De Universiteit van Nederland Podcast

Uitstellen kan voelen als falen, alsof je jezelf saboteert. Maar wist je dat ons brein simpelweg gebouwd is, om die moeilijke lange termijn taken uit te stellen? Gelukkig zijn er manieren om die uitstel-reflex van je hersenen te hacken. In deze aflevering legt neurowetenschapper Job van den Hurk (Maastricht University) uit hoe.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe laat gaat jouw trein? Grote kans dat je dat op de minuut nauwkeurig weet, net als hoe lang je overstap is. Al die tijden staan vastgelegd in de dienstregeling van de NS, en die wordt door een handjevol mensen gemaakt. In deze tijd van AI en slimme computers zou je verwachten dat je met één klik op de knop zo'n schema kan maken, maar niet dus. Hoe dat zit hoor je van econometrist Rolf van Lieshout van de Technische Universiteit Eindhoven. Hij werkt aan oplossing om de dienstregeling wél met de computer te maken en zo de perfecte dienstregeling te vinden. Zo hoef jij in de toekomst hopelijk nooit meer te rennen voor je overstap. 00:00 Hoe wordt de dienstregeling van de NS gemaakt? 01:00 Waarom is het maken van de NS-dienstregeling zo ingewikkeld? 02:00 Waaraan moet de NS-dienstregeling voldoen? 02:50 Wat is de ‘perfecte’ dienstregeling? 03:44 Waarom kan AI geen dienstregeling maken? 04:00 Wat is het belangrijkste station van Nederland? 05:05 Hoe maakte een computer vroeger de dienstregeling? 06:57 De eerste keer dat de dienstregeling werd ingezet 08:52 Hoe werkt het computermodel dat toekomstige dienstregelingen kan maken? Met dank aan het Spoorwegmuseum in Utrecht.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waarom gaat de één lekker op flitsende lampen op de maat van de muziek, terwijl de ander er een epileptische aanval van krijgt? Neuroloog Sandra van der Salm van UMC Utrecht wil ontrafelen wat stroboscopische licht precies met het brein doet. Want één op de twintig mensen krijgt ooit in zijn leven een epileptische aanval en mag daarna - uit voorzorg voor een mogelijke tweede - vaak niet meer naar de club.Maar dat wringt: de meeste mensen krijgen namelijk nooit een tweede aanval. Sandra en haar collega's willen die kans op herhaling beter kunnen inschatten. Daarom bouwden ze een pop-up disco op het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht, waar ze voor het eerst meten hoe gezonde breinen reageren op lichtflitsen. Die nulmeting moet straks helpen bepalen wie écht risico loopt op een nieuwe aanval, en wie gewoon weer veilig kan dansen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Onze spieren doen veel meer dan bewegen. Ze zorgen dat suiker uit ons eten wordt opgenomen en houden onze stofwisseling op peil. Maar wat gebeurt er als spieren plotseling stilvallen? Spierfysioloog Gul Turan (Wageningen University) zet daarvoor onze stagiaire Zinzi tijdelijk in het gips. Niet omdat ze iets gebroken heeft, maar als proefpersoon om te zien wat er gebeurt als je jouw spier absoluut niet kan bewegen. En de resultaten zijn verbluffend: al na twee dagen nemen spieren 40% minder suiker op. Gul laat zien hoe snel stilstand het hele lichaam uit balans kan brengen en waarom bewegen zoveel meer betekent dan spierkracht alleen. Oproep deelnemers voor onderzoek ► Gül is nog hard opzoek naar deelnemers voor haar vervolgonderzoek. Ze is op zoek naar mensen zonder gezondheidsproblemen en ook specifiek nog naar mensen met diabetes type 2. Wil jij meedoen? Hier vind je meer info + kan je je aanmelden: https://www.diabetesfonds.nl/onderzoeken/spieren-goed-houden-als-je-niet-kunt-bewegen Bronnen: Onderzoek naar spieren die 40% minder suiker opnemen ► https://academic.oup.com/jcem/article/105/1/276/5586896?login=false#323955710See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat werkt beter: een celstraf of huisarrest met een enkelband? Strafrechtjurist Jacques Claessen (Maastricht University) laat zien dat bijna de helft van de ex-gevangenen opnieuw de fout ingaat. Volgens Jacques ligt de sleutel niet in strenger straffen, maar in een andere manier om misdaad aan te pakken. Zo kunnen huisarrest en taakstraffen de kans dat iemand opnieuw de fout ingaat aanzienlijk verkleinen. Jacques pleit in deze aflevering dan ook voor een radicaal andere blik op straf: geen wraak, maar herstellen van je fouten en vooral: voorkomen dat je nog een keer in de fout gaat.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vergeet de huidige, vaak dure en vervelende methoden zoals scans of het chirurgisch weghalen van een stukje tumor met een lange naald om te achterhalen of het kwaadaardig is. Wereldwijd werken onderzoekers aan een revolutie in de kankerdiagnostiek. Ze speuren in het bloed naar sporen van kanker: DNA sporen. Hiermee is heet steeds beter mogelijk om vast te stellen óf iemand kanker heeft, maar ook wáár in het lichaam het zit en hoe ernstig het is. Eén van die onderzoekers is Daan Hazelaar, die samen met zijn collega’s van het kankerinstituut van het Erasmus MC probeert te bewijzen hoe goed deze techniek werkt. 00:00 Kun je via bloed kanker opsporen? 00:25 Hoe wordt kanker normaal gevonden? 01:18 Bloedtesten: de toekomst van vroege opsporing? 03:31 Hoe ontstaat kanker eigenlijk? 05:31 Hoe komt DNA in je bloed terecht? 06:11 Hoe spoor je kankersporen op in bloed? 08:35 Hoe bepaalt een arts welk type kanker je hebt? 09:55 Wat vertelt de lengte van DNA over kanker? 10:20 Computers als hulpmiddel bij kankeropsporing 11:15 Wat kan bloed zeggen over je gezondheid?See omnystudio.com/listener for privacy information.

HEY U! Is mijn gemiddelde schermtijd van 5+ uur erg? Klopt het dat ik mijn telefoon beter niet kan gebruiken vlak voor het slapengaan? En heeft Gen-Z nou écht een aandachtsprobleem? Stefan van der Stigchel (Universiteit Utrecht) onderzoekt aandacht en beantwoordt in deze aflevering jullie 5 vragen over scherm- en telefoongebruik. 00:26 Is op je telefoon kijken voor het slapen gaan slecht? 02:26 Kan Gen Z zich minder goed concentreren dan millenials? 04:26 Is tv kijken beter dan social media? 05:45 Is schermtijd altijd slecht? 07:28 Kan je chagrijnig worden van je telefoon? Zat jouw vraag er nou niet tussen? Geen zorgen! Op de socials van Universiteit van Nederland beantwoordt Stefan nog meer kijkersvragen. En als je nog een extra vraag hebt kun je die stellen in de comments ⬇️ Wil je ons iets vragen? Of heb je een opmerking? Dat kan via dit formulier: https://forms.gle/5YTUR72pTwzXRAFk6See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2040 zijn er vier keer zoveel 100-jarigen in Nederland dan nu. Maar hoe blijven we fit en zelfstandig? In deze 8-delige serie maakt de Universiteit van Nederland, samen met jou, kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. In deze aflevering: Mensen in kwetsbare situaties - met weinig geld, zonder vast thuis of met andere problemen - worden vaak tot 25 jaar eerder ziek en leven gemiddeld 8 jaar korter. Wetenschappers zetten alles op alles om die ‘gezondheidskloof’ te dichten, maar het onderzoek sluit meestal niet aan bij de mensen die het het hardst nodig hebben. Carlijn Kamphuis (Universiteit Utrecht) en Margret Franssen (Wageningen University & Research) leggen uit hoe dit komt. We gaan met hen langs bij een adviesraad die bestaat uit mensen in kwetsbare situaties. Zij helpen onderzoekers om hun studies beter te laten aansluiten bij de praktijk. Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum UtrechtSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2040 zijn er vier keer zoveel 100-jarigen in Nederland dan nu. Maar hoe blijven we fit en zelfstandig? In deze 8-delige serie maakt de Universiteit van Nederland, samen met jou, kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. In deze aflevering: Heb je deze podcast via een aanbeveling ontdekt? Of heb je je lievelingsfilm ontdekt via een Netflix-aanbeveling? Volgens Martijn Willemsen (Eindhoven University of Technology) kunnen zulke aanbeveling-systemen ook helpen om gezondere keuzes te maken, bijvoorbeeld in online supermarkten. In deze aflevering hoor je hoe die systemen werken. We gaan ook langs bij Ellen van Kleef (Wageningen University & Research). Zij test zulke aanbevelingssystemen in de praktijk, want daar blijken ze nog lang niet zo vanzelfsprekend als bij Netflix. Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum UtrechtSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2040 zijn er vier keer zoveel 100-jarigen in Nederland dan nu. Hoe blijven we fit en zelfstandig? In de korte serie 'De F√ormule' maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. In deze aflevering: In de eerste duizend dagen van je leven leggen miljoenen minibeestjes en bacteriën in je darmen het fundament voor je gezondheid: je microbioom. In deze aflevering vertelt Clara Belzer (Wageningen University & Research) hoe dat microbioom ontstaat en waarom het zo belangrijk is. We bezoeken ook Manon Benders op de vroeggeboorte-afdeling van het UMC Utrecht. Daar raken de darmen van te vroeg geboren kinderen flink verstoord. Hoe gaan artsen daarmee om? Dat hoor je in deze aflevering van De F√ormule. Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum UtrechtSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2040 zijn er vier keer zoveel 100-jarigen in Nederland dan nu. Hoe blijven we fit en zelfstandig? In de korte serie 'De F√ormule' maak je kennis met wetenschappers die op zoek zijn naar de formule voor een gezond leven. Deze aflevering: Rauw vlees, ‘gezonde’ supplementen en anti-rimpelcrème met... lood. Influencers op Instagram en TikTok doen soms alsof ze dé sleutel tot gezondheid in handen hebben. Maar hoe ver mogen ze daarin gaan? En wat kun je doen als je schade oploopt doordat je hun adviezen volgt? In deze aflevering vertellen Margje Camps en Catalina Goanta (Universiteit Utrecht) hoe influencers jou verleiden en hoe je jezelf daartegen kunt beschermen. Deze serie is gemaakt door de Universiteit van Nederland met ondersteuning van het Institute for Preventive Health, een alliantie tussen Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research, Universiteit Utrecht en Universitair Medisch Centrum UtrechtSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De scheepvaart is een van de meest vervuilende sectoren ter wereld. Maar wat als vrachtschepen weer zouden gaan… zeilen? Niet met doeken en touwen, maar met enorme stalen buizen die ronddraaien in de wind. Scheepvaart-onderzoeker Albert Rijkens van de TU Delft laat in deze aflevering zien hoe dit soort “rotorzeilen’ werken. En legt uit waarom de toekomst van de scheepvaart misschien wel in het verleden ligt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Matcha - het lijkt niet meer weg te denken uit café's. Dit groene poedertjes dat oorspronkelijk als thee werd gedronken, duikt steeds vaker op. Op tiktok en insta wordt het zelfs aangeprezen als wondermiddel. Als een oplossing tegen dementie, depressie, goed is voor de stoelgang, bloeddrukverlagend en ga zo maar door. Voedingswetenschapper Ellen Kampman (Wageningen University) legt uit waar de claims op gebaseerd zijn en of er iets van klopt. Van Japandeskundige Katarzyna Cwiertka (Universiteit Leiden) hoor je hoe de matcha-hype ontstond.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat voor effect de kans op een overstroming heeft op de huizenprijs is voor het eerst voor heel Nederland in kaart gebracht. Uit nieuw onderzoek van Philibert Weenink (Maastricht University) blijkt dat woningen in risicogebieden gemiddeld 1% minder waard zijn, met uitschieters tot wel 9% op de gevaarlijkste plekken. En dat effect groeit: naarmate Nederlanders zich bewuster worden van de dreiging, daalt de waarde van kwetsbare huizen t.o.v veilige huizen alleen maar verder. Waar in Nederland je wel veilig bent en waar je op kunt letten legt Philibert uit in deze aflevering.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van religieuze Tiktok-influencers die online zieltjes (of volgers?) proberen te winnen tot het jaarlijkse televisiespektakel The Passion. Nederland ontkerkelijkt in rap tempo. Maar dat betekent niet dat geloof geen plaats meer heeft in de samenleving. Integendeel. Religiewetenschapper Ernst van den Hemel (Universiteit Utrecht) vertelt op het Betweter Festival van de Universiteit Utrecht hoe religie steeds weer nieuwe betekenis krijgt online en hoe religieuze influencers daar op inspelen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Planten in leven houden kan een hele opgave zijn. Met volle moed haal je een plant in huis, zet 'm in een leuke pot, en dan... ja dan vergeet je de plant water te geven, of misschien geef je veel te veel. En is water eigenlijk het enige dat een plant nodig heeft? Bioloog Casper Quist (Wageningen University) geeft je tips hoe je je plant het best verzorgt én hij vertelt welke plant de grootste overlevingskans heeft: een aso, teamplayer of een manager.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een doodenge horrorfilm, een spannend bezoek aan een spookhuis of elkaar laten schrikken met Halloween, wat is daar leuk aan? Toch doen mensen het regelmatig. Hoe ze daarmee omgaan onderzoekt Linda de Voogd (Universiteit Leiden) in een spookhuis op Lowlands. Ze probeert niet alleen te achterhalen hoe angsten ontstaan, maar ook hoe je er weer vanaf komt. En jij kunt tijdens het luisteren meedoen met ons angst-experiment!See omnystudio.com/listener for privacy information.

HEY U! Waarom lig ik altijd klaarwakker in bed tussen 2 en 4 uur ‘s nachts? Is meteen in slaap vallen eigenlijk wel een goed teken? En kun je te veel slapen? In deze aflevering beantwoordt slaapwetenschapper Merijn van de Laar (Maastricht University) jullie 5 vragen over slaap.

De verkiezingen komen eraan — dé tijd waarin politici strooien met beloftes, slogans en grote plannen. Iedereen wil jouw stem, en natuurlijk beloven ze dat alles beter wordt zodra jij op hen vertrouwt. Maar… welke van die beloftes zijn écht haalbaar, en welke klinken gewoon té mooi om waar te zijn?Samen met politicoloog Mariken van der Velden (Vrije Universiteit Amsterdam) helpt de Universiteit van Nederland jou om het verschil te zien. Met een handige checklist voor verkiezingsbeloftes leer je politieke praat razendsnel doorprikken.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Stel je voor: het licht gaat uit. Geen internet. Geen pinpas. Geen navigatie. Klinkt als science fiction, maar kan komen door ruimteafval: rommel die je niet eens ziet, maar wel rondzweeft in de ruimte en tegen de satellieten botst die zo belangrijk zijn voor het leven op aarde. Sterrenkundige Thomas Wijnen (Universiteit Leiden | NOVA) legt in deze aflevering uit waar dat afval precies vandaan komt, en hoe we deze ruimterommel kunnen opruimen. 00:00 Wat is ruimteafval?00:32 Hoe kan gps uitvallen door ruimteafval?02:09 Hoeveel satellieten vliegen er om de aarde? 03:06 Kan je ruimteafval zien? 04:57 Is de ruimte om de aarde ooit vol? 05:35 Hoe draaien satellieten rond de aarde?07:13 Hoe snel vliegen satellieten rondom de aarde?09:35 Hoe gaat ESA ruimteafval opruimen?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Misschien voel je nu al de neiging om te krabben, alleen al bij het zien van de titel van deze aflevering. Dat is precies hoe krachtig jeuk werkt. In deze aflevering legt dermatoloog Deepak Balak (LUMC) uit waarom jeuk zo aanstekelijk is, waarom krabben zo lekker voelt, en hoe je brein je soms zelfs voor de gek houdt door jeuk 'te maken' zonder dat er iets op je huid zit. Na het luisteren kijk je zeker anders naar die muggenbult of kriebeltrui.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sociaal psycholoog en liefdeswetenschapper Tila Pronk (Tilburg University) beantwoordt jullie vragen over monogamie. Waarom zijn we monogaam? Zijn mensen in een open relatie gelukkiger? En nog veel meer. Dit is de eerste aflevering van onze nieuwe serie 'Hey U', we zijn heel erg benieuwd wat jullie ervan vinden. Dus laat het ons weten in de comments op Spotify of via een DM op de socials. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederland worden elk jaar zo’n 40 vrouwen vermoord. Bijna altijd door mannen. Hoe herken je deze mannen voordat er een moord gepleegd wordt? Vaak denken we aan een man in de bosjes, of juist de stalkende partner die zijn vrouw slaat. Maar als je alleen let op deze stereotypes, dan mis je veel belangrijke waarschuwingssignalen. Volgens Marieke Liem (Universiteit Leiden) is het belangrijk om alle red flags van femicide te herkennen, dus ook van de plegers die we niet zo vaak in het nieuws zien. Met haar ‘femicide monitor’ brengt ze in kaart welke signalen voorafgaan aan dodelijk geweld tegen vrouwen, zodat de juiste maatregelen genomen kunnen worden tegen femicide. Maak je je zorgen om jezelf of om iemand anders, bel naar Veilig Thuis: 0800-2000See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ongeveer 20 procent van de mensen mist bij geboorte één of meerdere verstandskiezen. Niet zo erg, want eigenlijk hebben we die extra kiezen niet meer nodig. Vroeger sleten onze tanden veel sneller en was het handig dat er rond je twintigste nog een derde set kiezen doorkwam. Maar tegenwoordig hebben verstandskiezen nauwelijks meer een functie, omdat we ons eten koken en onze tanden beter verzorgen. Dat ze langzaam verdwijnen, heeft alles te maken met evolutie; als iets niet meer nuttig is, dan kan het in de loop van de tijd verdwijnen. Dat geldt niet alleen voor verstandskiezen, maar ook bijvoorbeeld voor een spiertje in onze onderarm of het vermogen om je oren te bewegen. Yanell Braumuller (Naturalis | Universiteit Leiden) onderzoekt dit soort evolutionaire overblijfsels bij mensen en dieren. Zulke ‘restanten’ kunnen namelijk nog meer evolutionaire mysteries ontrafelen. Hoe dat zit legt hij uit in deze aflevering!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je zult het maar hebben: donderdag is rood, het cijfer 9 is pimpelpaars en bij de naam van je geliefde ervaar je de geur van schimmelkaas. Ongeveer twee procent van de bevolking heeft een vorm van synesthesie, waarbij zintuigen op een gekke manier samenwerken. Hoe dat precies werkt in je brein en of je dit jezelf aan kunt leren, hoor je van neurowetenschapper Tessa van Leeuwen (Radboud Universiteit). See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ons kraanwater lijkt vanzelfsprekend, maar schijn bedriegt: de kwaliteit van onze rivieren, meren en sloten is op dit moment de slechtste van heel Europa. Gelukkig zijn we in Nederland enorm goed in water zuiveren, maar vervuiling maakt het een steeds grotere uitdaging. Hoe vervuilder dat water raakt, hoe moeilijker én duurder het wordt om er schoon drinkwater van te maken. Daarom zoeken wetenschappers, zoals Roos Goedhart van de TU Delft, naar slimme manieren en nieuwe oplossingen om ons water veilig te houden. Schrijf je in voor onze nieuwsbrief: https://universiteitvannederland.substack.com 00:00 Problemen door vies water 00:30 Drinkwaterbronnen in Nederland onder druk 01:10 Kaderrichtlijn Water en Europese regels 02:52 waar komt ons drinkwater vandaan? 03:14 problemen met grondwater 04:34 ook de economie wordt geraakt 05:30 drinkwatertekort 06:10 hoe water wordt gezuiverd 07:10 is brak water de oplossing? 08:20 zuinig omgaan met ons water Wl je meer weten over Kaderrichtlijn Water? Hier vind je informatie van Rijkswaterstaat en Unie van Waterschappen ► https://unievanwaterschappen.nl/waterkwaliteit/kaderrichtlijn-water-krw/ & https://www.rijkswaterstaat.nl/water/wetten-regels-en-vergunningen/overige-wetten/kaderrichtlijn-water Wil je meer weten over het onderzoek van Roos? Dat vind je hier ► https://www.tudelft.nl/en/techforimpact/safe-drinking-water-thanks-to-bacteria & https://www.tudelft.nl/2021/citg/oplossing-voor-ijzerafval-verduurzaamt-drinkwatersector En haar wetenschappelijke publicaties ► https://scholar.google.com/citations?view_op=list_works&hl=nl&hl=nl&user=gqT62DEAAAAJ&scilu=&scisig=ACUpqDcAAAAAaNKrpF7-mxskNe-8p4D3ApKwkiw&gmla=AH8HC4xbwL2y0mFudf_wQMAS5KYrdbubpkMgj348VdjSHlj1eoFcqb9zolvzV0fkCue9ETi1Q4f-xmDJkYmAn9Ehy18px7B8mxOdzc22whmI7H_bloRTxT4GXQ&sciund=13221067559175913137 See omnystudio.com/listener for privacy information.

Koffie is voor velen een onmisbaar drankje, zeker in de ochtend. Even wakker worden dankzij een shot cafeïne. Voor de een blijft het daarbij, maar de ander drinkt rustig nog een kopje - of zes. Kun jij dan nog slapen? Of stuiter je na een bakkie al door de kamer? Moleculair bioloog Margit Janssen (Radboud Universiteit Nijmegen) legt uit hoe je DNA bepaalt hoe goed je tegen koffie kan. 329. Is koffie slecht voor je? https://open.spotify.com/episode/74cmBfyY6ZJN22VmBbPOYp?si=c29b1834326e4cefSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Ruim 1 miljoen jongeren in Nederland ervaren altijd pijn - pijn die niet weggaat met een paracetamolletje. En dat aantal lijkt steeds verder toe te nemen. Pijnspecialist Mienke Rijsdijk (Utrecht UMC) legt uit hoe chronische pijn ontstaat en hoe het kan dat steeds meer jongeren hier last van hebben. 00:00 Steeds meer jongeren met chronische pijn00:44 Waarom hebben jongeren steeds vaker pijn?01:58 Wat is chronische pijn eigenlijk?02:40 Hoe ontstaat chronische pijn?04:30 Zit pijn “tussen je oren”?05:10 Verschillende soorten pijn en hoe dat voelt05:40 Test: hoe gevoelig ben je voor pijn?09:25 Waar letten artsen op bij chronische pijn?09:32 Behandelingen voor chronische pijn10:00 Hoe werkt zo’n behandeling?11:18 Welke jongeren komen op de pijnpoli terecht?11:44 Wat kun je zelf doen tegen chronische pijn?12:05 Nieuw onderzoek naar chronische pijnSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Ruben Timmerman, man, in de dertig, licht engels accent, bril, tikje schuchter, stapt op vrijdagmiddag een uitzendbureau binnen. Hij solliciteert voor een baan in de bouw. Nog geen tien minuten later staat hij weer buiten; maandagochtend om 5 uur ’s ochtends kan hij beginnen en zal hij worden opgepikt door een busje. Wat het uitzendbureau niet doorheeft is dat ze zojuist geen arbeidsmigrant hebben aangenomen, maar een criminoloog van de Erasmus Universiteit. Voor een periode van 12 maanden gaat hij ‘undercover’ als arbeidsmigrant niet alleen in de bouw, maar ook in de logistiek en de voedselverwerking. Zijn doel: van binnenuit vastleggen hoe het er écht aan toegaat op de werkvloer. In deze aflevering hoor je zijn bevindingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De magnetron heeft een slechte reputatie. Van “je krijgt er kanker van” tot “het sloopt alle voedingsstoffen”. De mythes zijn hardnekkig, maar kloppen ze ook? Samen met levensmiddelentechnoloog Matthijs Dekker (Wageningen University) ontrafelen we de grootste misverstanden. En laten we je zien waarom de magnetron vaak juist gezonder is dan andere manieren van koken. Plus wat tips voor complete verse maaltijden die je zelf kunt bereiden in de magnetron.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds minder Nederlanders vertrouwen het nieuws. Volgens onderzoek is ons vertrouwen zelfs lager dan ooit. Eén van de oorzaken hiervan is framing, oftewel het nieuws brengen vanuit een bepaald standpunt. Noem je de krimp van Schiphol een kans voor het milieu, of heb je het over banenverlies? En spreek je over een oorlog, of een genocide? Als nieuws-consumenten hun eigen perspectief missen bij traditionele media zoals NOS of RTL, dan verhuizen ze steeds vaker naar andere plekken. Bijvoorbeeld naar alternatieve platforms zoals Cestmocro op Instagram. Met meer dan 1,2 miljoen volgers is het een van de grootste nieuwsbronnen voor jongeren. Maar hoe weet je of dit platvorm betrouwbaar is? In deze aflevering vertelt journalistiek-wetenschapper Tim Groot Kormelink (Vrije Universiteit Amsterdam) alles over framing, alternatieve nieuwskanalen en hoe jij zelf bepaalt welk nieuws je kunt vertrouwen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je denkt misschien dat je een individu bent, dat eigen beslissingen neemt. Maar eigenlijk is ons brein net een kopieermachine. Denk aan modetrends; grote kans dat jij jouw skinny jeans inmiddels hebt ingewisseld voor broeken met wijde pijpen. In deze aflevering vertelt cognitiefilosoof Marc Slors (Radboud Universiteit) waarom kuddegedrag voor ons noodzakelijk is om samen te kunnen leven. Je kunt dus lekker moet doorgaan met dat kopiëren! See omnystudio.com/listener for privacy information.

Angst om te bellen; het is niet alleen vervelend, maar kan je ook serieus in de weg zitten. Voor veel banen is het onpraktisch en onderzoek laat zien dat mensen met belangst zelfs gemiddeld een lager inkomen hebben. In deze aflevering vertelt psychiater Tim van Dijl (Universiteit Tilburg | GGZ Breburg) hoe belangst ontstaat, welke rol hormonen daarbij spelen én vooral: hoe je er weer vanaf kunt komen. Natuurlijk deelt hij ook praktische tips die je direct kunt toepassen. Blootstellingsoefening: Stap 1: Schrijf op een briefje waar je écht bang voor bent en wat je wil overwinnen (dus niet hakkelen of stotteren, maar de angst die daaronder zit zoals: “anderen vinden me dom” of “iemand wil me na dit telefoontje niet meer zien”)Stap 2: Iedere keer nadat je gebeld hebt, ga je na of datgene waar je bang voor was is uitgekomenStap 3: Sta er bewust bij stil dat die angst niet is uitgekomen. Door dit steeds te herhalen, zul je merken dat de angst langzaam minder wordt Tip: Richt je tijdens het gesprek steeds op het onderwerp van het gesprek. Laat je niet afleiden door gedachten als: “Hoe kom ik over?” of “Wat als er een stilte valt?”. Hoe meer je met jezelf bezig bent, hoe minder je écht hoort wat de ander zegt. Bonustip: Daag jezelf uit met nog extremere sociale blootstellingsopdrachten. Bijvoorbeeld: loop rond met een stuk wc-papier uit je broek, of zing een lied op een plein. Als je dát kunt, voelt een telefoontje ineens een stuk makkelijker.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wandelen lijkt misschien de meest onschuldige sport die er is. Toch ging het tijdens de Vierdaagse in 2006 gruwelijk mis: er vielen twee doden. En ook nu vallen jaarlijks honderden wandelaars flauw. Hoe kan zoiets gebeuren bij zoiets simpels als lopen? Hoogleraar Maria Hopman (Radboudumc) onderzoekt al twintig jaar de grenzen van ons lichaam tijdens het wandelen. En één ding is zeker: uitdroging speelt een veel grotere rol dan je denkt. In deze aflevering hoor je wat er in je lichaam gebeurt, waarom goed drinken cruciaal is én wat jij kunt doen om veilig te blijven wandelen. Wil je meer weten over het onderzoek naar de Vierdaagse. Dit is de website van Maria's onderzoeksgroep waar ze haar bevindingen deelt en waar je je zelf kunt aanmelden als deelnemer ► https://www.nijmeegsbeweegonderzoek.nl/See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat als je na een nachtje doorhalen in de auto stapt? We weten allemaal dat rijden met drank op gevaarlijk is, maar hoe zit het met slaaptekort? Chronobioloog Maaike van der Rhee (Erasmus MC) onderzoekt dit tijdens een uniek experiment op festival Lowlands. En wat blijkt? Na 17 uur wakker zijn rijd je al alsof je twee glazen alcohol op hebt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wanneer je denkt aan zien, denk je waarschijnlijk meteen aan je ogen. En hoewel je ogen inderdaad het startpunt zijn, is het niet het belangrijkste onderdeel waarmee je de wereld om je heen bekijkt. Als je enkel je ogen gebruikt, dan zie je niets. Yaïr Pinto (Universiteit van Amsterdam) onderzoekt hoe je dan wel ziet - met de achterkant van je brein. Dat doet hij in de donkerste kamer van Nederland met het kleinst denkbare lichtsignaal.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wees eens eerlijk: voelt het als winst als je iets retourneert in een winkel en je geld terugkrijgt? Dat ‘gevoel’ is geen toeval, maar een psychologisch fenomeen dat mental accounting heet. Op social media wordt het ook wel ‘Girl Math’ genoemd, een grappige term die suggereert dat alleen vrouwen zo denken, maar in het hoofd van een man werkt het precies hetzelfde. In deze aflevering praten we met hoogleraar consumentenethiek Marijke Leliveld over de slimme, maar soms ook misleidende rekensommen in ons hoofd, en wat dat zegt over ons allemaal en ons gedrag met geld. Deze podcast-aflevering is een samenwerking tussen het FD en de Universiteit van Nederland. Wil je vaker iets van Het Financieele Dagblad luisteren? Zoek dan de podcasts ‘Dagkoers’ en ‘Toegevoegde Waarde’ op in je podcast-app.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wacht je altijd op groen? Scheid je netjes al je afval? Kortom: houd jij je altijd aan de regels? Sociaal psycholoog Lucas Molleman (Universiteit van Amsterdam) onderzoekt wanneer we ons wel en niet aan de regels houden. Verrassend genoeg zijn we heel wat volgzamer dan gedacht.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ze zijn ouder dan onze aarde, kleiner dan een zandkorrel en je kunt ze vinden op jouw dak: micrometeorieten. Elke dag vallen er tonnen micrometeorieten op onze planeet. De meeste verbranden, maar sommige landen gewoon op op de grond en op daken.In deze aflevering vertelt aardwetenschapper Guido Jonker (Vrije Universiteit Amsterdam) wat deze micrometeorieten zo bijzonder maakt. Zo kunnen ze ons onder andere vertellen hoe het zonnestelsel ontstaan is.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Politici en legercommandanten laten het woord oorlogseconomie vaker vallen. Wat is een oorlogseconomie? Hoe ziet je leven er dan uit? De kans dat Nederland in een echte oorlogseconomie terechtkomt is niet heel groot, denkt macro-econoom Jasper Lukkezen van de Universiteit Utrecht. En toch vindt hij het belangrijk dat we wel over die vraag nadenken, want er is wetgeving in de maak die een kwaadwillende regeringsleider kan gebruiken om Nederland te veranderen in een oorlogseconomie.Deze podcast-aflevering is een samenwerking tussen het FD en de Universiteit van Nederland. Wil je vaker iets van Het Financieele Dagblad luisteren? Zoek dan de podcasts ‘Dagkoers’ en ‘Toegevoegde Waarde’ op in je podcast-app.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een pilletje op een festival, een biertje in de kroeg, of een sigaret bij de koffie. We wéten dat het slecht voor ons is, maar doen het toch. Hoe komt dat? En waarom is het zo moeilijk om te stoppen? Adam Cohen van de Universiteit Leiden legt uit hoe dit verlangen al sinds de oertijd in ons zit. 673. Vapen: hoe je met dodelijke aardbeiendamp jongeren verleidt https://open.spotify.com/episode/2uJcHlLkfcVtIE8g4xkoVR?si=f2b22078f1914ac2See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zoveel pijn in je handen hebben dat je potjes niet meer open kunt draaien, het 's ochtends amper lukt om uit je bed kan stappen of zelfs niet kan werken: het is dagelijkse realiteit voor mensen met reuma of artrose. In Nederland hebben bijna 2 miljoen mensen één van deze twee ziektes. Voor reuma is er een medicijn, maar dat gaat ook gepaard met bijwerkingen. En voor artrosepatiënten is het nog erger gesteld, daar ís namelijk helemaal geen medicijn voor. Nieuw onderzoek van Wendy Walrabenstein (Amsterdam UMC) zet de medische wereld nu op zijn kop, omdat het laat zien dat een plantaardig dieet nét zo goed kan werken als reumamedicatie. Én het lijkt ook veelbelovende resultaten te geven voor andere ziekten, als hart- en vaatziekten en parkinson. Wat je dan precies moet eten? Dat vertelt Wendy in deze aflevering. Meer informatie over plantaardig eten: https://plants-for-health.nl/kenniscentrum/ Lees hier zelf de studies uit deze podcast: Wendy's onderzoek: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36617162/ Westers dieet voor mensen uit Tanzania: https://www.nature.com/articles/s41591-025-03602-0 Noorse studie uit de jaren negentig: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1681264/ See omnystudio.com/listener for privacy information.

We denken vaak: wie veel geld heeft, kan ook veel geven. Maar klopt dat wel? Waarom lijken mensen met weinig soms juist méér te geven in geld, zorg of tijd? Socioloog Arjen de Wit van de Vrije Universiteit onderzoekt waarom we geven en waarom rijk zijn je daar niet per se vrijgeviger van maakt. Word je eigenlijk gieriger als het beter met je gaat? Deze podcast-aflevering is een samenwerking tussen het FD en de Universiteit van Nederland. Wil je vaker iets van Het Financieele Dagblad luisteren? Zoek dan de podcasts ‘Dagkoers’ en ‘Toegevoegde Waarde’ op in je podcast-app. De interviews met de bijstandsgerechtigden zijn gedaan door Arjens collega Boudewijn Goos. "Ziekten verspreiden zich onafhankelijk van grenzen en sociale klassen": deze uitspraak komt van de Nederlandse socioloog Abram de Swaan. Het onderzoeksproject van het Centrum voor Filantropische Studies aan de VU, waar Arjen naar verwijst en waarin de vraag centraal staat ‘Hoe hangen vermogen en vrijgevigheid met elkaar samen?’, staat onder leiding van René Bekkers. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of je nu swipet, van date naar date hopt, of al jaren vastzit aan dezelfde partner: vroeg of laat stel je jezelf de vraag: ‘Wanneer heb ik de ware gevonden?’. Misschien is de volgende partner toch beter, of de vorige juist? Wat als wiskunde je kan helpen bij dit soort moeilijke keuzes?In deze aflevering vertelt hoogleraar wiskunde en AI Tim Baarslag (TU Eindhoven) hoe wiskundige modellen je kunnen helpen bij lastige beslissingen, in de liefde én daarbuiten. 591: Dit is het geheim voor een succesvolle date https://open.spotify.com/episode/2st9wLHAAkYyrp5hNKxnAm?si=750b29b2671b4fc3See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jij denkt dat je zélf kiest in de supermarkt? Mooi niet. Van de aanbiedingen bij de kassa tot de felgekleurde posters in het gangpad: alles is zo bedacht dat jij spullen meeneemt die je niet van plan was om te kopen. Gedragswetenschapper Nynke van der Laan (Tilburg University) onderzoekt deze verleidingen in haar virtuele supermarkt, waar ze precies kan zien hoe jouw brein reageert op al die slimme trucs. Na deze aflevering loop jij hopelijk met een mandje vol bewuste keuzes naar buiten. De "Kies ik gezond" app van het Voedingscentrum waar Nynke in de aflevering naar verwijst vind je hier: https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/apps-en-tools-voedingscentrum/kies-ik-gezond-.aspxSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat als AI straks exact weet welke aandelen gaan stijgen en welke gaan kelderen? AI speelt nu al een grote rol op de beurs, maar wat gebeurt er als het echt alles kan voorspellen?Wie profiteert, wie verliest en blijft er nog iets over voor de gewone belegger? EPatrick Verwijmeren, financieel-econoom van de Erasmus Universiteit Rotterdam neemt ons mee in een toekomst waarin algoritmes mogelijk de dienst gaan uitmaken op de beurs. Laat jij straks je aandelenportefeuille door AI beheren? Deze podcast-aflevering is een samenwerking tussen het FD en de Universiteit van Nederland. Wil je vaker iets van Het Financieele Dagblad luisteren? Zoek dan de podcasts ‘Dagkoers’ en ‘Toegevoegde Waarde’ op in je podcast-app.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Uitdunnende kruinen en diepe inhammen: voor de één een nachtmerrie, voor de ander dé kans om de bald-look, oftewel een kale kop met stijl, met trots te dragen. Hoe je er ook over denkt, één ding blijft fascinerend: waarom worden mannen kaal en vrouwen zelden? En waarom juist op die specifieke plekken, die inhammen en de kruin? Om die vragen te beantwoorden neemt dermatoloog Tristan van Dongen (tijdens de opnames van deze aflevering werkzaam bij de Erasmus Universiteit) je mee op een tour over het hoofd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zou jij vandaag de dag je zwemdiploma nog halen? Want moeten je benen en armen tegelijk bij de schoolslag of juist om en om? Blijf jij goed drijven? En hoe zat het ook alweer met ademhalen tijdens de borstcrawl? Bewegingswetenschapper Carola Minkels (Vrije Universiteit Amsterdam en InnoSportlab de Tongelreep) geeft je tips waarmee je in een handomdraai vliegensvlug door het water beweegt. Wetenschappelijk verantwoord uiteraard!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe kan het dat miljardairs minder belasting betalen dan jij en ik? Ze maken slim gebruik van regels die voor gewone mensen nauwelijks te begrijpen zijn. Denk aan belastingboxen, spaar-bv’s en doorschuifconstructies. In deze aflevering legt hoogleraar Belastingrecht Sigrid Hemels van de Erasmus Universiteit uit hoe het systeem werkt en waarom het zelden wordt aangepakt. Je ontdekt waarom Box 2 zó aantrekkelijk is voor de allerrijksten, terwijl jij in Box 1 gewoon loonbelasting betaalt.Deze podcast-aflevering is een samenwerking tussen het FD en de Universiteit van Nederland. Wil je vaker iets van Het Financieele Dagblad luisteren? Zoek dan de podcasts ‘Dagkoers’ en ‘Toegevoegde Waarde’ op in je podcast-app.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Stel je voor: binnen een uur staat je woonkamer vol water. Voor miljoenen mensen wereldwijd is dat geen uitzondering, maar realiteit. Ook in Europa komen dit soort rampen steeds vaker voor. Onderzoeker Eefje Hendriks (Universiteit Twente) reist de wereld over om te ontdekken waarom huizen instorten en hoe dat te voorkomen is. Want een stevig huis betekent vaak het verschil tussen leven en dood. https://overstroomik.nl/ See omnystudio.com/listener for privacy information.

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft oude mobieltjes die thuis liggen te verstoffen. Een potentiële goudmijn: als alle Europeanen hun oude telefoons zouden inleveren, hoeft de EU drie jaar lang geen nieuwe grondstoffen te mijnen voor de productie van nieuwe mobieltjes. Er zitten veel kritieke grondstoffen in die telefoons waarvoor we nu afhankelijk zijn van landen als China en Congo. Om te laten zien wat er in die telefoon zit, halen industrieel ontwerper Dorien van Dolderen (TU Delft) en expert aardse materialen Arjan Dijkstra (Universiteit Twente) er in deze aflevering alles uit, tot het laatste korreltje goud. En dat doen ze met; een blender. Will it blend?See omnystudio.com/listener for privacy information.