Podcasts about podziemnego

Mira Zimińska–Sygietyńska – wielka dama polskiej kultury, aktorka teatralna, filmowa, kabaretowa, współzałożycielka “Mazowsza”, była również bohaterką Polskiego Państwa Podziemnego. To w czasie Powstania Warszawskiego obiecała mężowi, że – jeśli przeżyją – zajmie się artystycznie folklorem. Postać ta od lat fascynuje dziennikarkę i pisarkę Agnieszkę L. Janas – autorkę kilku książek o modzie i stylu. Z owej fascynacji zrodziła się książka i projekt internetowy “Mira. Po prostu kobieta”. Okazuje się, że ta – bardzo związana ze swoją epoką – artystka może stać się inspiracją dla kobiet żyjących tu i teraz. “Mira jest personifikacją losów kobiet, trudnego dojrzewania do samoświadomości, samoakceptacji, uczenia się, aby żyć na własnych warunkach” – pisze autorka, która z wielką pasją opowiada o swojej idolce. Realizacja dźwięku Piotr Król.

Służył Polsce przed wojną i w czasie okupacji. Zapłacił za to najwyższą cenę. Nigdy nie zawiódł ani przełożonych z Armii Krajowej, ani swoich podwładnych. W lasach świętokrzyskich i na Nowogródczyźnie Niemcy bali się go, jak ognia. Dokonaniami Jana Piwnika "Ponurego" można by obdzielić całą kompanię. W historii Polskiego Państwa Podziemnego jest jednym z największych bohaterów. Kim był, jak tropili go Niemcy i jak wygladal szlak bojowy "Ponurego". Dziś ruszymy śladami niezwykłego polskiego dowódcy. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/historia-jakiejnieznacie/message

Historyk nakreśla również genezę Polskiego Państwa Podziemnego, utworzonego 27 września 1939 roku.

Temat tabu. Tak można określić blisko pięć dekad pamięci historycznej o armii czerwonej po wojnie. Przez lata przedstawiana jako siła sojusznicza, która miała uwolnić nas od hitlerowskiej okupacji, a później przynieść ustrój demokracji ludowej. Armia Czerwona i NKWD realizowały oczywiście polityczne wytyczne Moskwy związane z eliminacją przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego, ale dziś to nie jest tematem naszej opowieści. Tematem jest to, co wojsko radzieckie w roku 1945 i 1946 robiło zwykłym bogu ducha winnym ludziom wyzwolonej Polski. Już w pierwszych miesiącach po wyparciu Niemców jej żołnierze dokonali na polskich ziemiach setek jeżeli nie tysięcy rozbojów, morderstw i gwałtów. Pokrzywdzonymi byli wyzwoleni Polacy, często całe rodziny. Samozwańcza władza spod znaku PKWN była bezradna, bo przecież przywieziona został na radzieckich czołgach. Polscy komuniści swoją władzę zawdzięczali właśnie Sowietom, więc nie kwapili się do interwencji. Nasilenie występków zdziczałych hord czerwonoarmistów miało miejsce w sumie w dwóch falach. Najpierw w czasie wkroczenia na polskie ziemie i wschodnie rubieże Rzeszy włączone później do Polski od jesieni 1944, a później już po zdobyciu Berlina i kapitulacji Niemiec. Latem 1945 roku setki tysięcy żołnierzy przemieszczało się przez polskie ziemie w drodze powrotnej na wschód. Odcinek powstał we współpracy z wydawnictwem ZNAK HORYZONT, którego nakładem ukazała się książka Ostróda '46. Jak Polacy Sowietów gromili Andrzeja Brzezieckiego. Dziś dzielimy materiał na dwie części. W pierwszej przybliżymy mało znane fakty z powojennego okresu historii Polski i postępowania wyzwolicieli. W drugiej autor książki „Ostróda ‘46” będzie moim gościem. Zapraszam do wsparcia kanału na moim PATRONITE: https://patronite.pl/Historiajakiejnieznacie

- W Polsce nie było tak radośnie jak na terenach zajętych przez aliantów na Zachodzie, nadal prowadzone były działania zbrojne, szalała bezpieka, dokonywała aresztowań żołnierzy podziemia niepodległościowego, aresztowano ludzi związanych z Armią Krajową, współpracowników Polskiego Państwa Podziemnego. Cały czas trwała walka i stosowano represje - mówił w Polskim Radiu 24 Jacek Pawłowicz, zastępca dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie.

W czasie II wojny światowej zmieniało się podejście polskiego podziemia i struktur cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego do Zagłady. Interesowały się one losem ludności żydowskiej zamkniętej w gettach, jednak głównym obiektem ich troski byli etniczni Polacy. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 r., a następnie rozpoczęciu przez Niemców masowych mordów, polskie podziemie informowało o zbrodniach w nadziei, że okupant zaniecha dalszych działań. Gdy w końcu 1942 r. powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota”, większość polskich Żydów została już wymordowana. Ci którzy przeżyli i ukrywali się w lasach byli najczęściej traktowani jako „obcy” i skomunizowani. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/

2 września 1945 r. płk Jan Rzepecki „Prezes”, były Delegat Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj wraz z kilkoma najbliższymi współpracownikami powołali do życia Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”. U podstaw jego powstania leżało założenie, że walka zbrojna nie przyniesie Polsce odzyskania niepodległości, dlatego należy zastąpić ją działalnością polityczno-społeczną. Pierwotnie miała działać do momentu wygrania przez Polskie Stronnictwo Ludowe wyborów parlamentarnych i odsunięcia komunistów od władzy. Jednak termin wyborów był odsuwany przez komunistów. Ta największa powojenna organizacja konspiracyjna przetrwała do końca 1947 r. W tym czasie starała się walczyć o realizację testamentu Polskiego Państwa Podziemnego. Przez ponad dwa lata, na skutek aresztowań, zmieniali się ludzie, którzy jej przewodzili. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/

Partyzanci, którzy uszkodzili rosyjski samolot A-50 na lotnisku w Maczuliszczach koło Mińska, są bezpieczni poza granicami kraju - potwierdził w Popołudniowej rozmowie w RMF FM białoruski opozycjonista Paweł Łatuszka. "To było jednym z warunków (...), że trzeba zrobić wszystko, żeby zdążyli wyjechać przed zatrzymaniem" - tłumaczył gość Piotra Salaka. "Macie swoje doświadczenie, czerpiemy z niego" - dodał, odwołując się do dziedzictwa Polskiego Państwa Podziemnego.

Jan Karski, a właściwie Jan Kozielewski, pochodził z łódzkiej, niezamożnej, rodziny rzemieślniczej. Do historii przeszedł jako kurier i emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego i Rządu RP na Uchodźstwie, naoczny świadek Zagłady polskich Żydów. Przez wiele lat historycy sprowadzali misję Karskiego głównie do alarmowania świata o Zagładzie. Tymczasem najważniejszym jej celem jesienią 1942 r. było poinformowanie rządu RP w Londynie o konflikcie wewnątrz struktur wojskowych, cywilnych i politycznych Polskiego Państwa Podziemnego, a także o działaniach sowieckiej partyzantki na wschodzie. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/

Ruch ludowy odgrywał znaczącą rolę na scenie politycznej w II Rzeczpospolitej. W czasie II wojny światowej przedstawiciele Stronnictwa Ludowego działali w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego i rządu RP na Uchodźstwie. Ich zbrojne ramię – Bataliony Chłopskie w większości scaliły się z Armią Krajową. Po wojnie Polskie Stronnictwo Ludowe pod wodzą Stanisława Mikołajczyka współtworzyło m.in. z komunistami Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, a jednocześnie było największą siłą opozycyjną mogącą, jak wierzyli niektórzy, przeszkodzić komunistom w ich drodze po władze. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/

„Bohaterzy z NZS i AK” – tego rodzaju stwierdzenie często pada z ust polityków i dziennikarzy przy okazji różnych uroczystości patriotycznych. Polskie Państwo Podziemne (PPP) było emanacją rządu polskiego na uchodźstwie a Armia Krajowa Wojskiem Polskim w okupowanym kraju. Narodowe Siły Zbrojne powołali do życia ci przywódcy ruchu narodowego, którzy nie podporządkowali się decyzjom władz Państwa Podziemnego i sprzeciwiali się scaleniu z Armią Krajową. Czy zatem zrównywanie NSZ z PPP i AK jest uprawnione?

Brygada Świętokrzyska, największa jednostka wojskowa Narodowych Sił Zbrojnych Związku Jaszczurczego otrzymała najpierw ciche, następnie otwarte wsparcie ze strony służb specjalnych III Rzeszy. Nigdy nie podporządkowała się władzom Polskiego Państwa Podziemnego, była wrogo nastawiona do Armii Krajowej, jej członkowie zabijali Żydów, działaczy lewicowych i komunistów. Dziś często jest stawiana za wzór polskiego patriotyzmu. Czy słusznie ?

Poznaliście mnie w bardzo dziwnym momencie mojego życia (to parafraza słynnego tekstu z „Podziemnego kręg” – You met me at a very strange time in my life.) Kiedy patrzę na historię podcastu „Z pasją o mocnych stronach” to czuję, że to zdanie bardzo pasuje do tego co czuję. Kiedy zaczynałem nagrywać podcast, to nie myślałem o […] The post #200 Co jest za zakrętem? first appeared on Z pasją o mocnych stronach i intencjonalnym działaniu. The post #200 Co jest za zakrętem? appeared first on Z pasją o mocnych stronach i intencjonalnym działaniu.

https://podcasty.polskieradio.pl/track/382ccd0f-725b-431c-a9e7-dff2818ae4fa/Wed, 28 Sep 2022 14:22:25 GMT219W Dniu Polskiego Państwa Podziemnego i dniu rocznicy śmierci Kazimierza Moczarskiego (zmarł 27.09.1975)

Historia Armii Krajowej, jakiej nie znacie. Akcja „N” była bezprecedensowym przykładem działań dezinformujących niemieckiego okupanta, stosowała proste triki, które dziś nazwać by można wzorowym rozsiewaniem fake newsów. Nie zawsze wiązało się to jednak z kolportowaniem nieprawdy. Bardzo często, pod płaszczem gazet pisanych charakterystyczną czcionką gotycką, dostarczano rzetelnych informacji z frontu, informowano o bestialstwie jakie odbywało się w obozach koncentracyjnych czy w gettach. Była to część potężnego ruchu sabotażu jaki rozwinął się w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, sabotażu, który nawet na chwilę nie dawał spokoju okupantom.

Elżbieta Zawacka odbyła niezliczoną liczbę podróży na trasie pomiędzy Berlinem a Katowicami i Warszawą. W podcaście zaczynamy od jednej z jej misji w trakcie której musiała wyskoczyć z pędzącego pociągu pod Żyrardowem. Wydział Łączności Zagranicznej Komendy Głównej AK był prawdziwym fenomenem II wojny światowej. Żaden kurier nie mógłby funkcjonować w tamtej rzeczywistości gdyby nie sprawnie sfałszowane dokumenty. Zajmowało się tym specjalne biuro legalizacji. O tym wszystkim opowiadamy w kolejnym odcinku, w którym ujawniamy także kulisy spotkania Jana Karskiego z generałem Władysławem Sikorskim.

Kontynuujemy nasz spacer z dr Piotrem Oleńczakiem po terenie Fortu III w Pomiechówku. W tym odcinku po raz pierwszy poruszymy historię więzionych Żydów, o których opowie Marta Janczewska - historyk literatury z Żydowskiego Instytutu Historycznego. Militarną genezę powstania Fortu III przybliży natomiast Piotr Skonieczny - były komendant składu amunicji, przewodnik PTTK, ekspert w dziedzinie fortyfikacji. Autorka cyklu: Karolina Stachacz-Bartosik Fort III w Pomiechówku to kilka hektarów ziemi otoczonej murem i przerażające podziemne lochy. Lochy zimne, wilgotne i bez okien. To zapomniane miejsce kaźni tysięcy Polaków – ofiar niemieckiego terroru. Miejsce, w którym spoczywają mężczyźni, kobiety i dzieci. Zamordowani to działacze Polskiego Państwa Podziemnego, duchowni i zwykli mieszkańcy Mazowsza. Wśród zamordowanych polskich obywateli jest też wielu Żydów. Pamięć o ofiarach przemija. Żyją już ostatni świadkowie tragicznych dni. Do serc i sumień odwiedzających Fort III krzyczą jedynie napisy wyryte na ścianach lochów. Nieme świadectwa zbrodni, pozostawione przez idących na śmierć więźniów. Celem audycji jest zachowanie pamięci o więźniach zamordowanych w Forcie III w Pomiechówku, tamtym czasie i wydarzeniach. Odwiedzimy miejsca, w których przebywali więźniowie i spędzili najgorsze tygodnie swojego życia, w dramatycznych warunkach. Przejdziemy drogą, która dla wielu z nich była ostatnią. Zajrzymy do archiwum Instytutu Pamięci Narodowej i Żydowskiego Instytutu Historycznego. Porozmawiamy z pasjonatami, historykami, rodzinami więźniów i ekspertami, dla których prawda o Forcie III w Pomiechówku stała się sensem życia. Zadanie publiczne jest współfinansowane ze środków otrzymanych od Ministra Obrony Narodowej

Cieszyli się, że wyjeżdżali stąd do innych obozów... Na pierwszy spacer śladami historii udamy się z dr Piotrem Oleńczakiem – historykiem, pełnomocnikiem Wojewody ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim. Autorka cyklu: Karolina Stachacz-Bartosik Fort III w Pomiechówku to kilka hektarów ziemi otoczonej murem i przerażające podziemne lochy. Lochy zimne, wilgotne i bez okien. To zapomniane miejsce kaźni tysięcy Polaków – ofiar niemieckiego terroru. Miejsce, w którym spoczywają mężczyźni, kobiety i dzieci. Zamordowani to działacze Polskiego Państwa Podziemnego, duchowni i zwykli mieszkańcy Mazowsza. Wśród zamordowanych polskich obywateli jest też wielu Żydów. Pamięć o ofiarach przemija. Żyją już ostatni świadkowie tragicznych dni. Do serc i sumień odwiedzających Fort III krzyczą jedynie napisy wyryte na ścianach lochów. Nieme świadectwa zbrodni, pozostawione przez idących na śmierć więźniów. Celem audycji jest zachowanie pamięci o więźniach zamordowanych w Forcie III w Pomiechówku, tamtym czasie i wydarzeniach. Odwiedzimy miejsca, w których przebywali więźniowie i spędzili najgorsze tygodnie swojego życia, w dramatycznych warunkach. Przejdziemy drogą, która dla wielu z nich była ostatnią. Zajrzymy do archiwum Instytutu Pamięci Narodowej i Żydowskiego Instytutu Historycznego. Porozmawiamy z pasjonatami, historykami, rodzinami więźniów i ekspertami, dla których prawda o Forcie III w Pomiechówku stała się sensem życia. Zadanie publiczne jest współfinansowane ze środków otrzymanych od Ministra Obrony Narodowej

Był synem małorolnego chłopa, a takżefilologiem klasycznym i wybitnym politykiem. W sytuacjach kryzysowych dwukrotnie przejmował rolę głowy państwa – tak było po zamordowaniu prezydenta Gabriela Narutowicza i w czasie zamachu majowego. To także dzięki niemu udało się ograniczyć rozlew braterskiej krwi. Dziś Łukasz Starowieyski wraz z dr Mateuszem Ratyńskim z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego prześwietli Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego postać jednego z najwybitniejszych ludowców - marszałka Macieja Rataja. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wykład dr. Macieja Kozłowskiego [18 maja 2020] Dr Maciej Kozłowski podczas ostatniego wykładu z cyklu, którego tematem były korzenie Holokaustu, opowiada o przebiegu ostatniej fazy Zagłady, w trakcie której Niemcy w zorganizowany sposób wymordowali większość europejskich Żydów. Szczególne miejsce podczas prelekcji ma akcja „Reinhardt“, w ramach której w okresie 1942-1943 naziści eksterminowali Żydów z terenu Generalnego Gubernatorstwa. Historyk podczas wykładu omawia również akcje oporu wobec Holokaustu, jak bunt w Sobiborze czy działalność „Żegoty”. Mówi również o współudziale Polaków w mordowaniu Żydów. Dr Maciej Kozłowski podczas wykładu opowiada o ostatniej fazie Holokaustu, w trakcie której Niemcy w zorganizowany sposób wymordowali większość europejskich Żydów. Miejscem kaźni były obozy koncentracyjne, które naziści zbudowali w większości na terenie Polski (Bełżec, Sobibór, Treblinka, Majdanek, Oświęcim-Brzezinka). Historyk podczas prelekcji relacjonuje, jak przebiegała akcja „Reinhardt“, w której w okresie 1942-1943 Niemcy eksterminowali Żydów z obszaru Generalnego Gubernatorstwa. Dowódcą operacji był szef SS i policji dystryktu lubelskiego Odilo Globocnik, zaś szefem sztabu Hermann Höfle. Dzięki tzw. telegramowi Höflego, który w 2000 roku historycy odkryli w odtajnionych archiwach brytyjskich, znana jest liczba Żydów, którzy zostali zamordowani w poszczególnych obozach śmierci. Opór wobec Zagłady Dr Kozłowski opowiada również o oporze wobec masowej eksterminacji Żydów. Historyk szerzej omawia bunt w Sobiborze, do którego doszło w październiku 1943 roku. W jego wyniku na wolność wydostało się kilkuset Żydów, z czego kilkudziesięciu dotrwało w ukryciu do końca wojny. Dr Kozłowski przedstawia również postać Zofii-Kossak-Szczuckiej, która zainicjowała działalność konspiracyjnej „Żegoty”. Ukazuje też sylwetkę Jana Karskiego, emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego, który informował aliantów o prowadzonej przez Niemców w Polsce zagładzie Żydów. Mówi też jednak o udziale Polaków w wydawaniu i mordowaniu uciekinierów z gett. Według szacunków po ich likwidacji na terenie Polski ukrywało się kilkaset tysięcy Żydów, z czego duża część poniosła śmierć wydana Niemcom bądź zamordowana przez Polaków.

Wykład dr. Macieja Kozłowskiego, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas [15 czerwca 2020] Dr Maciej Kozłowski podczas wykładu przybliża rolę, jaką Jan Karski odegrał w czasie II wojny światowej. Emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego zasłynął przede wszystkim jako człowiek, który alarmował świat o dokonywanej przez Niemców w Polsce zagładzie Żydów. Historyk wspomina również swoje osobiste relacje z Karskim oraz jego żoną Polą Nireńską. Prelekcja odbyła się w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas. Dr Maciej Kozłowski w pierwszej części nagrania przybliża losy Jana Karskiego podczas podczas II wojny światowej. – W moim przekonaniu, ale również w przekonaniu bardzo wielu znawców II wojny światowej, Jan Karski był jednym z największych bohaterów tych pięcioletnich zmagań naszych ojców i dziadów. Dokonał czynów, które do dziś wydają się niewiarygodne, zarówno jeśli chodzi o skalę ryzyka, niewiarygodne szczęście, a także przenikliwość, która pozwoliła uniknąć mu wszystkich zagrożeń – podkreśla historyk. Dodaje, że co ciekawe, Karski prawdopodobnie ani razu podczas całej wojny nie użył broni. Bohater wykładu zasłynął przede wszystkim jako kurier Polskiego Państwa Podziemnego, który kilkukrotnie przedzierał się z okupowanej przez Niemców Polski do władz kraju na uchodźstwie. Podczas swojej drugiej misji, wiosną 1940 roku, kiedy próbował wydostać z się z Polski przez Słowację, został schwytany przez tamtejszą policję i przekazany w ręce gestapo. Został wówczas poddany przez Niemców torturom. W obawie, że nie wytrzyma śledztwa, podjął nieudaną próbę samobójczą, podcinając sobie żyły ukrywaną w bucie żyletką. Szczęśliwie trafił w wyniku tego do szpitala w Nowym Sączu, gdzie działała komórka polskiego ruchu oporu. Konspiratorzy pomogli zorganizować Karskiemu brawurową ucieczkę. Niestety, represji ze strony Niemców nie uniknęły wówczas osoby, które były zaangażowane w akcję jego uwolnienia. Jan Karski i pomoc Żydom Historia Karskiego silnie związane jest z tragedią narodu żydowskiego podczas drugiej wojny światowej. Wątek żydowski pojawił się już w raporcie o sytuacji w okupowanej Polsce, który emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego przekazał polskim władzom na uchodźstwie po pierwszej misji na początku 1940 roku. – Mianowicie znalazło się tam zdanie, gdzie Karski wskazuje na istniejący nadal mimo wybuchu wojny antysemityzm w Polsce i mówi, że niechęć do Żydów jest tą wąską kładką, na której spotyka się okupant z częścią polskiego społeczeństwa. Dr Kozłowski dodaje, że ten niewygodny dla Polaków fragment władze ocenzurowały nawet w wewnętrznych dokumentach, które nie były przeznaczone do publikacji. Po powrocie do Polski, Karski związał się z tajną organizacją katolicką Front Odrodzenia Polski. Działała w niej m.in. znana wówczas pisarka Zofia Kossak-Szczucka. W 1942 roku, w czasie trwania prowadzonej przez Niemców wielkiej wywózki z getta warszawskiego do obozu w Treblince w ramach akcji Reinhardt, opublikowała apel wyrażający sprzeciw polskich katolików wobec trwającej eksterminacji Żydów. Wokół tego środowiska orbitował też min. Władysław Bartoszewski. Tutaj również narodziła się wówczas słynna „Żegota”, która niosła pomoc ukrywającym się Żydom.

Po wrześniu 1939 i po powstaniu Polskiego Państwa Podziemnego kontytuowano istnienie polskiej państwowości. Jednym z elementów były struktury wojskowe budowane zarówno na terenach polskich jak i za granicą. O wydarzeniach sprzed lat rozważają prof. Zygmunt Woźniczka i Wojciech Jerzy Poczachowski.

W cyklu reportaże red. Magdaleny Skawińskiej ze Studia Reportażu i Polskiego Radia prezentujemy reportaż o Janie Karskim - emisariuszu Polskiego Państwa Podziemnego. Młodzi porównują go do Jamesa Bonda. Powstał nawet o nim pierwszy utwór hip hopowy. Prezydent USA Barack Obama odznaczył go Prezydenckim Medalem Wolności – najważniejszym cywilnym odznaczeniem. Legendarny Emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego. Z uporem informował świat o Holokauście. Po wojnie ceniony profesor Uniwersytetu Georgetown. Wykształcił wielu amerykańskich polityków. W audycji występują: Beata Budzik Ewa Juńczyk-Ziomecka Maria Kędzierowska Wiesława Kozielewska-Trzaska Jadwiga Lenoch–Bukowska Michał Fajbusiewicz Profesor Stanisław Maria Jankowski Eugeniusz Smolar Maciej Wierzyński Wykorzystano materiały archiwalne Haliny Szopskiej, Marka Wałkuskiego i Macieja Wierzyńskiego.  Audycja powstała przy współpracy Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego Audycja otrzymała w 2015 roku nagrodę Srebrnego Melchiora.  Wrzesień, 2015

27 wrzesnia 1939 data powstania Polskiego Państwa Podziemnego i kolejny układ sowiecko-niemiecki zawarty dzień później. Te dwie daty wyznaczyły los wydarzeń na terenie Polski przez najbliższe lata. Wspomnimy też o tym jak wygladała konspiracja na terenie Górnego Śląska i Zagłebia Dabrowskiego.O wydarzeniach sprzed lat rozważają prof. Zygmunt Woźniczka i Wojciech Jerzy Poczachowski.

W kolejnym odcinku podcastu Muzeum Historii Polski „1000 lat. Prześwietlenie” zejdziemy do podziemia! A dokładniej do Polskiego Państwa Podziemnego. To będzie opowieść o prawdziwym fenomenie na skalę światową. Zorganizowana konspiracja w czasie II wojny światowej w Polsce liczyła ok. 400 tys. osób. Najwięcej oczywiście było żołnierzy Armii Krajowej, ale ok. 50 tys. osób zajmowało się działalnością cywilną. Jak było to możliwe w warunkach brutalnej okupacji? Czym zajmowały się struktury cywilne i po co istniały? Czego dokonały oddziały zbrojne? O tym wszystkim Łukasz Starowieyski rozmawia z Grzegorzem Rutkowskim, historykiem z Muzeum Historii Polski. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Wykład w ramach cyklu „>>Życie przecięte

Katarzyna Kucharek mówi o uroczystościach w związku z 80. rocznicą rozpoczęcia wywózek więźniów do obozu KL Auschwitz. Mówi m.in. o wystawie poświęconej ofiarom tego obozu. Zapowiada publikację poświęconą polskim kolejarzom, którzy usiłowali uniemożliwić realizację transportów do Auchwitz. Świadectwa tych kolejarzy stanowiły dla Polskiego Państwa Podziemnego cenne źródło wiedzy na temat sytuacji ludzi docierających do obozu. --- Send in a voice message: https://anchor.fm/radiownet/message

W 2013 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2014 Rokiem Jana Karskiego. Z Ewą Wierzyńską, koordynatorką projektu „Jan Karski. Niedokończona misja” rozmawia Justyna Duriasz Bułhak. Fundacja Wspomagania Wsi, 2014 r. Celem czteroletniego programu Jan Karski. Niedokończona Misja jest przywrócenie pamięci o czynach i osobie Jana Karskiego w Polsce i na świecie. Historia legendarnego emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego wpisuje się w kontekst relacji polsko-żydowskich, ale zachowuje też znacznie bardziej uniwersalne przesłanie – może być moralnym drogowskazem także dla kolejnych pokoleń ludzi na wszystkich kontynentach. Program objęty jest honorowym patronatem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Jan Kozielewski (Jan Karski to pseudonim) urodził się w 1914 roku w Łodzi, wielokulturowym mieście będącym dużym skupiskiem społeczności żydowskiej. Wychował się w katolickiej rodzinie jako najmłodszy z ośmiorga rodzeństwa. Ukończył prawo i dyplomację na Uniwersytecie Lwowskim oraz Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy. Tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczął karierę dyplomatyczną w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Po wkroczeniu Rosjan na wschodnie tereny Polski we wrześniu 1939 roku, Karski wraz z tysiącami polskich oficerów znalazł się w sowieckiej niewoli. Dzięki szczęśliwemu splotowi okoliczności przedostał się do niemieckiej strefy okupacyjnej i uciekł z transportu, podczas gdy większość jego towarzyszy broni zamordowano w 1940 roku w Katyniu. Po dotarciu do Warszawy Karski zaangażował się w działalność ruchu oporu i został kurierem Polskiego Państwa Podziemnego. Obdarzony fotograficzną pamięcią i władający kilkoma językami kilkukrotnie wyruszał z misją do polskiego rządu na uchodźstwie we Francji i Wielkiej Brytanii, przewożąc tajne instrukcje i rozkazy. Przyczynił się do budowy struktur Polskiego Państwa Podziemnego i funkcjonowania tej największej w okupowanej Europie organizacji polityczno-wojskowej. Podczas trzeciej misji został aresztowany i torturowany przez Gestapo, próbował popełnić samobójstwo. Po odbiciu przez żołnierzy Armii Krajowej kontynuował konspiracyjną działalność. W ramach przygotowań do ostatniej i najważniejszej misji Karski dwukrotnie został wprowadzony do warszawskiego getta, by na własne oczy zobaczyć tragiczną sytuację Żydów. W przebraniu ukraińskiego żołnierza spędził również kilka godzin w obozie przejściowym w Izbicy, z którego Żydów transportowano do obozów zagłady w Sobiborze i na Majdanku. Tam ponownie widział nieludzko traktowanych, umierających z głodu i rozstrzeliwanych ludzi. W 1942 roku Karski przekazał informacje o eksterminacji Żydów zachodnim sojusznikom. Osobiście dostarczył szczegółowe raporty i jako naoczny świadek zaapelował do brytyjskiego Ministra Spraw Zagranicznych Anthony'ego Edena, przedstawicieli brytyjskich mediów i establishmentu o podjęcie działań mających na celu powstrzymania Holokaustu. W lipcu 1943 roku, w dwa miesiące po zagładzie warszawskiego getta, Karski spotkał się w Białym Domu z Prezydentem Stanów Zjednoczonych, Franklinem D. Rooseveltem. Rozmowy Karskiego nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, a interwencja aliantów nigdy nie nastąpiła. Podczas wizyty w Waszyngtonie Karski spotkał się również z sędzią Sądu Najwyższego Feliksem Frankfurterem, bliskim przyjacielem Prezydenta Roosevelta. Karski tak zapamiętał tę rozmowę: Panie Karski – miał powiedzieć Frankfurter – Człowiek taki jak ja, który rozmawia z człowiekiem takim jak pan, musi być całkowicie szczery. Muszę więc powiedzieć, że nie jestem w stanie uwierzyć w to, co właśnie usłyszałem – w te wszystkie rzeczy, o których mi pan właśnie opowiedział.

Wywiad z dr. Władysławem Bułhakiem, historykiem z Instytutu Pamięci Narodowej, autorem monografii „Wywiad i kontrwywiad Armii Krajowej”. Fundacja Wspomagania Wsi [lipiec 2014] Niezwykłą cechą polskiego wywiadu – z czym nigdy się nie spotkałem w przypadku organizacji podziemnych – była jego struktura. To nie była tylko siatka agentów. To była rozbudowana instytucja, z biurami analitycznymi, archiwami, księgowością, posiadająca wszelkie cechy profesjonalnego wywiadu. Funkcjonował nawet „trust mózgów”, czyli rada doradcza złożona z najwybitniejszych polskich naukowców-techników – mówi dr Władysław Bułhak W okresie międzywojennym polskim wywiadem (czyli zdobywaniem informacji o innych krajach) i kontrwywiadem (czyli ochroną przed wywiadowczą działalnością innych krajów) kierowały struktury wojskowe. Po niemieckiej i sowieckiej napaści na Polskę w 1939 roku struktury te zostały rozbite, a wojsko wraz ze swoją działalnością wywiadowczą i kontrwywiadowczą musiały zejść do podziemia, podobnie jak Rząd RP. W latach 1939-1945 Polska miała ogromny potencjał wywiadowczy – kraj znalazł się w centrum II wojny światowej. Dziś wiadomo, że informacje przekazywane przez Polaków aliantom były bardzo cenne i pomocne w walce z hitlerowskimi Niemcami. Ponadto, dzięki bliskiej granicy z ZSRR, Polacy informowali także Zachód o działalności Sowietów (którzy mimo wspólnej z aliantami walki z III Rzeszą nie chcieli dzielić się informacjami). Wywiad i kontrwywiad Polskiego Państwa Podziemnego podzielił się pracą: pierwsza siatka agentów działała przy sztabie Naczelnego Wodza w Londynie (najpierw był nim gen. Władysław Sikorski, potem gen. Kazimierz Sosnkowski). Wywiad ten, składający się głównie z przedwojennych wywiadowców którzy wyemigrowali do Europy, działał głównie poza granicami Polski. Druga grupa wywiadowców działała w okupowanej Polsce (czyli w samym rdzeniu II wojny światowej), w samej III Rzeszy (agentami byli m.in. przymusowi pracownicy wywożeni do Niemiec, pracujący w przemyśle i budownictwie) oraz na zapleczu frontu wschodniego, dostarczając informacji o ruchach Sowietów. Do wielkich sukcesów wywiadu AK należy m.in. zdobycie wiadomości dotyczących tajnych broni niemieckich V1 i rakiet V2. Wywiad aktywny – pisał Kazimierz Leski w komunistycznym więzieniu – uważałem za najwspanialszy sposób walki, dający możność wykorzystania tak odwagi, przytomności, jak sprytu, inteligencji czy zdolności organizacyjnych z jednej strony, z drugiej zaś przynoszący bezwzględnie większe korzyści dla całokształtu wojny z Niemcami niż lokalna partyzantka. O tym jakie uznanie zdobyła na zachodzie AK świadczyć może opinia brytyjskiego wywiadu z 1942 roku: Polski wywiad jest naszym najlepszym źródłem informacji o przebiegu walk na froncie wschodnim. Informacje z Polski są bardzo wartościowe, a lista rannych ze szpitali, podająca jednostki wojskowe rannych Niemców jest rzeczą wyjątkową. […] Trudno jest nam wyrazić jak ważne i wartościowe są zasługi waszej wspaniałej organizacji, której trudności można sobie łatwo wyobrazić. Składamy jej serdeczne podziękowania za jej przeszłą, teraźniejszą i przyszłą pracę, która z pewnością będzie znaczącym wkładem w naszą wspólną sprawę.” Po wojnie nowe polskie władze szykanowały podziemie AK. Żołnierzy i agentów zamykano w więzieniach, sądzono oraz skazywano na wieloletnie więzienia i kary śmierci. Wiele osób uciekło z Polski.