Het geheugen van Brabant

In aflevering 5 ontdekken Christian en Marilou dat de Noordhoekkerk in Tilburg in 1900 al eerder plaats delict is geweest. Twee maanden vóór de moord op Marietje, wordt een ander 11-jarig meisje in de kerkbanken aangerand. Samen met rechtspsycholoog Peter van Koppen proberen we een dader in beeld te brengen. En… er is post uit het Vaticaan Archief. De zesde aflevering van deze zesdelige serie verschijnt in mei. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/marietje Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Afleveringen met ondertiteling: www.youtube.com/@bhicarchief Muziek: Imme - A home by tonight (www.immemusic.nl) Inspiring Innovation (Envato Elements) Kevin MacLeod (www.incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0) Véronique Bijvoet - Tentoonstellingsmars Mathieu Kessels (piano) Ruud Meester - Impromptu Richard Hol (cello) (https://ruudmeester.nl/muziek-3/)

In aflevering 4 reizen Christian en Marilou naar Breda, naar het huis van één van de hoofdrolspelers uit de zaak Marietje Kessels: advocaat Frans Pels Rijcken. Samen met kleindochter Miek duiken zij in zijn verleden om te weten te komen wat deze gerenommeerde advocaat dreef om zich tien maanden lang onbetaald in te zetten voor de van moord verdachte schilder Mutsaers. De vijfde aflevering van deze zesdelige serie verschijnt in april. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/marietje Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Afleveringen met ondertiteling: www.youtube.com/@bhicarchief Muziek: Imme - A home by tonight (www.immemusic.nl) Inspiring Innovation (Envato Elements) Kevin MacLeod (www.incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

In aflevering 3 sluit forensisch rechercheur Carina van Leeuwen aan bij ons onderzoek en buigt zich over de mogelijkheden van het stukje hout dat in het archief zit. En stuiten Christian en Marilou op fragmenten die lijken te komen uit het verloren gewaande dagboek van vader Kessels. De vierde aflevering van deze zesdelige serie verschijnt in maart. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/marietje Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Afleveringen met ondertiteling: www.youtube.com/@bhicarchief Muziek: Imme - A home by tonight (www.immemusic.nl) Inspiring Innovation (Envato Elements) Kevin MacLeod (www.incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Nieuwe afleveringen! Het is misschien wel Brabants oudste cold case, want voor de moord op Marietje Kessels is nooit een dader veroordeeld. Maar 125 jaar later duiken er nieuwe archiefstukken op en zetten podcastmaker Marilou Nillesen en archivaris Christian van der Ven het onderzoek voort. In aflevering 2 proberen we te achterhalen hoe de laatste minuten van Marietje eruit hebben gezien. Door op zoek te gaan naar het plaats delict en samen met een arts naar haar post mortem foto's te kijken. Met alle gruwelijke conclusies van dien. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/marietje Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Imme - A home by tonight (www.immemusic.nl) Inspiring Innovation (Envato Elements) Kevin MacLeod (www.incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Nieuwe afleveringen! Het is misschien wel Brabants oudste cold case, want voor de moord op Marietje Kessels is nooit een dader veroordeeld. Maar 125 jaar later duiken er nieuwe archiefstukken op en zetten podcastmaker Marilou Nillesen en archivaris Christian van der Ven het onderzoek voort. In aflevering 1 ontmoet je Maria Smulders, de caféhoudster die Marietje als laatste de kerk in ziet gaan. En samen met Wendy Hoenkamp, achterachterkleinkind van de familie Kessels, gaan we op zoek naar een belangrijk verdwenen document van de familie. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/marietje Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Imme - A home by tonight (www.immemusic.nl) Inspiring Innovation (Envato Elements) Kevin MacLeod (www.incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Nieuwe afleveringen! Het is misschien wel Brabants oudste cold case, want voor de moord op Marietje Kessels is nooit een dader veroordeeld. Maar 125 jaar later duiken er nieuwe archiefstukken op en zetten podcastmaker Marilou Nillesen en archivaris Christian van der Ven het onderzoek voort. Wat weet de familie nog? Wat concluderen forensisch experts en advocaten? En we gaan op zoek naar het plaats delict. Allemaal om antwoord te krijgen op de vraag: wie vermoordde Marietje Kessels? In deze proloog nemen we je mee naar wat eraan voorafging: hoe zat het ook alweer; wie werd aangehouden en wie niet? En waarom is deze nieuwe serie zo hard nodig? Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/marietje Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Imme - A home by tonight (www.immemusic.nl) Ruud Meester (www.ruudmeester.nl) Erik Timmermans - Impromptu voor Maria Kessels Inspiring Innovation (Envato Elements) Kevin MacLeod (www.incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Zondag 1 september 2024 werden de Brabantse Holocaustslachtoffers op de Citadel in Den Bosch herdacht. En onder hen is niet alleen Duifje maar ook haar vader Godschalk. Tachtig jaar nadat zij door nazigeweld uit elkaar zijn gehaald en vermoord zijn in Auschwitz komen zij op deze zonnige zondag samen terug naar 's-Hertogenbosch. In deze podcast hoor je hoe dat gebeurt, die gezamenlijke terugkeer, en je hoort nog iets héél anders. Want de zoektocht naar Duifje, naar haar vader en naar al die andere betrokkenen maakt nog veel méér los. In het vervolg van onze zoektocht naar het levensverhaal van Duifje de Raaij stuiten we op sporen van haar familie. Die leiden naar Israël; zouden we daar nog mensen kunnen spreken? Liefst haar eigen zus Mary die inmiddels bijna 100 jaar moet zijn? Komen we op die manier dichter bij Duifje, onze Dolly? Dat hoor je in deel 2 van de podcast 'Een jawoord voor drie maanden'. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/een-jawoord-voor-drie-maanden Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Fragmenten Projectkoor Brabant en Zuid-Nederlands Begeleidingsorkest Envato elements

“Er zijn in de Tweede Wereldoorlog geen zes miljoen Joden vermoord, er is één Jood vermoord en dat is zes miljoen keer gebeurd”, schreef de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg. Als het gaat over slachtoffers van de Holocaust gaat het al snel om ongrijpbaar grote getallen, anonieme nummers. Maar achter ieder nummer gaat iemand schuil; man, vrouw, oud, jong; allemaal mensen met hun eigen verhaal. In deze podcast ga ik samen met de 20-jarige Puck Smits op zoek naar één van die mensen: Duifje de Raaij uit Den Bosch. Aan het onbezorgde leven van Duifje komt abrupt een eind als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Nog maar drie maanden getrouwd, wordt ze in 1942 - samen met haar kersverse echtgenoot - opgepakt en op transport gezet. Wie was deze Duifje en wat kunnen we van haar te weten komen? In onze zoektocht naar haar levensverhaal ontmoeten we verschillende mensen die allemaal op hun eigen manier een stukje van de puzzel proberen op te lossen. En hoewel we geen van allen Duifje zelf hebben gekend, schept dat een opmerkelijke band. Hoe? Dat hoor je in de podcast 'Een jawoord voor drie maanden'. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/een-jawoord-voor-drie-maanden Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Fragmenten Projectkoor Brabant en Zuid-Nederlands Begeleidingsorkest Envato elements

Wat vertellen de archieven over de zaak Marietje Kessels ons nog meer? En welke deskundigen kunnen nieuw licht werpen op de dader? Op deze, en nog veel meer vragen, storten we ons in juli en augustus. Dat betekent een zomerpauze voor de podcast maar in september zijn we terug, met deze én andere verhalen. Want wat is het verhaal van Duifje de Raaij; een jonge vrouw uit Den Bosch die in 1942 trouwt? Hoe zag haar leven eruit voor haar huwelijk, dat maar drie maanden mag duren? Met deze aflevering sluiten we aan bij Namen en Nummers, een online herdenkingsmonument voor slachtoffers van de Holocaust. In deze aflevering willen we vooral stilstaan bij haar leven, en niet enkel haar tragische dood. En het onderzoek naar haar levert bijzondere informatie maar nog meer interessante ontmoetingen op. Reageren? podcast@bhic.nl Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

Live horen hoe in het centrum van Den Bosch een pornoshop wordt gekraakt? Of hoe vrouwen in het vredeskamp in Volkel zó hard zingen dat de politie er niet boven uitkomt? Protesten, bezettingen en ontruimingen: de jaren tachtig staan er bol van. Deze roerige tijden krijgen letterlijk een stem op de Vrouwenradio; radio gemaakt door en voor feministische activisten. Inclusief een peleton ME'ers voor je deur. Samen met onderzoeker Elisa Hendriks gaat podcastmaker Marilou Nillesen terug naar de plek waar deze radio zijn oorsprong vond, in het krakersbolwerk de Paap in Den Bosch. Met op de achtergrond de muziek van Nina Hagen en Popie Jopie spreken ze met de radiomakers van toen: brandt het idealistische vlammetje nog net zo als toen? Luister naar deze podcast: Vrouwenradio; radio om kippenvel van te krijgen Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/25 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Podcast over vakantie met Wim Daniëls: www.bic.nl/podcast/8 Podcast over de eerste vrouwelijke burgemeester Truus Smulders: www.bhic.nl/podcast/13 Muziek: Fragmenten Nina Hagen Unbeschreiblich Weiblich (https://nl.wikipedia.org/wiki/Unbeschreiblich_weiblich) en Popie Jopie (https://www.youtube.com/watch?v=1lS3WANlN6E) Mien mien lieve mien protestlied Tropical Vacation Transition - Envato elements

Er wordt wel eens gezegd dat er een Goois matras is, maar dat ligt dan wel in een Brabants bed. Want in deze provincie is vaak televisiegeschiedenis geschreven. Van een experimentele lokale omroep tot de eerste commerciële regionale zender, van innovatieve programma formats tot dialect op je scherm. Je hoort en ziet het voor het eerst in onze provincie. In deze podcast komen Brabantse beeldbuispioniers aan het woord over de komst van televisie uit je buurt. Met fragmenten uit kijkcijferhits zoals 't Benkske en De Wandeling. Bjorn Bouwens, bekend van de podcast Daar bleef je voor thuis, is onze eigen tv-gids door het Brabantse medialandschap. Met verder onder andere de oprichter van TV8, Johan van Uffelen, en de man die de woorden "Goedemorgen Léon!" legendarisch maakte: René Bastiaanse. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/24 Eerdere podcast met Bjorn Bouwens: www.bhic.nl/podcast/16 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast BrabantinBeelden: Haarens journaal Fragmenten uit de jubileumuitzending van Lokale Omroep Goirle, TV8 en Omroep Brabant De Wandeling: https://dewandeling.tv/ Muziek: Roman Holiday - Envato elements

Heb jij je ooit afgevraagd wat dat is: echt Brabants? En wanneer je een echte Brabander bent? In deze podcast spreken we onder andere met steracteur Nasrdin Dchar. Geboren en getogen in Steenbergen, Brabander in hart en nieren, en verteller van een belangrijk verhaal. Want als Brabander met een rijke achtergrond, met wortels in een ander land, zetten sommige politieke partijen je in een ander licht. Wat doet dat met je? Met je gevoel voor Brabant? En met je Brabantse identiteit? In ons depot stuiten we tegelijkertijd op het archief van een opmerkelijke beweging uit de vorige eeuw: Brabantia Nostra. Deze club maakte zich druk over ‘ongewenste invloeden': noordelijke Nederlanders die de rivieren zouden oversteken en de Brabantse cultuur en tradities zouden aantasten. Nog geen 100 jaar later zijn we niet meer bang voor ‘die Hollanders' maar de angst richt zich nu tegen ‘anderen'. Daarom een podcast over die anderen, over het andere verhaal van ons Brabant. Over feit en fictie rond de Brabander. Over verbinden, en over uitsluiten. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/23 Luister naar het volledige interview met Nasrdin Dchar: www.bhic.nl/bekende-brabanders/nasrdin-dchar Lees andere verhalen van Bekende Brabanders: www.bhic.nl/bekende-brabanders Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Brabants Volkslied - Gérard van den Berk The Drama, Roman Holiday, Cultural Tradition, Weekend in Greece - Envato elements Brabant (instrumentaal) - www.guusmeewis.nl

Aan het begin van dit tweede en voorlopig laatste deel van deze serie zit de schilder August Mutsaers nog altijd in voorarrest, terwijl de koster Johan van Isterdael net in vrijheid is gesteld. Maar niet iedereen gelooft in de onschuld van de Kerk. Je bladert mee door de nieuw ontdekte documenten; kaartjes en briefjes, vaak anoniem, waarin vraagtekens worden gezet bij de dubieuze rol van de koster... en de pastoor. Tegenstrijdige getuigenverklaringen, maar wie liegt hier? En als er zoveel rook is, waar is dan het vuur? Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/podcast/dossier-marietje-kessels/afleveringen Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Inspiring Innovation, Autumnel Glow, Inspirational Emotional, Dream Sonata via Envato Elements Kevin MacLeod (incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

In het eerste deel van deze tweedelige serie hoor je hoe het kan dat er 124 jaar na de moord nieuwe archiefstukken aan het licht komen over de zaak Marietje Kessels. En je gaat mee terug in de tijd; terug naar het Tilburg van 1900. Maar ook naar de gevangenis waar de twee verdachten vastzitten: de koster en de schilder. En terwijl de schilder vanuit zijn cel smartelijke brieven schrijft naar zijn ouders en zijn vriendin, antwoordt de koster op de vraag of het kind nog leeft met… ‘zwijg maar'. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/podcast/dossier-marietje-kessels/afleveringen Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Inspiring Innovation, Autumnel Glow, Inspirational Emotional, Dream Sonata via Envato Elements Kevin MacLeod (incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Misschien ken je dit verhaal: van het 11-jarige meisje Marietje Kessels dat op een zomerse dag in 1900 een brief gaat posten, vlakbij haar huis in Tilburg, maar nooit meer terugkeert. En misschien weet je dan ook dat haar dode lichaam twee dagen later wordt gevonden, in de nabijgelegen kerk. Precies dit verhaal komt nu in een ander daglicht te staan. Want nu is er een archiefdoos opgedoken met onbekend archiefmateriaal; allemaal over deze zaak. Tussen de talloze archieven in ons depot bleek één doos een dossier te bevatten, dat daar eigenlijk helemaal niet thuishoorde. Een grote archiefdoos vol handgeschreven getuigenverklaringen, bewijsstukken, brieven en notities; allemaal betrekking hebbend op deze rechtszaak over Marietje Kessels. Niemand die deze stukken eerder onderzocht. Maar nu speuren Marilou en Christian van het BHIC tussen al dat materiaal naar nieuwe verklaringen en feiten. Hun bevindingen zorgen voor een andere kijk op de twee verdachten van toen, de koster en de schilder. Bovenal leren we iemand beter kennen, wiens naam àltijd valt als het over deze moord gaat; die van pastoor George van Zinnicq Bergmann. Volg Marilou en Christian in hun zoektocht naar de waarheid en luister naar 'De Moord op Marietje Kessels: nieuwe getuigen van een oude cold case'. Te beluisteren vanaf maandag 26 februari. Reageren? podcast@bhic.nl Alle afleveringen over Marietje Kessels: www.bhic.nl/podcast/dossier-marietje-kessels/afleveringen Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Inspiring Innovation via Envato Elements Kevin MacLeod (incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Ja, er moest ooit een film zijn opgenomen in 1912; de aankondiging van deze allereerste Nederlandse onderwijsfilm staat veelvuldig in de kranten van toen. Maar de film zelf? Die leek na ruim een eeuw verloren gegaan. Totdat onderzoeker Jan van Helvoirt opeens bekende beelden uit het Brabantse dorpje Esbeek herkende. Midden in een andere film. Als een ware filmdetective speurde Jan verder naar deze verloren gewaande beelden. Zijn zoektocht naar de eerste onderwijsfilm hoor je in onze podcast. Is dit dan écht de oudste film van Brabant? Reageren? podcast@bhic.nl De verloren gewaande film vind je hier: https://brabantinbeelden.nl/verhalen/ontginningen-bij-esbeek-1912-1934 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Joel Cummins - Sonatina No 2 in F Major Allegro "Not as it seems" / "The story begins" / "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Niet alleen de jonge koningin Wilhelmina zelf is in 1913 een bezienswaardigheid, ook de uitvinding waarmee het koninklijke bezoek wordt vastgelegd zorgt voor verwondering in het centrum van Den Bosch: een imposante filmcamera. In deze podcast banen we ons een weg tussen oude filmblikken en videobanden. Op zoek naar het verhaal achter de oudste film van Brabant: wat is er te zien op de allereerste bewegende beelden van onze provincie? Collega Mathilde van BrabantinBeelden duikt in de filmgeschiedenis, over filmmakers en kermisbioscopen, terwijl Jac. Biemans van Erfgoed 's-Hertogenbosch ons meeneemt naar de exacte plek in Den Bosch waar deze oudste film is opgenomen. Want dat is deze vondst uit 1913… of toch niet? Reageren? podcast@bhic.nl De oudste film van Brabant zelf zien: https://brabantinbeelden.nl/verhalen/koninklijk-bezoek-aan-den-bosch-1913 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Joel Cummins - Sonatina No 2 in F Major Allegro "Not as it seems" / "The story begins" / "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Waarom mogen bijna alle archiefdozen in onze depots worden opengemaakt, maar nu net die ene niet? Of in ieder geval: nog niet? In deze podcast duiken we in onze ‘geheime archieven'; archieven die pas na een bepaald aantal jaren mogen worden geopend. Met collega's Harm en Lisette gaan we op zoek naar de dossiers die vanaf 1 januari 2024 voor de eerste keer worden ingezien. En daarmee belanden we midden in verhalen vol oorlogsdrama en vredesleed. Reageren? podcast@bhic.nl Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: "1948" Tekst: Kees van Kooten en Wim de Bie; muziek: Alone Again (naturally), Gilbert O'Sullivan Licentie: Creative Commons: Naamsvermelding/Gelijk delen (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0) "Christmas Music" / "The story begins" / "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) License: Creative Commons: By Attribution 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)

Wat is toch die mystieke aantrekkingskracht van Arlenius, de 16e-eeuwse boekenwurm uit Aarle-Rixtel? In een speciale slotaflevering van de podcastserie Tijdreizen met Wim Daniëls ga je samen met deze Brabantse taalkundige op zoek naar dát geheim. Maar terwijl Wim Daniëls in zijn geboortedorp een speciale dag over Arlenius op touw zet, breekt er oorlog uit in de Gazastrook. Die zet deze dag in een heel ander licht. En tegelijkertijd blijkt het gedachtegoed van Arlenius opeens actueler dan ooit. Reageren? podcast@bhic.nl Luister ook naar deel 1 en 2 van Tijdreizen met Wim Daniëls: www.bhic.nl/podcast/specialarlenius Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Lied: Henk van Beek Muziek: Philharmonisch orkest Rossini Achtergrond: Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

De komst van de bus in Brabant verandert het reizen drastisch. Voor álle Brabanders. De bus was snel. En goedkoop. Maar veilig? In deze podcast gaan we terug naar de jaren twintig van de vorige eeuw; de tijd dat de remmen van een bus soms met ijzerdraadjes zijn vastgebonden. Zo staat het letterlijk in de krant. Onder de grote kop 'Weer een bus-ongeluk'. Alsof het erbij hoort, net zo vanzelfsprekend als het weerbericht van die dag. Maar die toon verandert in 1925, als een busongeluk verandert in een regelrechte ramp. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/18 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het Verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Muziek onder voice over: “Our story begins” / "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Van Tilburg naar Breda reizen? Of van Oss naar Den Bosch? Je kunt het je nu bijna niet voorstellen, maar dat was ruim 100 jaar geleden echt niet makkelijk. Daar komt verandering in door de komst van de bus. In deze podcast stap je in bij buschauffeur Robin Aarts, die achter het immense stuur zit van een Zuidooster uit 1962. Robin loodst je letterlijk en figuurlijk door de geschiedenis van de bus. En hij vertelt hoe reizen in Brabant voor altijd veranderde. Want rond de vorige eeuwwisseling hangt er verandering in de lucht. Eén daarvan is op het gebied van openbaar vervoer. Absolute koploper van de nieuwe vervoermiddelen is de bus. De bus vergroot letterlijk de leefwereld van onze Brabantse (over)grootouders. Robin is in het dagelijks leven buschauffeur en één van de enthousiaste krachten achter Stichting Veteraan Autobussen; een stichting die historische autobussen bewaart, restaureert en laat rijden. En vandaag is Robin met de Zuidooster 6778 uit 1962 naar het BHIC gereden. Een prachtexemplaar: een DAF van 12 meter lang, mintgroene bovenkant, strakblauwe onderkant, en twee vriendelijke ronde lampen aan de voorkant. Stap maar in! En Christian en Marilou reizen af naar Tilburg, op zoek naar het graf van Marietje Kessels. Maar staan versteld van wat ze nog méér vinden... Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/18 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek onder voice over: "Our story begins" / "Sneaky Snitch" (piano) Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ YouTube Audio Library Sixties royaltyfree Muziek bij ingezonden brief: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Niemand die je ziet of die tegen je spreekt. Je eten krijgen via een luikje in de deur. En als je een uurtje naar buiten mag, krijg je een kap over je hoofd. Eenzame opsluiting was ooit bedoeld als een humane straf, na eeuwen van lijfstraffen. Maar in de praktijk was het gevolg dramatisch: veel gevangenen werden krankzinnig van eenzaamheid. In deze podcast vertelt docent rechtsgeschiedenis Erik-Jan Broers hoe eenzame opsluiting zijn entree deed in ons strafrecht. Mariët Bruggeman van het BHIC geeft het een menselijk gezicht door het verhaal van Maria Verstappen uit Den Bosch. Meermaals stal ze rond 1870 jassen waarna ze alleen in een cel wordt opgesloten. Daar wordt ze letterlijk gek: gevangenispsychose, een bekend fenomeen na eenzame opsluiting. Daarover hoor je meer in deze podcast. En ook hoe het afloopt voor Maria. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/17 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het Verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Muziek onder voice over: “Our story begins” / "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Fragmenten uit: Willy Derby - Morgen gaat het beter (tekst: Chef van Dijk/muziek: MaxTak/uitvoering: Willy Derby, 1939)

Verkeerde vrienden? Slechte buurt? Moeilijke jeugd? Waarom raakt iemand eigenlijk van het rechte pad? En vooral: hoe krijg je daarna je leven weer op de rit? Pas in de 19e eeuw bedenken mensen, dat je boeven niet alleen moet opsluiten. Je moet ze daarna ook helpen om voortaan uit de gevangenis te blijven. Erik-Jan Broers van de Tilburg University weet alles van de geschiedenis van het strafrecht. Hij is genomineerd als Docent van het Jaar 2023. En in deze podcast neemt hij je mee door twee eeuwen hulp aan schurken en schavuiten. Onze gevangenisarchieven puilen uit van mannen en vrouwen, jongens en meisjes die iets op hun kerfstok hebben. Van een doodeenvoudige landloper tot een zware crimineel met een moord op zijn geweten. Een paar eeuwen terug was het normaal deze mensen achter slot en grendel te zetten en na hun straf weer op straat, in de hoop dat ze hun lesje hadden geleerd. Dat het beter is om mensen daarbij te begeleiden, bij die weg terug naar de maatschappij, dat komt met de oprichting van het Nederlandsch Genootschap tot Zedelijke Verbetering der Gevangenen in 1823, het huidige Reclassering Nederland. Wij hebben hun archieven in huis en daar blijkt een bijzonder geluid in verborgen. En in de moordzaak rond Marietje Kessels stuiten Christian en Marilou op een bekentenis: een man die beweert Marietje te hebben vermoord. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/17 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het Verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Muziek onder voice over: “Our story begins” / "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Fragmenten uit: Willy Derby - Morgen gaat het beter (tekst: Chef van Dijk/muziek: MaxTak/uitvoering: Willy Derby, 1939) mondharmonica -Swiebertje; Artiest: Joop Doderer & De Damrakkertjes ; Auteur: Harry de Groot/John uit den Bogaard ; Label: Park ; Jaar: 1962.

“Bep, lieveling, vergeef me wat ik je hiermee aandoe.” De jonge piloot Dick Winterdijk is ter dood veroordeeld voor spionage en vluchten naar Engeland. Vanuit zijn cel in Kamp Haaren schrijft hij aan zijn verloofde, Bep Meier in Vught. Zij zet ondertussen alles op alles om het vonnis ongedaan te maken. Door de vondst van hun liefdevolle, maar hartverscheurende brieven weten wij nu wat er precies is gebeurd. In deel 2 van deze podcast onthullen we hoe dit oorlogsverhaal afloopt. Reageren? podcast@bhic.nl Brieven, foto's en sites in deze podcast: www.bhic.nl/podcast/specialafscheidsbrieven Met speciale dank aan: Els ten Brink Marcel Winterdijk Maxime van Loenhout Daniel van den Brink Noah Olderink Muziek: Relent / Parisian / Violin At Rest: Kevin MacLeod Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

“Als alles anders gelopen was, zouden we nu al getrouwd zijn geweest.” Openhartig en oprecht, liefdevol en hartverscheurend. Dat zijn de brieven die de jonge piloot Dick Winterdijk en zijn verloofde Beppie Meier naar elkaar schrijven. Hij vanuit de gevangenis in Haaren, zij aan haar houten bureautje thuis in Vught. Want het is oorlog, en dat verandert alles. In deel 1 van deze podcast ontrafelen we het verhaal van een gewetenloos verraad, die een liefde onmogelijk maakt. Reageren? podcast@bhic.nl Brieven, foto's en sites in deze podcast: www.bhic.nl/podcast/specialafscheidsbrieven Met speciale dank aan: Els ten Brink Marcel Winterdijk Maxime van Loenhout Daniel van den Brink Muziek: Promising Relationship / Trio for Piano Cello and Clarinet / Relent: Kevin MacLeod Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ We'll Meet Again: singer Vera Lynn with music and lyrics composed and written by Ross Parker and Hughie Charles The White Cliffs of Dover: singer Vera Lynn, composed in 1941 by Walter Kent, lyrics were originally written by Nat Burton (The state51 Conspiracy (on behalf of Hindsight Records UK/EUR); SOLAR Music Rights Management, Wise Music Group, CMRRA, Abramus Digital, LatinAutorPerf, and 9 Music Rights Societies)

Natuurlijk weet jij heel wat van de Nederlandse geschiedenis. Maar is dat wel het héle verhaal? Wordt onze geschiedenis niet te vaak vanuit een Hollands perspectief verteld? Of komen bepaalde mensen en groepen er niet te vaak bekaaid vanaf in onze geschiedenisboeken? Kortom: welke verhalen worden nog niet verteld? Wil jij dat onderzoeken en ben je niet langer dan drie jaar geleden afgestudeerd? Dan is een fellowship van het BHIC iets voor jou. Als fellow krijg je een beurs om vijf maanden ongestoord in onze archieven te duiken. En onbekende verhalen te vinden en te vertellen. In deze podcast praat Marilou verder met Felix Bosch. Als eerste fellow van het BHIC spitte Felix maanden lang in archieven, op zoek naar een bijna vergeten voorvechter van Brabant. En ze praat met haar collega's Thijs en Christian. Over wat dat precies inhoudt, dat fellowship, hoe je fellow wordt maar vooral hoe ongelooflijk tof het is om dat te zijn! Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/specialfellows Meer weten over onze fellowships? www.bhic.nl/fellowships Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek onder voice over: "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Of het nu gaat om het tegengaan van overstromingen, het aanpakken van dronken automobilisten, of de start van het Noordbrabants Museum: er zijn maar weinig ontwikkelingen in Brabant waarvoor de ‘ontzaglijk populaire' politicus Alexander van Sasse van IJsselt zich níet sterk heeft gemaakt. En dat allemaal naast zijn werk als rechter, voorzitter van de Hoge Raad van Adel en zo nog wel tien functies. Een vrijgezelle workaholic die niet kon trouwen omdat hij maar één grote liefde had: Brabant! Maar wie kent hem nog? Hoogste tijd om deze voorvechter van onze provincie te ontmoeten. Marilou gaat over Van Sasse van IJsselt in gesprek met Felix Bosch. Als eerste fellow van het BHIC spitte Felix maanden lang in archieven. Om zo antwoord te geven op de vraag: wie was deze adellijke heer, die zich zijn leven lang met hart en ziel inzette voor Brabant en de Brabanders? En hoe werd hij dé stem van het volk? Om te laten zien, dat politici die roepen dichtbij de burger te staan, helemaal niks nieuws zijn. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/specialfellows Meer weten over onze fellowships? www.bhic.nl/fellowships Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek onder intro: Mozart Requiem Mass in D Minor: https://youtu.be/Zi8vJ_lMxQI Muziek onder voice over: "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Welke Brabantse plekken komen vaak in beeld op televisie? Hoe belangrijk is de Efteling daarbij? En in hoeverre vormt Frank Lammers het gezicht van onze provincie in de media? In deze podcast leidt gids Bjorn Bouwens, bekend van de podcast Daar bleef je voor thuis, ons door Brabant als tv-decor. Want klopt het beeld van Brabant op tv eigenlijk wel? Mediadeskundige en podcastmaker Bjorn Bouwens zapt langs verschillende kanalen, en zijn rondleiding begint in de westhoek van Brabant, waar schrijver A.M. de Jong Merijntje Gijzens jeugd schreef. In de jaren tachtig is de Efteling een geliefd decor voor televisiemakers, ook al heeft dat weinig of niets met het pretpark zelf te maken. Zo worden daar enige seizoenen opgenomen van Te land, ter zee en in de lucht, het langstlopende amusementsprogramma van de Nederlandse televisie, net zoals Way of Life; een show met Ron Brandsteder. Wolfseinde is een regiosoap van Omroep Brabant die sinds december 2008 wekelijks werd uitgezonden. Een gezicht dat geregeld en op verschillende momenten opduikt op je beeldbuis is dat van acteur Frank Lammers. En wie Frank Lammers zegt, zegt Brabant. Geboren in Mierlo en nooit te beroerd om zijn zachte g op vol volume te laten horen. Reageren? podcast@bhic.nl Alles over deze bonusaflevering: www.bhic.nl/podcast/16bonus Dit is een bonus bij aflevering 16: Dé Brabantse uitvinding die in iedere huiskamer is terug te vinden: www.bhic.nl/podcast/16 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

Wist jij dat als je televisie kijkt, je eigenlijk naar een Brabantse uitvinding zit te kijken? En dat ook de eerste officiële tv-kijker in onze provincie woonde? Knappe koppen bij Philips bouwen in 1948 het eerste toestel. De vroegste uitzendingen zijn ook alleen in en om Eindhoven te ontvangen. In deze podcast onderzoeken we daarom hoe de navelstreng van de televisie verbonden is met Brabant. En niet alleen de geboorte van de tv, maar hoe ook de verdere levensloop van de beeldbuis vele sporen in onze provincie heeft nagelaten. Onze gids in de Brabantse televisiegeschiedenis is Bjorn Bouwens van de podcast ‘Daar bleef je voor thuis'. Verder in deze aflevering: hoe meneer Manders bovenop de kerktoren van Sint-Anthonis met een zelfgebouwde antenne de allereerste tv-signalen ontvangt. Hoe mevrouw Oomen uit Vught de 500.000ste aansluiting krijgt… en zich erover verbaast dat haar woonkamer op tv is. En hoe voelbaar de angst is, dat televisie alle gezelligheid uit het café zou halen. Met nooit eerder uitgezonden geluidsfragmenten en interviews uit de krochten van onze archieven. En natuurlijk het vervolg in de moordzaak rond Marietje Kessels: Christian en Marilou krijgen post uit het Vaticaan Archief. Wat onthult hun brief over pastoor Van Zinnicq Bergmann? Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/16 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het Verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Muziek onder voice over: "Sneaky Snitch" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Wat is de aantrekkingskracht van een boek dat 500 jaar geleden werd geschreven? En hoe raakt een Brabants dorp vijf eeuwen later hiervan in de ban? In deel 2 van deze tweedelige podcast special van ‘Het geheugen van Brabant' wandel je met taalkundige Wim Daniëls en reisleider Marilou Nillesen door het centrum van Florence. Samen met een bonte stoet Brabanders stap je het piepkleine antiquariaat van Roberto Cosi binnen. Want dáár zou toch het speciale boek van Arlenius moeten liggen… En je gaat op onderzoek uit, want hoe dicht bij Arlenius kun je komen? Dat hoor je in De geur van Arlenius. Reageren? podcast@bhic.nl Luister ook naar deel 1 van Tijdreizen met Wim Daniëls: In de ban van het boek: www.bhic.nl/podcast/specialarlenius Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Lied: Henk van Beek Muziek: Philharmonisch orkest Rossini Volksmuziekgroep Binderin Achtergrond: Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Wat is de aantrekkingskracht van een boek dat 500 jaar geleden werd geschreven? En hoe raakt een Brabants dorp vijf eeuwen later hiervan in de ban? In deel 1 van deze tweedelige podcast special van ‘Het geheugen van Brabant' laat taalkundige Wim Daniëls je kennismaken met zijn bijzondere voorganger: Arnout van Eyndhouts, alias Arlenius. Een gewone Brabantse jongen die in de 16e eeuw furore maakt als één van de belangrijkste boekenkenners in Italië. "Arlenius is de taal achterna gegaan, dat ben ik ook. Ik voel veel verwantschap met hem." Je stapt samen met reisleider Marilou Nillesen in de bus naar Florence. Op zoek naar dat ene speciale boek. Reageren? podcast@bhic.nl Luister ook naar deel 2 van Tijdreizen met Wim Daniëls: De geur van Arlenius: www.bhic.nl/podcast/specialarlenius Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Lied: Henk van Beek Muziek: Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Als ook in Brabant in april/mei 1943 het werk massaal wordt neergelegd, weet de Duitse bezetter aanvankelijk niet hoe te reageren. Maar dan besluit hoogste SS-baas Rauter keihard terug te slaan. “Er moet heel veel bloed vloeien, ik wil heel veel doden”, is zijn gedachtegang. Hoe werd daar in Brabant op gereageerd? Wat was de rol van de boeren tijdens de staking? En hoe liet de Kerk blijken deze staking goed te keuren? De April-meistaking van 1943 is de grootste openlijke staking uit bezet Europa. Historicus Loe de Jong omschrijft het als ‘de heldhaftigste dagen in de geschiedenis van ons volk' maar die dappere houding wordt door de Duitsers keihard neergesabeld, met veel doden tot gevolg. Ook in Brabant. Hans Morssinkhof schreef, samen met Erik Dijkstra, het boek Staken op leven en dood en hij vertelt in deze bonus meer over waarom deze staking zo belangrijk is geweest. En waarom het zo lang heeft geduurd voordat dat wordt ingezien. De stakers waren zich niet bewust van het enorme risico dat ze namen, meent Morssinkhof. Want deelname kon je onmiddellijk je leven kosten. Reageren? podcast@bhic.nl Dit is een bonus bij aflevering 15: "Toen hoorde ik het salvo" – de vergeten April-meistakingen van 1943: www.bhic.nl/podcast/15 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

In deze podcast gaan we tachtig jaar terug in de tijd, naar april/mei 1943. Naar de grootste openlijke staking uit bezet Europa. Ook in Brabant wordt massaal het werk neergelegd. Historicus Loe de Jong omschrijft het als ‘de heldhaftigste dagen in de geschiedenis van ons volk' en toch wordt daarover zelden gesproken. En dat terwijl de April-meistakingen van 1943 het keerpunt markeren van de Duitse bezetting. Waarom weten we daar zo weinig van? In 1943 stapelen de problemen zich op voor de Duitse bezetter, met onder meer een schrijnend tekort aan arbeidskrachten in het Duitse Rijk. Om dit probleem op te lossen, moeten Nederlandse militairen opnieuw in krijgsgevangenschap om in Duitsland aan de slag te gaan. In grote delen van het land komt men op allerlei manieren in actie: vooral door te staken. Maar de bezetter slaat dit verzet keihard neer en voert veel standrechterlijke executies uit. Margot bespreekt in Vondst van de Maand een brief van burgemeester Smit van Sprang-Capelle waarin hij beschrijft hoe de Duitsers zijn 16-jarige zoon onder schot houden vanwege de stakingen in het dorp. Voor BrabantinBeelden luisteren we naar het emotionele verhaal van een werknemer van Philips die vertelt hoe de staking daar verliep en hoe hij de schoten hoorde van de mensen die werden geëxecuteerd. Het komt uit de documentaire Alleen de herinnering is gebleven uit 1994. De Stem uit het Verleden leest voor uit een dagboek van Alberta van Lelyveld-Vastenouw, een jonge vrouw uit Eindhoven die de sfeer in de stad tijdens deze stakingen beschrijft. Historicus Hans Morssinkhof staat Op het podium omdat hij zich al vele jaren bezighoudt met deze onbekende gebeurtenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hans was ook betrokken bij de documentaire Staken op leven en dood, en hij schreef samen met Erik Dijkstra het gelijknamige boek. In Old Case Cold Case stuiten Christian en Marilou op een bijzondere brief, geschreven door een hoofdredacteur van de krant, met tips voor de advocaat van de hoofdverdachte; wie hij ook beslist zou moeten spreken om ‘belangrijke vreemde zaken' te weten te komen. In Blik uit het BHIC gaat Anton na wat zijn opa's van de stakingen hebben meegekregen. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/15 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het Verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Onderzoeker Jos Neomagus struinde twee jaar lang in diverse archieven en maakte het beeld op van honderd jaar Brabant Wonen. Hij wandelde door de wereld van krotten en sloppen in Brabant en stuitte op opmerkelijke verhalen. Hoe jonge sigarenmakers niet langer rookwaar produceerden maar met specie en troffel op de steigers klommen om woningen te bouwen. Wat is daar de reden van? En waar laat je je kippen en varken als je altijd in een krotje hebt gewoond, weliswaar met een lapje grond erom heen, en je verhuist naar een nieuwbouwhuis met een schamel tuintje? Dat probleem trof begin vorige eeuw honderden Ossenaren die als protest een handtekeningenactie begonnen. Of hun roep om meer grond werd gehoord? Je hoort het in deze bonusaflevering. Reageren? podcast@bhic.nl Dit is een bonus bij aflevering 14: Toen was een krot heel gewoon: www.bhic.nl/podcast/14 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

Een wc delen met 20 huishoudens of met een groot gezin in één kamer wonen. Niet eens zo heel lang geleden wonen veel arbeiders in Brabant in erbarmelijke omstandigheden. In deze podcast nemen we je mee terug naar de vorige eeuw, en gaan we op zoek naar de woonomstandigheden van veel van onze grootouders. We nemen een kijkje in Brabantse steden waar hele wijken bestaan uit krotten of huisjes die onbewoonbaar zijn verklaard. Margot bespreekt in Vondst van de Maand een brief waarin de “Heeren Burgemeester en Wethouders van Cuijk” een gezin een woonplek toewijzen in… een lijkenhuisje op de begraafplaats in Cuijk. Voor BrabantinBeelden beschrijft Mathilde een ogenschijnlijk onopvallende foto van een klein vervallen huisje. Maar het blijkt dat nu juist deze foto over dat huisje warme herinneringen roept bij veel mensen uit Cuijk. Als de Stem uit het Verleden hoor je hoe J. van Lith, technisch ambtenaar van het Bouw Woning en Welstandstoezicht Oss, de toestand van een huis in Geffen in 1948 vastlegt. "De muren zijn slecht, de zoldervloer is totaal versleten. Dak lekt op diverse plaatsen. Het gezin dat hier woont, bestaat uit man en vrouw en tien kinderen, 7 jongens en 3 meisjes tussen 18 en 5 jaar." Daniël van den Brink van de Koningstheateracademie in Den Bosch draagt de brief voor. Jos Neomagus leidt ons Op het podium rond armzalige wijken van grotere steden waarbij we meer inzicht krijgen in de krotten en sloppen waarin massaal wordt gewoond. In Old Case, Cold Case gaan Christian en Marilou terug naar de zitting van 1902, naar het moment dat advocaat Pels Rijcken de alibi van de koster onderuit haalt. En hij stelt dat de rol van de pastoor nader zou moeten worden onderzocht. En wat blijkt? Er zijn genoeg getuigenissen die aantonen dat het blazoen van de pastoor niet geheel zuiver lijkt. Maar Pels Rijcken gebruikt deze verklaringen niet. Wat is daarmee aan de hand? Anton stapt voor zijn Blik uit het BHIC op de fiets en rijdt als het ware rond door de geschiedenis van de woningbouw, en stapt even af bij de betonwoningen in Den Bosch. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/14 Alle info over onze podcast vind je hier: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Wie was Jan Smulders? De naam van zijn vrouw vinden we snel genoeg terug in de geschiedenisboeken: Truus Smulders, de eerste vrouwelijke burgemeester van Brabant. Maar Truus volgde haar echtgenoot Jan op die in 1945 tijdens een dodenmars in Duitsland is overleden. Wat is zijn verhaal? Wat voor burgemeester was hij en hoe kwam het dat hij nauwelijks overzag welke consequenties zijn keuze zou hebben? In deze bonus gaan we op zoek naar het verhaal achter Jan Smulders. En komen we te weten waarom Truus zijn eerste huwelijksaanzoeken resoluut afwijst, voordat ze uiteindelijk toch ja zegt. Luister naar De laatste kus voor Truus. Jan is, als hij door de Duitsers wordt opgepakt, al 18 jaar burgemeester van De Beerzen en sinds 1942 waarnemend burgemeester van de buurgemeente Vessem, Wintelre en Knegsel. In die rol, als waarnemer van Vessem, wordt hij door de Duitsers gesommeerd om een lijst van inwoners te leveren die als arbeider aan het werk moeten aan de verdedigingswerken in Zeeland. Hij weigert. Als Jan Smulders tijdens de Tweede Wereldoorlog niet zo standvastig was geweest en weigerde om mensen aan te wijzen, is de kans groot dat Truus de geschiedenisboeken was ingegaan als echtgenote van in plaats van de eerste vrouwelijke burgemeester. Voor ons aanleiding om in deze bonus onze archiefstukken erbij te pakken en daarmee te kijken naar het veelbewogen leven van Jan Smulders. En komen we te weten waarom Truus zijn eerste huwelijksaanzoeken resoluut afwijst, voordat ze uiteindelijk toch ja zegt. Luister naar De laatste kus voor Truus. Reageren? podcast@bhic.nl Dit is een bonus bij aflevering 13: Help een vrouw als burgemeester! www.bhic.nl/podcast/13 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

Voor de allereerste vrouwelijke burgemeester van Nederland moeten we terug naar 1946, naar het Brabantse Oost-, West- en Middelbeers. Truus Smulders-Beliën volgt haar echtgenoot op die eerder in een Duits kamp overlijdt. Maar dat betekent niet dat zijn vrouw als vanzelfsprekend in zijn voetsporen treedt, integendeel zelfs. Over deze moeder der Beerzen maar Haags lastpak, de schrik op de weg in haar DAFje, praat Commissaris van de Koning Ina Adema. En deze CdK licht toe hoe het nu zit, met vrouwelijke burgemeesters in Brabant (en héél bijzonder: je hoort de stem van Truus zelf!) Margot bekijkt in Vondst van de Maand de sollicitatieprocedure van Truus Smulders en ziet hoe zij 14 mannen achter zich laat. Bekijk de scan van de lijst met kandidaten (https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/podcast-help-een-vrouw-als-burgemeester) op onze site. Voor BrabantinBeelden beschrijft Mathilde een filmfragment (https://brabantinbeelden.nl/verhalen/ons-mevrouw-de-eerste-vrouwelijke-burgemeester?auHash=R9aaIEliBQP85udxIETJePamPe6RpJizzrhSUdNy-fs) de 'overtrek' van de burgemeester. De hele inboedel, inclusief het konijn van kleine Jan, wordt op een kar gezet en naar het nieuwe huis vervoerd. Met hulp van buren die in elk café stoppen voor een borreltje... Als de Stem uit het Verleden hoor je hoe zoon Jan zijn moeder als burgemeester beschrijft. Van het oefenen voor het bezoek van koningin Juliana tot haar rijvaardigheid die werd gevreesd. Floris Molenaar van de Koningstheateracademie neemt deze rol voor zijn rekening. Ina Adema, Commissaris van de Koning, praat ons Op het podium bij hoe het nu zit met het aantal vrouwelijke burgemeesters in Brabant, en blikt terug op de kracht van Truus Smulders. Zou zij zichzelf die éne vraag ook vaak hebben gesteld? In Old Case, Cold Case slaan Christian en Marilou even een zijweggetje in want hoe zit het met verdwenen archieven? Verdwijnt er veel materiaal in de papierversnipperaar en wie bepaalt dat eigenlijk? En... hoe zit dat met het archief van Marietje Kessels? Anton heeft voor zijn Blik uit het BHIC gegrasduind door archieven en geeft antwoord op de vraag: Is Nederland in 1946 eigenlijk koploper ten opzichte van andere landen? Of... bleven we juist enorm achter met vrouwen in het openbaar bestuur? Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/13 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Nee, de Watersnoodramp van 1953 is niet enkel een natuurramp; het is een optelsom van falende bestuurders en achterstallig onderhoud. Decennialang ploegt journalist Kees Slager door allerlei archieven en praat met talloze betrokkenen om de gebeurtenissen van toen te reconstrueren, op zoek naar het ware verhaal. Zelf is hij 14 jaar als in de nacht van 31 januari op 1 februari het water over ons land stroomt. En hij woont in Scherpenisse op Tholen, een dorp dat maar nét aan de ramp ontsnapt. "Toen ik daarna op school kwam, was ik een bezienswaardigheid en wilde iedereen mijn verhaal horen." Slager vertelt over zijn onderzoek, over Brabant als vergeten rampgebied en hij antwoordt op de vraag of hij op de bewuste nacht van januari op februari wel slaapt, wonende in een oud stoomgemaal aan de Oosterschelde. Reageren? podcast@bhic.nl Dit is een bonus bij aflevering 12: De vergeten ramp: de watersnood in Brabant: www.bhic.nl/podcast/12 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

In de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 veroorzaakt een zware storm in combinatie met springtij een watersnoodramp die grote delen van het zuidwesten van ons land onder water zet. Het water overspoelt ook uitgestrekte stukken van West-Brabant. Van de ruim 1800 slachtoffers vielen er zo'n 254 in onze provincie. In deze podcast belichten we de Brabantse kant van de grootste Nederlandse natuurramp sinds tijden. Margot heeft als Vondst van de Maand een speciale oorkonde die het personeel van Jansen de Wit uit Schijndel kreeg vanwege het grote bedrag dat zij bijeenbrachten voor de slachtoffers van de ramp. Bekijk de scan van de oorkonde (https://www.bhic.nl/integrated?mizig=315&miadt=235&miaet=1&micode=5129&minr=10375387&miview=ldt) op onze site. Voor BrabantinBeelden beschrijft Mathilde een filmfragment (https://brabantinbeelden.nl/verhalen/drentse-varkens-voor-brabant?auHash=Znluyvtog-3Lg8yFzs67_M4dVTZL8sCgkV4Cn0j-NlU) waarop te zien is hoe varkens uit Drenthe als geschenk naar de getroffen boeren in West-Brabant worden gebracht. Hoe de dieren worden vervoerd? In een personenauto. Als de Stem uit het Verleden hoor je het verhaal van Corry Eestermans-Buijs, de oudste van 14 kinderen en woonachtig in Woensdrecht als het water komt. De angst, de evacuatie en het verdriet spreekt door haar brief heen. Maxime van Loenhout draagt de brief voor. Kees Slager, auteur van De Ramp, hét standaardwerk over de reconstructie van de watersnood, staat Op het podium. Over de onderbelichte kant van Brabant, falende burgemeesters en dwalende dijkgrafen. In Old Case, Cold Case sloten Christian en Marilou de vorige keer af op een heel opmerkelijk moment in de rechtszaak over de moord op Marietje Kessels: advocaat Frans Pels Rijcken beschuldigt koster Johan van Isterdaal van meineed. Dit keer zullen we echter zien, dat hij naast de koster nóg iemand beschuldigt… en je zult opkijken van wie. Anton heeft voor zijn Blik uit het BHIC gegrasduind door archieven maar ook door zijn eigen jeugdherinneringen. Hoe een ramp uit 1953 ook op een jongetje in de jaren zeventig nog een angstaanjagende indruk kan maken. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/12 Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Door onze podcast over het Cosmo Science Center – het sprookje dat zelfs in de Efteling geen bestaansrecht had – zitten wij nog volop in de geschiedenis van het bekendste pretpark van Nederland. Een mooie aanleiding om aan conservator Joris van het Noordbrabants Museum te vragen of het verhaal over dit ruimtevaartpark ook in de tentoonstelling te zien is… Van de mooiste tekeningen van Anton Pieck tot de commotie rond Monsieur Cannibale: in de tentoonstelling in het Noordbrabants Museum komen heel uiteenlopende onderwerpen aan bod. In deze podcast kijk je als het ware mee over de schouder van de conservator die de tentoonstelling heeft samengesteld. Van zijn zoektocht naar de allereerste paddenstoel tot het protest tegen uitbreidingsplannen. Onze eerste indruk? Een absolute aanrader! Reageren? podcast@bhic.nl Dit is een bonus bij de speciale aflevering: Het sprookje van de Efteling dat nooit uitkwam: www.bhic.nl/podcast/specialefteling Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast

Het was dé grote droom van futuroloog Chriet Titulaer: een ruimtevaartpark, en dan liefst in Brabant. Aanvankelijk stond het gepland bij de Beekse Bergen maar later kwam de Efteling in zicht. En hoe! Er ontstond een intensieve samenwerking met de Efteling en de ontwikkelaars van het park. Het resultaat: prachtige tekeningen en grootse plannen. Maar na tien jaar... mislukte het hele project. In deze podcast hoor je de stemmen van betrokkenen zoals Chriet Titulaer maar ook mr. Pieter van Vollenhoven en oud-premier Dries van Agt. Alledrie zijn ze aanvankelijk 100 procent overtuigd dat een dergelijk park een groot succes wordt. Hoe het anders liep, vertellen we sámen met de mannen de podcast Kleine Boodschap, Paul Sprangers & Tim Hinssen. De geluidsfragmenten van Van Vollenhoven en Titulaer komen allebei uit: https://www.youtube.com/watch?v=ND0wVcV1owc&t=2s Archieven, foto's en sites in deze aflevering vind je hier: https://www.bhic.nl/podcast/afleveringen

Waarom springen opeens de tranen in je ogen bij een slechte film? Welke functie heeft dat eigenlijk? Zijn we tijdens de feestdagen emotioneler dan anders? Ad Vingerhoets is emeritus hoogleraar Emoties en Welbevinden van Tilburg University en staat wereldwijd bekend als de 'huilprofessor'. Ad legt uit waarom wij naar onze zakdoek grijpen én...hij gaat de strijd aan met Charles Darwin. Wie heeft er gelijk als het om huilen gaat? Benieuwd naar de podcast over onze fijne feestdagen-podcast? Duik er hier maar in: https://bhic.fireside.fm/11 Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast

December, de maand van Sinterklaas en kerstman, vol nostalgie en bomvol herinneringen. In deze podcast nemen we je mee door onze archieven, op zoek naar dat ultieme decembergevoel. Margot heeft als Vondst van de Maand een commerciële kerstkrant van 4 december 1937. De goede Sint wordt dan ook in Uden al behoorlijk aangezet flink inkopen te doen en de kassa te laten rinkelen… Bekijk de scan van de krant (https://www.bhic.nl/integrated?mivast=235&mizig=91&miadt=235&miaet=14&micode=UDC-1937&minr=889188&miview=ldt) op onze site. Voor BrabantinBeelden heeft Mathilde een paar seconden uit deze oude filmbeelden (https://brabantinbeelden.nl/verhalen/uitpakken-met-sinterklaas) van de familie Van Nimwegen en daar zijn we getuige van een pakjesavond van een Brabants gezin. En weet je wat nou zo leuk is aan juist dít fragment? Hier trekken niet de cadeautjes of de gedichten onze aandacht, maar het pakpapier. De Stem uit het Verleden brengt verschillende sinterklaasgedichtjes tot leven. Van een gedichtje voor de kleine Corry tot de hoogbejaarde meneer Offermans. Ad Vingerhoets, emeritus hoogleraar Emoties en Welbevinden aan Tilburg University, staat Op het podium. Hij heeft een verklaring waarom de meesten van ons zo dol zijn op de decembermaand. In Old Case, Cold Case stappen Christian en Marilou de rechtszaal in. De behandeling van de zaak over Marietje Kessels vergt vier dagen waarbij er 125 getuigen langskomen. Aan het eind van dit lange proces komt advocaat Pels Rijcken tot een bijzondere conclusie... Meineed? Door wie dan? Anton heeft voor zijn aangrijpende Blik uit het BHIC die onder andere gebruik gemaakt van Het archief van de Oud-Gijzelaars. Met de briefwisselingen van onder andere Simon Vestdijk en Max Kohnstamm. Over hoe een Sinterklaasfeest mooi en tegelijkertijd uiterst schrijnend kan zijn in zulke moeilijke omstandigheden. En dan moet kerst nog komen. Archieven, foto's en sites in deze aflevering vind je hier: https://www.bhic.nl/podcast/afleveringen Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast Film familie Van Nimwegen: Collectie RHC Eindhoven, nr. 61058, via brabantinbeelden.nl Muziek bij Stem uit het verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Muziek bij Op het podium: Projectkoor 2013-Brentwood Cathedral UK-Nu zijt wellekome - YouTube

Vergeet het beeld van Marokkaanse vrouwen die gedwee hun man volgen. Nadia Bouras, expert op het gebied van migratie en integratie van Marokkanen in Nederland, vertelt hoe het juist de vrouwen zijn die de motor zijn geweest achter gezinshereniging. Hoe in Marokko al voortvarend koffers werd gepakt terwijl de mannen in Nederland juist nog genoten van hun vrijgezelle bestaan. En Nadia vertelt over haar liefde voor geschiedenis die ze van haar moeder heeft meegekregen. Over het belang van verhalen vertellen en dat soms de waarheid anders in elkaar steekt dan je zelf altijd hebt aangenomen. En dat juist onderzoek doen zo waardevol is. Benieuwd naar de podcast over gastarbeiders? Van Fez naar Veghel: gastarbeiders in Brabant vind je hier: https://bhic.fireside.fm/10 Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast

Werken bij Mars in Veghel of Jansen de Wit in Schijndel: in de jaren zestig kwamen de eerste 'knappe mannen met donkerkrul haar' naar Brabant. Deze gastarbeiders uit onder meer Marokko, Turkije en Italie kregen een warm welkom en voelden zich winnaar, vertelt expert Nadia Bouras. Hoe het kwam dat dit gevoel volledig omsloeg, hoor je in deze aflevering. Margot heeft als speciale vondst een handgeschreven taalcursus voor buitenlandse werknemers. Hoe we in de jaren zeventig met zinnetjes als "Vader geeft opa een hand, moeder schenkt koffie in" gastarbeiders de Nederlandse taal en cultuur proberen bij te brengen. Uit het archief van de Stichting Welzijn Buitenlandse Werknemers Oost-Brabant. Voor Brabant in Beelden moet Mathilde flink graven voor een geschikte foto. Werden ze niet gemaakt of werden ze niet bewaard? Misschien, omdat de buitenlandse arbeiders, als gast door bedrijven naar Brabant gehaald, slechts tijdelijk zouden blijven? En we nu, achteraf, pas inzien dat hun verblijf, hun invloed, blijvend was? Mathilde vertelt over deze foto. De Stem uit het Verleden laat het geluid horen van verzoekschriften en adviezen om geschikte woonruimte vinden voor Turkse gastarbeiders en hereniging met hun gezinnen. In de briefjes wordt toegelicht hoe lang de mannen al in Nederland werken en hoe belangrijk het is dat ze samen komen met hun vrouw en kinderen. Dat dat ook zo in het thuisland wordt ervaren, blijkt uit de acties van daadkrachtige vrouwen die soms alvast een ticket naar Nederland boeken, terwijl hun man nog geen passende woning heeft gevonden. Nadia Bouras, expert op het gebied van migratie en integratie van Marokkanen in Nederland staat Op het podium. Zij is universitair docent voor de opleidingen Geschiedenis en Urban Studies. Daarnaast is Nadia Bouras vertegenwoordiger van het Nederlands Instituut in Marokko (NIMAR). In dit gesprek vertelt ze over de ontwikkelingen rond Marokkaanse migratie en de misverstanden die daar soms over bestaan. In Old Case, Cold Case stuiten Christian en Marilou in hun zoektocht naar Marietje Kessels iets bijzonders tegen: online staat een aantekening dat er een film moet zijn gemaakt van de rechtszaak in 1901. Dan moeten er beelden zijn van de betrokkenen: advocaat Pels Rijcken, de schilder en de koster, en wellicht ook de pastoor. Maar waar is die film dan? Anton vertelt het verhaal van Duits dienstmeisjes die soms al op 14-jarige leeftijd moederziel alleen naar Nederland kwamen om hier te gaan werken. Archieven, foto's en sites in deze aflevering vind je hier: https://www.bhic.nl/podcast/afleveringen Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Historicus Henk Buijks vraagt zich af waarom er in 1676 opeens zoveel mensen overlijden in het Maasland. Gelukkig praat één van de pastoors in z'n begraafboek hem bij. Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast

Van de allereerste ramptoerist tot de angst voor het dreigende water of de sporen die doortrekkende legers in onze provincie achterlieten. Deze miserabele gebeurtenissen zorgen voor mooie verhalen en die hoor je in deze podcast in het kader van de Maand van de Geschiedenis. De Vondst van de Maand wordt afgesloten door een kort fragment van Veerpont van Drs. P: https://www.drsp.nl/ Archieven, foto's en sites in deze aflevering vind je hier: https://bhic.nl/podcast/afleveringen/10 Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast Muziek bij Stem uit het verleden: "Comfortable Mystery 3" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

De 25-jarige bruiloft van je ouders, ergens in de jaren zeventig, of misschien wel zwartwit beelden van die vakantie bij je opa en oma in de jaren vijftig? Als je vroeger zelf filmde, of je vader of moeder deed dat graag, dan heb je vast nog wel wat spoelen op zolder liggen. En wat doe je daar dan mee? Bij het BHIC weten we daar wel raad mee. In deze podcast vertelt collega Joost hoe we helpen we met het digitaliseren van jouw films, om zo ons Brabantse filmgeheugen door te geven aan volgende generaties (had ik al gezegd dat we daarvoor geen kosten in rekening brengen?) Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast

Mien met de krullers nog in het haar, of kleine Ad met zijn broertje: ze staan allemaal op de film. De cameramensen van zakenman Johan Adolfs trokken halverwege de vorige eeuw met een Volkswagenbusje door Brabant en filmden het leven van alledag. Zit je klaar? Dan zetten we de film nú aan. Alle Brabantse dorpsfilms op de kaart: https://brabantinbeelden.nl/verhalen/brabantse-dorpsfilms-op-de-kaart Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast Gelders Archief: 4045 – 50 en 59, J.W.L. Adolfs, CC-BY-4.0 licentie. Fragmenten uit: Radioprogramma De Ochtend van van 4 - Radio 4 (20 april 2022) Radioprogramma Thuis op 5 - Radio 5 (19 april 2022) Interviews met: Sjaak Eijsbouts Ad van Doormaal Krantenberichten uit: Boxmeers weekblad 1951-7-28 Udens Nieuws 1953-05-29 Trouw Nieuwsblad van het Noorden Udense Courant 1953-10-23 + 1953-11-13 Muziek: Te horen waren de nummers: In Memory of Jean Talon van The Mini Vandals Ponies and Balloons van the Green Orbs beiden verkregen via Youtube Library Met dank aan: Studenten Koningstheateracademie Het Gelders Archief En natuurlijk speciale dank aan J.W.L Adolfs en cameramannen

De tweede etappe van de Vuelta vertrekt zaterdag 20 augustus vanaf onze eigen Citadel; de Spaanse Ronde is één van de drie grootste wielerrondes van de wereld. Wielersport zit in de haarvaten van de historie van Brabant en met deze speciale podcast duiken we in die geschiedenis. We graven verdwenen velodromes op, luisteren naar de indrukwekkende verhalen van karakteristieke coureurs en spreken onder andere met Stef Clement en winnaar van de Tour én de Vuelta: Joop Zoetemelk. Duik in de Brabantse wielergeschiedenis: https://www.bhic.nl/wielrennen Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast Muziek: Rein van den Broek - Trumpet Cross: https://soundcloud.com/jingleweb/rein-van-den-broek-trumpet Licensed under Creative Commons

"Clovis had gewoon thuis moeten blijven. Dan hadden we nu naar Gallië op vakantie gekund." Taalkundige Wim Daniëls legt uit waarom Frankrijk een stomme naam is voor dit land. En hoe het komt dat Nederlanders in de vorige eeuw geen tent opzetten zónder speciale kampeercursus te hebben gevolgd. Dit is een bonus bij aflevering 8: Het is vakantie! Luister de hele aflevering hier: https://bhic.fireside.fm/8 Alle info over onze podcast vind je hier: https://bhic.nl/podcast