Virðing í uppeldi

Guðrún Inga Torfadóttir ræðir við Kristínu Björgu Viggósdóttur og Sólveigu Maríu Svavarsdóttur um hvernig má best efla foreldra í hlutverki sínu þegar börnin fara inn í unglingsárin.Þetta eru árin sem heilinn fer í gegnum ferli sem má líkja við að fara í allsherjar tiltekt og gerist í gamla heilanum fyrst og fremst, randkerfinu, og færir sig síðar ofar og framar og yfir í framheilann allra síðast. Barnið getur verið sjálfhverft og hugsar einvörðungu út frá eigin hagsmunum. Þetta er bæði frelsandi og framandi fyrir foreldrið, því skyndilega er líka rödd foreldrisins alveg fáránleg. Aðrar, nýjar raddir mun áheyrilegri. Þetta ferli er nauðsynlegt í þroskanum að sjálfstæðu lífi. Á meðan er eins gott að taka engu of persónulega. Þegar þú upplifir síðan skapofsaköst og augnsvipi sem lýsa fyrirlitningu, barnið kemur heim og á ekki eitt orð fyrir þig um hvernig dagur þess var og virðist þurfa að leggjast í hýði og borða bara kolvetnabombur sem hljóma fáránlegar – þá megum við vita að allt þetta er mun stærri upplifun og hræðilegri oft fyrir það sjálft en okkur. Eða hvað? Það er alla vega ýmislegt sem foreldrar geta gert til að styðja við barnið sitt og upplifa í leiðinni ánægjulegra tímabil.

Elsa Borg Sveinsdóttir og Kristín Björg Viggósdóttir ræddu í þættinum við Guðrúnu Ingu Torfadóttur vítt og breytt um virðingarríkt uppeldi og þroskasögu sína þegar kemur að foreldrahlutverkinu og foreldraráðgjöf. Allar þrjár hafa verið vinkonur í sjö til átta ár og mynduðu félagsskapinn Meðvitaða foreldra með fleiri góðum. Heilmikið vatn hefur runnið til sjávar frá því þær Elsa og Kristín urðu fyrst mæður fyrir nærri því einum og hálfum áratug, kynntust RIE og virðingarríka arminum og hófu nám í faginu sömuleiðis með ólíkum hætti. Við heyrum um þetta ferðalag þeirra og hvernig hefur verið að samþætta akademískan þátt uppeldisfræðanna við innsæi sitt og svo áfram vítt og breytt um foreldrahlutverkið og þroskaferlið sem það felur í sér.----Elsa er menntaður foreldra- og uppeldisfræðingur og jógakennari. Hún er lærdómsfús og fær aldrei nóg af því að afla sér þekkingar og hefur setið hin ýmsu námskeið og vinnustofur. Þar má nefna ígrundaðar samræður foreldra (RDPED), “polyvagal informed treatment”, “fierce self-compassion”, “the power of mindful self-compassion”, doulunámskeið, BIO TRIO (erasmus verkefni um samskipti) o.fl. Elsa starfar einnig sem verkefnastjóri þróunarverkefnis um foreldrafærni við HÍ og kennir jóga í Yogavin studio.Kristín Björg er foreldra- og uppeldisfræðingur, iðjuþjálfi, jógakennari og með MA í dans- og hreyfimeðferð. Hún er þriggja barna móðir sem henni þykir meiri lærdómur en nokkur háskólagráða. Helstu áhugasvið Kristínar eru virðing og tengsl í uppeldi, skynúrvinnslu kenningar (e. sensory integration) og allt sem viðkemur vinnu með líkamann.

Kona á samtal við konu um hvernig á að koma á nýjum svefnvenjum og eignast kvöldin sín aftur; fyrir raunveruleikaþætti, prjónaskap eða að stara út í loftið eða í augu makans. Skiptir ekki öllu máli fyrir hvað, en meira máli skiptir að trúa því að það er hægt!Í þetta sinn voru það vinkonurnar Birna Almarsdóttir og Guðrún Inga Torfadóttir sem rifjuðu upp hvernig gekk að gera stórar breytingar með litlu samtali á tilhögun háttatímans hjá einni frábærri stelpu sem nú arkar almennt betur sofin út í dagana sína eftir breytingarnar.Vonandi hjálpar þessi litla umfjöllun þér að taka á einhverju sem þarf e.t.v. að breyta eða hnika til í svefnuppeldinu á þínu barni. Ef ekki, þá má benda á stóra þáttinn, nr. 50 í Virðingu í uppeldi sem fer mun nánar ofan í svefnsálmana.

Auður Bjarnadóttir, eigandi Jógasetursins og dásamlegur meðgöngujógakennari, kom beint úr tíma með fullan sal af verðandi mæðrum sem dönsuðu og önduðu ásamt Birnu Almarsdóttur sem á brátt von á sér. Þær ræddu við Guðrúnu Ingu Torfadóttur um undirbúning fæðingar, stuðning maka, að vinna sig í gegnum tilfinningar sem vakna á meðgöngu og góðar möntrur sem hjálpa við að sjá fyrir sér góða fæðingu. Dásamlegt spjall sem fer í góðan sarpinn með öðrum þáttum Virðingar í uppeldi sem fjalla um fæðingar.

Perla Hafþórsdóttir tók á aðventunni á móti þeim Marit Davíðsdóttur og Yrju Kristinsdóttur sem saman sköpuðu Gleðiskrudduna og eru mjög virkar við að halda námskeið fyrir börn og ungmenni. Þær gáfu jafnframt út samnefnda dagbók fyrir börn að vinna með sem er mjög vel heppnuð og notuð víða.Gleðiskruddan byggist á jákvæðri sálfræði og leggur áherslu á að efla sjálfsþekkingu og auka vellíðan og við kynnumst í þessum þætti aðeins hvernig þær hugsa þetta allt saman. Eflandi og jákvætt upphaf hjá okkur á nýju ári í Virðingu í uppeldi!

Vinkonurnar til margra ára sem stofnuðu Hugarfrelsi og hafa í um tíu ár eða meira starfað við að heimsækja leik- og grunnskóla og kenna börnum að hugleiða, sem og foreldrum á ótal námskeiðum, heimsóttu þær Dagnýju Hróbjartsdóttur og Guðrúnu Ingu Torfadóttur. Þetta eru þær Hrafnhildur Sigurðardóttir og Unnur Arna Jónsdóttir, sem saman hafa búið til auð af efni, alls konar spjöld, hugleiðslur og bækur en ekki síst kennt í eigin persónu í bekkjum vítt og breitt um landið. Í þættinum leyfðu þær Dagný og Guðrún sér að vera ákafar (styrkleiki, fróðleiksfýsi) og spyrja út í alls konar og tala mikið (styrkleiki, tjáning og samskipti). Hrafnhildur og Unnur (styrkleiki, rósemd) biðu rólegar á meðan og svöruðu svo sem lýsti djúpri reynslu þeirra af málefnunum (styrkleiki, drifkraftur og seigla). Við tæptum sem sagt á ýmsu í þættinum, allt frá umfjöllun um starf þeirra, meðhöndlun kvíða, svefn barna, sjálfstal, styrkleikaeflingu og foreldrahlutverkið í víðum skilningi. Sjá hugarfrelsi.is ef þú vilt vita meira.

Í þættinum fjalla þær Guðrún Björnsdóttir og Soffía Bæringsdóttir dúlur mættar að ræða erfiða fæðingarreynslu og úrvinnslu vikurnar og mánuði á eftir, eða jafnvel enn síðar. Þær fjalla fallega um þetta málefni og gott er að hlusta á þær og gera upp sína eigin fæðingarreynslu í leiðinni.

Í þættinum fékk Dagný Hróbjartsdóttir Ágústu Rúnarsdóttur til sín í spjall um foreldrahlutverkið og þróun og þroska sinn í því frá því hún varð móðir fyrst, tæplega 17 ára gömul og svo aftur komin yfir fertugt. Tímarnir hafa breyst og fólkið breytist með. Yndislegt spjall sem við mælum með!

Hér er á ferðinni fjórði þáttur dúlanna Guðrúnar Björnsdóttur og Soffíu Bæringsdóttur í Hönd í hönd. Þær ræða í þættinum um leiðir til þess að gera sængurleguna ánægjulegri og reynslu sína hvað það varðar. Fallegt og rólegt spjall sem er yndi að taka í göngutúrnum, með makanum í bíltúr eða á koddanum fyrir svefninn, sérstaklega ef þú eða einhver nákominn þér á von á barni.

Í þessum 90. þætti Virðingar í uppeldi kynnumst við viðhorfi Gests Pálmasonar, stjórnenda- og teymisþjálfara hjá breska þjálfunarfyrirtækinu Complete Coherence til foreldrahlutverksins í samtali við Guðrúnu Ingu Torfadóttur. Áhugi hans og starfsorka liggur í að vinna með fullorðnu fólki við að ná lengra í störfum og lífi sínu. Viðhorf okkar og orka segi til um hvernig við tengjumst öðrum sem hefur mikið að segja hversu langt við náum. Heilinn hafi möguleika á að aðlagast og breytast alla ævi og við höfum möguleika á að velja okkur viðhorf. Frábært spjall sem gefur orku inn í hversdaginn.

Öll höfum við stundum gott af því að hlusta á eitthvað sem peppar okkur í leiðtogahlutverkinu. Hér er stutt hugvekja um mörk í boði Guðrúnar Ingu Torfadóttur.

Enn á ný heiðra dúlurnar Guðrún Björnsdóttir og Soffía Bæringsdóttir í Hönd í hönd okkur með nærveru sinni í Virðingu í uppeldi með spjalli sínu og vangaveltum um parsambandið á meðgöngu og í fæðingu - og hvað aðkomu dúlur geta haft til að liðka fyrir og gefa því byr undir báða vængi áður en þau taka á móti barninu.Fallegt og rólegt spjall sem er yndi að taka í göngutúrnum, með makanum í bíltúr eða á koddanum fyrir svefninn.

Guðrún Inga Torfadóttir tók hér á móti Guðrúnu Jóhönnu Benediktsdóttur iðjuþjálfa. Hún er með réttindi sem leiðbeinandi í PEERS félagsfærni fyrir börn, unglinga og ungt fólk og heldur námskeið í því hjá Lífsbrunni ásamt því að vinna með börnum og fjölskyldum þeirra almennt við skynúrvinnslumöt til að mynda. Frábært og upplýsandi spjall!

Þær Guðrún Björnsdóttir og Soffía Bæringsdóttir dúlur hjá Hönd í hönd eru mættar aftur til að gefa konum og foreldrum sem eiga von á barni leiðir til að finna stuðning og ró í fæðingunni sjálfri sem og fæðingarundirbúningnum. Einkar ljúf hlustun sem við mælum heils hugar með.

Hvað gerist þegar tvær traustar vinkonur sem kynntust í gegnum félagsskap okkar í kringum virðingarríkt uppeldi og búa á Selfossi taka spontant viðtal við barnalækninn á svæðinu sem önnur þeirra var svo ánægð með í síðustu heimsókn?Þessi þáttur.Vignir Sigurðsson læknir leyfir sér hér að segja það sem stendur hjarta hans nær. Vinkonurnar tvær blómstra í þessu spjalli sömuleiðis.Sértu heilbrigðisstarfsmaður sem stundum eða alla daga þjónustar börn, hlustaðu.Sértu væntanlegt eða núverandi foreldri eða umönnunaraðili, hlustaðu. Uppeldisbækur sem hafa haft áhrif á Vigni að hans sögn eru Hjálp fyrir kvíðin börn og How To Talk So Kids Will Listen and Listen So Kids Will Talk. 59. þáttur þessa hlaðvarps fjallar einmitt um síðarnefndu bókina hvað viðkemur ungum börnum og við mælum líka með honum.

Framundan inn á milli annarra þátta eru nokkrir þættir úr smiðju þeirra Guðrúnar Björnsdóttur og Soffíu Bæringsdóttur. Þær starfa báðar sem doulur. Guðrún er ein stofnmeðlima Meðvitaðra foreldra og tveggja barna móðir. Segja má að foreldrahlutverkið og ástríða hennar fyrir virðingarríku uppeldi hafi leitt hana á þá braut sem hún starfar á í dag, með börnum hjá Hjallastefnunni og sem doula eftir að hafa lært hjá Soffíu. Soffía er þriggja barna móðir, eiginkona og félagsfræðingur og brennur því fyrir því að aðstoða fjölskyldur alveg frá meðgöngu og áfram og er með fyrirtækið Hönd í hönd.Báðar eru þær með hjartað í því að tilheyra og styðja samfélagið sitt, víkka það út (fjölskyldurnar sem þær þjónusta kalla þær fjölskyldurnar sínar) og halda rými utan um fólkið sem þær þjónusta.Við mælum með þessari rólegu og góðu hlustun á spjall Guðrúnar og Soffíu, sér í lagi ef þú ert að búa þig undir fæðingu. „Að vera til staðar í fæðingu án þess að vera með læti og taka yfir rýmið. Þegar fjölskyldan þakkar manni fyrir á maður að minna sig á að fjölskyldan gerði þetta sjálf.“ Þessi orð Soffíu úr þættinum hafa sterkan samhljóm við foreldrahlutverkið. Guðrún Inga Torfadóttir annaðist klippingu þáttarins.

Páll Ólafsson, framkvæmdastjóri farsældarsviðs Barna- og fjölskyldustofu og Elísabet Sigfúsdóttir, félagsráðgjafi, fjölskyldufræðingur og sérfræðingur hjá Barna og fjölskyldustofu spjölluðu í þættinum við Guðrúnu Ingu Torfadóttur og Önnu Mjöll Guðmundsdóttur frá Fyrstu fimm - hagsmunafélagi foreldra og fagaðila um barnvænna samfélag. „Hvað á að gera þegar barn byrjar að eiga í vanda?“ er meðal þess sem Barna- og fjölskyldustofa einblínir á að leysa úr. Unnið er hörðum höndum að því að skapa vettvang þar sem tengiliður barns í nærumhverfi þess geti leyst úr vanda barnsins með samvinnu við foreldra og eftir atvikum annarra fagaðila með íhlutun eins fljótt og verða má. Stefnan með farsældarlögunum er að taka snemma á málunum og láta hlutina, sem hefur svo lengi verið talað um að þurfi að gera, gerast.Nú þegar er byrjað að útskrifa fjölmarga tengiliði farsældar í sérstöku viðbótardiplómanámi hjá HÍ og styrkja þá í komandi hlutverki. Hins vegar er fyrirséð að innleiðingin, sem nú er á öðru ári, muni taka tíma en kappkostað er við að innleiða stefnuna sem hraðast því það er gríðarlegur sálfræðilegur, efnahagslegur og samfélagslegur kostnaður sem hlýst af vanlíðan barns sem ekki fær tilhlýðilegan stuðning og aðstoð.Margt hefur breyst við tilkomu nýrrar stofnunar Barna- og fjölskyldustofu þar sem farsældarlögin eru rauði þráðurinn og samkvæmt Páli og Elísabetu felst það aðallega í því að stofnunin hefur beinna og skýrara þjónustuhlutverk við samfélagið.Það var því ákaflega áhugavert að heyra Elísabetu og Pál segja okkur frá starfi sínu og gott að heyra að þar fer fólk sem er samhljóma okkur í þessu hlaðvarpi almennt og vill gera kröfu um virðingarríka framkomu við börn, stuðning við þau og foreldra þeirra um leið og vandi byrjar og gerir sér jafnframt grein fyrir að margt er enn óunnið og verður það sjálfsagt alltaf en að það er ekki afsökun fyrir að gera ekki okkar besta fyrir börn og fjölskyldur þeirra.

Marta Birna Baldursdóttir er einstæð móðir og sérfræðingur og verkefnisstýra í kynjaðri fjárlagagerð í fjármála- og efnahagsráðuneytinu.Hún spjallar hér við Guðrúnu Ingu Torfadóttur vítt og breitt um foreldrahlutverkið og upplifun sína við að afla sér þekkingar á því sviði, sem og hvernig er að vera í fullu starfi og halda öllum boltum á lofti sem einstætt foreldri með litla aðstoð.Þá bregður á góma jafnframt hvort rétt sé að stefna á einhvers konar heimgreiðslur til foreldra með gleraugum kynjaðrar fjárlagagerðar til að leysa leikskólavandann, hvernig upplifun hennar er í vinnunni af því að vinna í teymi sem styður við hvert annað í foreldrahlutverkinu og hvernig hún hefur stutt við umgengni barnsföður síns við barnið þeirra með góðum árangri.Frábær þáttur að venju!

Í þættinum fáum við að heyra sögu Huldu Margrétar Brynjarsdóttur í spjalli hennar við Guðrúnu Ingu Torfadóttur. Hulda fer með miðilinn Leið að uppeldi og segir okkur frá því þegar hún kynntist uppeldisstefnunni RIE, hvaða bækur hún las fyrst, námskeið hennar hjá RIE Institute með Ruth Ann Hammond sem kennara og almennt um hvernig henni hefur fundist eftir að hún fluttist til Íslands og hóf störf í leikskóla eftir þriggja ára búsetu í Noregi. Hvað er það sem stendur upp úr að hennar mati fyrir íslenska foreldra að tileinka sér betur? Orðið er þriggja stafa, sem við höfum almennt ekki tamið okkur að nota mikið í þessu hlaðvarpi: AGI. Oft höfum við fjallað um það sem við nefnum mörk – en eftir þetta spjall er hugtakið agi mögulega komið aftur inn í orðaforðann. Bækur sem eru nefndar eru:· Unfolding of Infants' Natural Gross Motor Development, RIE Institute · The Conscious Parent eftir dr. Shefali Tsabary · Respecting Babies eftir Ruth Ann Hammond og loks er minnst á fjórar tegundir uppeldisaðferða samkvæmt Diönu Baumrind.

Tryggvi Hjaltason er duglegur að tjá sig um málefni barna og stöðuna í menntakerfinu og er sjálfur fjögurra barna faðir á aldrinum eins til tólf ára. Hann er formaður Hugverkaráðs Samtaka iðnaðarins og starfsmaður greiningardeildar CCP og er þeim eiginleikum gæddur að hann dýfir sér djúpt ofan í málefnin sem vekja áhuga hans.Guðrún Inga Torfadóttir ræddi við hann um sýn hans á uppeldið, hlutverk hans sem uppalanda og maka, hvernig hann hefur þroskast í hlutverkinu, hvaðan innblásturinn hans kemur hvað það varðar og stöðuna í dag hjá drengjum sem og varðandi skjánotkun barna. Frábært spjall í þessum áttugasta þætti okkar!

Perla Hafþórsdóttir heimsótti reynsluboltann, fag- og ástríðukonuna fyrir velferð barna, Arnrúnu Maríu Magnúsdóttur, Öddu, og fékk að eiga við hana samtal um ævistarfið og þau tól og tæki sem hún hefur þróað í starfi sínum með börnum. Adda heldur utan um kennslu í forvörnum um ofbeldi fyrir börn, foreldra og kennara ásamt því að ræða um heilbrigð samskipti og kenna börnum að vera læs á tilfinningar sínar á stofu sinni. Fræðsluátakið kallast Samtalið - fræðsla ekki hræðsla. Hún útskrifaðist sem leikskólakennari árið 2000 og hefur allar götur síðan unnið að forvörnum í ofbeldismálum fyrir börn. Í námskeiðs- og fræðslupakkanum sem farið er með inn í skóla og leikskóla er unnið að aðgerðaráætlun og áætlun um hvernig eigi að bregðast við ef grunur um ofbeldi vaknar. Fræðslan miðar að því að kenna fólki að þekkja merkin og auka meðvitund um ofbeldi.Lausnarhringurinn varð síðan til þegar hún starfaði í leikskólanum Brákarborg. Hún var með elstu börnin sem áttu erfitt að finna taktinn saman þar til Arnrún beindi kröftum þeirra sameiginlega að því að finna lausnir og geta unnið betur saman. Lausnarhringurinn er verkfæri með sjö gildum eða reglum sem aðstoða börn við að leita lausna í samskiptum. Börnin tóku því virkan þátt í gerð Lausnarhringsins ásamt fleira starfsfólki og það er lykillinn að því að hann virkar jafn vel og hann gerir. Þetta er því sérdeilis frábær þáttur fyrir foreldra jafnt sem fagfólk. Njótið vel.

Eftir gríðarlega neikvæðar fréttir að undanförnu um líðan barna, eineltismál, frásagnir af ofbeldi og með menntamálin í deiglunni töldum við rétt að taka aðeins púlsinn hjá tveimur frábærum sem vita talsvert um hlutina. Anna Rakel Aðalsteinsdóttir, félagsfræðingur og sáttamiðlari hjá Foreldrahúsi og Sólveig María Svavarsdóttir, heimakennari, unnu eitt sinn saman í grunnskóla. Þær hafa báðar gríðarmikla reynslu að baki að því að vinna með börnum, horfa á kerfið innan og utan frá, ala upp sín eigin börn og ala sig upp sjálfar aftur í leiðinni. Það var frábært að fá þær í opið spjall og barst talið m.a. að: - Hvert er hlutverk foreldra?- Hvernig setjum við mörk?- Hvert er skólasamfélagið að stefna? - Af hverju eru hlutirnir eins og þeir eru og hvernig getum við reynt að hreyfa þessa stóru skútu í átt til breytinga?Frábært og hugvekjandi spjall sem ég vona að við höfum öll gott af. Upptöku stjórnaði Guðrún Inga Torfadóttir en hún vitnaði nokkrum sinnum í nýja bók dr. Becky, Good Inside. Mælum með henni!

Í þættinum fékk Árni Kristjánsson til sín Unu Emilsdóttur, sérnámslækni í umhverfislæknisfræði, til að ræða um heilsuspillandi efni í nærumhverfi okkar og hvernig aukin þekking á skaðsemi þessara efna getur aukið sjálfstraust í foreldrahlutverkinu og stuðlað að virðingu í uppeldi. Una er brautryðjandi hér á landi í vitundarvakningu um áhrif efnanotkunar á heilsu okkar. Hún er jafnframt tveggja barna móðir ungra barna.Börn, sérstaklega á meðgöngu og hin fyrstu árin, eru með vanþróaðra hreinsikerfi en við fullorðna fólkið. Nýru og lifur eru ekki eins öflug hreinsunarlíffæri fyrstu árin mælast því ákveðin eiturefni í blóði barna oft mun hærra en hjá fullorðnu fólki - sem þó hefur farið í gegnum lífsskeiðið syndandi í alls kyns efnasúpum. Börn eru líka á meðan þau eru skríðandi, gjörn á að taka þar með sér ryk - en eiturefni eru einmitt mjög gjörn á að loða við ryk. Þá er fylgjan ekki eins mikill skjöldur og við upphaflega héldum. Eins er hormónakerfið og ónæmiskerfið enn ekki fyllilega þróað á þessum viðkvæmu fyrstu árum. Börn eru að mynda mikilvægar taugabrautir á þessum tíma, styrkja einar og tengja saman hinar, osfrv. En áhrif umhverfis koma ekki nauðsynlega fram fyrr en jafnvel löngu seinna á lífsskeiði barna, og því erfitt fyrir foreldra að tengja þetta beint. Það er ennþá svo margt sem við getum gert og margt sem við getum ráðið við að gera, til að reyna allt hvað við getum til að vernda meðgönguna og þess vegna er þetta umræðuefni svona mikilvægur þáttur í virðingu í uppeldi.

Kristín Björg Viggósdóttir fékk þau Viðar Halldórsson og Guðlaugu Ingibjörgu Þorsteinsdóttur í spjall um tilgang íþróttaiðkunar fyrir börn. Þau ræddu aðgengi barna að íþróttum og hvernig íþróttir gætu verið meira á forsendum barnanna frekar en á forsendum íþróttagreina. Til að mynda hefur sýnt sig að börn innflytjenda taka síður þátt í íþróttum og stelpur síður en strákar. Einnig getur verið flókið fyrir börn með tvö lögheimili að stunda íþróttir. Þá ræddu þau um mismunandi styrkleika barna, hversu óþarft og skaðlegt það getur verið að umbuna eða veita börnum á yngri árum verðlaun fyrir afrek í íþróttum. Hvernig getum við foreldrar sýnt góð og styðjandi viðbrögð við frammistöðu barnsins í íþróttum? Mikilvægt sé að ræða við börnin um hvernig þeim leið í keppni. Að lokum var rætt um skólasund og skólaíþróttir og hvað mætti betur fara þar.Viðar Halldórsson er prófessor í félagsfræði og hefur einnig starfað sem ráðgjafi fyrir mörg af bestu íþróttaliðum landsins. Viðar hefur rannsakað og skrifað um félagslegar forsendur árangurs. Viðar hefur látið til sín taka í umræðu um afreksvæðingu íþrótta á Íslandi en til eru margar greinar eftir hann og viðtöl við hann. Nýlega skrifaði Viðar bók um stemningu og liðsheild í íþróttum fyrir breska útgáfufyrirtækið Routledge. Bókin heitir Sport in Iceland: How small nations achieve international success og er meðal annars til á Amazon.Guðlaug Ingibjörg Þorsteinsdóttir íþrótta- og lýðheilsufræðingur starfar hjá geðheilsuteymi Höfuðborgarsvæðisins. Guðlaug spilaði lengi íshokkí og var íþróttastjóri og þjálfari hjá Skautafélagi Reykjavíkur. Að auki hefur Guðlaug þjálfað börn og fullorðna í íþróttum og heilsurækt. Þess má geta að Guðlaug er fyrrum nemandi Viðars úr íþróttafræði í HR.

Til Guðrúnar Ingu mættu þær Una Guðrún Einarsdóttir, aðstoðarskólastjóri grunnskólastigs og grunnskólakennari sem sérhæft hefur sig í kennsluaðferðum í lestri – en ekki síst fjögurra barna móðir - og Þórey Huld Jónsdóttir, aðstoðarskólastjóri leikskólastigs og tveggja barna móðir og reynslubolti í aðlögun og alls konar tengdu leikskólanum í Urriðaholtsskóla.Þær þrjár ræddu allt og ekkert sem tengist því að byrja í leikskólanum og grunnskólanum. Lestrarnám bar auðvitað líka á góma sem og ýmislegt annað. Dúndur hugvekja fyrir nýtt leikskóla- og skólaár.

María Rún Bjarnadóttir er doktor í lögfræði og móðir og hefur haft stefnumarkandi áhrif á hvernig tekið er á stafrænum kynferðisbrotamálum hér á landi hin síðustu ár. Hún þekkir málaflokkinn sömuleiðis vel vegna núverandi starfa sinna hjá ríkislögreglustjóra sem verkefnisstjóri stafræns ofbeldis hjá ríkislögreglustjóra.Þær Guðrún Inga Torfadóttir nutu þess afskaplega vel að leyfa umræðunni að fara út um allar trissur og bera saman bækur sínar hvað viðkemur stafrænu uppeldi barna, fræðslu til þeirra og eftirlit með þeim, fyrirmyndir og mörk. Þær ræddu m.a. um hvernig er hægt að styðja við örugga netnotkun barns og hvenær rétti aldurinn er til að gefa barni snjalltæki, leiðir til að barnið njóti stuðnings og tengsla við foreldri sitt lengi framan af en sé á sama tíma leyft að njóta frelsis og réttinda sinna samkvæmt Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna.Mögulega er kjarni spjallsins alls að setja okkur vel inn í stafrænan veruleika barna - sem hefur runnið saman við hinn efnislega heim þeirra - með því að kynna okkur hin mismunandi öpp og leiki og taka virkan þátt á þessu sviði með barninu eftir að við höfum seinkað stafrænu ferðalagi þeirra sem mest við megum og gefið þeim ítarlega fræðslu. Á sama tíma beri okkur að forðast að hafa með höndum sérstakt eftirlit til dæmis um hvar barn er statt hverju sinni heldur treysta því - og þeim mun meira eftir hækkandi aldri þeirra. Minnst var á:̶ Soniu Livingstone, prófessor við London School of Economics sem hefur haft með höndum rannsóknir á m.a. hvernig er að alast upp sem barn á stafrænni öld.̶ Bókin Delete eftir Viktor Mayer-Schönberger.̶ Bókin Hold On To Your Kids eftir dr. Gabor Maté og dr. Gordon Neufeld.̶ RIE-uppeldisstefnu Mögdu Gerber og dr. Emmi Pikler.̶ Robin Einzig og Visible Child.̶ „Farsældarlögin“, lög um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna, nr. 86/2021.Að lokum hvetjum við ykkur til að heimsækja vefsíðurnar 112.is/netoryggi og 112.is/ofbeldi/oryggi-i-netsamskiptum-barna

Guðrún Björnsdóttir, doula og einingastýra hjá barnaskóla Hjallastefnunnar í Hafnarfirði, tók þau Davíð Alexander Östergaard, sem er í MA-gráðu í foreldrafræðslu og uppeldisráðgjöf, og Ragnheiði Láru fjölskylduráðgjafa tali um samvinnu foreldra eftir skilnað. Ragnheiður stofnaði ráðgjafarþjónustuna Tvö Heimili árið 2019 og hefur langa reynslu sem ráðgjafi á þessu sviði hjá Sýslumanninum í Reykjavík. Bæði hafa þau líka persónulega reynslu af skilnuðum og samstarfi eftir skilnað og eru vottaðir SES-skilnaðarráðgjafar. „Það sem ég var að sjá hjá sýslumanni í sáttameðferðinni var að það kannski byrjar einhver ágreiningur fyrir tveimur árum síðan af því að kannski annað er vegan og hinn ekki og barnið borðaði pizzu með pepperoni á öðrum staðnum… það er komin spenna og komin vanlíðan og það er farið að speglast yfir til barnsins og allt í einu eru foreldrar farnir í eitthvað stjórnsýslumál, það þarf að breyta umgengni, forsjá eða lögheimili eða einhverju, þegar vandinn var einhverjir samskiptaerfiðleikar fyrir löngu síðan…“ segir Ragnheiður.„Það ættu allir með vinnu og pælingum og þankagangi og smá ígrundun, þá ættu allir í raun og veru í hið minnsta geta komið fram við barnsforeldri bara eins og vinnufélaga. Bara hlutlaus samskipti,“ segir Davíð.„Barnið þarf að virkjast í því að rödd þeirra sé heyrð, að þau hafi áhrif á dýnamíkina og þannig er auðveldara að mæta þörfum þeirra,“ segir Davíð.„Ég er búin að tala við hundruði barna í þessum málum frá því ég fór að vinna í þeim og svo langoftast er þeirra draumsýn að mamma og pabbi væru bara saman. Þau hafa alltaf þörfina fyrir að þau væru einhvers staðar eining. Það er ekkert hægt að bregðast við því og taka aftur saman en það er þá hægt að mæta þessum þörfum barnsins og vera stundum saman með barninu,“ segir Ragnheiður.Þetta er frábær þáttur og yfirferð yfir þetta mikilvæga málefni hjá þeim Davíð og Ragnheiði. Það er margt í mörgu hvað viðkemur þessu málefni og við munum taka þetta aftur fyrir síðar enda skemmtu þau sér stórvel að ræða þetta málefni saman, ef það er þá hægt að skemmta sér yfir jafn alvarlegu málefni. Við fjölluðum jafnframt um sambandsslit með Siggu Dögg kynfræðingi og Soffíu Bærings félagsráðgjafa í 45. þætti ef þú vilt heyra meira strax.

Í þessum þætti ræðir Gyða Björg Sigurðardóttir við þrjár konur, þær Karen Lind Gunnarsdóttur, sálfræðing hjá Þjónustumiðstöð Reykjavíkurborgar, Gró Einarsdóttur, doktor í félagssálfræði, og Emblu Vigfúsdóttur, listrænan leikjahönnuð. Þær starfa í teymi sem vinnur að verkefninu „Betri borgar fyrir börn“ sem unnið er í samstarfi milli þjónustu- og nýsköpunarsviðs Reykjavíkurborgar og Bloomberg Philanthropies. Verkefnið felur í sér þjónustuumbreytingu á opinberri þjónustu við börn af hálfu borgarinnar. Á Hönnunarmars var sett upp sýning í Hörpunni þar sem afrakstur rannsóknarvinnunnar var sýnd á listrænan, áþreifanlegan og sjónrænan máta. Við fjöllum um rannsóknaraðferðir, þær áskoranir sem helst komu upp á yfirborðið og hvernig nýta mætti listina til að miðla og túlka þjónustuferli og upplifun fólks. Vonir eru bundnar við að þetta verkefni muni leiða til bættrar þjónustu við börn og fjölskyldur þeirra til að hjálpa þeim sem lenda í krókaleiðum í kúluspili lífsins.

Í þessum þætti settust þær Stefanía Rut Hansdóttir og Alexandra Kjeld niður með Guðrúnu Ingu og sögðu henni allt af létta um textíliðnaðinn og sjónarmið um umhverfisvernd með ýmsum leiðum - s.s. með ungbarnafataleigu og endurnýtingu en ekki síst kaupum á umhverfisvænum textíl. Eftir um 30 mínútna spjall um það var sjónum vikið að öðrum áhugamálum þeirra og Guðrúnar Ingu um foreldrakulnun, að ala sig upp aftur, að ala upp börn með þekkingu um taugakerfið og svo framvegis. Frábært, létt spjall sem kemur okkur mjúkum inn í páskaleyfið. Gleðilega páska!

Guðmundur Ingi Þorvaldsson ræðir hér við Árna Kristjánsson um hvernig var að alast upp sem drengur í sveitinni sinni og verða síðan faðir fremur seint á lífsleiðinni. Umhverfið þá gjörólíkt og væntingar og hugmyndir um hlutverk feðra allt annað en áður var. Verandi faðir tveggja drengja hefur hann hugsað sig í gegnum ýmislegt sem varðar uppeldi stráka. Hann segir okkur einnig frá viðhorfum sínum til skjánotkunar og uppeldis barna eftir að hafa unnið að heimildarmynd um efnið – og hvernig hann forgangsraðar fjölskyldulífinu umfram svo margt annað sem gæti verið spennandi. Frábært spjall á ferð hér hjá þeim tveimur Guðmundi og Árna. Bestu þakkir.

Heimsækjum aðeins orð Robin Einzig, stofnanda Visible Child: „Visible Child styður ekki að börn séu sett í skipulagða tíma eða tómstundir þar til þau hafa náð um 7 ára aldri – og þá aðeins að þeirra eigin beiðni og á máta sem býður upp á frjálsa aðferð og sem helst felur ekki í sér skuldbindingu í lengri tíma svo þau geti hætt eða byrjað hvenær sem þeim langar.“En hvernig líður þá 7 og 8 ára gömlum stúlkum sem um þessar mundir hoppa upp á svið og halda heilu leiksýningunum uppi nánast stundum oft í viku? Þær geta ekki hætt þegar þeim hentar eða þegar þetta verður leiðigjarnt – heldur hafa skuldbundið sig á unga aldri í vinnu með fullorðnu fagfólki á sviði leiklistar. Er þetta bara eðlilegt? Þær Guðrún Inga Torfadóttir og Bergrún Íris Sævarsdóttir áttu samtal við Þórunni Obbu Gunnarsdóttur, sem leikur Ídu í Emil í Kattholti sem sýnt er í Borgarleikhúsinu um þessar mundir fyrir fullu húsi, og Nínu Sólrúnu Tamimi, dóttur Guðrúnar Ingu, sem leikur hana Eyju í leikverki sem gert hefur verið eftir bækur Bergrúnar Írisar og sett upp í Gaflaraleikhúsinu og nefnist Langelstur að eilífu. Við höfum ekki áður tekið viðtöl við börn í þessu hlaðvarpi – en mögulega er það fyrirtaks efni fyrir bæði okkur sem eldri erum og einnig önnur börn. Við mælum því með þessari hlustun fyrir allan aldur fyrstu rúmu 20 mínútur þáttarins. Við tók hann Ásgrímur Geir Logason með þeim Bergrúnu Írisi og Guðrúnu Ingu – að fjalla um leiklist og uppeldi og hvernig þetta tvennt getur stutt hvort annað. Grunnregla þessa hlaðvarps að hlátrasköll heyrist helst ekki eru þverbrotin – enda eiga reglur ekki vel við okkur. En hvað geta grunnreglur í spuna t.d. kennt okkur um uppeldi? Ási, Bergrún og Guðrún spjölluðu fram og tilbaka hratt og í þvílíku flæði að varla er hægt að ýta á pásu. Þetta er greinilega eitthvað sem þau hafa smá áhuga á. Og við hin fáum að njóta og grípa ef til vill eitt og annað inn í hversdaginn með börnunum okkar.

Bryndís Jóna Jónsdóttir átti frábært núvitundarspjall við þrjár okkar úr hópi Meðvitaðra foreldra sem jafnframt eru eða hafa verið nemendur hennar hjá Háskóla Íslands, þar sem hún starfar sem aðjúnkt. Bryndís er jafnframt núvitundarkennari hjá Núvitundarsetrinu, með MA diplóma í jákvæðri sálfræði, MA í náms- og starfsráðgjöf og B.Ed. í grunnskólafræðum með áherslu á íþróttir og heilsu. Þá er hún viðurkenndur núvitundarkennari frá Breathworks samtökunum í Bretlandi og með kennaraþjálfun í núvitund frá Bangor University í Wales og hefur skrifað námsefni í núvitund fyrir börn og unglinga auk þess sem hún hefur stýrt innleiðingu og þróun kennslu í núvitund og jákvæðri menntun í Flensborgarskólanum.Bók hennar, Núvitund í dagsins önn, er aðgengileg á Storytel og aftast í henni er æfingasafn. Hún er einnig með heimasíðuna núvitundarsetur.is sem er með talsvert af núvitundaræfingum.Með henni voru þær Elsa Borg, Kristín Björg Viggósdóttir og Perla Hafþórsdóttir. „…sá sem ætlar að sýna öðrum samkennd þarf alltaf að byrja á því að þjálfa sig í að sýna sjálfum sér samkennd.“

Í dag höggvum við á hnútinn og ljúkum loks umfjöllun okkar um hina frábæru bók dr. Monu Delahooke Beyond Behaviors. Til þess að gefa meira fyrir hlustendur að melta og sofna ekki endanlega yfir sefandi rödd Guðrúnar Ingu ákváðum við að klippa inn bestu augnablik úr fjarbókaklúbbi Virðingar í uppeldi. Þátttakendur sem hljóma í þættinum eru þær Anna Mjöll Guðmundsdóttir , Ágústa Margrét Arnardóttir, Halldóra Mark, Kristín Björg Viggósdóttir, Laufey Ósk, Margrét Thelma Líndal og Perla Hafþórsdóttir. 5:40 Um sögu barnsins og hvaða hegðun það er að sýna.14:45 Um skynfærin og notkun þeirra til að róa líkama sinn.29:15 Um hegðun barna með einhverfu og taugafjölbreytileika 41:00 Að styðja við börn sem hafa orðið fyrir áföllum 1:02:00 Framtíðarsýnin

Í þessum fyrsta þætti Virðingar í uppeldi í umsjón Árna Kristjánssonar kynnumst við Waldorf-skólanum á Íslandi örlítið með spjalli hans við Waldorfkennarana Martein Teit Kristjánsson og Ingibjörgu Jónu Sigurðardóttur, sem bæði eru reynslumiklir kennarar í Waldorf-stefnunni og hafa jafnframt alið upp börn sín eftir gildum hennar.Stefna Waldorfskólans byggir á heimspeki og heildrænum lífskenningum Rudolfs Steiner. Í stuttu máli snýst stefnan um að allt skólastarfið byggi á jafnvægi og kærleik, hvort sem litið er til litavals á veggjum, reglum um fatnað eða einstaklingsmiðaðri kennslu.Waldorf-stefnan hefur á margan hátt samhljóm með því sem við ræðum almennt um hér í hlaðvarpinu og skemmtilegt er að heyra hvernig kennarar og foreldrar með mikla reynslu af stefnunni sjá hana sem mjúka leiðsögn utan um ryþma fjölskyldulífs og samskipti við börn en ekki sem harðlínustefnu sem fylgja beri í einu og öllu. Þá ræddu þau þrjú um hvernig Waldorf nálgunin tengist skjánotkun, matarinnkaupum og virðingu fyrir umhverfinu.

Þau Árni Kristjánsson og Harpa Fönn Sigurjónsdóttir fara hér yfir barnæskur sínar með Guðrúnu Ingu og setja í samhengi við hvernig þau mættu til leiks sem foreldrar. Þau ræða um mikilvægi ömmu og afa og tengslamyndunar þeirra við börnin og einnig hvernig við getum reynt að fá þau til liðs við okkur í að gera hlutina af virðingu. Þau ræða áfall sem þau urðu fyrir skömmu eftir að hafa orðið foreldrar og úrvinnslu þess. Það kom þeim alvarlega af stað í að endurhugsa og skoða allt umhverfi fjölskyldunnar og hvernig þau vildu haga lífi sínu sem uppalendur og hjón og í starfi sínu sem listamenn og alls konar. Ekki síður hefur það haft áhrif á Árna sem og Hörpu að taka þátt í starfi Fyrstu fimm hagsmunafélags og þau leyfa sér að tala opinskátt um hvað það er sem virkilega má skipta máli þegar kemur að samfélagsgerðinni og umgjörð okkar um börnin. Í stuttu máli:Magnað spjall við heiðursfólk um allt sem snýr að umgjörð fjölskyldunnar – mælum virkilega með að halla sér aftur og njóta þess að hlusta.

Í þessum frábæra þætti í umfjöllun Bókaklúbbs Meðvitaðra foreldra um bókina Handan hegðunar eftir dr. Monu Delahooke fékk Guðrún Inga Torfadóttir þær Önnu Mjöll Guðmundsdóttur, Margréti Thelmu Líndal og Sólveigu Rós til þess að lesa með sér yfir ítarlegan útdrátt úr fyrri hluta bókarinnar. Saman stöldruðu þær af og til við og leyfðu sér að velta upp ýmsum hugleiðingum um efnið. Bókin Handan hegðunar, eða Beyond Behaviors á frummálinu, kom út í mars á árinu 2019 og vekur sífellt meiri athygli í fræðasamfélaginu sem og hjá foreldrum og umönnunaraðilum sem aðhyllast virðingarríkt uppeldi. Í bókinni byggir klíníski sálfræðingurinn Mona á 30 ára reynslu sinni og rannsóknum til að útskýra aðferðafræði sína þegar hún mætir börnum með krefjandi hegðun. Hún samþættir hugmyndir sínar byggðar á Polyvagal-kenningu dr. Stephen Porges, rannsóknum um þroskaferli barna, leik þeirra og skynfærum til að finna út hvers vegna vandi barna birtist í hegðunaráskorunum. Í stað þess að nálgast hvert barn í anda þess að breyta þurfi hegðun – sem sé nálgun sem líti niður á börn – þá hvetur Mona fullorðna til að byrja á því að tengjast og skilja barnið. Bókin er praktísk, nákvæm, aðgengileg og stútfull af reynslusögum og í þessum fyrsta hluta brunum við yfir fyrri helming bókarinnar. Eins og segir í Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry nýtist bókin vel fyrir fræðimenn og sálfræðinga á miðjum eða enda ferils síns, til þess að uppfæra þekkingu sína og skilja hugmyndir sem hafa sprottið fram síðustu tíu til 20 árin, s.s. um polyvagal kenninguna og taugafjölbreytni. Hjálpið okkur að dreifa þessari umfjöllun okkar sem víðast!

Alma Björk er menntaður framhaldsskólakennari, viðskiptafræðingur og umhyggjusöm þriggja barna móðir sem segir Guðrúnu Ingu í þessum þætti frá baráttu sinni fyrir réttindum sonar síns í grunnskólakerfinu. Sú barátta hefur leitt líf hennar inn á nýjar og aðrar brautir; hún hóf nám í lögfræði og hefur son sinn nú í heimakennslu og á í virku samtali við aðra foreldra í svipuðum sporum inni á hópnum Sagan okkar á Facebook ásamt því að hafa reynt eins og hún getur að ná til eyrna skólayfirvalda og stjórnvalda. Við ræðum hér um reynslu Ölmu Bjarkar og frábærlega skýru sýn hennar á hvað sé að þeirri stefnu sem sumir skólar hafa tekið við hegðunarerfiðleikum barna sem sækja skólana og hver réttindi barna til að líða vel í skólanum sínum eru og hvernig megi betur styðja við þau réttindi.Þessi þáttur er undanfari umfjöllunar Bókaklúbbs meðvitaðra foreldra um bókina Beyond Behaviors eftir dr. Monu Delahooke sem kom út á árinu 2019 og vekur sífellt meiri athygli fagaðila og foreldra um heim allan.

Í þessum þætti setjast þrjár þriggja barna mæður niður til að ræða hvernig lífið breyttist við að eignast þriðja barn. Það voru þær Gyða Björg Sigurðardóttir, Kristín Björg Viggósdóttir og Svava Margrét Sigurðardóttir sem ræddu málin.Hugmyndin að þættinum var í grunninn sú að ræða hvernig nálgun að uppeldi breytist við að eignast þriðja barn eftir hafa tileinkað sér virðingarríkar uppeldisaðferðir og vera svo „RIE frá fyrsta degi.“ Og hvernig lítur það út þegar það er í afar mörg horn að líta? Verkefnið að koma þriggja barna mæðrum saman í herbergi til að ná að taka upp þátt reyndist þrautinni þyngri – en tókst!Úr varð yndislegt spjall þriggja mæðra um hvernig lífið breyttist eftir þriðja barn með ólík fjölskyldumynstur og samband systkina við komu þriðja barns.

Við höfum nokkrum sinnum fjallað um hreyfiþroska ungbarna hér í hlaðvarpinu. Fyrst í þætti okkar um grunnatriði RIE og um að kenna eða kenna ekki, þegar við vorum að hefja flugið í þessu hlaðvarpi fyrir tveimur árum síðan. Þá hafa bæði sjúkraþjálfararnir Agnes og Kara úr Hraust þjálfun aðeins komið inn á þetta með okkur í 22. þætti sem og Freyja Barkardóttir sjúkraþjálfari og Kristín Björg Viggósdóttir iðjuþjálfi í 33. þætti. Í dag ætlum við aftur að taka þetta upp – og ítarlegar. Af hverju? Jú, vegna þess að almennt þarna úti er oft misskilningur um hvað við erum að tala fyrir. Er það leti? Afskiptaleysi? Það getur virst sem svo en er í raun allt annað og í raun oft meira krefjandi en að taka sér hlutverk þjálfara og kennara. Og af hverju nefnum við að leggja barn ekki á magann í tíma og ótíma til þess eins og það vinni upp styrk í hálsi og hrygg og vitnum þá í dr. Emmi Pikler?Gott er að hafa líka önnur sjónarhorn og Snorri Magnússon ungbarnasundskennari og ástríðumaður um þroska ungbarna gaf okkur góðan efnivið til að melta en hann mætti til okkar í síðari hluta þáttarins.En til að byrja með eru það Kara Elvarsdóttir sjúkraþjálfari og Perla Hafþórsdóttir ásamt Guðrúnu Ingu Torfadóttur, sem allar hafa alið upp börn að einhverju leyti með þessi fræði að leiðarljósi hvað hreyfiþroska varðar. Tilvitnanir úr þættinum:„Hreyfiþroski ungbarna getur verið óviljandi skemmdur með aðkomu vel meinandi umönnunaraðila – en þessu getur verið afstýrt með aðferðafræði Pikler, segir Dorothy Marlen.“Snorri Magnússon: „Það gerist ekkert með þróun barna, nema börnin fái áreiti.“ Og þá vaknaði hjá okkur spurningin: Hvers konar áreiti og hversu mikið? Vitnað í:The Development of Movement – Stages, útdráttur úr „Peaceful Babies—Contented Mothers“ eftir dr. Emmi Pikler: https://thepiklercollection.weebly.com/development.html Ultimate Guide About Emmi Pikler Approach and Principles: https://ettetete.com/blogs/news/ultimate-article-about-emmi-pikler-apporach-and-principles?ls=en&cache=false#babies The Pikler Approach, Part 1, e. Dorothy Marlen: https://www.teachearlyyears.com/under-2s/view/the-pikler-approach-part-1 Meira áhugavert efni:The Case Against Tummy Time, e. Irene Lyon: https://www.janetlansbury.com/2011/08/the-case-against-tummy-time-guest-post-by-irene-gutteridge/ Þroski barna frá 18 mánaða aldri, Center for Parenting Education: https://centerforparentingeducation.org/library-of-articles/child-development/child-development-by-age/?fbclid=IwAR1XSYy3h8FEwiszmzKToxpi_oja1L3lIwn1e8SzQ8BBKbWixn1Spd8G188Að verða maður með mönnum – Landlæknisembættið: https://www.landlaeknir.is/utgefid-efni/skjal/item17780/What is Trained Develops, e. Hermund Sigmundsson o.fl.: https://www.mdpi.com/2075-4663/5/2/38/pdf

Gyða Dröfn Tryggvadóttir er frábær ráðgjafi í meðvirknifræðum Piu Melody og gefur hlustendum okkar hér innsýn í hvernig hún hefur öðlast skarpskyggni á hvernig mynstrin úr æsku birtast okkur á fullorðinsárum og hafa áhrif á öll okkar sambönd og tengsl. Að alast upp í klessutengslum eða hafa verið yfirgefin eða látin afskipt af uppalendum okkar hefur þannig langvarandi og lúmsk áhrif sem mikils er til að vinna að skoða og leita sér aðstoðar við, sér í lagi fyrir þau okkar sem eru í miðju kafi að ala upp eigin börn.Gyða segir okkur í samtali við Guðrúnu Ingu Torfadóttur frá ýmsum birtingarmyndum meðvirkni og hvernig við getum smátt og smátt fikrað okkur í þá átt að vera meira fullorðin í lífi okkar. Eins og segir á heimasíðu Heils heims: ​„að vera til staðar í eigin lífi er besta gjöf sem við getum gefið ​okkur sjálfum og öðrum."Þátturinn endar með núvitundarhugleiðslu sem Gyða leiðir okkur í. Við mælum með að leyfa þér að hvíla í þeirri hlustun.

Eftir langan sumardvala erum við vöknuð til lífsins í Virðingu í uppeldi og hefjum kröftugan og fjörugan fræðslu- og umræðuvetur um virðingarríkt uppeldi með umfjöllun um bókina How To Talk So Little Kids Will Listen And Listen So Little Kids Will Talk. Það virðist loða við uppeldisbækur sem við lesum að vera með langa titla. En það er í lagi, við ráðum við það. Þær Anna Mjöll Guðmundsdóttir, Gyða Björg Sigurðardóttir og Margrét Thelma Líndal mættu í spjall til Guðrúnar Ingu Torfadóttur um þessa góðu bók eftir að Bókaklúbbur Meðvitaðra foreldra hafði varið tveimur löngum kvöldstundum í að ræða hana. Bókin er eins konar verkfærakista fyrir uppalendur sem vilja vera virðingarríkir og við förum nokkuð kerfisbundið í þættinum yfir það helsta auk þess að stinga inn reynslusögum hingað og þangað og bera saman við annað sem við höfum lesið.

Guðrún Inga Torfadóttir og Eva Rún Guðmundsdóttir hafa oft rætt saman með áhyggjufullum tóni eftir að börnin þeirra fóru upp á grunnskólastigið. Hverjar hafa áhyggjur þeirra verið? Jú, önnur er með strák og hin með stelpu. Þær hafa báðar haft áhyggjur af því að ánægja barnanna af að lesa fölni í umhverfi leshraðamælinga, límmiðagjafa og einkunnaspjalda. Börn sem eru að stíga sín fyrstu skref í umhverfi sem snýst allt um að mæla snilli þeirra og duglegheit.Og, sem betur fer, vorum við með góða gesti sem gátu sannarlega lyft þessari umræðu á hærra plan og gert hana fjölbreytta og skemmtilega. Bergrún Íris Sævarsdóttir er barnabókarithöfundur og hefur velt þessum hlutum fyrir sér út frá ólíkum hliðum og er virðingarríkt foreldri sjálf. Hermundur Sigmundsson er prófessor við Háskóla Íslands og Háskólann í Þrándheimi í Noregi og auðvitað metnaðarfullur pabbi og afi. Við spjölluðum lauflétt um þessi mál; um lestur - áhugahvöt - sköpunargáfu - þjálfun - ástríður - skjánotkun - hreyfingu - og virðingarríka aðkomu foreldra og kennara að þessu ferli öllu.Nýjustu rannsóknir um hvatir sýna að þegar fólki eru boðnar háar fjárhæðir fyrir að ljúka ákveðnu verkefni fellur sköpunarkraftur og áhugi þeirra talsvert niður. Verðlaun hjálpa fólki að leysa mekanísk verkefni en um leið og vitrænnar færni er krafist þvælast verðlaunin fyrir. Þessar óvæntu niðurstöður hafa verið fengnar með endurteknum rannsóknum. Jafnframt kemur í ljós að þeir þrír þættir sem drífa fólk mest áfram eru sjálfstæði (sense of autonomy, drive to be self-directed), mastery (sjálfsprottin þörf til að þróa getu okkar og verða betri í einhverju) og tilgangur (tilfinning fyrir því að það sem við gerum skipti máli og hafi gildi).Að lokum gefa Bergrún Íris og Hermundur börnum hlustenda góð ráð - sem má heyra á 1 klst. 51 mínútu. Minnst er á: Mihaly Csikszentmihalyi - Beyond Boredom and Anxiety: Experiencing Flow in Work and PlayHeikki Lyytinen Manfred Spitzer - Digitale DemenzTeacher TomRagnheiði Briem heitna, kennslufræðingDröfn Vilhjálmsdóttur, bókasafnsfræðing í Seljaskóla

Þá er komið að enn öðrum þættinum um ástarsambönd okkar foreldranna. Með Guðrúnu Ingu til halds og trausts voru mættar til leiks þær Soffía Bæringsdóttir og Þórhildur Magnúsdóttir.Fyrsti hluti þáttarins fjallar um týpískar aðstæður þar sem foreldrum í sambandi lenti saman við að svæfa barn og reyndi á samanburð, að vera saman í liði og hvernig yngri útgáfa af okkur sjálfum getur vaknað þegar allir eiga að vera sofandi. Guðrún Inga velti upp spurningum um hvernig parið gæti unnið úr tengslaslysinu þegar allir eru komnir í betri gír og með næði til að ræða málin. Þá var minnst á sambandsfundi og þörf á að eiga ráðgjafa að sem þekkir parið vel.Þá datt Soffíu í hug að ræða um afbrýðisemi í samböndum og hugleiðingar vöknuðu um hvort það sé bannorð sem ekki megi gangast við. Umræðurnar leiddu út í hvort það kveiki jafnvel betur í manni að sjá makann sinn daðra við aðra manneskju. Þórhildur ræddi síðan um orðin sundur og saman. Hvernig huga þurfi að einstaklingunum í sambandinu en ekki einvörðungu því sem sameiginlegt er með parinu. Frá því fór spjallið yfir í að ræða kynlíf foreldra og áskoranir þar. Loks voru afskipti tengdaforeldra rædd og hvernig sá sem eigi fjölskylduna þurfi að vera tilbúinn að setja fjölskyldu sinni mörk þegar komið er heim með nýfætt barn og eftirleiðis. Frábær og vonandi lauflétt hlustun sem rennur ljúflega niður með kaffinu, á leiðinni heim úr vinnunni og í göngutúrnum.Kenningar og fræðimenn sem minnst er á í þættinum:- Nonviolent Communication, Marshall Rosenberg og David Weinstock í síðasta þætti- Gottman hjónin og “The Four Horsemen” (Criticism, Contempt, Defensiveness, and Stonewalling)- Internal Family Systems kenningar Richards Schwartz - Pia Mellody og kenningar hennar um meðvirkni og innra virði- Hold Me Tight bók og meðferðarfræði Sue Johnson- Esther Perel og bók hennar Mating in Captivity- Polyvagal Theory Steven Porges

In this episode, conducted in English in this Icelandic podcast on respectful parenting, Gudrun Inga discusses with David Weinstock how his methods of practicing somatic NVC by using his Aikido training background, can be applied when raising children. We hear how he has best understood what our human needs are and how to listen empathically to our children. If you'd like to learn more about Mr. Weinstock‘s work, head to liminalsomatics.com to check out his online training or read his book, „Becoming What You Need“. ---Við fáum frábæran gest í þennan þátt, David Weinstock. Hann þjálfar fólk í að nálgast kenningar um umhyggjurík samskipti („nonviolent communication“) með líkamlegum æfingum sem hann mótaði úr japönsku bardagaíþóttinni Aikido. Með því móti lærir fólk að tileinka sér að taka gagnrýni ekki jafn persónulega og nálgast skilning um eigin þarfir og annarra. Guðrún Inga ræddi við David um hugmyndir hans um uppeldi en hann hefur haldið fjölmörg námskeið fyrir börn og er ástríðufullur um mótun samfélaga.

Í þessum þætti heimsóttu þær Birna Almarsdóttir, Dagný Hróbjartsdóttir og Laufey Ósk okkur í hlaðvarpið og fjölluðu um bók Janet Lansbury, Elevating Childcare með Guðrúnu Ingu Torfadóttur. Bókin er grunnbók um RIE-uppeldi og því er þetta frábær umfjöllun fyrir þau sem eru að stíga sín fyrstu skref í þessum efnum og góð upprifjun fyrir aðra. Þær grínuðust mikið inn á milli háalvarlegra umræðna og sögðu misviðeigandi reynslusögur - svo vonandi er þetta lifandi létt og leikandi hlustun.Gróft efnisyfirlit:· Grunnurinn um að virða börn sem einstaklinga – fyrstu mínúturnar· Að tengjast börnunum – á 9. mínútu· Að viðurkenna sannleika barna okkar - á 12. mínútu· Að elska bleyjuskipti – 18.15· Að leyfa börnum að syrgja og upplifa sorg – á 24. mínútu· Börn og svefn - tækifæri að skýra afstöðu okkar gegn cry-it-out aðferðum – 26:45· Gallinn við að láta börn sitja – 34:15· Læknisheimsóknir og svo yfir í leik barna – 40. mínúta· Töfraorðið: Að bíða – 53. mínúta · Um matarvenjur – 1:04· Að taka vel á móti tilfinningum – 1:13· Skilyrðislaus ást og mörk – 1:18· Gæðastundir – 1:26

Sálgreinirinn og rithöfundurinn Sæunn Kjartansdóttir er ein helsta hugsjónarmanneskja eldri kynslóðarinnar um virðingarríkt og tengslavænt uppeldi. Perla Hafþórsdóttir tók á móti henni í litla eldhúsið sitt í spjall um helstu hugðarefni Sæunnar, sem hún hefur verið mikilvirk við að setja í orð og birta á prenti hingað til. Bækur hennar Fyrstu 1000 dagarnir, Árin sem enginn man, Hvað gengur fólki til? og nú síðast bók hennar um eigin uppeldisár, Óstýriláta mamma mín... og ég, eru allar frábærar og sumar hverjar hafa komið foreldrum af stað í virðingarríkt uppeldi. Foreldrar hafa þannig lagt enn betur að sér fyrstu æviár barns að huga að því sem öllu máli skiptir; tengslunum við litla barnið, eftir að hafa lesið bækur hennar og það er ekki lítil gjöf til yngstu borgaranna okkar. Sæunn Kjartansdóttir er í dag starfandi hjá Miðstöð foreldra og barna sbr. fyrstutengsl.is en teymið hennar tekur á móti fjölskyldum barna yngri en fimm ára gegn tilvísunum. Úrræðið verður smátt og smátt stærra og öflugra því mikil þörf er fyrir hendi til að styðja betur við barnafjölskyldur.Annars fór spjall þeirra Perlu og Sæunnar um víðan völl:Allt frá umræðum um fyrstu tengsl, um mörk og að halda rými fyrir tilfinningar barnanna, svefn barna, greiningar barna, nauðsyn fyrir þekkingu leikskólastarfsfólks á tengslauppeldi, forgangsröðun fjármuna í þágu góðrar umönnunar ungra barna og þá t.d. til að efla foreldrana og styðja. Þá ræða þær stuttlega svefn ungbarna og sambönd foreldranna. Mælum með þessu frábæra þætti og bjóðum Sæunni nú þegar til okkar aftur síðar.

Þrír meðlimir úr stjórn Fyrstu fimm mættu til Guðrúnar Ingu Torfadóttur að ræða um þau sjónarmið sem leiddu þau saman og liggja að baki áherslumálum hagsmunafélagsins.Þau Anna Mjöll Guðmundsdóttir, Matthías Ólafsson og Ólafur Grétar Gunnarsson eru öll í stjórn Fyrstu fimm og eru, eins og aðrir í stjórninni, blanda af fagfólki og foreldrum með reynslu af virðingarríku uppeldi. Þau hafa öll ástríðu fyrir að skapa hér á landi fjölskylduvænna samfélag og að bæta verulega stöðu Íslands þegar kemur að forgangsröðun í þágu barna, að auka virðingu fyrir og slá helgi yfir okkar yngsta og viðkvæmasta hóp og foreldra þeirra frá getnaði og þar til grunnskólaárin taka við.Við heyrum af áherslumálum félagsins um aukið val fyrir fjölskyldur t.d. hvað varðar lækkað starfshlutfall, meðgönguorlof, lengingu fæðingarorlofs og umönnunarorlof fyrir maka eftir fæðingu barns, betri aðstæður í leikskólum og mikilvægi foreldrafræðslu svo eitthvað sé nefnt. Við heyrum einnig Ólaf Grétar og Matthías lýsa mikilvægi þess að feður taki jafnan þátt í umönnun barna sinna og hver þeirra persónuleg reynsla og þroski hefur verið af því. Á heimasíðunni fyrstufimm.is geturðu kynnt þér áherslumál þeirra nákvæmar og skrifað undir áköll félagsins og á Facebook-síðu Fyrstu fimm geturðu tekið þátt í umræðum hópsins.Við mælum með þessum þætti innilega fyrir alla sem hafa áhuga á málefninu.

Sigrún Júlíusdóttir, prófessor í Félagsráðgjöf og stofnandi Tengsla meðferðarþjónustu fyrir einstaklinga, pör og fjölskyldur, var viðmælandi Kristínar Bjargar Viggósdóttur í þessum 52. þætti. Sigrún er reynslubolti á sínu sviði og hefur haft mikil áhrif á málefni barna og fjölskyldna á Íslandi síðastliðna áratugi. Hún hefur meðal annars haft áhrif á að foreldraviðtöl séu haldin í leikskólum og hvernig þeim skuli háttað, haldið námskeið fyrir stjúpforeldra, kennt mörgum háskólastúdentum, skrifað margar bækur og greinar og margt margt fleira. Ein sú bók sem Sigrún skrifaði ásamt öðrum og vildi vekja sérstaka athygli á heitir Velferð barna: Gildismat og ábyrgð samfélagsins. Þema þáttarins var áhrif annarra á uppeldi barnsins þíns: Hvernig tæklar þú misræmi í uppeldi? Þessi spurning er algeng á foreldramorgnum Meðvitaðra foreldra þar sem foreldrar lýsa áhyggjum sínum af því að fólk sem tengist barninu þeirra geti haft áhrif á það með því að beita allt öðrum aðferðum en þeir hafa tileinkað sér í uppeldinu.Þær Sigrún og Kristín Björg tóku fyrir misræmi milli foreldra barnsins, samskipti við ömmur og afa og ólíkar stefnur hjá foreldrum vina barnsins. Að lokum ræddu þær stuttlega um áhrif skólans sem og skjánotkun.

Birnu Almarsdóttur þekkja e.t.v. nokkrir glöggir hlustendur úr þáttum okkar nr. 43 og 44 um bókina sem þú vildir að foreldrar þínir hefðu lesið eftir Philippu Perry. Í þættinum fáum við að kynnast Birnu og ferðalagi hennar í gegnum krabbameinsmeðferð síðasta hálfa árið. Við heyrum hvernig RIE nýttist henni persónulega sem og með dóttur hennar og kærasta í gegnum þetta allt, hvar þurfti að gefa slaka á mörkum og reglum og þola að vera ekki sú kraftmikla unga kona sem hún alla jafna er. Samtalið er tekið upp daginn eftir að hún lauk meðferð og við getum hrifist með henni öll sem hlustum og haldið með henni áfram veginn.

Í sérstökum hátíðarþætti í tilefni þess að vera 50. þáttur hlaðvarpsins Virðingar í uppeldi fjöllum við ítarlega og af metnaði um svefnuppeldi. Gestir eru þau dr. Berglind Sveinbjörnsdóttir, dr. Erla Björnsdóttir, Ólafur Grétar Gunnarsson og Soffía Bæringsdóttir. Stjórnandi þáttarins er Guðrún Inga Torfadóttir og með henni þau Ingibjörg Þóranna Steinudóttir, Konráð Jónsson og Perla Hafþórsdóttir. Matthías Ólafsson bættist síðan við með frábæra punkta.Þátturinn skiptist í:I. hluti: Ungbarnasvefn 0:08 - Soffía Bæringsdóttir m.a. um svefnumönnun ungabarns.0:32 – Nokkur atriði sem aðstoða við svefn ungbarna; reifun, hvítt hljóð og snuð eða sog.0:42 – Svefnþjálfun ungra barna1:25 – Meðmæli með bókum og heimildum um svefnuppeldi.II. hluti: 1:27 – leikskólaaldur1:40 – Ólafur Grétar Gunnarsson um mikilvægi svefns fyrir fjölskylduna og líðan barna og almennt um svefnvenjur.1:51.– Háttatíminn og svefnrútínan 2:03 – Matthías Ólafsson um þegar barn vaknar of snemma og um breytinguna frá rimlarúmi í opið rúm. 2:13 – dr. Erla Björnsdóttir m.a. um svefnráðgjöf, svefn Íslendinga og meðvitund þeirra um svefn, svefn unglinga, svefnrútína á hennar heimili, skjánotkun og um svefnumönnun ungbarna, um hennar álit á svefnþjálfun, verkefnabók um svefn barna sem kemur út í apríl, hádegislúrar leikskólabarna.2:37 – dr. Berglind Sveinbjörnsdóttir m.a. um rannsóknir um svefn barna, um börn með þroskaraskanir, lyfjanotkun, um hvort skortur sé á úrræðum fyrir foreldra, munur á bandarísku og íslensku svefnmenningu t.d. í skynjun á hvað sé svefnvandi. Afstaða hennar til cry-it-out aðferða.III. hluti: 3:01 – Um læknisfræðileg svefnvandamál; munnöndun og kæfisvefn skv. Ingibjörgu sem starfar hjá Nox Medical.IV. hluti: 3:08 – Svefn fullorðna fólksins, hefndarsvefnfrestun og um rannsókn Þórhildar Magnúsdóttur um kostnað svefnvandamála.

Þær Hrefna Hugosdóttir og Ragnhildur Bjarkadóttir frá Auðnast spjölluðu í þessum þætti við Guðrúnu Ingu Torfadóttur. Hrefna er hjúkrunarfræðingur og Ragnhildur sálfræðingur. Báðar eru þær með framhaldsmenntun í fjölskyldumeðferð en nefna sig aðallega mæður. Saman stofnuðu þær fyrirtækið með miklar hugsjónir um að huga að öllum þáttum heilsunnar til að ná jafnvægi í einkalífi og starfi. Í spjallinu, sem fór um víðan völl með þessum tveimur snillingum, bar það helst á góma hvernig þær höndla hlutina þegar dagarnir eru erfiðir bæði gagnvart sjálfum sér og börnum sínum, hvernig foreldrar geta stuðlað að heilbrigðu sambandi sín á milli, hvernig sé að vinna saman í eigin rekstri og vera bestu vinkonur á sama tíma og vera því lítið samfélag út af fyrir sig, hvernig foreldrahlutverkið er fyrir þeim og um mikilvægi heildrænnar heilsu þegar kemur að foreldrahlutverkinu. Frábært spjall og við hlökkum til þegar Auðnast fer af stað með eigið hlaðvarp. Engin pressa samt!