Podcasts about borgarleikh

Þáttur dagsins er flétta heimspekilegra hugmynda, tónlistar og dans. Við heyrum djúphugsaða hugleiðingu úr brunni Freyju Þórsdóttur, sem í dag veltir fyrir sér samspili ljóss og skugga og gildi þess að horfast í augu við myrkrið. Í beinu framhaldi heyrum við brot úr viðtali við Pál Skúlason heitinn, þar sem hann veltir fyrir sér hlutverki heimspekingsins í samfélaginu, en nýverið stóð Háskóli íslands að málþingi Páli til heiðurs. Í síðari hluta þáttar lítur tónskáldið og píanóleikarinn Kári Egilsson við í hljóðstofu, en hann hefur vakið mikla athygli síðustu misseri fyrir tónlist sína, bæði á sviði jazz og popptónlistar, og vinnur um þessar mundir að sínum fjórðu og fimmtu plötum, aðeins 23 ára gamall. Við hugum líka að Grímuverðlaununum, sem veitt voru við hátíðlega athöfn í Borgarleikhúsinu í gær. Hringir Orfeusar og annað slúður, sýning Ernu Ómarsdóttur og Íslenska dansflokksins, var þar valin sýning ársins. En fyrst gröfum við upp 65 ára hljóðritanir Göggu Lund, og heyrum brot úr þætti Sigrúnar Björnsdóttur, Söngkonan á svarta kjólnum, frá árinu 1997.

Við heyrðum í dag í Sæunni Vigdísi Sigvaldadóttur, þroskaþjálfa á Egilsstöðum og býflugnabónda í Hallormsstaðaskógi. Sæunn er stödd í Seattle í Bandaríkjunum þar sem hún ætlar að læra tæknifrjóvgun býflugnadrottninga. Áætlunin er að gera Ísland sjálfbært í býflugnarækt til þess að draga úr innflutningi á býflugum, sem reynist sífellt erfiðara sökum býsjúkdóma. Við fengum Sæunni í dag til að segja okkur meðal annars frá því hvernig það kom til að hún fór út í býflugnarækt, hvað þarf til þess að fara út í ræktun og hvernig Ísland hentar fyrir býflugnarækt. Hvað tekur við að loknu kvikmyndanámi hérlendis og hvaða tækifæri bíða ungs kvikmyndagerðarfólks? Vigdís Howser Harðardóttir og Alvin Hugi Ragnarsson voru í fyrsta árgangi nýrrar kvikmyndadeildar við Listaháskóla Íslands og útskrifast um miðjan júní, en þau sögðu okkur frá lokaverkefnum sínum ásamt því að ræða kvikmyndasenuna hér á landi og hvernig þau ætla að setja mark sitt á hana. Í framhaldi af því ræddum við stöðu sviðslista á Íslandi og hverjar áskoranir og hlutverk þeirra eru við Friðrik Friðriksson, framkvæmdastjóra Sviðslistamiðstöðvar Íslands, en á föstudaginn fór fram Bransadagur Sviðslistanna í Borgarleikhúsinu þar sem staðan var rædd og þátttakendur deildu hugmyndum og sýn sinni á framtíð sviðslista. Tónlist í þættinum í dag: Býflugan / Geirfuglarnir (Þorkell Heiðarsson) The Birds And The Bees / Jewel Akens (Herbert Newman) Sumarvísa / Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir og Vigdís Hafliðadóttir (Mats Paulson, texti Iðunn Steinsdóttir) Heitt toddý / Ellen Kristjánsdóttir (H. Hendler & R. Flanagan, texti Friðrik Erlingsson) UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Emmsjé Gauti á Þjóðhátíð 2025, Katrín Halldóra og Björgvin Franz spjalla um Þetta er Laddi sýninguna í Borgarleikhúsinu. Ásgeir Kolbeins og Camilla Rut fara yfir fréttir vikunnar. Þetta og miklu meira til!

Egill Ploder og Arnar Þór standa vaktina í dag. Rafmagnsleysið á Spáni fyrsti liður í falli siðmenningar? Hildur Vala og Mikael Kaaber, aðalhlutverkin í uppsetningu Borgarleikhússins á Moulin Rouge í spjalli og spurningakeppni! Mjúku spurningarnar á sínum stað og miklu meira til.

Bítið á Bylgjunni með Heimi, Lilju og Ómari   Gísli Ragnar Guðmundsson, sérfræðingur í gervigreind hjá KPMG, ræddi við okkur um CoPilot frá Microsoft. Grímur Grímsson, þingmaður Viðreisnar, ræddi við okkur um hættulega einstaklinga sem fá að ganga lausir.   Gísli Tryggvason, lögmaður ræddi við okkur vítt og breitt um erfðarétt. Daniel Willemoes Olsen ræddi við okkur um sína vegferð en hann léttist um 108 kíló á fjórum árum.   Brynhildur Guðjónsdóttir, fyrrverandi Borgarleikhússtjóri, ræddi við okkur um lyklaskipti og söngleikinn Moulin Rouge.   Kvennakórinn Katla kom í heimsókn og tók lagið.

Anna María Tómasdóttir leikstjóri vill hafa húmor í leikhúsi. Það er ekki nauðsynlegt að vera í hláturskasti allan tímann, en það verður að vera eitthvað fyndið. Hún vill sjá fleiri íslensk leikrit, því þau eru það besta, og henni þætti einnig sniðugt ef Þjóðleikhúsið og Borgarleikhúsið myndu stilla saman strengi sína. En fyrst og fremst vantar hér leiksvið. LucasJoshua er 17 ára gamall raftónlistarmaður. Hann hlaut verðlaunin Rafheili Músíktilrauna í ár. Þórður Ingi Jónsson sló á þráðinn til hans. Salóme Katrín Magnúsdóttir er í bíl á leiðinni vestur og í dag kom út lagið hennar Always and forever. Una Schram spjallar við Salóme um Aldrei fór ég suður, sem fer fram um páskana á Ísafirði.

Við fáum tvo menn sem hafa ólíkar skoðanir á rafmyntum og bitcoin í tilefni af nýs fyrirkomulags sem Trump lagði til í upphafi mars-mánaðar, U.S. crypto reserve, eða Rafmyntasjóður Bandaríkjanna. Við ræddum við Eirík Inga Magnússon og Gylfa Magnússon, prófessor, í 6. þætti af Konungssinnar í Kísildal, og nú flyjtjum við lengri brot úr þeim samtölum. Una María Magnúsdóttir, grafískur hönnuður, flakkar um HönnunarMars. Guðný Hrund Sigurðardóttir, búningahönnuður, kafaði djúpt ofan í heim Ladda, við gerð búninganna í verkinu Þetta er Laddi, sem er í sýningu í Borgarleikhúsinu.

Við lítum inn á Hlöðuloftið á Korpúlfsstöðum. Þar opnaði um helgina ný sýning á vegum Félags íslenskra myndlistarmanna. Sýningin ber titilinn Hinn mildi vefur kynslóðanna, og er fyrsta sýningarverkefni FÍM um nokkurt skeið. Birta Guðjónsdóttir sér þar um sýningarstjórn. Við ræðum við hana í þætti dagsins. Nína Hjálmarsdóttir rýnir í leikritið Fjallabak sem byggir á smásögu Annie Proulx og kvikmynd Ang Lee, Brokeback mountain, en Valur Freyr Einarsson leikstýrir leiksýningunni sem frumsýnd var fyrir rúmri viku í Borgarleikhúsinu. Við grípum einnig niður í útvarpsþætti sem Magnús Þór Jónsson, Megas, vann fyrir ríkisútvarpið hér á árum áður en hann fagnar í dag 80 ára afmæli.

Ólafur og Vala Kristín, tala um Ladda, en þau eru höfundar verksins sem sýnt er í Borgarleikhúsinu.

Við fáum leikstjórann Egil Heiðar Anton Pálsson í samtal um leikhúsið, í seríuna um framtíð sviðslista. Tilkynnt var um það á dögunum að Egill Heiðar hefði verið ráðinn Borgarleikhússtjóri. Hann tekur við starfinu í lok mánaðar. En hvers vegna gerir hann leikhús? Og hvað þarf að vera til staðar í samfélaginu til að listalífið blómstri? Katrín Helga Ólafsdóttir flytur okkur pistil um myndina Animality eftir listamanninn Ai Wei Wei, sem hún sá á CPH:DOX, alþjóðlegri heimildamyndahátíð í Kaupmannahöfn.

Goðsagan um Orfeus hefur fylgt okkur frá því að tímatalið hófst og óteljandi lístamenn nýtt hana sem efnivið. Og nú gefst okkur tækifæri til að sjá glænýja útgáfu Ernu Ómarsdóttur og Íslenska dansflokksins. Í verkinu Hringir Orfeusar og annað slúður er gerð tilraun til þess að túlka þessa söguna á nýjan leik, en verkið byggir á uppfærslu sem Erna samdi ásamt Gabríelu Friðriksdóttur og Bjarna Jónssyni fyrir Borgarleikhúsið í Freiburg árið 2022. Við ræðum við Ernu í þætti dagsins. Við heyrum einnig rýni Kötlu Ársælsdóttur í einleikinn Kafteinn Frábær eftir Alistar McDowall og Gauti Kristmannson rýnir í Billy Budd eftir Hermann Melville, sem kom nýverið út í íslenskri þýðingu Baldurs Gunnarssonar.

Innkaupapokinn eftir leikhópinn Kriðpleir og Elísabetu Jökulsdóttur, sem nú er í sýningu í Borgarleikhúsinu, byggir á 30 ára gömlu verki Elísabetar, Mundu töfrana. Verkið hefur fylgt Elísabetu í meira en þrjá áratugi og líka skotið rótum í öðrum verkum hennar. Hún reyndi að koma verkinu á fjalirnar en fékk oftast þau svör að það væri of ljóðrænt og vantaði allan strúktúr. En nú hefur leikhópnum Kriðpleir tekist að móta um það strúktúr og afraksturinn er Innkaupapokinn. Við ræðum við tvo meðlimi Kriðpleirs í þætti dagsins, þau Ragnar Ísleif Bragason og Ragnheiði Maísól Sturludóttur. Við fáum líka til okkar í hljóðstofu þjóðfræðinginn Dagrúnu Ósk Jónsdóttur, sem hefur rannsakað birtingarmyndir kynbundins ofbeldis í íslenskum þjóðsögum og Birnir Jón Sigurðsson flytur sinn þriðja pistil sinn í örvæntingarpistlaröðinni Hvað varð um gæskuna? Pistill dagsins er tileinkaður stjórn, glundroða og mönnum sem reyna bókstaflega að sigrast á dauðanum. Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Fyrir ofan Nuuk stendur stytta af trúboðanum Hanse Egede, en koma hans til Vestur-Grænlands árið 1721 markar upphaf nýlendutímans í sögu landsins. Styttan hefur margsinnis verið skemmd, hausinn jafnvel fengið að fjúka og á hana krotað; DECOLONIZE. Við skoðum samvirkni grænlensku sjálfstæðisbaráttunnar og tónlistarsögu landsins í þætti dagsins. Nína Hjálmarsdóttir rýnir líka í leiksýninguna Þetta er Laddi, sem frumsýnd var í Borgarleikhúsinu um liðna helgi, og Halla leitar að meðmælum fyrir menningarefni hjá starfsfólki verslana í Kringlunni. Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Síðastliðinn föstudag opnaði ný sýning í Gallerí Úthverfu á Ísafirði. Þetta er samsýning fjögurra listamanna, þeirra Önnu Hrundar Másdóttur, Eyglóar Harðardóttur, Ingibjargar Sigurjónsdóttur og Katrínar Agnesar Klar. Sýningin kallast í Í lit, sýningarstjóri er Ingólfur Arnarsson, en hann var einmitt fyrsti listamaðurinn til að sýna í Úthverfu, sem áður hét Slunkaríki, fyrir akkúrat 40 árum síðan. Við hringjum á Ísafjörð og ræðum við Elísabetu Gunnarsdóttir, sem rekur Úthverfu ásamt fleirum. Við grúskum auk þess í safni Ríkisútvarpsins eftir áhugaverðum sögum af Sóloni Guðmundssyni og Katla Ársælsdóttir rýnir í Innkaupapokann í uppsetningu Kriðpleirs í Borgarleikhúsinu.

Hættumat Veðurstofu Íslands vegna jarðhræringanna á Reykjanesskaga helst óbreytt. Töluverðar líkur eru á eldgosi og kvika í kvikuhólfinu undir Svartsengi á Reykjanesskaga er komin að neðri þolmörkum og því gæti gosið á Sundhnúksgígaröðinni í þessari eða næstu viku. Kvikan sem hefur safnast fyrir í kvikuhólfinu undir Svartsengi síðan síðasta eldgosi lauk er örlítið meiri en kvikan sem fór út þá. Þorvaldur Þórðarson prófessor í eldfjalla- og bergfræði kom í þáttinn og spáði í stöðuna og nýjustu tölur. Hinsegin fólk býr almennt við verri heilsu og líðan en þau sem eru ekki hinsegin og það þarf að bregðast við því. Þetta sýna niðurstöður rannsóknarinnar Heilsa og líðan hinsegin fólks sem er hluti af aðgerðaráætlun lýðheilsustefnu Reykjavíkur. Sérstaklega var skoðuð reynsla af ofbeldi, áfengis- og vímuefnaneyslu og geðheilsu. Þórhildur Elínardóttir Magnúsdóttir, sérfræðingur í málefnum hinsegin fólks og Harpa Þorsteinsdóttir, verkefnastjóri lýðheilsumála á skrifstofu borgarstjóra og borgarritara, komu í þáttinn og sögðu okkur frá niðurstöðum rannsóknarinnar og hvernig þær verða nýttar. Svo í lok þáttar fræddumst við um street dans, eða götudans, og Dance Battle, eða dansslag, sem er eins konar hólmganga í dansi þar sem dansarar sýna færni sína til að skáka andstæðingi sínum. Það mátti til dæmis sjá slíka keppni á síðustu Ólympíuleikum þar sem keppt var í breikdansi. Í gær mættust dansarar úr Íslenska dansflokknum og Ice Crew í Borgarleikhúsinu og var áhorfendum meðal annars boðið að taka þátt. Erna Gunnarsdóttir, dansari hjá dansflokknum, og Mikael Christopher Grétarsson, úr danshópnum Ice Crew, komu í þáttinn og sögðu okkur hvernig fór í gær og frá nýrri sýningu dansflokksins þar sem dansarar úr flokknum mæta street dönsurum í verki eftir íranska danshöfundinn Hooman Sharifi. Tónlist í þættinum í dag: Clementine / Hraun (Svavar Knútur Kristinsson) Until I Met You / Manhattan Transfer (Freddie Green & Don Wolf) Everything is beautiful / Ray Stevens (Ray Stevens) Í góðu skapi / Sniglabandið (Pálmi J. Sigurhjartarson, Þorsteinn Marel Júlíusson og Björgvin Ploder) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Þriðjudagur 11. febrúar Stjórnmálaátök, karlmennska, íslenskan, réttindi fatlaðra, píanókeppni og Marmarabörn Við ræðum um stjórnmálaátökin á þinginu og í borgarstjórn, Ágúst Bjarni Garðarsson, fráfarandi þingmaður, Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir, prófessor, Guðmundur Andri Thorsson, rithöfundur og Gunnar Smári Egilsson, blaðamaður spjalla við Sigurjón Magnús. María Lilja veltir fyrir sér karlmensku á krossgötum og fær til sín turnana tvo Frosta Logason, fjölmiðlamann og Þorstein V. Einarsson, kynjafræðing sem hafa tekist á í gegnum árin og þau leita af samnefnara til að bæta megi líðan karla í samfélaginu og mögulega spyrna gegn ofbeldi. Við ræðum um ögrandi áskorun varðandi innflytjendur á Íslandi: Tölum fokking íslensku. Ólafur Guðsteinn Kristjánsson, almannakennari og aðjúnkt í HÍ kemur frá Ísafirði og segir okkur frá afstöðu sinni til íslensku sem annars máls, ræðir hugtakið almannakennari og mikilvægi samfélagslegrar þátttöku í máltileinkun í spjalli við Oddnýju Eir. Brandur Bryndísarson Karlsson lamaðist fyrir neðan háls fyrir rúmum tíu árum síðan. Hann er í dag mikill baráttumaður fyrir réttindum fatlaðra milli þess sem hann sinnir myndlistinni og ferðast en hann er nýkominn heim eftir að hafa ferðast um Nepal öðru sinni. Brandur ræðir takmarkanir vegna fötlunar, myndlistina og ferðalög við Maríu Lilju. EPTA-píanókeppninni sem átti að halda í næsta mánuði í Salnum í Kópavogi hefur verið frestað með skömmum fyrirvara vegna peningaskorts og hringlandaháttar stjórnvalda. Þrír píanókennarar sem allir tengjast keppninni, Ólöf Jónsdóttir, Kristinn Örn Kristinsson og Birna Hallgrímsdóttir ræða málin við Björn Þorláksson. Marmarabörnin Sig¬urð-ur Ar¬ent Jóns¬son og Saga Kjerúlf Sigurðardóttir ræða við Gunnar Smára um sýninguna Árið án sumars, dans-tilraunaleikhús á stóra sviði Borgarleikhússins.

Í dag flytur tónlistarkonana Jelena Ciric sinn annan pistil um tónlistarmenn sem gáfu aðeins út eina hljómplötu á ferlinum en sem höfðu samt sem áður mikil áhrif á söguna. Pistill dagsins fjallar um þau Jeff Buckley og Sophie, en bæði létust langt fyrir aldur fram. Stjarna beggja skín enn skært, og stjarna Buckley sérstaklega síðustu daga því nýverið var frumsýnt heimildamynd um hann á Sundance kvikmyndahátíðinni sem hefur hlotið lofsamlega dóma. Trausti Ólafsson verður einnig með okkur í dag, að þessu sinni rýnir hann í uppfærslu Kammeróperunnar á Brúðkaupi Fígarós í Borgarleikhúsinu. Og við fjöllum einnig um leiksýningu sem hlýtur að vera ein sú langlífasta og víðförulasta sem íslenska sviðið hefur getið af sér. Leiksýningin Lífið, sem leikhúsið 10 fingur setti upp árið 2014 dansar á mörkum leikhúss og myndlistar þar sem leikararnir Sveinn Ólafur Gunnarsson og Sólveig Guðmundsdóttir standa á sviðinu í mold og drullumalla Lífið fyrir áhorfendur. Leiksýningin hlaut tvenn grímuverðlaun árið 2015 sem barnasýning ársins og sproti ársins. Þó að það séu rúm tíu ár frá frumsýningu leiksýningarinnar þá lifir hún enn góðu lífi og hefur verið sýnd víða um heiminn. Við setjumst niður með þeim Sveini og Sólveigu og heyrum af þessu óvenjulega ferðalagi. Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Miðvikudagur 5. febrúar Spilling, vítissódi, vextir, leiklist, reynsluboltar og neytendamál Breki Karlsson, formaður Neytendasamtakanna, kemur og bregst við stýrivaxtalækkun Seðlabankans. Er til góðs að ný ríkisstjórn leggi fram nýtt búvörufrumvarp? Breki svarar því. Sigurjón Magnús Egilsson fær landslið reynslubolta til að ræða ýmis mál. Þau Jakob Frímann Magnússon, Erna Indriðadóttir, fyrrum fréttakona og Einar Kárason rithöfundur láta gamminn geysa – ekki missa af því. Einnig verður áhugaverð menningarumfjöllun í þættinum. Gunnar Smári ræðir við Björk Jakobsdóttur leikstjóra, Óla Gunnar Gunnarsson leikara og handritshöfund og Vigdísi Höllu Birgisdóttur leikkonu. Leikverkið Tóm hamingja verður til umfjöllunar, leikrit sem Gaflaraleikhúsið hefur sett upp í Borgarleikhúsinu. Þorvaldur Logason heimspekingur og rithöfundur og Hallfríður Þórarinsdóttir doktor í menningarmannfræði koma og ræða hvaða áhrif geta orðið af umfjöllun um spillingu á þessu litla og skrýtna skeri okkar. Þorvaldur er höfundur Eimreiðarelítunnar, sem vakið hefur mikla athygli. Við endum Rauða borðið á áhugaverðu deilumáli í Hvalfirði. Þar á að setja mikið magn af vítissóda í sjóinn innan skamms og sýnist sitt hverjum um ágæti þess. Haraldur Eiríksson sem hefur hagsmuna að gæta kemur og ræðir við okkur.

Við hefjum þáttinn á því að hringja í nýbakaðan Grammy-verðlaunahafa, Víking Heiðar Ólafsson. Þær Kristín Sveinsdóttir söngkona og Þórunn Guðmundsdóttir verða einnig gestir okkar í dag. Kristín syngur í Hliðarspori, nýrri óperu Þórunnar sem fruflutt verður á fimmtudag, og í Brúðkaupi Fígarós, sem Kammeróperan sýnir nú í Borgarleikhúsinu. Báðar óperurnar, og reyndar Rakarinn í Sevilla sem Óður sýnir í Sjálfstæðishúsinu, eru byggðar á leikritum sama leikskálds og fjalla að miklu leyti um sömu persónurnar, en þó á ólíkum tímum. Við ræðum þessa óperuveislu í þætti dagsins. Soffía Auður Birgisdóttir rýnir í Strá fyrir straumi, bók Erlu Huldar Halldórsdóttur um ævi Sigríðar Pálsdóttur. Trausti Ólafsson rýnir í Árið án sumars, sem Marmarabörnin frumsýndu í Borgarleikhúsinu um helgina.

Húsnæði Árnastofnunnar í Árnagarði hefur verið táknmynd eða hulstur utan um efnismenningu handritasafns Árna Magnússonar í rúm 50 ár. Nú hefur stofnunin verið flutt yfir Suðurgötuna og í Eddu en um liðna helgi stóð hópur listamanna, fræðimanna, hönnuða og arkitekta að sýningu í yfirgefnu húsnæði Árnastofnunnar sem þau kölluðu Innviði. Um sýningarstjórn sáu þeir Marteinn Sindri Jónsson og Unnar Örn Auðarson. Við ræðum við Martein Sindra og fleiri þátttakendur í þætti dagsins. Hópur ungskálda bíður af sér óvenjulegan sumarstorm í sveitasetri við Genfarvatn. Þau drepa tímann með ýmsum óhugnaði en þetta kvöld er eitthvað annað og meira sem ásækir þau en bara skáldskapur. Þannig hefst lýsingin á nýjasta leikverki leikhópsins Marmarabarna, sem kallast Árið án sumars. Við lítum inn í Borgarleikhúsið og kynnum okkur verkið. Og Gréta Sigríður Einarsdóttir rýnir í Ferðalok eftir Arnald Indriðason.

Við lítum inn á eina elstu krá bæjarins, Ölver sportbar, en þar stendur tónskáldið og sviðslistakonan Eygló Höskuldsdóttir Viborg fyrir viðburðum í vikunni í nafni hliðarsjálfsins Alter-Eyglóar. Í tilraun til þess að snúa á alræði streymisveitanna og finna leið til að lifa á tónlistinni ákvað Eygló, sem stundaði framhaldsnám í tónsmíðum í Berklee og NYU, að skella í nokkur poppkennd karókílög. Á Ölveri gefst gestum viðburðarins kostur á að spreyta sig á þessum glænýju karókílögum og fylgja Alter Eygló inn í hugleiðingar um neyslu á tónlist og vinnuna sem liggur að baki. Leikverkið Ungfrú Ísland var frumsýnt í Borgarleikhúsinu þann 17.janúar síðastliðinn. Verkið er byggt á samnefndri skáldsögu Auðar Övu Ólafsdóttur en það eru þau Gréta Kristín Ómarsdóttir og Bjarni Jónsson sem unnu leikgerðina, og Gréta Kristín leikstýrir jafnframt verkinu. Við heyrum hvað einum af leikhúsrýnum þáttarins fannst um þessa leikgerð, en að þessu sinni er það Katla Ársælsdóttir sem rýnir. En við byrjum þáttinn á því að kynna okkur splunkunýja þýðingu á verki sem kom fyrst út í Austurríki árið 1984. Skógarhögg-geðshræring, eftir Thomas Bernhard, olli mikilli ólgu í menningarlífi Vínarborgar þegar hún kom út og var fjarlægð úr bókabúðum vegna átaka um ærumeiðingar. Bókina þýddi Hjálmar Sveinsson, sem segir bókina eiga einstaklega vel við okkar tíma. Tíma sem einkennist af leit okkar, hér í velmegunarþjóðfélögunum, að sannleika, með ýmsum leiðum, því það sé einhver kjarni sem við söknum úr lífinu. Þrá í sannleika, en einnig fegurð, sé að hans mati kjarni bókarinnar. Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Miðvikudagur 22. janúar Kveikja, Reynsluboltar, Óöld, Heimsendakvíði og Ungfrú Ísland Í tilefni af opnu húsi fyrir feminista og kvennréttindakonur og í upphafi kvennaárs koma fjórar konur, sem líka eru frummælendur á viðburðinum Kveikja, til spjalls um stöðu baráttunnar og helstu baráttumál. Sara Stef Hildar, Guðný S. Bjarnadóttir, Ólöf Tara Harðardóttir og María Hjálmtýsdóttir. Mjöll Matthíasardóttir formaður Félags grunnskólakennara segir að ofbeldismál innan grunnskólanna sem verði opinber séu aðeins toppurinn á ísjakanum. Reynsluboltarnir taka við í spjalli við Sigurjón Magnús, gestir hans eru þau Viðar Eggertsson, Lísa Pálsdóttir, Hallfríður Þórarinsdóttir og Bjarki Bjarnason. Þau tala um það sem helst brennur á okkur. Sæunn kjartansdóttir, sálgreinir og rithöfundur ræðir um heimsendakvíða, hlýnun jarðar, og gáfaða dýrið sem þarf að hlusta á og ræða við til að komast út úr svart-hvítri heimsmynd og líðan. Við ræðum síðan um Ungfrú Ísland í Borgarleikhúsinu við aðstandendur, um erindi verksins við samfélagið, söguna og okkur sjálf. Auður Ava Ólafsdóttir höfundur, Gréta Kristín Ómarsdóttir leikstjóri, og leikararnir Fannar Arnarsson og Íris Tanja Flygenring koma að Rauða borðinu.

Annað kvöld verður frumsýnd í Borgarleikhúsinu ný leikgerð upp úr skáldsögu Auðar Övu Ólafsdóttur, Ungfrú Ísland. Sagan hverfist um fjóra einstaklinga í Reykjavík árið 1963 sem allir hafa sína drauma en misjöfn tækifæri til að láta þá rætast. Þetta eru tímar samfélagslegra jarðhræringa og handan við hornið eru baráttur og byltingar. Við ræðum við leikstjórann Grétu Kristínu Ómarsdóttur í þætti dagsins. Um liðna helgi bárust okkur fréttir af því að yfir 100.000 nótnahandrit Schoenbergs hefðu glatast í yfirstandandi eldsvoða í Los Angeles. Mörgum var brugðið við fréttirnar, og eins við myndum sem fóru um samfélagsmiðla þar sem Hollywood skiltið fræga stóð í ljósum logum. Við kynnum okkur málin frekar í síðari hluta þáttar. Og við heyrum í Helen Cova en ljóði eftir hana var skotið til tunglsins í gær.

Birnir Jón Sigurðsson, sviðslistamaður og rithöfundur, segist ekki hafa átt sterkar fyrirmyndir á unga aldri. En hann dáist almennt að listafólki sem er áhugasamt, jákvætt, spennt og drífandi. Honum líður best í óvissunni, þegar það er ekkert handrit, og planar aldrei langt fram í tímann. Kannski þess vegna er hann svo hrifinn af samsköpun í leikhúsinu. Birnir hefur gefið út bækurnar Strá og Fuglabjargið og meðal annars sett á svið verkin Kartöflur, Fuglabjargið, Sund og Sýslumann dauðans, en það síðasta var afrakstur vinnu hans sem leikskáld Borgarleikhússins. Birnir hlaut hvatningarverðlaun Rithöfundasjóðs Ríkisútvarpsins í síðustu viku og hann er gestur Víðsjár í svipmynd dagsins. Við ræðum meðal annars innblástur og útblástur, umhverfismál og hlutverk listamannsins, samhljóm í listinni og töfra samsköpunar.

Leikararnir Íris Tanja Flygenring og Fannar Arnarsson komu í þáttinn í dag, en þau leika bæði í sýningunni Ungfrú Ísland, sem unnin er upp úr samnefndri verðlaunaskáldsögu Auðar Övu Ólafsdóttur, sem frumsýnd verður í næstu viku í Borgarleikhúsinu. Sagan er um Heklu, unga konu á Íslandi og þann veruleika sem hún bjó við um miðbik síðustu aldar, þar sem það að verða rithöfundur og vera til á eigin forsendum virtist utan seilingar fyrir fyrir unga konu. Áhrif snjalltækja og samfélagsmiðla á líf okkar eru gríðarleg og ekki síst á ungu kynslóðirnar. Afleiðingar þessa geta verið alvarlegar, ekki síst þegar kemur að börnum og unglingum, ef aðgengið er óheft. Daðey Albertsdóttir, sálfræðingur á Geðheilsumiðstöð barna HH og Domus Mentis Geiðheilsustöð, fór yfir stöðuna með okkur í dag. Af hverju foreldrar ungra barna ættu að fresta því að gefa þeim snjallsíma. Góð ráð til þeirra sem vilja gefa börnum sínum snjallsíma um hvernig sé best að standa að því og svo góð ráð til foreldra barna sem eiga nú þegar snjallsíma og eru hugsi yfir notkun barna sinna á tækjunum. Daðey skrifaði greinina ásamt Silju Björk Egilsdóttur og Skúla Braga Geirdal. Tónlist í þættinum: Stingum af / Bjartey Sveinsdóttir og Guðný Gígja Skjaldardóttir (Örn Elías Guðmundsson) Vegbúinn / Elín Ey og hljómsveit úr Óskalög þjóðarinnar (Kristján Kristjánsson - KK) Þannig týnist tíminn / Páll Rósinkranz (Bjartmar Guðlaugsson) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við hefjum þáttinn á því að fara í kirkju. Augljós kallast sýning sem opnaði þann 8.desember í Neskirkju og stendur yfir fram til 20.janúar. Þar sýnir Þórdís Erla Zoega ljósaverk sem sækja innblástur í kirkjuglugga og vinnur með sjónrænar skynvillur sem hvetja áhorfandann til að líta inn á við. Við kynnum okkur einnig nýtt verk, Mörsugur, óperu fyrir rödd með rafhljóðum og myndbandsverki, byggða á ljóðsögu eftir Ragnheiði Erlu Björnsdóttur. Mörsugur varð til í samsköpunarferli Ásbjargar Jónsdóttur tónskálds, Heiðu Árnadóttur söngkonu og Ragnheiðar Erlu Björnsdóttur ljóðskálds og tónskálds og nú fyrir helgi kom út bókverk með ljóðsögunni, ásamt grafískum útfærslum og stillum úr myndverki sem Ásdís Birna Gylfadóttir vann við Mörsug. Þær Heiða og Ásbjörg koma til okkar í hljóðstofu og segja okkur nánar af verkefninu. Trausti Ólafsson rýnir í Kött á heitu blikkþaki sem frumsýnt var í Borgarleikhúsinu þann 28.desember.

Andrés Magnússon og Stefán Einar Stefánsson taka stöðuna í upphafi nýs árs. Við ræðum vel heppnaða Áramótasprengju Þjóðmála sem haldin var í Borgarleikhúsinu, förum yfir nýliðið ár og þá atburðarrás sem hófst strax í upphafi ársins og leiddi af sér tvennar kosningar, hvernig ný ríkisstjórn fer af stað, val á aðstoðarmönnum, áskoranirnar á nýju ári, mögulegt uppgjör í Sjálfstæðisflokknum, stöðu alþjóðamála og margt fleira.

Hörður Ægisson og Stefán Einar Stefánsson fara yfir stöðuna á markaði, yfirstandandi stjórnarmyndunarviðræður, hvort að staða ríkissjóðs sé í raun verri en áður var haldið, mikla hækkun á gengi Amaroq MInerals, erlendar fjárfestingar á Íslandi og margt fleira. Í þættinum eru jafnframt flutt tíðindi um Áramótasprengju Þjóðmála, þar sem árið verður gert upp í Borgarleikhúsinu mánudaginn 30. desember nk. Miðasala á viðburðinn hefst strax eftir helgi.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Þorleifur Örn Arnarsson leikstjóri. Eftir að hann útskrifaðist úr leikstjóranámi frá einum virtasta leiklistarháskóla Evrópu hefur hann sett upp fjölda leiksýninga og ópera hér á landi, víða í Þýskalandi og í fleiri löndum. Hann var um hríð yfirmaður leiklistarmála hjá hinu fræga Volksbühne í Berlín. Hann hefur hlotið þýsku leiklistarverðlaunin fyrir leikstjórn og Grímuverðlaunin hér á landi fyrir leikstjórn. Hann hefur leikstýrt hverri stórsýningunni á fætur annarri og hans nýjasta sýning er Köttur á heitu blikkþaki eftir Tennessee Williams sem verður frumsýnd í Borgarleikhúsinu 28.desember. Við spjölluðum við Þorleif Örn um lífið, tilveruna, leikhúsið, leikstjórnina, fórum til Þýskalands, Sviss og víðar í þættinum. Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var á sínum stað og í dag kom hún með matreiðslubók að heiman sem er Jólamatreiðslubók Nigellu Lawson. Í byrjun ræddum við líka aðeins matreiðslubók sem gefin var út af Íslandsbanka á sínum tíma. Tónlistin í þættinum Jólin koma / GDRN og Magnús Jóhann (Eiríkur Guðmundsson) Everything in Its Right Place / Radiohead (Colin Greenwood, Ed O'Brien, Jonny Greenwood, Philip Selway & Thom Yorke) Life on Mars / David Bowie (David Bowie) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG HELGA ARNARDÓTTIR

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn og leikstjórinn Hilmir Snær Guðnason. Hann hefur auðvitað leikið fjölda hlutverka á sviði, í sjónvarpi og kvikmyndum og hann byrjaði að leikstýra í leikhúsum ungur að aldri. Við fórum með honum aftur í tímann á æskuslóðirnar í miðbænum og vesturbænum. Við röktum ættir hans í báða ættliði til Vestfjarða og fórum svo með honum á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag og að lokum sagði hann okkur frá leikritinu Óskaland sem hann var að leikstýra á stóra sviði Borgarleikhússins. Það var færeyskt matarspjall í þættinum í dag, Sigurlaug Margrét kom með færeyska matreiðslubók, en hún smakkaði í fyrsta skipti færeyskar grindarbollur í síðustu viku sem vöktu áhuga hennar á færeyskri matargerð. Hún er að ýmsu leyti lík þeirri íslensku en líka að ýmsu leyti ólík. Tónlist í þættinum Óskaland / Moses Hightower (Moses Hightower, texti Andri Ólafsson og Steingrímur Karl Teague) Budapest / George Ezra (Joel Pott & George Ezra Barnett) Texas Hold'em / Beyoncé (Atia "Ink" Boggs, Beyoncé, Brian Bates, Elizabeth Lowell Boland, Megan Bülow, Nate Ferraro & Raphael Saadiq) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Hvað væri lífið án listar, spyr Elín Sigríður María Ólafsdóttir, í samtali við Víðsjá í Hafnarborg. Elín er listamaður Listar án landamær í ár og við hittum hana á sýningu hennar Við sjáum það sem við viljum sjá. Einleikurinn Orð gegn orði hefur verið á fjölunum í tæpt ár og komið að leiðarlokum. Við hittum þær Þóru Karítas Árnadóttur leikstjóra og Ebbu Katrínu Finnsdóttur leikkonu og forvitnumst um ferlið og hvernig áhrif sýning hefur haft á þær. Katla Ársælsdóttir rýnir í verkið Tóma hamingju sem frumsýnt var í Borgarleikhúsinu um helgina og Gauti Kristmannsson rýnir í bókina Þessir djöfulsins karlar eftir Andrev Walden, í þýðingu Þórdísar Gísladóttur.

Á laugardaginn næsta í Hörpu munu sellóleikarinn Yo-Yo Ma, í samstarfi við Sinfóníuhljómsveit Íslands, Marvöðu og fjölda annarra listamanna, flytja listgjörningi í anda helgiblóts. Sellóleikarinn heimsfrægi átti frumkvæði að verkinu, sem kemur úr hugsmiðju leikstjórans Arnbjargar Maríu Danielsen og tónskáldsins Viktors Orra Árnasonar. Við ræðum við þau Arnbjörgu og Viktor Orra í þætti dagsins. Við kynnum okkur einnig myndlistaverk eftir Ólafa Svein Gíslason sem sýnt er um þessar mundir í félagsheimilinu Félagslundi í Flóahreppi. Verkið kallast Undirliggjandi minni og er leikið kvikmyndaverk sem byggist á æskuminningum þriggja einstaklinga sem ólust upp í Flóahreppi. Verkið er, líkt og myndlist Ólafs í gegnum tíðina, tilraun til að þenja mörk listarinnar og færa listina nær lífinu sjálfu. Og Trausti Ólafsson rýnir í Óskaland eftir Bess Wohl sem frumsýnt var um liðna helgi í Borgarleikhúsinu.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Pálmi Gestsson, nýorðinn 67 ára. Hann þarf auðvitað vart að kynna eftir öll árin í Spaugstofunni, ótal hlutverk á fjölum leikhúsanna, í kvikmyndum og sjónvarpsþáttum. Nú síðast leikur hann í nýju leikriti, Sýslumaður dauðans í Borgarleikhúsinu, þar sem hann leikur föður sem deyr og sonur hans þarf að leysa þrjár þrautir til að heimta föður sinn aftur af biðstofu sýslumanns dauðans. En við fórum auðvitað með Pálma aftur í tímann á æskuslóðirnar fyrir vestan, í Bolungarvík, en þegar hann fór suður til Reykjavíkur í leiklistarnám um tvítugt þá var það aðeins í annað skiptiði sem hann var að koma til höfuðborgarinnar. Í skemmtilegu spjalli fórum við með Pálma á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag þar sem til dæmis hæfileikar hans í eftirhermum fengu talsvert pláss.. Svo var það matarspjallið með Sigurlaugu Margréti. Nú var komið að Gunnari að koma með matreiðslubók og deila því sem í henni er með hlustendum. Þessi bók sem hann kom með er engin smá smíði, Stóra matarbókin, sem er er líklega hátt í tíu kíló að þyngd, full af ljósmyndum, uppskriftum og fróðleik. Tónlist í þættinum: Ég lifi í draumi / Björgvin Halldórsson (Eyjólfur Kristjánsson, texti Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson) The Longest Time / Billy Joel (Billy Joel) Can't Keep it In / Cat Stevens (Yusuf/Cat Stevens) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Við héldum áfram yfirferð okkar um hvað verður á fjölunum í leik- og sviðslistahúsum landsins. Í dag var komið að Borgarleikhúsinu og til okkar kom Brynhildur Guðjónsdóttir leikhússtjóri. Hún sagði okkur allt um það sem þar mun fara fram þennan leikveturinn. Við fengum svo vinkil frá Guðjóni Helga Ólafssyni í dag. Í þetta sinn fjallaði vinkillinn um gildi þess að hugsa frekar fallega en ekki til samferðafólksins og hvernig það getur mögulega haft áhrif til hins betra á samskipti manna í millum, jafnvel heilu samfélögin. Þá var fjallað um áhrif kurteisi í samskiptum og gildi þess að segja það sem maður meinar og að meina það sem maður segir. Svo var í lokin lesandi vikunnar. Í þetta sinn var það Sunneva Thomsen, en hún starfar við kvikmyndagerð auk þess að vera í listnámi. Hún ætlar að segja okkur frá því hvað hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Sunneva talaði um eftirfarandi bækur og höfunda: Dune e. Frank Herbert In the Dream House e. Carmen Maria Machado Boulder e. Eva Baltasar Ein til frásagnar e. Immaculee Ilibagiza Jane Eyre e. Charlotte Bronte Tónlist í þættinum: Vonarströnd / Íkorni (Stefán Örn Gunnlaugsson) Óskaland / Moses Hightower (Steingrímur Karl Teague, Andri Ólafsson og magnús Tryggvason Eliassen) Vængir / Hörður Torfason (Hörður Torfason) UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tveir rithöfundar hlutu á dögunum nýræktarstyrki Miðstöðvar íslenskra bókmennta. Að þessu sinni hlutu þau Birgitta Björg Guðmarsdóttir og Sölvi Halldórsson styrkinn. Við komum til með að heyra þau segja frá verkunum og lesa uppúr þeim í þætti dagsins. Þorleifur Sigurlásson verður einnig með okkur í dag en undanfarnar vikur hefur hann verið að segja frá tónlistarstefnum frá ólíkum heimshornum sem eiga það sameiginlegt að hafa haft gríðarleg menningarleg áhrif. Og í dag er hann með hugann við Molem tónlist frá Tælandi. Við kynnum okkur Dansverkið Flökt sem sýnt er á Listahátíð í Borgarleikhúsinu. Höfundarnir, þær Tinna Ottesen og Bára Sigfúsdóttir, lýsa verkinu sem sjónrænu dansverki í síkvikri veröld. Tinna er rýmissagnahöfundur og Bára starfar sem dansari í Osló en leiðir þeirra lágu saman þegar þær voru báðar í námi í Belgíu.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var Gísli Örn Garðarsson, leikari og leikstjóri. Hann útskrifaðist úr leiklistardeild LHÍ árið 2001. Hann hefur sett upp fjölda leiksýninga á Íslandi og erlendis, sem höfundur og leikstjóri og hefur leikið á sviði, í kvikmyndum og sjónvarpi. Hann hefur starfað við fjölda virtra leikhúsa á Íslandi, í Noregi, Bretlandi, Bandaríkjunum, Þýskalandi og víðar. Hann leikstýrir Frosti í Þjóðleikhúsinu í vetur og í haust verður sýningin vinsæla Ellý tekin aftur til sýninga í Borgarleikhúsinu. Meðal leikstjórnarverkefna hans eru einminn Ellý, Jólaboðið, Fólk, staðir og hlutir, Ofviðrið, Óþelló, Í hjarta Hróa hattar, Hamskiptin, Faust, Woyzeck og Rómeó og Júlía. Hann er einn af stofnendum Vesturports. Hann hefur tvívegis hlotið Edduverðlaunin sem leikari og hefur unnið til alþjóðlegra leiklistarverðlauna fyrir leikstjórn. Hann er einn af leikstjórum sjónvarpsþáttaraðarinnar Verbúðarinnar, auk þess sem hann er einn af leikurum, handritshöfundum og framleiðendum þáttanna og nú standa yfir tökur á sjónvarpsþáttum um Vigdísi Finnbogadóttur sem verða sýndir á næsta ári í sjónvarpinu. Við fórum með Gísla á handahlaupum í gegnum lífið til dagsins í dag með viðkomu í Noregi, Hlíðunum, fimleikum og miklu víðar. Og í matarspjalli dagsins var saffran, kryddið dýra, í aðalhlutverki og við fengum dýrindisuppskrift af risarækjum í saffrankryddi og tagliatelle. Og sú uppskrift kom ekki frá Sigurlaugu heldur úr smiðju Gunnars Hanssonar. Tónlist í þættinum í dag: Vorið er komið / Gísli Rúnar Jónsson (Hallbjörg Bjarnadóttir, texti Jón Thoroddsen) Allt mitt líf / Katrín Halldóra Sigurðardóttir (Umberto Bindi, texti Ólafur Gaukur Þórhallsson) Summer / Greg Hildreth (Kristen Anderson, Lopez & Robert Lopez) UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Vinsælasta þáttaröðin á íslenska Netflix síðan fyrir páska, er átta þátta sería sem nefnist 3 Body Problem - Þriggja hnatta vandinn. Hér er á ferðinni aðlögun á fyrstu bókinni af þremur úr margrómuðum vísindaskáldsagnaflokki, Remembrance of Earth's Past eftir hinn kínverska Cixin Liu. Ingi Markússon, rithöfundur og trúarbragðarfræðingur, er mikill aðdáandi þessara bóka. Svo kíkjum við í heimsókn á æfingu í Borgarleikhúsinu. Íslenski dansflokkurinn er að æfa sýninguna Rómeó hjarta Júlía, eftir þær Ernu Ómarsdóttur og Höllu Ólafsdóttur. Verkið var frumflutt í október 2021 á Stóra sviði leikhússins, nú á að setja það upp á Nýja sviðinu, færa áhorfendur nær, nær vessunum, öskrunum og ástinni.

Fyrri live þátturinn okkar í Borgarleikhúsinu. Verði ykkur að því! Um Jörund Hundadagakonung 

Nú á laugardaginn var íslenska leikritið And Björk of course sýnt í síðasta skipti í Samkomuhúsinu á Akureyri, að minnsta kosti í bili. Næst á dagskrá er að setja verkið upp í Borgarleikhúsinu, eftir Páska. Verkið er skrifað af Þorvaldi Þorsteinssyni rithöfundi, leikskáldi og myndlistarmanni, frumsýnt árið 2001 í leikstjórn Benedikts Erlingssonar. 2004 kom út sjónvarpsmynd, þá var leikstjórn í höndum Lárusar Ýmis Óskarssonar. Og nú er verkið í höndum leikstjórans Grétu Kristínar Ómarsdóttur. Rúm tuttugu ár eru liðin, hvað hefur breyst? Við ræðum sértrúarsöfnuði og ákallið í verkinu við leikstjórann Grétu og leikkonuna Maríu Hebu Þorkelsdóttur sem fer með hlutverk Ástu í verkinu. En við byrjum í Hörpu. Það var margt um dýrðir í Norðurljósasal Hörpu síðastlðið laugardagskvöld á Úrslitakvöldi Músíktilrauna, sem haldnar voru í fertugasta sinn í ár, fjörutíu og tveimur árum eftir að þessi merka hátíð var fyrst sett á laggirnar 1982. Sigurhljómsveitin í ár heitir Vampíra, og leikur nístingskaldan, gotneskan svartmálm.

Sýningin Pólskar rætur og daglegt líf á Íslandi, var opnuð um liðna helgi í Þjóðminjasafninu. Þar gefur að líta brot af því efni sem þegar hefur borist Þjóðháttasafni Þjóðminjasafnsins sem nú vinnur í því að safna frásögnum Pólverja af Íslandi. Við lítum inn á Þjóðminjasafnið og ræðum við þær Ágústu Kristófersdóttur og Önnu Wojtynska um rannsóknina og sýninguna í þætti dagsins. Eva Halldóra Guðmundsdóttir leikhúsrýnir fór að sjá X eftir breska leikskáldið Alistair Mcdowall, í Borgarleikhúsinu um liðna helgi og segir frá. Tríóið ATM sendi nýverið frá sér kassettu sem nefnist 1452 eða 14:52 eða 1.4.5.2 eða 1.452 - titillinn er ekki alveg skýr en plötuna má einnig nálgast á Bandcamp síðu sveitarinnar. ATM vísar meðal annars í upphafsstafi meðlima tríósins, þeirra Ara Franks Ingusonar, Tuma Torfasonar og Moritz Christiansen. Við ræðum við Ara Frank um kassettuna í þættinum. Umsjón: Tómas Ævar Ólafsson og Halla Harðardóttir

Við hittum Styrmi Örn Guðmundsson myndlistarmann við verkið Klett eftir Hrein Friðfinnsson í þætti dagsins. Verkið var fyrst sett upp í Berlín 2017 en er nú til sýnis í Ásmundarsal. Hreinn fæddist á Bæ í Dölum 1943 og útskrifaðist frá Handíða- og myndlistaskóla Íslands 1960. Hann var einn af stofnendum SÚM hópsins og er oft kallaður einn af frumkvöðlum hugmyndalistar hér á landi. Hann fluttist til Amsterdam 1971 þar sem hann hefur búið allar götur síðan. Og þar starfaði Styrmir Örn með honum í rúman áratug. Í hádeginu var tilkynnt um þrettán tilnefningar til Bókmenntaverðlauna Evrópusambandsins og meðal tilnefninganna er bók Maríu Elísabetar Bragadóttur Sápufuglinn. Við tökum Maríu tali um verðlaunin og bókina í þætti dagsins. Einnig rýnir Nína Hjálmarsdóttir í söngleikinn Eitruð lítil pilla sem var frumsýndur var í Borgarleikhúsinu um liðna helgi. En við hefjum þáttinn á því að tilkynna hvaða listamenn eru tilnefndir til Myndlistarverðlauna Íslands.

Við lítum í heimsókn í vinnustofu úti á Granda, þar sem tónlistamennirnir og bræðurnir Halldór og Úlfur Eldjárn taka á móti okkur, en ný tónverk eftir þá bræður verða frumflutt af kammerhópnum Cauda Collective í Hörpu næstkomandi sunnudag. Í strengjakvartettinum Flug/ Vindur sækir Halldór innblástur í teikningar af vindáttum og flugvöllum en í verkinu Mirari veltir Úlfur fyrir sér hæfileika okkar til að komast yfir erfiðleika og sjá ljósið í myrkrinu. Á tónleikunum mun Cauda Collective einnig flytja verkið Fratres eftir Arvo Pert. Trausti Ólafsson verður einnig með okkur í þættinum og að þessu sinni rýnir hann í leikverkið Óbærilegur léttleiki knattspyrnunnar sem sýnt er um þessar mundir í Borgarleikhúsinu. En við byrjum á íslensku bókmenntaverðlaununum. Það vakti talsverða athygli þegar verðlaunin voru veitt síðastliðin miðvikudag að nýr verðlaunagripur hvíldi í höndum verðlaunahafa. Gripurinn nefnist Blængur og er bronshrafn og tekur hann við af verðlaunagrip Jóns Snorra Sigurðssonar, op­inn­ar bók­ar á granít­stöpli. Höfundurinn, myndhöggvarinn Matthías Rúnar Sigurðsson, er gestur okkar í dag.

Um liðna helgi fór fram árleg ljóðaslammkeppni Borgarbókasafnsins þar sem Þór Wiium bar sigur út býtum með ljóðið Merktur. Ljóðið fjallar um upplifun Þórs á því að vera trans karlmanður og viðbrögð samfélagsins. Í ljóðaslammi er það ekki síst flutningurinn sjálfur og tenging við áhorfendur sem skiptir máli og óhætt er að segja að flutningur Þórs hafi hitt alla viðstadda í hjartastað. Þór verður gestur okkar í þætti dagsins. Egill Sæbjörnsson og óendanlegir vinir alheimsins nefnist stórsýning sem stendur yfir í Listasafni Íslands um þessar mundir. En þar má bera augum ný og eldri verk eftir Egil í þremur sölum safnsins þar sem áhersla er lögð á þá mörgu karaktera sem birtast í verkum hans. Við gerum okkur ferð niður í Listasafn og ræðum við Arnbjörgu Maríu Danielsen, sýningarstjóra. Og Eva Halldóra Guðmundsdóttir rýnir að þessu sinni í leiksýninguna Vaðlaheiðagöng sem frumsýnt var í Borgarleikhúsinu um liðna helgi.

Einkenni kulnunar og einnig hin súrrealíska veröld belgíska listmálarans Magritte voru mikill innblástur við gerð leikverksins Vaðlaheiðagöng sem frumsýnt verður á næstunni í Borgarleikhúsinu. Leikhópurinn Verkfræðingarnir standa að uppfærslunni. Við ræðum við tvo meðlimi hópsins þau Karl Ágúst Þorbergsson og Júlíönnu Láru Steingrímsdóttur í þætti dagsins. Við hugum einnig að berskjöldun og náum tali af Nönnu Hlín Halldórsdóttur, heimspekingi, um grein sem hún skrifaði um hugtakið og birti í tímaritinu Hug nú á dögunum og svo fáum við að heyra hvað Soffíu Auði Birgisdóttur fannst um bókina Dúnstúlkan í Þokunni eftir Bjarna Bjarnasson. Umsjón: Tómas Ævar Ólafsson og Halla Harðardóttir

Jónas Ásgeir Ásgeirsson er sjálfstætt starfandi harmonikkuleikari með búsetu í Kaupmannahöfn sem einblínir sérstaklega á flutning íslenskrar samtímatónlistar. Hann tekur þátt í tvennum tónleikum á Myrkum músíkdögum með Sinfóníuhljómsveit Íslands og dúóinu No more no less. Við ræðum við Jónas Ásgeir í þætti dagsins. Við hugum einnig að versluninni Lynx books stefnir á að opna þann 1. apríl næstkomandi en búðin sérhæfir sig í sölu á bönnuðum bókum og er leið rithöfundarins Lauren Groff og eiginmanns hennar Clay Kallman til að sporna við bylgju bókabanna sem gengur nú yfir í nokkrum ríkjum Bandaríkjanna. Eva Halldóra Guðmundsdóttir rýnir í leikverkið Lúnu eftir Tyrfing Tyrfingsson, sem frumsýnt var í Borgarleikhúsinu um liðna helgi og við heyrum í Þórði Sævari Jónssyni og Kristínu Svövu Tómasdóttur um ljóðakvöld til minningar um skáldið Ísak Harðarson. Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson

Við ræðum við Tyrfing Tyrfingsson leikskáld um nýtt verk hans, Lúna, sem frumsýnt var í Borgarleikhúsinu á dögunum. Verkið var orðið umdeilt löngu fyrir frumsýningu, vegna þess að í titli þess var nafn manns sem hlotið hefur dóm fyrir kynferðisbrot, verkið hét áður Kvöldstund með Heiðari snyrti. Guðrún Úlfarsdóttir er nýr pistlahöfundur í Lestinni. Í sínum fyrsta pistli veltir hún fyrir sér sambandi heimilisþrifa við línulega, kapitalíska tímaskynjun. Í október opnaði nýtt listamannarekið gallerý við Ingólfsstræti í miðbæ Reykjavíkur - Á milli. Katerina Spathi er ein þeirra sem sjá um rýmið. Lagalisti: Norah Jones - Unchained Melody Giovanni Venosta - Woman in Late The cleaners from venus - I fell in love with a cleaner Sault - Air Donnell Pitman - Burning Up

Í Gerðarsafni var fyrsti fasi sjónlistasýningarinnar Venjulegir staðir opnaður um síðustu helgi. Venjulegir staðir er sýning þar sem sjónarhorn ljósmyndarinnar er kannað með verkum sem vísa í staðleysur, hversdagsleika og brenglun hans. Við ræðum við ljósmyndarann Ívar Brynjólfsson og sýningarstjórann Brynju Sveinsdóttur í þættinum. Einnig fáum við að heyra hvað Trausta Ólafssyni finnst um nýtt íslenskt Dansverk; Árstíðirnar sem frymsýnt var í Borgarleikhúsinu um helgina. Danska verðlaunaverkið Kannibalen, sem frumsýnt verður í Tjarnarbíói í vikunni, fjallar um einn umtalaðasta mannátsglæp síðari ára. Aðstandendur verksins segja það ekki vera neitt hryllingsklám, heldur einlæga leit að skilningi á slíkum verknaði. Ekkert sé skafað af ofbeldinu en jafnvel meira sláandi er það sem mæti áhorfendum þegar kafað sé undir yfirborð þessara einstaklinga. Við ræðum við leikstjórann Adolf Smára Unnarsson og leikarana tvo, Fjölni Gíslason og Jökul Smára Jakobsson, í þætti dagsins.

Í janúar mun Gunnar Þorri Pétursson, þýðandi og sjálfstætt starfandi fræðimaður bjóða upp á leiðsagnarnámskeið á Hótel Holti um bókina Glæpur og refsing eftir Fjodor Dostojevskíj. Við tökum Gunnar tali um bókina og höfundinn í þætti dagsins. Við fáum líka við til okkar þær Snædísi Lilju Ingadóttur og Valgerði Rúnarsdóttur sem frumsýna nýtt íslenskt dansverk í Borgarleikhúsinu um næstu helgi. Verkið er innblásið af árstíðum Vivaldis og í því mætast 20 ólíkir dansarar. Ólíkir, því þar er að finna bæði atvinnudansara og dansara sem eru á leið í atvinnumennsku, og svo leikara sem eru ástríðudansarar. Einnig kynnumst við hljómsveitinni Pan Afrikan Peoples Arkestra sem hefur verið starfandi í suðurhluta Los Angeles frá árinu 1961.

Yndislega og hæfileikaríka leikkonan hún Katla Margrét kom í spjall til okkar og vá hvað er gott að spjalla við þetta eðaleintak. Hún hefur auðvitað komið að óteljandi verkefnum, starfar sem leikkona í Borgarleikhúsinu og leikur næst hlutverk í mjöög spennandi seríu sem kemur út eftir áramót og kallast Kennarastofan. Við ræddum leiklistina, skólakerfið, áramótaskaupið, sturlað fyndna sketsa úr Stelpunum og allskonar þar á milli! Njótið elsku hlustendur ❤️