Podcasts about franciszka j

Rozmowa Piotra Szczepańskiego z prof. Bogdanem Góralczykiem w ramach cyklu #rozmowywszechnicy [30 maja 2025 r.]W książce "Ojczulkowie" profesor Bogdan Góralczyk przedstawia historię Węgier poprzez pryzmat czterech (a właściwie pięciu) postaci: cesarza Franciszka Józefa, admirała Miklósa Horthy de Nagybánya, Jánosa Kádára oraz Viktora Orbána. Piątą postacią jest cesarzowa Elżbieta, królowa Węgier.Jak te postacie wpłynęły na kształt dzisiejszych Węgrów? Jakie mają znaczenie w ich historii? Dlaczego Węgrzy popierają Orbána, a marzenia o powrocie do wielkich Węgier nadal są żywe?O tych zagadnieniach porozmawiamy z profesorem Bogdanem GóralczykiemBogdan Góralczyk – politolog, sinolog, dyplomata, profesor nauk społecznych, publicysta i analityk. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie ukończył dziennikarstwo i sinologię, a także uzyskał doktorat. Stypendysta Fulbrighta na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego (1989–1990). Pracował m.in. w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, w dyplomacji w Budapeszcie i jako ambasador RP w Tajlandii, akredytowany również w Birmie i na Filipinach. Był szefem gabinetu ministra spraw zagranicznych (2001–2003). W latach 2016–2020 dyrektor Centrum Europejskiego UW, gdzie obecnie pracuje jako profesor. Specjalizuje się w stosunkach międzynarodowych, zwłaszcza w tematyce chińskiej, azjatyckiej i węgierskiej. Autor licznych publikacji naukowych i publicystycznych, redaktor naczelny czasopism „Azja-Pacyfik” i „Yearbook of Polish European Studies”. Częsty komentator medialny i publicysta (TVN24 BiŚ, Tok FM, Obserwator Finansowy, Nowa Konfederacja). Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Sikatuny (Filipiny, 2013).Polecamy również wcześniejszą rozmowę z profesorem: https://youtube.com/live/N1aPZyUI0cYJeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz:1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafwwPrzez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody.2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpkJeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz!3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewemDarowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr:33 1600 1462 1808 7033 4000 0001Fundacja Wspomagania WsiZnajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historiahttps://anchor.fm/wszechnica-fww-naukahttps://wszechnica.org.pl/#bogdangóralczyk #rozmowywszechnicy #polityka #historia #kultura #węgry #orban #węgrzy #Ojczulkowie

Reportażowa gawęda o fenomenie tak zwanej „Szwejkologii”- to z przymrużeniem oka – COŚ co proponujemy dziś Państwu.Zapraszamy na mini wykład o tym co kojarzy się z wojakiem Szwejkiem, czyli z żołnierską dolą rekruta armii cesarsko-królewskiej zacnego Franciszka Józefa II. Reportaż Wojciecha Paculi w realizacji dźwiękowej Mariana Guzowskiego.

Trwa I wojna światowa. Przedłużający się konflikt stanowi dla bytu monarchii Habsburgów śmiertelne zagrożenie. Cesarstwo składa się bowiem z kilkunastu odrębnych etnicznie narodów. Wiele z nich myśli o własnym, niepodległym państwie. Nowy cesarz Karol I, który objął władzę po śmierci Franciszka Józefa, podejmuje w tajemnicy przed sojusznikami próbę zawarcia pokoju z Ententą, aby ocalić Austro-Węgry przed rozpadem.

Tomasz Lis o reakcji na śmierć Elżbiety II. Porównuje jej długie panowanie do czasów Franciszka Józefa. Kończy się pewna epoka. Pianista od 25 lat mieszka w Londynie. Wspomina, że kiedy się sprowadził do angielskiej stolicy, monarchia była w kryzysie po śmierci księżnej Diany. Kryzys ten został jednak przezwyciężony dzięki wysiłkom królowej. Lis zauważa, że o ile królowa była bardzo wyważona w swych wypowiedziach, to jej pierworodny na więcej sobie pozwalał. --- Send in a voice message: https://anchor.fm/radiownet/message

Dzisiejszy komentarz dzielę na dwie części, refleksyjną, w której dzielę się swoimi obserwacjami, opiniami i przemyśleniami na temat Europy Środkowej ( do ok. 16 minuty), oraz komentarzy dotyczącego aktualnych wydarzeń, w których centrum znalazła się Mołdawia, o której mówi się że może zostać zaanektowana przez wojska Federacji Rosyjskiej ( piszą o tym media brytyjskie, powołując się na anonimowe źródła ukraińskie). W części refleksyjnej mówię o Węgrzech, kąpieli w łaźniach Gellerta, ale także systemie stworzonym przez Viktora Orbana ( porównując go do Polski), oraz o węgierskiej i rumuńskich reakcjach na toczącą się wojnę na Ukrainę. Oprócz tego luźne refleksje dotyczące cen benzyny, posiłków, ogólnego poziomu i stylu życia w obu krajach. A także odniesienie do historii w tym cesarza Franciszka Józefa i monarchii CK. W części poświęconej aktualnym wydarzeniom ( od około 16 minuty) komentarz do całej serii wypowiedzi i oświadczeń: Szef dyplomacji rosyjskiej Siergiej Ławrow twierdzi, że Rosja nie będzie „sztucznie” dążyć do rozstrzygnięcia konfliktu przed 9 maja i paradą w Moskwie. Przewodnicząca Izby Reprezentantów USA, Nancy Pelosi, przekonuje że Ukraina otrzyma 33 miliardów dolarów wsparcia na zakup broni i pomoc humanitarną. Niemcy zapewniają, że dołączą się do sankcji na rosyjską ropę. Ewakuacja 100 cywilów z Mariupola, którzy od 2 miesięcy nie widzieli światła dziennego. Finlandia i Szwecja mają wstąpić do NATO. Turcja nie została wpuszczona przez Grecję na ćwiczenia NATO w Atenach. Pogłoski o tym, iż generał Gierasimow, czyli dowódca rosyjskich sił na Ukrainie, jest ranny. ZUS wypłaca 13 emeryturę 8,5 milionom polskich seniorom ( w wysokości emerytury minimalnej).

11 listopada to dzień, w którym przypada rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę. Ludzie mówią wtedy głównie o marszałku Piłsudskim. Ale czy wiecie, że był w tamtych czasach inny marszałek i też miał udział w odzyskaniu przez Polskę niepodległości? Jak on się nazywał?Marszałek Edward Śmigły-Rydz był jednym z najważniejszych pomocników Piłsudskiego. Został też jego następcą, ale na początku miał inne zainteresowania.Zacznijmy jednak od początku. Edward Rydz urodził się w 1886 roku w Galicji czyli w zaborze austryjackim. Jego tata zmarł gdy Edward miał 2 lata, a mama gdy miał 10 lat. Potem zaopiekował się nim dziadek. Była to biedna rodzina, ale dzięki pomocy pewnej rodziny Edward mógł się uczyć. Poszedł na studia na malarstwo. Uczył się w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Później jednak postanowił przerwać naukę malarstwa i poświęcić się walce o niepodległość. Czemu jednak wstąpił do austriackiego wojska?Edward Rydz chciał nauczyć się dowodzenia, aby to później wykorzystać do wyzwolenia Polski. Przy armii austryjackiej powstały też później Legiony Polskie. Edward Rydz został powołany do armii austryjackiej, ale Piłsudski załatwił mu przeniesienie do Legionów Polskich. Rydz-Śmigły okazał się on bardzo dobrym dowódcą i wciąż go awansowano. Założył też polski wywiad, a w wolnych chwilach grał z żołnierzami w piłkę nożną.W 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Niemcy i Austro-Węgry walczyły przeciwko Rosji. Polacy mieszkali wtedy zarówno w Niemczech jak i w Austrii, ale także w Rosji. Wszystkie te kraje obiecywały Polakom własne państwo jak im pomogą na tej wojnie. Legiony Polskie były polskimi oddziałami przy armii austryjackiej. Austriacy i Niemcy byli w sojuszu przeciwko Rosji. Polacy walczyli razem z armią austriacką przez 3 lata, od 1914 do 1917. Wtedy doszło do kryzysu przysięgowego.W tamtych czasach nie było Polski, była podzielona między Rosję, Austrię oraz Niemcy. W Rosji rządził car Mikołaj II, w Austro-Węgrach rządził cesarz Franciszek Józef, a w Niemczech rządził cesarz Wilhelm II. Car i cesarz to w zasadzie to samo, tak więc Polakami rządziło wtedy trzech cesarzy. Pokłócili się jednak i rosyjski car Mikołaj II walczył z austriackim cesarzem Franciszkiem Józefem oraz niemieckim cesarzem Wilhelmem II. Polacy przysięgli walczyć razem z Austrią, ale w 1917 roku Austria przekazała Polaków swojemu sojusznikowi Niemcom. Polacy obiecali walczyć z armią austriackiego cesarza Franciszka Józefa. Teraz jednak mieli przyrzec wierność niemieckiemu cesarzowi Wilhelmowi II. Tego właśnie nie chciał zrobić Piłsudski oraz wielu innych żołnierzy jak np. Śmigły-Rydz.Ale dlaczego Piłsudski chciał walczyć dla jednego z zaborców czyli dla Austrii, a nie chciał walczyć dla innego zaborcy czyli Niemiec? Z tych trzech zaborców Polakom najlepiej się działo w Austrii. W Rosji próbowano zrusyfikować Polaków, a w Niemczech próbowano ich zgermanizować. Tylko w Austrii Polacy mogli dalej być Polakami. Edward Rydz początkowo uczył się malować w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jej pierwszym dyrektorem był Jan Matejko, który namalował wiele obrazów o historii Polski. Na pewno widzieliście portrety królów Polskich, albo obraz Bitwa pod Grunwaldem. Matejko mimo, że mieszkał w Galicji, czyli tej części Polski, która należała do Austrii to mógł malować takie obrazy. Gdyby mieszkał w Rosji albo Niemczech prawdopodobnie dostałby się za to do więzienia. Tak więc z trzech zaborców Austria była tym najlepszym i Polacy mieli tam sporo wolności choć nie mieli niepodległości.Tak więc Piłsudski i Śmigły-Rydz chcieli walczyć u boku Austrii, ale nie chcieli walczyć u boku Niemiec. Gdy więc w 1917 roku Legiony miały przysiąc wierność niemieckiemu cesarzowi Wilhelmowi II doszło do kryzysu przysięgowego i legioniści rzucili broń. Niemcy kazali za to zamknąć Piłsudskiego, a co robił wtedy Śmigły-Rydz?Józef Piłsudski siedział w więzieniu od lipca 1917 roku do listopada 1918 czyli prawie rok i cztery miesiące. W tym czasie Edward Śmigły-Rydz objął dowództwo nad POW czyli Polską Organizacją Wojskową. Można powiedzieć, że Edward Śmigły-Rydz zastępował wtedy Piłsudskiego, który siedział w Magdeburgu. Gdy Polska się zjednoczyła trzeba też było zjednoczyć wszystkie organizacje wojskowe. Śmigły-Rydz pojechał więc do Kijowa, aby włączyć tamtejszą POW do wojska Polskiego. Poznał tam wtedy swoją przyszłą żonę Martę..Piłsudski wyznaczył Śmigłego-Rydza do wielu zadań. Jednym z nich było dawanie odznaczeń wojskowych. W 1920 roku odznaczył on swoją przyszłą żonę Martę i dał jej Krzyż Walecznych “za zasługi dla ojczyzny”. Złośliwi ludzie twierdzili, że dał jej ten medal aby została jego żoną.Gdy powstała Polska w listopadzie 1918 roku od razu wybuchła wojna polsko-ukraińska. Później zaczęła się wojna polsko-sowiecka. Śmigły-Rydz dostawał wiele rozkazów od Piłsudskiego. Wszystkie swoje bitwy wygrywał. Dostał za to wiele odznaczeń, nie tylko polskich. Na początku roku 1920 Śmigły-Rydz pomógł wyzwolić Łotwę. Dostał wtedy polski order Virtuti Militari oraz łotewski Order Pogromcy Niedźwiedzia. Polski order Virtuti Militari to krzyż, w środku którego znajduje się biały orzeł, a na krzyżu jest napis “Virtuti Militari” co znaczy “męstwu wojskowemu”. Łotewski order Pogromcy Niedźwiedzia to także krzyż w środku którego znajduje się człowiek walczący z niedźwiedziem. Oczywiście Edward Śmigły-Rydz dostał wiele innych odznaczeń.Dostawał na wojnie wiele rozkazów od Piłsudskiego i nie przegrał żadnej bitwy, ale jaki jest najtrudniejszy rozkaz dla dowódcy? Jaki najtrudniejszy rozkaz dostał “Śmigły” podczas wojny polsko-bolszewickiej?Wycofanie się to jest jedna z najtrudniejszych operacji do wykonania. Chodzi o wycofanie się z bronią w ręku, a nie ucieczkę z pola bitwy. Śmigły-Rydz zdobył Kijów, jednak później przyszło wielu Rosjan i zaczęli okrążać to miasto. Śmigły dostał rozkaz wycofania się. Zrobił to nie tracąc broni i jego armia była gotowa walczyć później w bitwie warszawskiej.Edward Śmigły-Rydz należał do obozu piłsudczyków, czyli popierał rządy Józefa Piłsudskiego. Niestety ten zmarł 12 maja 1935 roku. Dzień przed śmiercią Piłsudski wezwał do siebie Śmigłego. Nie wiadomo o czym rozmawiali, ale przypuszcza się, że Piłsudski przekazał Śmigłemu-Rydzowi swoją ostatnią wolę co do organizacji wojska. Spotkali się 11 maja, dzień później 12 maja 1935 roku zmarł marszałek Józef Piłsudski. Zaraz w tą noc spotkał się rząd i następnego dnia 13 maja Edward Śmigły-Rydz został Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Jest to dość długa nazwa, ale oznacza, że Śmigły-Rydz został naczelnym wodzem wojska polskiego. A kiedy został marszałkiem?Rok po śmierci Piłsudskiego, w 1936 roku prezydent mianował Śmigłego-Rydza marszałkiem polski. Tak więc gdy wybuchła II wojna światowa i gdy we wrześniu 1939 roku na Polskę napadli Niemcy to naczelnym wodzem był właśnie marszałek Edward Śmigły-Rydz. Do tego momentu nie przegrał on żadnej bitwy. Przegrał jednak we wrześniu 1939 roku. Z tego powodu wielu uważa, że to jego wina. O tym dlaczego Polska wtedy przegrała mówiliśmy w poprzednim, w 106 odcinku, który był poświęcony początkowi II wojny światowej.1 września 1939 roku Polskę zaatakowali Niemcy. 7 września już podchodzili pod Warszawę. Marszałek Śmigły-Rydz zadecydował wtedy o przeniesieniu sztabu czyli dowództwa do Brześcia. Niestety nie działała tam łączność. Polska czekała wtedy na pomoc Francji i Anglii. Sojusznikiem Polski była też Rumunia. Tamtędy miała przyjść pomoc od Francji. Niestety 17 września Polskę zaatakowała też Rosja Sowiecka. Zadecydowano wtedy o opuszczeniu granic Polski.Wojsko Polskie weszło do Rumunii, która była sojusznikiem Polski. Ponieważ jednak na Polskę napadli Niemcy i Rosjanie, a Francja i Anglia nie pomagały to Rumuni się wystraszyli i internowali wszystkich Polaków, w tym także marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza. Będąc w niewoli w Rumunii Śmigły-Rydz przekazał dowodzenie generałowi Sikorskiemu, który był na zachodzie. 7 listopada 1939 roku Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych został generał Władysław Sikorski. Czy to znaczy, że Śmigły-Rydz już nie chciał walczyć?Edward Śmigły-Rydz został internowany w Rumunii we wrześniu 1939 roku. Rok później udało mu się jednak zorganizować ucieczkę. Uciekł na Węgry i stamtąd w październiku 1941 roku przedostał się do okupowanej Polski. Niestety zachorował i zmarł w grudniu 1941 roku. Został pochowany na Powązkach pod nazwiskiem Adam Zawisza. Trwała wojna i dopiero po wojnie na grobie pojawiło się jego prawdziwe nazwisko - Edward Śmigły-Rydz.Edward Rydz-Śmigły był prawą ręką Piłsudskiego. Nie przegrał żadnej bitwy. Jego pierwszą i jedyną przegraną była wojna obronna we wrześniu 1939 roku, ale tej wojny nie dało się wygrać. Polska została zaatakowana ze wszystkich stron, a sojusznicy zawiedli. Trudno więc winić marszałka Śmigłego-Rydza za tą klęskę. Jak wielu żołnierzy przeszedł on granicę do Rumunii aby dalej walczyć. Niestety, gdy wrócił do Polski w 1941 roku zachorował i zmarł.

Serwis deserowy zwany wcześniej „serwisem laxenburskim“ zamówiono w wiedeńskiej manufakturze w 1824 roku z okazji ślubu arcyksięcia Franciszka Karola Habsburga z Zofią, córką króla Bawarii, rodziców późniejszego cesarza Franciszka Józefa. Pod koniec XVIII wieku cesarz Franciszek I, ojciec arcyksięcia, polecił wybudować w położonym niedaleko Wiednia Laxenburgu, gdzie znajduje się letni pałac rodziny cesarskiej, zamek „Franzensburg“ jako pomnik dynastii Habsburgów. Tamtejsze posągi, jak również obrazy, herby i witraże sławią historię rodziny. Tutaj zaś sami możemy się przekonać o tym, iż myśl o zajęciu przez dynastię poczesnego miejsca w historii objęła także zastawę stołową. Oprócz herbów i portertów wcześniej panujących władców z dynastii Habsburgów oraz i żon romantyczną wyprawę w przeszłość uzupełnia 60 tak zwanych „talerzy przedstawiających ruiny“ z widokiem zamków i pałaców należących do monarchii naddunajskiej. To nie przypadek, że neogotyckie formy zastawy kojarzą się z relikwiarzami, kielichami mszalnymi i innymi przedmiotami sakralnymi. Po rozpadzie Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego w roku 1806 cesarz Franciszek starał się zrównoważyć utratę godności sakralnej Cesarstwa Niemieckiego oraz ugruntować świętość i zapewnić trwanie dynastii Habsburgów w ustanowionej w Austrii monarchii dziedzicznej. Dlatego też nawet zastawa stołowa, dzięki przedstawionym na niej portretom przodków, otrzymała niemal liturgiczny charakter i odzwierciedlała ideę panowania Habsburgów po wieczne czasy. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

konferencyjnyOdbywały się tu konferencje ministrów, tzw. “Minister Conseils”, którym zawsze przewodniczył cesarz. Marmurowe popiersie oraz szable honorowe znajdujące się z prawej strony obok tylnej niszy ściennej przypominają o postaci feldmarszałka Radetzky’ego, jednego z najsławniejszych dowódców wojskowych monarchii. Nieśmiertelną sławę zyskał feldmarszałek jednak dzięki marszowi, który Johann Strauss ojciec skomponował na jego cześć. Na malowidłach widzimy sceny batalistyczne z rewolucji węgierskiej w 1849 r. Przez otwarte drzwi na tyłach pokoju możemy zaglądnąć do tzw. garderoby cesarskiej, gdzie za życia Franciszka Józefa znajdowały się szafy i komody z ubraniami monarchy. Franciszek Józef prawie zawsze nosił mundur wojskowy. Tylko podczas prywatnych podróży zakładał zwykłe ubranie, a na polowania wybierał tyrolskie krótkie skórzane spodnie na szelkach, zieloną marynarkę, solidne górskie buty i kapelusz styryjski. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

W tym pokoju widzimy stół zastawiony w taki sposób, jak za cesarza Franciszka Józefa nakrywano go do szczególnie uroczystych kolacji w kameralnym gronie. Odświętne kolacje galowe odbywały się wyłącznie w wielkich salach paradnych rezydencji. Stół zastawiono zgodnie z przepisami „najjaśniejszego stołu dworskiego”, gdyż nawet podczas kolacji dla najbiższych członków rodziny obowiązywał ścisły ceremoniał. Stół był zawsze uroczyście przystrojony, pośrodku ustawiano pozłacane patery dekoracyjne, które zdobiono kwiatami, owocami i słodyczami. Na srebrnych podstawkach pod talerze leżały kunsztownie złożone serwety z adamaszku. Nakrywano każdorazowo tylko na jedno danie, zupę i deser podawano na porcelanie, do wszystkich innych dań używano srebrnych zastaw, a srebrne sztućce stołowe ozdobione były dwugłowym orłem. Do każdego dania podawano inne wino, oczywiście za każdym razem w innym, specjalnym kieliszku, wina reńskie serwowano w kieliszkach z zielonego szkła. Ponadto przed każdą osobą ustawiano osobną karafkę na wino i wodę oraz solniczkę. Potrawy przenoszono z kuchni do poszczególnych pokoi w ogrzewanych pojemnikach, dzięki czemu zawsze trafiały one na stół ciepłe i świeże. W sąsiadującym z jadalnią pomieszczeniu utrzymywano odpowiednią temperaturę dań stosując podgrzewacze węglowe, które w poźniejszych latach zastąpiono gazowymi. Cesarz siedział pośrodku, a naprzeciwko monarchy było miejsce jego gościa honorowego, a kolejne miejsca zajmowali inni goście wedle stopnia pokrewieństwa lub pozycji na dworze. Panie i panowie zawsze siedzieli przemiennie. Konwersacja była dozwolona tylko z osobami bezpośrednio sąsiadującymi przy stole. Gościom i cesarzowi serwowano dania jednocześnie, a monarcha natychmiast zaczynał jeść. Gdy cesarz odłożył sztućce, oznaczało to, że zakończono spożywanie dania i lokaje natychmiast zabierali talerze. Dlatego też cesarz uważał, aby odkładać sztućce dopiero wtedy, gdy jego goście skończyli spożywanie aktualnego dania. Kolacja składała się z 9 do 13 dań i trwała nie dłużej niż trzy kwadranse. Kawę i likiery podawano następnie w innym pokoju, slużącym panom także jako salon dla palaczy. W tym miejscu kończy się nasza przechadzka po cesarskich apartamentach. Jeżeli chcą Państwo dowiedzieć się więcej o kulturze mieszkalnej na dworze wiedeńskim, zapraszamy Państwa serdecznie do odwiedzenia cesarskich zbiorów mebli i inwentarza ruchomego, gdzie zgromadzono umeblowanie i akcesoria z różnych rezydencji Habsburgów. Naprzeciwko wyjścia z apartamentów cesarskich znajduje się stacja metra linii U3, którym wygodnie dojadą Państwo (5 minut, tylko 3 stacje) do gmachu, w którym mieszczą się te zbiory. A na koniec chcielibyśmy polecić Państwu wizytę w apartamentach cesarskich znajdujących się w pałacu w Schönbrunnie, niegdysiejszej letniej rezydencji cesarskiej rodziny. Przed opuszczeniem muzeum proszę nie zapomnieć o oddaniu audioprzewodnika – proszę włożyć go do pojemników znajdujących się w tej sali. Wyjście z apartamentów prowadzi na Ballhausplatz i znajduje się bepośrednio obok wejścia do urzędu prezydenta Austrii oraz naprzeciwko urzędu kanclerza republiki. Tablica z planem orientacyjnym znajduje się przy wyjściu. Dziękujemy Państwu za zwiedzenie naszej ekspozycji. W ten sposób przyczynili się Państwo do sfinansowania utrzymania apartamentów cesarskich. Życzymy Państwu miłego pobytu w Wiedniu. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Tak zwanymi „schodami orlimi” znajdującymi się w sąsiednim Trakcie Leopoldyńskim cesarzowa udawała się do swoich apartamentów, przechodząc przez izbę odźwiernych i przedpokój. Wiszące na ścianach malowidła przenoszą nas w XVIII wiek, w czasy panowania Marii Teresy. Za rządów Franciszka Józefa nawiązywano do tej epoki, służącej za wzór do naśladowania w dziedzinie kultury mieszkalnej na dworze wiedeńskim w stylu neorokoko. Dwa z tych malowideł pokazują sceny ze słynnych oper „„Il parnasso confuso“ Glucka i „Il trionfo d’amore“ Gassmanna, w których występują dzieci Marii Teresy. Na jednym z tych obrazów widzimy najmłodszą córkę Marii Teresy, Marię Antonię, jako tancerkę baletową. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

A teraz znajdujemy się w małym salonie cesarzowej. Pierwotnie pokój ten zdobiły obrazy przedstawiające Franciszka Józefa oraz dzieci cesarskiej pary: Gizelę, Rudolfa i Marię Walerię. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Za życia Franciszka Józefa pokój ten służył jako palarnia, do której udawali się panowie, gdyż w obecności dam nie uchodziło zaciągać się cygarem lub papierosem. Obecnie pokój ten pełni rolę izby pamięci cesarza Meksyku, Maksymiliana, młodszego brata Franciszka Józefa. Po prawej stronie widzimy portret Maksymiliana. Pod presją swojej ambitnej małżonki Charlotty, córki króla Belgów, pomimo trudnej sytuacji politycznej, przyjął on w 1864 roku koronę cesarza Meksyku i cesarska para udała się do tego kraju. Portret Charlotty wisi po lewej stronie. Jednak już wkrótce po wylądowaniu cesarskiej pary w Meksyku Francuzi wycofali się z poczynionych obietnic, zostawiając Maksymiliana na łaskę i niełaskę rewolucjonistów pod wodzą Benito Juareza, którzy wzięli go do niewoli i rozstrzelali w 1867 roku. Jest to ostatni pokój w apartamentach cesarza. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Dekoracja wnętrza tego pokoju nawiązuje - podobnie jak w całym apartamencie cesarza - do stylu XVIII wieku, natomiast meble pochodzą z czasów Franciszka Józefa. Jak wszystkie pomieszczenia Hofburga, także i ten salon ogrzewany był piecami kaflowymi. Aby nie wnosić brudu do komnat, dworscy palacze początkowo wkładali drewno wyłącznie tylnymi drzwiczkami pieca, wychodzącymi na specjalny korytarz, który znajdował się za ścianami pokoi. Od 1824 roku stopniowo instalowano nadmuchowe ogrzewanie ciepłym powietrzem, wynalezione przez wiedeńskiego profesora Meissnera, a polegające na centralnie regulowanym wprowadzaniu do pieców gorącego powietrza za pomocą rur. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Tę zastawę przywieziono do Wiednia z zamku Miramare koło Triestu, dawnej rezydencji arcyksięcia Maksymiliana Ferdynanda, późniejszego cesarza Meksyku. Był on młodszym bratem cesarza Franciszka Józefa. W roku 1854 został głównodowodzącym cesarsko-królewskiej marynarki wojennej. W 1864 roku przyjął godność cesarza Meksyku, lecz nie zdołał utrzymać się na tronie Polnisch meksykańskim. Został wzięty do niewoli przez przywódcę rewolucji liberalnej Benito Juareza, który w 1867 roku kazał rozstrzelać cesarza. Szczegóły tego wątku usłyszymy apartamentach cesarskich. Wytwórcą tej zastawy jest węgierska manufaktura porcelany Herend, która początkowo specjalizowała się w naśladowaniu chińskich wzorów. Cesarz Maksymilian zamówił tę zastawę do swojej meksykańskiej rezydencji w Chapultepek w 1865 roku. Właścicielowi manufaktury Moritzowi Fischerowi pozwolono pokazać ten serwis podczas paryskiej Wystawy Światowej w 1867 roku jako reklamę swoich produktów. Po zakończeniu wystawy cesarz Maksymilian już nie żył, dlatego też zastawa ta nigdy nie znalazła się w Meksyku. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Gdy cesarska para zdecydowała się na oddzielne sypialnie, pokój, w którym się znajdujemy, zaadaptowano na sypialnię cesarza. Franciszek Józef sypiał w tym zwykłym żelaznym łóżku, symbolizującym także jego spartański styl życia. Dzień monarchy zaczynał się na długo przed jutrznią, zwykle o wpół do czwartej rano, a tylko po większych uroczystych przyjęciach cesarz pozwalał sobie na dodatkową godzinę snu. Najpierw cesarz w asyście łaźnego brał kąpiel w kauczukowej wannie, którą codziennie ustawiano w sypialni. Obok łóżka Franciszka Józefa widzimy skromną szafkę z miskami, dzbankami i innymi utensyliami, służącymi cesarzowi do codziennej toalety. To jeszcze jeden dowód na styl życia cesarza: monarcha nie tylko preferował skromny wystrój swoich prywatnych pomieszczeń, lecz także odrzucał wszelki luksus, uważając go za niepotrzebny. Już w ubraniu dziennym cesarz odmawiał na klęczniku, który widzimy po prawej stronie łóżka, codzienną modlitwę poranną. Po skończonej modlitwie cesarz zasiadał do śniadania w gabinecie. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Na swoje mieszkanie cesarz Franciszek Józef wybrał trakt kancelarii cesarstwa. W skład apartamentu wchodziły gabinety urzędowe oraz prywatne pokoje mieszkalne, z których cesarz korzystał aż do swojej śmierci w 1916 roku. Dwa razy w tygodniu cesarz udzielał audiencji, których terminy ogłaszane były w wiedeńskim dzienniku „Wiener Zeitung”. Poddani, którzy otrzymali termin prywatnej audiencji, wchodzili bogato zdobionymi schodami cesarskimi na piętro główne pałacu i przechodzili do sali, w której się teraz znajdujemy. Tutaj oczekiwali na wezwanie na audiencję. Na ścianach wiszą trzy monumentalne malowidla pędzla Johanna Petera Kraffta z roku 1832, przedstawiające wydarzenia z życia cesarza Franciszka II/I, dziadka cesarza Franciszka Józefa. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Tutaj rozpoczyna się trasa zwiedzania historycznych apartamentów cesarskiej pary - najpierw zobaczymy apartament cesarza Franciszka Józefa, z którego przejdziemy dalej do sąsiadującego z nim prywatnego apartamentu Elżbiety.www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

W kwietniu 1854 roku niespełna szesnastoletnia księżniczka Elżbieta Bawarska przybyła do Wiednia, aby poślubić swojego kuzyna, cesarza Franciszka Józefa. Po ceremonii zaślubin wprowadziła się do apartamentu w Hofburgu i tak rozpoczęło się jej życie w arystokratycznym świecie wiedeńskiego dworu. Zapraszamy Państwa do obejrzenia Muzeum cesarzowej Sisi – w kolejnych sześciu salach czeka na Państwa spotkanie z „Sisi – mytem i prawdą”. Prosimy o przestrzeganie zakazu fotografowania, który obowiązuje od tego miejsca na całej pozostałej trasie zwiedzania. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Ozdobione przepysznymi lśniącymi sztukateriami i pozłacanymi wazami z brązu schody cesarskie prowadzą nas - jak niegdyś cesarza Franciszka Józefa - na główną kondygnację Hofburga. Hofburg był przez ponad sześć stuleci rezydencją Habsburgów i tym samym sercem Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Oprócz swojej funkcji jako siedziby władcy i centrum administracyjnego budowla ta była przede wszystkim zimową rezydencją rodziny cesarskiej - natomiast większość lata od XVIII wieku dwór spędzał w pałacu w Schönbrunnie. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Ten składający się ze 116 części serwis deserowy pochodził z angielskiej manufaktury porcelany Minton i należał do najwspanialszych eksponatów na Wystawie Światowej w Londynie w 1851 r. Nagrodzono go najwyższym wyróżnieniem za estetyczne wykonanie. Zakupiła go angielska królowa Wiktoria i następnie w dowód przyjaźni podarowała część serwisu cesarzowi Franciszkowi Józefowi. Tego kruchliwego dzieła sztuki, z ozdobnymi nieglazurowanymi figurkami biskwitowymi i małymi kubeczkami do angielskiego sosu jajeczno-śmietanowego, dwór wiedeński nigdy nie używał. Kruchliwość tworzywa spowodowała, że tego luksusowego wyrobu nie można było wykorzystać zgodnie z celem przeznaczenia. W tym pomieszczeniu kończy się trasa zwiedzania ekspozycji dworskich sreber stołowych. Proszę udać się teraz na główną kondygnację Hofburga, gdzie czekają na Państwa Muzeum cesarzowej Sisi oraz historyczne apartamenty cesarza Franciszka Józefa i cesarzowej Elżbiety. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Dlaczego nie zachowały się prawie żadne eksponaty dworskich sreber stołowych z wcześniejszych wieków? Z dwóch powodów: po pierwsze stołowe srebra przetapiano bez skrupułów i przerabiano na nowe zawsze wtedy, gdy były już podniszczone lub nie odpowiadały najnowszej modzie, lub gdy ich właściciel potrzebował pieniędzy. Jednak główną przyczyną przetapiania niemalże wszystkich srebrnych przedmiotów na monety w Austrii pod koniec XVIII wieku były wojny napoleońskie i związane z tym potrzeby finansowe cesarstwa. W tej sytuacji nie czyniono żadnych wyjątków i również dworskie srebra stołowe podzieliły ten los. Srebrne nakrycia zastąpiono porcelanowymi serwisami pochodzącymi z manufaktury wiedeńskiej. Dopiero w latach 1830-1835 zapoczątkowano na wiedeńskim dworze stopniowy powrót do srebrnych zastaw. Wykonanie serwisu zlecono Stefanowi Mayerhoferowi, a później Mayerhofer & Klinkosch względnie J.C. Klinkosch, zajmowali się uzupełnianiem i powiększaniem dworskiej zastawy, która znacznie rozrosła się po zaślubinach cesarza Franciszka Józefa z bawarską księżniczką Elżbietą w 1854 r. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

W atrium ustawiono wykonane z pozłacanego brązu patery, które wypełnione słodyczami, zdobiły cesarski stół. Stanowią one część nowofrancuskich pater dekoracyjnych należących do młodego cesarza Franciszka Józefa. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Białozłoty serwis nabyto w 1851 roku dla cesarza Ferdynanda. Ferdynand, który od ludu otrzymał przydomek „Dobrotliwy“, w następstwie Wiosny Ludów w 1848 roku abdykował na rzecz swego młodszego bratanka Franciszka Józefa, a następnie opuścił Wiedeń, udając się do Pragi. Resztę życia spędził w odosobnieniu w Zamku Praskim, gdzie zmarł w 1875 roku. Na nowe wyposażenie jego siedziby w Pradze zamówiono w wytwórni porcelany hrabiego Thuna w miejscowości Klášterec w Czechach białozłotą zastawę stołową. Projekt wzoru tej zastawy był w ówczesnym czasie niezwykle modny. W połowie XIX wieku gust ogólnie przyjęty za standard uległ zmianie. Wyraźnie surowe, proste i klarowne kształty w stylu biedermeieru zostały zastąpione delikatniejszymi i płynniejszymi formami. Bogate, złote zdobienia stanowiły odpowiedź na rosnącą potrzebę feudalnego przepychu, obecną także na wiedeńskim dworze cesarskim. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Coraz częściej cesarzowa posługuje się także potężnym narzędziem osobistej piękności w celu przeforsowania swoich interesów. Aktywna polityka interesuje ją w niewielkim stopniu, tylko jeden jedyny raz miesza się do polityki i rządów cesarskiego małżonka, wstawiając się za Węgrami. Elżbieta odczuwa dużą sympatię dla ognistego i dumnego narodu węgierskiego, który od stłumienia rewolucji w 1849 roku jest rządzony twardą ręką. Elżbieta staje się gorącą rzeczniczką węgierskich interesów i nawiązuje ścisłe kontakty z wiodącymi reprezentantami Węgrów. Bez wątpienia miała ona duży udział w podpisanej w końcu przez Franciszka Józefa tzw. ugodzie z Węgrami, w której uznano historyczne prawa Węgier i w wyniku której powstała monarchia austro-węgierska. Finałem tych poczynań jest uroczysta koronacja cesarza na króla Węgier, która odbyła się w 1867 roku w Budapeszcie w kościele Św. Macieja i podczas której także Elżbiecie nałożono na skronia koronę węgierską. www.hofburg-wien.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Pokój ten, jak i sąsiedni salon, zamieszkiwany był w XIX wieku przez arcyksięcia Franciszka Karola, ojca Franciszka Józefa. Wiszące tu obrazy przenoszą nas z powrotem w czasy panowania Marii Teresy. Na znanym zbiorowym portrecie rodzinnym pędzla Martina van Meytensa widzimy cesarską parę, Franciszka Stefana i Marię Teresę, w otoczeniu licznego potomstwa. Z tego związku urodziło się szesnaścioro dzieci - jedenaście córek i pięciu synów, ale tylko jedenaścioro osiągnęło wiek dojrzały. Brak tu dwojga dzieci, urodzonych już po namalowaniu tego obrazu, oraz trójki zmarłych wcześniej potomków. Do najważniejszych zadań pary cesarskiej należało wydanie na świat jak największej liczby następców tronu, aby zabezpieczyć przetrwanie dynastii. Po przeciwnej stronie widzą Państwo wizerunki dwóch wysoko urodzonych dam, które odegrały znaczącą rolę w życiu Marii Teresy. Po prawej stronie - portret matki cesarzowej, Elżbiety Krystyny, a po lewej - hrabiny Fuchs, wychowawczyni i późniejszej powiernicy monarchini. Z rozkazu Marii Teresy zmarłą hrabinę pochowano jako jedyną nie-Habsburżankę w krypcie kapucynów, przeznaczonej dla pochówku członków dynastii, a było to wyrazem wielkiego szacunku i przywiązania cesarzowej do tej zaufanej osoby. www.schoenbrunn.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Brukselskie gobeliny z XVIII wieku zdobią nie tylko ściany tego salonu, także obicia krzeseł wykonano z tych cennych tkanin. Gobeliny ścienne pokazują sceny rodzajowe na targu i w porcie, a na obiciach foteli przedstawiono dwanaście miesięcy roku oraz znaki zodiaku. Sąsiedni gabinet arcyksiężnej Zofii (numer 34) należał do prywatnych apartamentów rodziców Franciszka Józefa, arcyksięcia Franciszka Karola i arcyksiężnej Zofii, zamieszkujących tutaj w XIX wieku. Ambitna Zofia nie tylko zrealizowała z powodzeniem plan osadzenia swego syna na tronie habsburskim, lecz była także jego najważniejszym politycznym doradcą, dlatego nazywano arcyksiężną „jedynym mężczyzną na wiedeńskim dworze”. Stosunek arcyksiężnej do Elżbiety, dla której była nie tylko teściową, ale również ciotką, był pełen napięć, co w efekcie w znaczny sposób uniemożliwiło cesarzowej zadomowienie się na wiedeńskim dworze. Elżbieta często narzekała na ustawiczną kontrolę i kuratelę ze strony teściowej. www.schoenbrunn.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Dzień cesarza, przebiegający według dokładnie ustalonego planu, rozpoczynał się już o czwartej rano. Po porannej toalecie - cesarz mył się zimną wodą - monarcha, który był głęboko wierzącym katolikiem, odmawiał poranną modlitwę klęcząc na klęczniku, który widzą Państwo po lewej stronie łóżka. To żelazne łóżko jest imponującym świadectwem prostego, wręcz spartańskiego życia tego austriackiego cesarza. W tym łóżku zmarł Franciszek Józef po 68 latach panowania w 1916 roku, w środku zamętu I wojny światowej. Obraz na sztalugach pokazuje cesarza na łożu śmierci. Franciszek Józef był człowiekiem ciężko doświadczonym przez los: jego pierwsza córka zmarła w wieku dwóch lat, brat Maksymilian, cesarz Meksyku, został rozstrzelany przez rewolucjonistów, jedyny syn Rudolf popełnił samobójstwo, a cesarzową Elżbietę zasztyletował włoski anarchista. Przy wyjściu po lewej stronie znajduje się cesarska toaleta. Zainstalowano ją dla Franciszka Józefa w 1899 roku, wzorując się na angielskich przykładach. Trzy kolejne małe pokoje były częścią prywatnych apartamentów cesarzowej Elżbiety. W tzw. gabinecie schodowym cesarzowa Elżbieta pisała listy, dzienniki i wiersze. Kręte schody, zlikwidowane po upadku monarchii, prowadziły do prywatnych pokoi cesarzowej, znajdujących się na parterze pałacu. W pokoju do toalety cesarzowa poświęcała wiele czasu pielęgnacji urody i gimnastyce. Elżbietę zaliczano do najpiękniejszych kobiet tamtej epoki, czego cesarzowa była oczywiście świadoma. Rytm jej dnia wyznaczała pielęgnacja urody i sport w celu zachowania smukłej sylwetki, a pielęgnacja jej wspaniałych, sięgających do ziemi włosów trwała parę godzin dziennie. Po przejściu przez te trzy pomieszczenia znajdą się Państwo w pomieszczeniu numer 9, w sypialni małżeńskiej cesarza Franciszka Józefa i Elżbiety. www.schoenbrunn.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Franciszek Józef wstąpił na tron cesarza Austrii już w wieku 18 lat. Monarcha znany był z niezwykłej pracowitości - rozpoczynał dzień pracy już przed piątą rano, a cały dzień spędzał przy biurku, które widzą Państwo po prawej stronie. Tutaj cesarz zagłębiał się w urzędowe akta i tutaj też podawano mu śniadania i kolacje. Tak więc życie pierwszego urzędnika monarchii upływało przede wszystkim przy tym biurku. Cesarz nie przywiązywał dużej wagi do kosztownego wystroju swoich prywatnych pokoi. Wystarczały mu prywatne obrazy, rodzinne fotografie i podarunki od dzieci i wnuków. Jeden z dwóch wielkich portretów przedstawia Franciszka Józefa w wieku 33 lat, natomiast na drugim widzimy jego małżonkę, cesarzową Elżbietę, owianą nimbem mitu legendarną „Sisi”. www.schoenbrunn.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Ten pokój służył jako poczekalnia dla poddanych, którzy przybywali na audiencje do Franciszka Józefa, które odbywały się dwa razy w tygodniu. Stół bilardowy należał już do dziadka Franciszka Józefa, cesarza Franciszka II/I. W wolnych chwilach oficerowie z otoczenia cesarza chętnie grali tu w bilard. Na ścianach widzą Państwo trzy duże obrazy. Na środkowym przedstawiono scenę ustanowienia Orderu Marii Teresy w 1758 roku. W historii cesarstwa był to pierwszy order, który przyznawano za szczególne zasługi. Należał on do najwyższych odznaczeń, nadawanych przez Habsburgów. Dwa pozostałe obrazy powstały z okazji setnej rocznicy ustanowienia tego orderu - Franciszek Józef wydał wówczas wspaniałą ucztę w Wielkiej Galerii pałacu oraz przyjęcie w pałacowym parku. www.schoenbrunn.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.

Tutaj znajdował się posterunek gwardii przybocznej cesarza Franciszka Józefa, która strzegła wejścia do prywatnych apartamentów cesarza. Po prawej stronie widzą Państwo fajansowy piec, jeden z wielu, którymi ogrzewano pałac. Aby nie zakłócać spokoju cesarskiej rodziny i nie zanieczyszczać komnat, służba wkładała opał tylnimi drzwiczkami pieca, wychodzącymi na specjalny korytarz, znajdujący się za ścianami pokoi i przebiegający przez cały pałac. Początkowo piece opalano drewnem, zaś w XIX wieku zainstalowano system ogrzewania gorącym powietrzem, którego używano do 1992 roku. www.schoenbrunn.at | Download Tour-Guide (PDF)© by Schloß Schönbrunn Kultur- und Betriebsges.m.b.H.