Focus Wetenschap

Stel je voor, je hebt een vader uit China en een moeder uit Nederland. Dan krijg je twee verschillende culturen mee, met een eigen set aan tradities en gebruiken. Ben je dan Chinees of Nederlands? En... wanneer je meerdere culturen in je draagt, is dat dan een nadeel in onze maatschappij, of juist een enorme rijkdom? Of, kan het ook allebei? “Met hokjesdenken doen we elkaar en onszelf tekort.” In deze aflevering van Focus: 

Labelen: wij mensen zijn er dol op. Of het nu in de scheikunde, sociale wereld of supermarkt is, overal plakken we etiketjes op. Maar waarom doen we dat, en hoe beïnvloeden labels hoe we kijken naar onszelf en naar anderen? “Binnen een paar milliseconden heb je eigenlijk al een beeld.” In deze aflevering van Focus:

Is onze podcasthost Lara Billie Rense een sukkel? Op zoek naar ontspanning kwam die een advertentie tegen… en bestelde een elektronisch apparaatje dat de nervus vagus stimuleert. De beloftes van de producent zijn groot: “Repareer je zenuwstelsel, kalmeer je geest, krijg je energie terug, bereik topprestaties.” Maar brengt zo'n apparaatje écht ontspanning? En... is er wetenschappelijk bewijs dat een mogelijk heilzaam effect ondersteunt? Deze fact check aflevering van Focus gaat dus om de vraag: Vagus stimulatie: zin of onzin?

Elektriciteit zit in ons lichaam. Ze is al aanwezig vanaf de eerste celdeling en het ontstaan van ons lichaam. Sterker nog: het lijkt erop dat elektrische velden richting geven aan hoe we groeien - én door het meten van die elektriciteit zouden we kunnen voorspellen wanneer dat mis dreigt te gaan. Kunnen we die kennis inzetten om bijvoorbeeld kanker te genezen? Wat heeft dit te maken met Harold Saxton Burr, die in de jaren '30 al schreef over “levensvelden”? En hoe ver zijn we inmiddels in de wetenschap? In deze aflevering van Focus duiken we in het begin van het leven en de ontwikkeling van cellen:

Bliksem: een natuurkracht die prachtig, ontzagwekkend én beangstigend is. En nog steeds grotendeels een mysterie. In Nederland slaat de bliksem elk jaar zo'n 300.000 keer in. Gemiddeld worden zes mensen per jaar geraakt — en twee daarvan overleven het niet.   Wat gebeurt er met je lichaam als je door bliksem getroffen wordt?  En hoe zit het eigenlijk met stroomstootwapens, zoals de taser? Zijn die wel zo veilig als we denken?  In deze speciale aflevering van Focus:  

Elektriciteit stroomt door ons lichaam. Elke beweging, emotie en beslissing wordt aangestuurd door elektrische impulsen in de hersenen.  Luigi Galvani en zijn vrouw Lucia Galeazzi ontdekten samen voor het eerst elektriciteit vanuit het lichaam. We maken een sprong naar 250 jaar later. "Veel mensen realiseren zich niet dat het lichaam alleen maar kan werken dankzij elektriciteit,” zegt Damiaan Denys, filosoof en hoogleraar psychiatrie aan het Amsterdam UMC. Maar wat doet die stroom eigenlijk met ons? En kunnen we die inzetten in ons voordeel? In deze Focus aflevering duiken we diep in het brein: ⚡Damiaan Denys (https://www.damiaandenys.com/) onderzoekt Deep Brain Stimulation (DBS) en laat zien hoe gecontroleerde elektrische stroompjes gedrag kunnen beïnvloeden en zelfs depressie kunnen verlichten. “In tegenstelling tot andere therapieën, zag je mensen eigenlijk in een milliseconde verbeteren.”

Eiwittransitie in Nederland: al jaren wordt er gepleit om minder dierlijke eiwitten te consumeren en vaker te kiezen voor plantaardige alternatieven. Is het wel gezond? Hoe ver zijn we hier in Nederland mee? En wat heeft een bijzondere bitterbal uit Groningen hiermee te maken? In deze speciale aflevering van Focus beantwoorden Paul de Vos, Jonah Freud en Marleen Onwezen al deze vragen.

Eén op de vier mensen krijgt gedurende het leven te maken met een hersenaandoening. Wat als we deze aandoeningen zouden kunnen behandelen met geluidsgolven, zonder te snijden of boren? Hersenwetenschapper Lennart Verhagen (https://www.ru.nl/lennart-verhagen-over-healthy-brain) (Radboud Universiteit & Dondersinstituut) onderzoekt verschillende toepassingen van focused ultrasound, trillingen die op één punt samenkomen.  Op het InScience filmfestival (https://www.insciencefestival.nl/nl/) in Nijmegen demonstreert hij aan presentator Sander Nieuwenhuijsen hoe gerichte geluidsgolven de toekomst van de geneeskunde kunnen veranderen. Verhagen legt uit hoe deze innovatieve techniek nieuwe mogelijkheden biedt voor de behandeling van uiteenlopende aandoeningen, van Parkinson en depressie tot angststoornissen en kanker. Ook horen we van kinderoncoloog Dannis van Vuurden hoe in het Prinses Maxima Centrum in Utrecht patiënten worden onderzocht bij behandeling van hersenstamkanker met ultrageluid. Lees & kijk ook: * Meer informatie (https://www.verhagenlab.com/) over het onderzoek van Lennart Verhagen: VerhagenLab (https://www.verhagenlab.com/)  * Brein onder stroom (https://npo.nl/start/serie/focus/seizoen-7_1/focus_35/afspelen) - Focus over deep brain stimulation (DBS) * Meer informatie (https://www.umcutrecht.nl/nl/over-ons/nieuws/details/met-geluidsgolven-de-bloed-hersenbarriere-openen) over het onderzoek van Dannis van Vuurden naar het de openen van bloed-hersenbarrière met geluidsgolven (https://www.umcutrecht.nl/nl/over-ons/nieuws/details/met-geluidsgolven-de-bloed-hersenbarriere-openen)  

Oorlog wordt steeds meer high-tech. Bewapende drones worden van grote afstand aangestuurd, of gaan zelfs helemaal zelfstandig naar hun doelwit op zoek. Automatische luchtafweer reageert sneller dan een mens ooit zou kunnen. Kunstmatige intelligentie analyseert bakken met gegevens in een oogwenk, en doet voorstellen voor het volgende bombardement. En ondertussen woedt er ook een informatie-oorlog in onze nieuwsfeeds en op sociale media. Wat heeft al die technologie voor gevolgen voor militairen aan de frontlinie, en voor de burgerbevolking in oorlogsgebied? Wat klopt er van het idee dat precisiewapens een ‘schonere' oorlogvoering mogelijk zouden maken?  Er worden verwoede pogingen gedaan om regels te maken voor nieuwe militaire technologieën. Maar wie houdt zich daar aan als de vijand dat ook niet doet? En als kunstmatige intelligentie beslissingen gaat nemen, wie is er dan verantwoordelijk als het misgaat? Ondertussen zijn wij allemaal potentiële slachtoffers van desinformatie en beïnvloedingscampagnes. Hoe wapenen we ons daartegen?   Op zondagavond 5 januari sprak Lara Billie Rense hierover met: * Jessica Dorsey, universitair docent Internationaal en Europees Recht aan de Universiteit Utrecht en leider van het project ‘Realities of Algorithmic Warfare';   * Foeke Postma, senior onderzoeker bij onderzoekscollectief Bellingcat, gespecialiseerd in conflictgebieden, defensie en illegale dierenhandel; * Tine Molendijk, universitair hoofddocent aan de Nederlandse Defensie Academie en research fellow aan de Radboud Universiteit Nijmegen, gespecialiseerd in ‘morele verwonding' bij militairen;   * Roy Lindelauf, hoogleraar Data Science in Military Operations aan de Nederlandse Defensie Academie, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en voormalig Apachepiloot;  

De meeste seks tussen mensen is niet gericht op bevruchting, maar op plezier. En daar is het menselijk lichaam goed voor uitgerust. Net als sommige andere gelukkige diersoorten heeft de mens bijvoorbeeld een relatief grote clitoris. En al in de baarmoeder lijken embryo's plezierige plekjes tussen hun benen te ontdekken. Toch lag in wetenschappelijke theorieën over het ‘nut' van seks gedurende lange tijd de nadruk op voortplanting. Seksuele voorlichting ging tot voor kort vooral over het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen en soa's, en toen er langzamerhand wel meer aandacht werd besteed aan plezier, leidde dat tot grote maatschappelijke opwinding. Op 4 januari verkende Focus Radio de anatomie van seksueel genot. Wat voor inzichten bieden de geschiedenis, de biologie, de sociologie en de seksuologie? Over anatomische overeenkomsten tussen de penis en de clitoris; ideeën over seksuele driften door de eeuwen heen; hoe culturele verhoudingen bepalen wat ons opwindt; over de g-spot, u-spot en a-spot; en over de vraag: langs welke lijnen loopt de orgasmekloof tegenwoordig? Lara Billie Rense spreekt hierover in gesprek met:   * Charlotte Vermeulen, voormalig huisbioloog van Artis.   * Rik van Lunsen, arts-seksuoloog en voormalig hoofd van de afdeling Seksuologie van het Amsterdams Medisch Centrum, en samen met seksuoloog Ellen Laan auteur van het boek ‘De waarheid over seks';   * Müjde Özer, seksuoloog en plastisch chirurg bij de V-Klinieken en Het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam, gespecialiseerd in genitale reconstructies en genderbevestigende operaties;   * Karen Hollewand, historicus en universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, gespecialiseerd in de geschiedenis van seksualiteit, gender en het lichaam en de geschiedenis van de wetenschap. 

Hoe ziet de toekomst van de oplaadbare batterij eruit? Een ding is zeker: hij moet duurzamer, veiliger en het lieft gemaakt worden zonder kritieke materialen. Hoogleraar elektrochemische energieopslag Marnix Wagemaker van de TU Delft werkt aan meerdere potentiële technologiën voor de batterij van de toekomst. In deze laatste aflevering van de Focus-podcastserie ‘De Batterijbelofte' spreekt presentator Lara Billie Rense met Wagemaker ik de studio over zijn onderzoek naar het verbeteren van de elektrolyt en de kansen voor natrium, keukenzout, als vervanger van lithium in de batterij. Volgens Wagemaker zullen uiteindelijk meerdere diverse technologiën zorgen voor een brede inzetbaarheid van energie-opslag in verschillende vormen en maten. Tot slot geeft Wagemaker nog wat tips voor het gebruik van de lithium-ion-batterij in je smartphone.

In Nederland werkt de Leidse start-up Leyden Jar aan een batterij die 70% meer energie opslaat, veiliger is en in Nederland wordt ontwikkeld. Maar kan Nederland een belangrijke rol spelen in de batterijmarkt, die op dit moment gedomineerd wordt door Chinese partijen? In deze aflevering van de Focus-podcastserie 'De Batterijbelofte' onderzoeken presentator Lara Billie Rense en verslaggever Stijn Goossens hoe het gesteld is met een Nederlandse batterij-industrie. En wat er voor nodig is om een baterijketen op te zetten in Nederland. Wat zijn de kansen én de uitdagingen? Waarom is het bouwen van een eigen batterijfabriek zo ingewikkeld? En hoe kunnen onze innovatieve technieken, zoals silicium-anodes en vaste stof-elektrolyten, ons dagelijks leven veranderen?

Oplaadbare accu's zijn overal om ons heen: in je smartphone, elektrische fiets, auto en zelfs in grote batterijparken. Maar hoe veilig zijn deze batterijen? En wat zijn de gevolgen van het winnen van grondstoffen zoals kobalt en lithium?   In deze aflevering van de Focus-podcast bespreken Lara Billie Rense en Stijn Goossens de risico's en impact van de lithium-ion-batterij. Van het gevaar van batterijbranden tot de ethische dilemma's rondom grondstofwinning in landen als Congo. In Europa worden pogingen gedaan om minder afhankelijk te worden van grondstofwinning, door zelf de materialen te recyclen. Maar hoe duurzaam is dat eigenlijk? En wat gebeurt er met je batterij als je die inlevert voor recycling? Stijn ging langs bij het enige ‘kerkhof' voor batterijen in Nederland.    

Batterijen zijn onmisbaar in ons dagelijks leven – van alledaagse apparaten zoals smartphones en elektrische tandenborstels tot de accupakketten in voertuigen en grootschalige opslag in batterijparken. Maar wat maakt ze zo belangrijk voor een duurzame toekomst? En wat is de specifieke rol van lithium in dit verhaal? In deze aflevering van de Focus-podcast legt verslaggever Stijn Goossens uit hoe de oplaadbare batterij zich heeft ontwikkeld, van de Nederlandse uitvinding van de Leidsche Fles tot de moderne lithium-ion-batterij. Lithium speelt een centrale rol in het opslaan van energie en maakt de energietransitie mogelijk, maar deze technologie roept ook vragen op over duurzaamheid en toekomstbestendigheid. Waarom zijn batterijen essentieel voor ons overbelaste stroomnet? Hoe werkt de chemie in een batterij? En wat kunnen we doen om efficiënter met deze technologie om te gaan?

De grenzen tussen werk en privé vervagen. Met onze smartphones en laptops dragen we ons werk mee naar huis - maar dringt ons privéleven ook door in de werkdag. Dat levert stress op, vertelt Daantje Derks (https://www.eur.nl/people/daantje-derks-theunissen), hoogleraar 'Technology facilitated work-life integration' aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ook vertelt ze over 'telepressure': de verplichting die we voelen om snel te reageren op de honderden berichten die dagelijks binnenstromen. Als je ooit hebt gezegd: 'sorry dat ik nu pas terug app', gaat dit over jou. Onze grenzeloze verbinding brengt veel moois, maar zorgt ook voor stress. Hoe houden we het bij de voordelen? Daarover geeft Daantje concrete tips voor jou en je werkgever.

Onze smartphones liggen constant op de loer om onze aandacht te vragen met een zoem of een ping, of om tijdens een dood momentje de nodige afleiding te verzorgen. Is deze continue bron van prikkels eigenlijk wel goed voor ons? Hoogleraar cognitieve psychologie en aandachts-expert Stefan van der Stichgel (UU) (https://www.stefanvanderstigchel.nl/) legt uit waarom smartphones onze concentratie verstoren, en hoe dat ons gestrester maakt. Ook hebben we door die apparaatjes minder momenten van stilte in ons hoofd, oftewel 'dagdromen' - terwijl we dat juist zo hard nodig hebben om stress te voorkomen. Presentator Lara Billie Rense en verslaggever Ruben Rosen Jacobson gebruiken zichzelf als proefkonijn tijdens een 'digitale detox' - een week zonder smartphoneprikkels. Ze krijgen confronterende inzichten over hun normale schermtijd en app-gebruik. Daarin zit meteen een les voor de toekomst: minder is beter.

Stress lijkt een paradox van de moderne tijd: we leven veiliger en welvarender dan ooit, maar kampen massaal met vermoeidheid, angst en lichamelijke klachten. Hoe is dat mogelijk? Die vraag leggen we neer bij Stephan Claes, hoogleraar psychiatrie en psychiater aan de KU Leuven. Hij schreef het boek De Gestreste Samenleving - waarom we alles hebben en toch ziek worden (https://www.upckuleuven.be/nl/nieuws/stephan-claes-over-de-gestreste-samenleving). Stephan deelt inzichten over hoe onze moderne maatschappij bijdraagt aan deze collectieve spanning. We hebben meer vrijheid dan ooit, maar is dat ook onze valkuil? Lopen we, door onze grenzeloze wereld, tegen onze eigen grenzen aan? En wat is de rol van social media? Ook biedt hij handvaten om te voorkomen dat we massaal opbranden. Zo moeten we beter naar ons eigen lichaam luisteren, en beseffen waar onze grenzen liggen.  

Steeds meer mensen kampen met stress en burn-outs. Is dit een modern probleem, of worstelden onze voorouders hier ook al mee? Verslaggever Ruben Rosen Jacobson duikt in deze vragen en ontdekt onderweg verrassend veel over zijn eigen stressgewoonten. Hij ondergaat een stress-test bij hersenonderzoeker Erno Hermans (https://cognitiveaffectiveneurosciencelab.nl/erno_hermans.html) (Radboud Universiteit), die uitlegt hoe ons stressmechanisme ons hielp overleven, maar in ons moderne leven zijn doel wel eens voorbij schiet.
 Archeoloog Sarah Schrader (https://www.universiteitleiden.nl/en/staffmembers/sarah-schrader#tab-1) (Universiteit Leiden) vergelijkt onze stress met die van traditionele stammenn. Neurobioloog Brankele Frank (https://www.vn.nl/auteur/brankele-frank) laat zien hoe burn-outs de mens al duizenden jaren treffen... maar de laatste decennia toch een groter probleem  Meer weten?

De aardappel heeft de laatste jaren een slechte reputatie gekregen en wordt vaak gezien als een dikmaker. Volgens afweerspecialist Paul de Vos (https://umcgresearch.org/w/p-de-vos) (UMCG) is dat onterecht, vooral als je de aardappel op de juiste manier bereidt en eet. Uit jarenlang fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar zetmeel in aardappels is een eenvoudige maar effectieve toepassing voortgekomen die je gezondheid kan ondersteunen. Normaal gesproken wordt het zetmeel in aardappels in je lichaam omgezet in simpele suikers die snel worden opgenomen en energie leveren. Maar als je een gekookte aardappel eerst laat afkoelen en daarna een nacht in de koelkast zet, verandert het zetmeel. Er ontstaan dan kristallen met ‘resistent zetmeel'. Dit zetmeel wordt niet direct opgenomen in je dunne darm, maar bereikt de dikke darm, waar het dient als voedsel voor gezonde darmbacteriën. De bacteriën zetten dit resistente zetmeel om in korte vetzuren die je afweersysteem versterken en mogelijk zelfs je mentale gezondheid kunnen verbeteren. Omdat het afkoelen van de aardappel de suikers omzet in vezels, neemt je lichaam minder calorieën op. Dit kan, gecombineerd met voldoende beweging, helpen bij gewichtsverlies. In het FIBERS-project onderzoekt hoogleraar immuno-endocrinologie Paul de Vos van het UMCG samen met Avebe en CarbExplore Research de effecten van resistent zetmeel en hoe we dit kunnen toevoegen aan voedingsmiddelen om zo onze gezondheid te bevorderen. Luister ook Podcast Focus: * Wij zijn onze darmen #1 – Vrienden door dikke en dunne (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/92838/wij-zijn-onze-darmen-1-vrienden-door-dikke-en-dunne.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-92838-WO_NTR_20068875) * Wij zijn onze darmen #2 – Het tweede brein (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/93226/wij-zijn-onze-darmen-2-het-tweede-brein.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-93226-WO_NTR_20069634) * Wij zijn onze darmen #3 – Potjes of pannen; een pre- en probiotisch dieet (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/93486/wij-zijn-onze-darmen-3-potjes-of-pannen-een-pre-en-probiotisch-dieet.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-93486-WO_NTR_20070621) * Wij zijn onze darmen #4 – Eten tegen depressie? (https://podcast.npo.nl/file/focus-wetenschap/93758/wij-zijn-onze-darmen-4-eten-tegen-depressie.mp3?awCollectionid=feed-101-focus-wetenschap&awEpisodeid=feed-101-focus-wetenschap_episode-93758-WO_NTR_20071246) Lees verder: Subsidie voor Avebe en UMCG voor project Fibers (https://www.vnci.nl/nieuws/nieuwsbericht/subsidie-voor-avebe-en-umcg-voor-project-fibers) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Sander Nieuwenhuijsen  Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma's? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Uit één aardappel ruim 300 verschillende zetmeelproducten maken die vervolgens terug de vinden zijn in tegellijm, glossy magazines en plantaardige yoghurt. Van het verdikken van soepen en sauzen tot structuur geven aan plantaardige kipstukjes; de potentie van de zetmeelaardappel blijkt enorm. Waar het geloosde aardappeleiwit vroeger voor schuimkoppen in het kanaal zorgden, worden juiste deze eigenschappen nu ingezet in chocolademousse. Ruim 2000 akkerbouwers hebben zich sinds jaar en dag verenigd in de noordelijke coöperatie Avebe. Om in te kunnen spelen op trends in de markt zoals de groeiende vraag naar plantaardige producten en om voorop te blijven lopen in de ontwikkeling van nieuwe toepassingen van aardappelzetmeel en -eiwit hebben ze zich gevestigd op de Zernike Campus in Groningen. Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen spreekt in het innovatiecentrum (https://www.avebe.nl/innovatie/) met woordvoerder Joyce de Vries en innovatiedirecteur Marc Laus. Hier werkt de coöperatie samen met startups en kennisinstituten om het maximale uit de aardappel te halen. Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Sander Nieuwenhuijsen  Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma's? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief  (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Nederland is hét aardappelland, met veel kennis in huis en pootaardappelen die de hele wereld over gaan en zo indirect miljarden mensen voeden. Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen vervolgt zijn toch langs telers en wetenschappers en gaat op zoek naar de aardappel van de toekomst. Een ras dat lekker smaakt, makkelijk te verbouwen en verwerken is én weerstand weet te bieden tegen de hardnekkige aardappelziekte Phytophthora. We horen Paul en Sandra Cryns op hun akkerbouwbedrijf in Swifterbant en onderzoeker plantveredeling Jack Vossen (https://www.wur.nl/nl/personen/jack-vossen.htm) en onderzoeker gewasgezondheid Geert Kessel (https://www.wur.nl/nl/personen/geert-jan-kessel.htm) van de Wageningen University & Research. Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie & verslaggeving: Sander Nieuwenhuijsen  Techniek: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma's? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief  (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

De aardappel wordt bedreigd en daarom wordt jouw frietje in de snackbar steeds duurder. Klimaatverandering, weersextremen, insecten en virussen.. de aardappelplant heeft het zwaar. Maar de grootste boosdoener is Phytophthora infestans, veroorzaker van de gevreesde aardappelziekte. Een ziekteverwekker die zich gedraagt als schimmel (maar dat niet is) en oogsten kan laten mislukken. Verslagever Sander Nieuwenhuijsen onderzoekt hoe aardappelboeren en wetenschappers de strijd aangaan, zodat hij zijn geliefde patat niet hoeft te missen. Hij gaat langs bij Paul en Sandra Cryns op hun akkerbouwbedrijf in Swifterbant en spreekt onderzoeker plantveredeling Jack Vossen (https://www.wur.nl/nl/personen/jack-vossen.htm) en onderzoeker gewasgezondheid Geert Kessel (https://www.wur.nl/nl/personen/geert-jan-kessel.htm) op de Wageningen University & Research. Meer weten?

In deze speciale live-opname vanaf het Betweter Festival 2024 duiken we in de complexe wereld van chronische pijn en de rol van communicatie daarin. Communicatiewetenschapper Baukje Stinesen van de Hogeschool Utrecht deelt haar inzichten over hoe patiënten, behandelaars en omstanders praten over pijn. Waarom is het zo moeilijk om chronische pijn in woorden te vatten? En kan betere communicatie de pijnervaring veranderen? Je hoort ook de ervaringen van ervaringsdeskundige Koert Hommel, die tevens werkt voor de Landelijke Pijn Organisatie (LPO). Deze aflevering van Podcast Focus werd opgenomen tijdens het Betweterfestival van de Universiteit Utrecht, live vanuit Tivoli Vredenburg. * Baukje Stinesen publiceerde samen met anderen een artikel over haar onderzoek (https://ejhc.org/article/view/3676/2988) in het European Journal of Health Communication. Presentatie: Lara Billie Rense Redactie en montage: Stijn Goossens Verslaggevers: Ruben Rosen Jacobson en Sander Nieuwenhuijsen Met dank aan: Tessa de Vries en Erwin Maas (Universiteit Utrecht)

Lowlands Science is een terugkerend onderdeel op het grootschalige festival in Biddinghuizen. Wetenschappers van universiteiten, HBO-instellingen en onderzoeksinstituten grijpen de kans aan om te vertellen over hun onderzoek én data te verzamelen onder de 65.000 potentiële proefpersonen. Verslaggevers Tess en Sander mengen zich onder de festivalbezoekers en dragen ook hun steentje bij.  * In een glazen cabine onder de druk van publiek en opzwepende muziek probeert Tess een puzzel op te lossen. Socioloog Thijs Bol (https://www.uva.nl/profiel/b/o/t.bol/t.bol.html) van de Universiteit van Amsterdam onderzoekt op deze manier de invloed van prestatiedruk en hoopt meer te weten te komen over hoe jongeren kijken naar de maakbaarheid van hun eigen succes. * In Holland's Next Embryo Model (https://www.nemokennislink.nl/publicaties/hollands-next-embryo-model/)worden op de catwalk verschillende embryo-modellen gepresenteerd die onderzoekers gebruiken om vroege levensontwikkeling te bestuderen. Aan de publieksjury de taak om te hun mening te geven over de ethische vragen die deze modellen oproepen. Een maatschappelijke discussie in klein, waarbij de argumenten en overwegingen van de festivalgangers input kunnen zijn voor beleidsmakers en de politiek. * Taalwetenschapper Martijn Wieling (https://www.martijnwieling.nl/) van de Rijksuniversiteit Groningen is benieuwd wie op basis van spraak beter kan herkennen uit welk deel van het land iemand komt: de mens of een AI-systeem? Door te luisteren naar andere bezoekers moeten deelnemers aan het onderzoek beoordelen waar ze denken dat iemand vandaan komt. Ook wordt er nieuwe spraakdata verzameld door zinnen in te spreken met karakteristieke klanken. Zo kunnen spraaktechnologieën, zoals automatische spraakherkenning of tekst-naar-spraaksystemen, uiteindelijk verbeterd worden.  Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Redactie: Stijn Goossens Verslaggeving & techniek: Tess de Bruijn, Sander Nieuwenhuijsen Eindredactie: Sander Nieuwenhuijsen, Gerda Bosman   Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl)   Wil je op de hoogte blijven van onze programma's? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Lichtvlekje, geel kijkgaatje of spits elfje. Je verzint het niet, de poëtische namen van sommige insecten. Toch zitten ze misschien ook in jouw tuin. Hoe kan het eigenlijk worden, als je alles doet en laat om je tuin om te toveren tot een verwilderde en diervriendelijke groene oase? We gaan op zoek naar het kleinste leven in een paradijselijke tuin in Oosterbeek.    Onze tuinen samen vormen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen? En wat kunnen we zelf doen om de biodiversiteit te vergroten?    Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling. Je vindt de BioBlitz hier (https://waarneming.nl/bioblitz/categories/nationaal-park-alle-tuinen-2024/).    De documentaire My Garden of a Thousand Bees is op woensdag 7 augustus, 20.35 uur te zien op NPO 2 en daarna een week lang op NPO Start, en 9 maanden op NPO Plus (https://npo.nl/start/serie/my-garden-of-a-thousand-bees).     Lees meer op go.ntr.nl/iederetuintelt (http://go.ntr.nl/iederetuintelt)    Verslaggeving en redactie: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense. Techniek: Stijn Goossens en Rick Uilenbroek. Eindredactie: Sander van Nieuwenhuijsen en Gerda Bosman   

Niet iedereen heeft een tuin, maar dat is geen excuus om niets voor de natuur te betekenen. Een balkon is natuurlijk een stuk kleiner en je kan er geen tegels wippen, maar kansloos ben je zeker niet. Het meest minuscule balkon kan juist boordevol leven zitten. Ook geen balkon? Dan kun je altijd nog guerrilla tuinieren in de openbare ruimte.    Onze tuinen (en balkons dus) samen vormen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen? En wat kunnen we zelf doen om de biodiversiteit te vergroten?    Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling. Je vindt de BioBlitz hier.  (https://waarneming.nl/bioblitz/categories/nationaal-park-alle-tuinen-2024/)   De documentaire My Garden of a Thousand Bees is op woensdag 7 augustus, 20.35 uur te zien op NPO 2 en daarna een week lang op NPO Start, en 9 maanden op NPO Plus (https://npo.nl/start/serie/my-garden-of-a-thousand-bees).     Lees meer op go.ntr.nl/iederetuintelt  (https://podcast.npo.nl/admin/feed/101/feeditem/go.ntr.nl/iederetuintelt)   Verslaggeving en redactie: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense. Techniek: Stijn Goossens en Rick Uilenbroek. Eindredactie: Sander van Nieuwenhuijsen en Gerda Bosman   

Wetenschappers klimmen steeds vaker op de barricaden. Ze organiseerden woonprotesten, stonden in toga op de A12, en bezetten universiteitsgebouwen uit protest tegen banden met fossiele industrie en met Israëlische universiteiten. Ze spraken zich uit over het vaccinatiebeleid en mengden zich in debatten over migratie en stikstof. Is wetenschapsactivisme een noodzakelijke reactie op onrecht, desinformatie, en de politisering van wetenschappelijke kennis? Of ondermijnt het de autoriteit van de wetenschap? Met vier wetenschappers die zich uitspreken over urgente kwesties - van klimaat en ecologie tot mensenrechten en gezondheid - ontleden we het fenomeen wetenschapsactivisme tot op het bot. Op zondagavond 21 juli ging Lara Billie Rense live op NPO Radio 1 (https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/npo-radio-1-special/9bd0c490-410a-4c01-ad9e-0332dd799ed8/2024-07-21-npo-radio-1-extra) in gesprek met: * Efraïm Hart, arts en adviseur medische opleidingen bij het OLVG, is politiek actief voor de ChristenUnie en promoveert op ‘zorgactivisme' aan de Vrije Universiteit Amsterdam; * Yolande Jansen, universitair hoofddocent Sociale en Politieke Filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, betrokken bij Scientist Rebellion en Dutch Scholars for Palestine; * Erik van Sebille, hoogleraar oceanografie en public engagement aan de Universiteit Utrecht, werkt aan een methode om de verantwoordelijken voor plasticvervuiling op te sporen; * Martijn Duineveld, universitair hoofddocent culturele geografie aan de universiteit van Wageningen, betrokken bij Scientists4Future en mede-oprichter van het onderzoeksplatform Climate Obstruction NL. Links naar besproken onderwerpen: * Boek: Merchants of Doubt, Naomi Oreskes (https://www.bloomsbury.com/us/merchants-of-doubt-9781608193943/) * Boek: Parasiet der kwetsbaren, Wanda de Kanter (https://uitgeverijpluim.nl/parasiet-der-kwetsbaren) * Boeken van schrijver: Ilan Pappe (https://www.simonandschuster.com/authors/Ilan-Pappe/167493452) * Netwerk Climate Obstruction NL (https://www.climateobstruction.nl/nl/nederlands-netwerk-voor-onderzoek-naar-klimaatobstructie/) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door: Host: Lara Billie Rense Redactie: Corlijn de Groot, Marieke Drost Techniek: Matthijs Lukassen, Stijn Goossens, Gerda Bosman Eindredactie: Gerda Bosman Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma's? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)

Wij Nederlanders zijn dol op beton. Overal om je heen zie je het als je door een woonwijk wandelt:  Of het nou grote vierkante tegels zijn of grint, in veel tuinen is er geen grasspriet te bekennen. Vooral omdat we het idee hebben dat dit het minste onderhoud kost. Zo'n stenen omgeving biedt niks voor insecten, terwijl ook deze tuinen juist heel veel potentie hebben. Onze tuinen samen vormen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen? En wat kunnen we zelf doen om de biodiversiteit te vergroten? Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling. Je vind de BioBlitz hier. (https://waarneming.nl/bioblitz/categories/nationaal-park-alle-tuinen-2024/) Lees hier verder over de missie van kwekerij Cruydthoeck (https://www.cruydthoeck.nl/biodiversiteit/wat-kun-je-zelf-doen/kies-voor-inheems-met-regionale-herkomst/) en wat je zelf kan doen Lees meer op go.ntr.nl/iederetuintelt (http://go.ntr.nl/iederetuintelt) Verslaggeving en redactie: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense. Techniek: Stijn Goossens en Rick Uilenbroek. Eindredactie: Sander van Nieuwenhuijsen en Gerda Bosman

Onze tuinen samen vormen het grootste natuurgebied van Nederland: Nationaal Park Alle Tuinen! Hoe staat het met de soortenrijkdom in onze eigen achtertuinen?  Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling. Je vind de BioBlitz hier. (https://waarneming.nl/bioblitz/categories/nationaal-park-alle-tuinen-2024/) De documentaire My Garden of a Thousand Bees is op woensdag 7 augustus, 20.35 uur te zien op NPO 2 en daarna een week lang op NPO Start, en 9 maanden op NPO Plus (https://npo.nl/start/serie/my-garden-of-a-thousand-bees).  De volgende aflevering 'Sterk zaad' komt op 10 juli online. Net als de Q and A met Mátyás Bittenbinder op YouTube (https://www.youtube.com/@NTRWetenschap)en Instagram (https://www.instagram.com/ntrwetenschap/) Lees meer op go.ntr.nl/iederetuintelt (http://go.ntr.nl/iederetuintelt) Verslaggeving: Erik den Boer, Omar Diab en Marloes van de Wakker. Host: Lara Billie Rense. Techniek: Stijn Goossens en Rick Uilenbroek. 

Er is een nieuw, allergrootste natuurpark van Nederland: het ‘Nationaal Park Alle Tuinen'.  In de nieuwe podcastserie 'Iedere tuin telt' helpen we iedereen die een tuin heeft met zijn nieuwe taak als natuurbeheerder.  Vanaf 30 juni te beluisteren in Podcast Focus. Nationaal Park Alle Tuinen. We gaan op onderzoek uit in dit gloednieuwe Nationaal Park: Lukt het om 5.000 verschillende soorten wilde planten en dieren te tellen in de maand juli? In samenwerking met het Kadaster en de gratis app ObsIdentify  van Waarneming.nl gaan we deze uitdaging aan met een BioBlitz, een officiële telling.   Meer weten? Kijk op go.ntr.nl/iederetuintelt (https://ntr.nl/site/tekst/My+Garden+of+a+Thousand+Bees/172)

Deze extra aflevering werd opgenomen tijdens de lancering van de podcast 'Alles voor de wetenschap' op zondag 23 juni in het Allard Pierson Museum te Amsterdam. In deze aflevering spreekt Lara Billie Rense met drie vrouwen die op dit moment in het wetenschappelijke veld werken. Aan tafel zitten Daphne Stam (theoretisch natuurkundige), Fleur Zeldenrust (hersenwetenschapper) en Margriet van der Heijden (bijzonder hoogleraar wetenschapscommunicatie). Zij vertellen over hun eigen ervaringen als vrouw in de wetenschap en beantwoorden vragen uit het publiek.  Presentatie: Lara Billie Rense Redactie: Edda Heinsman Opname en montage: Stijn Goossens Met dank aan: Allard Pierson Museum, Stichting Academisch Erfgoed, Frank Meijer, Eline den Dunnen. Alles voor de Wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed, en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

Briljant natuurkundige, zakenvrouw, oorlogsheldin, Caroline Bleeker (1897-1985) is het allemaal. Ondernemend en zelfbewust als ze is, richt ze na haar promotie een eigen bedrijf op: een fabriek voor wetenschappelijke instrumenten. In de jaren dertig groeit het uit tot een bloeiend bedrijf. Tijdens de oorlog wordt het een plek waar joodse onderduikers een veilig heenkomen vinden. Jarenlang werkt Caroline Bleeker samen met de natuurkundige Frits Zernike en dat resulteert in een baanbrekende uitvinding: een microscoop waarmee voor het eerst het proces van celdeling kan worden bestudeerd. Hij krijgt er de Nobelprijs voor. Maar hoe groot is haar rol eigenlijk? Gemaakt door Edda Heinsman. Met medewerking van Margriet van der Heijden, Gijs van Ginkel en Nynke van de Haar Eindredactie: Marion Oskamp  Muziek: Arie Visser Eindmontage: Arno Peeters Met dank aan: Abel Streefland, Frank Meijer, Stijn Goossens en Frederieke van Wijk  Met de stem van Nienke de la Rive Box als Caroline Bleeker, en met de stem van Bart Meijer. Alles voor de Wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed, en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

Het summum van het lot van de vergeten wetenschapper ondergaat orthopedagoog Ida Frye (1909-2003), ook bekend als Zuster Gaudia, omdat ze naast wetenschapper ook enige tijd kloosterling is. Zij is gefascineerd door kinderen met autistisch gedrag en schrijft hierover al in 1939. Een van de kinderen die ze behandelt is de vierjarige Siem. Ze observeert de jongen en geeft hem therapie, waardoor Siem duidelijke vorderingen maakt in zijn ontwikkeling. Ida Frye is een van de eerste wetenschappers die over autisme publiceert. Toch zien we in de geschiedschrijving de namen van tal van mannelijke ‘ontdekkers' van autisme, maar zelden die van haar. Hoe kan dat? En hoe liep het af met Siem? Gemaakt door Edda Heinsman. Met medewerking van Niels Springveld, Annemieke van Drenth, Rob Wolf en de nichtjes van 'Siem' Eindredactie: Marion Oskamp  Muziek: Arie Visser Eindmontage: Arno Peeters Met dank aan: Abel Streefland, Stijn Goossens, Frank Meijer en Frederieke van Wijk  Met de stemmen van Saar Slegers en Ruben Rosen Jacobson. Alles voor de Wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed, en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

In de eerste helft van de twintigste eeuw is de wetenschap een van de weinige manieren voor vrouwen om carrière te maken. Antonia Korvezee (1899-1978) kiest doelbewust dit levenspad. Als studente scheikunde in Delft raakt ze al gauw gefascineerd door radioactiviteit, een heel nieuw en spannend onderzoeksgebied. Ondanks dat ze een autoriteit wordt op dit gebied en zelfs in het befaamde lab van Marie Curie werkt, wordt ze keer op keer gepasseerd voor het hoogleraarschap. Na bijna twintig jaar volgt dan eindelijk de beloning en wordt ze de eerste vrouwelijke hoogleraar aan de TU Delft. Maar aan die benoeming zit wel een dubieus randje. Gemaakt door Edda Heinsman. Met medewerking van: Abel Streefland, Marlies Goorden en Natalie Pigeard  Eindredactie: Marion Oskamp  Muziek: Arie Visser Eindmontage: Arno Peeters Met dank aan: Abel Streefland, Frank Meijer, Stijn Goossens en Frederieke van Wijk  Met de stem van Feeke Rensen. Alles voor de Wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed, en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

Botanica en genetica Tine Tammes (1871-1947) maakt een flitsende carrière in de wetenschap: ze wordt zelfs de eerste vrouwelijke hoogleraar in Groningen. En dat in een vakgebied dat nog in de kinderschoenen staat. Maar ook een vakgebied met een duistere kant. Want gelijk met de genetica komt ook de eugenetica op, met experimenten om een übermensch te creëren. Hoe dacht Tine Tammes daarover? Met enige angst doorgrondt Edda Heinsman de archieven die daarover uitsluitsel moeten geven. Tegelijk is er nog een prangende vraag: waarom gingen mannelijke wetenschappers met de eer strijken voor onderzoek waaraan zij een net zo belangrijke bijdrage leverde? Gemaakt door Edda Heinsman. Met medewerking van: Ida Stamhuis en Cisca Wijmenga Eindredactie: Marion Oskamp  Muziek: Arie Visser Eindmontage: Arno Peeters Met dank aan: Abel Streefland, Frank Meijer, Stijn Goossens en Frederieke van Wijk  Met de stem van Josje van Zanden als Tine Tammes, en met de stemmen van: Robert van Tellingen, Dirk Bayens, Rijco van Egdom, Corlijn de Groot en Koos Dijkstra. Alles voor de Wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed, en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

Elsa van Dien (1914-2007) staat op het punt om naar het prestigieuze Harvard af te reizen als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Elsa is een talentvol sterrenkundige en ze zal de eerste Nederlandse vrouw zijn die gaat promoveren in Harvard. Maar de oorlog gooit roet in het eten. Ze moet vanwege haar joodse afkomst onderduiken en verdwijnt uit beeld. Na de oorlog promoveert ze alsnog aan Harvard en beleeft haar carrière een glorieuze doorstart, maar dat verandert als ze in het huwelijk treedt met mede-astronoom Bruno van Albada. Vanaf dan publiceert ze nauwelijks nog. Tegelijkertijd verdubbelt het werk van haar man. Gemaakt door Edda Heinsman.  Met medewerking van: Chaokang Tai, Ed vd Heuvel en Dick van Albada. Eindredactie: Marion Oskamp  Muziek: Arie Visser Eindmontage: Arno Peeters Met dank aan: Abel Streefland, Frank Meijer, Stijn Goossens en Frederieke van Wijk  Met de stem van Rooske Franse als Elsa van Dien, Guthrie Alexander als nieuwslezer, zang “Oh my darling” door Brenda Bosma Alles voor de Wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed, en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

In de Focus-podcast ‘Doorjagen met Jekel' bespreken Diederik Jekel en Lara Billie Rense de belangrijkste bevindingen uit de tv-afleveringen. Ook beantwoorden ze de verschillende vragen die kijkers hadden naar aanleiding van de uitzendingen. Nederland kent een rijke traditie vol invloedrijke wetenschappers. In ‘Jekels Jacht' brengt Diederik Jekel een ode aan bijzondere en briljante Nederlandse wetenschappers. Hij duikt in de wereld van wetenschappers die met hun baanbrekende experimenten en onderzoeken de koers van de geschiedenis hebben veranderd. Dat doet hij door het experiment zoveel mogelijk na te doen met de middelen van toen. Jekel dompelt zich onder in het verleden en verwondert zich over de vindingrijkheid, creativiteit en het doorzettingsvermogen deze Nederlandse helden. ⏪ Luister ook aflevering 1 (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/108047/doorjagen-met-diederik-jekel-telepathie-bewijzen-met-wetenschap#:~:text=In%20de%20Focus%2Dpodcast%20'Doorjagen,rijke%20traditie%20vol%20invloedrijke%20wetenschappers.) van deze podcast

Veel vrouwelijke Nederlandse wetenschappers uit de vorige eeuw wijdden hun leven aan de wetenschap, deden belangrijke ontdekkingen, maar kregen daar nooit de credits voor. Wie waren deze vrouwen? Wat dreef ze en welke obstakels moesten ze omzeilen? Wetenschapsjournalist Edda Heinsman gaat in een vijfdelige podcast op zoek naar de levensverhalen van vijf van deze vrouwen. In archieven en in gesprekken met nabestaanden en intimi komt ze erachter dat vooroordelen, mannelijke tegenwerking, maar soms ook onbaatzuchtigheid en liefde hun carrières in de weg stonden. Alles voor de wetenschap is een podcast van de NTR, NPO Luister en de Stichting Academisch Erfgoed en kwam mede tot stand met financiële steun van de Wilhelmina Drucker Fundatie.

In de Focus-podcast ‘Doorjagen met Jekel' bespreken Diederik Jekel en Lara Billie Rense de belangrijkste bevindingen uit de tv-afleveringen. Ook beantwoorden ze de verschillende vragen die kijkers hadden naar aanleiding van de uitzendingen. Nederland kent een rijke traditie vol invloedrijke wetenschappers. In ‘Jekels Jacht' brengt Diederik Jekel een ode aan bijzondere en briljante Nederlandse wetenschappers. Hij duikt in de wereld van wetenschappers die met hun baanbrekende experimenten en onderzoeken de koers van de geschiedenis hebben veranderd. Dat doet hij door het experiment zoveel mogelijk na te doen met de middelen van toen. Jekel dompelt zich onder in het verleden en verwondert zich over de vindingrijkheid, creativiteit en het doorzettingsvermogen deze Nederlandse helden.

Nimweegs (https://nl.wikipedia.org/wiki/Nijmeegs) is een taal die wordt gesproken door een paar honderd Nijmegenaren. De taal mag met recht 'inheems' genoemd worden, maar voor taalwetenschapper Luis Miguel Rojas Berscia (https://www.ru.nl/personen/rojas-berscia-l) is er nog meer interessant aan het Nimweegs. In deze speciale aflevering tijdens het InScience Filmfestival (https://www.insciencefestival.nl/nl/vertoning/ntr-focus-podcast/) in Nijmegen spreek Ruben Rosen Jacobson met Luis Miguel over zijn onderzoek naar het verdwijnen van de Nijmeegse taal. Ook schuift de bekende Nijmegenaar Hennie Linders, ook bekend als 'Henniesee', aan om te vertellen over zijn band met de taal. 

In het Amazonegebied worden zo'n 300 verschillende talen gesproken, maar dat wordt steeds minder. Toch lijkt er ook een nieuwe taal op te komen, die gesproken wordt door steeds meer inheemse volken. Taalwetenschapper Luis Miguel Rojas Berscia (https://www.ru.nl/personen/rojas-berscia-l) doet onderzoek naar die nieuwe opkomende taal in de Amazone. In deze speciale aflevering tijdens het InScience Filmfestival (https://www.insciencefestival.nl/nl/vertoning/ntr-focus-podcast/) in Nijmegen spreekt Ruben Rosen Jacobsen met Luis Miguel over zijn avonturen in het Amazonegebied en zijn enorme taalvermogen. Luis Miguel spreekt namelijk meer dan 18 talen, en heeft er meer dan 30 geleerd. Hij is een hyperpolyglot, maar heeft hij ook een geheime truc?

Het is misschien wel het belangrijkste medicijn dat we kennen: de placebo. Het geneesmiddel dat echt werkt, ondanks dat er geen werkzame bestanddelen in zitten. Hoe kan dat? En moet een arts de placebo dan niet vaker voorschrijven? In deze bijzondere aflevering van Focus, opgenomen op het NPO Podcast Festival (https://podcastfestival.npo.nl/) met live publiek, gaat presentator Lara Billie Rense in gesprek met Andrea Evers (https://www.andreaevers.nl/). Zij is hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit Leiden en dé placebo-expert van Nederland. Andrea legt uit langs welke mechanismen het placebo-effect werkt, wat een nocebo is, en hoe we de kracht van placebo kunnen inzetten in de zorg. Ook krijgen we een demonstratie van een VR-training in placebo-communicatie voor artsen. Wil je een doosje placebo's thuisgestuurd krijgen? Stuur dan een mail naar wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) met je adres + een toelichting waar je dit medicijn voor gaan inzetten, en we doen het op de post! Lees & kijk ook: * Meer info over de VR-training 'Placebo effecten in communicatie' van The Simulation Crew (https://thesimulationcrew.nl/producten/placeboeffectenincommunicatie/) * Meer info over Andrea Evers: * Website (https://www.andreaevers.nl/) * Medewerkerspagina van Leiden Universiteit (https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/andrea-evers) * Center for Interdisciplinary Placebo Studies Leiden (https://www.ipsplacebo.com/) Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense Redactie: Ruben Rosen Jacobson Montage: Stijn Goossens Eindredactie: Gerda Bosman en Sander Nieuwenhuijsen Met dank aan: Eric Jutten van The Simulation Crew voor de VR-demonstratie Bouwe van Straten voor de redactie van de bijsluiters in de placebo-doosjes   Vragen? Mail de redactie: wetenschap@ntr.nl (mailto:wetenschap@ntr.nl) Wil je op de hoogte blijven van onze programma's? Abonneer je dan op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief  (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972)