafnistu þar sem hann hefur nýtt sér tækni sýndarveruleika til þess að færa heimilisfólkinu á Hrafnistu í aðstæður sem þau ættu annars erfitt með að komast í. Hann sem sagt fer með 360° myndavél á kóræfingu og svo getur heimilisfólk sett á sig sérstök sýndarveruleikagleraugu, eða töfragleraugu eins og hann kallar þau, og þá eru þau nánast komin á staðinn og geta jafnvel sungið með í kórnum. Möguleikarnir eru óendanlegir í því hvernig hægt er að nýta þessa tækni og Svavar útskýrði betur fyrir okkur hvernig þetta gengur fyrir sig. Að jóðla er ákveðin söngkúnst og ekki á allra færi en nú stendur til að halda jóðlkeppni, nánar tiltekið í desember, Jóðlageitina 2025. Bragi Þór Valsson tónlistarmaður kom í þáttinn og sagði okkur frá jóðli og keppninni í dag. Svo fræddumst við um Textílmiðstöð Íslands á Blönduósi, en þar verður viðburður í dag sem kallast Saman við sitjum og saumum inni í stóru húsi. Þar munu fatahönnunarnemendur í Listaháskólanum bjóða til vinnustofu og sýna áhugaverð dæmi og aðstoða þáttakendur við að breyta, bæta og jafnvel skapa nýja flíkur úr gömlum. Elsa Arnardóttir forstöðumaður Textílmiðstöðvar sagði okkur betur frá þessu í þættinum í dag. Tónlist í þættinum i dag: Lítið og væmið / Valdimar (Valdimar Guðmundsson) Hærra minn guð / Kór Lindarkirkju (Lowell Mason, texti Matthías Jochumsson) Yodel-blús / Smaladrengirnir (Bragi Þór Valsson) Reiðlag / Þuríður Sigurðardóttir (S. Bogus, texti Jónas Friðrik Guðnason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Doktor Erla Björnsdóttir er stofnandi og framkvæmdastjóri Betri svefns. Í doktorsnámi sínu rannsakaði Erla svefnleysi, andlega líðan og lífsgæði hjá sjúklingum með kæfisvefn. Erla hefur haldið fjölda fyrlestra og námskeiða um svefn og svefnvenjur og stendur nú fyrir undirskriftum um að leiðrétta klukkuna á Íslandi. Leiðrétting á klukkunni felur í sér að seinka klukkunni um eina klukkustund, og halda þeim tíma allt árið. Erla segir að Ísland fylgi tímabelti sem samræmist illa sólarhæð og náttúrulegum sólargangi að staðarklukka okkar sé ekki rétt stillt miðað við legu landsins, og þetta misræmi hefur verið viðvarandi frá árinu 1968 þegar ákveðið var að festa landið á miðtíma (UTC) allt árið. Umboðsmaður barna heldur barnaþing í fjórða sinn á fimmtudag og föstudag. Um 130 börn eru skráð á þingið, þau eru á aldrinum 11-15 ára og voru valin með slembiúrtaki úr Þjóðskrá. Markmið barnaþings er að efla lýðræðislega þátttöku barna og virkja þau í umræðu um málefni sem snerta þau. Agla Björk Kristjánsdóttir og Stef Jón Aðalsteins komu í þáttinn í dag en þau voru á síðasta barnaþingi og eru í ráðgjafahóp fyrir þingið í ár. Með þeim kom Salvör Nordal Umboðsmaður barna. Svo var það heilsuvaktin með Helgu Arnardóttur. Í dag fræddumst við um sjúkdóminn sykursýki eitt sem minna er talað um í samanburði við sykursýki tvö sem er áunnin og hefur færst í aukana vegna heilsu- og lífsstílsbreytinga fólks undanfarin ár. Sykursýki eitt er hins vegar mjög íþyngjandi ólæknanlegur sjálfsofnæmissjúkdómur. Helga ræddi við Arndísi Finnu Ólafsdóttur sykursýkishjúkrunarfræðing á göngudeild innkirtla og gigtarsjúkdóma á Landspítalanum um byltingingarkennda tækni úr sprautum í sjálfvirkar insúlíndælur, blóðsykursnema og annan búnað sem hafa aukið lífsgæði fólks með sykursýki eitt en hún ræðir einnig um svokallaða sykursýkiskulnun sem er þekkt orð í sykursýkisheiminum. Arndís á líka tvö börn sem bæði greindust með sykursýki eitt við fjögurra ára aldur en hún hefur alltaf hvatt börnin sín að láta sjúkdóminn ekki stoppa sig. Tónlist í þættinum i dag: Draumaprinsinn / GÓSS (Magnús Eiríksson) Svefninn laðar / Nýdönsk (Jón Ólafsson, texti Daníel Ágúst Haraldsson og Björn Jörundur Friðbjörnsson) All I Have To Do Is Dream / Everly Brothers (Boudleaux Bryant) Óli lokbrá / Björgvin Halldórsson og Sigrún Hjálmtýsdóttir (Carl Billich, texti Jakob V. Hafstein) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Greipjokes á internetinu hefur slegið í gegn og fær milljónir áhorfa í hverri viku. Það er ungur Íslendingum, Greipur Hjaltason sem er á bak við karakterinn Greip sem er einhverskonar vitlaus og bláeygur heimspekingur sem kemur með undarlegar og skemmtilegar fullyrðingar um Ísland og lífið og tilveruna. Greipur kom í Fimmu og talaði um fimm rithöfunda. Svo minntumst við Helga Pé og skoðuðum það sem gerðist á deginum

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var söngkonan Emilíana Torrini. Hún vakt ung mikla athygli þegar hún kom syngjandi fram á sjónvarsviðið. Svo flutti hún til Englands og bjó þar í nærri tvo áratugi en er nú aftur flutt heim til Íslands. Hún hefur gert það mjög gott í tónlistinni og nú það nýjasta er plata og kvikmynd sem komu upp úr innblæstri sem hún varð fyrir eftir að hafa lesið fulla ferðatösku af sendibréfum sem móðir vinkonu hennar hafði átt. Platan heitir Miss Flower og bíómyndin heitir The Extraordinary Miss Flower. Í myndinni flytur Emilíana tónlistina af plötunni ásamt hópi tónlistarmanna, þar á meðal Lovísu Sigrúnardóttur eða Lay Low, á meðan þekktir leikarar og tónlistarfólk lesa upp úr bréfunum. Emilíana sagði okkur þessa áhugaverðu sögu frú Flower í þættinum í dag og við fórum með henni út og suður í tíma og rúmi. Í matarspjallinu með Sigurlaugu Margréti töluðum við meðal annars um marineringar fyrir fisk og kjöt og jólasalat. Tónlist í þættinum i dag: Patience / Ólöf Arnalds (Ólöf Arnalds) Miss Flower / Emilíana Torrini (Emilíana Torrini og Simon Byrt) Vertu Úlfur / Emilían Torrini (Emilíana Torrini og Marketa Irglova) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Svæðið við Elliðaárstöð í Elliðaárdal iðar nú af lífi árið um kring. Áður var þar afvikið iðnaðarsvæði en nú hefur svæðið verið endurhannað með almenningsrýmum, útisvæði, gestastofu og veitingastað. Gamlar byggingar hafa fengið nýtt hlutverk og saga svæðisins er vel varðveitt. Ástrós Signýjardóttir kíkti við og hitti Brynhildi Pálsdóttur, vöruhönnuð, sem er ein af þeim sem stóð að endurhönnun Elliðaárstöðvar og hlutu Hönnunarverðlaun Íslands í ár. Við erum að ræða við Lindu Heimisdóttur, framkvæmdarstjóra máltæknifyrirtækisins Miðeindar. Miðeind heldur úti ýmsum máltæknitólum – Málfríður er yfirlestrartól, Hreimur sinnir talgreiningu og skjátextun og Erlendur getur hjálpað notendum með þýðingar – svo eitthvað sé nefnt. En nýlega bárust þær fregnir að Miðeind hefði fest kaup á veforðabókaþjónustunni og uppflettiritinu Snöru – sem áður var í eigu Forlagsins. Við byrjum þar – rýnum aðeins í þessi kaup og fleira sem er framundan hjá máltæknifyrirtækinu Miðeind. Tónlist úr þættinum: Róshildur - Tími, ekki líða. Latínudeildin, Rebekka Blöndal - Svo til. Baker, Julien, Torres - Bottom of a Bottle.

Við fræddumst um kóreska menningu í þættinum í dag, en fyrsta kóreska kvikmyndahátíðin á Íslandi hefst á fimmtudaginn í Bíó Paradís og stendur yfir fram á sunnudag. Kóreskt kvikmyndaefni hefur vakið verðskuldaða athygli undanfarin ár, kvikmyndin Parasite var valin besta kvikmyndin á óskarsverðlaunahátíðinni 2020, sjónvarpsþættirnir Squid Game slógu í gegn út um allan heim og svo er það auðvitað K-pop tónlistin sem er gríðarlega vinsæl. Mæðgurnar, Milan Chang og Rán Chang Hlésdóttir komu í þáttinn og sögðu okkur betur frá hátíðinni og kóreskri menningu í dag. Eitt af aðalorðum þessa árs er svo sannarlega orðið gervigreind. Stefán Atli Rúnarsson viðskiptafræðingur, hefur haldið fjölmörg námskeið um helstu möguleika gervigreindar og t.d. ChatGPT þar sem hann meðal annars fer yfir ýmis atriði sem geta til dæmis hjálpað til við að spara tíma í daglegu lífi. Stefán Atli er viðskiptafræðingur að mennt, sérfræðingur í markaðsmálum og mikill áhugamaður um gervigreind og hefur haldið námskeið í gervigreind fyrir hátt í 1600 manns. Svo var það veðurspjallið með Einari Sveinbjörnssyni. Einar sagði okkur frá rannsóknaráðstefnu Vegagerðarinnar, þar kom tvennt fram sem tengist loftslagsbreytingum. Annars vegar áhrif loftslags á Vegakerfið heilt yfir og hins vegar um nokkuð nýjan veruleika sumarblæðinga á vegum. Svo fór Einar með okkur yfir veðurhorfurnar fram undan, en merkileg fyrirstöðuhæð er að byggjast upp. Svo Einar að lokum yfir glænýja desemberspá frá Evrópsku reiknimiðstöðinni. Tónlist í þættinum í dag: Síðasta sjóferðin / Brimkló (Steve Goodman, texti Þorsteinn Eggertsson) Moist / PPCX (Chiwon Lee, Jihan Jeon & Kiik) Heima / Haukur Morthens (Oddgeir Kristjánsson, texti Ási í Bæ) Angelía / Vilhjálmur Vilhjálmsson (W. Meisel, texti Theódór Einarsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við rýnum í stríðsátökin í Súdan og hrottalegar aftökur sem þeim tengjast í Heimskviðum í dag. Það er stundum kallað gleymda stríðið því fjölmiðlar fjalla mun minna um það en önnur sem hafa geisað síðustu ár og áratugi. Það er þrátt fyrir að þar hafa á annað hundrað þúsund verið drepin, tugmilljónir þurft að reiða sig á neyðaraðstoð og eina mestu hungursneyð síðustu áratuga. Alþjóðaglæpadómstóllinn hefur til skoðunar hvort hrottalegar fjöldaaftökur RSF-sveitanna í borginni el-Fasher séu stríðsglæpir eða glæpir gegn mannkyni. Talið er að liðsmenn þeirra hafi drepið hátt í tvö þúsund manns í borginni síðustu vikur. Oddur Þórðarson ætlar að skoða síðustu vendingar, meðal annars vopnahléssamkomulag sem bandaríkjastjórn kynnti í vikunni. Svo ætlum við að kveðja Downton Abbey. Nú geta kvikmyndagestir séð svanasöng Downton Abbey í kvikmyndahúsum. Þriðju og síðustu myndina sem kemur í kjölfar feykivinsælla sjónvarpsþáttaraða um Crowley fjölskylduna og aðra íbúa á öllum hæðum Downton Abbey. Þættirnir hafa unnið alþjóðleg verðlaun um allan heim, slegið áhorfsmet og persónurnar eiga sér margar fastan sess í hjörtum aðdáenda. Um þetta eru allir viðmælendur Birtu Björnsdóttur sammála, en hún skoðaði þættina vinsælu, tilurð þeirra og arfleið.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn er fjölmiðlamaðurinn Þorsteinn J. Vilhjálmsson. Hann hefur unnið við fjölmiðla frá unglingsaldri, hér á RÚV, á Bylgjunni, Stöð 2 og víðar. Hann rekur eigið framleiðslufyrirtæki og hefur framleitt meðal annars fjölda heimildamynda og sjónvarpsþátta. Nú síðast opnaði hann fjölmiðilinn TV1 Magazin, sem hann segir ekki vera eins manns fjölmiðil. Við fengum Þorstein til að segja okkur betur frá þessum nýja fjölmiðli og ferðuðumst í tíma og rúmi með honum. Svo kom Sigurlaug Margrét til okkar í matarspjallið. Í dag ræddum við mat sem við mögulega borðum þegar okkur líður illa, og þá líka þegar okkur líður vel. Og svo líka mat sem gefur okkur góðar minningar, notsalgískan mat. Tónlist í þættinum í dag: Gegnum holt og hæðir / Þursaflokkurinn (Egill Ólafsson, texti Þórarinn Eldjárn) Who Knows Where the Time Goes / Fairport Convention (Sandy Denny) Hvernig ertu? / Úlfur Úlfur og Barði Jóhannsson (Barði Jóhannsson, Helgi Sæmundur Guðmundsson og Arnar Freyr Frostason) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

LENGJAN - THULE - DOMINO'S - R3 RÁÐGJÖF OG BÓKHALD Tókum fyrir tíðaranda, aðdraganda og leik KR og Liverpool, fyrsta leik íslensks liðs í evrópukeppni þegar við fengum Englandsmeistarana til landsins. Maður hefði haldið að hér hefði ríkt gleði og ánægja en hinar ýmsu brennur en sitt sýndist hverjum með hversu góð landkynning það yrði að stilla upp laganema í innherja og nemanda í Menntaskólanum í Reykjavík í framverði. Svo kynnum við fyrir hlustendum hina upprunalegu Prófessora.

Við fræddumst í dag um Lego Serious Play, sem er aðferð fyrir stjórnendur og fyrirtæki til að finna lausnir við áskorunum með hjálp Lego kubba. Steinunn Ragnarsdóttir stjórnunarráðgjafi lærði þessa aðferð í Danmörku og hún sagði okkur betur frá henni í þættinum. Hvatningarverðlaun ADHD samtakanna 2025 hlaut Sara Rós Kristinsdóttir ráðgjafi fyrir ómetanlegt framlag til fræðslu og valdeflingu fólks með ADHD og aðstandendur þeirra. Sara Rós hefur á undanförnum árum verið áberandi í fræðslu ásamt því að vera talskona taugafjölbreytileika. Sjálf greindist hún á fullorðinsárum, sem hefur veitt henni dýpri innsýn og tækifæri til að mæta öðrum af skilningi. Hún nýtir bæði fagþekkingu og eigin reynslu til að brúa bil milli kerfa, fjölskyldna og einstaklinga með valdeflandi nálgun, aðgengi og mannúðlegar lausnir að leiðarljósi. Sara Rós kom í þáttinn í dag. Svo voru það mannlegu samskiptin með Valdimari Þór Svavarssyni ráðgjafa. Í síðustu viku var hann að segja okkur frá langlífum samböndum, hvað þarf til að samband verði langlíft og í dag hélt hann áfram að fara yfir viðvörunarbjöllur, þ.e. það sem getur ógnað langlífi sambandsins og hvernig er hægt að leysa úr því. Tónlist í þættinum í dag: Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir) Ennþá man ég hvar / GÓSS (Kai Normann Andersen, texti Bjarni Guðmundsson) Í rauðum loga / Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir (Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) Working in the Coal Mine / Lee Dorsey (Allen Toussaint) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við tökum stöðuna á Íslendingum sem búsettir eru í Bandaríkjunum og spyrjum þá hvað hefur breyst síðan Trump var kjörinn? Að hvað miklu leiti finna þau breytingar á eigin skinni? Hvaða áhrif hefur þetta haft á nærumhverfi þeirra? Svo ræðum við við rithöfundinn og heimspekingin Hauk Má Helgason um nýútkomina bók hans Staðreyndirnar. Upplýsingaóreiða og vitvélar koma við sögu í skáldsögu sem fjallar um flokksgæðingin Stein, sem hefur fengið vinnu á nýrri stofnun, Upplýsingastofu, sem hefur það hlutverk að þróa opinberan staðreyndagrunn sem á að vera aðalvopn stjórnvalda í baráttunni gegn upplýsingaóreiðu.

Við kynntum okkur starfsemi Batahúss í þættinum í dag. Batahús var stofnað árið 2021 og veitir húsnæði, jafningjastuðning og einstaklingsmiðaða þjónustu fyrir fólk sem hefur lokið fangelsisvist og er að stíga fyrstu skrefin til baka í samfélagið. Tolli Morthens, formaður stjórnar Bata, kom í viðtal og sagði okkur betur frá tilurð Batahúss, starfseminni og hugmyndafræðinni. Svo fræddumst við um bókina Amma nammigrís, en í henni eru skemmtilegar og fyndnar sögur af ömmu, byggðar á sönnum atburðum, sagðar frá sjónarhorni barnabarns. Auk þess útskýrir bókin alzheimer sjúkdóminn á einfaldan hátt og hjálpar börnum að skilja hvað það þýðir þegar ástvinur byrjar að gleyma. Gunnhildur Stella Pálmarsdóttir fjölskyldufræðingur er höfundur bókarinnar og hún sagði okkur betur frá henni í dag. Svo var það gamansýningin Lífið í Japan, sem frumsýnd verður í Hannesarholti í næstu viku. Þar fer Stefán Þór Þorgeirsson yfir sína reynslu af því að búa í Japan, en sagan byggir á raunverulegri reynslu Stefáns frá dvöl hans í Japan, í gegnum grín, tónlist og dans. Stefán Þór sagði okkur betur frá sinni reynslu og Japan hér í dag. Tónlist í þættinum í dag: Inn um gluggann / Moses Hightower (Moses Hightower, texti Andri Ólafsson og Steingrímur Karl Teague) Þú átt mig ein / Vilhjálmur Vilhjálmsson (Magnús Þór Sigmundsson, texti Vilhjálmur Vilhjálmsson) Sukiyaki (Ue o muite aruko) / Kyu Sakamoto (Nakamura Hachidai & Rokusuke Ei) Kæra sána / Faðir Stefán (Stefán Þór Þorgeirsson) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Útvarpsþátturinn Fótbolti.net laugardaginn 1. nóvember. Elvar Geir, Tómas Þór og Benedikt Bóas. Farið er yfir helstu fréttir og slúður úr íslenska boltanum og val á bestu leikmönnum. Svo mætir Kristinn Kjærnested í heimsókn og ræðir um KR, stöðu mála hjá Liverpool og fleira.

Ráðamenn í Barcelona hafa lýst yfir stríði gegn Airbnb og ætla að losa sig við skammtímaleigufyrirtækið á næstu tveimur til þremur árum. Mýmargar íbúðir eru leigðar út til ferðamanna í borginni sem hefur slæm áhrif á húsnæðisverð og þar með íbúa. Svo fjöllum við um stríðið gegn eiturlyfjum. Donald Trump Bandaríkjaforseti hefur farið í róttækar hernaðaraðgerðir síðustu vikur sem hann segir beinast gegn flóði eiturlyfja frá rómönsku Ameríku til Bandaríkjanna. Trump segist hreinlega ætla að drepa þá sem reyna að smygla þaðan eiturlyfjum og það hafa verið gerðar tvær árásir í vikunni þar sem alls átján voru drepnir en enginn handtekinn. Síðustu tvo mánuði hafa rúmlega sextíu verið drepnir í svipuðum árásum og þessi aukna harka setur mikinn svip á samskipti Bandaríkjanna við stjórnvöld, til dæmis í Kólumbíu og Venesúela. Við spyrjum Dylan Herreira, doktorsnema í alþjóðastjórnmálum sem er frá Kólumbíu, hvers vegna Trump sé að herða tökin núna.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Margrét Ákadóttir leikkona, listmeðferðarfræðingur og kennari. Við fórum með henni aftur í tímann á og í gegnum lífið og ferilinn til dagsins í dag. En Margrét leikur eitt aðalhlutverkið í nýrri íslenskri kvikmynd, Víkin, sem var frumsýnd í kvikmyndahúsum í gær. Spennumynd sem gerist á einum afskekktasta stað á landinu. Margrét sagði okkur betur frá myndinni og sjálfri sér í þættinum í dag. Svo var auðvitað matarspjallið með Sigurlaugu Margréti. Það er 1. nóvember á morgun og það er heilmikil vetrarstemmning í loftinu, myrkrið, snjórinn, óveður og ófærð minna okkur á að það er komin vetur og hverri árstíð fylgir ákveðin stemmning og breyting. Matarsmekkur okkar breytist, þyngist aðeins, sumir nota þá meira smjör og meiri rjóma. Smákökur og paté komu við sögu í matarspjalli dagsins. Tónlist í þættinum: Ég fer í nótt / Helgi Björnsson (erlent lag, texti Ómar Ragnarsson) People Have The Power / Patti Smith & Choir! Choir! Choir! (F. Smith & Patti Smith) Both Sides Now / Joni Mitchell (Joni Mitchell) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Það er auðvitað kvennafrídagurinn í dag, fimmtíu árum eftir að hann var haldinn fyrst. Því er Guðrún ekki með í þættinum í dag og föstudagsgestur þáttarins, Guðrún Ágústsdóttir, ekki heldur. Við tókum upp viðtalið við hana í gær, skemmtilegt spjall þar sem hún fór með okkur yfir aðdraganda kvennafrídagsins 1975. Guðrún gat ekki sjálf verið viðstödd því hún hafði flutt með fjölskyldunni til Edinborgar, en það kom henni á óvart að fréttir af kvennafrídeginum voru í öllum helstu fjölmiðlum Bretlandseyja. Við förum svo með Guðrúnu yfir hvernig staðan var þá og hver þróunin hefur verið á þeim fimmtíu árum sem eru liðin síðan og hver staðan er í dag. Svo kom Sigurlaug Margrét auðvitað ekki í matarspjallið í dag út af kvennafrídeginu, því brugðum við á það ráð að fá Halldór Gylfason leikara til að koma í spjallið og við ætlum að rifja upp uppháhaldsmatinn sem við fengum frá mæðrum okkar í æsku. Sem sagt heiðrum við mæður okkar í tilefni dagsins í dag. Tónlist í þættinum í dag: Þú ert stormur / Una Torfa (Una Torfadóttir) Paris Paloma / Labour (Paris Paloma) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Foreldrafræðsla og uppeldisráðgjöf er geysilega mikilvæg í nútímasamfélagi, en það eru liðin 10 ár frá stofnun námsleiðarinnar Foreldrafræðsla og uppeldisráðgjöf á meistarastigi við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Af því tilefni verður haldið málþing í dag þar sem litið er til baka, heyrt í nemendum, kennurum og samstarfsaðilum, horft til framtíðar og mikilvægi foreldrafræðslu og uppeldisráðgjafar í íslensku samfélagi. Hrund Þórarins Ingudóttir lektor og umsjónarmaður námsleiðarinnar kom í þáttinn og sagði frá. Við forvitnuðumst svo um Barnakvikmyndahátíðina sem hefst í 12. sinn á laugardag í Bíó Paradís, en þetta árið eru stelpur rauður þráður í dagskrá hátíðarinnar. Lisa Attensperger, skipuleggjandi hátíðarinnar kom til okkar í dag og sagði okkur frá og við rifjuðum upp æskuminningar úr kvikmyndahúsum. Svo voru það mannlegu samskiptin, en Valdimar Þór Svavarsson ráðgjafi hjá Fyrsta skrefinu og umsjónarmaður Meðvirknipodcastsins kom til okkar og hélt áfram að fræða okkur um mannleg samskipti því þau geta verið flókin. Hann fór með okkur undanfarna fimmtudaga yfir samskipti og hlutverk innan fjölskyldna. En nú var komið að ástarsamböndum, samskiptin geta ekki síður verið flókin þar. Tónlist í þættinum í dag: Mamma mín / Elly Vilhjálms (Jenni Jóns) Litli tónlistarmaðurinn / Erla Þorsteinsdóttir (Freymóður Jóhannsson) O mein papa / Robertino (Burkhard, Parsons & Turner Jeg har så travlt / Tina Dickow og Helgi Hrafn Jónsson (Tina Dickow) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Ragnar Bragason heimsækir Lestina og spjallar um sjónvarpsþættina Felix og Klara sem eru sýndir á RÚV um þessar mundir. Jón Gnarr og Edda Björgvinsdóttir leika eldri hjón sem flytja í þjónustuíbúð fyrir aldraða. Við ræðum um óþolandi aðalpersónur, transendentalíska kvikmyndagerð og besta öldrunargervi í sjónvarpssögunni. Svo heyrum við um gjörninginn Viltu kvittun? þar sem skáldin Elín Edda og Guðrún Brjánsdóttir prenta ljóðabækur sínar, Gakk og Tími til neins, á pappírsrúllur sem eru yfirleitt notaðar fyrir kvittanir.

Af hverju hættir fólk að nota eitthvað sem virkar? Og af hverju gerir fólk ekki það sem það segist ætla að gera til að efla heilsuna sína? Þessar spurningar urðu kveikjan að rannsókn Hrefnu Óskarsdóttur iðjuþjálfa á Reykjalundi og aðjúnkt við Háskólann á Akureyri. En hún kom í þáttinn í dag og sagði okkur frá niðurstöðum rannsóknarinnar, sem hún segir að hafi verið bæði óvæntar og í raun mannlegar. Lausnin felst í meiri eftirfylgni sem getur í framhaldi sparað gríðarlegar upphæðir fyrir heilbrigðiskerfið. Svo var það Heilsuvaktin með Helgu Arnardóttur. Lífi Lilju Óskar Snorradóttur kvikmyndaframleiðanda var umturnað í einu vetfangi eftir slys sem hún lenti í árið 2021 með þeim afleiðingum að hún hlaut heilahristing með alvarlegum eftirköstum á borð við minnisleysi, úthaldsleysi, sjóntruflanir, hljóðviðkvæmni, erfiðleika við að lesa, mynda setningar og skilja samtöl, en Lilja upplifði djúpt þunglyndi í kjölfarið. Það tók Lilju hátt í þrjú ár að ná bata en hún byrjaði að skrifa dagbók um líðan sína sem endaði í nýútkominni bók: Heimsins besti dagur í helvíti. Bókin er lýsing á því erfiða líkamlega og andlega ferðalagi sem hún neyddist til að undirgangast til að ná heilsu á ný. Helga Arnardóttir ræddi við Lilju í tilefni af útkomu bókarinnar. Lög í þættinum í dag: Fólkið í blokkinni/Eggert Þorleifsson(Ólafur Haukur Símonarson) Eitt af blómunum / Páll Óskar og Benni Hemm Hemm (Páll Óskar Hjálmtýsson og Benedikt Hermann Hermannsson) Vísa um veginn / Stína Ágústsdóttir (höf. Ókunnur, texti Kristín Birgitta Ágústsdóttir) I Feel the Earth Move / Carole King (Carole King) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Upplifir þú sálrænt öryggi á þínum vinnustað? Það er mikilvægt að finna til öryggis í hópnum á vinnustað, geta tjáð sig frálst á fundum fyrir framan aðra og þora að vera maður sjálfur. Ein skilgreining á sálrænu öryggi er einmitt sú meðlimir teymis upplifi öryggi til að taka félagslega áhættu og vera berskjaldaðir. Hilja Guðmundsdóttir ráðgjafi hjá Mental og sérfræðingur í Mannauðsstjórnun kom í þáttinn í dag. Tónlistarhátíðin Óperudagar er í fullum gangi og stendur til 26.oktober. Aðstandendur hátíðarinnar og fjölmargir þátttakendur standa fyrir fjölbreyttum söngverkefnum í Reykjavík, Kópavogi, Garðabæ, Borgarbyggð og Reykjanesbæ. Á hátíðinni er boðið upp á um 40 viðburði fyrir alla aldurshópa og um 200 listamenn frá ýmsum löndum koma fram. Ragnheiður Ingunn Jóhannsdóttir verkefnisstjóri sagði okkur frá því helsta á Óperudögum í þættinum. Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Hjálmar Waag Árnason, fyrrverandi alþingismaður, skólameistari og kennari. Hjálmar þýddi bókina Marta, Marta eftir færeyska rithöfundinn Marjun Syderbö Kjelnæs, sem við fengum hann til að segja okkur aðeins frá og svo auðvitað líka frá þeim bókum sem hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Hjalmar talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Brennu Njálssaga Talað við dýrin e. Konraud Loreenz Meðan eldarnir brenna e. Stacu Ný og nið e. Jóhannes úr Kötlum Ljóðasafn Steins Steinarr Halldór Laxness Bláskjár Riddarinn Rauðgrani Dísa ljósálfur Bækur um göngu- og hjólaleiðir Lög í þættinum í dag: Þú komst við hjartað í mér / Hjaltalín (Þorgrímur Haraldsson, Sveinbjörn Bjarki Jónsson, texti Páll Óskar Hjálmtýsson) Það þarf fólk eins og þig / Rúnar Júlíusson (Buck Owens, texti Rúnar Júlíusson) Mamma / Luciano Pavarotti & Ricky Martin (B. Cherubini, A Cesare Bixio) UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Föstudags Brennsla! Gummi Ben og Hrefna Sætran spjalla um Ísskápastríð. Svo gera þau upp vikuna í uppgjörinu. Nói Siríus kynnir athyglisverðan konfektmola. 17 sortir fagna afmæli. Þetta og meira til!

Útvarpsþátturinn Fótbolti.net laugardaginn 11. október. Umsjón: Elvar Geir og Benedikt Bóas. Baldur Sigurðsson er með þeim félögum í umræðu um landsliðið og tapið fyrir Úkraínu og einnig er rætt um Bestu deildina. Svo er Sölvi Geir Ottesen, þjálfari Íslandsmeistara Víkings, sérstakur gestur í seinni hluta þáttarins og fer yfir leiðina að titlinum.

Við fjöllum um vopnahlé á Gaza og langa og grýtta leið til friðar milli Ísraela og Palestínumanna. Við tölum við Magnús Þorkel Bernharðsson, prófessor í sögu Miðausturlands, um framhaldið og hlutverk Hamas í friðarviðræðunum. Svo fjöllum við um stjórnarkreppuna í Frakklandi og þá erfiðu stöðu sem margir Evrópuleiðtogar eru í um þessar mundir, þar sem hart er sótt að þeim bæði úr austri og vestri. Trump Bandaríkjaforseti vill að Evrópuríkin sjái sjálf um varnir Evrópu og Pútín Rússlandsforseti reynir á meðan á samstöðu ríkjanna og einingu, með skemmdarverkum, njósnum og drónaflugi sem leiðtogar Evrópusambandsins hóta því af svara af krafti. Svo ætlum við að skoða táknið sem við þekkjum öll og notum mörg oft á dag, það er @ merkið góða, en það er núna sýningagripur á nýlistasafninu í New York. En merkið á sér nokkur þúsund ára sögu og hefur þar af leiðandi ekki aðeins verið notað í hinum stafræna heimi.

Í meira en tuttugu ár hefur Klúbburinn Geysir markað spor sín í geðheilbrigðismálum Íslendinga með því að bjóða einstaklingum með geðrænar áskoranir hlutverk, ábyrgð og tækifæri til þess að hafa stöðugleika í lífi sínu. Klúbburinn starfar eftir gagnreyndri hugmyndafræði Clubhouse International og er tilgangur hans að virkja félaga klúbbsins til þátttöku í samfélaginu.Benedikt Gestsson, aðstoðarframkvæmdastjóri klúbbsins, og Sigurður Guðmundsson, sem nýtir sér starfsemi Geysis, komu í þáttinn í dag í tilefni Alþjóðlega geðheilbrigðisdagsins sem er á morgun. Þeir félagar í hljómsveitinni Roof Tops ætla að flytja lög Bítlana í Salnum í Kópavogi eftir viku og allir textarnir verða á íslensku en það er Þorsteinn Eggertsson sem hefur samið þá. Við ræddum í dag við þá Guðmund Hauk Jónsson og Ara Jónsson hljómsveitarmeðlimi Roof Tops. Svo voru það Mannlegu samskiptin með Valdimari Þór Svavarssyni ráðgjafa. Samskiptin geta verið flókin og Valdimar var að segja okkur síðasta fimmtudag frá hlutverkum sem fjölskyldumeðlimir gjarnan raðast í, sérstaklega ef einhvers konar vanvirkni er til staðar. En hann náði ekki að klára þá umræðu þannig að hann hélt áfram með hlutverkin innan fjölskyldna í þættinum í dag. Tónlist í þættinum í dag: (Just like) Starting Over / John Lennon (John Lennon) Söknuður / Roof Tops (S. Oldham, D. Penn, texti Stefán G. Stefánsson) With You / Roof Tops (Jón Pétur Jónsson, texti Guðmundur Haukur Jónsson) Hæ Mambó / Haukur Morthens (Merrill, texti Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Árið 2007 leitaði franskur maður til læknis. Ástæðan var þrálátur verkur í fæti. Læknirinn sendi manninn í ýmsar rannsóknir. Þar á meðal sneiðmynd af heila. Læknirinn fékk seinna hringingu frá röntgendeildinni þar sem hann var beðinn um að koma strax. Myndir af heila mannsins væru einkennilegar, svo ekki sé meira sagt. Lækninn rak í rogastans er hann sá sneiðmynd af höfði mannsins. Svo virtist sem maðurinn hefði hreinlega engan heila!? Þessi þáttur er nokkuð sérstakur. Flosi er að glíma við mikið þunglyndi og kulnun um þessar mundir. Harkalegra en hann hefur upplifað lengi. Eins og hans er von og vísa talar hann óhikað um það allt í þættinum. Hann segir einnig frá árangri sínum í áfallavinnu. Viltu heyra fleiri þætti? Kynntu þér Draugana á Patreon Vefverslun Drauganna Tónlistin úr þáttunum Umræðuhópur Drauganna á Facebook

Tvö viðfangsefni hafa áhrif á okkur öll hvort sem við höfum áhuga á þeim eða ekki: heilsa og peningar. Fólk hefur mjög mismunandi viðhorf til peninga og hegðun okkar þegar kemur að fjármálum fer gjarnan frekar eftir tilfinningum okkar til þeirra en því sem við mögulega kunnum og vitum. Hjónin Georg Lúðvíksson og Kristrún Tinna Gunnarsdóttir þýddu saman bókina Sálfræði peninganna eftir Morgan Housel sem er nýkomin út. Þau komu til okkar í dag og sögðu okkur frá bókinni og þeirra sameiginlega áhugamáli, en eins og þau segja sjálf þá er fjármálanördar hugtak sem á ágætlega við um þau. Ragnheiður Gröndal tónlistarkona var ein af þeim sem hlaut starfslaun til eins árs, sem tónskáld og tónlistarflytjandi. Hún segir að það hafi verið kærkomið að fá næði og rými til eigin tónsmíða og er með mörg járn í eldinum. Við heyrðum í henni í þættinum og hún leyfði okkur að heyra nýtt lag sem er ekki enn komið út. Svo var það Heilsuvaktin. Akureyrarklíníkin hefur á einu ári frá stofnun tekið á móti rúmlega fimm hundrað manns sem greinst hafa með langvinnan Covid sjúkdóm. Friðbjörn Sigurðsson einn úr læknateyminu þar segir sjúkdóminn einkennast af mikilli örmögnun og ofsaþreytu og að sjúklingar sem greinist með hann hafi hvað mesta sjúkdómsbyrði af öllum sjúkdómum sem Friðbjörn hefur komist í kynni við sem fyrrverandi krabbameinslæknir. Hann sé enn ólæknanlegur og læknar viti ekki hvaða lyf og meðferðir reynist bestar fyrir sjúklinga. Það sé þó von því mikil vitundarvakning hafi orðið undanfarin misseri um sjúkdóminn. Friðbjörn segist hafa trú á því að lækning eða lyf finnist samhliða auknum rannsóknum í náinni framtíð. Helga talaði við Friðbjörn á Heilsuvaktinni í dag. Tónlist í þættinum í dag: Verst af öllu / Ríó Tríó (Evert Taube, texti Jónas Friðrik Guðnason) Allar mínar götur / Halli Reynis og Vigdís Jónsdóttir (Halli Reynis) Ég þakka / Ragnheiður Gröndal (Ragnheiður Gröndal) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Hljómsveitin Eva var einu sinni efnileg framúrstefnuhljómsveit og sviðslistahópur en þarf nú að horfast í augu við raunveruleikann; andleg veikindi, dauðann, adhd greiningar, snemmbúið breytingaskeið og þá staðreynd að þær hafa ekki samið nýtt lag í fimm ár. Svona hljómar kynning á verkinu Kosmískt skítamix sem þær stöllur Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir, sem einmitt skipa Hljómsveitina Evu, munu frumsýna á föstudaginn. Í verkinu munu þær segja fólki frá því sem á daga þeirra hefur drifið í þessum grátbroslega en kosmíska tónleik. Vala og Sigríður komu í þáttinn í dag. Við kláruðum svo í dag yfirferð okkar um sviðslistahúsin til að kynna okkur hvað verður á fjölum þeirra í vetur. Nú er komið að Íslenska dansflokknum. Lovísa Ósk Gunnarsdóttir er listdansstjóri þar og hún var með okkur í dag og sagði frá því hvað er á döfinni hjá ÍD þennan veturinn. Svo var það lesandi vikunnar, sem í þetta sinn var Guðrún Steinþórsdóttir bókmenntafræðingur og aðjúnkt við Menntavísindasvið HÍ. Guðrún sagði okkur frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Guðrún talaði um eftirafarandi bækur og höfunda: Atburðurinn e. Annie Ernaux Móðurást: Oddný og Móðurást: Draumþing e. Kristínu Ómarsdóttur Gervigul e. Rebecca F. Kuang Fyrir vísindin e. Önnu Rós Árnadóttur Tove Janson, Astrid Lindgren, Guðrún Helgadóttir, Vigdís Grímsdóttir, Steinunn Sigurðardóttir, Isabel Allende og Toni Morrison. Tónlist í þættinum í dag: Kiddi Kadilakk / Mannakorn (Magnús Eiríksson) Ævilagið / Hljómsveitin Eva (Jóhanna Vala Höskuldsdóttir og Sigríður Eir Zophoníasardóttir) Good Vibrations / The Beach Boys (Brian Wilson & Mike Love) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Í Heimskviðum í dag ætlum við til Asíu og fræðast bæði um fótbolta og hálfleiðara. Líklega eru margir að heyra um hálfleiðara í fyrsta sinn en þeir eru nauðsynlegir í öllum helsta tæknibúnaði samtímans. Stærsti hluti þeirra er framleiddur í Taívan. Hvernig tókst Taívan að verða svona framarlega í framleiðslu á þessari tækninauðsyn? Og hvað þýðir þetta fyrir öryggi landsins? Eru meiri líkur á innrás vegna þessarar dýrmætu tæknikunnáttu? Eða virkar hún sem skjöldur? Svo fjöllum við um fótboltadrauma kínverskra stjórnvalda. Þrátt fyrir að hinn annálaði fótboltaáhugamaður og forseti landsins, Xi Jinping, hafi sett ævintýralegar fjárhæðir í að byggja fótboltaskóla, fótboltavelli, að þjálfa upp stjórstjörnur heima við og flytja þær inn sömuleiðis til að spila í ört stækkandi efstu deild kínverska boltans, þá er Kína hvergi nærri háleitum markmiðum sínum. Sem eru að komast á HM karla í fótbolta, halda mótið og vinna það – allt fyrir árið 2050. Eða það eru yfirlýstu markmiðin. Vafalaust vakir sömuleiðis fyrir forsetanum að gera Kína meira gildandi í allri pólitíkinni í kringum fótboltann. Eins og Sádar og Katarar hafa gert með glimrandi árangri. En hvers vegna er þessi fjölmenna þjóð ekki betri í einni vinsælu íþrótt heims.

Í dag voru föstudagsgestirnir tveir, annar var með okkur hér í Reykjavík, Ragnar Bragason leikstjóri, og fyrir norðan í hljóðveri RÚVAK var Edda Björgvinsdóttir leikkona, en þau frumsýna nýja sjónvarpsþáttaröð, Felix og Klöru hér á RÚV á sunnudaginn. Edda og Jón Gnarr leika titilhlutverkin, hjónin Felix og Klöru sem standa á tímamótum. Við fengum þau auðvitað til að segja okkur aðeins frá nýju þáttaröðinni, en svo fórum við líka aftur í tímann eing og við gerum gjarnan með föstudagsgestum þáttarins, en í dag rifjuðu Ragnar og Edda upp sambandið við ömmur þeirra og afa og það að eldast. Svo var matarspjallið með Sigurlaugu Margréti auðvitað á sínum stað. Í dag töluðum við um mismunandi morgunmat, jafnvel bröns, íslenskar, amerískar og japanskar pönnukökur, og mismunandi aðferðir til að elda egg. Tónlist í þættinum í dag: Handaband / Possibillies (Jón Ólafsson, texti Sigmundur Ernir Rúnarsson) Kossaflóð / Mugison (Örn Elías Guðmundsson) Það blanda allir landa upp til stranda / Lónlí blú bojs (Merle Haggard, texti Þorsteinn Eggertsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Kaffistofa Samhjálpar mun flytja á Grensásveginn og opna þar í desember en á meðan á framkvæmdum þar stendur verður kaffistofan opin í Hvítasunnukirkjunni við Hátún. Samhjálp hefur undanfarin ár leitað logandi ljósi að nýjum stað fyrir kaffistofuna sem hefur verið í Borgartúni í Reykjavík frá 2007. Fyrirkomulagið á nýja staðnum mun breytast þannig að þjónusta við skjólstæðinga verður aðskilin eldhúsinu. Það veitir aukin tækifæri segir framkvæmdastýra samtakanna Guðrún Ágústa Guðmundsdóttir sem kom í þáttinn í dag. Gleðismiðjan hefur starfað í fimm ár við að skapa gleði, eins og nafnið segir. Smiðjan býður upp á hópeflisæfingar, hláturjóga og fleira fyrir fyrirtæki og allar gerðir hópa. Í staðinn fyrir að halda afmælisveislu í tilefni fimm ára afmælisins ætlar Gleðismiðjan að láta gott af sér leiða með því að ýta úr vör verkefninu Hlæjum fyrir milljón þar sem allar tekjur renna óskiptar til Geðhjálpar. Finnbogi Þorkell Jónsson og Þorsteinn Gunnar Bjarnason, eigendur Gleðismiðjunnar, sögðu okkur betur frá þessu í þættinum í dag. Svo kom Valdimar Þór Svavarsson til okkar að ræða mannleg samskipti, sem geta verið talsvert snúin eins og hefur komið fram í spjalli okkar við hann undanfarna fimmtudaga. Í dag sagði hann okkur frá hlutverkum sem fjölskyldumeðlimir gjarnan raðast í, sérstaklega ef einhvers konar vanvirkni er til staðar. Tónlist í þættinum í dag: Landleguvalsinn / Haukur Morthens (Jónatan Ólafsson, texti Númi Þorbergsson) Megi dagur hver fegurð þér færa / Ragnar Bjarnason (Green & Wile, texti Jóhanna G. Erlingsson) Yummy Yummy Yummy / Ohio Express (Arthur Resnick & Joe Levine) Massachusetts / Bee Gees (Barry, Robin, Maurice Gibb) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Hlutverk KLAK er að stækka og styðja við samfélag frumkvöðla á Íslandi með það að markmiði að fjölga sprotafyrirtækjum. Nýverið lauk Startup Supernova verkefninu, sem leitast við að byggja upp viðskiptalausnir fyrir alþjóðamarkað. Haraldur Bergvinsson og Freyr Friðfinnsson, starfsmenn KLAK, kíkja til okkar. Svo bregðum við okkur í heimsókn í Þjóðskjalasafnið. Í dag ætlum við að heyra um skýrslu sem var afhent forsætisráðherra í október 1939. Efni skýrslunnar er kynnisferð þáverandi flugmálaráðunauts til Danmerkur og Þýskalands það sama ár, og tillögur hans varðandi lögreglumál. Skýrslunni var hinsvegar stungið undir stól og við fáum að heyra allt um hvers vegna hér á eftir. Jassballett fyrir fötluð börn er nám sem er kennt í Danslistarskóla JSB í Lágmúlanum. Tímarnir hafa verið í boði í á þriðja vetur og hafa gefist vel. Dansgleði og hreyfifærni barnanna er virkjuð í gegnum leik og dans og nemendurnir taka þátt í stórum sýningum í Borgarleikhúsinu í lok skólaársins. Lilja Helgadóttir, danskennari, segir okkur frá náminu. Tónlist þáttarins: SIGURÐUR GUÐMUNDSSON & MEMFISMAFÍAN - Þú ert þar (ásamt Sigríði Thorlacius). NÝDÖNSK - Flugvélar. THE MAMAS AND THE PAPAS - California Dreamin.

World Press Photo fagnar 70 ára afmæli á árinu. Samtökin fóru í naflaskoðun í tilefni tímamótana. Við ræðum við Joumana El Zein Khoury, framkvæmdastjóra World Press Photo, í þættinum og rifjum upp eftirminnilegustu fréttaljósmyndir sögunnar. Myndir sem breyttu heiminum. Svo segir Dagný Hulda Erlendsdóttir okkur allt um upplýsingaáróður í stríði. Þessi upplýsingahernaður er margslunginn. Hann er í fjölmiðlum, í orðræðu stjórnmálamanna, á rásum á YouTube, mikið á samfélagsmiðlum, bæði í færslum og ummælum við færslur. Við ræðum við konu frá Úkraínu sem segir að meira að segja þar í landi trúa einhverjir árórðri Rússa um stríðið sem Úkraínumenn finna vel fyrir á eigin skinni. Svo kemur spákona líka við sögu í umfjölluninni og sérstök deild Ísraelshers sem hefur það hlutverk að dreifa rógi og lygum um blaðamenn á Gaza.

Vorið 2018 var maður myrtur í Bakersfield, og ekki leið á löngu þar til kona og annar maður hurfu sporlaust. Mæður þessara þriggja aðila komu sér saman enda töldu þær málin tengjast en þær vildu komast til botns í því hvað hefði gerst.   

Útvarpsþátturinn Fótbolti.net laugardaginn 6. september. Í upphafi þáttar heyrir Elvar Geir í Frey Alexanderssyni, þjálfara Brann í Noregi en liðið er á leiðinni í Evrópudeildina. Svo fær landsliðið sviðið eftir flottan 5-0 sigur gegn Aserbaídsjan. Ungir leikmenn létu til sín taka en hversu lélegir eru Aserar? Elvar, Tómas Þór og Valur Gunnars gera upp leikinn. Vont tap U21 landsliðsins og komandi leikir í Lengjudeildinni fá einnig pláss.

Rétt rúm 20 ár eru frá einu mesta eignatjóni sem orðið hefur vegna náttúruhamfara í Bandaríkjunum. Það var eftir að fellibylurinn Katrina gekk yfir New Orleans í Louisiana og fleiri nálæg ríki. Hamfarirnar, og viðbragðið við þeim, eða viðbragðsleysi, þóttu sýna svart á hvítu kynþáttaójöfnuðinn í Bandaríkjunum. Það er alltaf fróðlegt að fá sögur þeirra sem voru á staðnum og við heyrum frá Jóni Björgvinssyni og Birni Malmquist fréttamanni okkar sem voru báðir þarna fyrir 20 árum. Björn segir að þetta hafi verið mjög erfið reynsla og erfiðasta fréttaferð sem hann hafi farið í. Svo fjöllum við um spennandi þingkosningar í Noregi á mánudaginn. Það er hnífjafnt milli stærstu fylkinganna og sviptingar í hægri blokkinni því Framfaraflokkurinn mælist stærstur. Kannanir sýna að munurinn á rauðgrænu og borgaralegu blokkunum er lítill og kosningabaráttan hefur tekið mið af því - hún hefur verið afar hörð.

Edition No239 | 02-09-2025 - Autocrats assemble. These are not nice people. Not kind people, nor generous or moral. They have reached the top of the pile in their respective countries, many of which are authoritarian or quasi authoritarian regimes. What does it take to achieve that, an to stay top of the pile for years, sometimes decades. For a start you must be the biggest bully in the playground, the most vicious fish in the pond. You may have had to dispose of rivals, - both authoritarian or democratic. Probably silence many journalists and critics. Subvert their legal systems and institutions of government. In a word, these people are the biggest C.U.N.T.S in their respective societies, most have no accountability to their populations, and some have thieved and raped their populations of resources and opportunities. Now, they have gathered in China, for the Shanghai Cooperation Organisation summit (SVO meets SCO).At the Shanghai Cooperation Organisation (SCO) summit in Tianjin, we witnessed what can only be described as a global warm embrace of authoritarian regimes — even as the world burns from war, repression, and in Ukraine stolen children. At the heart of this embrace, Xi Jinping, Vladimir Putin, and Narendra Modi posed as a new triumvirate of international order, with cheering applause for Russia's war machine. But it is an alliance of disorder and death. ----------SOURCES: https://edition.cnn.com/2025/09/01/china/china-putin-xi-meeting-sco-summit-intl-hnkhttps://www.aljazeera.com/news/2025/9/2/chinas-victory-day-military-parade-whos-attending-and-why-it-mattershttps://abcnews.go.com/International/north-koreas-kim-crosses-china-meet-xi-putin/story?id=125172027https://www.independent.co.uk/asia/east-asia/kim-jong-un-arrive-china-victory-parade-vladimir-putin-b2818199.htmlhttps://www.aljazeera.com/news/2025/9/2/china-russia-pledge-new-global-order-at-shanghai-cooperation-summithttps://news.sky.com/story/chinese-russian-and-indian-leaders-seek-to-show-unity-and-push-for-new-world-order-in-beijing-meeting-13423244https://www.reuters.com/world/china/putin-thanks-xi-his-dear-friend-warm-welcome-china-2025-09-02/https://www.politico.eu/article/chinas-xi-welcomes-putin-modi-trump-roils-global-relations/----------Partner on this video: KYIV OF MINE 'Kyiv of Mine' is a documentary series about Ukraine's beautiful capital, Kyiv. The film production began in 2018, and much has changed since then. It is now 2025, and this story is far from over.https://www.youtube.com/@UCz6UbVKfqutH-N7WXnC5Ykg https://www.kyivofmine.com/#theprojectKyiv of Mine is fast paced, beautifully filmed, humorous, fun, insightful, heartbreaking, moving, hopeful. The very antithesis in fact of a doom-laden and worthy wartime documentary. This is a work that is extraordinarily uplifting. My friend Operator Starsky says the film is “Made with so much love. The film series will make you laugh and cry.” ----------SILICON CURTAIN LIVE EVENTS - FUNDRAISER CAMPAIGN Events in 2025 - Advocacy for a Ukrainian victory with Silicon Curtainhttps://buymeacoffee.com/siliconcurtain/extrasOur events of the first half of the year in Lviv, Kyiv and Odesa were a huge success. Now we need to maintain this momentum, and change the tide towards a Ukrainian victory. The Silicon Curtain Roadshow is an ambitious campaign to run a minimum of 12 events in 2025, and potentially many more. Any support you can provide for the fundraising campaign would be gratefully appreciated. https://buymeacoffee.com/siliconcurtain/extrasWe need to scale up our support for Ukraine, and these events are designed to have a major impact. Your support in making it happen is greatly appreciated. All events will be recorded professionally and published for free on the Silicon Curtain channel. Where possible, we will also live-stream events.https://buymeacoffee.com/siliconcurtain/extras----------

Það var nóg að ræða í Uppbótartímanum á þessu sólríka sunnudagskvöldi. Úrslitaleikur Mjólkurbikars kvenna var hin mesta skemmtun og þá voru Breiðablik og Valur að spila í Evrópu. Svo eru bara þrjár umferðir eftir fram að skiptingu í Bestu deild kvenna. Næstkomandi fimmtudagur verður svakalegur en nánar var rætt um það í þættinum. Guðmundur Aðalsteinn og Magnús Haukur fara yfir allt það helsta í kvennaboltanum.

Við fjöllum um bjargvætti í Sumarheimskviðum í dag en þetta er síðasti þáttur sumarsins. Í næstu viku hefjast Heimskviður að nýju. Og í síðasta þættinum ætlum við að fjalla um þá sem gera sitt besta til að gagnast góðum málefnum, það er annars vegar að bjarga flækingshundum í Taílandi og hins vegar írska tungumálinu. Hip-hop tríóið Kneekap frá Norður-Írlandi rappar bara á írsku og helsta markmiðið er að gera írskuna aðgengilegri fyrir ungt fólk. Ingibjörg Sara Guðmundsdóttir fjallaði um Kneekap í lok mars, og hvað gerir sveitina og írska tungumálið svona sérstakt. Svo fjallar Ólöf Ragnarsdóttir um írskan athafnamann sem ákvað að helga líf sitt því að bjarga flækingshundum í Taílandi? Og af hverju hefur starf hans vakið athygli víða um heim?

Kynbombur verða til umfjöllunar í þættinum í dag. Fyrir 35 árum skaust Pamela Anderson fram á sjónarsviðið sem kyntákn - bæði í tímaritum og sjónvarpsþáttunum um Strandverðina sem slógu í gegn um allan heim. Nú er hún aftur farin að leika í kvikmyndum og hefur meira að segja verið tilnefnd til verðlauna. Það hefur gengið á ýmsu í hennar lífi þess á milli, en hún hefur meðal annars notað stöðu sína til að berjast fyrir sínum hugðarefnum, meðal annars dýravernd og frelsun Julian Assange ritstjóra Wikileaks. Hallgrímur Indriðason rýnir í níu líf Pamelu Anderson. Svo fjallar Dagný Hulda Erlendsdóttir um undirfatafyrirtækið Victoria's secret, sem í vetur hélt sína fyrstu stóru tískusýningu í sex ár. Undirfatafyrirtækið hefur verið í mótbyr síðan 2018 og ekki að ástæðulausu. Það hefur verið sakað um slæma framkomu við fyrirsætur og að sýna aðeins ofurgrannar og ungar konur í auglýsingum sínum og á tískusýningum.

Skútuslys, kafbátastrand og stóra-legóslysið verða umfjöllunarefni þáttarins. Við byrjum á því eina sem var mannskætt, en í haust fjölluðum við um það þegar lúxussnekkja sökk við strendur Sikileyjar. Svo er það kafbátastrandið í sænska skerjagarðinum. Þetta var í október 1981 en þá var Svíþjóð miðdepill heimspressunnar í nokkra daga. Og svo endum við þáttinn á umfjöllun um legóslysið