Podcasts about fraince

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an tríú lá de mhí na Bealtaine. Is mise Liam Ó Brádaigh. Sa Spáinn, leantar le himscrúduithe ar cad ba chúis le gearradh cumhachta tubaisteach an tseachtain seo, ceann de na bristeacha leictreachais is mó san Eoraip riamh. De réir anailísithe, thit an mhinicíocht ar eangach leictreachais na Spáinne go tobann, rud a chuir tús le múchadh go leor stáisiún cumhachta. Tá sé ráite ag Príomh-aire na Spáinne, Pedro Sánchez, go bhfuil an rialtas ag fiosrú gach cúis fhéideartha. Mar sin féin, tá polaiteoirí an fhreasúra ag cur an mhilleáin ar spleáchas na Spáinne ar fhuinneamh in-athnuaite. Fágadh thart ar 55 milliún duine sa Spáinn, sa Phortaingéil agus in áiteanna eile i ndeisceart na Fraince gan leictreachas Dé Luain. I measc na ngnéithe den saol ar cuireadh isteach orthu bhí comharthaí soghluaiste, soilse tráchta agus baincéireacht dhigiteach.Tá an grúpa rapcheoil ó Bhéal Feirste Kneecap á fhiosrú ag póilíní frithsceimhlitheoireachta sa Ríocht Aontaithe tar éis físeáin a tháinig chun cinn ina dtaispeántar an banna, de réir líomhaintí, ag iarraidh básanna Feisirí de chuid an Pháirtí Choimeádaigh agus ag béicíl "Up Hamas, up Hezbollah". D'eisigh Kneecap ráiteas ag rá nach nglacann siad leis an bhforéigean agus nach dtacaíonn siad le Hamas ná Hezbollah, ach gur cuireadh feachtas smearaidh orthu mar gheall ar a dtacaíocht leanúnach don Phalaistín agus ar a gcáineadh ar Iosrael. Tá litir oscailte sínithe ag na scórtha de cheoltóirí as Éirinn agus an Ríocht Aontaithe araon ag tacú leis an triúr agus ag rá go raibh “iarracht shoiléir, chomhbheartaithe idir lámha chun cinsireacht a dhéanamh ar an mbanna agus ar deireadh thiar iad a chur ó ardán”.Sna Toghcháin do Theach na dTeachtaí i gCeanada tá téarma eile i gcumhacht faighte ag an bPáirtí Liobrálach. Tá na Liobrálaithe i gcumhacht ó bhí 2015 ann ach seo é an chéad bhua ag an bpáirtí faoin bPríomh-Aire Mark Carney. Oíche Dé Luain labhair Mark Carney faoi theannas leanúnach taidhleoireachta agus eacnamaíoch le Stáit Aontaithe Mheiriceá agus a n-uachtarán, ag rá, “Tá an tUachtarán Trump ag iarraidh sinn a bhriseadh ionas go mbeimid i seilbh Mheiriceá. Ní dhéanfaidh sé sin - ní tharlóidh sé sin choíche.”*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISgearradh cumhachta - power cutfuinneamh in-athnuaite - renewable energypóilíní frithsceimhlitheoireachta - anti-terrorism policefeachtas smearaidh - smear campaigna chur ó ardán - to deplatformseilbh - possession

Tá staid éigeandála fós i bhfeidhm i gceantracha sa Spáinn tar éis cliseadh cumhachta a tharla inné sa Spáinn, sa Phortaingéil agus i ndeisceart na Fraince.

Beidh an Taoiseach Micheál Martin i measc na gceannairí a bheas i láthair ag cruinniú mullaigh atá á reáchtáil ag Uachtarán na Fraince.

Tá seachtain na Gaeilge faoi lán sheol i Baile Átha na Fraince sa Ghearmáin. Dónall ag déanamh cur síos ar na himeachtaí atá ar siúl.

Tá an Taoiseach, Michéal Martin I bPáras na Fraince, inniu áit a mbeidh comhdháil faoi Intleacht Shaorga ar bun.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2d52u8pp Contact: irishlingos@gmail.com New information about WB Yeats' remains available in State documents. Eolas nua faoi thaisí WB Yeats ar fáil i gcáipéisí an Stáit. RTÉ News and Current Affairs The Department of Foreign Affairs decided to suppress information given to them in the late seventies about the remains of the poet WB Yeats. Nuacht agus Cúrsaí Reatha RTÉ Chinn an Roinn Gnóthaí Eachtracha eolas a tugadh dóibh ag deireadh na seachtóidí faoi thaisí an fhile W B Yeats a chur faoi chois. In fact, the Department thought that a member of the famous Gluckstein family in London was blackmailing the State when he claimed to have evidence that the bones were not WB's. Go deimhin, shíl an Roinn go raibh ball de theaghlach cáiliúil Gluckstein i Londain ag déanamh dúmhál ar an Stát nuair a mhaígh sé go raibh fianaise aige nárbh iad cnámha W.B. Yeats was buried in Sligo. Yeats a bhí curtha i Sligeach. It emerged 10 years ago in French State documents that the remains buried in the cemetery in Drumcliabh in Sligo are unlikely to be those of WB Yeats. Tháinig sé chun solais 10 mbliana ó shin i gcáipéisí Stáit de chuid na Fraince nach dócha gur taisí W B Yeats atá curtha sa reilig i nDroim Chliabh i Sligeach. The poet died in Roquebrune, France, in 1939 and was buried in a pauper's grave. Cailleadh an file i Roquebrune na Fraince sa bhliain 1939 agus cuireadh é in uaigh bhochtáin. A grand ceremony was held in Ireland in 1948 when a naval ship brought his remains back to his homeland. Reáchtáladh searmanas mór in Éirinn in 1948 nuair a thug long cabhlaigh a chuid taisí ar ais go dtí a thír dhúchais. He was buried in Drumcliabh in County Sligo with great pomp and ceremony. Cuireadh é i nDroim Chliabh i gContae Shligigh le mustar is mórdháil. But Yeats' remains were so mixed with many others in the morgue that there was no way to distinguish them from other people buried there. Ach b'amhlaidh go raibh taisí Yeats measctha le go leor eile sa mharbhlann agus nach raibh aon dóigh go bhféadfaí idirdhealú a dhéanamh idir iad agus daoine eile a bhí curtha ann. The pauper's grave had a five-year lease and was exhumed in 1946 and the poet's bones were interred with those of many others. Bhí léas cúig bliana ar uaigh an bhochtáin agus dí-adhlacadh é i 1946 agus cuireadh cnámha an fhile isteach le cnámha go leor daoine eile. Therefore, it is unlikely that the collection of bones sent back to Ireland belonged to Yeats at all. Mar sin, ní dócha gur le Yeats an cnuasach cnámha a seoladh ar ais go hÉirinn in aon chor. A Department of Foreign Affairs file now available in the National Archives due to the 30 Year Rule, provides fresh insight into the controversy. Tugann comhad de chuid na Roinne Gnóthaí Eachtracha atá ar fáil anois sa Chartlann Náisiúnta de bharr na Rialach 30 Bliain, léargas úr ar an chonspóid. On June 29, 1978, the Irish Ambassador to Britain submitted a confidential report to the Department on the matter. An 29 Meitheamh, 1978 chuir Ambasadóir na hÉireann chun na Breataine tuairisc rúnda faoi bhráid na Roinne faoin scéal. A member of the Gluckstein family contacted Ambassador Paul Keating with updated information about the situation. Chuaigh ball de theaghlach Gluckstein i dteagmháil leis an ambasadóir Paul Keating le heolas úr faoin scéal. Aunt R. was Bhí aintín R. J. J. Gluckstein (Ms Gluck) was very close to Edith Heald, a close friend of Yeats. Gluckstein (Ms Gluck) an-mhór le Edith Heald, dlúthchara de chuid Yeats. Heald had documents in his possession relating to Yeats' burial and these were left in Ms Gluck's will. Bhí doiciméid i seilbh Heald a bhain le hadhlacadh Yeats agus fágadh iad sin le huacht ag Ms Gluck. Gluckstein handed copies of these letters to the Ambassador. Thug Gluckstein cóipeanna de na litreacha seo ar lámh don Ambasadóir.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an ceathrú lá déag de mhí na Nollag. Is mise Liam Ó Brádaigh. Ar an ochtú lá de mhí na Nollag, ghabh reibiliúnaithe armtha príomhchathair na Siria, an Damaisc, rud a spreag an rialóir fadtréimhseach forlámhach, an tUachtarán Bashar al-Assad, chun teitheadh as an tír. Fógraíodh Dé Domhnaigh go bhfuil tearmann tugtha do Assad sa Rúis. Tagann an t-aistriú seo tar éis 13 bliana de chogadh cathartha agus tugann sé deireadh éifeachtach le riail réimeas Assad. D'iarr príomh-aire eatramhach nua na Siria, Mohamed al-Bashir, ar na Siriaigh a theith ó réimeas Assad agus atá ag lorg tearmainn ar fud na cruinne “teacht ar ais”. “Ní mór dúinn atógáil, ár dtír a fháil ar a cosa arís agus tá cúnamh gach duine ag teastáil,” a dúirt sé in agallamh le meáin na hIodáile. Chuir tráchtairí timpeall an domhain fáilte chúramach roimh dheireadh réimeas Assad, a tháinig i gcumhacht tar éis bhás a athar sa bhliain 2000. Gabhadh fear óg mar amhrastach as marú Príomhoifigeach Feidhmiúcháin árachas sláinte ardphróifíle i Nua-Eabhrac. Caitheadh Brian Thompson go luath ar maidin an tseachtain seo caite in Manhattan. Tá aird shuntasach agus tráchtaireacht tarraingthe ar an gcás ar líne agus sna meáin, rud a léiríonn an frustrachas agus fearg atá ar go leor Meiriceánach faoi chóras leighis príobháideach Mheiriceá. Gabhadh Luigi Mangione, atá 26 bliain d'aois, in Pennsylvania tar éis leid ó oibrí McDonald's agus tá sé cúisithe as an dúnmharú. Cé gur mhol roinnt tráchtairí ar líne é mar laoch, rinne daoine eile anailís ar a phoist ar líne agus iad ar thóir leideanna idé-eolaíocha maidir lena spreagadh. Chuir Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, fáilte roimh aíonna lena n-áirítear Donald Trump chuig Ardeaglais Notre-Dame i bPáras dá searmanas athoscailte, cúig bliana go leith tar éis dóiteán ollmhór gur bheag nár scrios an Ardeaglais go huile is go hiomlán. Athchóiríodh an foirgneamh meánaoiseach atá 860 bliain d'aois go dícheallach, le spuaic nua agus a taca crochta agus gargúilí cloiche snoite athchóirithe ar ais mar a bhí siad roimhe. D'oibrigh na mílte saineolaithe - idir siúinéirí agus saoir chloiche agus ealaíontóirí fuinneoga gloine dhaite - ag baint úsáide as seanmhodhanna chun gach rud a scriosadh nó a ndearnadh damáiste dóibh a dheisiú nó a athsholáthar. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS cogadh cathartha - civil war príomh-aire eatramhach - interim prime minister amhrastach - suspect (person) árachas sláinte - health insurance searmanas athoscailte - reopening ceremony spuaic - spire

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an 7ú lá de mhí na Nollag. Is mise Niall Ó Cuileagáin. Tá torthaí olltoghchán na hÉireann go léir istigh anois agus is cosúil go mbeidh Fianna Fáil agus Fine Gael thar n-ais sa rialtas san athbhliain. Bhí toghchán rathúil ag Fianna Fáil go háirithe; tá 48 suíochán acu anois, méadú suntasach ón olltoghchán in 2020. Bhuaigh Fine Gael 38 suíochán agus mar sin tá 86 suíochán idir an dá pháirtí. Toisc go bhfuil 88 suíochán de dhíth chun móramh a bhaint amach, beidh siad ag caint le páirtithe eile agus le Teachtaí Dála neamhspleácha chun rialtas a chur le chéile. Bhí lá maith ag na Daonlathaigh Shóisialta agus le Páirtí an Lucht Oibre agus tá seans ann go mbeidh ról acusan sa chéad rialtas eile. Dúradar go mbeidís ag caint le páirtithe eile ar an eite chlé ar dtús, Sinn Féin san áireamh. Bhí idir mhaith agus olc sna torthaí ó thaobh Shinn Féin de. Cé go bhfuil méadú ar an líon Teachtaí Dála atá acu, laghdaigh a sciar den vóta 24.5% i 2020 go dtí 19% i mbliana. Bhí torthaí tubaisteacha ag an gComhaontas Glas, a bhí sa rialtas deireanach. Chailleadargach Teachta Dála a bhí acu seachas ceannaire an pháirtí, Roderic O'Gorman. Tá rialtas na Fraince tar éis titim nuair a chaill an Príomh-Aire, Michel Barnier, vóta mímhuiníne tráthnóna Dé Céadaoin. Bhí Barnier ag iarraidh buiséad a bhrú tríd an bparlaimint ach níor thaitin sé so leis an eite chlé ná leis an eite dheas. D'ardaigh Le Front Populaire, atá ar an eite chlé, rún mímhuiníne i rialtas Barnier agus thacaigh Le Rassemblement National, atá amach ar an eite dheas, leis. Bhí Barnier ag iarraidh €60 billiún a shabháil sa bhuiséad so, chun easnamh na tíre a réiteach ach dúirt na páirtithe eile go raibh na bearta ródhian ar ghnáthdhaoine. Is é an chéad uair ó 1962 gur chaill rialtas na Fraince vóta mímhuiníne agus d'éirigh Barnier as a phost mar Phríomh-Aire maidin Déardaoin. Tá Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, faoi níos mó brú anois tar éis samhradh tubaisteach, nuair a chaill sé móramh a pháirtí sa rialtas, agus neamhchinnteacht sa mhargadh anois. Beidh sé deacair dóréiteach a fháil leis an bparlaimint gan tromlach atá sa tír faoi láthair agus ní féidir leis toghchán eile a ghairm go dtí mí Iúil 2025. Bhuaigh an banna rapcheoil, Kneecap, a chás cúirte i gcoinne iar-Aire Rialtais sa Bhreatain, Kemi Badenoch. Chuir Badenoch in éadan an deontais ealaíne a bhuadar anuraidh nuair a dúirt sí nach raibh sí sásta airgead cáiníocóra a thabhairt “do dhaoine atá i gcoinne na Ríochta Aontaithe”. Mhaígh baill Kneecap go ndearnadh leithcheal orthu mar gheall ar a bhféiniúlacht agus d'aontaigh an Ard-Chúirt leo. Gheobhaidh siad an deontas atá dlíte dóibh ach dúradar go mbeidís ag tabhairt an airgid, €17,000 san iomlán, do dhá ghrúpa i mBéal Feirste, ceann amháin a oibríonn le daoine óga ó chúlra náisiúnach agus an ceann eile le daoine óga ó chúlra aontachtach. Tar éis an fhógra, dúirt Kemi Badenoch go raibh cinneadh na cúirte “dochreidte”. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS móramh - majority an Comhaontas Glas - the Green Party rún mímhuiníne - motion of no confidence easnamh - deficit leithcheal - discrimination féiniúlacht - identity

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an tríochadú lá de mhí na Samhna. Is mise Barra Mac Giolla Aoláin. Tá muintir na hÉireann fós ag fanacht ar thorthaí an olltoghcháin a reáchtáladh Dé hAoine, inné. De réir na bpobalbhreitheanna, bhí an rás gob ar ghob idir na príomhpháirtithe polaitiúla, Sinn Féin, Fianna Fáil, agus Fine Gael. Tá súil ghéar ag an phobal agus ag lucht anailíse ar an chéad chomhaireamh, a chuirfear ar fáil i rith an deireadh seachtaine beag seo. Tá an córas aistrithe inmhalartaithe á úsáid mar is gnách, agus mar gheall air sin b'fhéidir go dtógfaidh sé roinnt uaireanta, nó fiú laethanta, na suíocháin dheireanacha a líonadh i gceantair thoghcháin níos casta. Bhí na ceisteanna móra amhail tithíocht agus an córas sláinte fós i gcroílár na díospóireachta polaitiúla agus beidh ar an rialtas nua na ceisteanna seo a réiteach. Tar éis an toghcháin cuirfear tús le cainteanna maidir le comhrialtas a fhoirmiú. Tá sos comhraic a aontaíodh idir Iosrael agus Hezbollah tar éis a bheith faofa le cabhair na Stát Aontaithe agus na Fraince. Tá sé seo mar bhua do thaidhleoireacht sa réigiún, a bhfuil cogadh ann le bliain. Dúirt arm na Liobáine go bhfuil sé réidh chun dul go deisceart na tíre chun an sos comhraic a chothabháil. D'iarr siad ar dhaoine gan filleadh ar dheisceart na tíre go dtí go mbeidh sé sábháilte. Fágfaidh arm Iosrael an Liobáin agus tuigtear freisin go bhfuil Hezbollah toilteanach gan dul níos gaire do theorainn Iosrael ná abhainn na Litani. D'fháiltigh an Tánaiste Micheál Martin an sos comhraic a aontaíodh idir Iosrael agus Hezbollah agus dúirt sé gur cheart a mhacasamhail a dhéanamh anois i gcás stráice Gaza. Fuarthas taisí daonna i gContae Mhuineacháin mar chuid de chuardach ar chorp duine atá ar iarraidh ó na Trioblóidí sa Tuaisceart. Tógadh na taisí as uaigh i reilig idir Baile na Lorgan agus Cluain Tiobrad. Deir an coimisiún atá ag fiosrú daoine a d'imigh gan tásc ná tuairisc le linn na dTrioblóidí go bhfuair siad fianaise ar ghníomhaíochtaí amhrasacha sa reilig sna 1970idí. Tagann an dáta leis an am a chuaigh Joe Lynskey ar iarraidh. Bhí sé ina bhall den IRA agus níl aon tásc ar a shlí ó bhí 1972 ann. Tá Lynskey ar dhuine de 16 duine atá fós faoi fhiosrúchán faoi fhuadach agus adhlacadh rúnda le linn na dTrioblóidí. Is éard atá i gceist ná go bhfuil an tIRA freagrach as seo. Beidh sé roinnt laethanta sula mbeidh aon eolas breise ar fáil faoi na taisí faighte i gContae Mhuineacháin. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS gob ar ghob - neck and neck pobalbhreitheanna - polls faofa - approved taidhleoireacht - diplomacy taisí daonna - human remains fuadach - kidnapping

Ar an gclár seo bhí an tuairisceoir spóirt Cóilín Ó Dubhthaigh ag caint linn ó na Cluichí Parailimpeacha i bPáras na Fraince faoi bhuanna uile Foireann na hÉireann, searmanas mór dúnta na gCluichí agus go leor eile. Chomh maith leis sin labhraíomar le Máirín Nic Fhionghuin as an oileán Leodhais ó dhúchas faoin léacht a thabharfaidh sí féin faoi logainmneacha a léiríonn ceangail stairiúla idir Éirinn agus Albain ag an gComhdháil ar Litríocht agus ar Chultúr na Gaeilge in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh ag deireadh na míosa.

Is é inniu an dara lá de na Cluichí Parailimpeacha atá ar siúl i bPáras na Fraince.

Reachtálfar cainteanna sa bhFrainc inniu in iarracht an tsáin ina bhfuil polaitíocht na tíre a fhuascailt. Beidh Féile na bhFlaitheartach ar bun in Árainn an deireadh seachtaine seo.

Tá aimsir thirim an tSamhriadh ag cothú fadhbanna go leor sa bhFrainc freisin, agus iarrachtaí á ndéanamh trí thine ollmhór a smachtú ansin faoi láthair.

Mír rialta le ball den Gharda síochána go háitiúil le heolas agus comhairle don phobal agus cur síos ar eachtraigh a tharla sa chondae le seachtain anuas agus tá an Garda Martina i ndiaidh pilleadh ó Páras na Fraince áit a raibh sí ar dhualgas ag na Cluichí Oilimpeacha.

Aréir i bPáras, tugadh na Cluichí Oilimpeacha chun críche. Meastar gur chosain tionól na gCluichí €9 Billiún, arbh infheistíocht mhaith a bhí ann?

Tá Gearóidín beo ó Páras na Fraince le rása Sara Lavin, fuair sí an séú áit. Tá Dympna ag labhairt ar éacht Mark thall i bPáras na Fraince. Tá Roseleen ag labhairt faoin chumann agus an tionchar a bhéas ag na cluichí Oilimpeacha orthu. Tá Eddie ag labhairt ar Sinead a bhéas ag reáchtáil sa mharatón Dé Domhnaigh ar son na hAstráile.

Beo ó Pháras na Fraince áit a bhfuil rása Mark English ar siúl, fuair sé an dara háit, tá sé cáilithe do na rásaí leath cheannais anois.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an tríú lá de mhí Lúnasa. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin. Tá na Cluichí Oilimpeacha ar siúl faoi láthair i bPárás na Fraince. Bhuaigh an snámhaí as Contae Shligigh Mona McSharry an chéad bhonn ag snámh sna cluichí le tríocha bliain. Bhain sí bonn cré-umha amach sa snámh brollaigh 100 méadar. Bhain an snámhaí ó Ard Mhacha Daniel Wiffen curiarracht le bonn óir a bhuachtaint. Sa snámh ocht céad méadair saorstíle, ba é an chéad fhear Éireannach a bhuaigh bonn ag snámh sa chomórtas. Bhuaigh sé an rás san am is tapúla le seacht noiméad, tríocha a hocht soicind punc a naoi déag. Níl Wiffen críochnaithe fós mar tá rás míle cúig chéad saorstíle aige agus rás deich ciliméadar le bheith ar siúl sa tSéin. Tá ag éirí go maith linn sa rámhaíocht chomh maith, bhuaigh Philip Doyle ó Chontae an Dúin agus Daire Lynch ó Thiobraid Árann bonn cré-umha sa chomórtas céaslaire beirte. Ansin bhí bua iontach ag Paul O'Donovan agus Fintan McCarthy ó Sciobairín i gContae Chorcaí ag an gcluiche ceannais 2000 méadar, comórtas céaslaire beirte éadrom. Bhíodar imithe chun cinn tar éis na líne leathbhealaigh agus dheineadar a mbeart an bonn óir a bhaint amach. Tá ceann de na báid is sine ar domhan, an Belem, ag seoladh timpeall na hÉireann. Is bád traenála é inniu ach is bád ana-stairiúil é atá 120 bliain d'aois. Tógadh an bád sa bhliain 1896 agus bád lastais ab ea é ag iompar siúcra ó na hIndiacha Thiar agus ag easpórtáil cócó agus caife ón mBrasaíl agus ón nGuáin na Fraince go Nantes sa Fhrainc. Sa bhliain 1902 tháinig an bád slán ó bholcán ag brúchtadh in Martinique agus ó chrith talún sa bhliain 1923 in Yokohama sa tSeapáin. Inniu is bád traenála é do mhairnéalaigh. Thug an bád an lasair Oilimpeach ar an gcéad turas ón nGréig go Marseille. Tá an bád ag iompar criú de 16 agus 48 duine faoi oiliúint. D'fhógair Acadamh Scannán agus Teilifíse na hÉireann go bhfuil an scannán Gaeilge Kneecap curtha ar aghaidh don rannóg idirnáisiúnta do Dhuais an Acadaimh sna Stáit Aontaithe sa bhliain 2025. Léirítear sa scannán na rapálaithe Móglai Bap agus Mo Chara agus an dioscmharcach DJ Próvaí ó Bhéal Feirste atá ag iarraidh a seánra féin de rap gaeilge a chruthú agus iad ag iarraidh a theanga dhúchais a shábháil. Is é Rich Peppiatt stiúrthóir an scannáin, agus bhí Jack Tarling agus Trevor Birney ina léiritheoirí air. Tá aisteoirí mór le rá páirteach sa scannán ar nós Michael Fassbender agus Simone Kirby. Dúirt Mo Chara gur mór an onóir é dóibh gur roghnaigh IFTA Kneecap chun cur isteach ar Oscar, agus go bhfuil an banna fíorbhuíoch as. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS bonn - medal snámh brollaigh - breast-stroke snámh saorstíle - freestyle céaslaire - scull bád lastais - cargo boat dioscmharcach - DJ

Beo ó Pháras na Fraince áit a bhfuil rása Paul O'Donovan agus Fintan McCarthy ar siúl i láthair na huaire ag na Cluichí Oilimpeacha i mbabhta ceannais sculls dúbailte agus Bonn Óir bainte acu.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/26ptvqpm Contact: irishlingos@gmail.com Overhaul of the high-speed rail network in France. Coirluascadh ar ghréasán iarnróid ardluais sa bhFrainc. A "massive attack" has been carried out in France on the railway network, TGV, and 800,000 passengers have been displaced as a result. Tá "ionsaí ollmhór" déanta sa bhFráinc ar an ngréasan iarnróid, TGV agus cuireadh as do 800,000 paisinéir dá bharr. The opening ceremony of the Olympic Games will take place in Paris tonight. Beidh searmanas oscailte na gCluichí Oilimpeacha ar siúl i bPáras anocht. French Transport Minister Patrice Vergriete said today that it was a shameful criminal act. Dúirt Aire Iompair na Fraince, Patrice Vergriete, inniu gur gníomh coiriúil náireach a bhí ann. He indicated that there would be "major implications" and that only half of the TGV trains going north, east and north-west will be operating as a result. Thug sé le fios go mbeadh "impleachtaí móra" ann agus nach mbeidh ach leath na dtraenacha TGV ag dul ó thuaidh, soir agus siar ó thuaidh ag feidhmiú dá bharr. The trains on the TGV network are high speed services. Is seirbhísí ardluais iad na traenacha ar an ngréasán TGV. The network is run by the state company SNCF. Is é an comhlacht stáit SNCF a reachtálann an gréasán. Passengers have been advised to postpone their journeys, as many trains are being sent back to where they originally came from. Cuireadh comhairle ar phaisinéirí a dturas a chur ar athló, mar tá go leor leor traenacha á gcur ar ais go dtí an áit ar tháinig siad as ar dtús. It will be like that, they say, until Monday morning at least. Is mar sin a bheidh sé, a deir siad, go dtí maidin Dé Luain ar a laghad. SNCF says arsonists set fire to some of the railways between Paris and cities in the north, west and east of France. Deir SNCF gur chuir coirloisceoirí cuid de na hiarnróid idir Páras agus cathracha i dtuaisceart, in iarthar agus in oirthear na Fraince trí thine. Services to Lille, Bordeaux and Strasbourg, for example, have been disrupted. Tá curtha isteach ar sheirbhísí go Lille, go Bordeaux agus go Strasbourg, mar shampla. However, no damage was done to the railway from the south-east, as the arsonists were stopped before they got as far. Ní dhearnadh aon díobhóil don iarnród soir ó theas, áfach, mar cuireadh stop leis na coirloisceoirí sula ndeachaigh siad chomh fada leis. Passengers have been advised to postpone their journeys, as many trains are being sent back to where they originally came from. Cuireadh comhairle ar phaisinéirí a dturas a chur ar athló, mar tá go leor leor traenacha á gcur ar ais go dtí an áit ar tháinig siad as ar dtús. It will be like that, they say, until Monday morning at least. Is mar sin a bheidh sé, a deir siad, go dtí maidin Dé Luain ar a laghad. There is a lot of security in place in France as the Olympic Games approach us in Paris. Tá go leor slándála i bhfeidhm sa bhFrainc agus na Cluichí Oileampacha ag teannadh linn i bPáras. The French people remember well the attacks in Paris and Nice in the last ten years. Tá cuimhne mhaith ag muintir na Fraince ar na hionsaithe i bPáras agus in Nice le deich mbliana anuas. There is now concern among the organizers of the Olympic Games and among the authorities that the fear among the public will intensify in light of this damage to the railway network. Tá imní ann anois i measc lucht eagraithe na gCluichí Oileampeacha agus i measc na n-údaráis go ngéaróidh ar an bhfaitíos i measc an phobail i bhfianaise na díobhála seo ar an ngréasán iarnróid. The coordinated strikes on the rail network will feed into a sense of apprehension ahead of the Olympics opening ceremony in the heart of Paris later today. The coordinated strikes on the rail network will feed into a sense of apprehension ahead of the Olympics opening ceremony in the heart of Paris later today.

Seachtain agus an lá inniu a léirigh torthaí olltoghcháin na Fraince go bhfuil an tír níos deighilte ná mar a bhí ag aon tráth roimhe seo. Céard a chiallaíonn sé sin don Fhrainc, an bhfuil aon dul chin cinn déanta ar chomhrialtas a chur le chéile?

Labhraíonn Ursula Ní Shabhaois faoi na toghcháin sa Bhreatain agus an tionchar atá acu ar an Tuaisceart; breathnaíonn sí ar an méid a thit amach i dtoghcháin na Fraince; agus tugann sí léargas ar an méid a thit amach agus Roderic O'Gorman ceaptha mar Cheannaire an Comhaontas Glas.

Tá baol ann go mbeidh parlaimint gan tromlach sa Fhrainc, tar éis do pháirtí Marine Le Penn, an Slógadh Náisiúnta (Rassemblement National) teacht sa tríú háit sa dara babhta vótála ar an Domhnach. Níl tromlach ach oiread ag an NFP (Nouveau Front) náag páirtí Macron, Ensemble. Cad atá i ndán don Fhrainc mar sin? Labhair an Dr. Éamon Ó Cíosáin linn faoin méid is déanaí.

Ar an gclár seo bhí an Feisire nuathofa Cynthia Ní Mhurchú linn le labhairt faoi thoghcháin Pharlaimint na hEorpa, torthaí na dtoghchán agus a cuid pleananna dá tréimhse mar Fheisire de Pharlaimint na hEorpa! Chomh maith leis sin bhí Ciarán Mac Guill linn ón ngrúpa Gaeltacht sur Seine le labhairt faoi cheiliúrdh 15 bliana den ghrúpa agus torthaí toghchán uachtaránachta na Fraince.

Siad an chomhghuaillíocht ar an eite chlé ‘Novelle Front Populaire' a fuair an líon is mó suíocháin i dtoghchán na Fraince ach níl mórámh iomlán ag páirtí ar bith.

Ó Bhaile Átha Cliath go Beirlín, ón Phrague go Páras, tá ardú tacaíochta ag teacht ar an eite fíordheis. Sa Fhrainc, is é seo uair na cinniúna agus an cuma ar an scéal go mbainfidh Marine Le Pen agus Jordon Bardella cumhacht amach sa toghchán. Labhraíonn an tOllamh Bairbre Ní Chíosáin le Seachtain le mínigh a thabhairt ar thírdhreach nua polaitíochta na Fraince. ` Foclóir: Cinneadh - decision Ag tacú - supporting Baolach - chancy Fuath – hate Malairt - opposite Aineolach – ignorant Deachtóir - Dictator Ruaig – to banish Stocaireacht – campaigning Cloígh le – to abide by Tromlach – majority Cumhacht – power Saoránach - citizen Dílis - loyal Saolaíodh - to be born Luach - value See omnystudio.com/listener for privacy information.

Reáchtáilfear an chéad bhabhta d'olltoghchán na Fraince ar an Domhnach, áit a gceaptar go mbeidh bua ollmhór ag páirtí eite deise ‘Slógadh Náisiúnta' Marine Le Pen.

An Dr. Éamon Ó Ciosáin ag caint linn faoi na Toghcháin Pharlaiminte sa Fhrainc agus dul chun cinn suntasach déanta ag an 'Slógadh Náisiúnta' (Rassemblement National) ó na toghcháin Eorpacha.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words http://tinyurl.com/23k3tmdm Contact: irishlingos@gmail.com Israelis still vowed a full invasion of Rafah. Iosraelaigh fós mionnaithe ionradh iomlán a dhéanamh ar Rafah. Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu has once again declared that the country's soldiers will completely invade the city of Rafah in the south of Gaza after more western countries asked him not to implement his resolution. Tá sé dearbhaithe arís eile ag Príomh-Aire Iosrael Benjamin Netanyahu go ndéanfaidh saighdiúirí na tíre ionradh iomlán ar chathair Rafah i ndeisceart Gaza i ndiaidh gur iarr tuilleadh tíortha san iarthar air gan a rún a chur i ngníomh. French President Emmanuel Macron is one of the biggest allies of the Israelis but in a telephone conversation last night he pleaded with Benjamin Netanyahu not to send the foot soldiers and tanks into Rafah. Tá Uachtarán na Fraince Emmanuel Macron ar dhuine de na comhghuaillithe is mó atá ag na hIosraelaigh ach i gcomhrá teileafóin aréir d'achainigh sé ar Benjamin Netanyahu gan an cos-slua agus na tancanna a chur isteach in Rafah. Not to mention the devastation and damage already done in that city by the Israeli forces, what is worrying Macron is that things will go from bad to worse and that his life there will be a disaster. Gan trácht ar an sléacht agus an lot atá déanta sa chathair sin cheana féin ag fórsaí Iosrael, is é atá ag déanamh scime do Macron gur ó mhaoil go mullóg a rachas cúrsaí agus gur léirscrios luanscrios a bheas ann. In light of what Netanyahu has said, however, he will not do anything to the Frenchman, as the Israelis have not yet responded to the advice that other allies have given them. I bhfianaise a bhfuil ráite ag Netanyahu, áfach, ní móide go ndéanfaidh sé rud ar fhear na Fraince, arae níl nath curtha ag na hIosraelaigh go dtí seo sa chomhairle atá curtha orthu ag comghuaillithe eile leo. In a joint statement issued by the Prime Ministers of Canada, Australia and New Zealand, the Israelis are requested not to invade Rafah. I gcomhráiteas a d'eisigh Príomh-Airí Cheanada, na hAstráile agus na Nua-Shéalainne, achainítear ar na hIosraelaigh gan ionradh a dhéanamh ar Rafah. The three leaders say in their statement that it would be a disaster and that Palestinian civilians would suffer greatly as a result. Deir an triúr ceannairí ina ráiteas gur tubaiste a bheadh ann agus go bhfulaingeodh sibhialtaigh Phalaistíneacha go mór dá dheasca. It is his manhood by the German Foreign Minister Annalena Baerbock. Is é a fhearacht é ag Aire Gnóthaí Eachtracha na Gearmáine Annalena Baerbock. While visiting Israel, she said that the people stuck in Rafah had nowhere else to go. Agus í ar cuairt ar Iosrael, dúirt sí nach raibh aon áit eile le dul ag na daoine atá sáinnithe in Rafah. Yesterday, Taoiseach Leo Varadkar and Spanish Prime Minister Pedro Sanchez both asked the European Commission to consider what is going on in Gaza in the light of the human rights obligations of the Israelis and act accordingly according to Inné, d'iarr an Taoiseach Leo Varadkar agus Príomh-Aire na Spáinne Pedro Sanchez araon, d'iarr siad ar an gCoimisiún Eorpach a bhfuil ar bun in Gaza a bhreithniú i bhfianaise na n-oibleagáidí cearta daonna atá ar na hIosraelaigh agus gníomhú dá réir. However, the Israeli military forces are swarming around Rafah and they are always making all preparations for the invasion they plan to do on the place. Ar a shon sin, tá fórsaí míleata Iosrael ag drundáil thart ar Rafah agus iad ag déanamh gach úmachan i gcónaí i gcomhair an ionraidh atá beartaithe acu a dhéanamh ar an áit. About 1.4 million people are currently living in Rafah who are refugees from their base, people who fled before the Israelis in other places in Gaza. Tá thart ar 1.4 milliún duine ag baint fúthu in Rafah faoi láthair ar dídeanaithe a mbunáite, daoine a theith roimh na hIosraelaigh in aiteanna ei...

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/yn9llfv9 Contact: irishlingos@gmail.com The Taoiseach is optimistic about Irish people in Gaza. Dóchas ag an Taoiseach faoi Éireannaigh i nGaza. The Taoiseach has said that he had "sound talks" today that Irish citizens would be allowed to leave Gaza, and that the little Irish-Israeli girl who is being held hostage by Hamas would be released. Tá an Taoiseach tar éis a rá go raibh "cainteanna fóinteacha" inniu aige go mbeadh cead ag saoránaigh de chuid na hÉireann Gaza a fhágáil, agus go scaoilfí saor an cailín beag Gael-Iosraelach atá á coinneáil ina giall creidtear ag Hamas. Leo Varadkar spoke today with Egypt's Foreign Minister, the Prince of Jordan and the Prime Minister of the Palestinian Authority at the ongoing Gaza disaster conference in Paris. Labhair Leo Varadkar inniu leis an Aire Gnóthaí Eachtracha atá ag an Éigipt, le Prionsa na hIordáine agus le Príomhaire Údarás na Palaistíne ag an gcomhdháil faoi thubaiste Ghaza atá ar bun i bPáras. The Taoiseach said that reports were given to the conference from people struggling with the land comb in the narrow region that the water system and the sewage system are giving away, and that there is a great danger that thousands will soon be lost a day. Dúirt an Taoiseach gur tugadh tuairiscí don chomhdháil ó dhaoine ag streachailt leis an gcíor thuathail san réigiún cúng go bhfuil an córas uisce agus an córas séarachais ag tabhairt uaidh, agus go bhfuil contúirt mhór ann gur gearr go gcaillfear na mílte sa ló. He also said there were fears that the fighting would spread to the West Bank and Lebanon. Dúirt sé freisin go raibh faitíos ann go scaipfeadh an chogaíocht go dtí an Bruach Thiar agus an Liobáin. Most of the heads of government and state from Europe and the Middle East were at the conference. Bhí mórchuid ceann rialtais agus ceann stáit as an Eoraip agus an MeánOirthear ag an gcomhdháil. Israel did not exist. Ní raibh Iosrael ann. After the Conference the Taoiseach requested that roadways be opened in the border between Gaza and Israel so that relief material could be brought into the besieged area. Tar éis na Comhdhála d'iarr an Taoiseach go n-osclófaí slite bóthair sa teorainn idir Gaza agus Iosrael le go mbeadh ábhar fóirithinte in ann a ghabháil isteach sa gceantar faoi léigear. There are the routes that the Taoiseach said "and some of them have 8 travel lanes, but to open them, which should be done immediately." Tá na bealaigh ann a dúirt an Taoiseach "agus 8 lána taistil ag cuid acu, ach iad a oscailt, rud ba chóir a dhéanamh láithreach." French President Macron has organized the International Conference on Relief Assistance for the Civilian Population in Gaza. Uachtarán Macron na Fraince atá tar éis an Chomhdháil Idirnáisiúnta ar Chuidiú Fóirithinte don Phobal Sibhialtach i nGaza a eagrú. The Taoiseach said that everyone must accept that the lives of Palestinians and the lives of Israelis are equal. Dúirt an Taoiseach go gcaithfeadh cách glacadh leis gur comhchéim atá saol Palaistínigh agus saol Iosraelaigh. The Taoiseach called the war a crisis so bad that it is hard to imagine and he said that Israel would not have peace or tranquility without the Palestinian People having a fair play. Géarchéim atá chomh dona gur deacair é a shamhlú a thug an Taoiseach ar an gcogaíocht agus dúirt sé nach mbeadh síocháin ná suaimhneas ag Iosrael gan cothrom na féinne a bheith ag Muintir na Palaistíne. The case of Ireland, he said, shows that the conversation is valid and that two parties can come to a solution even after the centuries of conflict. Léiríonn cás na hÉireann a dúirt sé go bhfuil feidhm leis an gcomhrá agus gur féidir le dhá dhream a theacht ar réiteach fiú tar éis na gcianta achrainn. The International Relief Conference in Paris An Chomhdháil Idirináisiúnta Fóirithinte i bPáras

Beidh an Taoiseach Leo Varadkar i measc na gceannairí idirnáisiúnta a bheas ag freastal ar chomhdháil i bPáras na Fraince inniu chun cúrsaí daonnachta a bhaineann leis an gcogadh idir Iosrael agus Hamas a phlé.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an 28 Deireadh Fómhair. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin.Beidh cluiche ceannais Chorn an Domhain sa Rugbaí ar siúl Dé Sathairn i Stade de France i bPáras, agus an Afraic Theas ag imirt i gcoinne na Nua-Shéalainne. Thug an Afraic Theas na cosa leo agus iad ag buachan ar Shasana le pointe amháin ag an gcluiche ceathrú ceannais agus bhuaigh an Nua-Shéalainn go bog ar an Airgintín. Beidh an dhá fhoireann ag iarraidh Corn Webb Ellis a bhuachan don cheathrú uair. Don Afraic Theas, is é seo an ceathrú uair dóibh áit sa Chluiche Ceannais a bhaint amach agus an cúigiú uair don Nua-Shéalainn. Baineadh cor coise astu i rith an chomórtais nuair a chaill an Nua-Shéalainn i gcoinne na Fraince agus chaill an Afraic Theas i gcoinne Éireann ach thángadar chucu féin go láidir arís. Leis an gcogadh ag tarlú sa Mheánoirthear idir Iosrael agus Hamas, dhein arm Iosrael an darna ruathar isteach go Gaza. Deirtear go bhfuil arm Iosrael ag ullmhú chun ionradh a dhéanamh ar réigiún atá faoi riail Hamas. Bhuail saighdiúirí coise agus aonaid innealtóireachta targaidí thar oíche in oirthear na cathrach. Deir údaráis Gaza go bhfuil os cionn 7,300 duine tar éis bás a fháil ó thosaigh an cogadh. Deir rialtas Iosrael gur maraíodh níos mó ná 1400 duine nuair a dhein Hamas ionsaí gan choinne ar Iosrael agus iad ag marú sibhialtach cóngarach don teorainn. Ceaptar go bhfuil 224 Iosraelach á choimeád i ngéibheann istigh in Gaza. Theith os cionn milliún Palaistíneach go dtí deisceart an stráice faoi ordú arm Iosrael. Agus na daoine sin atá sáinnithe i réigiún atá measartha beag tá eagla ann go mbeidh géarchéim dhaonnúil ann mar níl aon leictreachas nó uisce reatha ar fáil agus tá an bia ídithe i gcaitheamh na n-uaireanta. Tharla rud neamhghnách in Uisceadán Acla i gContae Maigh Eo. Bhí gliomach ailbíneach neamhchoitianta a d'athraigh ó bhán go gorm. Tá cónaí ar an ngliomach san uisceadán ó fuarthas é amach ón gcósta sé bliana ó shin. Tá cáil ar an ngliomach le turasóirí ag teacht chun féachaint air. Ainmníodh é Charlie i ndiaidh an iascaire Charlie O'Malley a rug air amuigh ó chósta Acla sa bhliain 2017. Le ceithre bliana anuas tá dath gorm ag teacht air. Ní mhaireann gliomaigh ailbíneacha ach idir trí agus cúig bliana mar feiceann creachadóirí go héasca iad. Deir Kevin Garvin a oibríonn san Uisceadán go raibh Charlie ina ghliomach fásta nuair a rugadh air agus mar sin bheadh sé ceithre bliana d'aois anois. De réir mar atá sé ag fás, gach 12 go 14 mí, cuireann sé a bhlaosc. Ansin tagann dath gorm níos láidre air. Dúirt tréidlianna a tháinig ar chuairt chun féachaint air go bhfuil sé an-neamhghnách go dtarlaíonn sé seo do ghliomach ailbíneach. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS thug siad na cosa leo - they weathered the storm cor coise - setback ionradh - invasion géarchéim dhaonnúil - humanitarian crisis gliomach ailbíneach - albino lobster uisceadán - aquarium

Tá Paddy agus a chuid air a slí dtí Páras na Fraince inniu,agus breis is trí seachtaine caite sa bhFraince acu. Deir sé go bhfuil rud le foghlaim againn aige baile maidir le áiseanna turasóireachta agus bealaí rothaíochta ach go h-áirithe.

Rachaidh muid chun na Fraince áit a mbeidh cluiche mór rugbaí ag Éirinn amárach sa Chorn Domhanda.

Tá rialtas na Fraince ag eagrú eitiltí as an Nigéir chun Francaigh agus daoine eile as an Eoraip a thabhairt abhaile i ndiaidh coup na seachtaine seo caite.

Bhí cruinniú inné ag Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, leis na céadta méara le tuiscint níos fearr a fháil ar na círéibeanna atá ag tarlú ó chaith póilín déagóir seachtain agus an lá inné.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an chéad lá de mhí Iúil. Is mise Niall Ó Cuileagáin. Nochtadh an tseachtain seo caite gur íoc RTÉ €354,000 sa bhreis le Ryan Tubridy ó 2017 go 2022, méid nach raibh fógartha acu go poiblí. Dúirt Tubridy féin nach raibh sé ar an eolas faoi na híocaíochtaí. D'éirigh ardstiúrthóir RTÉ, Dee Forbes, as a post de bharr na conspóide agus, de réir RTÉ, ba ise an t-aon duine a bhí ar an eolas faoi na híocaíochtaí. Ach, le linn na seachtaine, d'admhaigh an Taoiseach Leo Varadkar nár chreid sé an méid atá á mhaíomh ag RTÉ. Tháinig tuairim is 200 fostaí de chuid RTÉ le chéile Dé Máirt chun agóid a dhéanamh agus a gcuid feirge a léiriú mar gheall ar na híocaíochtaí ceilte. Bhí baill de Bhord RTÉ agus de Bhord Feidhmiúcháin RTÉ os comhair lucht ceistiúcháin sa Dáil agus Seanad chun ceisteanna a fhreagairt. Tar éis di an cuntas a chloisint dúirt an tAire Catherine Martin go raibhsé soiléir go raibh teip thubaisteach rialachais ag ard-leibhéail bhainistíochta san eagraíocht. Dhein fórsaí gallóglach Wagner ceannairc Dé Sathairn i gcoinne stát na Rúise. Níor mhair an cheannairc ach lá amháin sular stopadar a dturas go Moscó. Le linn an lae, ghlac na fórsaí seilbh ar an mbunáit a bhí ag Arm na Rúise i Rostov-ar-an-Don agus chonacthas iad 200km ó Mhoscó nuair a stopadh an cheannairc. Ba é an dúshlán is mó i gcoinne Putin le linn a cheannaireachta. Tá Yevgeny Prigozhin – ceannasaí fhórsaí Wagner – ar deoraíocht san Bhealarúis anois. Mhaígh sé nach raibh coup d'état i gceist ach agóid chun a mhíshásamh leceannairí an airm a léiriú. Bhí an Grúpa Wagner ag troid ar son na Rúise san Úcráin agus bhí buanna móra acu, go háirithe i mBakhmut, ach tá siad freagach as coireanna cogaidh chomh maith, de réir roinnt tuairiscí. Phléasc círéibeacha ar fud na Fraince oíche an tseachtaine seo tar éis marú ógánaigh darb ainm Nahel M. i gcathair Nanterre, gar do Pháras. Scaoileadh an fear óg nuair a stop na póilíní é. Dúirt na póilíní ar dtús gur scaoileadar é toisc go raibh sé ag tiomáint ina gcoinne, ach tháinig sé chun solais nach raibh an cuntas sin fíor ó fhíseán den eachtra a uaslódáladh ar na meáin shóisialta. Tá an póilín a scaoil an fear óg á fhiosrú anois. Tuairiscíodh clampar i gcathracha áirithe sa Fhrainc le linn na seachtaine. Cuireadh carranna agus foirgnimh trí thine agus chaith agóideoirí tinte ealaíne in aghaidh na bpóilíní. Bhí an fear óg de bhunús Afraic Thuaidh, rud a chuireann leis an éagóir a mhothaíonn na hagóideoirí. Gabhadh na céadta duine agus cháin Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, an foréigean. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS íocaíochtaí ceilte - secret payments teip thubaisteach rialachais - a disastrous failure of governance fórsaí gallóglach - mercenary forces ceannairc - mutiny círéibeacha - riots tinte ealaíne - fireworks

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an ceathrú lá is fiche de mhí an Mheithimh. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin. Tá cúigear turasóirí ar iarraidh a bhí ag déanamh turas faoin bhfarraige chun féachaint ar an long bhriste Titanic. Ceaptar go ndeachaigh an tumadóir ar iarraidh timpeall an cheantair sin in aice le Talamh an Éisc. Tá seirbhísí cuardaigh agus tarrthála ag déanamh gach iarracht teacht ar an tumadóir go tapaidh mar is é 96 uair an t-uasmhéid ama a chaitheann long mar seo faoin bhfarraige, agus seans nach bhfuil ocsaigin fágtha. Dúirt garda cósta na Stát Aontaithe nach raibh aon teagmháil deánta ón tumadóir tar éis uair agus daichead cúig noiméad den turas. Is é an comhlacht turasóireachta OceanGate Expeditions a chuireann turas mar seo ar fáil. Cosnaíonn ticéad 250,000 dollar. Reáchtálann siad turasanna go dtí dromchla na farraige chomh fada síos le ceithre mhíle méadar atá 370 míle amach ó chósta Thalamh an Éisc.  Bhain an galfaire ó Chontae an Chabháin Leona Maguire bua amach sna Stáit Aontaithe ag comórtas Chumann Proifisiúnta Gailf na mBan a bhí ar siúl in Meijer, Michigan.  Bhí sí an-chumasach ag scoráil ceithre éinín agus iolair ag an séú poll chun deiridh, ag críochnú faoi 21. Bhí sí in iomaíocht don chéad áit le Ariya Jutanugarn ón Téalainn. Chríochnaigh Xiyu Lin ón tSín agus Amy Yang ón gCoiré Theas le chéile sa triú háit. D'imir Leona gan aon bhógaí a fháil. I mí Feabhra 2022, bhuaigh Leona craobh LPGA amach den chéad uair in Florida. Éacht stairiúil a bhí ann mar ba í an chéad bhean Éireannach riamh a bhuaigh an comórtas. Dúirt Leona go raibh sí ag imirt go maith an tseachtain seo agus dhein sí iarracht a bheith foighneach. An sprioc a bhí aici ná fanacht faoi 20 agus bhí sé sásúil ceann amháin níos fearr a fháil. Dúirt sí leis, go caithfidh tú imirt ana-mhaith anseo agus tá sé dian. Tá sé deas ceann a bhuachaint anseo go háirithe leis na mórchomórtais ag teacht.  Aimsíodh greanadh istigh i bpluais sa Fhrainc  a rinne muintir Néandartálach caoga seacht míle bliain ó shin, dar le saineolaithe. Tá an phluais lonnaithe in La Roche-Cotard i reigiún an Loire i dTuaisceart na Fraince. Ceaptar gurb é an greanadh is sinne riamh déanta ag gaolta daonna agus tá seans ann gurb é seo an phluais is sinne sa Fhrainc agus san Eoraip. Dúirt taighdeoirí a dhein foilsiú ar na marcanna in Journal Plos One go léiríonn siad go raibh muintir Néandartálach casta agus éagsúil cosúil lenár sinsear féin. Dhein Jean-Claude Marquet ó Ollscoil Tours sa Fhrainc stáidéar ar na marcanna ar a dtugtar "cuislithe méire" in éineacht lena chomhghleacaí . Dheineadar samhail 3D de na marcanna chun comparáid a dhéanamh le marcanna daonna eile. Thángadar ar an gcinneadh go raibh na marcanna d'aon ghnó mar gheall ar na cruthanna, an spás agus an leagan amach. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS tumadóir - submersible Talamh an Éisc - Newfoundland éinín - birdie iolar - eagle bógaí - bogey greanadh - engraving pluais - cave

Ar an gclár seo chualamar ó Nora Hickey M'Sichili agus William Howard linn ón Ionad Cultúrtha Éireannach i bPáras na Fraince a labhair linn faoin 'Fhéile na Smaointí' ar siúl san Ionad an tseachtain seo.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2k7cpfy2 Contact: irishlingos@gmail.com A man from Ireland has been released from prison in Iran. Fear as Éirinn scaoilte saor ón bpríosún san Iaráin. The Minister for Foreign Affairs, Tánaiste Micheál Martin, has confirmed that a man from Ireland who was being held in prison in Iran has been released and that he has left that country this afternoon. Tá sé dearbhaithe ag an Aire Gnóthaí Eachtracha, an Tánaiste Micheál Martin, go bhfuil fear as Éirinn a bhí á choinneáil i bpríosún san Iaráin scaoilte saor agus go bhfuil sé imithe as an tír sin tráthnóna. Bernard Phelan, who is 64 years old and originally from Clonmel, Co Tipperary, had spent over six months in prison. Bhí os cionn sé mhí caite sa phríosún ag Bernard Phelan atá 64 bliain d'aois agus arb as Cluain Meala, Co Thiobraid Árann, ó dhúchas é. He is a citizen of both Ireland and France. Saoránach de chuid na hÉireann agus na Fraince araon atá ann. The Iranian Embassy in Ireland announced this morning that Bernard Phelan had been released from prison "on consular and humanitarian grounds". D'fhógair Ambasáid na hIaráine in Éirinn ar maidin inniu gur scaoileadh saor Bernard Phelan ón bpríosún "ar bhonn consalachta agus daonnúlachta". Bernard Phelan is a travel consultant who lives in Paris and was arrested in Iran last October. Comhairleoir taistil atá ina chónaí i bPáras is ea Bernard Phelan agus gabhadh é san Iaráin i mí Dheireadh Fómhair seo caite. He was accused of spreading propaganda against the Iranian Government, and in February he was sentenced to six and a half years in prison. Cuireadh ina leith go raibh bolscaireacht in aghaidh Rialtas na hIaráine á craobhscaoileadh aige, agus i mí Feabhra gearradh príosún sé bliana go leith air. Micheál Martin said today that the story hurt Bernard Phelan's father, who is 97 years old, and his sister Caroline very much. Dúirt Micheál Martin inniu gur ghoill an scéal go mór ar athair Bernard Phelan, atá 97 bliain, agus ar a dheirfiúr Caroline. He revealed that Bernard Phelan is now on his way to Paris, where he will undergo a medical assessment. Thug sé le fios go bhfuil Bernard Phelan ar a bhealach go Páras anois, áit a ndéanfar measúnú leighis air. French President Emmanuel Macron welcomed the Iranian Government's decision to release Bernard Phelan. Chuir Uachtarán na Fraince Emmanuel Macron fáilte roimh chinneadh Rialtas na hIaráine Bernard Phelan a scaoileadh saor. According to the human rights organization Amnesty, Bernard Phelan is entitled to compensation from the Iranians because he was wrongfully imprisoned by them. Dar leis an eagraíocht cearta daonna Amnesty go bhfuil Bernard Phelan i dteideal cúiteamh a fháil ó na hIaránaigh mar go raibh sé á choinneáil i bpríosún san éagóir acu. RTÉ News and Current Affairs Nuacht agus Cúrsaí Reatha RTÉ

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtain, léite go mall. * Inniu an cúigiú lá déag de mhí Aibreáin. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin. An tseachtain seo, thug Uachtarán na Stát Aontaithe Joe Biden cuairt ar Éirinn. Ba é an ceathrú Uachtarán ó na Stáit Aontaithe a tháinig go dtí an t-oileán. Chuaigh sé go Béal Feirste ar dtús chun ceiliúradh a dhéanamh ar Chomhaontú Aoine an Chéasta. Bhí cruinniú aige le Príomhaire Shasana Rishi Sunak agus labhair sé in Ollscoil Uladh. Chuaigh sé ar aghaidh go Cairlinn i gContae Lú, an áit a rugadh a sin-sin-seanathair Owen Finnegan, a chuaigh go dtí na Stáit Aontaithe san 1840í. Tá gaolta le Biden fós ina gcónaí ann. Chaith sé am ag siúl timpeall Dhún Dealgan agus dúirt sé gur mór an onóir é teacht ar ais go hÉirinn agus gur bhraith sé go raibh sé ar ais ag baile. Thug sé cuairt ar Uachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus bhuail sé leis an Taoiseach Leo Varadkar ag Teach Farmleigh i bPáirc an Fhionnuisce. Labhair sé os comhar na bpolaiteoirí ó Dháil Éireann agus ón Seanad, agus é ag moladh an naisc leanúnaigh idir Éire agus na Stáit Aontaithe. Chríochnaigh sé an tráthnóna le fáilte oifigiúil i gCaisleán Bhaile Átha Cliath. Chaith sé an lá deireanach i gContae Mhaigh Eo. Thug sé cuairt ar Chnoc Mhuire agus ar Bhéal an Átha, an áit a rugadh a sin-sin-sin-seanathair Edward Blewitt, a chuaigh go Meiriceá le linn an Ghorta Mhóir. Bhí ceolchoirm ar siúl sa bhaile leis na Coronas, The Academic agus na Chieftains ag seinm. Tháinig na mílte daoine go dtí an baile chun fáilte a chur roimhe. Labhair sé faoin nasc atá aige leis an gceantar agus lena mhuintir i mBéal an Átha i gcaitheamh na mblianta, gur chuir sé sin go mór leis an lá tábhachtach pearsanta a bhí aige in éineacht leis a chlann féin ar an turas seo.   Sa Fhrainc, tá an Chomhairle Bhunreachtúil tar éis cead a thabhairt don Uachtarán Emmanuel Macron chun an pinsin a athchóiriú le go mbeidh ar dhaoine dul ar scor ag ceithre bliana is seasca d'aois. Bhí agóid i gcoinne an athchóirithe ar siúl i bPáras agus i mbailte eile timpeall na tíre. Tá daoine ar buile leis an Uachtarán as an tslí a chuir sé an t-athchóiriú tríd ag baint úsáid as Airteagal 49.3 de Bhunreacht na Fraince gur féidir an rialtas dlí a thabhairt isteach gan vóta ó pholaiteoirí. Nuair a chuaigh an bille tríd ar dtús ar an séú lá déag de mhí an Mhárta bhailigh slua mór daoine le chéile le bheith i mbun agóide. Cuireadh isteach ar sceideal na n-eitleán, na dtraenacha agus an bhailiúcháin dramhaíola. Dúirt an tUachtarán go bhfuil air an aois scoir a ardú chun é a mhaoiniú agus go bhfuil sé riachtanach don tír. Dúirt na ceardchumainn go bhfuil slí eile chun cothromaíocht a fháil ar chóras an phinsin.  Tá bean darb ainm Beatriz Flamini 500 tar éis lá a chaitheamh ina haonar istigh i bpluais in Granada sa Spáinn, mar chuid de thurgnamh ina raibh eolaithe ag déanamh staideár agus monatóireacht uirthi. Dúirt sí nach bhfuil eolas aici ar aon rud a tharla sa saol mór ón lá a chuaigh sí isteach ann ar an aonú lá is fiche de Mhí na Samhna 2021. Chaith sí a cuid ama ag aclaíocht, ag tarraingt agus ag cniotáil caipíní. Léigh sí 60 leabhar agus d'ól sí 1000 lítear d'uisce. Bhí idir shíceolaithe, thaighdeoirí agus uaimheolaithe ag faire uirthi. Nuair a tháinig sí amach as an bpluais, dúirt sí gur chaill sí a tuiscint ar imeacht na haimsire tar éis di dhá mhí a chaitheamh sa phluais agus gur éirigh sí as comhaireamh na laethanta. An uair ba mheasa a bhí aici nuair a tháinig plá cuileog isteach á clúdach. Ach nuair a tháinig sí amach as an bpluais bhí sí sásta agus dúirt sí go raibh am iontach aici.  * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS sin-sin-seanathair - great-great-grandfather fáilte oifigiúil - official reception athchóiriú - reform bailiúchán dramhaíola - waste collection pluais - cave uaimheolaithe - speleologist plá cuileog - invasion of flies

An tseachtain seo ar Splanc ar Newstalk le Cuan Ó Flatharta: Eoin Ó Catháin i mbun cainte faoina thuras go Meiriceá, Aire de chuid na Fraince ar Playboy, Cinsireacht agus neart eile; Conall Mac Dhonnagáin ag plé cúrsaí iomrascála agus WWE, agus cúrsaí spóirt agus geansaithe CLG le Daragh Ó Conchúir.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2gqwmnet Contact: irishlingos@gmail.com The state visit of the King of England, Charles III, to France has been cancelled. Cuairt stáit Rí Shasana, Séarlas III, chun na Fraince ar ceal. The visit that was to be made by the King of England, Charles III, to France has been cancelled, in light of the protests in that country regarding pension issues. Tá an chuairt a bhí le tabhairt ag Rí Shasana, Séarlas III, ar an bhFrainc curtha ar ceal, i bhfianaise na n-agóidí sa tír sin maidir le cúrsaí pinsin. "The decision was taken this morning to cancel the visit after the French President, Emmanuel Macron, and King Charles III spoke to each other on the phone", a statement said. "Glacadh an cinneadh ar maidin an chuairt a chur ar ceal i ndiaidh d'Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, agus Rí Séarlas III labhairt lena chéile ar an bhfón", a dúradh i ráiteas. "Another visit will be planned shortly." "Déanfar cuairt eile a phleanáil go gairid." Charles III's visit to France was to be his first state visit as King of England. Bhí cuairt Shéarlais III ar an bhFrainc le bheith ar an gcéad chuairt stáit a thabharfadh sé mar Rí Shasana. Clashes and protests have been going on in France for the past three months against French President Macron's controversial reform of the state pension. Tá caismirtí agus agóidí ag dul ar aghaidh sa bhFrainc le trí mhí anuas i gcoinne an athchóirithe conspóidí atá déanta ag Uachtarán Macron na Fraince ar an bpinsean stáit. Yesterday, there was a skirmish between the French security forces and the protesters. Inné, bhí sliúchas idir fórsaí slándála na Fraince agus an lucht agóide. It was the most violent day yet in the last three months. Bhí sé ar an lá ab fhoréigní fós le trí mhí anuas. 457 people were arrested during the clashes and 441 members of the security forces were injured during the unrest. Gabhadh 457 duine le linn na gcaismirtí agus gortaíodh 441 ball de na fórsaí slándála le linn na corraíola. There were many cities in France, Paris among them. Bhí go leor cathracha sa bhFrainc ina gcíor thuathail, Páras ina measc. The protesters lit fires in the historic heart of that city. Las an lucht agóide tinte i gcroílár stairiúil na cathrach sin. In south-west France, the porch of the city hall in Bordeaux was set on fire. In iardheisceart na Fraince, cuireadh póirse halla na cathrach in Bordeaux trí thine. This mess was caused by the changes to the pension that the government implemented, without giving parliament the opportunity to vote on them. Tarraingíodh an raic seo de bharr na n-athruithe ar an bpinsean a chuir an rialtas i bhfeidhm, gan deis a thabhairt don pharlaimint vótáil orthu. This controversy is the worst domestic crisis of Emmanuel Macron, during this next presidential term. Tá an chonspóid seo ar an ngéarchéim bhaile is measa a bhí ag Emmanuel Macron, le linn an tarna téarma uachtaránachta seo. The unions are planning further strikes and protests for next Tuesday. Tá tuilleadh stailceanna agus agóidí beartaithe ag na ceardchumainn don Mháirt seo chugainn. King Charles III was to be on the next day of his state visit to France that day. Bhí Rí Séarlas III le bheith ar an tarna lá dá chuairt stáit ar an bhFrainc ar an lá sin. In south-west France, the porch of the city hall in Bordeaux was set on fire. In iardheisceart na Fraince, cuireadh póirse halla na cathrach in Bordeaux trí thine.

Labhair Eoghan linn agus é ar an long go dtí an Spáinn. Plé ar an mbealach nua farraige le Britanny Ferries, Ryanair ag gearán faoi stiúrthóirí aerthráchta na Fraince a bheith ag cur bac ar eitiltí nuair a théann siad ar stailc. Líomhaintí nach bhfuil an córas slándála ag aerfort Bhaile Átha Cliath éifeachtach.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2h2falyx Contact: irishlingos@gmail.com A number the size of Croke Park being pulled by a lorry. Líon chomh mór le Páirc an Chrócaigh á tharraingt ag ollthrálaer. Fise Journalist Conservationists have expressed concern about the second largest trawler in the world currently fishing off the coast of Ireland. Iriseoir Fise Tá imní léirithe ag lucht caomhnaithe faoin dara hollthrálaer is mó ar domhan atá ag iascach amach ó chósta na hÉireann faoi láthair. The Margiris is able to board up to 250 tons of fish every day. Tá sé ar chumas an Margiris suas le 250 tonna éisc a bhordáil gach lá. The vessel is 142 meters long and has been fishing 50 knots off the coast of Ireland for the past week. 142 méadar ar fhad atá an t-árthach agus tá sí ag iascach 50 muirmhíle amach ó chósta na hÉireann le seachtain anuas. Conservation and environmental groups say such boats cause significant damage to fish stocks and marine biodiversity. Deir grúpaí caomhnaithe agus comhshaoil go ndeineann bád dá leithéid an-damáiste do stoic éisc agus do bhithéagsúlacht na mara. Margiris is owned by a Dutch company but is registered in Lithuania. Is le comhlacht ón Isiltír an Margiris ach tá sí cláraithe sa Liotuáin. The boat attracted controversy last year when French authorities launched an inquiry into the spawning of 100,000 dead trout in the Bay of Biscayne. Tharraing an bád conspóid anuraidh nuair a chuir údaráis na Fraince fiosrúchán ar bun faoi 100,000 breac marbh a sceitheadh i mBá na Bioscáine. Several countries have banned the Margiris from operating in their waters, including Australia. Ta roinnt tíortha tar éis cosc a chur ar an Margiris feidhmiú ina gcuid uiscí, an Astráil ina measc. Dr Kevin Flannery, who has submitted a report on the impact of a large trawler to the Department of the Marine, says that the number being towed by the Magiris is as large as Croke Park. Deir an Dr Kevin Flannery, a bhfuil tuarascáil ar thionchar ollthrálaer curtha fé bhráid Roinn na Mara aige, go bhfuil an líon atá á tharrac ag an Magiris chomh mór le Páirc an Chrócaigh. He says the boat is swallowing hundreds of tonnes of fish every day and dumping non-valuable species, while killing other marine animals – such as dolphins, porpoises and whales. Deir sé go bhfuil na céadta tonnaí éisc á slogadh ag an mbád gach lá agus go bhfuil speicis nach bhfuil luachmhar á ndumpáil aici, agus ainmhithe mara eile – cosúil le deilfeanna, muca mara agus míolta móra – á marú aici. The Sea Fisheries Protection Authority accepts that bulk trawlers such as the Margiris pose an additional risk of breaching rules. Glacann an tÚdarás um Chosaint Iascaigh Mhara leis go mbíonn baol breise ag baint le hollthrálaeir cosúil leis an Margiris ó thaobh sárú rialacha de. The Authority says that they are aware of the movements of the trawler off the coast of Ireland and that they are closely monitoring it. Deir an tÚdarás go bhfuilid ar an eolas fé ghluaiseachtaí an trálaeir amach ó chósta na hÉireann agus go bhfuil dianmhonatóireacht á déanamh acu uirthi. Claims the company that owns the vessel, Parlevliet Maíonn an comhlacht ar leis an t-árthach, Parlevliet & Van der Plas, go bhfuilid ag cloí le coinníollacha cuóta, go bhfuil áibhéil ag baint le líomhaintí fé leibhéil seachghabhála agus go bhfuil modhanna iascaigh inbhuanaithe á gcleachtadh acu. Green Party MEP, Grace O'Sullivan, says new fisheries regulations are urgently needed that would completely ban such trawlers in EU waters. Deir Feisire Eorpach an Chomhaontais Ghlais, Grace O'Sullivan, go bhfuil géarghá le rialacháin iascaigh nua a chuirfeadh cosc iomlán ar ollthrálaeir dá leithéid in uiscí an Aontas Eorpaigh. She says these big boats are destroying marine ecosystems not to mention the livelihood of fishermen. Deir sí go bhfuil na báid mhóra seo ag scrios éiceachórais na mara gan trácht ar s...

Nuacht Mhall: Cothrom an Lae, i gcomhair Sheachtain na Gaeilge * Inniu an t-aonú lá de mhí an Mhárta. Is mise Alanna Ní Ghallachóir. Cothrom an lae seo sa bhliain 1876, rinne Alexander Graham Bell an chéad scairt teileafóin ar domhan, nuair a d'éirigh leis ceangal intuigthe a bhunú lena chúntóir a bhí i seomra teorantach. Ghair sé ar a chúntóir saotharlainne, Thomas Watson, leis na focail, “A Watson–tar anseo–ba mhaith liom tú a fheiceáil,” de réir nótaí saotharlainne a scríobh Bell. Mac d'eolaí agus de phianódóir ab ea Bell: bhí a mháthair bodhar agus mhúin a athair daoine bodhra, rud a rinne Bell é féin agus é i Meiriceá. Nuair a bronnadh duais air ó rialtas na Fraince ar son gaisce in eolaíocht leictreach in 1880, d'úsáid sé an t-airgead duaise le Saotharlann Volta a bhunú, institiúid a bhí tiomanta do staidéar ar an bhodhaire agus d'fheabhsú shaol na ndaoine bodhra. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS pianódóir – pianist bodhaire - deafness

Nuacht Mhall: Cothrom an Lae, i gcomhair Sheachtain na Gaeilge * Inniu an t-aonú lá de mhí an Mhárta. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin. Cothrom an lae seo sa bhliain 1910, ba í Raymonde de Laroche an chéad bhean a fuair ceadúnas píolóta. Rugadh i bPáras na Fraince í sa bhliain 1882. Bean spórtúil ab ea í agus thaithin gluaisrothair agus cartacha go mór lei. Bhí cáil uirthi leis mar aisteoir roimhe. Spreagadh í san eitlíocht nuair a chur sí aithne ar eitleoirí eile. Chuaigh turas na ndeartháireacha Wright sa bhliain 1908 i gcion go mór uirthi freisin. Thosnaigh sí ag foghlaim conas eitilt sa bhliain 1909 sa bhaile Chalons, 140 ciliméadar taobh amuigh de Pháras. Chabhraigh an píolóta Charles Voisin léi taithí a fháil ar conas eitleán a láimhseáil. De réir a chéile d'éirigh léi eitleán a phíolótú go neamhspleách. Sa bhliain 1910, fuair sí roinnt cuirí go dtí taispeántais eitleáin timpeall an domhain. Bhí gradaim ann don té a bhainfeadh amach an luas, airde agus fad ab fhearr. Chuaigh sí ar turas go dtí Caireo san Éigipt, Cathair Pheadair sa Rúis agus Búdaipeist na hUngáire. Bhí roinnt timpistí aici ach lean sí ar aghaidh i gcónaí. Sa bhliain 1913, bhuaigh sí an gradam Coupe Femina, duais do phíolótaí baineanna as gnóthú thar na bearta a bhaint amach le heitilt 323 ciliméadar. Tháinig deireadh lena cuid aistear nuair a thosnaigh an Chéad Chogadh Domhanda. Thóg sí post mar thiománaí ag iompar saighdiúirí. Nuair a tháinig deireadh leis an gcogadh, thosnaigh sí ag eitilt arís. Sa bhliain 1919 chuaigh sí thar na bearta ní b'fhaide arís ar airde 4800 méadar. Ní amháin go raibh sí ag eitilt, bhí cáil uirthi mar innealtóir éirimiúil ag tástáil eitleán mar theastaigh uaithi caighdeán ní b'fhearr a bheith ar an margadh. I mí Iúil 1919 bhí sí amuigh ag tástáil, agus thuairteáil an t-eitleán agus bhuail sé an talamh. Fuair sí bás agus í 36 bliain d'aois. Deintear comóradh ar Raymonde de Laroche ag Seachtain Dhomhanda Mhná na hEitlíochta i mí an Mhárta agus tá dealbh di le feiceáil san aerfort Le Bourget i bPáras. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS ceadúnas píolóta - pilot's licence eitlíocht - aviation cuirí - invitations

Cúrsaí stailce sa bhFrainc agus tús curtha leis an díospóireacht ar an mbille pinsin conspóideach i bParlaimint na Fraince inné.

Stailceanna Náisiúnta ar bun sa bhFrainc arís inniu mar agóid in aghaidh mholtaí an Uachtarán Emmanuel Macron le athchóiriú a dhéanamh ar chúrsaí pinsin.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniú an ceathrú lá is fiche de mhí na Nollag, oíche Nollag. Is mise Sibéal Dempsey. Chaill an Fhrainc i gcoinne na hAirgintíne i gcluiche ceannais chorn an domhain dhá mhíle is fiche a dó a imríodh i gCatar Dé Domhnaigh seo caite. Tháinig deireadh leis an gcluiche le ciceanna pionóis agus fuair an Airgintín ceithre phionós ar dhá phionós na Fraince. Bhí comhscór 3-3 idir an dá fhoireann tar éis am breise. Bhain stair leis an gcluiche mar an chéad chluiche ceannais Chorn an Domhain agus scóráil imreoirí ag an dá fhoireann ar a laghad faoi dhó. Ba iad Kylian Mbappe na Fraince agus Lionel Messi ón Airgintín na himreoirí sin. Rinne an comórtas an stair freisin mar go bhfuarthas an líon is mó cúl riamh, agus Kylian Mbappe ag scóráil an dara cúl is céad seachtó. Bhuaigh an Chróit ar Mharacó Dé Sathairn freisin, chun an tríú háit a bhaint amach. Bhí conspóid ag baint leis an gcomórtas ó thús deireadh, agus is amhlaidh a bhí sé sa chluiche ceannais. Maisíodh Messi le róba dubh, comhartha traidisiúnta Araibise de mheas, ach féachann roinnt daoine air mar rud dímheasúil. Cheap an tUachtarán Michael D Higgins ceannaire Fine Gael Leo Varadkar ina Thaoiseach den dara huair. Beidh Micheál Martin ag éirí as anois mar chuid den chomhaontú comhrialtais idir Fine Gael agus Fianna Fáil sa bhliain fiche fiche. Ina chéad óráid mar Thaoiseach, labhair Varadkar faoin ngéarchéim tithíochta, go háirithe ag tagairt dá ‘phlean Tithíochta do Chách' a d'fhéachfadh le rátaí úinéireachta a ardú. Luaigh sé freisin go mbeadh sé ag dul i ngleic leis an mboilsciú ard agus leis an ngéarchéim costais mhaireachtála. Beidh aonad nua i Roinn an Taoisigh dírithe ar Éire a dhéanamh ar an tír is fearr le bheith ina leanbh. Glacfaidh Micheál Martin ról Varadkar mar leas-phríomh-aire anois. Dúirt ceannaire Shinn Féin, Mary Lou McDonald, nach ndéanfadh an t-athrú tada chun dul i ngleic leis na fadhbanna práinneacha. Tá painéal tí an séú Eanáir, atá ag fiosrú Donald Trump, tar éis an t-iar-uachtarán a tharchur ar cheithre chúiseamh choiriúla. I measc na gcúiseamh ná bheith páirteach in éirí amach, tionchar nó bac a chur ar imeacht imscrúdaithe oifigiúil, comhcheilg chalaoise a dhéanamh ar na Stáit Aontaithe agus ráitis bhréagacha a dhéanamh go neamhdhleathach go feasach nó go toilteanach don rialtas feidearálach. Is é seo an chéad uair sa stair a ndearna an Chomhdháil iar-uachtarán a tharchur le haghaidh cúisimh. Déanfaidh an tArd-Aighne Merrick Garland a chinneadh féin ar chúisimh mar chuid d'imscrúduithe na Roinne Dlí agus Cirt. D'fhéadfadh tionchar a bheith ag toradh an imscrúdaithe sin freisin ar an bhféadfar Trump rith arís sa toghchán uachtaránachta sa bhliain fiche fiche a ceathair. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS comhscór - equal score, draw comhaontú comhrialtais - coalition agreement rátaí úinéireachta - ownership rates boilsciú ard - high inflation cúiseamh coiriúil - criminal charge comhcheilg chalaoise - fraud conspiracy

Corn Sacair an Domhain 2022 buachta ag an Airgintín in aghaidh na Fraince inné.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an deichiú lá de mhí na Nollag. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin. Ag an gCorn Domhanda i gCatar, bhain Maracó éacht amach leis an mbua a bhí acu i gcoinne na Spáinne. Is iad an chéad náisiún Arabach le dul ar aghaidh go dtí an Cluiche Ceathrú Ceannais. Tar éis 120 nóiméad, bhí orthu ciceanna pionóis a thógáil toisc nár aimsigh na foireainn aon bháire le linn an chluiche. B'é Achraf Hakimi an peileadóir a scóráil an báire a thug chun cinn iad. Bhí ríméad an domhain ar an lucht féachana go háirithe ag baile le daoine ag ceiliúradh amuigh sa chathair Rabat leis an Rí fein ina measc. Tá na cluichí ceathrú ceannais ar siúl an deireadh seachtaine seo. D'imir an Chróit i gcoinne na Brasaíle agus an Ísiltír i gcoinne na hAirgintíne inné agus an dá chluiche eile ar siúl inniu: Maracó i gcoinne na Portaingéile agus Sasana i gcoinne na Fraince. Tá sé dearbhaithe ag an HSE gur cailleadh leanbh óg ceithre bliana as an ionfhabhtú baictéarach Streip, cúpla lá tar éis bháis linbh óig i mBéal Feirste. Tá na siomptóim cosúil leis an bhfiabhras dearg le gríos, scornach thinn, fiabhras, agus teanga ata. Deimhníodh cúig chás is caoga den ghalar i mbliana in Éirinn. Dúirt an Dochtúir O'Moore, stiúrthóir leis an Lárionad Faire um Chosaint Sláinte, go bhfuil na baictéir seo an-choitianta agus dé ghnáth bíonn sé éadrom le galrú cosúil le céislínteas agus an fiabhras dearg. Ach bíonn sé contúirteach nuair a bhíonn sé ionrach ag dul isteach sna scamhóga agus sa sruth fola; sa gcás sin bíonn sé tromchúiseach. Deir sé leis gur cheart a bheith ag faire amach i gcomhair na siomptóm: scornach thinn, fiabhras, fuacht a bheith ort agus pianta sna matáin. Beidh srianta sealadacha ar aerspás na hÉireann an mhí seo toisc go mbeidh Virgin ag lainseáil satailíte ón spásphort atá lonnaithe in aerfort i gCorn na Breataine. Eitleán 747 a bheidh ag fágaint an aerfoirt ag tabhairt roicéid faoi na sciatháin. Nuair a shroichfidh sé an spás, scaoilfear leis an roicéad. Tarlóidh sé sin ar muir os cionn Limistéar Eisiach Eacnamaíochta na hÉireann a thagann faoi Údarás Eitlíochta na hÉireann. Is iad an IAA a bheidh ag cur srian dhá uair a chloig ar an aerspás. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS báire - goal ionfhabhtú baictéarach - bacterial infection an fiabhras dearg - scarlet fever céislínteas - tonsilitis Limistéar Eisiach Eacnamaíochta - Exclusive Economic Zone Údarás Eitlíochta na hÉireann - Irish Aviation Authority

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2gc78vcg Contact: irishlingos@gmail.com "Up to 13,000 Ukrainian soldiers killed" - Civ. "Suas le 13,000 saighdiúr de chuid na hÚcráine maraithe" - Cív. Up to 13,000 Ukrainian soldiers have been killed in the fighting since Russia began its invasion of that country in February, an official in Kyiv said today. Maraíodh suas le 13,000 saighdiúr de chuid na hÚcráine sa trodaíocht ó chuir an Rúis tús lena n-ionradh ar an tír sin i mí Feabhra, a dúirt oifigeach i gCív inniu. "We have received official estimates, which show that between 10,000 and 13,000 soldiers have been lost", said Mykhailo Podolyak, who is a senior adviser to the President of Ukraine, Volodymyr Zelensky. "Tá meastúcháin oifigiúla faighte againn, a léiríonn gur idir 10,000 saighdiúr agus 13,000 atá caillte", a dúirt Mykhailo Podolyak, atá mar chomhairleoir sinsearach d'Uachtarán na hÚcráine, Volodymyr Zelensky. In June, during battles in the Lugansk region, President Zelensky said that up to 100 Ukrainian soldiers were being killed every day. I mí an Mheithimh, le linn cathanna i réigiún Lugansk, dúirt an tUachtarán Zelensky go raibh suas le 100 saighdiúr de chuid na hÚcráine á marú gach lá. Russian Defense Minister Sergei Shoigu said 5,937 Russian soldiers had been killed during the war so far. Dúirt Aire Cosanta na Rúise, Sergei Shoigu, gur maraíodh 5,937 saighdiúr de chuid na Rúise le linn an chogaidh go nuige sin. It has been attributed to the authorities - on both sides - that much more Ireland has been lost than they have indicated, but for the sake of the morale of the troops, they have publicly provided low estimates. Tá sé curtha i leith na n-údarás - ar an dá thaobh - go bhfuil i bhfad Éireann níos mó caillte ná mar atá tugtha le fios acu, ach ar mhaithe le meanma na dtrúpaí, go bhfuil meastúcháin ísle curtha ar fáil go poiblí acu. A US military expert, General Mark Milley, argued last month that up to 100,000 Russians had been killed or wounded in the fighting in the past seven months and, he said, the same amount of damage was likely to have been done. of Ukrainian forces. D'áitigh saineolaí míleata de chuid na Stát Aontaithe, an Ginearál Mark Milley, an mhí seo caite gur maraíodh nó gur gortaíodh suas le 100,000 Rúiseach sa trodaíocht le seacht mí anuas agus is dócha, a dúirt sé, go bhfuil an méid dochair chéanna déanta d'fhórsaí na hÚcráine. But that US estimate has not been independently confirmed. Ach níl an meastúchán sin de chuid na Stát Aontaithe deimhnithe go neamhspleách. Meanwhile, President Zelensky announced yesterday that sanctions will be imposed on religious organizations in Ukraine that are linked to Russia. Idir an dá linn, thug an tUachtarán Zelensky le fios inné go gcuirfear smachtbhannaí ar eagrais reiligiúnacha san Úcráin a bhfuil baint acu leis an Rúis. He also said in his speech last night that yesterday (December 1) exactly 31 years ago, the people of Ukraine voted for independence from the Soviet Union. Dúirt sé ina óráid aréir freisin gur cothrom an lae inné (1 Nollaig) 31 bliain ó shin, gur vótáil muintir na hÚcráine ar son neamhspleáchais ón Aontas Soivéadach. "We will not lose courage. "Ní chaillfidh muid misneach. We will be free forever. Beidh muid saor go deo. We will never again be a small stone in a big empire", said President Zelensky. Ní bheidh muid riamh arís mar chloch bheag in impireacht mhór", a dúirt an tUachtarán Zelensky. Earlier, the President of the United States, Joe Biden, and the President of France, Emmanuel Macron, said that Vladimir Putin would be brought to account for his invasion of Ukraine. Níos túisce, dúirt Uachtarán na Stát Aontaithe, Joe Biden, agus Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, go dtabharfaí Vladimir Putin chun cuntais as an ionradh atá déanta aige ar an Úcráin. But it has been accused by Russia of the United States and ECAT that they ha...

Tá Uachtarán na Fraince Emmanuel Macron i mbun cuairte ar na Stáit Aontaithe an tseachtain seo agus é ag iarraidh an caidreamh idir an dá thír a láidriú.

Julie Mai Uí Chríodáin,Gobnait Ní Chruadhlaoí;Co Action Iarthar Chorcaí. Micheál Ó Cinnéide,Nicole Ní Dhúbhshláine,Johnny Mac Uidhir;Airgead tirim nó cártaí plaisteach? Grace Neville; Sceilig Mhichíl agus muintir na Fraince

Leabhar The Book of the Skelligs seolta le déanaí. Aistí ar na h-aon ghné do Sceilig Mhichíl ann. Aiste ar an spéis a bhí aige muintir na Fraince sa Sceilig leis an Ollamh Grace Neville ina measc.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2qz4g9sy Contact: irishlingos@gmail.com Official seal added to the Celtic connector. Séala oifigiúil curtha leis an idirnascaire Ceilteach. In Paris this morning, the agreement between Ireland and France about the power cable to be extended under the sea between the two countries was officially sealed. I bPáras ar maidin inniu, cuireadh séala oifigiúil leis an gcomhaontú idir Éire agus an Fhrainc faoin gcábla cumhachta atá le síneadh faoin muir idir an dá thír. The Celtic interconnector is the name of this major project since the cable stretches between Knockrath in Cork and Ar Merzer in Brittany. An t-idirnascaire Ceilteach atá baiste ar an mórthogra seo ós idir Cnoc Rátha i gCorcaigh agus Ar Merzer sa Bhriotáin a bheas an cábla ag síneadh. The interconnector has been planned since 2016 and in the Irish Embassy in Paris this morning, Climate Minister Éamon Ryan and the French Minister of Energy added their names to the final arrangements regarding its financing and construction. Tá an t-idirnascaire á bheartú ó 2016 agus in Ambasáid na hÉireann i bPáras ar maidin, chuir an tAire Aeráide Éamon Ryan agus Aire Fuinnimh na Fraince a n- ainmneacha leis na socruithe deireanacha maidir lena mhaoiniú agus a thógáil. Taoiseach Micheál Martin was also present at the ceremony in the embassy. Bhí an Taoiseach Micheál Martin i láthair ag an searmanas san ambasáid chomh maith. The Taoiseach confirmed that construction work will begin next year. Dhearbhaigh an Taoiseach go gcuirfear tús leis an obair thógála an bhliain seo chugainn. Minister Ryan said the proposal is part of a "renewable energy revolution" and will result in cheaper electricity charges. Dúirt an tAire Ryan gur cuid de "réabhlóid fuinnimh in- athnuaite" an togra agus go mbeidh táillí leictreachais níos saoire dá bharr. The submarine cable will have a capacity of 700 megawatts of electricity which will have the capacity to supply power to 450,000 homes between the two countries. Toilleadh 700 meigeavata leictreachais a bheas sa chábla fomhuirí a mbeidh sé d'acmhainn aige cumhacht a sholáthar do 450,000 teach idir an dá thír. €1.3 billion has been allocated under the estimated cost of the project - which is a public private partnership - but it seems that around €1.6 billion will be needed in the end. €1.3 billiún atá lamháilte faoi thuairim chostas an togra - ar comhpháirtíocht phríobháideach phoiblí é - ach is cosúil gur thart ar €1.6 billiún a bheas ag teastáil ar deireadh. It is estimated that the interconnector will be operational by the year 2026. Meastar go mbeidh an t-idirnascaire ag feidhmiú faoin mbliain 2026.

Michelle Nic Pháidín ar An Diabhal Inti, sraith úr teilifíse de chuid BBC Gaeilge faoi chailleacha. Bairbre Ní Chíosáin, leachtóir agus taighdeoir le hOllscoil Toulouse na Fraince ar an chorás tearmainn. Agus Interrail 50 bliain d'aois i mbliana, cluinimid ó Áine Mhaoir atá ag taisteal san Iodáil agus Antaine Mac Aoidh atá díreach ar ais óna chuid taistil féin. Michelle Nic Pháidín on An Diabhal Inti, a new BBC Gaeilge TV series exploring why many people, mostly women, were targeted during the witch hunts that swept across Europe. Bairbre Ní Chíosáin, lecturer and researcher at Toulouse University, on the accommodation difficulties faced by asylum seekers. The Interrail pass is 50 years old and we hear from Áine Mhaoir who is currently travelling in Italy and Antaine Mac Aoidh who is just back from his travels.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an t-ochtú lá de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Niall Ó Siadhail. Bhí níos mó ná cúig mhíle duine i láthair ag imeacht plé maidir le todhchaí na hÉireann an deireadh seachtaine seo caite. D'eagraigh grúpa neamhbhrabúis darb ainm Ireland's Future an t-imeacht, a tharla sa 3arena i mBaile Átha Cliath agus bhí neart aoichainteoirí ann, idir pholaiteoirí agus daoine eile mór le rá. De réir Chomhaontú Aoine an Chéasta, is féidir le Rúnaí Stáit do Thuaisceart Éireann reifreann a fhógairt más léir go bhfuil níos mó ná leath an phobail sa Tuaisceart i bhfabhar Éireann Aontaithe. Meastar go bhfuil níos mó suime san athrú anois mar gheall ar imeacht na Ríochta Aontaithe ón Aontas Eorpach agus mar gheall ar an líon Caitliceach sa Tuaisceart a bheith níos airde ná an líon Protastúnach den chéad uair. Bronnadh Duais Nobel na Litríochta ar an údar Francach Annie Ernaux an tseachtain seo. Rinneadh tagairt don "mhisneach agus géire thomhaiste lena nochtann sí bunchúiseanna, coimhthíos agus srianta comhchoiteanna na cuimhne pearsanta." Is í Ernaux, a scríobhann saothair neamhfhicsin chomh maith le húrscéalta, an chéad scríbhneoir Francach a bhain an Duais ó bhí 2014 ann. Rugadh agus tógadh sa Normainn i dtuaisceart na Fraince í. Gheobhaidh Ernaux ciste de bheagnach milliún euro don duais, a bhronntar gach bliain ar an té a chruthaigh sárshaothar "i dtreo idéalach." Tá domhan na fichille trína chéile faoi láthair mar gheall ar thuairisc a d'fhoilsigh chess.com. Rinneadh fiosrúchán ar ardmháistir fichille ó Mheiriceá, Hans Niemann, tar éis líomhaintí a bheith curtha ina leith maidir le caimiléireacht sa spórt. Fuarthas go bhfuil an chuma air gur úsáid Niemann inneall fichille chun suas le céad cluiche a bhaint, cluichí a raibh duais airgid acu san áireamh. É sin ráite, baineann na líomhaintí le cluichí ar líne amháin agus tá cead fós ag Niemann leanúint ar aghaidh i gCraobhchomórtas Fichille na Stát Aontaithe, atá ar siúl in Saint Louis faoi láthair. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS grúpa neamhbhrabúis - non-profit group aoichainteoirí - guest speakers géire thomhaiste - clinical acuity srianta comhchoiteanna - collective restraints ardmháistir fichille - chess grandmaster líomhaintí - allegations caimiléireacht - cheating

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an cúigiú lá is fiche de mhí an Mheithimh. Is mise Niall Ó Siadhail. Bhí bua stairiúil ag iarrthóir den eite chlé i dtoghchán uachtaránachta na Colóime Dé Domhnaigh. Bhuaigh Gustavo Petro, a bhí ina Mhéara in Bogotá, príomhchathair na tíre, roimhe seo, agus a chomhiarrthóir, bean Afra-Cholómach, an toghchán réitigh, agus beidh Petro ina chéad Uachtarán ar an eite chlé sa tír. Ó thuaidh i Stáit Aontaithe Mheiriceá, rinne an Chúirt Uachtarach cinneadh rialú Roe v Wade a chur ar ceal, rud a dhéanfaidh sé níos fusa cosc a chur ar ghinmhilleadh ag leibhéal an stáit. Cáineadh an cinneadh seo go forleathan inné. Labhair ceannairí Cheanada, na Fraince, na Ríochta Aontaithe agus fiú na Stát Aontaithe féin i gcoinne an chinnidh, as eagla go mbeidh sláinte agus beatha na mílte bean i mbaol anois. In Éirinn, foilsíodh cuid de thorthaí an Daonáirimh is déanaí le linn na seachtaine. D'eisigh an Phríomh-Oifig Staidrimh eolas ginearálta maidir le líon na ndaoine atá ina gcónaí i bPoblacht na hÉireann. Tá níos mó ná cúig mhilliún duine sna Fiche a Sé Chontae anois agus, curtha leis an dá mhilliún atá i dTuaisceart Éireann, ciallaíonn sé sin go bhfuil os cionn seacht milliún duine ina gcónaí ar oileán Éireann, an líon is mó ó bhí 1841 ann. Bhain daonra na hÉireann 8.18 milliún amach sa tréimhse sin díreach roimh an Ghorta Mhór, ach thit an líon daoine trí bhás agus eisimirce. Reachtálfar an chéad daonáireamh eile ó dheas sa bhliain 2027. Tá an fhéile cheoil mór le rá Glastonbury ar siúl an deireadh seachtaine seo, den chéad uair ó bhí 2019 ann, mar gheall ar an phaindéim Covid-19. Tá Billie Eilish, Paul McCartney agus Kendrick Lamarr ina bpríomhoirfidigh ar an Stáitse Pirimide ar na trí lá. Cheiliúr McCartney ochtó bliain seachtain ó shin, éacht a bhain a sheanchara Brian Wilson ó na Beach Boys amach Dé Luain. Bhí iomaíocht chruthaitheach ach chairdiúil idir na Beatles agus na Beach Boys le linn na seascaidí. Spreag siad a chéile chun popcheol a chur chun cinn agus saothar ealaíne a dhéanamh den albam, agus tá leithéidí Pet Sounds, Revolver agus Sgt Pepper's Lonely Hearts Club Band ar chuid de na halbaim is mó tionchar acu ón tréimhse sin. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS comhiarrthóir - running mate ginmhilleadh - abortion daonáireamh - census eisimirce - emigration príomhoirfideach - headliner iomaíocht - competition

Deir an Feisire Eorpach Seán Kelly go bhfuil ceisteanna le freagairt ag Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron faoin méid atá ráite aige faoin Rúis.

Tá an Taoiseach i mbun cuairte ar Strasbourg na Fraince inniu, agus labhróidh sé os comhair Pharlaimint na hEorpa inniu ar bhallraíocht na hÉireann san Aontas Eorpach, caoga bliain ó chuaigh muid isteach san Aontas.

Fear a d'fhill ar ais ar an Ghaeilge agus é fásta agus a bhfuil suim ar leith léirithe aige i stair agus sean cháipéisí stairiúil na Fraince.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an tríochadú lá de mhí Aibreáin. Is mise Niall Ó Siadhail. Tá Emmanuel Macron i ndiaidh an lámh in uachtar a fháil ar Marine Le Pen i dToghchán Uachtaránachta na Fraince. Níor bhain Uachtarán reatha na Fraince an dara téarma amach ó rinne Jacques Chirac é fiche bliain ó shin. Chuir ceannairí éagsúla ar fud na hEorpa fáilte roimh bhua Macron, atá go mór i bhfabhar an Aontais Eorpaigh, cé go bhfuair Le Pen, atá i bhfad amach ar an eite dheis, os cionn 40%, de na vótaí, ardú suntusach ón vóta sa bhliain 2017. Ní raibh iarrthóir ón site chlé sa toghchán réitigh. Athrófar ainm Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, nó NUIG, go "Ollscoil na Gaillimhe - University of Galway" i mbliana. Úsáidfear an teideal dátheangach seo, ina bhfuil tús áite ag an Ghaeilge, ar gach doiciméad oifigiúil de chuid na hollscoile. Ní hé seo an chéad athrú ar ainm na hinstitiúide. Bunaíodh an ollscoil mar Queen's University Galway sa bhliain 1845 ach athraíodh an t-ainm go Coláiste na hOllscoile, Gaillimh in 1908 agus tugadh Ollscoil na hÉireann, Gaillimh uirthi in 1997. Lonnaigh an scríbhneoir Breandán Ó hEithir a úrscéal "Lig Sinn i gCathú" i leagan ficseanaithe den ollscoil. Tá imeacht mór Gaelach ar siúl i Londain an deireadh seachtaine seo. Beartaíodh Gaeltacht Chois Tamaise dhá bhliain ó shin, ach cuireadh ar ceal í mar gheall ar phaindéim Covid-19. I mbliana, tá daoine ag taisteal go Londain le haghaidh deireadh seachtaine tumthach. I measc na n-imeachtaí atá ar siúl tá dianchúrsa Gaeilge, Pop Up Gaeltacht agus Comhdháil na Breataine, teacht le chéile ar líne agus ar an láthair de dhaoine ó gach cearn den oileán, chun plé a dhéanamh ar conas an Ghaeilge a chur chun cinn sa Bhreatain agus cearta teanga a bhaint amach i dTuaisceart Éireann. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS Uachtarán reatha - sitting President toghchán réitigh - run-off election tús áite - priority leagan ficseanaithe - fictionalised version Gaeltacht Chois Tamaise - Thames-side Gaeltacht deireadh seachtaine tumthach - immersive weekend

Beidh pobal na Fraince ag caitheamh vóta i dtoghchán na hUachtaránachta faoi cheann dhá lá dhéag – ceaptar gurb iad Marie Le Pen agus an tUachtarán reatha Emanuel Macron a bheidh fanta sa ngeall.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an séú lá is fiche de mhí an Mhárta. Is mise Sibéal Dempsey. Thuairteáil eitleán a bhí ag iompar céad tríocha a dó duine i ndeisceart na Síne Dé Luain. Ní bhfuarthas aon mharthanóirí go dtí seo, de réir údaráis na Síne. Ar an gCéadaoin fuair siad an bosca dubh, is féidir é a úsáid chun tuiscint a fháil ar chúis na timpiste. Boeing 737 ab ea an t-eitleán agus bhí sé á chur ar fáil ag an aerlíne China Eastern Airlines ag an am. Tharraing an timpiste aird freisin tar éis do dhá cheann de mhúnla 737 eile Boeing, an 737 Max, tuairteáil sa bhliain fiche a hocht déag is fiche a naoi déag. Múnla difriúil é an t-éitleán seo, ceann de na heitleáin phaisinéirí is coitianta ar domhan. Bhí rásaí Cheltenham ar siúl an tseachtain seo caite, agus ba í an jacaí Rachael Blackmore an chéad bhean a bhuaigh an Corn Óir. Ba í Rachel an chéad bhean freisin a bhuaigh an Champion Hurdle agus an Grand National an séasúr seo caite. Bhí sí ag marcaíocht ar chapall darbh ainm A Plus Tard, an capall céanna ar a raibh sí le linn an rása anuraidh, cé gur bhuail Jack Kennedy í sa deireadh san iomaíocht don chéad áit. An deireadh seachtaine seo caite freisin cuireadh deireadh le comórtas na Sé Náisiún, chaill Éire i gcoinne na Fraince in ainneoin líon is mó na n-úd a bhí acu riamh, fiche ceathair. D'fhoilsigh lucht acadúil ó Pheiriú agus ó Chicago páipéar an tseachtain seo ina n-áitítear go bhfuil mí-ainm tugtha ar Machu Picchu, ceann de na suíomhanna seandálaíochta is cáiliúla ar domhan. Bunaithe ar a n-athbhreithniú ar léarscáileanna iomadúla, doiciméid ón seachtú haois déag agus nótaí allamuigh ón taiscéalaí Hiram Bingham, éilíonn siad nach bhfuil an t-ainm Macchu Picchu le feiceáil in aon ábhair ábhartha. Ina ionad sin thug na háitritheoirí Inca Huayna Picchu ar an suíomh, is é sin an t-ainm atá ar an sliabh os cionn an tsuímh. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS múnla - make, model marcaíocht - riding úd - try (rugby) mí-ainm - wrong name suíomhanna seandálaíochta - archaeological sites taiscéalaí - explorer

Ar an gclár seo, labhair Deirdre Ní Mhathúna ón 'Little Ireland Collective' san Albain linn faoin gCiorcal Comhrá speisialta seo a bhí ag lucht Dún Éideann le muintir na Gaeltachta Sur Seine i bPáras na Fraince le gairid do Sheachtain na Gaeilge. Chomh maith leis sin labhair Ciara Ní Éannachái linn faoi Lá Idirnáisiúnta na mBan agus a hainmniúchán ar liosta an Irish Examiner don lá. Labhair sí faoin bpainéal ar a labhróidh sí mar chuid de Fhéile Cúirt freisin, agus a cuid filíochta i gcnuasach nua filíocht na mban!

Ar an gclár seo, labhair Deirdre Ní Mhathúna ón 'Little Ireland Collective' san Albain linn faoin gCiorcal Comhrá speisialta seo a bhí ag lucht Dún Éideann le muintir na Gaeltachta Sur Seine i bPáras na Fraince le gairid do Sheachtain na Gaeilge. Chomh maith leis sin labhair Ciara Ní Éannachái linn faoi Lá Idirnáisiúnta na mBan agus a hainmniúchán ar liosta an Irish Examiner don lá. Labhair sí faoin bpainéal ar a labhróidh sí mar chuid de Fhéile Cúirt freisin, agus a cuid filíochta i gcnuasach nua filíocht na mban!

Nuacht Mhall: Cothrom an Lae, i gcomhair Sheachtain na Gaeilge * Inniu an t-aonú lá de mhí an Mhárta. Is mise Alanna Ní Ghallachóir. Cothrom an lae seo sa bhliain 1876, rinne Alexander Graham Bell an chéad scairt teileafóin ar domhan, nuair a d'éirigh leis ceangal intuigthe a bhunú lena chúntóir a bhí i seomra teorantach. Ghair sé ar a chúntóir saotharlainne, Thomas Watson, leis na focail, “A Watson–tar anseo–ba mhaith liom tú a fheiceáil,” de réir nótaí saotharlainne a scríobh Bell. Mac d'eolaí agus de phianódóir ab ea Bell: bhí a mháthair bodhar agus mhúin a athair daoine bodhra, rud a rinne Bell é féin agus é i Meiriceá. Nuair a bronnadh duais air ó rialtas na Fraince ar son gaisce in eolaíocht leictreach in 1880, d'úsáid sé an t-airgead duaise le Saotharlann Volta a bhunú, institiúid a bhí tiomanta do staidéar ar an bhodhaire agus d'fheabhsú shaol na ndaoine bodhra. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS pianódóir – pianist bodhaire - deafness

Nuacht Mhall: Cothrom an Lae, i gcomhair Sheachtain na Gaeilge * Inniu an t-aonú lá de mhí an Mhárta. Is mise Gráinne Ní Bhrosnacháin. Cothrom an lae seo sa bhliain 1910, ba í Raymonde de Laroche an chéad bhean a fuair ceadúnas píolóta. Rugadh i bPáras na Fraince í sa bhliain 1882. Bean spórtúil ab ea í agus thaithin gluaisrothair agus cartacha go mór lei. Bhí cáil uirthi leis mar aisteoir roimhe. Spreagadh í san eitlíocht nuair a chur sí aithne ar eitleoirí eile. Chuaigh turas na ndeartháireacha Wright sa bhliain 1908 i gcion go mór uirthi freisin. Thosnaigh sí ag foghlaim conas eitilt sa bhliain 1909 sa bhaile Chalons, 140 ciliméadar taobh amuigh de Pháras. Chabhraigh an píolóta Charles Voisin léi taithí a fháil ar conas eitleán a láimhseáil. De réir a chéile d'éirigh léi eitleán a phíolótú go neamhspleách. Sa bhliain 1910, fuair sí roinnt cuirí go dtí taispeántais eitleáin timpeall an domhain. Bhí gradaim ann don té a bhainfeadh amach an luas, airde agus fad ab fhearr. Chuaigh sí ar turas go dtí Caireo san Éigipt, Cathair Pheadair sa Rúis agus Búdaipeist na hUngáire. Bhí roinnt timpistí aici ach lean sí ar aghaidh i gcónaí. Sa bhliain 1913, bhuaigh sí an gradam Coupe Femina, duais do phíolótaí baineanna as gnóthú thar na bearta a bhaint amach le heitilt 323 ciliméadar. Tháinig deireadh lena cuid aistear nuair a thosnaigh an Chéad Chogadh Domhanda. Thóg sí post mar thiománaí ag iompar saighdiúirí. Nuair a tháinig deireadh leis an gcogadh, thosnaigh sí ag eitilt arís. Sa bhliain 1919 chuaigh sí thar na bearta ní b'fhaide arís ar airde 4800 méadar. Ní amháin go raibh sí ag eitilt, bhí cáil uirthi mar innealtóir éirimiúil ag tástáil eitleán mar theastaigh uaithi caighdeán ní b'fhearr a bheith ar an margadh. I mí Iúil 1919 bhí sí amuigh ag tástáil, agus thuairteáil an t-eitleán agus bhuail sé an talamh. Fuair sí bás agus í 36 bliain d'aois. Deintear comóradh ar Raymonde de Laroche ag Seachtain Dhomhanda Mhná na hEitlíochta i mí an Mhárta agus tá dealbh di le feiceáil san aerfort Le Bourget i bPáras. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS ceadúnas píolóta - pilot's licence eitlíocht - aviation cuirí - invitations

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/y8ssb5w6 Contact: irishlingos@gmail.com Zelensky thinks Civ will come under heavy attack tonight. Zelensky den bharúil go dtiocfaidh Cív faoi mhór-ionsaí anocht. Ukrainian President Volodymyr Zelensky has said that he expects the capital Kiev to come under fierce attack overnight from Russian forces. Dúirt Uachtarán na hÚcráine, Volodymyr Zelensky, gur dóigh leis go dtiocfaidh an phríomhchathair Cív faoi ionsaí fíochmhar i gcaitheamh na hoíche ó fhórsaí na Rúise. In another video address to the people of the country, he said that many Ukrainian cities had been under attack for 2 days. In aitheasc físe eile do phobal na tíre, dúirt sé go raibh cuid mhaith de chathracha na hÚcráine tagtha faoi ionsaí le 2 lá. 'Kiev must be kept safe from the Russians,' he said. 'Caithfear Cív a choinneáil slán óna Rúisigh' a dúirt sé. President Zelensky held talks today with Western leaders, including US President Joe Biden, French President Emmanuel Macron and German Chancellor Olaf Scholz. Bhí comhráite inniu ag an Uachtarán Zelensky le ceannairí an Iarthair,ina measc bhí Uachtarán na Stát Aontaithe,Joe Biden;Uachtarán na Fraince,Emmanuel Macron agus Seansailéir na Gearmáine, Olaf Scholz. He said that they both agreed that more support must be provided to Ukraine. Dúirt sé gur aontaigh siad araon go gcaithfí breis tacaíochta a chur ar fáil don Úcráin. The European Union, the United Kingdom and America have imposed further sanctions on Russia as the President of Vladimir Putin and his Foreign Minister Sergei Lavrov have been personally beaten along with the country's commander- in-chief, General Valery Gerasimov. Tá an tAontas Eorpach, An Ríocht Aontaithe agus Meiriceá i ndiaidh smachtbhannaí breise a chur ar an Rúis mar go bhfuil Uachtarán na tíre sin,Vladimir Putin agus a Aire Gnóthaí Eachtracha,Sergei Lavrov buailte go pearsanta maraon leis an gceannasaí airm sa tír, an Ginearál Valery Gerasimov. America has drafted a resolution at the United Nations condemning the Russian invasion of Ukraine. Tá rún dréachtaithe ag Meiriceá ag na Náisiún Aontaithe ag cáineadh ionradh na Rúise ar an Úcráin. He received support from 11 members of the Security Council, but China refused to support him and abstained. Fuair sé tacaíocht ó 11 ball ar an gComhairle Shlándála, ach dhiúltaigh an tSín tacú leis agus staon sí sa vóta. In Ireland, Tánaiste Leo Varadkar said that the Russian diplomatic staff here could be reduced from 20 to 3. In Éirinn, dúirt an Tánaiste Leo Varadkar go mba fhéidir go laghdófaí foireann thaighleoireachta na Rúise anseo ó 20 go 3. 'We have not ruled it out either' he said, 'the expulsion of the Russian ambassador here, Yuri Filatov'. 'Níl sé curtha as an áireamh againn ach oiread' a dúirt sé, 'ambasadóir na Rúise anseo,Yuri Filatov,a dhíbirt'.

Tá Páraic i Lyon na Fraince anois áit a bhfuil grúpa bríomhar Gaeilge idir Saône agus Rhône.

Ag cur síos ar an Junior Eurovision atá ar siúil i bPáras na Fraince an deireadh seachtaine seo.

Ar an gclár seo bhí Stiofáinín Nic Cárthaigh agus Caitríona Ní Chonaola ag labhairt linn faoin gceardlann amhránaíochta ar an sean-nós a bhí ar siúl ag an ngrúpa, An Ghaeltacht Sur Seine i bPáras na Fraince le gairid. Chomh maith leis sin labhair Nicola Lavelle linn faoina leabhar nuafhoilsithe Glór ar Inis Gluaire!

Ar an gclár seo bhí Stiofáinín Nic Cárthaigh agus Caitríona Ní Chonaola ag labhairt linn faoin gceardlann amhránaíochta ar an sean-nós a bhí ar siúl ag an ngrúpa, An Ghaeltacht Sur Seine i bPáras na Fraince le gairid. Chomh maith leis sin labhair Nicola Lavelle linn faoina leabhar nuafhoilsithe Glór ar Inis Gluaire!

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/ye6kdfkz No move to the Northern Ireland - Sefcovic Protocol. Gan aon bhogadh ar Phrótacal Thuaisceart Éireann - Sefcovic. Speaking after the third round of talks, Sefcovic expressed disappointment that the British government has done nothing on the Northern Ireland Protocol issue. Ag labhairt dó i ndiaidh an tríú babhta cainteanna, léirigh Sefcovic díomá mar nach bhfuil aon chor déanta ag rialtas na Breataine ar cheist Phrótacal Thuaisceart Éireann. He said that repealing Section 16 would have serious consequences for Britain. Mr Sefcovic said talks would continue next week and that he would visit London a week from today, in order to continue the talks on a personal basis with Lord David. Frost. Dúirt sé go mbeadh iarmhairtí tromchúiseacha don Bhreatain dá ngairmeofaí Alt 16 Dúirt an tUasal Sefcovic go leanfar le cainteanna an tseachtain seo chugainn agus go dtabharfaidh sé cuairt ar Londain seachtain ón lá inniu, d'fhonn leanúint leis na cainteanna ar bhonn phearsanta leis an Tiarna David Frost. He said that next week 's talks are very important in the process and he would like to see a compromise reached as soon as possible in the interests of sustainability and predictability for Northern Ireland. Dúirt sé go bhfuil cainteanna na seachtaine seo chugainn fíorthábhachtach sa phróiseas agus gur mhaith leis dá bhféadfaí teacht ar chomhréiteach a luaithe agus is féidir é ar mhaithe le buansheasmhacht agus intuarthachta do Thuaisceart Éireann. Recommendations made by the Commission on the Protocol would create significant changes for those working on the ground - saying that the changes would create a "speed lane" for British-imported products for the Northern market only. Chruthódh moltaí atá déanta ag an gCoimisiún maidir leis an Phrótacal, athruithe suntasacha dóibh san atá ag obair ar an dtalamh - á rá go gcruthódh na h-athruithe "lána luais" do tháirgí iompórtáltha ón Bhreatain do mhargadh an Tuaiscirt amháin. Unusually, Sefcovic made a formal statement in front of a camera - in which he said what he had to say bare, toothless. Go neamhcoitianta, thug Sefcovic ráiteas foirmeálta os comhair ceamara - ina ndúirt sé a raibh le rá aige go lom, gan fiacail. In Lord Frost 's statement, he said that little progress had been made and that the Commission' s proposals were no relief to the fundamental problems with the Protocol as it stands. I ráiteas an Tiarna Frost, dúirt seisean gur beag dul chun cinn a bhí déanta agus nárbh aon fhaoiseamh iad moltaí an Choimisiúin do na fadhbanna bhunúsacha a bhí leis an Phrótacal mar atá sé. The two spoke about the dispute between British and French fishermen over licenses for small-scale fishing in waters under the control of the Channel Islands. Labhair an bheirt faoin aighneas atá idir iascairí na Breataine agus na Fraince faoi cheadúnais d'áthraigh bheaga iascaireachta in uiscí faoi smacht na nOileáin sa Mhuit nIocht. Frost said 98% of boats that applied for licenses had been granted licenses - equivalent to 1,700 boats as agreed in the Cooperation and Trade Agreement. Dúirt Frost, gur bronnadh ceadúnais ar 98 faoin gcéad de na báid a rinne iarratas ar cheadúnais - cothrom le 1,700 bád faoi mar a bhí aontaithe san Aontú Comh-oibre agus Trádála. Without mórán Protocol reached in talks ‰ Northern Ireland at Brussels © al u003Cpu003ELeasu002DUachtaru0026aacuteu003Bn Choimisiu0026uacuteu003Bn Europe today, Maros Sefcovic u002D du0026iacuteu003Bomu0026aacuteu003B him about lack of progress in terms of Breataineu003C u0026oacuteu003B / pu003E u003Cpu003EAn Lord David Frost, British pru0026iacuteu003Bomhu002Deadru0026aacuteu003Bnau0026iacuteu003B speaking Breatimeachta with the meu0026aacuteu003Bin outside du0026 Gan mórán bainte amach i gcainteanna Phrótacal Thuaisceart Éireann sa bhruiséal inniu u003Cpu003ELeasu002DUachtaru0026aacuteu003Bn Choimisiu00...

Níl aon fhuascailt ar an aighneas atá ag treisiú idir an Fhrainc agus an Bhreatain faoi chearta iascaireachta, go háirid ó tógadh tráiléára as an mBreatain a bhí ag iascach in uiscí na Fraince agus gan aon cheadúnas acu.

Ar an gclár seo, bhí Philomena Begley linn ón ngrúpa, an Ghaeltacht sur Seine i bPáras na Fraince tar éis don ghrúpa páirt a ghlacadh i gComhra 2021 Dé Céadaoin seo caite le labhairt faoi conas mar a d'éirigh leis! Chomh maith leis sin bhí Angus Lambkin arb as Béal Feirste dó ó dhúchas linn, atá ar a bhealach go Cabúl na hAfganastáine chun dul i mbun oibre sa tír le foireann Comhordaithe Gnóthaí Daonnúla na Náisiún Aontaithe.

Ar an gclár seo, bhí Philomena Begley linn ón ngrúpa, an Ghaeltacht sur Seine i bPáras na Fraince tar éis don ghrúpa páirt a ghlacadh i gComhra 2021 Dé Céadaoin seo caite le labhairt faoi conas mar a d'éirigh leis! Chomh maith leis sin bhí Angus Lambkin arb as Béal Feirste dó ó dhúchas linn, atá ar a bhealach go Cabúl na hAfganastáine chun dul i mbun oibre sa tír le foireann Comhordaithe Gnóthaí Daonnúla na Náisiún Aontaithe.

[English version below] An leagan Gaeilge den úrscéal dírbheathaisnéiseach cáiliúil, Un Sac de Billes. Aistrithe ag R. Seathrún Mac Éin. Giúdaigh de chuid na Fraince a bhí i muintir Joffo agus cuirtear síos sa leabhar seo ar theitheadh Joseph, a bhí 10 mbliana d'aois ag an am, agus a dhearthár Maurice (12) ón chuid sin den Fhrainc a bhí faoi smacht na Naitsithe le linn an Dara Cogadh Domhanda. Láithreoir: Seán Ó Catháin Aíonna: Eilís Everard agus Stiofán Ó Briain This month's book is an Irish translation of the famous autobiographical novel, Un Sac de Billes, by Joseph Joffo. Joffo reflects the experiences of the Jewish community in France during World War II in this chronicle of his and his brother Maurice's childhood escape from France during the Nazi occupation. Presenter: Seán Ó Catháin Guests: Eilís Everard and Stiofán Ó Briain

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/yjrp2hpv Man convicted of murdering his wife in Dublin. Fear ciontaithe i ndúnmharú a mhná céile i mBaile Átha Cliath. In the Central Criminal Court, a 39-year-old man was convicted of the murder of his wife in Dublin four years ago. Sa Phríomh-Chúirt Choiriúil, ciontaíodh fear 39 bliain d'aois i ndúnmharú a mhná céile i mBaile Átha Cliath ceithre bliana ó shin. Renato Gehlen, a native of Brazil, pleaded not guilty to the murder of Anne Colomines, 37, of French descent. Phleádáil Renato Gehlen, as an mBrasaíl ó dhúchas, neamhchiontach i ndúnmharú Anne Colomines, 37 bliain, ar de bhunadh na Fraince í. The woman was stabbed and killed in Dorset Square, Upper Gardiner Street, on October 25, 2017. Sádh agus maraíodh an bhean i gCearnóg Dorset, Sráid Ghairdinéir Uachtarach, ar an 25 Deireadh Fómhair 2017. Renato Gehlen claimed that Anne Colomines stabbed herself but the jury did not accept that story. Mhaígh Renato Gehlen gur sháigh Anne Colomines í féin ach ní raibh glacadh ag an ngiúiré leis an scéal sin. The jurors unanimously convicted him. D'aon ghuth a chiontaigh na giúróirí é. The trial stated that the two met while working for Paypal in Dublin and married in October 2012. Dúradh sa triail gur chas an bheirt ar a chéile nuair a bhí siad go obair do chomhlacht Paypal i mBaile Átha Cliath agus gur phós siad i mí Dheireadh Fómhair na bliana 2012. Several months before she was killed, however, Anne Colomines told her husband that she wanted a divorce from him. Roinnt míonna sular maraíodh í, áfach, dúirt Anne Colomines lena fear céile go raibh sí ag iarraidh colscaradh uaidh. He later found out that she had another lover in France. Fuair sé amach ina dhiaidh sin go raibh leannán eile aici sa Fhrainc. The trial stated that she and the man had sent each other 296 text messages the night she was killed. Dúradh sa triail gur chuir sí féin agus an fear úd 296 teachtaireacht téacs chuig a chéile an oíche a maraíodh í. Anne Colomines stabbed four times and cut her hands while defending herself. Sádh Anne Colomines ceithre huaire agus gearradh a lámha nuair a bhí sí á cosaint féin. Renato Gehlen will be sentenced to life in prison as mandated by law when he comes before the court again next month. Gearrfar príosún saoil ar Renato Gehlen de réir mar atá sainordaithe sa dlí nuair a thiocfas sé os comhair na cúirte arís an mhí seo chugainn.

Ar an gclár seo labhair Eamon Ó Cíosáin linn faoi chinneadh Chomhairle Bunreachta na Fraince ar achomharc in aghaidh altanna i ndlí Molac a thug cosaint do ghnéithe áirithe d'úsáid teangacha réigiúnacha na Fraince. Chomh maith leis sin labhair Dylan James Mac Lochlainn linn faoin mbliain a bhí aige mar dhochtúir i rith na paindéime in Oxford Sasana.

Ar an gclár seo labhair Eamon Ó Cíosáin linn faoi chinneadh Chomhairle Bunreachta na Fraince ar achomharc in aghaidh altanna i ndlí Molac a thug cosaint do ghnéithe áirithe d'úsáid teangacha réigiúnacha na Fraince. Chomh maith leis sin labhair Dylan James Mac Lochlainn linn faoin mbliain a bhí aige mar dhochtúir i rith na paindéime in Oxford Sasana.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an cúigiú lá de mhí an Mheithimh. Is mise Sibéal Dempsey. D'fhógair an Taoiseach, Micheál Martin plean téarnaimh geilleagrach an rialtais Dé Máirt. Is fiú níos mó ná trí bhilliún go leith euro an plean agus beidh sé ag dul i ngleic le réimse leathan ceisteanna. Tá sé dírithe ar na hoibrithe agus na gnólachtaí a bhí gortaithe ag an bpandéim. Beidh laghdú caoga euro déanta ar íocaíocht dífhostaíochta na pandéime ó Mheán Fómhair. Beidh síneadh leis an Scéim Fóirdheontais Pá go dtí deireadh na bliana ach athrófar an ráta i mí Mheán Fhómhair. Cruthófar caoga míle socruchán poist. Dúirt an Taoiseach go raibh “a mhalairt de dhéine” sa phlean agus go dtiocfaidh sé i gceannas ar théarnamh dírithe ar phoist. Shocraigh na páirtithe Iosrael atá in iomaíocht le chéile margadh oíche Dé Céadaoin, chun an príomh-aire fadtréimhseach Netanyahu, a bhaint amach as an rialtas. Bhí Netanyahu ina phríomh-aire ar feadh cúig bliana déag ach bheadh a théarma críochnaithe agus Naftali Bennett ag teacht ina áit más rud é go dtagann an comhrialtas nua seo i bhfeidhm. Sula dtagann sé i bhfeidhm beidh vóta ag reachtóirí agus mionnú an phríomh-aire nua. Is náisiúnaí creidimh é Bennett ach beidh air oibriú in éineacht le páirtithe eile sa chomhrialtas, an United Arab List, páirtí níos lú de Náisiúnaithe Arabacha san áireamh. Is é an United Arab List an chéad pháirtí ó mhionlach na tíre le dul isteach i rialtas. D'éirigh Naomi Osaka, an dara himreoir leadóige is fearr ar domhan, as Craobhchomórtas Oscailte na Fraince an tseachtain seo. Bhuaigh sí a céad chluiche in aghaidh Patricia Maria Tig. Dúirt sí ar Twitter nach raibh sí sásta labhairt leis na meáin i ndiaidh a cluichí mar gheall ar an tionchar a raibh acu ar a meabhairshláinte. Gearradh fíneáil cúig mhíle déag dollar uirthi toisc nach raibh sí sásta labhairt leo agus bhí sé i gcoinne na rialacha. Dar leis an imreoir, d'fhulaing sí ó “bhabhtaí fada dúlagair” ó bhuail sí Serena Williams i gcluiche ceannais Chraobhchomórtas Oscailte na Stát Aontaithe sa bhliain fiche agus a hocht déag. Dúirt Uachtarán Chónaidhm Leadóige na Fraince go raibh a haistarraingt “mí-ámharach”. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS plean téarnaimh geillegrach - economic recovery plan a mhalairt de dhéine - the opposite of austerity mionnú an phríomh-aire nua - swearing-in of the new prime minister náisiúnaí creidimh - religious nationalist gearradh fíneáil uirthi - she was fined aistarraingt - withdrawal

Bhí Máire Treasa Ní Dhubhghaill agus Jeff Neville linn ag plé bua na Fraince i gcoinne foireann na hÉireann ar an Sathairn agus ag breathnú ar na ceachtanna agus ag breathnú chun cinn ar cluiche na hIodáile an Sathairn seo chugainn.

Ar an gclár seo labhair Jeffrey Sardina linn faoi aistriú go hÉirinn i rith na paindéime agus faoi chúrsaí Gaeilge agus a Phop up Gaeltacht San Diego ar líne. Chomh maith leis sin bhí Philomena Begley ón nGaeltacht Sur Seine i bPáras na Fraince linn le labhairt faoi conas mar a d'éirigh leis an gcomhdháil a bhí acu le gairid ar an nGaeilge thar sáile.

Fraince

Ar an gclár seo bhí an tOllamh Kevin Scannell atá díreach tar éis bogadh go Gaillimh chun scoláireacht Fulbright a dhéanamh ag Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge ar an gCeathrú Rua ag labhairt linn faoina scoláireacht agus a chuid taighde faoin nGaeilge ar líne agus eile. Chomh maith leis sin bhí Ciarán Mac Guill ag labhairt linn faoin nGaeltacht sur Seine - grúpa Gael i bPáras na Fraince - a gcuid imeachtaí is eile.

Ar an gclár seo, chualamar ó Chiarán Mac Guill ón ngrúpa 'An Ghaeltacht sur Seine' faoin ngrúpa féin i bPáras na Fraince agus faoi scéal na Burkini-the sa Fhrainc faoi láthair. Chomh maith leis sin labhraíomar le Cóilín Ó Dubhthaigh faoi na scéalta dearfacha is diúltacha de na Cluichí Oilimpeacha 2016.

Ar an gclár seo, chualamar ó Bharra Ó Scannláin atá ag druidim i dtreo dheireadh a bhliana Erasmus i Lyon na Fraince faoin mbliain a bhí aige ann, lena chuid oibre is staidéir, leis an ionsaí ar Pháras agus aroile. Chomh maith leis sin labhair muid le Natália Danzmann as an mBrasaíl a bhog go hÉirinn anuraidh agus a thug faoin scrúdú Teastas Eorpach Na Gaeilge an deireadh seachtaine seo caite.

Clár speisialta d'Fhada is Fairsing a bhí anseo ag breathnú siar ar na hionsuithe a rinneadh ar Pháras le deireanas. Labhair Barra Ó Scanláin linn ó Lyon na Fraince, áit a bhfuil sé ar Erasmus agus ag obair faoin atmaisféar ansin an oíche sin agus meon na Francach faoi na hionsuithe. Chomh maith leis sin chualamar ó Sheán Ó Baoill a bhí i bPáras seachtain i ndiaidh na n-ionsuithe faoin gcathair tar éis na tragóide.

Chualamar ar an gclár seo ó Brian Ó Broin faoin scaoileadh gunna in Oregon na Stát Aontaithe, óráid Obama ina leith agus na cúiseanna a bhfuil na dlithe gunna mar atá sa tír, Chomh maith leis sin labhair Barra Ó Scannláin linn atá ag déanamh bliana Erasmus i Lyon na Fraince faoi láthair faoin méid atá ar siúl aige thall.

Ruth Nic Giolla Iasachta – Freagairt muintir na Fraince d’ionsaithe Pháras; Dymphna Gorman – Sligeach nascaithe le Tallahassee, Crozon agus Kempton; Gráinne Ní Aodha – Ceannlínte na Cruinne; Maureen O’Rourke Murphy, údar – “Compassionate Stranger”; Cormac Ó Comhraí – Eliza Lynch; Sorcha Ní Chadhain – Club CLG Beijing.

Ar an gclár seo, cloisimid scéalta an scríbhneora aitheanta Derry O'Sullivan faoina chuid scríbhneoireachta, faoina shaol i bPáras na Fraince agus Craobh Chonradh na Gaeilge agus chomh maith leis sin ó Sheán Ó Dubhghaill i Lováin na Beilge faoina chuid múinteoireachta ansin agus Seachtain Gaeilge a mbeidh sé ag glacadh páirte ann sa tír go luath!