Podcasts about middellandse zee

dr Kelder en Co, zaterdag 2 augustus 2025 - Live vanuit het Allard Pierson Presentatie: Jort Kelder Gasten: prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, prof. dr. Mark Deuze, dr. Jolanda Teeuwen Over de potentie van Trumps handelstarieven Economen zijn het zelden met elkaar eens, behalve als het aankomt op de negatieve effecten van handelsbarrières. Dr Kelder heeft gelukkig iemand gevonden die ook er zijn vraagtekens bij durft te zetten, en niet de minste. Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International business & economics aan de University of South-Carolina, trekt elke voorspelling over de uitwerking van Trumps tarieven in twijfel. Zijn stelling: we kunnen het nu simpelweg nog niet weten. Daarbij wijst hij graag op de kansen die het verstoren van onze geglobaliseerde waardeketens biedt. Op het gebied van veiligheid, autonomie, en – laat het Trump niet horen – duurzaamheid. Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek heeft in ieder geval zijn beste tijd gehad, constateert prof. dr. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA. En zo geweldig was het ook niet: het werd in de jaren 60 bedacht door marketinglui, omdat het de verzuilde kranten en omroepen zou helpen bij het bereiken van een zo groot mogelijk publiek. Kassa! Maar wat komt ervoor in de plaats? Aangezien er in onze tijdlijnen een niet-aflatende stroom aan informatie op ons af komt en journalisten meer zouden moeten zijn dan slechts een doorgeefluik daarvan, moeten een medium zich afvragen: hoe kan ik daar onderdeel van worden. Bomen zijn relaxed Werkt u bij een grote corporate, dan bestaat de kans dat uw carbon footprint wordt gecompenseerd door het aanplanten van nieuw struikgewas. Of deze manier van milieubewustzijn het gewenste effect heeft, behoort niet tot de kern van het onderzoek van onze jonge doctor. Wel dompelde Jolanda Teeuwen zich enkele jaren onder in de wereld van de herbebossing, met als centrale vraag: welk effect hebben bomen op regenval in droge gebieden? Ze richtte haar pijlen hoofdzakelijk op het gebied rond de Middellandse Zee, maar werkte tegelijkertijd samen met een bedrijf dat zich ten doel stelt de Egyptische Sinaïwoestijn tot een woud om te toveren. Of dat zo'n goed idee is, legt Teeuwen graag uit.

Het is voor de tweede en laatste keer rustdag in deze Tour de France 2025. Teams hebben zich verspreid tussen Carcassonne en Montpellier, start- en finishplaats van respectievelijk zondag en maandag. De WielerFlits Update stationeerde zich precies in het midden, in Narbonne om precies te zijn. De plek waar ook Visma | Lease a Bike en Alpecin-Deceuninck zich settelden. KORTINGSCODENaast de 20% kortingsactie heeft Le Patron een extra toffe deal. Wanneer je €70,- besteedt, krijg je een gratis Mont Ventoux t-shirt cadeau t.w.v. €49,95! Gebruik daarvoor de code WF-VENTOUX25. Wees er snel bij want op is op, niet in combinatie met andere acties of kortingen geldig. Wil jij kansmaken op mooie prijzen? Speel dan deze Tourzomer mee met de WielerFlits winactie.Opvallend, andermaal. Waar op de eerste rustdag eigenlijk alleen Remco Evenepoel (die inmiddels heeft opgegeven) en Tim Merlier namens Soudal-Quick Step een persconferentie inplanden, waren dat er op de tweede rustdag een paar meer. Kévin Vauquelin stond de Franse media te woord, Visma | Lease a Bike nodigde de pers uit in het voor hen bekende wijnchateau l'Hospitalet nabij de Middellandse Zee-kust en Tadej Pogačar liet zich online eventjes kort (tien minuten) een aantal vragen voorleggen, voordat hij verder ging met rusten op deze maandag.Bij Visma | Lease a Bike leerden we vooral dat de Sloveen hen dwars zat. Wout van Aert maakte van de gelegenheid gebruik om Pogačar van repliek te dienen. De Koude Oorlog tussen beide ploegen ging zo nog eventjes verder, want zo heel sportief vond de Belg de wereldkampioen zondag niet. Ze hebben bij de Nederlandse ploeg inmiddels hun masterplan gemaakt voor de laatste zes etappes. Maxim en Youri denken wel te weten waar dit moet plaatsvinden, Jonas Vingegaard zelf heeft in ieder geval al gezegd dat hij bereid is om zijn tweede plek te riskeren.De Sloveen zei op zijn beurt dat hij wel begreep waarom de Deen nog zo veel geloof heeft in een nieuwe Tourzege. Maar desondanks heeft hijzelf ook heel veel vertrouwen, ondanks dat we donderdag (Col de la Loze) en dinsdag (Mont Ventoux) naar twee beklimmingen gaan waar hij in het verleden klop kreeg van Vingegaard. Hij schuwt in ieder geval niemand. Maar krijgen we wel meteen vuurwerk op de Mont Ventoux? Verslaggevers Maxim en Youri verwachten het niet direct. Waarom? Dat zie en hoor je uiteraard in een nieuwe aflevering van de WielerFlits Update!Deze podcast wordt mede-mogelijk gemaakt door Alpecin DMG shampoo en de casual (wieler)kleding van Le Patron.

Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Lees ook dit artikel op BNR.nl Transcript aflevering In een verhaal over de wereld van de het allerkleinste heb je de enorme luxe dat je kunt kiezen uit een lange lijst van belangrijke ontdekkingen, nieuwe inzichten, Nobelprijzen en toepassingen die de basis vormen van onze samenleving. En ook de lijst van beroemde wetenschappers is eindeloos met de ‘onsterfelijken’ als Newton, Einstein en Curie als de wetenschappelijke equivalenten van sporthelden als Messi, Michael Jordan en Femke Bol. Het is verleidelijk om het in een verhaal over de wetenschap alleen te hebben over de succesverhalen. Dat is ook vaak hoe het grote publiek kennis maakt met de wetenschap in kranten en het nieuws. Maar zo’n aaneenschakeling van doorbraken door eenlingen als een ‘logische’ ketting geeft een verkeerd beeld van de wetenschap. Zo werkt het niet. Nieuwe inzichten komen niet spontaan uit de lucht vallen. Ze zijn het resultaat van een lange zoektocht van heel veel mensen. Met veel vallen en opstaan. Sommige ideeën bleken waar en zijn inderdaad gepromoveerd tot natuurwetten, maar de meeste experimenten mislukten of leverden geen nieuwe kennis op en zijn in de vergetelheid geraakt, net als hun bedenkers. De wetenschap draait primair op nieuwsgierigheid en onzekerheid. Zoeken naar antwoorden van dingen die we niet begrijpen. Dat is zo in elke tak van de wetenschap. En dat was honderd jaar geleden zo, dat is nu zo en dat zal altijd zo blijven. In de vorige aflevering hebben we met de ontdekking van het Higgs boson namelijk wel het randje van de kennis bereikt, maar als ik met een schuin oog naar de lijst van open vragen kijk is duidelijk dat het Standaard Model waar ik de afgelopen afleveringen zo hoog van opgaf absoluut niet het laatste woord is wat betreft de werking van de natuur. Dat staan op de rand van de kennis kun je het best voorstellen alsof je in een donkere kamer bent waarin een lamp hoog boven je alleen een cirkel van de vloer zichtbaar maakt. In deze aflevering gaan we het niet hebben over dingen die we al weten, maar juist over de dingen die we niet weten. We gaan dus niet zelfvoldaan vanaf de rand naar het midden van de verlichte cirkel kijken om te vertellen wat we daar allemaal voor moois zien. We draaien ons juist om en kijken samen het donker in en fantaseren over al het moois dat daar nog op ons ligt te wachten. Het onderzoeken van de natuur en het steeds verder verfijnen van ons beeld over hoe de natuur werkt is interessant, maar het draait uiteindelijk om de momenten waar het juist niet lekker past. Het moment dat je iets ziet dat in tegenspraak is met de bestaande natuurwetten. Dingen die helemaal niet mogen, of niet kunnen, dingen die je niet verwacht … en die toch gebeuren. Als we een patroon zien dat niet voorspeld wordt en waar dus wel iets achter moet zitten. Sommige van deze anomalieën zijn als het dorpje van Asterix en Obelix waarvan het maar niet lukt om het te veroveren. Verklaringen bedenken vereist creativiteit en gaat vaak samen met de introductie van nieuwe concepten, nieuwe principes, nieuwe krachten of nieuwe deeltjes. En dat is nog helemaal niet zo makkelijk. Het vraagt een enorme creativiteit, talent en durf om een schets te maken van een wereld die nog niemand heeft gezien. En van al die ‘kaarten van de nieuwe wereld’ die worden bedacht kan er natuurlijk op zijn hoogst maar één waar zijn. Maar ja, welke? Wat we wel zeker weten is dat er genoeg dingen zijn die we nog niet weten. Dat zijn de problemen en raadsels waar ik en mijn collega’s van wakker liggen. Dat vertelt ons dat er nog enorm veel te ontdekken is daar in dat donker buiten die verlichte cirkel. Neem bijvoorbeeld het probleem van donkere materie. Want hoewel we vaak pretenderen dat we precies weten waar alles in het heelal uit op is gebouwd (sterren, planeten, gaswolken, zwarte gaten etc.), weten we ook dat voor elke kilo die we kennen er zo’n vijf kilo van spul, stof, ‘iets’ is dat we niet kennen. En omdat we niet weten wat het is noemen we het maar ‘donkere materie’. Het is een vreemde situatie, want het betekent dat we echt het overgrote deel niet kennen. Wat het extra interessant maakt is dat we weten dat het niet een van de deeltjes is die we al kennen. Maar ja, wat is het dan wel? En als we het over onzichtbare massa hebben, dan moet ik ook maar gelijk doorpakken en eerlijk bekennen dat we de helft van het heelal kwijt zijn. Er is namelijk geen anti-materie in het heelal te vinden. En dat is vreemd, want in onze theorie zijn materie en antimaterie altijd keurig in evenwicht. Als we op cern een nieuw deeltje maken, dan wordt er ook altijd een antideeltje gemaakt. Vijf deeltjes, dan ook vijf anti-deeltjes etc. Maar waar is dan die anti-materie dan gebleven? Was er bij de oerknal dan misschien toch een klein overschot van materie, of gedragen ze zich toch niet pre-cies hetzelfde. Of zijn we de helft gewoon ‘kwijt’? Belangrijk om te weten, want zonder die asymmetrie was ook alle materie verdwenen en waren we er niet eens geweest. Naast het probleem van de donkere materie en de verdwenen anti-materie zijn er ook nog de meer existentiële ‘waarom’-vragen. In het Standaard Model hebben alle deeltjes keurig hun plek, maar waarom zijn er eigenlijk drie families van deeltjes? Waarom niet gewoon ééntje? Daarmee kun je immers alle atomen maken, dus waar heb je de rest dan nog voor nodig? En over het Higgs deeltje gesproken: we weten nu dat deeltjes massa hebben, maar waarom hebben ze de massa die ze hebben? Er is geen enkel mechanisme dat dat patroon verklaart, maar iets moet die massa’s toch gezet hebben. Hoewel we nog geen antwoorden hebben, hebben we de afgelopen jaren natuurlijk niet stilgezeten. We hebben nagedacht over mogelijke verklaringen (nieuwe deeltjes, nieuwe krachten en nieuwe fenomenen) en hebben experimenten bedacht om die te onderzoeken: Zoals hopelijk al duidelijk is geworden zijn wij wetenschappers een enorm optimistisch volkje en we zijn er dan ook heilig van overtuigd dat we in de komende jaren de antwoorden gaan vinden op een aantal van de grote vragen. Nederland is een belangrijke speler en we doen mee met onderzoek op de gekste plekken: bij het onderzoek naar kosmische neutrino’s vanaf de bodem van de Middellandse Zee, bij experimenten bij de deeltjesversneller in Genève en de zoektocht naar zoeken naar de minieme signalen van de zwaartekrachtsgolven geproduceerd door botsende zwarte gaten en neutronensterren. We kunnen uren praten over de verschillende ideeën, maar ik denk dat het verstandig is om te kiezen voor een insteek waarbij we focussen op één onderwerp. Ik kan me goed voorstellen dat je ook meer zou willen weten over extra ruimte-dimensies, het samensmelten van krachten of het bestaan van een spiegelwereld, maar dat kunnen we op een ander moment doen. Nu zoomen we in op een van de meest prangende vragen: het mysterie van de donkere materie. Er zweeft dus, blijkbaar, meer materie in het heelal rond dan we kunnen zien (de donkere materie) en de vraag of dit een nieuw deeltje is of dat het toch anders zit is, is een van de grootste open vragen in de natuurkunde. Een van de aanwijzingen dat er iets niet klopt is bij de rotatie van sterren in sterrenstelsels. Dankzij Newton weten we al honderden jaren precies hoe zware objecten bewegen met als beroemdste voorbeeld het draaien van de planeten om de zon in ons eigen zonnestelsel. Zelfs als je de zon niet zou kunnen zien zou je uit de draaiing van de planeten kunnen afleiden dat de planeten om iets zwaars heen draaien en ook hoe zwaar dat object is. Triviaal en die methode zou ook net zo goed moeten werken bij het draaien van sterren in sterrenstelsels. Maar tot ieders verbazing bleek dat er helemaal niets van klopte. We kunnen alle sterren in het midden van de sterrenhoop goed zien, maar die hebben samen niet genoeg massa om de grote snelheid van de sterren aan de rand te verklaren. Er moet dus massa zijn die we niet kunnen zien. De laatste jaren is er nog meer indirect bewijs gekomen. Het eerste element dat gemaakt werd in het vroege heelal was waterstof. Dat is vervolgens, onder invloed van zwaartekracht, langzaam gaan samenklonteren tot objecten als sterren, planeten en grotere structuren. Daar is verder niets magisch aan, maar volgens computersimulaties gaat dat samenklonteren veel en veel langzamer dan we zien in ons eigen heelal. Maar, en nu komt het, als je in je simulaties net doet of die donkere materie er is, dan trekken dingen elkaar meer aan (er is immers meer massa) en dan blijkt dat je in de simulaties optijdschalen van de leeftijd van ons heelal wel precies dezelfde structuren terugvindt als die we nu zien. Dit is dus een extra aanwijzing dat er donkere materie aanwezig is in ons heelal Even voor de duidelijkheid: dit is dus niet iets dat niet helemaal klopt, maar er is iets dat helemaal niet klopt. Dus, nog een keer expliciet: er is in het heelal blijkbaar ongeveer vijf keer meer materie dan we kunnen zien. En al die onbekende materie is niet opgebouwd uit de bouwstenen en deeltjes die we hier op aarde kennen. Maar wat is het dan wel? De oplossing lijkt zo makkelijk: bedenk-gewoon-een-nieuw-deeltje! Dat is toch precies wat jullie deeltjesonderzoekers de hele dag doen toch? Tsja, was het maar zo makkelijk. Dit nieuwe deeltje moet niet alleen massa hebben, elektrisch neutraal zijn en bijna geen interactie hebben met gewone materie (dat zijn de eigenschappen die we indirect hebben achterhaald), maar net zoals je bij een puzzel er niet ‘zomaar’ een extra puzzelstukje bij kan stoppen als de puzzel al af is, geldt dat ook voor een extra deeltje dat ingepast moet worden in het Standaard Model. Alle aanwijzingen voor het bestaan van donkere materie, hoe sterk ze ook zijn, zijn indirect en over de hele wereld is er een race ontstaan tussen wetenschappers om als eerste het directe bewijs van het bestaan van een donkere materie deeltje aan te tonen. Een van de eerste opties waar je misschien aan denkt nu je dat verhaal over het Higgs-deeltje kent is dat we misschien zelf donkere materiedeeltjes kunnen maken in de deeltjesbotsingen op CERN. Goed idee en daar hebben we ook zeker naar gezocht, maar helaas is er geen enkele aanwijzing dat we die deeltjes ook gemaakt hebben. Maar niet getreurd. Naast het zelf produceren van de donkere materiedeeltjes in het laboratorium zijn er ook andere manieren om ze te detecteren. Als er namelijk echt donkere materie in het heelal rondzweeft dan is het waarschijnlijk dat het zich ook in ons zonnestelsel bevindt. En omdat we als aarde door de ruimte vliegen, zullen we continu door die zwerm van donkere materiedeeltjes heen bewegen. Daar merken we verder niks van omdat donkere materie bijna geen interactie heeft met gewone materie en dus door steen heen beweegt op dezelfde manier als wij door de lucht. En toch is er een kans dat zo’n deeltje, heel af en toe, een atoomkern raakt. Die kans is echt extreem klein, maar ja, als er een kans is, hoe klein ook, dan zullen experimenteel natuurkundigen iets bedenken om er toch iets van te maken. En dat hebben ze gedaan. Het plan klinkt enorm simpel, maar is onwaarschijnlijk complex om uit te voeren. Ik neem je even mee in de gedachtengang. Als een atoom geraakt wordt door zo’n deeltje waar de donkere materie uit bestaat dan ontstaan er elektrisch geladen brokstukken die met behulp van een elektrisch veld naar een speciale detector gestuurd worden waar ze een klein stroompje veroorzaken. Zo kunnen we donkere materie dus ‘zien’. De kans dat een deeltje botst, hangt samen met de grootte van de atoomkern dus je wilt grote atomen gebruiken. Zware atomen. Maar ja, je wilt ook dat de brokstukken door de stof heen kunnen bewegen op weg naar de detector en dat kan weer alleen in een gas of een vloeistof. Gelukkig bestaat er in de natuur een compromis en collega’s van mij hebben besloten vloeibaar xenon te gebruiken. Een vat met ongeveer tweeduizend kilo om precies te zijn. Met zo’n detector (het vat met xenon) hoeft je in principe alleen maar te wachten om te kijken hoeveel botsings-signalen je ziet terwijl de aarde door die zwerm donkere materie vliegt. Als je uitrekent hoeveel botsingen je verwacht te zien dan zie je vrij snel dat het er zelfs in het gunstigste geval maar een handvol per jaar zullen zijn. Dat kan genoeg zijn, maar natuurlijk alleen onder de voorwaarde dat je ab-so-luut zeker bent dat het geen vals signaal is. Daarmee bedoel ik botsingen van deeltjes die we al kennen, bijvoorbeeld door natuurlijke radioactiviteit die voorkomt in de rotsen en het metaal van het vat waarin het vloeibare xenon bewaard wordt of door de kosmische straling uit het heelal. Het eerste probleem kun je omzeilen door ultra-hoge kwaliteitseisen te stellen aan het materiaal dat onderdeel vormt van de detector. Een verkeerde lijm die toevallig een spoortje radioactieve stoffen bevat kan al funest zijn voor het slagen van het experiment. Lastig, maar dat heb je zelf in de hand. Een lastiger probleem is de straling die vanuit de ruimte op de aarde botst. Om je experiment daarvoor af te schermen zou je eigenlijk honderden meters steen nodig hebben. Onmogelijk dus. Nou ja, onmogelijk? Heel lastig, maar niet onmogelijk. Je zou ook honderden meters onder de grond een experimentele ruimte kunnen maken om dat vat neer te zetten. Dit kan niet in Nederland zelf, maar er zijn op de wereld genoeg plekken waar dat wel kan; verlaten mijnen of bergen waar we een tunnel doorheen hebben geboord. Het klinkt als iets uit een James Bond film, die ruimtes zo groot als een kathedraal uitgehakt in de rots onder een berg, maar ze bestaan echt. Het valt bijna niemand op, maar als je door de Frejus-tunnel in Frankrijk of in de buurt van Rome bij Gran Sasso door de tunnel rijdt, dan is er in het midden van de tunnel een korte vluchtstrook met een slagboom en een poort die toegang geeft tot een weg die iets dieper de berg in leidt. Een weg die toegang geeft tot een ondergronds experimenteel laboratorium; een plek waar je afgeschermd van de kosmische straling onderzoek kunt doen en toch toegang hebt tot computerapparatuur, elektriciteit, gassen, koeling, enzovoort. Dat is dan ook de plek waar mijn collega’s hun vat hebben neergezet en waar ze op zoek zijn naar dat signaal van een botsend donkere-materiedeeltje. Nederland heeft een belangrijk aandeel in dat experiment en als we inderdaad door een zwerm donkere materiedeeltjes vliegen en als de massa en eigenschappen van dat deeltje een beetje gunstig zijn dan heeft dit type experiment een goede kans om het te vinden. Dat zou fantastisch zijn. Niet alleen omdat we dan eindelijk alsmensheid weten wat donkere materie is, maar ook omdat ik het mijn collega’s zo zou gunnen omdat ik weet hoe hard ze eraan werken om het tot een succes te maken. We zijn bijna aan het eind van onze serie gekomen. Ik heb je in grote stappen meegenomen in de zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur. We hebben gezien dat het een avontuur is met wetenschappers vanuit de hele wereld en dat technologische ontwikkelingen ons steeds weer in staat hebben gesteld om dieper en dieper door te dringen in de materie. De natuur heeft ons bij elke nieuwe stap steeds meer van haar geheimen prijsgegeven en ons steeds weer verbaasd met de meest wonderlijke fenomenen. Veel van de inzichten hebben via toepassingen ook weer hun weg teruggevonden naar de samenleving. Er is nog zoveel te ontdekken en mijn collega’s en ik denken elke dag na over nieuwe detectoren en nieuwe manieren om nog verder door te dringen in de materie. Op zoek naar antwoorden. Die zoektocht stopt nooit. Naast onderzoek doen proberen we jullie te vertellen over alles wat we ontdekt hebben en de dingen waar we nog van dromen. Die verbinding tussen samenleving en de wetenschap lukt dankzij kranten, podcasts, social media en mensen als Jim Jansen die met het tijdschrift New Scientist en hun events wetenschappers een podium bieden om over hun onderzoek te vertellen. De reis is dus nog lang niet ten einde. En omdat we een groot aantal jonge wetenschappers hebben boordevol ideeën en energie stappen we elke dag weer vol goede moed vanuit de cirkel van de bestaande kennis het donker in. Op zoek naar verborgen werelden en de antwoorden op de grote vragen. Denk er zelf ook eens over na, want we kunnen alle hulp gebruiken. Avontuur!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Transcript aflevering Je kunt prima honderd jaar oud worden en onbevangen door het leven stappen zonder je ooit af te vragen hoe je eigenlijk elektriciteit maakt, waarom glas wel doorzichtig is en steen niet, hoe de zon aan haar energie komt of hoe het überhaupt mogelijk is dat er zoiets bestaat als een heelal. Maar als je die vraag eenmaal hebt gesteld en op zoek gaat naar het antwoord blijkt er bijna altijd een fascinerende wereld achter schuil te gaan. Al die kennis over hoe de natuur zich gedraagt hebben we als mensheid in de geschiedenis stukje bij beetje verzameld. Hoewel deze zoektocht wordt gedreven door pure nieuwsgierigheid, hebben de meeste nieuwe inzichten en de nieuwe technieken die ontwikkeld moesten worden om het antwoord te vinden ook steeds weer hun weg gevonden naar ons dagelijks leven. Sterker nog, ze vormen zonder dat veel mensen dat beseffen, de basis van onze moderne maatschappij: zonder relativiteitstheorie geen GPS, zonder quantummechania geen computerchip, zonder anti-materie geen PET scan om tumoren te localiseren … en zonder deeltjesversnellers geen manier om kwaadaardige tumoren te bestralen. Het zoeken naar antwoorden op deze grote ‘waarom-vragen’ is absoluut niet makkelijk. De natuur geeft haar geheimen namelijk niet zomaar prijs en het heeft generaties wetenschappers enorm veel bloed, zweet en tranen gekost om de natuur haar geheimen te ontfutselen. Dat doen we door haar gedrag in detail te bestuderen, patronen te herkennen en zo stap voor stap door te dringen tot de plek waar het antwoord verborgen ligt. Die onbedwingbare drang om steeds weer grenzen te verleggen is een menselijke eigenschap die we heel goed kennen uit de sport en van ontdekkingsreizigers uit een ver verleden. En hoewel het vaak de woorden ‘groter’, ‘hoger’ en ‘sneller’ zijn die we associëren met vooruitgang is er ook een groep wetenschappers die juist de uitdaging zoekt in precies het tegenovergestelde: ‘klein, kleiner, kleinst’. Het is een internationale groep wetenschappers, waar ik er ook een van ben, die in onderzoeksinstituten en laboratoria over de hele wereld op zoek zijn naar de elementaire bouwstenen van de natuur. Waar is alle materie toch uit opgebouwd? En welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Deze fascinerende zoektocht naar de fundamenten van de natuur is het onderwerp van deze podcast. Ik ben Ivo van Vulpen, een Nederlandse deeltjesonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en het onderzoeksinstituut Nikhef. In de eerste vier afleveringen ben ik je gids op weg naar het randje van de kennis en vertel ik je hoe het ons in de afgelopen honderd jaar gelukt is om steeds weer een diepere laag bloot te leggen; in een wereld die letterlijk heel dichtbij is, maar die zo klein is dat we het niet met onze ogen kunnen zien. Ik vertel over de fascinerende ontdekkingen die we gedaan hebben. Ik ga bijvoorbeeld vertellen dat net zoals kinderen met een paar legoblokjes de meest fantastische bouwwerken kunnen maken, ook de natuur, met al haar complexiteit, van sterren en planeten, tot en met de microfoon waar ik nu in praat ook is opgebouwd uit maar een handjevol bouwstenen. In de vijfde en laatste aflevering vertel ik wat er nog te ontdekken is. En hoe we van plan zijn die antwoorden te vinden. Deze tak van de wetenschap staat ver af van het clichébeeld dat mensen vaak hebben van onderzoekers als wereldvreemde zonderlingen in een stoffig laboratorium. Het is een wereldwijde onderneming waarin wetenschappers uit bijna alle landen van de wereld samenwerken, samen moeten werken in grote experimentele onderzoekscentra zoals het Europees centrum voor deeltjesfysica, CERN in Genève. Zulke samenwerkingsverbanden zijn verre van triviaal. Natuurkundigen kunnen enorm eigenwijs zijn en om dan ook nog eens natuurkundigen uit verschillende landen met elkaar samen te laten werken is op het eerste gezicht een ideaal scenario voor problemen. En toch lukt het ons. Maar hoe dan? Uiteindelijk blijkt de sleutel te liggen in het feit dat we een gedeelde droom hebben. We delen die universele en on-be-dwing-bare nieuwsgierigheid, die honger naar antwoorden op de mysteries die we niet begrijpen. Vanuit Nederland doen veel universiteiten mee in dit avontuur en er is zelfs een nationaal instituut: het Nikhef, het Nationaal instituut voor subatomaire fysica in Amsterdam. Maar laten we niet langer om de materie heen draaien en de diepte in duiken. Om achter de natuurwetten te komen is er maar één mogelijkheid: je moet je de natuur ‘ondervragen’. De natuur praat natuurlijk niet letterlijk terug, maar je kunt wel dingen uitproberen en kijken wat er gebeurt. Kinderen doen dat automatisch. “Hoe reageren mijn ouders als ik heel hard ga gillen in een supermarkt en doet het echt pijn als ik mijn vinger in de vlam hou?”. Hoewel ik uit eigen ervaring kan vertellen dat ouders niet altijd hetzelfde reageren, werkt de natuur volgens ijzeren principes en altijd hetzelfde: de natuurwetten. Door patronen te ontdekken in gedrag dringen door tot de onderliggende mechanismes. En dat werkt net zo goed bij menselijk gedrag als bij de wereld van het allerkleinste. Grenzen verleggen is niet makkelijk en het is goed om voor we in de wereld van het allerkleinste duiken eerst te laten zien hoe ingewikkeld het is om patronen te vinden en welke interessante gevolgen het kan hebben als het je lukt om een onderliggend mechanisme bloot te leggen. Eerst over het proces van patronen herkennen. Stel je nou eens voor dat je een buitenaards wezen bent dat naar onze planeet komt en dat je gevraagd wordt om de spelregels van het spel voetbal te achterhalen. Er is wel een eis die je taak extra lastig maakt: je mag zoveel wedstrijden bekijken als je wilt, maar je mag niemand iets vragen. Je komt er dan vast vrij snel achter dat het spel zich afspeelt binnen de witte lijnen van een rechthoek, dat er twee teams zijn van 11 spelers, dat er na 45 min gewisseld wordt van speelhelft en dat het doel is om zoveel mogelijk doelpunten te maken. Maar waarom heeft één speler een andere kleur dan zijn teamgenoten en mag hij de bal wél in zijn handen pakken? En hoe kom je erachter wie die twee mensen zijn die langs de lijn met een vlag heen en weer rennen en zul je ooit de regels van buitenspel ontdekken? Dat kán wel, maar is niet gemakkelijk. Precies zo werkt het ook met het ondervragen en bekijken van de natuur. Niemand zegt hierbij trouwens dat de spelregels logisch moeten zijn. Sterker nog, de natuurwetten zijn niet logisch. Geen enkele. De quantummechanica en de relativiteitstheorie, die we later tegen zullen komen, zijn vreemd en bizar en daarmee in zekere zin analoog aan de buitenspelregel in het voetbal. Absurd, maar wel een realiteit. En als je die regel eenmaal geaccepteerd hebt is het daarna logisch wat je ziet gebeuren. Het zoeken naar en herkennen van patronen is niet alleen aan wetenschappers voorbehouden natuurlijk. Biologen en boeren weten bijvoorbeeld al heel lang dat eigenschappen van dieren en organismes worden doorgegeven aan nakomelingen. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld het gegeven dat de oogkleur van een kind bepaald wordt door de oogkleur van de ouders. Deze kennis over het overerven van eigenschappen wordt ook in de landbouw gebruikt bij het veredelen van gewassen en selecteren van bepaalde eigenschappen zoals resistentie voor ziektes of aanpassen aan specifieke omstandigheden als droogte of zout. We zien dus dat de natuur op een bepaalde manier werkt, maar niet hoe het werkt. Ergens in elk mens is dus blijkbaar informatie over de oogkleur opgeslagen, maar waar dan? Uiteindelijk is het pas in de jaren zestig van de vorige eeuw gelukt die vraag te beantwoorden toen wetenschappers Crick, Watson en Franklin (die laatste wordt helaas vaak, al dan niet per ongeluk, vergeten in de rij van ontdekkers) erin slaagden de dubbele helixstructuur van het menselijk DNA te ontdekken. Daar bleek alle genetische informatie opgeslagen te zijn en bracht ons naar het hoe en waarom. Die genetische informatie blijkt opgeschreven in een taal die maar uit vier bouwstenen bestaat, de nucleotides C, T, G en A. Een taal met maar vier letters dus! Ongelooflijk, als je bedenkt dat we in onze eigen taal 26 letters hebben als bouwstenen van woorden. Als mensheid zijn we druk bezig die taal van het DNA te verkennen. We leren zo niet alleen waar informatie verborgen over de oogkleur, maar ook over aanleg voor specifieke ziektes, en kunnen dat hopelijk ook weer gebruiken om die te voorspellen en te voorkomen. Deze succesverhalen zijn mooi, maar het is goed om te beseffen dat de wetenschap vaak een verhaal is van enorm veel frustratie, van verkeerde paden inslaan en hopeloos verdwalen. Maar af en toe lukt het om ineens een stap te maken. Door een briljant inzicht van een individuele wetenschapper die ineens op een helder moment als eerste het patroon doorziet, of door een nieuwe techniek die een nieuwe wereld blootlegt. De ruimte voor wetenschappers om af en toe een zijpad in te slaan om een gek ideeën na te jagen is een cruciaal element van onderzoek doen. Als er nooit een vreemde snuiter was gaan experimenteren met elektriciteit hadden we nu nog steeds alleen maar kaarsen gehad in plaats van elektrische lampen. Hetzelfde geldt voor LED lampen natuurlijk, maar ook in de medische wereld zijn voorbeelden te vinden zoals de ontdekking van penicilline. In het dagelijks leven gebruiken we onze ogen, neus, oren, mond en handen om de wereld om ons heen waar te nemen. Ontzettend handig, maar hoe goed onze zintuigen ook zijn, ze zijn niet perfect. We weten bijvoorbeeld dat er toonhoogtes zijn die ons oor niet kan opvangen maar die honden prima kunnen horen. Dat betekent dus dat er dus wel eens een fantastische wereld vol schitterende muziek en geluiden om ons heen zou kunnen zweven die voor ons verborgen blijft omdat ons lichaam simpelweg tekortschiet. Hetzelfde geldt voor licht. Ook daarvan weten we dat er kleuren zijn die wij als mens niet kunnen zien. Zo kunnen bijen ultraviolet licht zien die zorgt dat ze makkelijk bloemen kunnen vinden. Maar hoewel ons lichaam soms tekortschiet, zijn we als mensen wel enorm inventief. We hebben manieren gevonden om deze verborgen werelden hoorbaar en zichtbaar te maken er zo in rond te lopen. Dat geldt ook voor de wereld van het allerkleinste. Elke ontdekkingstocht staat of valt met de juiste uitrusting. Als je naar de Noordpool wilt heb je meer aan warme kleren en een slee met honden dan aan een pak van Hugo Boss en een BWM. En wil je naar Mars, dan heb je een raket nodig. En bij onze reis, het afdalen in de wereld die nog kleiner is dan het DNA, heb je een deeltjesversneller nodig. Al lang geleden ontdekten mensen dat je door een ingenieuze combinatie van lenzen objecten die ver weg waren ‘dichterbij’ kon halen: de telescoop. Toepassingen te over, van scheepsvaart, oorlog, en het bestuderen van wilde dieren tot de astronomie zoals bijvoorbeeld de ontdekking van de ringen van Saturnus door onze eigen Christiaan Huygens. Maar ook ‘de andere kant op kijken’ lukte: de microscoop. We kennen allemaal het beroemde voorbeeld van Antoni van Leeuwenhoek die de wereld van bacteriën ontdekte. En hoewel mensen in de eeuwen erna steeds betere lenzen leerden maken, weten we dat je met een microscoop nooit objecten zult kunnen bekijken die kleiner zijn dan ongeveer een miljoenste meter. Dat is een factor duizend kleiner dan een potloodstreep en zo klein dat we er ons niets meer bij voor kunnen voorstellen, maar de vraag was waarom een microscoop dan niet meer werkt? Als mens zien we dingen omdat licht afketst van voorwerpen en in onze ogen terechtkomt. Nou ketst licht alleen af van voorwerpen die groter zijn dan het licht zelf (dat is een natuurkunde-feitje dat u even van me aan moet nemen), en omdat het licht dat we met onze ogen kunnen registreren ongeveer een miljoenste meter is betekent dat die afmeting het kleinst is dat we kunnen zien. Een fundamentele horde dus, maar gelukkig betekent dat niet dat je bij de pakken neer moet gaan zitten. Het betekent alleen dat je met de technieken die je op dat moment hebt, niet vastloopt. Je moet dus iets slims bedenken. Iets nieuws. Net zoals je bij een ontdekkingstocht een boot nodig hebt als je bij een rivier komt of een ladder als je over een muur heen moet klimmen. En dat is gelukt. De truc is ‘om te kijken zonder je ogen te gebruiken’. Ook met je ogen dicht kun je nog prima het verschil voelen tussen een mes en een vork en in de wetenschap hebben we een soortgelijke methode ontwikkeld om objecten af te tasten. We gebruiken daarbij alleen niet onze vingers, maar gebruiken kleine knikkers (kleine deeltjes eigenlijk) die we op het voorwerp afschieten om vervolgens te kijken hoe deze knikkers afketsen. De manier waarop dat gebeurt vertelt ons namelijk iets over de vorm en eigenschappen van een voorwerp. Dat knikkers anders afketsen van een basketbal dan van een fiets zal duidelijk zijn, maar als je alleen de afgeketste knikkers zou mogen bekijken kunt je je voorstellen dat het heel lastig is om te achterhalen dat het een fiets was waar de knikkers vanaf zijn geketst in plaats van een bureaustoel. Laat staan dat we kunnen herkennen of het een oma-fiets of een racefiets was. Maar het kan wel. Lastig. HEEL lastig! Maar niet onmogelijk. En dat is precies wat we doen als deeltjesfysici. Die knikkers zijn daarmee de vingers waarmee we de wereld aftasten. Ik gebruik hier voor het gemak het beeld van knikkertjes omdat we dat allemaal herkennen, maar eigenlijk zijn het kleine deeltjes. Hoe kleiner die knikkertjes zijn, hoe kleiner de structuren waar ze van afketsen en hoe kleiner de details zijn die we kunnen waarnemen. Een van de gekke dingen die we ontdekt hebben is dat hoe harder een knikkertje of deeltje beweegt, hoe kleiner die wordt. En dat is dan ook de belangrijkste taak van een deeltjesversneller: kleine deeltjes maken. Het sterkste vergrootglas dat we hebben op de wereld is dan ook de grote deeltjesversneller in Genève, de Large Hadron Collider. Daarmee kunnen we structuren van een miljoenste van een miljoenste van een miljardste meter bekijken. Dat is weer zo’n getal waarvan het moeilijk is een idee te vormen, maar laat ik proberen je een idee te geven van hoe klein dat is. We kennen vast allemaal maanzaad dat soms op witte bolletjes zit en we hebben allemaal weleens een dag doorgebracht in een bloedhete auto op weg naar onze vakantiebestemming in Frankrijk. Stel nou eens dat je heel Frankrijk bedekt met maanzaad, dus van Lille tot de Pyreneeën en van Nice tot Quiberon. Eén zo’n maanzaadje ten opzichte van de oppervlakte van Frankrijk is dezelfde fractie als het kleinste brokstukje dat we kunnen bestuderen tot een meter. Waanzinnig! Naast de materie aftasten heeft een deeltjesversneller nog een tweede feature. Het blijkt namelijk dat je in een deeltjesversneller de energie van de botsende deeltjes kunt gebruiken om ook zelf nieuwe deeltjes te maken. Natuurlijk moeten we al die afgeketste kogeltjes en nieuwe deeltjes ook kunnen opvangen en dat doen we met behulp van deeltjesdetectoren. Dat zijn een soort grote fotocamera’s die ook, zo zullen we zien, in ziekenhuizen gebruikt worden. Daar ga ik in de volgende aflevering meer over vertellen. Overal op de wereld zijn internationale samenwerkingsverbanden op zoek naar antwoorden op de grote onbegrepen vragen uit de natuur. Dat doen ze niet alleen met behulp van de deeltjesversneller op CERN in Genève, maar ik heb ook collega’s die met behulp van een vat vloeibaar gas (Xenon voor de liefhebbers) onder een berg in Italië op zoek zijn naar donkere materie en weer andere collega’s die een fototoestel zo groot als een kubieke kilometer aan het bouwen zijn op de bodem van de Middellandse Zee om te zoeken naar zogenaamde neutrino’s die vanuit het heelal komen en dwars door de aarde vliegen. Bij veel van die onderzoeken spelen Nederlandse onderzoekers een belangrijke rol. Onderdeel van die groep nieuwsgierige natuurkundigen die af en toe ineens linksaf slaan terwijl iedereen rechtdoor loopt. Dromers en avonturiers. Ik ga je in de komende afleveringen meenemen op onze ontdekkingstocht. In de volgende aflevering leren we de wereld van het atoom kennen via de quantummechanica, de atoomkrachten en het besef dat alles op aarde maar uit drie stukjes blijkt te zijn opgebouwd. In de afleveringen daarna hebben we het over het beroemde Standaard Model, exotische zaken als anti-materie en kernkrachten en het dagelijks leven op CERN. En natuurlijk komt ook de ontdekking van het Higgs boson voorbij, een ontdekking die een paar jaar geleden de Nobelprijs heeft gekregen en waar ik en mijn collega’s enorm trots op zijn. En als ik mijn werk een beetje goed doe, dan vind jij het aan het eind van aflevering vier ook volkomen terecht. Zoals beloofd probeer ik ook om bij elke nieuwe stap verder de diepte in (de stap naar nog kleinere structuren van de materie) te laten zien op welke manier de kennis weer in ons dagelijks leven terugkomt. En we sluiten de serie af met de grote open vragen, de mysteries, de vragen waar nog geen antwoord op is. De mysteries waar we als natuurkundigen van wakker liggen. En waar een antwoord op moet zijn. Maar waar dan? De natuurkunde is niet klaar. Kortom: avontuur!See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering varen Ben en Marc naar warmere wateren. We meren aan bij The Voice of Peace, de iconische zeezender die vanuit de Middellandse Zee een boodschap van vrede de wereld instuurde — op initiatief van de onnavolgbare Abie Nathan. Met unieke fragmenten, vergeten jingles en persoonlijke herinneringen duiken we in het verhaal van dit bijzondere schip dat muziek en idealen liet samenvloeien. Wie waren de stemmen aan boord? Wat was de impact op het conflictgebied? En wat blijft er vandaag nog hangen van de droom die op zee begon?

Paul maakte in de herfst van 2024 met zijn gezin een cruise over de Middellandse Zee, en dat smaakt naar meer! Maar een cruise... hoe pak je dat nou aan? We bespreken het in deze aflevering met Rick Dekkers, bekend van reisorganisatie Florivida en de podcast OORlando. Rick is groot liefhebber en ervaringsdeskundige op het gebied van cruisen en legt het ons allemaal haarfijn uit!Show notes- Florivida - De Florida en themapark specialist- OORlando- Rick Dekkers | LinkedIn

Joep Dohmen is journalist. In zijn loopbaan als onderzoeksjournalist bij De Limburger en NRC Handelsblad nam hij het op tegen politici en topmensen uit het bedrijfsleven. Hij publiceerde, in veertig jaar tijd, bijna duizenden artikelen en zeven boeken. Op 1 mei 2024 nam Dohmen een stap terug uit de journalistiek om vervolgens vanuit Zuid-Limburg naar de Middellandse Zee te fietsen. In zijn reisverslag ‘Tuig van de richel' reflecteert hij op zijn carrière, die getekend werd door strijd, intimidatie en stress. Atze de Vrieze gaat met Joep Dohmen in gesprek.

Diep in de Middellandse Zee zijn wetenschappers druk bezig met de bouw van een enorme telescoop. Je leest het goed: een telescoop onder water. Die speurt de hemel af naar zogeheten neutrino's, mysterieuze deeltjes die vlak na de oerknal ontstonden en waarvan op elk moment duizenden door je lichaam schieten. Wie ze in beeld weet te krijgen, kan op een totaal nieuwe manier naar het heelal kijken. Deze maand was er grote opwinding onder wetenschappers: de telescoop is nog amper af, en nu al deden wetenschappers een belangrijke vondst. Met George van Hal. Presentatie: Tonie MuddeMontage: Lotte Groenendijk Eindredactie: Julia van Alem en Corinne van DuinSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke dag trekken duizenden Gazanen terug naar huis. Maar zowat het hele noorden ligt in puin alsof er een zware aardbeving heeft plaatsgevonden. Geen plaats om te wonen, zei de Amerikaanse president Donald Trump die er nabij de Middellandse Zee luxe resorts wil bouwen. Het is een idee waar niemand in het Midden-Oosten, buiten Israël, achter staat. Meende Trump het echt? Of zit er een andere agenda achter? En wat moet er dan wel met Gaza gebeuren? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Datacenters: door de komst van AI worden ze nog groter en slurpen ze nog meer energie. Zou het dan geen goed idee zijn om ze in de ruimte te installeren? Voorts hebben we het over zonnecrème die je niet alleen beschermt tegen schadelijke stralen van de zon maar die je ook verkoeling biedt, over de kans dat de Middellandse Zee leegloopt (het is al eens gebeurd) en nu eens niet over AI maar wel over AGI: Artificial General Intelligence (AGI) of kunstmatige algemene intelligentie. Kort gezegd: dat is de intelligentie van een machine die de capaciteit heeft om elke intellectuele taak die een mens kan uitvoeren, te begrijpen of te leren. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tristan Suerink is IT-architect en het slimme neefje van Nikhef (het Nationaal Instituut voor Subatomaire Fysica). Hij bouwt machines en netwerken die nieuw fundamenteel natuurkundig onderzoek mogelijk maken. Als er bakken data uit CERN naar Amsterdam stromen of deeltjesversnellers moeten worden ondersteund, weet Tristan hoe dat moet. Maar hij is ook de man die je belt als je een supercomputer op maat wilt hebben of vragen hebt over donkere materie (spoiler: hij heeft ook niet alle antwoorden).In deze aflevering vertelt Tristan je over zijn bezoek aan een internationale supercomputerbeurs in Atlanta, waar techgiganten en nerds van over de hele wereld samenkomen. Hij legt uit wat het verschil is tussen high-performance en high-throughput computing en waarom supercomputers een sleutelrol spelen in het simuleren van ingewikkelde processen, zoals het voorspellen van het weer of het ontwerpen van nucleaire toepassingen.Daarnaast neemt hij je mee in de fascinerende geschiedenis van Nikhef als een cruciaal internetknooppunt, en krijg je een uniek inkijkje in hun high-tech werkplaats. Daar bouwen ze apparatuur op micronniveau, bijvoorbeeld voor een neutrinodetector op de bodem van de Middellandse Zee. Tristan weet complexe materie helder en met humor te brengen, en neemt je mee in een wereld die je normaal niet zomaar kunt zien.ShownotesGehaakte kunstNikhef (Nationaal instituut voor subatomaire fysica)Supercomputers: High-performance vs. high-throughputCERN (deeltjesversneller)KM3Net, een neutrinodetector op de bodem van de Middellandse ZeeSnellius, de Nederlandse nationale supercomputerInternationale supercomputerbeurs in AtlantaRipe NCC (beheerder van IP-adressen in Europa)Tijdschema0:01:04 - Welkom bij Met Nerds om tafel0:02:47 - De wereld van supercomputers0:06:47 - De beurs van supercomputers0:12:12 - Quantum computing en zijn impact0:16:35 - Het testen van nieuwe IT-apparatuur0:20:37 - Het geheimzinnige lab van Nick Hef0:27:15 - De rol van supercomputers in onderzoek0:32:34 - De deeltjesversneller en zijn werking0:37:57 - De oorsprong van de internetfunctie0:38:40 - De eerste inbelverbinding0:40:09 - Ontstaan van het internetknooppunt0:41:21 - Groei van internetproviders0:46:16 - Vertrouwen tussen internetproviders0:47:32 - Innovatie in de werkplaats0:48:51 - Experimenten onder water0:53:05 - Vragen van luisteraars0:55:51 - Reflecties op internetdinosaurussen1:00:05 - Internet: voor- en nadelen1:02:42 - Toekomst van internetpioniers1:06:30 - De zoektocht naar werk1:10:13 - Creatief met hardware1:14:46 - Afsluiting en bedankjes#Supercomputers #Nikhef #CERN #KM3Net #HighPerformanceComputing #Wetenschap #Technologie #Glasvezel #InternetKnooppunt #GehaakteKunstZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze zeer interessante aflevering (al zeggen wij het zelf) gaan Michel Michaloliakos en Rajeev Lachmipersad in gesprek met Haroon Sheikh (professor VU en lid van de WRR). In deze leerrijke sessie zijn we met verschillende voorbeelden ingegaan op wat nou eigenlijk verstandige geopolitiek is, hoe we uit de geschiedenis kunnen leren en hoe we de EU geopolitiek sterk maken in de toekomst. Met andere woorden: hoe wordt de EU geen schaakbord, maar blijft het een speler?

Toen de Spaanse koning Filips de derde in de 16e eeuw protestanten in de Nederlanden verketterde, voerde hij tegelijkertijd een religieuze strijd tegen de Joden en Islamitische Moren in Spanje. Alle Moren moesten terug naar Noord-Afrika. De Moren waren niet voor een gat te vangen en begonnen op de Middellandse Zee Europese vrachtboten te kapen en hun bemanning te verkopen in roversnesten zoals Tanger en Algiers. Deze bruisende piratensteden hadden een grote aantrekkingskracht op ambitieuze gelukszoekers zoals de Haarlemmer, Jan Janszoon, die bovendien de haat tegen de Spanjaarden deelde met de moslims. Wie Jan Janszoon precies was en hoe de Noord-Afrikaanse kapers de Middellandse Zee in hun greep hielden, bespreken wij met Abdelkader Benali, schrijver van talloze boeken, waaronder ‘Reizigers van een nieuwe tijd: Jan Janszoon, een Nederlandse piraat in Marokkaanse dienst'. Wil je een bijdrage leveren aan REF FM, ga dan naar https://www.geef.nl/nl/actie/de-africast-voor-ref-fm-ukerewe/donateurs Volg onze LinkedIn: https://www.linkedin.com/showcase/africastpodcast?originalSubdomain=nl Voor mooie beelden, quizjes en 'behind the scenes', volg onze Instagram: https://www.instagram.com/africast_podcast/ Link met Jos of Joeri via LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/jos-hummelen/ & https://www.linkedin.com/in/joerinortier/ Stuur ons een mail via: africastpodcast@gmail.com

Fluent Fiction - Dutch: Sanne's Journey: Finding Adventure and Self-Love in Amalfi Find the full episode transcript, vocabulary words, and more:fluentfiction.com/nl/episode/2024-12-07-08-38-20-nl Story Transcript:Nl: De zon stond laag aan de horizon en de zee glinsterde in het avondlicht aan de Amalfi-kust.En: The sun hung low on the horizon and the sea shimmered in the evening light at the Amalfi Coast.Nl: De lucht was helder en koud, maar de geur van citroenbomen was warm en uitnodigend.En: The air was clear and cold, but the scent of lemon trees was warm and inviting.Nl: Sanne stond aan de rand van de klif, haar ogen gericht op de oneindige blauwe oceaan die voor haar lag.En: Sanne stood at the edge of the cliff, her eyes fixed on the endless blue ocean before her.Nl: Ze was hier voor de bruiloft van haar jeugdvriend, Joris, en de gedachte vulde haar met vreugde maar ook met moeite.En: She was here for the wedding of her childhood friend, Joris, and the thought filled her with joy but also with difficulty.Nl: De ceremonie zou buiten plaatsvinden, tussen de citroenbomen, met een prachtig uitzicht op de Middellandse Zee.En: The ceremony was to take place outside, among the lemon trees, with a breathtaking view of the Mediterranean Sea.Nl: Sanne voelde zich klein en kwetsbaar in dit grote landschap, gevangen tussen haar veilige leven in Nederland en de belofte van avontuur in haar hart.En: Sanne felt small and vulnerable in this vast landscape, caught between her safe life in the Netherlands and the promise of adventure in her heart.Nl: Joris, altijd de avonturier, had zijn grote liefde, Ines, gevonden in Italië en volgde zijn hart naar de kust.En: Joris, always the adventurer, had found his great love, Ines, in Italy and followed his heart to the coast.Nl: Het was tijdens zijn toespraak, bij het klinken van de glazen, dat de woorden van Joris haar raakten.En: It was during his speech, amidst the clinking of glasses, that Joris' words touched her.Nl: "Liefde en geluk zijn het waard om risico's voor te nemen," zei hij met een glinstering in zijn ogen.En: "Love and happiness are worth taking risks for," he said with a sparkle in his eyes.Nl: "Volg je hart, en alles komt goed."En: "Follow your heart, and everything will be fine."Nl: Zijn oprechte woorden galmden door de avondlucht en vonden een plek in Sannes hart.En: His sincere words rang through the evening air and found a place in Sanne's heart.Nl: Ze had altijd gestructureerd geleefd, veilig binnen de grenzen van wat ze kende.En: She had always lived a structured life, safe within the boundaries of what she knew.Nl: Maar hier, in de gouden schemering van Italië, raakten de muren van haar comfortzone aan het afbrokkelen.En: But here, in the golden twilight of Italy, the walls of her comfort zone began to crumble.Nl: Ze dacht aan haar passie voor fotografie, een droom die ze vaak terzijde had geschoven voor haar carrière.En: She thought about her passion for photography, a dream she had often set aside for her career.Nl: In dat moment, omringd door de liefde en vreugde van de bruiloft, maakte Sanne een besluit.En: In that moment, surrounded by the love and joy of the wedding, Sanne made a decision.Nl: Ze zou de sprong wagen en haar hart volgen.En: She would take the leap and follow her heart.Nl: De reis zou niet makkelijk zijn, dat wist ze, maar het pad van verandering verrijkte haar met hoop en spanning.En: The journey would not be easy, she knew that, but the path of change enriched her with hope and excitement.Nl: Ze glimlachte, een gevoel van opluchting vulde haar hart.En: She smiled, a feeling of relief filled her heart.Nl: Na de bruiloft keek Sanne nog een laatste keer naar de zee.En: After the wedding, Sanne took one last look at the sea.Nl: De sterren kwamen tevoorschijn, fonkelend als beloftes aan de nachtelijke hemel.En: The stars emerged, twinkling like promises in the night sky.Nl: Met hernieuwde moed en klaar voor haar eigen avontuur, keerde Sanne terug naar Nederland, vastbesloten om haar leven anders te leven.En: With renewed courage and ready for her own adventure, Sanne returned to the Netherlands, determined to live her life differently.Nl: Ze had de liefde en kracht gevonden om zichzelf te ontdekken in het stralende landschap van de Amalfi-kust.En: She had found the love and strength to discover herself in the radiant landscape of the Amalfi Coast.Nl: En dit was nog maar het begin.En: And this was only the beginning. Vocabulary Words:horizon: horizonshimmered: glinsterdecliff: klifchildhood: jeugdbreathtaking: prachtigvulnerable: kwetsbaaradventurer: avonturieramidst: tijdenssincere: oprechteboundaries: grenzencrumble: afbrokkelenpassion: passiephotography: fotografieleap: sprongenriched: verrijkteexcitement: spanningrelief: opluchtingemerged: kwamen tevoorschijntwinkling: fonkelendcourage: moedradiant: stralendepromise: belofteceremony: ceremoniestructured: gestructureerdcomfort zone: comfortzonedetermined: vastbeslotenjoy: vreugdedecision: besluitlandscape: landschapstrength: kracht

Het lijkt wel zuid-Frankrijk in een Vlissingse straat. Een cicade uit het Middellandse-Zee-gebied roept in een boom om een soortgenoot. Wat hij niet weet en wij wel: dat geroep is zinloos. Hij zal geen soortgenoot vinden in koel Vlissingen.Remco en Eric verbazen zich over dit stukje bijzondere natuur dat per ongeluk in Zeeland is terecht gekomen.

Ook ver van Parijs, op de Middellandse Zee bij Marseille, strijden sporters om Olympische medailles. Hier worden onder andere de Formula Kite-races gehouden, een nieuw onderdeel op de Olympische Spelen. Wetenschapsredacteur Laura Wismans ziet hoe de kitesurfers dankzij minutieuze innovaties steeds harder kunnen racen. Maar heeft de rest van de wereld daar ook iets aan?Gast: Laura WismansPresentatie: Gabriella AdèrRedactie: Nash Keller Montage: Yeppe van KesterenCoördinatie: Henk Ruigrok van der Werven Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nlZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bureau Buitenland maakt op NPO Radio 1 twee weken lang ruimte voor de Olympische Spelen. Daarom brengen wij hier, in de podcast, onze serie 'Waar is Sarah?' nog een keer ten gehore. Rob Timmerman vaart de helft van het jaar op een reddingsschip op de Middellandse Zee, op zoek naar mensen in verdrinkingsnood. Met name één drenkeling houdt hem nog dagelijks bezig. De pasgeboren baby Sarah, die hij in 2016 uit een rubberboot redde. ‘Wat is er van haar geworden?', vraagt Rob zich af. Radiomaker Laura Stek vraagt zich op haar beurt af: ‘Waarom wil Rob zo graag op zoek naar het inmiddels zeven jaar oude meisje?'.  Laura ontmoet Rob Timmerman in zijn huis in Houten, waar hij aan het inpakken is voor een nieuwe missie op zee. Hij beschrijft hoe hij zeven jaar geleden kortsluiting in zijn hoofd kreeg. Na een dag werken als programmamaker, keek hij s' avonds thuis met zijn kinderen naar het jeugdjournaal en zag hij de beelden van het verdronken Syrische jongetje Alan Kurdi. Hij besloot zijn baan op te zeggen en vertrok naar de Griekse eilanden als vrijwilliger. Niet veel later zat hij aan boord van zijn eerste reddingsmissie op zee. Rob vertelt hoe hij tijdens die eerste missie vanuit een zinkende rubberboot een klein pakketje kreeg aangereikt. Het pakketje bleek een pasgeboren baby, genaamd Sarah, die op hem een onuitwisbare indruk maakte.

Het begon allemaal met één email. Een email naar de Malta Film Commission om toegang te krijgen tot een filmlocaties van Gladiator die normaal gesproken niet toegankelijk is voor bezoekers. Wat volgde was een ongelooflijk avontuur dat podcastpresentator Jeroen Huijsdens naar fantastische filmlocaties op Malta bracht. Locaties gebruikt in films als Gladiator, Midnight Express, Cuttroat Island, Münich, The Count of Monte Cristo én Popeye. Ga mee op reis naar het land dat de titel het Hollywood van de Middellandse Zee ruimschoots verdiend. Kijk voor de volledige shownotes op de nieuwe website: https://www.fantastischefilmlocaties.nl

Een onschuldige schaal met zeevruchten blijkt dé relatietest van Teun en Yvette. Met welke schelpjes vier je je trouwen of je scheiden? Moet je vongole voor in de pasta echt uit Middellandse Zee vissen? Waarom laat Yvette kokkels in zeewater staan? En welk deel van het scheermesjes is het lekkerst? Je hoort het in Etenstijd!Onze sponsor:Storytel: Ga naar story.tel/etenstijd en probeer Storytel nu 30 dagen gratis!Wil je adverteren in deze podcast? Stuur een mailtje naar: Adverteerders (direct): adverteren@meervandit.nl(Media)bureaus: pien@meervandit.nl Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Cyprus ligt dichterbij Turkije en Syrië dan bij de rest van de Europese Unie. Toch is het geopolitiek gezien een belangrijk land. Sterker nog, het is het ‘oog in de storm', zegt politicoloog Hubert Faustmann vanuit Nicosia.  Onze verslaggevers nemen je in De Oostflank mee naar de oostgrens van Europa. Cyprus is wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Van alle landen die we voor deze serie bezoeken, ligt Cyprus het verst van Rusland vandaan. Maar een Russische afhankelijkheid was er tot voor kort zeker. Financieel maar ook psychologisch hebben de Cyprioten een enorme omslag moeten maken om afscheid te nemen van hun affectie voor Rusland.  OligarchenVan oudsher zijn de banden tussen Cyprus en Rusland en voorheen de Sovjet-Unie goed. Oligarchen en ook kleine ondernemers weten hun weg naar het eiland te vinden. Hoe zit dat nu, na veertien sanctiepakketten waar Cyprus als EU-lidstaat mee heeft ingestemd? En áls rijke Russen hun heil zoeken tot Cyprus, naar welk deel van het eiland gaan ze dan? Cyprioten sympathiseren met de Oekraïners; ze weten immers zelf hoe het is om bezet en onderdrukt te worden, aangezien Turkije al een halve eeuw het noorden van Cyprus overheerst. Toch leidt dat juist ook tot dilemma's: Brussel staat pal achter Oekraïne, maar waarom niet achter Turkije? Goederen naar GazaEn dan is er nog die geografische factor. Cyprus - geen NAVO-lid overigens - grenst dan misschien niet aan Oekraïne, maar is wel degelijk een Oostflank voor de EU. Turkije dus maar ook Syrië, Libanon en Israël liggen dichterbij Cyprus dan het Europese vasteland. Cyprus probeert met al die landen in het Midden-Oosten een goede relatie te onderhouden. Cyprus faciliteert een maritieme corridor voor hulpgoederen richting Gaza, maar probeert ook een brug tussen de EU en Israël onder leiding van Netanyahu te slaan. De ligging van Cyprus leidt tot lusten en tot lasten; rijke Israëli en Libanezen, vermogende Oekraïners en Russen, maar maar ook armere Syriërs - die doorreizen vanuit Libanon. Mede om die reden trekt Cyprus ook weer de banden met Brussel verder aan. AllemansvriendKortom, Cyprus is een allemansvriend in de Middellandse Zee. Hoe doet Cyprus dat, dat koorddansen aan de zuidoostflank van Europa, omringd door al die oorlogen? Om die reden reisde BNR's Europaverslaggever Geert Jan Hahn naar Cyprus af. Daar sprak hij met professoren, politici en bezocht hij beide kanten van het eiland. Wil je na deze aflevering weer te weten komen over Cyprus? Abonneer je dan alvast op Dossier Europa - waar deze zomer nog een podcastserie online komt over de ‘Cypriotische Kwestie'; een oorlog zonder schieten.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cyprus ligt dichterbij Turkije en Syrië dan bij de rest van de Europese Unie. Toch is het geopolitiek gezien een belangrijk land. Sterker nog, het is het ‘oog in de storm', zegt politicoloog Hubert Faustmann vanuit Nicosia.  Onze verslaggevers nemen je in De Oostflank mee naar de oostgrens van Europa. Cyprus is wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Van alle landen die we voor deze serie bezoeken, ligt Cyprus het verst van Rusland vandaan. Maar een Russische afhankelijkheid was er tot voor kort zeker. Financieel maar ook psychologisch hebben de Cyprioten een enorme omslag moeten maken om afscheid te nemen van hun affectie voor Rusland.  OligarchenVan oudsher zijn de banden tussen Cyprus en Rusland en voorheen de Sovjet-Unie goed. Oligarchen en ook kleine ondernemers weten hun weg naar het eiland te vinden. Hoe zit dat nu, na veertien sanctiepakketten waar Cyprus als EU-lidstaat mee heeft ingestemd? En áls rijke Russen hun heil zoeken tot Cyprus, naar welk deel van het eiland gaan ze dan? Cyprioten sympathiseren met de Oekraïners; ze weten immers zelf hoe het is om bezet en onderdrukt te worden, aangezien Turkije al een halve eeuw het noorden van Cyprus overheerst. Toch leidt dat juist ook tot dilemma's: Brussel staat pal achter Oekraïne, maar waarom niet achter Turkije? Goederen naar GazaEn dan is er nog die geografische factor. Cyprus - geen NAVO-lid overigens - grenst dan misschien niet aan Oekraïne, maar is wel degelijk een Oostflank voor de EU. Turkije dus maar ook Syrië, Libanon en Israël liggen dichterbij Cyprus dan het Europese vasteland. Cyprus probeert met al die landen in het Midden-Oosten een goede relatie te onderhouden. Cyprus faciliteert een maritieme corridor voor hulpgoederen richting Gaza, maar probeert ook een brug tussen de EU en Israël onder leiding van Netanyahu te slaan. De ligging van Cyprus leidt tot lusten en tot lasten; rijke Israëli en Libanezen, vermogende Oekraïners en Russen, maar maar ook armere Syriërs - die doorreizen vanuit Libanon. Mede om die reden trekt Cyprus ook weer de banden met Brussel verder aan. AllemansvriendKortom, Cyprus is een allemansvriend in de Middellandse Zee. Hoe doet Cyprus dat, dat koorddansen aan de zuidoostflank van Europa, omringd door al die oorlogen? Om die reden reisde BNR's Europaverslaggever Geert Jan Hahn naar Cyprus af. Daar sprak hij met professoren, politici en bezocht hij beide kanten van het eiland. Wil je na deze aflevering weer te weten komen over Cyprus? Abonneer je dan alvast op Dossier Europa - waar deze zomer nog een podcastserie online komt over de ‘Cypriotische Kwestie'; een oorlog zonder schieten.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mijn nieuwe boek Droomland bestellen kan door een mail te sturen aan: droomland@studioenergie.nl Interesse in een presentatie over Droomland? Mail remco@studioenergie.nl In deze aflevering hebben we het over nieuwe sancties van EU die de Russische LNG-export moeten gaan raken. Maar, gaan ze dat ook doen? Is er überhaupt nog toekomst voor Russisch gas? En dus gaat het óók over Power of Siberia 2 en dús over China – Jilles schreef er een artikel over. En wat is er gaande in het Middellandse Zee-gebied, en wat is er niet gaande in de Noordzee? En waarom gaat Jilles binnenkort misschien wel naar Namibië.

Het is nog een kleine maand tot de Europese Verkiezingen, en daarom pakken we groot uit! Bij de Universiteit Maastricht gingen Bas Eickhout van GroenLinks/PVDA en Malik Azmani met elkaar in debat over asiel en migratie. Een van de belangrijkste thema's bij de nationale verkiezingen volgend jaar, en ook bij deze verkiezingen is het in veel landen een belangrijk onderwerp. Om te voorkomen dat vluchtelingen de Middellandse Zee oversteken sluit de Europese Unie steeds vaker migratiedeals met autocratische leiders, die het niet al te nauw nemen met de mensenrechten. Is dat de oplossing om te voorkomen dat zoveel mensen sterven op de Middellandse zee? En ondertussen vergrijst een groot deel van Europa, en staan er talloze vacatures open. Is arbeidsmigratie de enige manier om de Europese economie te bevorderen? Dat en véél meer in een fel en inhoudelijk debat tussen Bas Eickhout en Malik Azmani. We gaan dit jaar richting de Europese verkiezingen verschillende theaters langs door heel Nederland! Dinsdag 21 mei, Koninklijke Schouwburg, Den Haag Met Kajsa Ollongren! Maandag 27 mei, Oude Luxor, Rotterdam Met Saskia Dekkers! Dinsdag 28 mei, Schouwburg, Tilburg Met Diederik Samsom! Zaterdag 1 juni, ITA, Amsterdam Met Joris Luyendijk! Maandag 3 juni, Tivoli Vredenburg, Utrecht Met Beatrice de Graaf! Woensdag 5 juni, De Vereeniging, Nijmegen Met Mart de Kruif! Kaartjes voor alle voorstellingen zijn hier te krijgen! (https://www.vpro.nl/programmas/europa-draait-door.html) Alyabyev: Le Rossignol for Piano (https://www.youtube.com/watch?v=VlpRzyYxXp8)

DOCS tipt deze keer de podcast Waar is Sarah? Laura Stek ontmoet Rob Timmerman, die zich voorbereidt op een nieuwe reddingsmissie op zee. Rob stopte zeven jaar geleden met zijn betaalde baan en besloot als vrijwilliger aan de slag te gaan bij Sea Watch, op een boot op de Middellandse Zee. Tijdens zijn eerste missie redde hij de pasgeboren baby Sarah, die op hem een onuitwisbare indruk maakte. Rob wil weten wat er van haar is terechtgekomen. Radiomaakster Laura Stek vraagt zich op haar beurt af waarom Rob dat zo graag wil weten. Luister naar ‘Een groezelig pakketje', deel 1 van de podcast Waar is Sarah.  Een productie van Prospektor en VPRO's Bureau Buitenland voor NPO Radio 1, mede mogelijk gemaakt door het NPO-fonds. Luister ook ‘Debaltsevo, waar ben je?', gemaakt door Laura Stek: https://www.2doc.nl/docs/2023/115-debaltsevo-waar-ben-je-.html DOCS is de documentaire podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO. Presentatie: Mina Etemad. Meer informatie: 2doc.nl/docs. Vragen of reacties kun je sturen naar: docs@ntr.nl

DOCS tipt deze keer de podcast Waar is Sarah? Laura Stek ontmoet Rob Timmerman, die zich voorbereidt op een nieuwe reddingsmissie op zee. Rob stopte zeven jaar geleden met zijn betaalde baan en besloot als vrijwilliger aan de slag te gaan bij Sea Watch, op een boot op de Middellandse Zee. Tijdens zijn eerste missie redde hij de pasgeboren baby Sarah, die op hem een onuitwisbare indruk maakte. Rob wil weten wat er van haar is terechtgekomen. Radiomaakster Laura Stek vraagt zich op haar beurt af waarom Rob dat zo graag wil weten. Luister naar ‘Een groezelig pakketje', deel 1 van de podcast Waar is Sarah.  Een productie van Prospektor en VPRO's Bureau Buitenland voor NPO Radio 1, mede mogelijk gemaakt door het NPO-fonds. Luister ook ‘Debaltsevo, waar ben je?', gemaakt door Laura Stek: https://www.2doc.nl/docs/2023/115-debaltsevo-waar-ben-je-.html DOCS is de documentaire podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO. Presentatie: Mina Etemad. Meer informatie: 2doc.nl/docs. Vragen of reacties kun je sturen naar: docs@ntr.nl

En de Zuid-Italianen zijn boos, omdat het songfestival San Remo niet is gewonnen door het door hen geliefde liedje. (00:46) Humanitair drama aan Egyptische grens Egypte houdt de adem in op de vooravond van het verwachte grootschalig Israëlisch grondoffensief in Rafah. Onder de Egyptenaren groeit de vrees dat Gazanen noodgedwongen de Egyptische grens zullen oversteken als het tot een aanval komt. Intussen blijven de Egyptische president Sisi en zijn collega's herhalen dat ze geen vluchtelingen willen opvangen. Te gast is correspondent Ruth Vandewalle vanuit Caïro. (11:17) Frontex tipt stelselmatig de Libische kustwacht  Ruim tweeduizend gelekte e-mails schijnen een licht op de samenwerking van Frontex met Libie: het Europese grensagentschap geeft op grote schaal coördinaten door van migrantenboten op de Middellandse Zee aan de Libische kustwacht en verwante milities. Bij hun reddingsacties gebruiken deze groepen veel geweld, migranten worden geslagen met stokken en zelfs beschoten. Zelfs binnen Frontex leidt dit tot stevige kritiek, zo blijkt uit de e-mails die door Lighthouse Reports naar buiten werden gebracht. Te gast zijn journalist Klaas van Dijken van Lighthouse Reports en GroenLinks Europarlementariër Tineke Strik. (21:23) Buitenland Uitgelicht: Italië Zuid-Italianen zijn boos, omdat het songfestival San Remo niet is gewonnen door het door hen geliefde liedje. De Napolitaanse artiest waar het om gaat, probeert zijn fans te sussen en komt op voor de winnares van het festival. Een ruzie tussen Noord en Zuid. Redacteur Sonja Pleumeekers legt uit hoe het zit. Presentatie: Sophie Derkzen

De rayonhoofden en ijsmeesters waren de voorbije weken in alle staten. Zou het dan toch? En ja, Jaap Jansen en PG Kroeger komen wel degelijk met de vaste winterboeken-editie. Ditmaal met een extra recensie: een doorwrochte analyse van een brief die in de Tweede Kamer niet mocht worden voorgelezen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Ben je vriend (of word je het nu nog snel) dan kun je meedingen naar een van de boeken die we bespreken: Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek (beschikbaar gesteld door uitgeverij Boom) en Hoogteroes (beschikbaar gesteld door De Arbeiderspers).Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1] Een saluut aan Mathieu SegersKort voor zijn overlijden op 16 december 2023 zond Segers ons zijn nieuwste boek: The Origins of European Integration - The Pre-History of Today's European Union, 1937–1951. Het bewijst eens te meer het grote verlies nu hij niet meer onder ons is. Elke pagina van dit rijke werk bevat voor uren en dagen aan nieuwe inzichten en verrassingen uit de voorgeschiedenis van de EU. Over de doorwerking van het Marshallplan; de grote betekenis van de oecumenische beweging; Piet Lieftinck en Ludwig Erhard in 1949 en over de historische missie van de christendemocratie.Maar nog het meest treft de eerste zin van dit magnum opus. Onvermoed en onverwacht brengt de visie daarin zijn erfenis en die van de eveneens onlangs gestorven Jacques Delors bijeen. Europa staat voor de opdracht zich nu voor een derde maal opnieuw uit te vinden. 2] Waar Europa ooit begonWe kennen het vaste verhaal. De Europese beschaving ontsprong in drie eeuwenoude steden. Jeruzalem, Athene en Rome. Maar hoe ontstonden die urbane fundamenten nu echt? The Life and Death of Ancient Cities: A Natural History van Greg Woolf vertelt hoe historici, archeologen, biologen, klimaatdeskundigen en antropologen hun kennis daarover steeds meer aaneenvlechten.Het levert vele verrassende inzichten en dwingt ons vele bekende verhalen en feiten te herzien. Dat juist de Middellandse Zee bakermat werd van Europa kwam bijvoorbeeld doordat men leerde zeilen in plaats van roeien. En waar kwam het brood vandaan dat de inwoners konden eten van het in zijn glorietijden snel groter wordende Athene? Van in graanexporten gespecialiseerde Griekse havens op de Krim. En zo nog veel meer in dit bijzondere boek.3] De journalist die minister-president werdJohan Snel was al eens bij ons te gast over zijn meeslepende biografie van alpinist, predikant, politicus, wereldreiziger en universiteitsoprichter Abraham Kuyper. Zijn proefschrift - Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek - diept één van die aspecten verder uit. Die van de ongekende veelschrijver en mediavernieuwer. Ook dát was Kuyper.Hij schreef niet alleen tienduizenden stukken en ruim 200 boeken, hij bouwde ook aan een internationaal netwerk van journalisten. De journalistiek werd door zijn bezielende leiding een serieuze professie die ging opkomen voor haar vrijheid, integriteit en kwaliteit. Kuyper keek daarbij altijd verder dan zijn eigen 'zuil' of kerk. Snel brengt dit levensverhaal met panache en vol verrukkelijke verhalen en excentrieke belevenissen.4] De Robert Caro van het KremlinStephen Kotkin doet voor Jozef Stalin wat Robert Caro doet voor LBJ. Zijn boeken Stalin: Volume I: Paradoxes of Power, 1878–1928 en Stalin: Volume II: Waiting for Hitler, 1929–1941 schetsen in duizenden pagina's het leven en de tijd van een 'larger than life' heerser. Een literaire tour de force.Van Stalins armoedige jeugd in Gori in Georgië en het rebelse broeinest van zijn priesterseminarie tot de jaren aan de Poolgrens in Siberië na een carrière als bankrover, beleeft de lezer mee. En ook zijn machtsdrift, zijn genie als bureaucraat, zijn honger naar kennis als autodidact, zijn paranoia, wreedheid en obsessies met Finland, Mongolië en Japan. Zijn eenzaamheid na de zelfmoord van zijn vrouw Nadja. En hoe hij wachtte tot Hitler zou aanvallen en dat toen niet wilde geloven.5] De roes van WeimarDe pleinen in Duitse steden staan nu, in januari 2024, bomvol. 'Nie wieder!' roepen de burgers en masse. Alle reden om juist nu het boek Höhenrausch - Hoogteroes - van Harald Jähner te lezen. Opnieuw komt hij met een fascinerend tijdsbeeld van de cultuur, maatschappij en politiek van Duitsland, nu die van de 'Goldene Zwanziger' en de Weimar-republiek. Het was een decennium van een 'Siegeszug befreiter Lebensweisen'.Jähner slaagt erin die periode niet te benaderen vanuit het perspectief achteraf, vanuit de doem van de ondergang en het Derde Rijk. We beleven juist de opmars van geëmancipeerde vrouwen, technologische evoluties, culturele bevrijding en 'amerikanisering' met jazz, radio en dansfeesten. En steeds is merkbaar hoe kwetsbaar Weimar was. Hoe de nederlaag in 1918, de giga-inflatie, het leven op de pof en de depressie vanaf 1930 voortdurend nieuwe kansen en ideeën lieten struikelen.6] Een brief van het IdaveldFvD'er Freek Jansen schreef voorzitter Bosma bij zijn afscheid als Tweede-Kamerlid naar goed gebruik een brief. Die las hem niet voor en dat was nieuw. “Eigenlijk doodzonde”, vindt PG.Wie de tekst ervan serieus neemt, ontmoet een hele reeks politiek-filosofische toespelingen en historische verwijzingen die niet zomaar terzijde geschoven mogen worden. Jansen benoemt zichzelf tot hoeder van ‘de ideologische, zuivere lijn' van Forum tegen ‘het parlementarisme' en voor ‘het herstel van de natuurlijke orde'. Daarin brengt hij een paar duidelijke boodschappen.Hij doet een verwoede aanval op de erfenis van de Frankfurter Schule en dat niet voor het eerst. PG schetst wat daarbij het antisemitische hondenfluitje over ‘zelfhaat' en ‘de vroedvrouw van onze opheffing' vormt. En wat dit verbindt met het laatste boek van Mathieu Segers.De strijd voor die 'natuurlijke orde' en Jansens mythische verwijzing naar ‘Nederland als Idaveld' plaatsen zijn boodschap in het sociaaldarwinisme van de 19e eeuw. Zelden klonk de fluit zo luid en zo schel.***Verder luisteren109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt82 - Edward Glaeser: Why we should love cities318 - 2023: het jaar van grote inflatie, Koude Oorlog, roemruchte veroveraars en omwenteling in Den Haag (oa over Stalin en stedenstichter Alexander de Grote)149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II394 – Honderd jaar na zijn dood: de schrijnende actualiteit van Lenin113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie30 - Baudet en de Uil van Minerva317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken!***Tijdlijn00:00:00 – Deel 1: Mathieu Segers00:38:00 – Deel 2: Greg Woolf00:45:35 – Deel 3: Johan Snel00:57:33 – Deel 4: Stephen Kotkin01:20:06 – Deel 5: Harald Jähner01:29:19 – Deel 6: Freek Jansen01:57:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

(00:38)Waar is Sarah: #6-Gift Vandaag de laatste aflevering van de serie ‘Waar is Sarah?' Over een reddingswerker op de Middellandse Zee, die op zoek gaat naar een pasgeboren baby die hij in 2016 uit een lekke rubberboot redde. Rob en Laura gaan naar Bologna om te spreken met een sociaal werker die mogelijk meer informatie heeft over baby ‘Sarah'. Daar loopt alles anders dan ze van tevoren hadden bedacht. Wat ze zeker weten is dat Sarah Nigeriaans is. Of Rob en Laura haar eindelijk zullen ontmoeten hoort u in deze laatste aflevering van ‘Waar is Sarah?' Presentatie: Tim de Wit

Het was een belangrijk thema bij de verkiezingen: migratie. Termen als ‘stromen', ‘de migratiecrisis' en grote pijlen op kaarten maken van migratie een soort ongrijpbaar fenomeen. Terwijl: het gaat om mensen. Hoogleraar wetenschapsantropologie Amade M'charek onderzoekt wie precies op de boten stappen, en waarom. Met Pieter van der Wielen praat ze over waarom het belangrijk is de doden in de Middellandse Zee namen te geven, zodat familie weet wat er met hun geliefden gebeurd is. En over haar onderzoek in haar geboorteland Tunesië, naar waaróm mensen naar Europa vluchten. Ze stuit daar op de ongemakkelijke waarheid dat een deel van die oorzaken direct gelinkt is aan onszelf. Presentatie: Pieter van der Wielen Redactie: Mira Zeehandelaar Mixage: Audiochef Muziek: Rufus van Baardwijk Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

(00:46) Waar is Sarah #2: Parallelle werelden In de tweede aflevering van de zesdelige podcastserie ‘Waar is Sarah?' vaart Rob Timmerman op het reddingsschip ‘Sea Watch 3' naar de Search and Rescue zone. In dit deel van de Middellandse Zee verkeren veel mensen in rubberen en houten bootjes in grote nood. Via spraakberichten houdt Timmerman contact met Radiomaker Laura Stek. Zo hoort Stek hoe Rob Timmerman op zee de ene redding na de andere uitvoert. Ze vraagt zich af: wat zijn nu eigenlijk de regels op zee? Met hulp van de Italiaanse researcher Angela wordt de zoektocht naar Sarah voortgezet.  (22:46) Buitenland Uitgelicht: Europa Draait Door Het is vrijdag, dus daarom ook uitgebreid aandacht voor onze podcast Europa Draait Door. Deze week bespreken Arend Jan Boekestijn en Tim de Wit de verkiezingswinst van de PVV. Want wat betekent dat voor Europa, en hoe wordt er vanuit Brussel nu naar ons gekeken? Europa-correspondent Kysia Hekster en politiek journalist Kees Boonman schuiven aan.  Presentatie: Sophie Derkzen

Vandaag in Spijkers met Koppen: is de Kandinsky van het Stedelijk Museum terecht weggehaald en gerestitueerd? Pieter van Os en Emmie Kollau doken in het verhaal. Jong geleerd is oud gedaan. Fractievoorzitter van D66 Jan Paternotte schuift aan met zijn oud-aardrijkskunde leraar Jan Schroten. Stefan van Leeuwen en Jesse van der Pluijm willen meer zang en vooral meer sfeer bij de Oranje-wedstrijden. Ze leggen uit hoe ze dat aanpakken. In Zuid-Limburg krijgt de natuur een belangrijke stem in de besluitvorming. Raadslid Franklin Boon legt deze primeur uit. Komende week verschijnt een grote film over een kleine man: Napoleon. Maar ons beeld van deze heerser klopt voor geen meter, zegt kenner Patrick Buch. Ayla Emmink vaart voor Artsen Zonder Grenzen op de Middellandse Zee en vertelt wat er in de achtertuin van Europa afspeelt. Inge Misschaert onderzocht de verzameldrift van verzamelaars en verzamelde ze allemaal in haar boek over verzamelingen. Tot slot is er live muziek van Handsome Poets, cabaret van Kiki Schippers, Martijn Kardol en Vera van Zelm en Lebbis is er met de column.

Waar is Sarah #1: Een groezelig pakketje Radiomaker Laura Stek ontmoet Rob Timmerman in zijn huis in Houten, waar hij aan het inpakken is voor een nieuwe missie op zee. Hij vertelt over zijn werk als reddingswerker op de Middellandse Zee en legt uit waarom hij zo graag wil weten hoe het met de pasgeboren baby Sarah gaat, die hij tijdens zijn eerste missie heeft leren kennen. Laura vraagt zich op haar beurt af: waarom wil Rob dat zo graag weten? Dit is de eerste aflevering van de zesdelige podcastserie 'Waar is Sarah?'

En een bijzondere vriendschap tussen een Amerikaanse vrouw en de Chinese president. (00:43) Frontlinie: Gelukzoekers In een nieuwe aflevering van Frontlinie onderzoekt VPRO-journalist Bram Vermeulen het bedrog in de relatie tussen Europa en Gambia. In het West-Afrikaanse land volgt hij twee typen gelukzoekers: Gambianen die hun land te ontvluchten door een gevaarlijke reis naar Europa te ondernemen en Europeanen op zoek naar liefde op de Gambiaanse stranden.   (11:13) Podcastmakers ‘Waar is Sarah?' over hun zoektocht naar jonge drenkeling Rob Timmerman vaart vijf maanden per jaar op een reddingsschip op de Middellandse Zee, op zoek naar mensen in verdrinkingsnood. Met name één drenkeling houdt hem nog dagelijks bezig: de pasgeboren baby Sarah. Wat is er van haar geworden? In zes afleveringen nemen Rob Timmerman en audio- en documentairemaker Laura Stek de luisteraar mee in hun zoektocht naar Sarah, die vanaf morgen elke vrijdag bij Bureau Buitenland te horen is. Vandaag praten we met de makers over die zoektocht en het maken van de podcast. (00:21) Buitenland Uitgelicht: VS De Chinese president Xi Jinping is op bezoek in de Verenigde Staten, en ontmoet daar niet alleen president Biden maar ook een bijzondere vriendin uit Iowa die hij in 1985 voor het eerst heeft ontmoet. Correspondent Karlijn van Houwelingen over wat die ‘vriendschap' mogelijk kan betekenen voor de relaties tussen China en de VS. Presentatie: Tim de Wit

En Turkse aardbevingsgebied als filmdecor. (00:39) Amerika voert militaire steun aan Taiwan op Verouderde tanks, te weinig raketten en slecht getrainde soldaten: het Taiwanese leger staat er slecht voor. En dat op een moment dat de militaire dreiging vanuit China toeneemt. Reden voor Amerika, de grote steun en toeverlaat van Taiwan, om de militaire steun verder uit te bouwen - tot woede van de Chinezen. Daarover Paul Verhagen, verbonden aan het Haags Centrum voor Strategische Studies.  (12:02) Migratiecontrole met de Franse slag Frankrijk heeft de grootste moeite om alle migranten op te vangen. En daarom proberen de autoriteiten die tegen te houden waar ze binnen komen: aan de kust van de Middellandse Zee. En dat gebeurt niet altijd op een legale manier. Dat zag althans correspondent Eva Rammeloo, die een kijkje nam aan de chique Côte d'Azur.  (20:50) Buitenland Uitgelicht: Turkije Slachtoffers van het aardbevingsgebied zijn boos op een film die hun verhaal wil vertellen. Collega Cevahir Varan legt uit waarom.  Presentatie: Maaike Schoon

Over drie dingen was de estafette van buitenlandse leiders die Israël tot nu toe bezochten het eens: Israël heeft het recht zich te verdedigen, maar dan wel proportioneel, en er moet wel een tweestaten-oplossing komen. Het zijn de containerbegrippen van de Gaza-oorlog, waarvan niemand weet wat ze precies betekenen.  Zelfverdediging snappen we het gemakkelijkst: Israël maakt jacht op Hamas-strijders en raketlanceerinrichtingen. Dat kost levens van onschuldige mensen, maar dat valt niet te vermijden, ook al doet het leger nog zo zijn best. Het doel is niet burgers te vermoorden, maar het gebeurt wel, wat in het Engels eufemistisch ‘collatoral damage' heet. Maar dan komt de geconditioneerde reflex: het moet proportioneel zijn, dus als het even kan, spaar je het leven van burgers. Deze oorlog startte dus disproportioneel, want Hamas begon met het op barbaarse wijze vermoorden van 1500 mensen, waaronder heel veel vrouwen en kinderen. Dat was geen ‘collatoral damage,' dat was de opzet. Als Israël het bij de zelfverdediging op 1500 burgerslachtoffers in Gaza had gehouden, was het dan proportioneel? Nog los van wat er precies van waar is, want de doden- en gewondencijfers komen van het door Hamas geleide ministerie van gezondheid. Niet dat het, moreel gesproken, veel uitmaakt, maar hoeveel zouden het er echt zijn?  En dan dat andere containerbegrip, de tweestaten-oplossing. Israël en Palestina, dus. Na de Zesdaagse Oorlog in 1967 werd Palestina gedefinieerd als de Westelijke Jordaanoever plus Gaza. Gesteld dat ze over een onafhankelijk Palestina gaan onderhandelen, met wie gaat Israël dan in gesprek? Fatach, op de Westoever, en Hamas in Gaza zijn aardsvijanden, die na een staatsgreep door Hamas in 2007 op voet van oorlog leven. Met Fatach heeft Israël officiële betrekkingen, dus theoretisch zouden die tot een compromis kunnen leiden. Hamas, door de westerse wereld beschouwd als terroristische organisatie, wil Israël van de kaart vegen – ‘van de rivier tot de zee,' dus van de Jordaan tot de Middellandse Zee – en bij voorkeur een wereldwijde jihad beginnen, vooral tegen Joden. Alle vrienden die Israël bezoeken – Biden, Von der Leyen, Scholz, Sunak, Rutte, Macron – verklaren Israël stuk voor stuk eeuwige liefde en trouw, maar met als huwelijkse voorwaarde de tweestaten-oplossing. Niemand vertelt erbij hóe. Omdat niemand weet hoe je de Westoever en Gaza, de twee delen van Palestina, kunt verenigen. Als al die goede vrienden zo graag twee staten willen, waarom beginnen ze dan niet in Gaza? See omnystudio.com/listener for privacy information.

En we gaan parkeren in Marokko. (00:32) Zelfs Meloni weet het: Italië heeft migranten nodig De Italiaanse rechts-radicale premier Giorgia Meloni sprak in de oppositiebanken nog van een vooropgezet plan "om de Italiaanse etniciteit te vervangen”. Maar nu is ze van plan om  bijna een half miljoen migranten aan te trekken om haar economie een spurt te geven. Ondertussen zet ze juist keihard in op het terugdringen van illegale migratie via de Middellandse Zee. Toch bereikten de afgelopen maanden juist veel meer bootvluchtelingen Italië dan een jaar geleden. Weet Meloni haar kiezers nog tevreden te houden? Te gast is Arthur Weststeijn, Italië-kenner en historicus aan de Universiteit Utrecht. (10:52) Historische rechtszaak in Zweden In Zweden zijn alle ogen gericht op een historische rechtszaak. Twee topmannen van een Zweedse oliereus moeten voor de rechter verschijnen. Zij worden beschuldigd van medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden tijdens de burgeroorlog in Soedan, eind jaren negentig. De Zweedse zaak volgt onder meer naar aanleiding van het rapport dat vredesorganisatie PAX schreef over het Zweedse oliebedrijf, en kan mogelijk grote gevolgen hebben voor vergelijkbare zaken. Egbert Wesselink schreef dat rapport en blikt in Bureau Buitenland vooruit op de rechtszaak. (21:13) Buitenland Uitgelicht: Marokko In onze rubriek Uitgelicht aandacht voor opdringerige Marokkaanse parkeerwachters. Daarover correspondent Samira Jadir. Presentatie: Sophie Derkzen

Corsica, vaak het 'Ile de Beauté' genoemd, is niet alleen beroemd om de adembenemende landschappen, maar ook om de rijke wijntraditie. Genesteld in de Middellandse Zee produceert dit Franse eiland verfijnde wijnen in wit, rood en rosé. We bespreken de geschiedenis en geologie, stippen de belangrijkste druivenrassen aan en delen onze favoriete producenten.

Van komkommertijd in politiek Den Haag is nog lang geen sprake. Het beloofd namelijk weer een spannende dag te worden in de Haagse stolp. Vandaag wordt namelijk duidelijk of de linkse samenwerking GroenLinks en PvdA verder vorm krijgt. De partijen willen met één lijst, één programma en één lijsttrekker meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. De leden konden zich hier de afgelopen week over uitspreken. We bespreken wat de samenwerking voor politiek Nederland kan betekenen.  Daarom is ons breekijzer vandaag: 'De gevestigde politiek moet zich zorgen maken om de komst van PvdA/Groenlinks.' Ook hebben we het over de migratiedeal tussen Tunesië en de Europese Unie. De EU gaat honderden miljoenen euro's ter beschikking stellen aan Tunesië. Hiermee moet de illegale mensensmokkel over de Middellandse Zee beperkt worden. Voor Europese politici een belangrijk moment in de migratiecrisis. Ook is er veel kritiek, mensenrechtenorganisaties beschuldigen president Kais Saied en zijn regime van het schenden van de mensenrechten. Vluchtelingen worden in Tunesië slecht behandeld zeggen de NGO's. Volgens hen had de deal nooit gesloten mogen worden.   Ons breekijzer expert: Mats Akkerman, politiek verslaggever bij BNR Alex Klusman, oud-campagneteam-lid van de PvdA en eigenaar van BKBN Het Campagnebureau In ons panel: Tom Scheepstra, beleidsmedewerker bij het ministerie van Justitie en Veiligheid Jesse Markus, Adviseur public affairs bij Schuttelaar & Partners Over BREEKT In BNR Breekt breken we de sleur van jouw ochtend met een goede discussie over het nieuws. Dat doen we met opkomende opiniemakers en deskundigen. BNR Breekt is het meest verfrissende opinieprogramma van de Nederlandse radio.  Maandag tot en met donderdag van 11:00 tot 12:00 Presentatie: Iwan Verrips Vrijdag is er Breekt Politiek van 11.00 tot 12.00 Presentatie: Nina van den DungenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Al 3000 jaar bezoeken generaties van groene zeeschildpadden dezelfde zeegrasvelden om te voeden. Het is kennis die kan helpen bij het beschermen van de soort.   Dat zeeschildpadden hun helen leven migreren tussen broedgebieden en voedselgebieden, dat wisten we al. Maar dat velen generaties na elkaar dezelfde kieskeurigheid voor hun eten laten zien, dat was nog onbekend.  Tegen de tijd dat jonge zeeschildpadjes uit het ei komen, zijn hun ouders allang met de horizon vertrokken. Als de jonge diertjes de onhandige tocht van het nest naar de zee overleven, drijven ze vaak jaren een beetje rond, nog niet in staat om lange afstanden af te leggen. In die periode eten ze vrijwel alles. Maar na een jaar of vijf zwemmen ze, net als hun ouders, naar specifieke locaties om te eten en is zeegras het enige op het menu. Nou wordt wereldwijd veel moeite gedaan om nesten te beschermen en te zorgen dat baby schildpadjes het water halen, maar zeegrasvelden, daar was nog weinig aandacht voor. Dit onderzoek, uitgevoerd door Willemien de Kock van de universiteit van Groningen, benadrukt het belang van het beschermen van deze belangrijke zeegrasgebieden.   De Kock kwam tot de ontdekking door dozen vol met zeeschildpadbotten te bestuderen. Botten die op de zolder van de universiteit stonden en in de Middellandse Zee waren gevonden door archeologen. Aan de hand van de botten kon ze onder andere zien wat de schildpadden hadden gegeten. Ze combineerde dit met satellietdata en recente data over het dieet van de groene zeeschildpad van de universiteit van Exeter en kon zo bepalen dat de dieren al duizenden jaren vaste bezoekers zijn van zeegrasvelden langs de kust van Egypte en West-Libië. Lees hier meer over het onderzoek: Picky green sea turtle has travelled to the same place to eat for generations.See omnystudio.com/listener for privacy information.

(00:47) Veel vragen over Griekse bootramp Heeft de Griekse kustwacht zich schuldig gemaakt aan een illegale pushback? Dat is de vraag die boven de markt hangt naar aanleiding van de boot die vorige week kapseisde op de Middellandse Zee bij Griekenland. Daarbij kwamen tientallen migranten om het leven, en er zijn nog velen vermist.  In de nasleep van de ramp stelt de BBC bewijs te hebben dat flinke twijfels oproept bij de officiële verklaring van de Griekse autoriteiten. Daarover Klaas van Dijken van Lighthouse Reports en correspondent Bruno Tersago.  (10:54) Blijft China de belangrijkste handelspartner van Duitsland? Vandaag ontvangt de Duitse Bondskanselier Olaf Scholz de Chinese Premier Li Qiang in Berlijn. Sinds de coronapandemie en de Russische invasie in Oekraïne staat de westerse afhankelijkheid van China ter discussie. Over het belang van het bezoek en de kwesties die op tafel liggen zijn NRC-correspondent Nynke van Verschuer en de directeur van de Nederlands-Duitse Handelskamer Günter Gülker te gast.  (21:53) Buitenland Uitgelicht: Japan In onze rubriek Uitgelicht aandacht voor een bijzondere Japanse comedian. Daarover correspondent Anoma van der Veere.  Presentatie: Sophie Derkzen

Op de Middellandse Zee is reddingsschip Humanity 1 in een felle competitie verwikkeld met de Libische kustwacht: wie is er eerder bij een vluchtelingenboot? De uitkomst van deze strijd betekent voor de migranten leven of dood – soms letterlijk. Verslaggever Jasmijn Huisman stapte in Italië aan boord van een reddingsschip en was erbij toen er een melding binnenkwam van een vluchtelingenboot in nood.Gast: Jasmijn HuismanPresentatie: Egbert KalseRedactie: Nina van Hattum & Mila-Marie BleeksmaMontage: Bas van WinCoördinatie: Henk Ruigrok van der WervenLees ook het artikel van Jasmijn Huisman: ‘Wij komen uit Europa', zegt de bemanning van de reddingsboot. Onder de migranten breekt er luid gejoel uitHeeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via ombudsman@nrc.nl.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De nieuwe roman van Marente de Moor, De schoft, zorgde voor een opvallende reeks recensies: geen van de recensenten die het besprak was helemaal zeker over wat er nou van te vinden. Wat doet De Moor in dit boek dat deze verwarring zaait, en komt het Boeken FM-panel uit bij dezelfde dilemma's?In De schoft krijgt gecancelde journalist Tom Wilenski de opdracht om nog nog één reportage te schrijven voor een grote krant; over een groep vrouwen die vluchtelingen redt op de Middellandse Zee. Eenmaal aan boord van hun naamloze schip bekruipt hem het gevoel dat hij in de val is gelokt. De vrouwen menen dat hij foute meningen is toegedaan en willen hem kwijt, maar de Italiaanse kustwacht weigert het schip toegang tot de havens. Dan besluiten ze uit te varen voor een nieuwe reddingsmissie. Voedsel en brandstof raken op, de euforie van de geredde mannen slaat om in wanhoop en als bij toverslag is zowel Sicilië als Malta uit de zee verdwenen. Tom vraagt zich af of hij het schip ooit nog levend zal verlaten.Starbucks - Take 10 met een kort verhaal en een chilled classic!
Verhalen om in 10 minuten te lezenCharlotte: Miranda July - Roy SpiveyPodcast The New Yorker - The Writer's voiceMeer tips hoe je 10 minuten kunt ontspannen? Kijk dan op: https://starbuckschilled.com/nl/take10 Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onze Italië-correspondent zit sinds vorige week zondag op reddingsschip de Geo Barents op de Middellandse Zee. Na dagen wachten was daar gisteren plotseling een rubberboot met 26 opvarenden, onder wie acht kinderen en een zwangere vrouw. Hoe gaat het eraan toe op zo'n reddingsschip? En hoe verloopt een redding? Luister naar Rosa van Gool.  Rosa van Gool houdt een logboek bij op de boot. Lees alle bijdragen hier. Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar  www.volkskrant.nl/podcastactie Presentatie Elke Dag: Pieter Klok en Sheila SitalsingPresentatie de Kamer van Klok op vrijdag: Gijs GroentemanRedactie: Corinne van Duin, Lotte Grimbergen, Tiemen Hageman en Eva van LeeuwenMontage: Rinkie Bartels, Daan HofsteeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De belangrijkste verkiezing van 2023. Zo noemt The Economist de presidentsverkiezingen in Turkije op zondag 14 mei. Komt na 21 jaar een eind aan de heerschappij van Recep Tayyip Erdoğan? Lukt het een eensgezinde alliantie hem van de troon te stoten? Wat gaat Erdoğans machtsapparaat doen, wat betekent dit voor Europa en de NAVO wat zijn de geopolitieke gevolgen? Jaap Jansen en PG Kroeger praten erover met de voormalige voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europees Parlement, inwoner van Turkije en correspondent voor BNR Nieuwsradio Joost Lagendijk.Hij maakte aan den lijve mee hoe dit land allengs steeds meer een autocratie leek te worden. Was hij in 2006 nog in alle bladen Turkije's 'nationale schoonzoon', later werd hij gedwongen tot ballingschap. Inmiddels is hij weer terug en kan hij als geen ander vertellen hoe Turkije ervoor staat.***Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Lagendijk wijst op de kameleontische verschijningsvormen waarmee Erdoğan zich politiek en mediamiek presenteerde. Hij had altijd een fijne neus voor wat leeft in het volk en bood de mensen buiten de seculiere elites veel punten van herkenning. Ook in de relaties met Europa was hij opvallend flexibel en in staat tot verrassende manoeuvres als deze hem leken te baten.EU-druk kon hij goed gebruiken om de macht van het leger in te perken en de seculier-autoritaire rechtsstaat terug te dringen. Maar zijn eigenzinnige ideeën over economie en financieel beleid brachten hem de voorbije jaren ernstig in de problemen. Belangrijke bondgenoten en zelfs partijgenoten keerden zich van hem af en stapten over naar oppositie.Zijn opponent Kemal Kılıçdaroğlu heeft met veel politiek vernuft een brede alliantie kunnen smeden. In peilingen ligt hij nipt voorop.Jaap en PG duiken met Lagendijk in de boeiende historie, culturele aspecten en plannen van Kılıçdaroğlu en zijn alliantie. Hun hoofddoel is afscheid nemen van Erdoğans presidentiële autocratie en terugkeer naar een echt parlementaire democratie. 'Hoofdpijndossier' is voor hen de vraag hoe om te gaan met de miljoenen vluchtelingen uit Syrië.Dat dit in hoge mate ook Europa en de vele geopolitieke pijnpunten van nu raakt is voor Lagendijk glashelder. Met Kılıçdaroğlu als president zou de verhouding met Europa duidelijk kunnen verbeteren en vermindert de neiging tot avonturisme op het wereldtoneel. De beroerde economie, financiën en grondwettelijke perikelen gaan meteen de aandacht opeisen.Duidelijk is dat Turkije de afgelopen jaren een grote economische en maatschappelijke dynamiek kende. Een zeer snelle urbanisatie en moderne ideeën van jongeren zullen de verkiezingsuitslag mede bepalen. Zorgelijk is daarbij dat in kringen rond Erdoğan Trump-achtige ideeën over die uitslag rondgaan. Deze kunnen erop duiden dat ze daar in paniek beginnen te raken.The Economist zit in elk geval goed, stelt Lagendijk. Deze verkiezingen zijn cruciaal. Wint Erdoğan opnieuw, dan zal er weinig veranderen en de economie krijgt nog meer zware klappen. Wint de oppositie zal die economie met spoed aangepakt moeten worden, naast het herstellen van de band met Europa en de terugkeer naar de parlementaire democratie. De impact in heel de turbulente regio tussen Krim, Donaudelta, Kaukasus, Balkan, Levant en Middellandse Zee is hoe dan ook groot.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Dan kun je meedingen naar een set van twee vrijkaartjes voor het Beethoven-concert op 24 mei in Het Concertgebouw waarover we in aflevering 346 vertelden (vrienden krijgen hierover een aparte mail of lezen het op de site in een bericht dat alleen voor vrienden leesbaar is). In de pauze willen Jaap en PG met de vrienden van de show klinken op Beethoven en Betrouwbare Bronnen!Sowieso kun je er met 30% korting naartoe via deze linkEn ook naar het concert van 23 mei, waarin Beethovens prachtige vioolconcert wordt uitgevoerd door Alena Baeva!***Het gesprek met Joost Lagendijk is opgenomen voordat Muharrem İnce bekendmaakte dat hij zich terugtrok als presidentskandidaat.***Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje aan adverteren@dagennacht.nl***Verder lezenRob Vreeken – Een heidens karwei (Prometheus), met als ondertitel 'Erdoğan en de mislukte islamisering van Turkije' - net verschenen en aanbevolen door Joost Lagendijk!Joost Lagendijk – Erdoğan in een notendop (Prometheus), uit 2016, verkrijgbaar als e-boek***Verder luisteren339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:35 – Deel 201:40:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is een ongemakkelijke waarheid voor Europa: de vluchtelingen die in de Middellandse Zee verdrinken. Politiek en media spreken van een ‘migratiecrisis', maar de diepere oorzaken ervan worden zelden benoemd. Welk aandeel hebben Europa en westerse multinationals er zelf in? Wetenschapsantropoloog Amade M'Charek van de Universiteit van Amsterdam vertelde op het Betweter Festival waarom je de doden in de Middellandse Zee niet los kunt zien van de westerse aanwezigheid in Afrika.

(00:47) Strenger toezicht op reddingsoperaties vluchtelingen Een grote tragedie bij de Zuid-Italiaanse kust kostte tientallen mensen het leven. In aanloop naar de volgende EU-top wordt nu al flink onderhandeld over nieuwe maatregelen om dit soort drama's te voorkomen. De Italiaanse premier Meloni wil strenger Europese toezicht op hulporganisaties die vluchtelingen redden uit de Middellandse Zee. Mensensmokkelaars zouden misbruik maken van hulp op zee, die door ngo's wordt aangeboden. NRC Europa-correspondent Clara van de Wiel en Judith Sargentini, directeur bij Artsen Zonder Grenzen, over het voorstel. (13:45) Macrons charmeoffensief in Afrika Frankrijk ziet dat zijn invloed in Afrika tanende is. Veel Afrikaanse landen vinden dat de Franse oud-kolonisator nog te vaak door een koloniale bril naar hun continent kijkt. En daarom keren sommige landen Parijs de rug toe. De Franse president Macron hoopt met een bezoek aan vier Afrikaanse landen de relatie met het continent te verbeteren. Maar zitten Afrikanen daar wel op te wachten? Te gast is Mirjam de Bruijn, hoogleraar Afrikanistiek aan de Universiteit Leiden. (24:25) Uitgelicht: Amerika De New Yorkse politie heeft een nieuwe trend onderschept: subway surfen. Bij deze challenge springen Amerikaanse jongeren bovenop de metro en leggen ze het vast voor hun volgers op sociale media. Hierover Karlijn van Houwelingen. Presentatie: Tim de Wit.

(00:40) Uitbuiting bouw Olympisch dorp Parijs Illegale arbeiders uit landen als Mali, maar ook Senegal, vertellen deze week bij de Franse zender BFMTV, hoe ze worden gechanteerd en uitgebuit door hun werkgevers bij de bouw van het Olympisch dorp in Parijs, voor de spelen van 2024. Europarlementariër Agnes Jongerius vindt het pijnlijk, maar is ook niet verbaasd. (09:31) Moderne slavernij in Libië Eritrese vluchtelingen die via de Middellandse Zee de oversteek wagen naar Europa, lopen het risico ten prooi te vallen aan mensenhandel in Libië. Daar worden ze gemarteld, misbruikt of zelfs verkracht om familieleden te dwingen losgeld te betalen voor hun vrijlating. Mirjam van Reisen, hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Tilburg deed onderzoek naar de mensenhandel van Eritreeërs en schreef het boek Enslaved. (21:55) Uitgelicht: Roemenie Correspondent Frank Elbers over de discussie in het Oost-Europese land over de laatste seizoen van het populaire seizoen The Ottoman. Veel Roemenen zijn er niet blij mee hoe hun middeleeuwse volksheld Vlad Dracula afgebeeld wordt in de Netflix-productie.

Strandstoeltje klaar, zonnebrilletje op. Podcastje in, ogen dicht. Lik nog een stukje halloumi uit je holle kies. Geniet. Geniet van dit onbedorven paradijs in de Middellandse Zee, daar waar alles is pais en vree. Oh nee, wacht.Want kun je een andere EU-lidstaat noemen die al bijna een halve eeuw voor meer dan eenderde bezet is door een ander land? Als we het hebben over Cyprus, over wie hebben we het dan überhaupt? Waarom is er een gedemilitariseerde zone nodig op dit rustige zonovergoten eiland, waar de ezeltjes op hun dooie gemak door de olijfboomgaarden hobbelen? Tijd voor een verkenning van Cyprus, het steelpannetje van de Mediterranee.We zijn nooit volledig, wel origineel. Geen experts, maar wel liefhebbers. Hebben we tóch iets verkeerd gezegd of zijn we iets cruciaals vergeten? Volg ons en laat het weten.Neem vooral ook even een kijkje op onze website.

Weersextremen, bosbranden en tropische hitterecords. Het is het begin van een nieuwe Europese zomer. Hoe vieren we daarin vakantie? Door klimaatverandering wordt Europa warmer en krijgen we vaker te maken met deze extreme weersomstandigheden. We moeten ons anders voorbereiden, vertelt directeur van het Rode Kruis Klimaatcentrum en hoogleraar klimaat en rampen Maarten van Aalst in podcast de Dag. En hij verwacht dat de jaarlijkse massale trek naar het Zuiden gaat veranderen. Maar de band van de Nederlandse vakantieganger met dat zonnige Zuiden en die helderblauwe zee zit diepgeworteld, weet cultuurhistoricus aan de Erasmus Universiteit Stijn Reijnders. Al tientallen jaren vertrekken auto's en caravans volgepakt over de Route du Soleil richting de Middellandse Zee en verder. En de geschiedenis gaat nog veel verder terug.  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Minister Van Gennip had het nog over jongeren uit de Parijse banlieues als mogelijke oplossing voor de krapte op de arbeidsmarkt. Bij D66 gaan ze nog een stap verder. Daar zien ze ook een oplossing in mensen van buiten de EU. Sterker, zegt D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt, we zouden een deal kunnen maken met Noord-Afrikaanse landen om werknemers tijdelijk toe te laten, maar dan wel op voorwaarde dat die landen ook uitgeprocedeerde asielzoekers terugnemen. Zo zou je zowel de krapte op de arbeidsmarkt oplossen als het probleem van de brakke bootjes vol 'gelukszoekers' op de Middellandse Zee. Kort - CDA begint te zwabberen met stikstofmaatregelen - Eerste Kamer gaat wetten controleren op discriminatie - Deens-Canadese strijd beslecht See omnystudio.com/listener for privacy information.