POPULARITY
Please join my mailing list here
Afl. 55: Govert Schilling bij SterrenStof. Govert Schilling (wetenschapsjournalist en publicist op het gebied van sterrenkunde) praat o.a. over zijn nieuwe boek: "Onbegrensd Universum - Reis door het heelal met de James Webb telescope" Plus de rubrieken: - Wat heb jij aan de hemel van afgelopen maand gezien? - De vraag van de luisteraar - Anco's boekentip - Astronomie en ruimtevaart nieuws in het kort - Abe's filmtips - Justus' SterrenStof Quiz - Workshop nieuws van Arenda - De sterrenhemel van de maand december 2025 SterrenStof is een infotainment talkshow over astronomie en ruimtevaart. Voor iedereen. Presentatie en productie: Anco van Hal Sidekicks deze aflevering: Abe Iping, Arenda Schuurman, Justus van Dijke en Lars Verhoef Speciale dank aan Nora (techniek AmsterdamFM) * Dit is een semi-live uitzending vanuit het Allard Pierson te Amsterdam
James sits down with astrophysicist Brian Keating for a candid, useful tour through three hot zones: how to think about AI (and where it actually helps), what's broken in higher ed and admissions right now, and why outsourcing your mood to politics is a losing strategy. You'll hear first-hand stories (from UC San Diego classrooms to New York City politics), specific ways James and Brian really use AI daily, and a simple framework for protecting your attention and happiness—even when everything feels polarized. What You'll Learn: How universities can leverage AI-guided curiosity to revolutionize learning, according to James Altucher's vision for "Altucher University." Why mastering communication skills—writing, speaking, negotiating—is crucial for career success, and why these skills are often neglected in traditional education. Firsthand insights into how Brian Keating and James Altucher use AI daily for research, problem-solving, and creativity, along with practical examples from their personal and professional lives. The economic and philosophical debates around AI's actual impact on industries, jobs, and the broader GDP, including its use in coding, media, and even farming. The limitations of AI and large language models in science and creative work, and why critical thinking and prompt engineering remain essential—even as technology evolves. Timestamped Chapters: 00:00 "AI Clarifies Venezuela Questions" 05:59 Venezuela News Omission 07:45 Frustrating Academia Raise Policy 11:54 Collaboration and Engagement Terms 14:23 "Ideas Overload Dilutes Impact" 19:11 Economic Efficiency Benefits All 19:49 Automation's Effect on Jobs 23:43 "Decentralized AI Competition" 27:09 "AI's Rapid Growth" 31:39 Copyright Limits Creativity 33:17 AI Book Recommendations 38:38 "AI Won't Replace Writers" 41:01 "Dumb Takes by Geniuses" 44:39 Content Overload Shift 47:47 Self-Publishing Outperforms Traditional 49:05 Dying Publishing Model 54:21 "Nobel Laureates' Impact Explained" 57:49 "Epstein, Trump, Wishcasting" 59:37 "Thrills Free on Pluto TV" Additional resources:
James sits down with astrophysicist Brian Keating for a candid, useful tour through three hot zones: how to think about AI (and where it actually helps), what's broken in higher ed and admissions right now, and why outsourcing your mood to politics is a losing strategy. You'll hear first-hand stories (from UC San Diego classrooms to New York City politics), specific ways James and Brian really use AI daily, and a simple framework for protecting your attention and happiness—even when everything feels polarized. What You'll Learn: A practical AI workflow you can copy today (research prompts, personal “style” bots, and where LLMs fail at original insight). A filter for political noise that keeps 99% of your happiness anchored in health, family, friends, and work you control. What the UCSD admissions/placement findings really mean for preparation and standards (and why “remedial” can mask deeper gaps). A simple admissions/common-sense principle: standards matter; “portfolio” evaluation shouldn't ignore basic skills. How to use AI without losing your own voice—James' test for “write it in my style” and why generic outputs still fall short. Timestamped Chapters: [02:00] Loft event stories, comedy beats, and setting the tone for a heavy topic. [05:00] NYC politics, leadership, and the “why would they vote for him?” question. [07:32] Slogans vs. reality: chants, charters, and what words actually imply. [09:30] Economics that sound nice vs. incentives that ruin cities. [12:00] “Don't outsource your happiness to politicians.” A sanity reset. [20:48] Inside UCSD's placement data: how did calculus passers miss first-grade algebra? [30:02] Standards, SATs, and what “remedial” hides (plus grade inflation). [77:49] How James and Brian actually use AI; “mad-bot disease” and why voice still matters. Additional resources:
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling Challenging Dogma: MOND and the Exclusion of MACHO Headline: Alternative Gravity, MOND, Contests Dark Matter Theory as MACHOs are Ruled Out Amidst the elusive search for dark matter, alternative theories have emerged. Mordehai Milgrom and his colleagues developed Modified Newtonian Dynamics (MOND), proposing that our understanding of gravity is flawed at galactic scales, thereby explaining rotational curves without needing dark matter. While some like Jeremiah Ostriker dismiss it, others such as Stacy McGaugh acknowledge its surprising success in fitting observational data. Gravitational lensing, as demonstrated by the Bullet Cluster, offers strong evidence for dark matter by showing separate distributions of mass and gas during galaxy collisions, challenging MOND. Meanwhile, another dark matter candidate, Massive Compact Halo Objects (MACHOs)—very massive, compact objects in galactic halos—was extensively searched for in the 1990s using gravitational microlensing. Despite significant effort, these searches yielded no detections, effectively ruling out MACHOs as the primary form of dark matter. 1958
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling Echoes of the Big Bang and Deep Underground Searches for WIMPs Headline: CMB Confirms Dark Matter and Energy; XENON Searches Remain Elusive The Cosmic Microwave Background (CMB), the oldest light in the universe from a few hundred thousand years after the Big Bang, provides crucial evidence for dark matter and dark energy. Analysis of its tiny temperature and density fluctuations precisely determines the universe's composition, independently confirming the need for both dark matter and dark energy even without other observations. Meanwhile, the direct hunt for WIMPs continues in deep underground laboratories like Gran Sasso in Italy, where massive, shielded experiments containing materials like liquid xenon aim to detect the exceedingly rare collisions of dark matter particles with atomic nuclei. These "xenon wars" have, to date, yielded "null results," intensifying the mystery. Only the DAMA experiment, using sodium iodide crystals, claims to have detected a seasonal dark matter effect, but its results remain unconfirmed by other teams. 1952
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling The Enigma of Dark Energy and Einstein's Lost "Blunder" Headline: Universe's Acceleration Reveals Dark Energy, Validating Einstein's Constant Just as the search for dark matter intensified, cosmology faced a new puzzle: in 1998, two independent teams discovered that the universe's expansion is not slowing down but is, in fact, accelerating. This unexpected finding led to the concept of dark energy, a mysterious vacuum energy in empty space, as the force driving this acceleration. This revelation meant that visible baryonic matter accounts for only about 4.9% of the universe, with dark matter making up 26.6%, and dark energy a staggering 68.5%. Ironically, this unexpected acceleration harked back to Albert Einstein's "cosmological constant," a term he had introduced into his equations as an accelerating force to maintain a static universe and later deemed his "biggest blunder." The discovery of dark energy suggests Einstein may have had a profound, albeit unrecognized, foresight. 1941
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling New Puzzles, Speculative Theories, and the Future of the Hunt Headline: Dark Crisis Deepens with Anomalous Galaxies and Emergent Gravity Theories The search for dark matter faces new challenges, such as the discovery of dwarf galaxies (e.g., DF44, the Dragonfly Galaxy) that appear to lack dark matter, posing a problem for both standard dark matter theory and MOND. With direct WIMP detection still elusive, physicists explore highly speculative theories: primordial black holes (black holes born in the Big Bang), fuzzy dark matter, or decaying dark matter, though these lack observational evidence. Theoreticians like Erik Verlinde propose "emergent gravity," suggesting gravity is not fundamental but arises from a deeper reality, which could imply dark matter doesn't exist at all. The ongoing search involves particle physics, underground experiments, powerful telescopes like the future Extremely Large Telescope, and the International Space Station's AMS experiment looking for antimatter signals, as scientists continue to refine theories and devise new ways to observe the unseen 1956
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling Headline: Particle Physics and Simulations Hunt for the Elusive WIMP The concept of cold dark matter, championed by cosmologists like Jim Peebles, describes particles that interact primarily through gravity but lack electrical charge, meaning they don't interact with light, magnetism, or strong nuclear forces. Their only potential interaction is a rare "bump" into an atomic nucleus via the weak nuclear force. This led to the theoretical candidate known as the Weakly Interacting Massive Particle (WIMP). Experiments at facilities like CERN's Large Hadron Collider, with its massive underground detectors, attempt to create and detect these WIMPsthrough high-energy particle collisions, though none have been found yet. Complementing this, computer simulations, such as IllustrisTNG, successfully model the universe's evolution from its smooth beginning to its current clumpiness, but only when incorporating cold dark matter with specific properties, guiding the ongoing search. . 1957
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling The Big Bang's Clues: Non-Baryonic Matter and Failed Candidates Headline: Cosmic Evolution Demands New Matter; Neutrinos Fall Short The universe's evolution from the smooth, hot state after the Big Bang to its current clumpy structure of galaxies and clusters requires far more gravity than visible matter can provide. Everything we know, from atoms to stars, is classified as baryonic matter. However, the nature of dark matter must be different; it cannot be composed of atoms and is thus termed non-baryonic matter. In the early 1970s, Albert Bosma used radio telescopes to observe hydrogen gas far beyond visible galactic edges, confirming the widespread anomalous rotation curves found by Rubin and Ford. Early dark matter candidates included neutrinos, but their light, fast-moving nature ("hot dark matter") meant they would clump on vast scales first, contradicting observations of early small clumps. This led to the conclusion that dark matter must be "cold" and slow-moving. 1959
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling Theoretical Stability and Observational Proof of Dark Matter Halos Headline: Galaxies Need Invisible Halos: Ostriker and Rubin Provide Evidence In the late 1960s, theorist Jeremiah Ostriker calculated that a flattened galaxy like the Milky Way could not remain stable without a large, spherical "halo" of unseen matter surrounding it, providing a theoretical basis for dark matter. This theoretical need was then powerfully confirmed by the observational work of American astronomer Vera Rubin and her colleague Kent Ford throughout the 1970s. Studying distant galaxies, including Andromeda, they discovered that stars on the outer edges rotated at unexpectedly high, constant velocities, rather than slowing down as predicted. This "flattening the curve" of rotational velocities offered the first concrete proof for the existence of dark matter, whose gravity was necessary to prevent galaxies from flying apart. 1958
The Elephant in the Universe: 100-year search for dark matter Author: Govert Schilling The Century-Old Mystery Begins: Early Astronomical Observations Headline: Pioneers Uncover Unseen Gravitational Effects in the Cosmos In 1922, Jacobus Cornelius Kapteyn, a Dutch astronomer, was the first to introduce the term "dark matter" in a paper theorizing the arrangement and motion of the sidereal system, realizing unseen matter had gravitational effects within the Milky Way. A decade later, his student, Jan Oort, further identified the Milky Way's rotation and, by studying the up-and-down motions of stars, made an early estimate of dark matter in the galaxy's central plane. Building on this, Swiss astronomer Fritz Zwicky observed the Coma Cluster in California, using redshift to determine galaxy motions. He concluded there was more mass and gravity than visible, coining the German term "dunkle Materie," meaning "dark matter." These early 20th-century findings laid the groundwork for the ongoing dark matter mystery. 1957
Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Lees ook dit artikel op BNR.nl Transcript aflevering In een verhaal over de wereld van de het allerkleinste heb je de enorme luxe dat je kunt kiezen uit een lange lijst van belangrijke ontdekkingen, nieuwe inzichten, Nobelprijzen en toepassingen die de basis vormen van onze samenleving. En ook de lijst van beroemde wetenschappers is eindeloos met de ‘onsterfelijken’ als Newton, Einstein en Curie als de wetenschappelijke equivalenten van sporthelden als Messi, Michael Jordan en Femke Bol. Het is verleidelijk om het in een verhaal over de wetenschap alleen te hebben over de succesverhalen. Dat is ook vaak hoe het grote publiek kennis maakt met de wetenschap in kranten en het nieuws. Maar zo’n aaneenschakeling van doorbraken door eenlingen als een ‘logische’ ketting geeft een verkeerd beeld van de wetenschap. Zo werkt het niet. Nieuwe inzichten komen niet spontaan uit de lucht vallen. Ze zijn het resultaat van een lange zoektocht van heel veel mensen. Met veel vallen en opstaan. Sommige ideeën bleken waar en zijn inderdaad gepromoveerd tot natuurwetten, maar de meeste experimenten mislukten of leverden geen nieuwe kennis op en zijn in de vergetelheid geraakt, net als hun bedenkers. De wetenschap draait primair op nieuwsgierigheid en onzekerheid. Zoeken naar antwoorden van dingen die we niet begrijpen. Dat is zo in elke tak van de wetenschap. En dat was honderd jaar geleden zo, dat is nu zo en dat zal altijd zo blijven. In de vorige aflevering hebben we met de ontdekking van het Higgs boson namelijk wel het randje van de kennis bereikt, maar als ik met een schuin oog naar de lijst van open vragen kijk is duidelijk dat het Standaard Model waar ik de afgelopen afleveringen zo hoog van opgaf absoluut niet het laatste woord is wat betreft de werking van de natuur. Dat staan op de rand van de kennis kun je het best voorstellen alsof je in een donkere kamer bent waarin een lamp hoog boven je alleen een cirkel van de vloer zichtbaar maakt. In deze aflevering gaan we het niet hebben over dingen die we al weten, maar juist over de dingen die we niet weten. We gaan dus niet zelfvoldaan vanaf de rand naar het midden van de verlichte cirkel kijken om te vertellen wat we daar allemaal voor moois zien. We draaien ons juist om en kijken samen het donker in en fantaseren over al het moois dat daar nog op ons ligt te wachten. Het onderzoeken van de natuur en het steeds verder verfijnen van ons beeld over hoe de natuur werkt is interessant, maar het draait uiteindelijk om de momenten waar het juist niet lekker past. Het moment dat je iets ziet dat in tegenspraak is met de bestaande natuurwetten. Dingen die helemaal niet mogen, of niet kunnen, dingen die je niet verwacht … en die toch gebeuren. Als we een patroon zien dat niet voorspeld wordt en waar dus wel iets achter moet zitten. Sommige van deze anomalieën zijn als het dorpje van Asterix en Obelix waarvan het maar niet lukt om het te veroveren. Verklaringen bedenken vereist creativiteit en gaat vaak samen met de introductie van nieuwe concepten, nieuwe principes, nieuwe krachten of nieuwe deeltjes. En dat is nog helemaal niet zo makkelijk. Het vraagt een enorme creativiteit, talent en durf om een schets te maken van een wereld die nog niemand heeft gezien. En van al die ‘kaarten van de nieuwe wereld’ die worden bedacht kan er natuurlijk op zijn hoogst maar één waar zijn. Maar ja, welke? Wat we wel zeker weten is dat er genoeg dingen zijn die we nog niet weten. Dat zijn de problemen en raadsels waar ik en mijn collega’s van wakker liggen. Dat vertelt ons dat er nog enorm veel te ontdekken is daar in dat donker buiten die verlichte cirkel. Neem bijvoorbeeld het probleem van donkere materie. Want hoewel we vaak pretenderen dat we precies weten waar alles in het heelal uit op is gebouwd (sterren, planeten, gaswolken, zwarte gaten etc.), weten we ook dat voor elke kilo die we kennen er zo’n vijf kilo van spul, stof, ‘iets’ is dat we niet kennen. En omdat we niet weten wat het is noemen we het maar ‘donkere materie’. Het is een vreemde situatie, want het betekent dat we echt het overgrote deel niet kennen. Wat het extra interessant maakt is dat we weten dat het niet een van de deeltjes is die we al kennen. Maar ja, wat is het dan wel? En als we het over onzichtbare massa hebben, dan moet ik ook maar gelijk doorpakken en eerlijk bekennen dat we de helft van het heelal kwijt zijn. Er is namelijk geen anti-materie in het heelal te vinden. En dat is vreemd, want in onze theorie zijn materie en antimaterie altijd keurig in evenwicht. Als we op cern een nieuw deeltje maken, dan wordt er ook altijd een antideeltje gemaakt. Vijf deeltjes, dan ook vijf anti-deeltjes etc. Maar waar is dan die anti-materie dan gebleven? Was er bij de oerknal dan misschien toch een klein overschot van materie, of gedragen ze zich toch niet pre-cies hetzelfde. Of zijn we de helft gewoon ‘kwijt’? Belangrijk om te weten, want zonder die asymmetrie was ook alle materie verdwenen en waren we er niet eens geweest. Naast het probleem van de donkere materie en de verdwenen anti-materie zijn er ook nog de meer existentiële ‘waarom’-vragen. In het Standaard Model hebben alle deeltjes keurig hun plek, maar waarom zijn er eigenlijk drie families van deeltjes? Waarom niet gewoon ééntje? Daarmee kun je immers alle atomen maken, dus waar heb je de rest dan nog voor nodig? En over het Higgs deeltje gesproken: we weten nu dat deeltjes massa hebben, maar waarom hebben ze de massa die ze hebben? Er is geen enkel mechanisme dat dat patroon verklaart, maar iets moet die massa’s toch gezet hebben. Hoewel we nog geen antwoorden hebben, hebben we de afgelopen jaren natuurlijk niet stilgezeten. We hebben nagedacht over mogelijke verklaringen (nieuwe deeltjes, nieuwe krachten en nieuwe fenomenen) en hebben experimenten bedacht om die te onderzoeken: Zoals hopelijk al duidelijk is geworden zijn wij wetenschappers een enorm optimistisch volkje en we zijn er dan ook heilig van overtuigd dat we in de komende jaren de antwoorden gaan vinden op een aantal van de grote vragen. Nederland is een belangrijke speler en we doen mee met onderzoek op de gekste plekken: bij het onderzoek naar kosmische neutrino’s vanaf de bodem van de Middellandse Zee, bij experimenten bij de deeltjesversneller in Genève en de zoektocht naar zoeken naar de minieme signalen van de zwaartekrachtsgolven geproduceerd door botsende zwarte gaten en neutronensterren. We kunnen uren praten over de verschillende ideeën, maar ik denk dat het verstandig is om te kiezen voor een insteek waarbij we focussen op één onderwerp. Ik kan me goed voorstellen dat je ook meer zou willen weten over extra ruimte-dimensies, het samensmelten van krachten of het bestaan van een spiegelwereld, maar dat kunnen we op een ander moment doen. Nu zoomen we in op een van de meest prangende vragen: het mysterie van de donkere materie. Er zweeft dus, blijkbaar, meer materie in het heelal rond dan we kunnen zien (de donkere materie) en de vraag of dit een nieuw deeltje is of dat het toch anders zit is, is een van de grootste open vragen in de natuurkunde. Een van de aanwijzingen dat er iets niet klopt is bij de rotatie van sterren in sterrenstelsels. Dankzij Newton weten we al honderden jaren precies hoe zware objecten bewegen met als beroemdste voorbeeld het draaien van de planeten om de zon in ons eigen zonnestelsel. Zelfs als je de zon niet zou kunnen zien zou je uit de draaiing van de planeten kunnen afleiden dat de planeten om iets zwaars heen draaien en ook hoe zwaar dat object is. Triviaal en die methode zou ook net zo goed moeten werken bij het draaien van sterren in sterrenstelsels. Maar tot ieders verbazing bleek dat er helemaal niets van klopte. We kunnen alle sterren in het midden van de sterrenhoop goed zien, maar die hebben samen niet genoeg massa om de grote snelheid van de sterren aan de rand te verklaren. Er moet dus massa zijn die we niet kunnen zien. De laatste jaren is er nog meer indirect bewijs gekomen. Het eerste element dat gemaakt werd in het vroege heelal was waterstof. Dat is vervolgens, onder invloed van zwaartekracht, langzaam gaan samenklonteren tot objecten als sterren, planeten en grotere structuren. Daar is verder niets magisch aan, maar volgens computersimulaties gaat dat samenklonteren veel en veel langzamer dan we zien in ons eigen heelal. Maar, en nu komt het, als je in je simulaties net doet of die donkere materie er is, dan trekken dingen elkaar meer aan (er is immers meer massa) en dan blijkt dat je in de simulaties optijdschalen van de leeftijd van ons heelal wel precies dezelfde structuren terugvindt als die we nu zien. Dit is dus een extra aanwijzing dat er donkere materie aanwezig is in ons heelal Even voor de duidelijkheid: dit is dus niet iets dat niet helemaal klopt, maar er is iets dat helemaal niet klopt. Dus, nog een keer expliciet: er is in het heelal blijkbaar ongeveer vijf keer meer materie dan we kunnen zien. En al die onbekende materie is niet opgebouwd uit de bouwstenen en deeltjes die we hier op aarde kennen. Maar wat is het dan wel? De oplossing lijkt zo makkelijk: bedenk-gewoon-een-nieuw-deeltje! Dat is toch precies wat jullie deeltjesonderzoekers de hele dag doen toch? Tsja, was het maar zo makkelijk. Dit nieuwe deeltje moet niet alleen massa hebben, elektrisch neutraal zijn en bijna geen interactie hebben met gewone materie (dat zijn de eigenschappen die we indirect hebben achterhaald), maar net zoals je bij een puzzel er niet ‘zomaar’ een extra puzzelstukje bij kan stoppen als de puzzel al af is, geldt dat ook voor een extra deeltje dat ingepast moet worden in het Standaard Model. Alle aanwijzingen voor het bestaan van donkere materie, hoe sterk ze ook zijn, zijn indirect en over de hele wereld is er een race ontstaan tussen wetenschappers om als eerste het directe bewijs van het bestaan van een donkere materie deeltje aan te tonen. Een van de eerste opties waar je misschien aan denkt nu je dat verhaal over het Higgs-deeltje kent is dat we misschien zelf donkere materiedeeltjes kunnen maken in de deeltjesbotsingen op CERN. Goed idee en daar hebben we ook zeker naar gezocht, maar helaas is er geen enkele aanwijzing dat we die deeltjes ook gemaakt hebben. Maar niet getreurd. Naast het zelf produceren van de donkere materiedeeltjes in het laboratorium zijn er ook andere manieren om ze te detecteren. Als er namelijk echt donkere materie in het heelal rondzweeft dan is het waarschijnlijk dat het zich ook in ons zonnestelsel bevindt. En omdat we als aarde door de ruimte vliegen, zullen we continu door die zwerm van donkere materiedeeltjes heen bewegen. Daar merken we verder niks van omdat donkere materie bijna geen interactie heeft met gewone materie en dus door steen heen beweegt op dezelfde manier als wij door de lucht. En toch is er een kans dat zo’n deeltje, heel af en toe, een atoomkern raakt. Die kans is echt extreem klein, maar ja, als er een kans is, hoe klein ook, dan zullen experimenteel natuurkundigen iets bedenken om er toch iets van te maken. En dat hebben ze gedaan. Het plan klinkt enorm simpel, maar is onwaarschijnlijk complex om uit te voeren. Ik neem je even mee in de gedachtengang. Als een atoom geraakt wordt door zo’n deeltje waar de donkere materie uit bestaat dan ontstaan er elektrisch geladen brokstukken die met behulp van een elektrisch veld naar een speciale detector gestuurd worden waar ze een klein stroompje veroorzaken. Zo kunnen we donkere materie dus ‘zien’. De kans dat een deeltje botst, hangt samen met de grootte van de atoomkern dus je wilt grote atomen gebruiken. Zware atomen. Maar ja, je wilt ook dat de brokstukken door de stof heen kunnen bewegen op weg naar de detector en dat kan weer alleen in een gas of een vloeistof. Gelukkig bestaat er in de natuur een compromis en collega’s van mij hebben besloten vloeibaar xenon te gebruiken. Een vat met ongeveer tweeduizend kilo om precies te zijn. Met zo’n detector (het vat met xenon) hoeft je in principe alleen maar te wachten om te kijken hoeveel botsings-signalen je ziet terwijl de aarde door die zwerm donkere materie vliegt. Als je uitrekent hoeveel botsingen je verwacht te zien dan zie je vrij snel dat het er zelfs in het gunstigste geval maar een handvol per jaar zullen zijn. Dat kan genoeg zijn, maar natuurlijk alleen onder de voorwaarde dat je ab-so-luut zeker bent dat het geen vals signaal is. Daarmee bedoel ik botsingen van deeltjes die we al kennen, bijvoorbeeld door natuurlijke radioactiviteit die voorkomt in de rotsen en het metaal van het vat waarin het vloeibare xenon bewaard wordt of door de kosmische straling uit het heelal. Het eerste probleem kun je omzeilen door ultra-hoge kwaliteitseisen te stellen aan het materiaal dat onderdeel vormt van de detector. Een verkeerde lijm die toevallig een spoortje radioactieve stoffen bevat kan al funest zijn voor het slagen van het experiment. Lastig, maar dat heb je zelf in de hand. Een lastiger probleem is de straling die vanuit de ruimte op de aarde botst. Om je experiment daarvoor af te schermen zou je eigenlijk honderden meters steen nodig hebben. Onmogelijk dus. Nou ja, onmogelijk? Heel lastig, maar niet onmogelijk. Je zou ook honderden meters onder de grond een experimentele ruimte kunnen maken om dat vat neer te zetten. Dit kan niet in Nederland zelf, maar er zijn op de wereld genoeg plekken waar dat wel kan; verlaten mijnen of bergen waar we een tunnel doorheen hebben geboord. Het klinkt als iets uit een James Bond film, die ruimtes zo groot als een kathedraal uitgehakt in de rots onder een berg, maar ze bestaan echt. Het valt bijna niemand op, maar als je door de Frejus-tunnel in Frankrijk of in de buurt van Rome bij Gran Sasso door de tunnel rijdt, dan is er in het midden van de tunnel een korte vluchtstrook met een slagboom en een poort die toegang geeft tot een weg die iets dieper de berg in leidt. Een weg die toegang geeft tot een ondergronds experimenteel laboratorium; een plek waar je afgeschermd van de kosmische straling onderzoek kunt doen en toch toegang hebt tot computerapparatuur, elektriciteit, gassen, koeling, enzovoort. Dat is dan ook de plek waar mijn collega’s hun vat hebben neergezet en waar ze op zoek zijn naar dat signaal van een botsend donkere-materiedeeltje. Nederland heeft een belangrijk aandeel in dat experiment en als we inderdaad door een zwerm donkere materiedeeltjes vliegen en als de massa en eigenschappen van dat deeltje een beetje gunstig zijn dan heeft dit type experiment een goede kans om het te vinden. Dat zou fantastisch zijn. Niet alleen omdat we dan eindelijk alsmensheid weten wat donkere materie is, maar ook omdat ik het mijn collega’s zo zou gunnen omdat ik weet hoe hard ze eraan werken om het tot een succes te maken. We zijn bijna aan het eind van onze serie gekomen. Ik heb je in grote stappen meegenomen in de zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur. We hebben gezien dat het een avontuur is met wetenschappers vanuit de hele wereld en dat technologische ontwikkelingen ons steeds weer in staat hebben gesteld om dieper en dieper door te dringen in de materie. De natuur heeft ons bij elke nieuwe stap steeds meer van haar geheimen prijsgegeven en ons steeds weer verbaasd met de meest wonderlijke fenomenen. Veel van de inzichten hebben via toepassingen ook weer hun weg teruggevonden naar de samenleving. Er is nog zoveel te ontdekken en mijn collega’s en ik denken elke dag na over nieuwe detectoren en nieuwe manieren om nog verder door te dringen in de materie. Op zoek naar antwoorden. Die zoektocht stopt nooit. Naast onderzoek doen proberen we jullie te vertellen over alles wat we ontdekt hebben en de dingen waar we nog van dromen. Die verbinding tussen samenleving en de wetenschap lukt dankzij kranten, podcasts, social media en mensen als Jim Jansen die met het tijdschrift New Scientist en hun events wetenschappers een podium bieden om over hun onderzoek te vertellen. De reis is dus nog lang niet ten einde. En omdat we een groot aantal jonge wetenschappers hebben boordevol ideeën en energie stappen we elke dag weer vol goede moed vanuit de cirkel van de bestaande kennis het donker in. Op zoek naar verborgen werelden en de antwoorden op de grote vragen. Denk er zelf ook eens over na, want we kunnen alle hulp gebruiken. Avontuur!See omnystudio.com/listener for privacy information.
Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Transcript aflevering Je kunt prima honderd jaar oud worden en onbevangen door het leven stappen zonder je ooit af te vragen hoe je eigenlijk elektriciteit maakt, waarom glas wel doorzichtig is en steen niet, hoe de zon aan haar energie komt of hoe het überhaupt mogelijk is dat er zoiets bestaat als een heelal. Maar als je die vraag eenmaal hebt gesteld en op zoek gaat naar het antwoord blijkt er bijna altijd een fascinerende wereld achter schuil te gaan. Al die kennis over hoe de natuur zich gedraagt hebben we als mensheid in de geschiedenis stukje bij beetje verzameld. Hoewel deze zoektocht wordt gedreven door pure nieuwsgierigheid, hebben de meeste nieuwe inzichten en de nieuwe technieken die ontwikkeld moesten worden om het antwoord te vinden ook steeds weer hun weg gevonden naar ons dagelijks leven. Sterker nog, ze vormen zonder dat veel mensen dat beseffen, de basis van onze moderne maatschappij: zonder relativiteitstheorie geen GPS, zonder quantummechania geen computerchip, zonder anti-materie geen PET scan om tumoren te localiseren … en zonder deeltjesversnellers geen manier om kwaadaardige tumoren te bestralen. Het zoeken naar antwoorden op deze grote ‘waarom-vragen’ is absoluut niet makkelijk. De natuur geeft haar geheimen namelijk niet zomaar prijs en het heeft generaties wetenschappers enorm veel bloed, zweet en tranen gekost om de natuur haar geheimen te ontfutselen. Dat doen we door haar gedrag in detail te bestuderen, patronen te herkennen en zo stap voor stap door te dringen tot de plek waar het antwoord verborgen ligt. Die onbedwingbare drang om steeds weer grenzen te verleggen is een menselijke eigenschap die we heel goed kennen uit de sport en van ontdekkingsreizigers uit een ver verleden. En hoewel het vaak de woorden ‘groter’, ‘hoger’ en ‘sneller’ zijn die we associëren met vooruitgang is er ook een groep wetenschappers die juist de uitdaging zoekt in precies het tegenovergestelde: ‘klein, kleiner, kleinst’. Het is een internationale groep wetenschappers, waar ik er ook een van ben, die in onderzoeksinstituten en laboratoria over de hele wereld op zoek zijn naar de elementaire bouwstenen van de natuur. Waar is alle materie toch uit opgebouwd? En welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Deze fascinerende zoektocht naar de fundamenten van de natuur is het onderwerp van deze podcast. Ik ben Ivo van Vulpen, een Nederlandse deeltjesonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en het onderzoeksinstituut Nikhef. In de eerste vier afleveringen ben ik je gids op weg naar het randje van de kennis en vertel ik je hoe het ons in de afgelopen honderd jaar gelukt is om steeds weer een diepere laag bloot te leggen; in een wereld die letterlijk heel dichtbij is, maar die zo klein is dat we het niet met onze ogen kunnen zien. Ik vertel over de fascinerende ontdekkingen die we gedaan hebben. Ik ga bijvoorbeeld vertellen dat net zoals kinderen met een paar legoblokjes de meest fantastische bouwwerken kunnen maken, ook de natuur, met al haar complexiteit, van sterren en planeten, tot en met de microfoon waar ik nu in praat ook is opgebouwd uit maar een handjevol bouwstenen. In de vijfde en laatste aflevering vertel ik wat er nog te ontdekken is. En hoe we van plan zijn die antwoorden te vinden. Deze tak van de wetenschap staat ver af van het clichébeeld dat mensen vaak hebben van onderzoekers als wereldvreemde zonderlingen in een stoffig laboratorium. Het is een wereldwijde onderneming waarin wetenschappers uit bijna alle landen van de wereld samenwerken, samen moeten werken in grote experimentele onderzoekscentra zoals het Europees centrum voor deeltjesfysica, CERN in Genève. Zulke samenwerkingsverbanden zijn verre van triviaal. Natuurkundigen kunnen enorm eigenwijs zijn en om dan ook nog eens natuurkundigen uit verschillende landen met elkaar samen te laten werken is op het eerste gezicht een ideaal scenario voor problemen. En toch lukt het ons. Maar hoe dan? Uiteindelijk blijkt de sleutel te liggen in het feit dat we een gedeelde droom hebben. We delen die universele en on-be-dwing-bare nieuwsgierigheid, die honger naar antwoorden op de mysteries die we niet begrijpen. Vanuit Nederland doen veel universiteiten mee in dit avontuur en er is zelfs een nationaal instituut: het Nikhef, het Nationaal instituut voor subatomaire fysica in Amsterdam. Maar laten we niet langer om de materie heen draaien en de diepte in duiken. Om achter de natuurwetten te komen is er maar één mogelijkheid: je moet je de natuur ‘ondervragen’. De natuur praat natuurlijk niet letterlijk terug, maar je kunt wel dingen uitproberen en kijken wat er gebeurt. Kinderen doen dat automatisch. “Hoe reageren mijn ouders als ik heel hard ga gillen in een supermarkt en doet het echt pijn als ik mijn vinger in de vlam hou?”. Hoewel ik uit eigen ervaring kan vertellen dat ouders niet altijd hetzelfde reageren, werkt de natuur volgens ijzeren principes en altijd hetzelfde: de natuurwetten. Door patronen te ontdekken in gedrag dringen door tot de onderliggende mechanismes. En dat werkt net zo goed bij menselijk gedrag als bij de wereld van het allerkleinste. Grenzen verleggen is niet makkelijk en het is goed om voor we in de wereld van het allerkleinste duiken eerst te laten zien hoe ingewikkeld het is om patronen te vinden en welke interessante gevolgen het kan hebben als het je lukt om een onderliggend mechanisme bloot te leggen. Eerst over het proces van patronen herkennen. Stel je nou eens voor dat je een buitenaards wezen bent dat naar onze planeet komt en dat je gevraagd wordt om de spelregels van het spel voetbal te achterhalen. Er is wel een eis die je taak extra lastig maakt: je mag zoveel wedstrijden bekijken als je wilt, maar je mag niemand iets vragen. Je komt er dan vast vrij snel achter dat het spel zich afspeelt binnen de witte lijnen van een rechthoek, dat er twee teams zijn van 11 spelers, dat er na 45 min gewisseld wordt van speelhelft en dat het doel is om zoveel mogelijk doelpunten te maken. Maar waarom heeft één speler een andere kleur dan zijn teamgenoten en mag hij de bal wél in zijn handen pakken? En hoe kom je erachter wie die twee mensen zijn die langs de lijn met een vlag heen en weer rennen en zul je ooit de regels van buitenspel ontdekken? Dat kán wel, maar is niet gemakkelijk. Precies zo werkt het ook met het ondervragen en bekijken van de natuur. Niemand zegt hierbij trouwens dat de spelregels logisch moeten zijn. Sterker nog, de natuurwetten zijn niet logisch. Geen enkele. De quantummechanica en de relativiteitstheorie, die we later tegen zullen komen, zijn vreemd en bizar en daarmee in zekere zin analoog aan de buitenspelregel in het voetbal. Absurd, maar wel een realiteit. En als je die regel eenmaal geaccepteerd hebt is het daarna logisch wat je ziet gebeuren. Het zoeken naar en herkennen van patronen is niet alleen aan wetenschappers voorbehouden natuurlijk. Biologen en boeren weten bijvoorbeeld al heel lang dat eigenschappen van dieren en organismes worden doorgegeven aan nakomelingen. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld het gegeven dat de oogkleur van een kind bepaald wordt door de oogkleur van de ouders. Deze kennis over het overerven van eigenschappen wordt ook in de landbouw gebruikt bij het veredelen van gewassen en selecteren van bepaalde eigenschappen zoals resistentie voor ziektes of aanpassen aan specifieke omstandigheden als droogte of zout. We zien dus dat de natuur op een bepaalde manier werkt, maar niet hoe het werkt. Ergens in elk mens is dus blijkbaar informatie over de oogkleur opgeslagen, maar waar dan? Uiteindelijk is het pas in de jaren zestig van de vorige eeuw gelukt die vraag te beantwoorden toen wetenschappers Crick, Watson en Franklin (die laatste wordt helaas vaak, al dan niet per ongeluk, vergeten in de rij van ontdekkers) erin slaagden de dubbele helixstructuur van het menselijk DNA te ontdekken. Daar bleek alle genetische informatie opgeslagen te zijn en bracht ons naar het hoe en waarom. Die genetische informatie blijkt opgeschreven in een taal die maar uit vier bouwstenen bestaat, de nucleotides C, T, G en A. Een taal met maar vier letters dus! Ongelooflijk, als je bedenkt dat we in onze eigen taal 26 letters hebben als bouwstenen van woorden. Als mensheid zijn we druk bezig die taal van het DNA te verkennen. We leren zo niet alleen waar informatie verborgen over de oogkleur, maar ook over aanleg voor specifieke ziektes, en kunnen dat hopelijk ook weer gebruiken om die te voorspellen en te voorkomen. Deze succesverhalen zijn mooi, maar het is goed om te beseffen dat de wetenschap vaak een verhaal is van enorm veel frustratie, van verkeerde paden inslaan en hopeloos verdwalen. Maar af en toe lukt het om ineens een stap te maken. Door een briljant inzicht van een individuele wetenschapper die ineens op een helder moment als eerste het patroon doorziet, of door een nieuwe techniek die een nieuwe wereld blootlegt. De ruimte voor wetenschappers om af en toe een zijpad in te slaan om een gek ideeën na te jagen is een cruciaal element van onderzoek doen. Als er nooit een vreemde snuiter was gaan experimenteren met elektriciteit hadden we nu nog steeds alleen maar kaarsen gehad in plaats van elektrische lampen. Hetzelfde geldt voor LED lampen natuurlijk, maar ook in de medische wereld zijn voorbeelden te vinden zoals de ontdekking van penicilline. In het dagelijks leven gebruiken we onze ogen, neus, oren, mond en handen om de wereld om ons heen waar te nemen. Ontzettend handig, maar hoe goed onze zintuigen ook zijn, ze zijn niet perfect. We weten bijvoorbeeld dat er toonhoogtes zijn die ons oor niet kan opvangen maar die honden prima kunnen horen. Dat betekent dus dat er dus wel eens een fantastische wereld vol schitterende muziek en geluiden om ons heen zou kunnen zweven die voor ons verborgen blijft omdat ons lichaam simpelweg tekortschiet. Hetzelfde geldt voor licht. Ook daarvan weten we dat er kleuren zijn die wij als mens niet kunnen zien. Zo kunnen bijen ultraviolet licht zien die zorgt dat ze makkelijk bloemen kunnen vinden. Maar hoewel ons lichaam soms tekortschiet, zijn we als mensen wel enorm inventief. We hebben manieren gevonden om deze verborgen werelden hoorbaar en zichtbaar te maken er zo in rond te lopen. Dat geldt ook voor de wereld van het allerkleinste. Elke ontdekkingstocht staat of valt met de juiste uitrusting. Als je naar de Noordpool wilt heb je meer aan warme kleren en een slee met honden dan aan een pak van Hugo Boss en een BWM. En wil je naar Mars, dan heb je een raket nodig. En bij onze reis, het afdalen in de wereld die nog kleiner is dan het DNA, heb je een deeltjesversneller nodig. Al lang geleden ontdekten mensen dat je door een ingenieuze combinatie van lenzen objecten die ver weg waren ‘dichterbij’ kon halen: de telescoop. Toepassingen te over, van scheepsvaart, oorlog, en het bestuderen van wilde dieren tot de astronomie zoals bijvoorbeeld de ontdekking van de ringen van Saturnus door onze eigen Christiaan Huygens. Maar ook ‘de andere kant op kijken’ lukte: de microscoop. We kennen allemaal het beroemde voorbeeld van Antoni van Leeuwenhoek die de wereld van bacteriën ontdekte. En hoewel mensen in de eeuwen erna steeds betere lenzen leerden maken, weten we dat je met een microscoop nooit objecten zult kunnen bekijken die kleiner zijn dan ongeveer een miljoenste meter. Dat is een factor duizend kleiner dan een potloodstreep en zo klein dat we er ons niets meer bij voor kunnen voorstellen, maar de vraag was waarom een microscoop dan niet meer werkt? Als mens zien we dingen omdat licht afketst van voorwerpen en in onze ogen terechtkomt. Nou ketst licht alleen af van voorwerpen die groter zijn dan het licht zelf (dat is een natuurkunde-feitje dat u even van me aan moet nemen), en omdat het licht dat we met onze ogen kunnen registreren ongeveer een miljoenste meter is betekent dat die afmeting het kleinst is dat we kunnen zien. Een fundamentele horde dus, maar gelukkig betekent dat niet dat je bij de pakken neer moet gaan zitten. Het betekent alleen dat je met de technieken die je op dat moment hebt, niet vastloopt. Je moet dus iets slims bedenken. Iets nieuws. Net zoals je bij een ontdekkingstocht een boot nodig hebt als je bij een rivier komt of een ladder als je over een muur heen moet klimmen. En dat is gelukt. De truc is ‘om te kijken zonder je ogen te gebruiken’. Ook met je ogen dicht kun je nog prima het verschil voelen tussen een mes en een vork en in de wetenschap hebben we een soortgelijke methode ontwikkeld om objecten af te tasten. We gebruiken daarbij alleen niet onze vingers, maar gebruiken kleine knikkers (kleine deeltjes eigenlijk) die we op het voorwerp afschieten om vervolgens te kijken hoe deze knikkers afketsen. De manier waarop dat gebeurt vertelt ons namelijk iets over de vorm en eigenschappen van een voorwerp. Dat knikkers anders afketsen van een basketbal dan van een fiets zal duidelijk zijn, maar als je alleen de afgeketste knikkers zou mogen bekijken kunt je je voorstellen dat het heel lastig is om te achterhalen dat het een fiets was waar de knikkers vanaf zijn geketst in plaats van een bureaustoel. Laat staan dat we kunnen herkennen of het een oma-fiets of een racefiets was. Maar het kan wel. Lastig. HEEL lastig! Maar niet onmogelijk. En dat is precies wat we doen als deeltjesfysici. Die knikkers zijn daarmee de vingers waarmee we de wereld aftasten. Ik gebruik hier voor het gemak het beeld van knikkertjes omdat we dat allemaal herkennen, maar eigenlijk zijn het kleine deeltjes. Hoe kleiner die knikkertjes zijn, hoe kleiner de structuren waar ze van afketsen en hoe kleiner de details zijn die we kunnen waarnemen. Een van de gekke dingen die we ontdekt hebben is dat hoe harder een knikkertje of deeltje beweegt, hoe kleiner die wordt. En dat is dan ook de belangrijkste taak van een deeltjesversneller: kleine deeltjes maken. Het sterkste vergrootglas dat we hebben op de wereld is dan ook de grote deeltjesversneller in Genève, de Large Hadron Collider. Daarmee kunnen we structuren van een miljoenste van een miljoenste van een miljardste meter bekijken. Dat is weer zo’n getal waarvan het moeilijk is een idee te vormen, maar laat ik proberen je een idee te geven van hoe klein dat is. We kennen vast allemaal maanzaad dat soms op witte bolletjes zit en we hebben allemaal weleens een dag doorgebracht in een bloedhete auto op weg naar onze vakantiebestemming in Frankrijk. Stel nou eens dat je heel Frankrijk bedekt met maanzaad, dus van Lille tot de Pyreneeën en van Nice tot Quiberon. Eén zo’n maanzaadje ten opzichte van de oppervlakte van Frankrijk is dezelfde fractie als het kleinste brokstukje dat we kunnen bestuderen tot een meter. Waanzinnig! Naast de materie aftasten heeft een deeltjesversneller nog een tweede feature. Het blijkt namelijk dat je in een deeltjesversneller de energie van de botsende deeltjes kunt gebruiken om ook zelf nieuwe deeltjes te maken. Natuurlijk moeten we al die afgeketste kogeltjes en nieuwe deeltjes ook kunnen opvangen en dat doen we met behulp van deeltjesdetectoren. Dat zijn een soort grote fotocamera’s die ook, zo zullen we zien, in ziekenhuizen gebruikt worden. Daar ga ik in de volgende aflevering meer over vertellen. Overal op de wereld zijn internationale samenwerkingsverbanden op zoek naar antwoorden op de grote onbegrepen vragen uit de natuur. Dat doen ze niet alleen met behulp van de deeltjesversneller op CERN in Genève, maar ik heb ook collega’s die met behulp van een vat vloeibaar gas (Xenon voor de liefhebbers) onder een berg in Italië op zoek zijn naar donkere materie en weer andere collega’s die een fototoestel zo groot als een kubieke kilometer aan het bouwen zijn op de bodem van de Middellandse Zee om te zoeken naar zogenaamde neutrino’s die vanuit het heelal komen en dwars door de aarde vliegen. Bij veel van die onderzoeken spelen Nederlandse onderzoekers een belangrijke rol. Onderdeel van die groep nieuwsgierige natuurkundigen die af en toe ineens linksaf slaan terwijl iedereen rechtdoor loopt. Dromers en avonturiers. Ik ga je in de komende afleveringen meenemen op onze ontdekkingstocht. In de volgende aflevering leren we de wereld van het atoom kennen via de quantummechanica, de atoomkrachten en het besef dat alles op aarde maar uit drie stukjes blijkt te zijn opgebouwd. In de afleveringen daarna hebben we het over het beroemde Standaard Model, exotische zaken als anti-materie en kernkrachten en het dagelijks leven op CERN. En natuurlijk komt ook de ontdekking van het Higgs boson voorbij, een ontdekking die een paar jaar geleden de Nobelprijs heeft gekregen en waar ik en mijn collega’s enorm trots op zijn. En als ik mijn werk een beetje goed doe, dan vind jij het aan het eind van aflevering vier ook volkomen terecht. Zoals beloofd probeer ik ook om bij elke nieuwe stap verder de diepte in (de stap naar nog kleinere structuren van de materie) te laten zien op welke manier de kennis weer in ons dagelijks leven terugkomt. En we sluiten de serie af met de grote open vragen, de mysteries, de vragen waar nog geen antwoord op is. De mysteries waar we als natuurkundigen van wakker liggen. En waar een antwoord op moet zijn. Maar waar dan? De natuurkunde is niet klaar. Kortom: avontuur!See omnystudio.com/listener for privacy information.
Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Transcript aflevering Als je gaat vertellen over de zoektocht naar de bouwstenen van de natuur kunnen we het best starten bij het moment dat iedereen ziet als de start van de reis: het jaar 1912 als het ons voor het eerst lukt om een plaatje te maken van een atoom. Die stap levert een schat aan informatie op en maakt dat we in één klap ons beeld van hoe de natuur werkt compleet moeten herzien. We leren bijvoorbeeld dat alles op aarde uiteindelijk maar uit drie unieke bouwsteentjes bestaat. En we leren dat de logica die de natuur volgt op die piepklein schaal to-taal anders is dan die van onze wereld als mensen. We zien dingen die helemaal niet zouden moeten kunnen volgens alles wat we tot dan toe dachten. Deeltjes blijken op meerdere plekken tegelijk te kunnen zijn en we ontdekken verborgen eigenschappen en nieuwe krachten. Kortom, het hele bouwwerk moet op de schop. En hoewel de zoektocht naar de logica en fundamenten achter deze nieuwe realiteit tot op de dag van vandaag voortduurt geef ik in deze aflevering ook een paar voorbeelden van hoe de inzichten al een toepassing hebben gevonden: niet alleen in de werking van een computerchip of de quantumcomputer, … maar diep in het atoom vonden we ook een manier om onszelf als mensheid te vernietigen. Het onderwerp van deze aflevering is de atoomrevolutie. Maar laten we starten waar we nu zijn: op straat, in de studio, in de auto of waar je deze podcast dan ook beluistert. Als je om je heen kijkt zie je dat de wereld is opgebouwd uit een groot aantal verschillende materialen: de stof van de stoel waarin je zit, de bakstenen van het gebouw waar je langsloopt of het keramiek van de beker waar je je koffie uit drinkt. Op school hebben we geleerd dat er zo’n kleine honderd elementaire bouwstenen zijn, de elementen, waarvan het kleinste ondeelbare brokje een atoom wordt genoemd. Er zijn in de natuur stoffen zoals zuurstof en ijzer die opgebouwd zijn uit één type atoom, in dit geval zuurstofatomen of ijzeratomen, maar er zijn ook veel stoffen waarvan de kleinste unieke bouwsteen een combinatie is van verschillende atomen. Zo’n bouwsteen noemen we een molecuul. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld water (dat is een combinatie is van 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom), maar ook suiker, alcohol en DNA zijn ingewikkelde combinaties van atomen van verschillende elementen. Als je wilt begrijpen waarom stoffen hun eigen unieke eigenschappen hebben is het cruciaal om hun bouwstenen te begrijpen. Maar dat gaat niet zomaar. De natuur geeft haar geheimen namelijk niet zomaar prijs. Atomen zijn meer dan een miljoen keer kleiner dan het kleinste voorwerp dat je met je oog kunt zien en het lijkt dan ook een onmogelijke opgave deze wereld te leren kennen. Dé grote truc om dingen zo klein als een atoom in kaart te brengen hebben we in de vorige podcast al kort besproken. In essentie komt het erop neer dat je iets kunt leren over een object door te bestuderen hoe andere deeltjes er vanaf ketsen. Dat is simpeler gezegd dan gedaan, maar in 1912 was het uiteindelijk Ernest Rutherford die het voor het eerst voor elkaar kreeg. Deze aflevering heeft best veel technische elementen, maar ik ga ze toch benoemen, omdat het een belangrijke stap is en de start van al het moderne deeltjesonderzoek. Ik hoop dat het me lukt je er veilig langs te loodsen. Daar gaan we. Die Ernest Rutherford vuurde deeltjes met grote snelheid af op een heel dun laagje goudatomen, iets dat je het best kunt voorstellen als een vel aluminiumfolie, maar dan van goud. En als ik grote snelheid zeg dan bedoel ik niet 200 of 300 km/uur, maar net iets minder dan een miljard kilometer per uur. Om te kijken waar al die afgeketste deeltjes terecht kwamen had hij een scherm gemaakt dat een lichtflits gaf als er een deeltje op viel. To-taal onverwacht bleek dat sommige deeltjes gewoon bijna recht terugkwamen. Na wat puzzelen bleek dat de enige manier om dat te verklaren was als er in een atoom een kei-harde pit zou zitten. En na alle metingen geanalyseerd kwam inderdaad het bekende beeld van een atoom naar voren zoals we dat op de middelbare school leren en het plaatje van een atoom dat Google of ChatGPT je geeft: Atomen bestaan uit een piepkleine zware atoomkern met een positieve lading Om de atoomkernen draaien lichte elektronen in vaste banen rondjes Elke elektronenbaan heeft een maximum aantal elektronen Omdat we dit beeld kennen klinkt het niet heel spectaculair, maar in die tijd was het revolutionair! Zo‘n atoom kon namelijk helemaal niet bestaan volgens de toen bekende natuurwetten. Het eerste probleem met dit beeld is dat volgens de theorie elektronen helemaal geen rondjes rond de kern mochten draaien. Dat klinkt gek, want de beweging van een deeltje dat om iets zwaars heen draait lijkt precies hetzelfde als de beweging van een planeet die om de zon draait. En dat begrijpen al een paar honderd jaren tot in groot detail dankzij de wetten van Newton. Maar er is wel een cruciaal verschil: een elektron is elektrisch geladen en de theorie van de elektromagnetische kracht zegt dat zulke deeltjes energie verliezen als ze om iets heen draaien. Een elektron in een atoom zou dus energie verliezen en binnen een fractie van een seconde op de kern storten. En zelfs als elektronen om de een of andere onverklaarbare reden al keurig rondjes draaien, waarom dan alleen op bepaalde afstanden? Daar is geen en-ke-le reden voor. Het model van een atoom dat uit de experimenten tevoorschijn kwam, kon volgens de theorie dus helemaal niet bestaan. In zo’n situatie waarin theorie en experiment met elkaar in tegenspraak zijn, delft de theorie meestal het onderspit. Ook in het geval van de elektronen, die vrolijk hun rondjes draaiden. Het was duidelijk dat we iets over het hoofd zagen. Maar wat dan? In de zoektocht naar een verklaringen voor het atoomprobleem zou uiteindelijk de Deense natuurkundige Niels Bohr de impasse doorbreken met een net zo vreemd als briljant idee. Hij stelde voor, - en let op, dit is volledig uit de lucht gegrepen - dat voor elektronen alleen een combinatie van de snelheid en hun afstand tot de atoomkern toegestaan was. Namelijk alleen als het pre-cies een veelvoud was van een klein brokje basis-energie: ℏ. We zeggen dan ook dat de combinatie van snelheid en afstand gequantiseerd is. En omdat snelheid en afstand gekoppeld zijn legt deze eis daardoor een snoeiharde restricties op aan de plek waar elektronen hun rondjes mogen draaien. Met die nieuwe regel kon Bohr ineens niet alleen de stabiele banen verklaren, op precies dezelfde plek als we in het experiment zagen, maar ook nog eens met de juiste energie. Super! Opgelost dus, al wist niemand waarom die quantisatie er was. In de jaren erna is er een veel complexer theoretisch bouwwerk ontstaan rond dit idee: de quantummechanica. Het klassieke beeld van een elektron als een bolletje dat rondjes draait om de kern is vervangen door een elektron als golf en een wolk van waarschijnlijkheden. Een van de vele bizarre gevolgen van de theorie is dat deeltjes op meerdere plekken tegelijk kunnen zijn. Dat klinkt als waanzin en kan haast niet waar zijn. Maar het bleek te kloppen, net als bij alle andere experimenten die de bizarre voorspellingen van de quantumtheorie gingen controleren. De theorie hield moeiteloos stand en is nu een van de belangrijkste pijlers waar de moderne natuurkunde op rust. Een van de vragen die de quantummechanica niet beantwoordde was de vraag waarom er een maximum aantal elektronen is per baan. Kortom, waarom zitten de eerste twee elektronen van een stof als Lithium gezellig bij elkaar in de eerste baan en zit dat derde elektron in zijn eentje een stuk verderop waar hij veel minder sterk vastgebonden zit aan de kern? Belangrijk om te weten, want dat losse derde elektron maakt dat Lithium (een metaal) zich chemisch volstrekt anders gedraagt dan Helium (een gas). Ook hier werd weer een merkwaardige oplossing gevonden door een andere wetenschapper, Pauli, die net als Bohr ook de volstrekt arbitraire eis oplegde dat geen twee elektronen in het atoom hetzelfde mogen zijn. Twee jonge Leidse promotiestudenten theoretische natuurkunde - Samuel Goudsmit en George Uhlenbeck verzonnen (of ontdekten, het is maar hoe je het wilt zien) precies 100 jaar geleden dat elektronen een verborgen eigenschap hadden. Elektronen kwamen in twee smaken en de analogie die daarbij vaak gebruikt wordt is het beeld dat elektronen kunnen draaien: en wel linksom óf rechtsom. Als je van veraf kijkt zie je het verschil helemaal niet tussen een linksom en rechtsom draaiende bal en pas als je het aanraakt voel je dat er toch een verschil is. Met dat nieuwe idee pasten er dus ineens wél twee elektronen in de eerste baan (een linksom-draaiend en een rechtsom-draaiend elektron zijn immers niet hetzelfde), maar die derde ‘mag’ er niet meer bij want ja, dan zou hij hetzelfde zijn als een van de andere elektronen die er al waren. En dat mag niet volgens de nieuwe eis … en dus moet hij wel een stuk verderop gaan zitten. Hebben we hier in de praktijk nou wat aan? Zeker! Absoluut! Het quantummechanisch gedrag van deeltjes is cruciaal om materiaaleigenschappen te begrijpen en dat is weer belangrijk voor de bouwstenen van een computerchip. En ik nodig je uit om een dag door te brengen zonder daar gebruik van te maken en daarna eens een schatting te maken hoe belangrijk dat is voor de Nederlandse economie. De eigenschap spin wordt ook gebruikt in MRI scans in ziekenhuizen. En die wonderlijke voorspellingen van de quantummechanica dat een deeltje twee verschillende eigenschappen tegelijk kan bezitten en dat het op een mysterieuze wijze verstrengeld kan zijn met een ander deeltje, vormt de basis van de quantumcomputer. Die quantumcomputer, als hij er eenmaal is, zal ons ongekende nieuwe mogelijkheden geven en het is dan ook niet vreemd dat er in veel landen stevig in geïnvesteerd wordt. Ook in Nederland. Kortom, ‘quantum is overal’ en gaat in de toekomst een nog veel enorm belangrijke rol spelen in onze maatschappij. Het is goed om te zien dat er collega’s zijn, zoals bijvoorbeeld Julia Cramer die bij de Universiteit Leiden onderzoek doen naar hoe we ook de maatschappij mee kunnen nemen in deze ontwikkelingen en professor Margriet van der Heijden die bij de Technische Universiteit Eindhoven werkt aan de dialoog met de samenleving over de natuurkunde in brede zin. Na het succes van Rutherford was het een kwestie van tijd voordat de techniek zou verbeteren en we ook de atoomkern zelf zouden kunnen bestuderen. Dat duurde even, maar begin jaren dertig ging het ineens heel erg snel. Zowel in het Verenigd Koninkrijk als in de Verenigde Staten lukte het om deeltjes genoeg energie mee te geven zodat ze de atoomkern konden raken. Een experimentele prestatie van wereldformaat die de onderzoekers de Nobelprijs opleverde en die bekend staat als ‘het splijten van het atoom’. Ik maak even wat reuzenstappen, maar toen het stof neerdaalde bleek de atoomkernen inderdaad piepklein te zijn en opgebouwd uit twee bouwstenen: positief geladen protonen en ongeveer evenveel neutrale neutronen, elk ongeveer 2000 keer zo zwaar waren als een elektron. Een atoom bestaat dus uit een aantal dicht opeengepakte protonen en neutronen in de kern en daaromheen op grote afstand wolken van elektronen om het atoom neutraal te houden. En omdat dit geldt voor alle atomen betekent dit dus dat alles op aarde, en sterker nog, ook alle sterren en andere planeten in het heelal, zijn opgebouwd uit maar drie bouwstenen. Als je Helium wilt maken heb je twee protonen, twee neutronen en twee elektronen nodig en als je goud wilt maken dan pak je ‘gewoon’ 79 protonen, 118 neutronen en 79 elektronen. Het heelal als een puzzel met maar drie verschillende stukjes: ongelooflijk! Maar, het zal eens niet, het leverde ook weer een hoofdpijndossier op. Hoe kan zo’n atoomkern namelijk überhaupt bestaan? Die positief geladen protonen zitten superdicht bij elkaar als als ze dezelfde lading hebben zouden ze elkaar heel hard af moeten stoten. En waarom blijven die neutrale neutronen eigenlijk bij elkaar zitten? De enige oplossing, weer een noodgreep, was om een nieuwe kracht te verzinnen. Een nieuwe natuurkracht die tegelijkertijd heel sterk moet zijn (namelijk sterker dan de elektromagnetische kracht), maar die buiten de atoomkern weer alle kracht verliest (omdat anders de hele wereld zou samenklonteren tot één grote atoomkern). Het werd snel duidelijk dat de energie waarmee neutronen en protonen elkaar aantrekken in de kern, de zogenaamde bindingsenergie, afhangt van het aantal protonen en neutronen. Er bleek on-voor-stel-baar veel energie opgeslagen te zijn in atoomkern en we ontdekten dat het energie op kan leveren als atoomkernen samensmelten of juist splitsen. Dit inzicht gaf ons niet alleen antwoord op de vraag hoe de zon aan zijn energie kwam, maar gaf ons als mensheid ook de mogelijkheid om onszelf te vernietigen met atoombommen. Om deze kernfusie en kernsplijting beter te begrijpen is het handig om, gek genoeg, een link te maken met het bedrijfsleven. We weten dat het voor grote bedrijven op een gegeven moment efficiënter wordt om op te splitsen in kleinere eenheden. De meerwaarde van het bij elkaar blijven weegt dan niet meer op tegen de flexibiliteit en energie die in kleinere eenheden te behalen is. Er is soms een klein zetje nodig om de splitsing in gang te zetten, maar de kosten en het juridisch gedoe betalen zich enorm snel terug. Voor kleine bedrijven geldt juist precies het tegenovergestelde. Want waar de winst voor grote bedrijven te vinden is in opsplitsen, is het voor kleine bedrijven juist verstandig om te fuseren. Natuurlijk moet er eerst geïnvesteerd worden in het proces, maar daarna levert het nieuwe energie en winst op. Gek genoeg blijken voor atoomkernen precies dezelfde wetmatigheden te gelden: het levert energie op als grote atomen splitsen (kernsplijting) en voor kleine atomen als ze fuseren (kernfusie). Eerst splijten: Alle protonen en neutronen bij elkaar houden in grote atoomkernen kost veel meer energie dan de situatie waarin je hetzelfde aantal verdeelt over twee kleinere atomen. Grote atoomkernen zoals Uranium splitsen dan ook maar al te graag, al is daar soms een klein duwtje voor nodig. Bij die splitsing komt energie vrij die in kerncentrales weer gebruikt wordt om water te verwarmen tot stoom … dat weer gebruikt wordt om met behulp van een turbine elektriciteit op te wekken. Bij sommige splijtende atoomkernen blijken neutronen vrij te komen die precies genoeg energie hebben om andere atomen ook het zetje geven om te splijten … waarbij natuurlijk weer neutronen vrijkomen etc. Het idee van een kettingreactie en toepassing in een bom ligt dan voor de hand en dat werd de start van een ongekende wapenwedloop die binnen een paar jaar de atoombom opleverde via het beroemde Manhattan-project. Fuseren: Bij kleine atoomkernen werkt het dus precies andersom. Daar levert het dus juist energie op door samen te smelten. Maar omdat de kernen elektrisch geladen zijn en elkaar afstoten als ze bij elkaar in de buurt komen gebeurt dat samensmelten alleen op plekken waar het erg warm is waardoor de atoomkernen enorm snel bewegen en elkaar dus wel kunnen raken (net zoals twee magneten wel op elkaar kunnen als je maar hard genoeg drukt). Een van die warme plekken is het centrum van onze zon waar het een paar miljoen graden is. Hoewel we al duizenden jaren weten dat de zon elke dag opkomt, wist tot de ontdekking van de atoomkern gek genoeg niemand waar de zon zijn energie vandaan haalde. En nee, zelfs Albert Einstein niet. De brandstof van de zon, waterstof, is ook hier op onze planeet ruim voorradig, dus het is niet gek dat mensen nadenken over kernfusie hier op aarde. Dat kan, maar blijkt een enorme technologische uitdaging te zijn i.v.m. de temperaturen van miljoenen graden die nodig is. Lastig dus, …. maar niet onmogelijk en natuurkunde-collega's vanuit de hele wereld werken samen in grote onderzoeksprojecten om het voor elkaar te krijgen. Ook Nederlanders! Sterker nog, we hebben een apart instituut in Nederland: DIFFER in Eindhoven. Ik kan me heel goed voorstellen dat het je nu een beetje duizelt na verhalen over de quantumcomputer en de kernkrachten. Hopelijk ben je er nog. Al die nieuwe inzichten hebben zowel de wetenschap als de maatschappij ingrijpend veranderd. En hoewel veel raadsels nu opgelost waren, levert deze nieuwe theorie ook weer nieuwe vragen op. Zijn die protonen en neutronen dan echt de kleinste bouwstenen van de natuur? En wat zit er nou achter die rare wetten van de quantummechanica? Een extra punt van zorg is dat de quantumtheorie niet in overeenstemming lijkt met die van de zwaartekracht. We missen dus iets. Maar er was meer vreemds. Veel meer. In het onderzoek naar straling uit de ruimte zagen we deeltjes die geen proton, geen neutron en geen elektron waren. Maar dat waren de enige deeltjes die er waren hadden we net geleerd. Wat is dat nou weer? In de decennia erna leerden we zelf deeltjes maken door protonen op elkaar te schieten in deeltjesversnellers en de ontdekkingen zouden elkaar enorm snel opvolgen, wat uiteindelijk leidde tot de beschrijving van de kleine deeltjes zoals we dat nu nog steeds hebben: het Standaard Model met drie families van elementaire deeltjes, nog kleiner dan de protonen en neutronen en drie quantumkrachten. Maar genoeg voor vandaag. Die ontwikkelingen bespreken we in de volgende aflevering.See omnystudio.com/listener for privacy information.
In de Diepte is terug! Vanaf volgende week hoor je de eerste twee afleveringen van het derde seizoen. Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen. Reis naar de kern wordt gepresenteerd door Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Abonneer je op Reis naar de kern via Spotify of Apple Podcasts en mis geen aflevering. Wil je alles in één keer luisteren? Je vindt de hele serie vanaf 10 juli in de BNR-app. See omnystudio.com/listener for privacy information.
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 8/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 2009 DARK MATTER AND DARK ENERGY
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 1/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 2016 MILKY WAY
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 2/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 2016 MILKY WAY
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 3/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation 2020 GRAVITATIONAL LENS.
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 4/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 2016 NGC 24
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 5/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 2016 MILKY WAY
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 6/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observatio 2010 BIG BANG
IS DARK MATTER FROM BEFORE THE BIG BANG? 7/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.popularmechanics.com/space/a64379333/dark-matter-older-than-universe/ https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 2007 HUBBLE FIELD
New Age types keep saying that there are twelve planets. Where does that number come from, and what are these three extra planets supposed to be? (Plus: a detour to the world of ancient astronauts.) https://order-of-the-jackalope.com/the-number-of-the-stars/ Key sources for this episode include Gottfried de Purucker's Fundamentals of the Esoteric Philosophy and The Fountain-Source of Occultism; Govert Schilling's The Hunt for Planet X: New Worlds and the Fate of Pluto; Maureen Temple Richmond's "The Threefold Rulership System in Esoteric Astrology"; Michael Heiser's website sitchiniswrong.com; and the collected works of Zecharia Sitchin. Unidentified: Zecharia Sitchin's Made-Up Ancient Aliens History Unidentified: Fear of a 12th Planet Unidentified: Nibiru Needs Gold (and Sperm, for Some Reason) 404 Media: If Planet X Exists, It's Running Out of Places to Hide This week we're promoting our friends the Paranoid Strain, where the Fearful Jesuit and Dana Unicorn explain why so many people believe ridiculous conspiracy theories. https://www.theparanoidstrain.com/ I'll be presenting at the Intelligent Speech conference on February 8, 2025! Register now at https://intelligentspeechonline.com/ and get 10% off with the promo code JACKALOPE! The Ancient and Esoteric Order of the Jackalope is a secret society devoted to sharing strange stories and amazing facts. No topic is off limits -- if it's interesting or entertaining, we'll do an episode about it! Email: jackalope@order-of-the-jackalope.com Bluesky: https://bsky.app/profile/orderjackalope.bsky.social Discord: https://discord.gg/Mbap3UQyCB TikTok: https://www.tiktok.com/@orderjackalope Tumblr: https://orderjackalope.tumblr.com YouTube: https://youtube.com/@orderjackalope
Hoe kunnen we de vuursalamander in Nederland een handje helpen? Govert Schilling vertelt over de Ster van Bethlehem en we gaan op zoek naar wespensoorten die als volwassen exemplaren overwinteren. En verder in de uitzending: bollengif, wintergasten in de Biesbosch, de otter en gebiedsontwikkeling in Utrecht. De column is deze week van Dichtwater. Download de podcast van de hele uitzending of onze podcastserie 'Zo klonk Nederland' via NPO Radio 1 of via je favoriete podcast app. Vroege Vogels Radio op NPO Radio 1 wordt zondag gepresenteerd door Jan van Poppel van 7.00 tot 10.00 uur.
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 1/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1897 WISCONSIN
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 2/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. UNDATED HUBBLE EARLY UNIVERSE IN VISIBLE LIGHT
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 3/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. UNDATED BACKGROUND RADIATION BIG BANG
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 4/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1945 GREENWICH
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 5/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1868 FROM THE EARTH TO THE MOON, JULES VERNE
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 6/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1825 PARIS OBSERVATORY
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 7/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1945 CHRISTOPHER WREN'S PLAN FOR THE OLD GREENWICH OBSERVATORY
DARK MATTER'S UNKNOWN PHYSICS MAY EXPLAIN WEBB-OBSERVED MOST EARLY UNIVERSE SUPERMASSIVE BLACK HOLES 8/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/dark-matter-linked-to-supermassive-black-holes-in-the-early-universe/ar-AA1pBrL8 https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation.UNDATED UNIVERSE
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 5/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. JANUARY 1923
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 8/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1923
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 7/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation.1920
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 6/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1920
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 3/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1920
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 1/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1917
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 4/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1918
NEUTRINO SAID TO BE FOUND, ONTO DARK MATTER: 2/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-us/news/technology/icecube-researchers-detect-a-rare-type-of-energetic-neutrino-sent-from-powerful-astronomical-objects/ar-AA1nIfW2 https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation. 1918
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 4/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation GALAXY CLUSTER ABELL 370
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 6/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation 13.7 BILLION YEARS AGO
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 5/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation GALAXY CLUSTER IE 0657-56
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 7/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation 1990 DARK MATTER THEORY
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 3/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation GALAXY CLUSTER CL 0024-17.T
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 2/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation 2020 MILKY WAY
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 1/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation BACKGROUND RADIATION OF THE BIG BANG
SUDDENLY THERE IS "WEIRDNESS" ABOUT THE MILKY WAY'S THEORIZED (AND UNDISCOVERED) DARK MATTER: 8/8: The Elephant in the Universe: Our Hundred-Year Search for Dark Matter by Govert Schilling (Author), Avi Loeb (Foreword) https://www.msn.com/en-gb/money/technology/something-fishy-is-happening-with-the-milky-ways-dark-matter-halo/ar-BB1hs74y https://www.amazon.com/Elephant-Universe-Hundred-Year-Search-Matter/dp/0674248996 In The Elephant in the Universe, Govert Schilling explores the fascinating history of the search for dark matter. Evidence for its existence comes from a wealth of astronomical observations. Theories and computer simulations of the evolution of the universe are also suggestive: they can be reconciled with astronomical measurements only if dark matter is a dominant component of nature. Physicists have devised huge, sensitive instruments to search for dark matter, which may be unlike anything else in the cosmos―some unknown elementary particle. Yet so far dark matter has escaped every experiment. Indeed, dark matter is so elusive that some scientists are beginning to suspect there might be something wrong with our theories about gravity or with the current paradigms of cosmology. Schilling interviews both believers and heretics and paints a colorful picture of the history and current status of dark matter research, with astronomers and physicists alike trying to make sense of theory and observation 1998 SEARCHING FOR DARK MATTER