Pismo. Magazyn opinii

Dziś, w powyborczy poniedziałek, zapraszam Was, nie tylko po wyciszenie, do lasu. Inspiracji dostarczył poeta Ivan Laučík, jeden z trzech słowackich twórców, których wiersze znajdziecie w majowym numerze. Dobrze je czytać z esejem Adama Robińskiego z tego samego wydania. I dać się zabrać w podróże: do słowackiej literatury, w góry, na drogi mniej uczęszczane.  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Trzy dekady przyjaźni. Jedna noc, która zmieniła wszystko. Dwie rodziny podzielone zbrodnią. Nie ma dowodów, ale jest winny. Skazany słusznie, z rozpędu, czy może wrobiony? Szósty sezon Śledztwa Pisma to historia o zbrodni i karze. O pragnieniu znalezienia winnego od zaraz. O błędach wymiaru sprawiedliwości. I łamaniu zasady domniemania niewinności. Tej, która powinna działać zawsze, kiedy w charakterze oskarżonych trafimy przed oblicze sąd. Premiera już 29 maja. Śledztwo Pisma to część platformy Pismo do słuchania, na której znajdziesz audioseriale, podcasty oraz treści z miesięcznika czytane przez lektorów i lektorki. Subskrybuj i co tydzień słuchaj kolejnej historii. Partnerem strategicznym szóstego sezonu Śledztwa Pisma jest Audioteka. Pierwszy odcinek serii udostępnimy bezpłatnie. Kolejne będą dostępne tylko dla subskrybentów Pisma do słuchania, prenumeratorów miesięcznika „Pismo. Magazyn Opinii” oraz subskrybentów Audioteka Klub.

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów 
i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka amerykańsko-irlandzkiej pisarki i scenarzystki, Alice Winn? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-online/

Do tematu dzisiejszego odcinka zainspirowała mnie ubiegłotygodniowa dyskusja w gdańskiej Bibliotece pod Żółwiem. Poetki: Julia Szychowiak i Urszula Morga oraz poeta Grzegorz Kwiatkowski odpowiadali tam na pytania Marty Pilarskiej o to, po co czytać i po co pisać wiersze. A przede wszystkim: czym poezja w życiu może być. To dla mnie bardzo ważny temat - nie byłoby tego podcastu, gdybym się nad tym nie zastanawiała. W Gdańsku padło wiele odpowiedzi na tytułowe pytanie, ja najbardziej odnalazłam się w tej udzielonej przez Szychowiak: wiersz to sposób komunikowania się ze sobą i światem. I to wiersz tej poetki (z kwietniowego numeru) Wam dzisiaj przynoszę. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w maju 2025 roku. Czyta: Maciej Więckowski ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Studiu Plac.

W dzisiejszym odcinku przynoszę Wam wiersz debiutującej na naszych łamach Moniki Zięby. Pisarka, poetka, scenarzystka wysłała nam jakiś czas temu zestaw swoich tekstów, z którego jeden wybrałam do kwietniowego numeru „Pisma”. Zachęcam Was do odwagi i dzielenia się tym, co tworzycie (choć wiem, jakie to trudne). Piszcie na najdłuższy adres świata: wiersznaponiedzialek@magazynpismo.pl Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Kilkanaście dni temu zmarła Krystyna Miłobędzka, poetka, do której w tym podcaście (i na łamach „Pisma”) wracałam często, bo jak nikt inny potrafi odpowiedzieć na rozpacz straty, na żałobę, na pustkę. Dziś więc przygotowałam dla Was takie wiersze, które nie pozwolą na nieobecność Miłobędzkiej. A jeśli nie znacie jeszcze jej poezji, dzięki Wolnym Lekturom możecie od razu tę zaległość nadrobić, sięgając do pierwszego tomu poetki pt. „Pokrewne”, wydanego w 1970 roku. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/milobedzka-pokrewne/ Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czującym niedosyt przynoszę polecenia tekstów kultury, które najlepiej uzupełniają temat przewodniego tekstu numeru – à propos smogu. Posłuchajcie! Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu nagrano w Studiu Plac. Czyta Tamara Pawlik-Lipska. ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Mam nadzieję, że uda się Wam dzisiaj złapać trochę oddechu i chwil innych niż typowo poniedziałkowe, kiedy trzeba biec, nadrabiać, gonić. Poszukajcie też momentu na wiersz z kwietniowego numeru „Pisma”. Jego autor, Mohemmed el-Kurd, palestyński poeta i dziennikarz, zadaje w nim pytania, na które na ogół nie ma czasu. Spróbujcie znaleźć go dla siebie dzisiaj. Wiersz przełożył Bartosz Wójcik. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Odkąd smartfon stał się naszym centrum zarządzania światem, mapą, portfelem, odbiornikiem radiowym, kategoria spędzanego przed nim czasu – liczonego w godzinach – w zasadzie niewiele mówi o badanych. Czas czasowi nierówny i zawsze musi być rozpatrywany w określonym kontekście. Wniosek jest jednak prosty: czujemy się przytłoczeni.  W kwietniowym felietonie Magdalena Bigaj pisze o ucieczce od technofatalizmu. Posłuchajcie! ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. Czyta Wiktor Brzozowski. Materiał nagrano w Studiu Plac.

W najbliższych dniach przypada kolejna, 82.rocznica powstania w getcie warszawskim, wielu z Was przygotowuje się zaś może do ważnych świąt. Jest więc gęsto od kontekstów i znaczeń, dlatego wybrałam na dziś taki wiersz, który, być może, połączy chociaż kilka z nich i choć na chwilę Was zatrzyma. Jego autorką jest Wanda Brzeska (przed wojną Sabina Raciążkówna).  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów 
i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka amerykańskiego pisarza i satyryka, Davida Sedarisa? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-online/

Według danych zebranych przez „Guardiana” niemal cała Europa oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Smog odpowiada już za ponad 400 tysięcy zgonów na kontynencie rocznie – a co ósmy z tej liczby przypada na Polskę. W rankingu Światowej Organizacji Zdrowia polskie miejscowości od lat znajdują się w czołówce europejskich miast, w których odnotowuje się najwyższy stopień zanieczyszczenia powietrza. Odpowiedzią na ten problem ma być wprowadzenie Stref Czystego Transportu – wydzielenie w miastach obszarów, do których mogą wjeżdżać wyłącznie pojazdy spełniające normy emisji spalin. Zdaniem zwolenników tego rozwiązania jest to niezbędne działanie, aby obniżyć poziom smogu i zadbać o zdrowie publiczne. Z kolei zdaniem przeciwników jest to zamach na wolność i forma wykluczenia najuboższych mieszkańców, których nie stać na zmianę auta. Czy możliwe jest pogodzenie tych dwóch perspektyw? O tym rozmawialiśmy podczas kwietniowej Premiery Pisma. W dyskusji wzięli udział: Paweł Skwierawski – aktywista miejski, współzałożyciel inicjatywy społecznej Stopkorkom działającej w Warszawie. Członek zarządu Stowarzyszenia Lubię Miasto. Współpracuje z Mazowiecką Wspólnotą Samorządową. Od prawie 20 lat pracuje społecznie na rzecz miasta i mieszkańców. Z wykształcenia ekonomista. Z pasji – pół zawodowego życia był dziennikarzem Polskiego Radia, drugie pół zajmuje się produkcją muzyczną i realizacją dźwięku. Nina Bąk – dyrektorka Clean Cities Campaign w Polsce działającej na rzecz czystego transportu i zrównoważonej mobilności miejskiej. Od ponad 15 lat angażuje się w działania z obszaru ekologii, ekonomii społecznej i sprawiedliwej transformacji. Założycielka i była liderka kooperatywy spożywczej „Dobrze”. Absolwentka Leadership Academy for Poland (LAP 2021),  w 2021 roku znalazła się na liście 25 liderek zrównoważonego rozwoju Forbes Women Polska. Posiada doświadczenie trenerskie i facylitatorskie, ukończyła szkołę coachingu.dr inż. Krzysztof Skotak – kierownik Ośrodka Zintegrowanych Badań Środowiska w Instytucie Ochrony Środowiska – Państwowym Instytucie Badawczym. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy na rzecz ochrony środowiska, w szczególności w zakresie jakości powietrza atmosferycznego, badań zintegrowanych i oceny środowiskowego ryzyka zdrowotnego. Autor wielu opracowań metodycznych dla Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Członek międzynarodowych komitetów i grup roboczych. Oficjalny reprezentant Polski we wspólnej grupie zadaniowej WHO i EKG ONZ ds. jakości powietrza i zdrowia. Posiada oficjalną notyfikację jako Krajowy Punkt Kontaktowy w Europejskiej Grupie Zadaniowej ds. Środowiska i Zdrowia WHO w zakresie zmian klimatu. Członek Zespołu Roboczego ds. Wpływu Zanieczyszczeń Powietrza na Zdrowie przy Radzie Zdrowia Publicznego. Nagrodzony nadawaną przez ministra środowiska odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”. Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  –– Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w kwietniu 2025 roku. Czyta: Wiktor Brzozowski ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Studiu Plac

W dzisiejszym odcinku przychodzę do Was z poezją Julii Fiedorczuk, poetki, pisarki, akademiczki i współtwórczyni Szkoły Ekopoetyki, która od kilku lat przemeblowuje nam myślenie o pisaniu i czytaniu. Tym razem sięgam do jej najnowszej książki – to Glif wydany przez Warstwy jesienią ubiegłego roku – tomu pełnego odwołań, odniesień formalnych i tematycznych do poezji innych twórców i twórczyń, epok i kawałków świata. I proponującego spojrzenie na wspólnotę losu w innej konfiguracji niż człowiek – cała reszta. Zapraszam Was do tej podróży przez wiersze Fiedorczuk i do podobnego eksperymentu myślowego, by gdzie indziej poszukać „a”. Albo zupełnie je zgubić. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czującym niedosyt przynoszę polecenia tekstów kultury, które najlepiej uzupełniają temat przewodniego tekstu numeru – à propos snów. Posłuchajcie! Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. Czyta Katarzyna Hołyńska. ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Kalendarzowo, astronomicznie i – mam nadzieję – w głowach mamy w końcu wiosnę. Witam ją z Wami wierszem Wisławy Szymborskiej, poetki, do której często wracam w podcaście. Nie bez przyczyny, bo w jej tekstach odnajduję wciąż nowe odczytywania, takie, które – jak w dzisiejszym wierszu – pozwalają inaczej spojrzeć na pierwsze w tym roku forsycje, tulipany i jaskry. Mam nadzieję, że także dla Was to będzie odkrycie – poetyckie i wiosenne. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Gdy Światowe Forum Ekonomiczne opublikowało „Future of Jobs Report 2025”, przez media przeszła rytualna fala materiałów o zawodach przyszłości. W ekscytacji tego typu prognozami jest coś z oczekiwania na horoskop w ulubionej gazecie. (…) Kto się oprze pokusie poznania przyszłości, nawet gdyby miała nigdy nie nadejść? W marcowym felietonie Magdalena Bigaj pisze o zawodach przyszłości i horoskopach. Posłuchajcie! ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. Czyta Magdalena Celmer. Materiał nagrano w Audiotece.

Jeśli słuchasz tego podcastu, to bardzo prawdopodobne, że czytasz poezję nie od święta. Dlatego przypadający w tym tygodniu Dzień Poezji – ani ja – nie musimy Cię dodatkowo motywować. Świętujmy więc z wierszami wiosnę, która już wkrótce będzie też kalendarzowa, a nie tylko postulowana. I przeszły Dzień Kobiet, o którym myślałam, czytając kolejny raz wiersz Aleksandry Kanar z marcowego numeru. Opowiada o doświadczeniu, które znam, które każdej z nas może być bliskie. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów 
i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka belgijskiego muzyka, współzałożyciela zespołu Hooverphonic, Alexa Calliera? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-online/

Już w 2018 roku (według badań CBOS-u) prawie połowa Polek i Polaków deklarowała czytanie horoskopów, a 15 procent odwiedzenie wróżki lub wróża. Obecnie wartość polskiego rynku usług ezoterycznych szacuje się na około 2-3 miliardy złotych. Wiara w astrologię i przepowiednie wciąż przybiera na sile. Ale czy rosnące zainteresowanie ezoteryką daje się wytłumaczyć wyłącznie kryzysem zinstytucjonalizowanej religii? Dlaczego myśl o przypadkowości świata tak bardzo nas uwiera? Skąd bierze się w nas potrzeba odczytywania znaków i przepowiadania przyszłości? Jaką rolę w naszym życiu społecznym odgrywa myślenie magiczne i w jakim stopniu wpisuje się w nie skłonność do interpretowania snów? O tym rozmawialiśmy podczas marcowej Premiery Pisma. W dyskusji wzięli udział: Dorota Hall – antropolożka kulturowa i socjolożka, profesorka w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, członkini Komitetu Socjologii PAN, w latach 2018–2022 prezeska Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań nad Religią w Europie Środkowo-Wschodniej (ISORECEA). Od lat interesuje się duchowością i zjawiskami religijnymi spoza głównego nurtu. Autorka książek  „New Age w Polsce. Lokalny wymiar globalnego zjawiska” (2007), „W poszukiwaniu miejsca. Chrześcijanie LGBT w Polsce” (2016) i we współautorstwie „Minority Churches as Media Settlers: Negotiating Deep Mediatization” (2024). Dariusz Misiuna – socjolog, publicysta, tłumacz około 60 książek o tematyce religioznawczej, antropologicznej i psychodelicznej. Autor pamfletu „Kto się boi psychedelików?” (1992) oraz albumu „Chaosmos.pl” (2009). Od 2001 roku prowadzi Wydawnictwo Okultura. Kurator festiwalu i magazynu „Trans/wizje”. Redaktor naczelny pism badaczy zachodniej tradycji ezoterycznej „Hermaion”. prof. dr hab. Wojciech Kulesza – kierownik Katedry Psychologii Społecznej Uniwersytetu SWPS. Jest autorem m.in. książki pt.: „Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa” (2016), w której skupił się na analizie naśladownictwa i zysków oraz strat, jakie niesie to zjawisko. Publikuje zarówno teksty naukowe (w czasopismach zachodnich), jak i popularnonaukowe („Polityka”, „Gazeta Wyborcza”, „Newsweek”). Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  –– Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dziś mam dla Was przegląd książek poetyckich, z którymi wchodzę w tę wiosnę. Bo chociaż wyszły w ubiegłym roku, to są moim odkryciem dopiero teraz (Czy ktokolwiek z Was nadąża z czytaniem? Podajcie swój przepis jak to robić!). „Lata z jamnikiem” Jakuba Kornhausera, „Wbrew zębatkom, po myśli piasku” Tomasza Bąka i „Absyda” Bianki Rolando to trzy tomy, do których Was zapraszam. Czy coś je łączy? Czym mnie zachwyciły? O tym w ten poniedziałek. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w marcu 2025 roku. Czytają: Magdalena Celmer i Maciej Więckowski. ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Audiotece

W zeszłym roku, na zaproszenie Grzegorza Lewandowskiego z zaprzyjaźnionego z „Pismem” baru Studio, miałam okazję zostać współtwórczynią niezwykłego kalendarza. Na jego kartach znajdują się nowe wiersze czterech poetek. Jeden z nich, autorstwa Urszuli Honek – dzisiaj wybrałam dla Was. Taki w sam raz na przełom lutego i marca, teoretycznie wciąż zimę, ale taką, która wygląda jak rozciągnięty na wiele tygodni koniec świata. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Dyskusja rozgorzała jeszcze przed premierą. „Rola samotnego, otyłego mężczyzny, którą zagrał aktor, przyniosła mu Oscara, ale wiele osób z ruchu grubancypacji z przerażeniem oczekuje tego filmu” – pisał o Wielorybie Darrena Aronofsky'ego (2022) Michael Schulman na łamach „New Yorkera”. Zuzanna Kowalczyk poleca filmy, książki i podcasty, które pozwalają lepiej zrozumieć, z czym mierzą się osoby zmagające się z chorobą otyłościową.  Posłuchajcie! Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. Czyta Magda Celmer. ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Trzy lata temu, w dniu wybuchu pełnoskalowej wojny w Ukrainie, w reakcji na to, co się dzieje, opublikowaliśmy wiersz Ivana Davydenko. Dziś, kiedy niestety obchodzimy kolejną rocznicę działań zbrojnych i wojennego cierpienia, wróciłam do naszej akcji Wiersze dla pokoju, którą realizowaliśmy z Rozstajami i Staromiejskim Domem Kultury. Jeden z wierszy, który dla Was wybrałam, publikowany wtedy (autorstwa Hałyny Petrosaniak w przekładzie Pauliny Ciuckiej) wybrzmiewa teraz jak reakcja na wydarzenia ostatnich tygodni. I tym bardziej przypomina o przesłaniu nieobojętności, z którym zostawił nas, jak z zadaniem, zmarły w zeszłym tygodniu Marian Turski.  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Zanim przewrócicie oczami, przyznajcie się: jak ma na imię wasz samobieżny odkurzacz? A asystent AI? Czy używacie zwrotów grzecznościowych w konwersacji ze sztuczną inteligencją? Antropomorfizacja, czyli przypisywanie przedmiotom ludzkich cech, uczuć, zachowań i intencji, jest dla naszego gatunku zupełnie naturalna i nieraz ułatwiała mu przetrwanie. Posłuchajcie! Magdalena Bigaj ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. Czyta Małgorzata Gołota. Materiał nagrano w Audiotece.

W tym tygodniu przedstawiam Wam poezję Pauliny Korzeniewskiej, poetki i tłumaczki, której wiersze i przekłady  pojawiają się na łamach „Pisma”. Cenię jej poetycki język i sposób opowiadania o tematach, które stawia w centrum, i zaprasza do przyglądania im się na nowo albo zupełnie na opak.  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów 
i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka belgijskiego muzyka Maartena Devolderego znanego jako Warhaus? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. magazynpismo.pl/prenumerata/miesi…tep-online-audio/ Data wydania: 13 lutego 2024

Jak pokazują badania przeprowadzone na użytek kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości”, 69 procent Polek i Polaków potwierdza, że było świadkami przemocy słownej wobec osoby z otyłością, a co trzecia osoba chorująca na otyłość spotkała się z dyskryminacją słowną w gabinecie lekarskim. Obecnie na otyłość choruje w Polsce co czwarta osoba dorosła, a ponad połowa kobiet i dwie trzecie mężczyzn mają nadwagę. Choroba otyłościowa została oficjalnie uznana za pandemię. Skala ta jednak wciąż nie przekłada się na społeczne zrozumienie tego tematu. „Chorzy na otyłość są narażeni na powszechną stygmatyzację poprzez nieuprawnione przypisywanie chorym negatywnych cech, jak: lenistwo, brak silnej woli czy też zaniedbanie. Tymczasem wyniki aktualnych badań naukowych wyraźnie wskazują na fakt, że ta przewlekła choroba jest takim samym zaburzeniem homeostazy organizmu jak każde inne schorzenie, a nie winą chorego” – piszą we wstępie do „praktycznego słownika” Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej prof. dr hab. Paweł Bogdański i dr hab. Mariusz Wyleżoł. Z czego więc wynikają niezrozumienie i stygmatyzacja osób chorujących na otyłość? Dlaczego ruchy promujące „ciałopozytywność” nadal budzą żywe emocje i kontrowersje? Czego brakuje w naszej przestrzeni społecznej, aby osoby z chorobą otyłościową nie były z tej przestrzeni wykluczane? I jak rozmawiać o otyłości, aby nie dyskryminować? W dyskusji wzięli udział: Natalia Skoczylas – specjalistka antyprzemocowa i antydyskryminacyjna, prawniczka. Współautorka projektu „Vingardium Grubiosa i książki Grubancypacja. O grubości bez przepraszania”. Katarzyna Głowińska – prezeska Zarządu FLO – Fundacji na rzecz Leczenia Otyłości. Wieloletnia działaczka społeczna. Od sześciu lat prowadzi i koordynuje Grupę Wsparcia Stępińska, działającą przy Szpitalu Czerniakowskim w Warszawie dla pacjentów z nadwagą i chorujących na otyłość, a także Grupę Wsparcia dla Rodziców Dzieci chorujących na otyłość. Sama od dzieciństwa zmaga się z chorobą otyłościową, przez którą doświadczyła wykluczenia w wielu przestrzeniach życia. Codzienne rozmowy z pacjentami są istotnym elementem jej życia, dzięki któremu odnajduje w sobie siłę i motywację do edukacji na temat choroby otyłościowej oraz walki o poprawę jakości życia i leczenia chorych na otyłość w Polsce. dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł – prezes-elekt Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, chirurg ogólny i bariatryczny, absolwent Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, aktualnie pracownik naukowo-dydaktyczny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Związany z chirurgią bariatryczną od 30 lat. Jest członkiem honorowym Stowarzyszenia Pacjentów Bariatrycznych w Polsce „Maximus”. Od 2013 roku jest członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma Obesity Surgery, w którym to czasopiśmie pełni aktualnie funkcję Associate Editor. Posiada specjalizację europejską z zakresu leczenia otyłości (European SCOPE fellow). Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  –– Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Z pewną regularnością zwracam się ku poezji Juliana Kornhausera, poety, eseisty, jednego z najważniejszych przedstawicieli Nowej Fali. Znajduję w niej dystans do spraw, nad którymi nie mam kontroli. A takich ostatnio dookoła pełno. Na ten walentynkowy tydzień wybrałam dla Was właśnie taki wiersz – zamiast komercji i konsumpcji, rozłupywanie orzecha i spokój. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w lutym 2025 roku. Czytają: Małgorzata Gołota i Magda Celmer ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Audiotece

Dziś, kiedy ukazuje się ten odcinek, na warszawskich Powązkach żegnamy Marcina Wichę. Dlatego wiersz na ten poniedziałek nie może być inny, tylko taki, który brzmi tak, jak słowa tego pisarza, grafika, dobrego człowieka. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Sekslalki to zaledwie krótki rozdział w dużo bardziej złożonej opowieści o tym, jak technologie poszerzają pole współczesnej seksualności. Łatwo dostępna pornografia, sekskamerki, seksczaty, seks-VR, seksaplikacje, rosnący w zawrotnym tempie rynek gadżetów erotycznych… Rewolucja cyfrowa nie tylko nie omija seksualności, ale niekiedy wręcz zdaje się na niej ogniskować. O tym, polecając teksty kultury, piszę w felietonie À propos sekstechu. Posłuchajcie! Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio

Dzisiejszy odcinek to znów poetycka pocztówka z podróży. Tym razem w głąb poezji rumuńskiej, bo w zeszłym tygodniu po raz pierwszy w życiu znalazłam się w Bukareszcie. I przywiozłam stamtąd fascynację tym miejscem i potrzebę powrotu, by poznawać je dalej. A dla Was tekst Teodory Coman, który przełożyła Joanna Kornaś-Warwas. Potraktujcie to jako zapowiedź bardziej intensywnej w tym roku obecności poezji z tego kraju podczas naszych poniedziałkowych spotkań.  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. magazynpismo.pl/prenumerata/miesi…tep-online-audio/

W kwestii druku jestem nieobiektywna. Kocham zapach gazet, wącham książki w bibliotekach. Co prawda, felieton daje mi prawo do subiektywizmu, ale nie muszę po niego sięgać – nauka przynosi wystarczająco dużo argumentów za tym, by doceniać papier – pisze Magdalena Bigaj w styczniowym felietonie z cyklu Listy z cyfrowego roju. Posłuchajcie! ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Czyta Magda Karel. Materiał nagrano w Audiotece.

Wnioski z rozmaitych badań i raportów na temat naszej seksualności są spójne: stajemy się coraz bardziej otwarci na eksperymentowanie w seksie. W „Narodowym Raporcie o Seksualności 2024” 80 procent badanych zadeklarowało potrzebę pozbywania się tabu w życiu seksualnym. Badania przeprowadzone na potrzeby raportu „Zdrowie, życie seksualne i funkcjonowanie w związkach w okresie pandemii COVID-19” pokazały z kolei, że w trakcie pandemii wśród Polek i Polaków znacząco wzrosło zainteresowanie gadżetami erotycznymi i pornografią. Raport „Size of the sex toy market worldwide from 2016 to 2030” informuje, że wartość światowego rynku zabawek erotycznych wzrosła w latach 2016–2021 ponad trzykrotnie. Wliczają się w to również sekslalki i roboty, technologie wykorzystujące VR czy gadżety napędzane sztuczną inteligencją. Jak duże są to jednak zmiany? W jaki sposób wpływają na relacje? Jakie niosą korzyści, a jakie zagrożenia? Czy rzeczywiście coraz chętniej pozbywamy się seksualnych tabu? O tym wszystkim rozmawialiśmy podczas styczniowej Premiery Pisma.  W dyskusji wzięli udział: Robert Kowalczyk – seksuolog kliniczny, psychoterapeuta, biegły sądowy. Specjalista seksuolog kliniczny – Certyfikat Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Współzałożyciel Instytutu Psychoterapii i Terapii Seksuologicznej SPLOT, gdzie prowadzi między innymi psychoterapię indywidualną oraz par. Jest autorem podcastu Męskie światy w „Vogue Polska”. Wspólnie z doktorką Aleksandrą Krasowską prowadzi w radiu TOK Fm SEXAudycję i SEXPodcast. Uczestniczy w wielu projektach naukowo-badawczych z dziedziny seksuologii, psychologii i psychiatrii. Klaudia Latosik – edukatorka seksualna oraz terapeutka par. Współautorka poradnika seksuologicznego o seksie po 55. roku życia Najlepsze przed Tobą. O dojrzałej sztuce kochania. Prowadzi audycję Seksafera w poznańskiej rozgłośni Afera, wyróżniona przez „Forbes Women” i Sexed na liście „100 osób wspierających edukację seksualną w Polsce”. Pracuje warsztatowo i gabinetowo w filozofii pozytywnej seksualności. Interesuje ją jak zmiany społeczne, ekonomiczne, kulturowe i technologiczne wpływają na seksualność.  Natalia Podmokły – psycholożka i edukatorka seksualna. Na co dzień pracuje w butiku erotycznym N69. Walczy z tabuizacją seksu oraz pomaga zrozumieć swoje ciało, emocje oraz relacje międzyludzkie. W pracy skupia się na wykorzystaniu zabawek erotycznych jako element terapii różnych dysfunkcji. Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  –– Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dzisiaj przychodzę do Was z poezją znalezioną na krótkich, zimowych wakacjach w Portugalii. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Nie wiem jak u Was, ale u mnie 2025 rok rozpoczął się z przytupem. I dlatego pierwszy odcinek nagrany w tym roku witam tekstem o przesileniu. Jakkolwiek go dziś definiujecie, zacznijcie od szukania własnej interpretacji wiersza Szymona Biry, poety, który po raz trzeci pojawia się na poetyckich łamach „Pisma”. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. magazynpismo.pl/prenumerata/miesi…tep-online-audio/

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów 
i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka australijskiego muzyka, autora piosenek i producenta, RY X-a? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Data wydania: 14 stycznia 2024

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w styczniu 2025 roku. Czytają Agata Turkot i Magdalena Celmer. ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Audiotece

W tym tygodniu, niezależnie od tego, czy (i jak) obchodzicie święta, życzę Wam spokoju i bycia w zgodzie ze sobą i tym, co dookoła. Znajdźcie chwilę na wiersz, bo nie ma na to lepszej okazji niż w takie dni, kiedy na chwilę świat trochę zwalnia. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Stoję w księgarni i z konsternacją wpatruję się w książkę Barbary Dolińskiej „Bezdzietność. Perspektywa społeczno-kulturowa” – przez lata jedną z nielicznych pozycji na temat niedzietności na polskim rynku wydawniczym. Na okładce widać otwartą, wymownie pustą matrioszkę. Rozpołowiona, drewniana figurka obrazuje przede wszystkim brak. To zrozumiała ilustracja historii o trudzie pogodzenia się ze stratą wizji siebie jako rodzica. Ale co z narracjami tych, którzy świadomie nie zdecydowali się na dzieci i nie odczuwają w związku z tym pustki? Dlaczego osoba bezdzietna w zbiorowej wyobraźni jest wciąż niepełna? O tym, polecając teksty kultury, piszę w felietonie À propos niedzietności. Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka poetki, prozaiczki i psychiatrki Katarzyny Szaulińskiej?   Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler Partnerem tekstu jest Teatr Miejski w Gliwicach, organizator Konkursu o Nagrodę Dramaturgiczną im. Tadeusza Różewicza. Nagranie powstało we współpracy z Krzysztofem Zimochem. ----------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

„Bezdzietne lambadziary”, „dzieciowolni”, „prokreosceptycy”, „antynatalistki” – to zaledwie kilka z szerokiej palety określeń, którymi nazywa się osoby nieposiadające potomstwa. Od ponad trzydziestu lat wysokość współczynnika dzietności w Polsce nie gwarantuje zastępowalności pokoleń. Polki i Polacy rezygnują z rodzicielstwa, choć dzieje się tak z różnych przyczyn – od coraz częściej występującej niepłodności, po zmiany kulturowo-społeczne. Co kieruje osobami świadomie nie decydującymi się na dzieci? Jak się żyje osobom niedzietnym w świecie wspierającym rodziny nuklearne? Czym jest sprawiedliwość reprodukcyjna? I czy niedzietność z wyboru to wciąż temat tabu? O tym rozmawialiśmy podczas grudniowej premiery „Pisma”. W dyskusji wzięli udział: Ewa Pluta – redaktorka wydań cyfrowych w „Piśmie”, autorka tekstów. Publikowała m.in. w „Kwartalniku Przekrój”, „Newsweek Psychologia” i na Newsweek.pl. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i m.st. Warszawy – dzielnicy Wawer. Autorka książki „Rubież. Reportaż wędrowny” (2022). Laureatka Nagrody Magellana i Nagrody Literackiej „Znaczenia”. Autorka reportażu „Niedzietni z wyboru”, który ukazał się w grudniowym numerze „Pisma”. Monika Mynarska – socjolożka, psycholożka i demografka społeczna, profesorka uczelni w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie kieruje Centrum Badań nad Biegiem Życia Człowieka i Rodziny. Badaczka w Instytucie Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, gdzie kieruje polskim zespołem projektu Generations and Gender Programme (GGP). Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na decyzjach dotyczących posiadania dzieci, w tym świadomej bezdzietności oraz motywacji do rodzicielstwa, uwzględniając szeroki kontekst społeczno-kulturowy. Autorka licznych publikacji oraz uczestniczka krajowych i międzynarodowych projektów badawczych dotyczących powyższej tematyki. Mateusz Łakomy – ekspert do spraw demografii specjalizujący się w obszarze czynników i instrumentów wpływających na dzietność, sekularnych trendów demograficznych oraz demografii politycznej. Autor książki „Demografia jest przyszłością. Czy Polska ma szansę odwrócić negatywne trendy?” Menedżer i konsultant z zakresu zarządzania oraz strategii, z doświadczeniem w pracy dla biznesu, administracji oraz instytucji pozarządowych. Członek European Association of Population Studies. Były prezes zarządu fundacji Narodowe Centrum Rozwoju Demograficznego oraz przewodniczący Komisji Spraw Narodowościowych i Demograficznych, a także członek zarządu Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  –– Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka francuskiego socjologa, filozofa i autora książek Didiera Eribona? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler

Marta Podgórnik jest jedną z najważniejszych autorek polskiej współczesnej poezji. Cieszę się, że dzięki Wolnym Lekturom możemy w „Piśmie” publikować jej wiersze. Tak jak w grudniowym numerze, gdzie znalazł się jeden z tekstów tej poetki. Jeśli jeszcze jej nie znacie, gorąco namawiam do nadrobienia tej zaległości. Zaręczam, że to będzie miłość od pierwszego wejrzenia.  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w grudniu 2024 roku. Czytają Agata Turkot i Katarzyna Kukuła. ------------------------------------------------------------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Audiotece

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka brytyjskiego producenta i twórcy muzyki elektronicznej Jona Hopkinsa? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Data wydania: 30 listopada 2024

Za stojącym na moim biurku ekranem wisi z kolei ilustracja Joanny Concejo z książki Pan Wyrazisty stworzonej z Olgą Tokarczuk, przywodząca na myśl analogową fotografię z nadmorskiego wybrzeża (która przypomina mi o wspaniałej graficznej opowieści Concejo M jak morze – o chłopcu poszukującym siebie za horyzontem wody). Ilekroć na nią spoglądam, gra mi w głowie piosenka Natalii Przybysz z jej ostatniego albumu Tam, której tytuł stanowi najlepsze podsumowanie mojego stosunku do Bałtyku: Morze jest najlepsze. O tym, polecając teksty kultury, piszę w felietonie À propos Bałtyku. Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. Czyta Katarzyna Kukuła. --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Lubimy nazywać Morze Bałtyckie polskim morzem do czasu, gdy rozmowa schodzi na temat realnych działań na rzecz jego ochrony. Czy „nasze” morze nas w ogóle obchodzi poza sezonem? Kto odpowiada za Bałtyk wraz z jego fauną i florą? Co morzu zagraża i jak na te zagrożenia możemy odpowiedzieć? O tym rozmawialiśmy podczas listopadowej Premiery Pisma. W dyskusji wzięli udział: Olga Sarna – działaczka środowiskowa zajmująca się ochroną Morza Bałtyckiego i innych ekosystemów morskich. Absolwentka Ochrony Środowiska na Politechnice Warszawskiej, filologii angielskiej na Uniwersytecie Warszawskim oraz Szkoły Ekopoetyki. Od 2012 roku jest aktywnie zaangażowana w działania na rzecz Bałtyku, od 2017 roku pełni funkcję Prezeski Zarządu Fundacji MARE. Uczestniczyła w realizacji licznych projektów dotyczących odpadów morskich (w tym sieci widm), zrównoważonego rybołówstwa, potencjalnie niebezpiecznych wraków i innych tematów związanych z ochroną środowiska morskiego. Poprzez prowadzenie projektów edukacyjnych dąży do wdrożenia podejścia multidyscyplinarnego, integrującego nauki humanistyczne z naukami ścisłymi, w poszukiwaniu lepszego zrozumienia powiązań człowieka z naturą. prof. Tymon Zieliński – lider zespołu Badania i Edukacji w zakresie Klimatu i Oceanów w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk (IO PAN) w Sopocie. Badacz, współautor ponad stu recenzowanych artykułów naukowych oraz ponad dwustu wystąpień konferencyjnych. Uczestniczy w procesie wydawniczym, jako edytor tematyczny w międzynarodowych czasopismach, m.in. w Frontiers in Marine Science, Atmosphere, Oceanologia czy Sustainability. W latach 2016-2020, i ponownie od 2024 roku, jest przedstawicielem Europy Środkowo-Wschodniej w zespole ONZ ds. Regularnego Procesu Globalnego Raportowania i Oceny Stanu Środowiska Morskiego. W 2019 roku został członkiem Komitetu Sterującego Panelu Komunikacyjnego Europejskiej Rady Morskiej, a od 2024 jest jego przewodniczącym. Adam Wajrak – dziennikarz i przyrodnik, mieszka w Teremiskach w Puszczy Białowieskiej. Od 1994 roku regularnie odwiedza Arktykę, do której, jak mówi nie jeździ, ale do której wraca. W 1996 roku razem z Wojtkiem Moskalem i Jackiem Jezierskim przeszedł na nartach wschodnie wybrzeże Spitsbergenu, a w 2000 roku również z Wojtkiem i Jackiem oraz Wojtkiem Jazdonem przenartował z Kanady na Grenlandię. Autor wielu książek, również dla dzieci, m.in.: Wilków, Wielkiej księgi prawdziwych tropicieli, Kuny za kaloryferem (z żoną, Nurią Fernandez), Lolka oraz serii komiksów o ptakach z Umarłego Lasu (z Tomaszem Samojlikiem).Lubimy nazywać Morze Bałtyckie polskim morzem do czasu, gdy rozmowa schodzi na temat realnych działań na rzecz jego ochrony. Czy „nasze” morze nas w ogóle obchodzi poza sezonem? Kto odpowiada za Bałtyk wraz z jego fauną i florą? Co morzu zagraża i jak na te zagrożenia możemy odpowiedzieć? O tym rozmawialiśmy podczas listopadowej Premiery Pisma. Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/