Podcasts about jodenvervolging

In de jaren zestig was veel jeugd vóór Vietnam en tegen Amerika. Je ergerde je aan ouders die riepen dat we de Amerikanen dankbaar moesten zijn, ongeacht wat er in Vietnam gebeurde. Dat Noord-Vietnam ondertussen een heuse propagandaoorlog voerde om het Westen op zijn hand te krijgen, wist vrijwel niemand. Historicus Rimko van der Maar beschreef die propagandastrijd in In de ban van Vietnam, en vertelt in de nieuwe aflevering over de Noord-Vietnamese mediaoorlog.We denken weleens dat we pas sinds de komst van het internet en de mobiele telefoon in een globale wereld leven, maar dat is niet zo. Onze verre voorouders leefden op hun manier al in een global village, zeker in het vanaf de late Middeleeuwen sterk verstedelijkte Nederland en Vlaanderen. Dat blijkt uit het boek Wereldsteden van de Lage Landen, besproken door recensent Anne-Lot Hoek.‘Het is Joodse geschiedenis, geen Nederlandse. De vervolging is niet door het Nederlandse volk uitgevoerd, maar door zijn vijand.' Dat schreef Abel J. Herzberg in 1950 in zijn Kroniek der Jodenvervolging. 75 jaar na verschijning is het opnieuw uitgegeven, en dat is terecht, aldus recensent Wim Berkelaar. ‘Het is een verpletterend en aangrijpend boek.'

(01:50) Burgemeester Femke Halsema heeft namens de Gemeente Amsterdam excuses aangeboden voor de rol van de gemeente tijdens Jodenvervolging. Hoe werd er vlak na de oorlog naar gekeken, en wanneer is de verandering in het denken over de rol van de gemeente begonnen? Historicus en oud-directeur van het Joods Historisch Museum Judith Belinfante is te gast.  (14:00) Na het overlijden van haar moeder komt Sheila Sitalsing erachter dat haar grootouders ‘fout' waren in de Tweede Wereldoorlog. De schaamte over dit verleden overheerst al snel, ook bij Sitalsing. Toch, of juist daarom, schreef ze: Waar ik me voor schaam. Een instructieboek hoe met dit verleden om te gaan. Sheila Sitalsing is te gast.  (26:36) De column van John Jansen van Galen.  (30:59) Bij de Tachtigjarige Oorlog denken we aan Holland. Daar zou de strijd tegen Spanje gestreden zijn. Toch opende deze week het Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog in hartje Achterhoek in Groenlo. Conservator van het museum, Godfried Nijs is te gast.  (40:00) Het was niet te missen: deze week overleed paus Franciscus. Hij schudde het Vaticaan flink op, maar daarin was hij niet uniek volgens OVT-coryfee Jos Palm. Hij ziet opvallende gelijkenissen met paus Johannes XXIII die de kerk dichter bij de moderne tijd bracht. Katholicisme-kenner Palm is te gast.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/27-04-2025.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/27-04-2025.html)

Burgemeester Femke Halsema heeft namens de Gemeente Amsterdam excuses aangeboden voor de rol van de gemeente tijdens Jodenvervolging. Wat is er bekend over de Jodenvervolging in de hoofdstad tijdens de Tweede Wereldoorlog? Hoe werd er vlak na de oorlog naar gekeken, en wanneer is de verandering in het denken over de rol van de gemeente begonnen? Historicus en oud-directeur van het Joods Historisch Museum Judith Belinfante is te gast.

Tim vertelt over zijn scoop | Restaurants zijn klaar met shared dining | Welke invloed heeft Trump op de Zuidas? | Waar viert Ajax het eventuele kampioenschap? | En alles wat ons verder nog als Amsterdamse journalisten opviel Wil je reageren, heb je een vraag over het Amsterdamse nieuws, of moet je echt even een ergernis kwijt over onze geliefde stad? We horen het graag!App of voicememo: 06 27 19 33 64Mail: podcast@parool.nl Meer lezen? Halsema gaat excuses aanbieden voor rol van Amsterdam bij Jodenvervolging, 25 miljoen voor Joodse leven in de stad Amsterdamse bedrijven vrezen voor hun handel met VS: gemeente opent meldpunt Hybride Russische dreiging groeit: ‘Amsterdam moet zich voorbereiden op drie dagen duisternis’ Restaurant Christiaan Smit worstelt met zuinige gasten: ‘If you’re not hungry, don’t go’ (7½) S10, Spinvis,Taylor Swift: hier in Amsterdam moet je zijn voor gratis live optredens en exclusieve uitgaves tijdens Record Store Day Aflevering Bori met Nicolas Aguaa. Gemaakt door:Presentatie: Raounak Khaddari en Tim WagemakersStadsgidsredactie: Eveline KuytenProductie en montage: Verena VerhoevenEindredactie: Josien WolthuizenMuziek: Ard KokSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als in september 1944 Eindhoven wordt bevrijd van de Tweede Wereldoorlog, treffen de geallieerden er een in het geheim gebouwde radiozender aan. Met veel improvisatietalent kan de zender al drie weken later beginnen met uitzenden, onder de naam Radio Herrijzend Nederland. Eindelijk klinkt het 'vrije woord' weer vanaf Nederlandse bodem. Maar terwijl het bevrijde deel van Nederland feestviert, gaat de rest van het land een kille hongerwinter en toenemende repressie tegemoet. De kersverse programmamakers moeten spitsroeden lopen om vreugde te combineren met compassie en verzet. Deze tiendelige audioserie van Beeld & Geluid en Peter de Ruiter gaat over radiomaken in oorlogstijd. Aan de hand van talrijke authentieke fragmenten van Herrijzend Nederland, Radio Oranje en de genazificeerde Nederlandse Omroep in Hilversum hoor je hoe de zenders de hoofden en harten van de luisteraars proberen te veroveren. Ook komt naar voren hoe de strijd zich in het laatste oorlogsjaar afspeelt. Hoe kwam Nederland door de Hongerwinter, hoe weerde het verzet zich en hoe bedrijven massamedia hun propaganda? Wat was de rol van de radio? En waarom bleef het op de radio zo stil over de Jodenvervolging? Abonneer je via deze link https://pod.link/bga gratis op deze serie, zodat je vanaf 23 april als een van de eersten kunt luisteren.

“Er zijn in de Tweede Wereldoorlog geen zes miljoen Joden vermoord, er is één Jood vermoord en dat is zes miljoen keer gebeurd”, schreef de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg. Als het gaat over slachtoffers van de Holocaust gaat het al snel om ongrijpbaar grote getallen, anonieme nummers. Maar achter ieder nummer gaat iemand schuil; man, vrouw, oud, jong; allemaal mensen met hun eigen verhaal. In deze podcast ga ik samen met de 20-jarige Puck Smits op zoek naar één van die mensen: Duifje de Raaij uit Den Bosch. Aan het onbezorgde leven van Duifje komt abrupt een eind als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Nog maar drie maanden getrouwd, wordt ze in 1942 - samen met haar kersverse echtgenoot - opgepakt en op transport gezet. Wie was deze Duifje en wat kunnen we van haar te weten komen? In onze zoektocht naar haar levensverhaal ontmoeten we verschillende mensen die allemaal op hun eigen manier een stukje van de puzzel proberen op te lossen. En hoewel we geen van allen Duifje zelf hebben gekend, schept dat een opmerkelijke band. Hoe? Dat hoor je in de podcast 'Een jawoord voor drie maanden'. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/een-jawoord-voor-drie-maanden Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Fragmenten Projectkoor Brabant en Zuid-Nederlands Begeleidingsorkest Envato elements

Zondag 1 september 2024 werden de Brabantse Holocaustslachtoffers op de Citadel in Den Bosch herdacht. En onder hen is niet alleen Duifje maar ook haar vader Godschalk. Tachtig jaar nadat zij door nazigeweld uit elkaar zijn gehaald en vermoord zijn in Auschwitz komen zij op deze zonnige zondag samen terug naar 's-Hertogenbosch. In deze podcast hoor je hoe dat gebeurt, die gezamenlijke terugkeer, en je hoort nog iets héél anders. Want de zoektocht naar Duifje, naar haar vader en naar al die andere betrokkenen maakt nog veel méér los. In het vervolg van onze zoektocht naar het levensverhaal van Duifje de Raaij stuiten we op sporen van haar familie. Die leiden naar Israël; zouden we daar nog mensen kunnen spreken? Liefst haar eigen zus Mary die inmiddels bijna 100 jaar moet zijn? Komen we op die manier dichter bij Duifje, onze Dolly? Dat hoor je in deel 2 van de podcast 'Een jawoord voor drie maanden'. Reageren? podcast@bhic.nl Archieven, foto's en sites in deze aflevering: www.bhic.nl/podcast/een-jawoord-voor-drie-maanden Alles over onze podcast: www.bhic.nl/podcast Muziek: Fragmenten Projectkoor Brabant en Zuid-Nederlands Begeleidingsorkest Envato elements

In 2019 publiceerde Herman Van Goethem zijn ophefmakende bestseller over 1942. De auteur brengt het Antwerpen van 1942 tot leven in een beklijvende analyse in dagboekvorm waarin de Jodenvervolging centraal staat. Cruciaal is de internationale context van oorverdovende stilte en slepende onzekerheid over de oorlogsafloop. Uitgegeven door Pelckmans uitgevers Sprekers: Frank Mercelis, Herman Van Goethem

In deze speciale live aflevering van Bonte Was Podcast hebben we drie fantastische gasten: activiste Joana Cavaco, filmmaker In-Soo Radstake en fotograaf Çiğdem Yüksel. Met hen analyseerden we op 5 mei hoe mediaberichtgeving nu en in de geschiedenis een rol speelt in het uitsluiten en ontmenselijken van individuen en hele groepen. Zoë deelt als historica hoe dehumaniserend er in Nederlandse media gesproken werd over Joodse vluchtelingen in de jaren ‘30.Joanna, actief bij het Joodse anti-Zionistische collectief Erev Rav, vertelt onder andere hoe veel media vrijwel nooit met mensen van Erev Rav spreken. Volgens In-Soo is dat te wijten aan een soort journalistieke intellectuele luiheid van redacties. Ook hij ziet parallellen met hoe er in Nederlandse media wordt gesproken over ‘de ander'. Iets wat ook duidelijk wordt in zijn film Indië Verloren: Selling a Colonial War.Çiğdem kaartte de eenzijdige representatie van moslima's in de media aan in haar onderzoek in de fotodatabase van het ANP.  Ze heeft weinig vertrouwen in het animo van de huidige generatie journalisten om dingen wezenlijk te veranderen, maar gelooft er wel in dat er andere journalistiek bedreven kan worden met een paar aanpassingen. Welke dat volgens Çiğdem zijn, waarom we volgens In-Soo als journalisten van kleur ook een aandeel hebben in hoe divers media worden en welk voorbeeld van een mediamisser Joana deelt in het Hardnekkige Vlekkenkwartet, hoor je in deze aflevering.Joana Cavaco op Instagram: www.instagram.com/joanarcavaco/In-Soo Radstake op Instagram: www.instagram.com/insooradstake/Çiğdem Yüksel op Instagram: www.instagram.com/cigdemyksel/ Zo ongastvrij was Nederland in de jaren 30 voor vluchtelingen: https://www.quest.nl/maatschappij/geschiedenis/a34641366/nederland-vluchtelingen-opvangen-tweede-wereldoorlog/ Wat schreven Nederlandse kranten een dag na de oorlog: https://www.villamedia.nl/artikel/mei-1940-wat-schreven-nederlandse-kranten-na-een-dag-oorlog Waarom berichtte de Nederlandse pers tijdens de oorlog zo weinig over de Jodenvervolging?: https://archive.ph/SZqHxHeb jij zelf voorbeelden van missers of opstekers in de media, volg ons dan op www.instagram.com/bontewaspodcast en geef ze daar aan ons door.Word vriend van onze podcast door eenmalig of vaker te doneren via www.vriendvandeshow.nl/bontewaspodcast.

Met Nationale Dodenherdenking in het kielzog stelt Jort Kelder zichzelf de vraag: ‘Wat doet de werking van de tijd met onze herinneringen aan de oorlog?' In een zoektocht naar een antwoord, schuift prof. dr. Frank van Vree aan, Cleveringahoogleraar en voormalig directeur van het NIOD en emeritus hoogleraar Geschiedenis van ‘oorlog, conflict en herinnering'. Zijn recente boek ‘Nederland en de herinnering aan de Jodenvervolging' is actueler dan ooit. Aan de overzijde dr. Marko Jelicic, hoogleraar Neuropsychologie en Recht en verbonden aan de Universiteit Maastricht. Terwijl Van Vree het pand verlaat neemt Jelicic uitgebreid de tijd om zich te buigen over kijkersvragen aangaande onze bovenkamer. Doctorsassistente Milou Brand roept de hulp in van Gerrit Komrij, in een poging om ‘s werelds brandhaarden te blussen. 

We gebruiken mooie woorden zoals connaisseur en polariseren, dat ben je niet van ons gewend. Je vrienden praten over morele ambitie, het gedachtegoed wat gepredikt wordt door Rutger Bregman. Wordt Rutger nu een zelfhulpgoere, of zit er toch wat in zijn boodschap? Jeroen vat Morele Ambitie als volgt samen: "Kom van je rijke reet en zorg dat je onderdeel wordt van de verandering. We keken weg bij slavernij, Jodenvervolging, kinderarbeid, ongelijkheid voor vrouwen, homo's en noem het maar op. En nu dan? Waarvoor kijken we nu weg? Waar gaan we over 200 jaar niet van geloven dat we zo ongelooflijk lelijk zijn geweest als mensheid? AIs welvarendheid heilig is? Wil je bekend staan als iemand die net zo'n mooie auto had als je vrienden, maar minder mooi dan Gordon of Joel Beukers? Dat is toch gewoon totaal leeg…" Daarnaast leggen we weer eens uit dat miljonair worden niet zo moeilijk is. Maar of je het moet nastreven? Dat is een van de onderwerpen waar wij het vaker en vaker over hebben in onze reis naar financiële eindbazigheid. Vergeet ook niet te stemmen op onze nieuwe sound. Vind je de Atmosferische Balkan-pop mooier dan de Funky? --- Gooi je sterretje in de lucht op Spotify of op je Appel. Doneer je financiële vrijheid op vriendvandeshow.nl/geldvrienden. Linkjes Morele Ambitie - Rutger Bregman*

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn door de bezetter in het Nederlandse belastingstelsel fundamentele veranderingen aangebracht, die tot op de dag van vandaag nog van belang zijn. Bovendien probeerden de nazi's de Nederlandse Belastingdienst in te schakelen in het kader van de Jodenvervolging. Hoe kon dit zover komen? Wat was de rol van de leiding van de Belastingdienst hierbij? Hebben fiscale wetenschappers en belastingconsulenten zich hiertegen verzet? En heeft de Hoge Raad nog een rol gespeeld bij onder andere rechtszaken tegen belastingaanslagen opgelegd aan joodse burgers? Hoor het vandaag in deze RB Podcast direct uit de mond van de auteur van het boek ‘Belast Verleden, het Nederlandse belastingrecht onder nationaalsocialistisch regime': Professor Peter Essers, tot voor kort hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Tilburg, oud-Senator voor het CDA en zonder overdrijven een instituut in de fiscale wereld. In gesprek met Sylvester Schenk, directeur fiscale zaken van het RB en de vaste host van de RB Podcast.

In het Nauw is een podcastserie over Nederlandse psychiatrische instellingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jodenvervolging, oorlogsgeweld, ontbering en honger: Dit trof duizenden Nederlanders die in psychiatrische instellingen leefden - en daardoor extra kwetsbaar waren. In vier afleveringen vertelt In het Nauw over deze onbekende geschiedenis en laat het leven van dichtbij in psychiatrische instellingen zien.  In 'Honger en Tekorten' komen twee nabestaanden aan het woord. Zij verloren een groot- en overgrootmoeder in Zutphen en Warnsveld tijdens de Tweede Wereldoorlog. We volgen hun zoektocht naar de laatste dagen van hun familielid in de instelling. Ze vertellen over wat het verlies van hun familielid voor hun familie en henzelf betekende.

In het Nauw is een podcastserie over Nederlandse psychiatrische instellingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jodenvervolging, oorlogsgeweld, ontbering en honger: Dit trof duizenden Nederlanders die in psychiatrische instellingen leefden - en daardoor extra kwetsbaar waren. In vier afleveringen vertelt In het Nauw over deze onbekende geschiedenis en laat het leven van dichtbij in psychiatrische instellingen zien. De vierde aflevering staat in het teken van evacuaties. Hierin wordt de noodlottige evacuatie van patiënten van Dennenoord in Drenthe naar Franeker beschreven in het voorjaar van 1945. Tientallen patiënten kwamen hierbij om het leven.

In het Nauw is een podcastserie over Nederlandse psychiatrische instellingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jodenvervolging, oorlogsgeweld, ontbering en honger: Dit trof duizenden Nederlanders die in psychiatrische instellingen leefden - en daardoor extra kwetsbaar waren. In vier afleveringen vertelt In het nauw deze onbekende geschiedenis en laat het leven van dichtbij in psychiatrische instellingen zien. De eerste aflevering 'De Jodenvervolging' gaat over 's Heeren Loo (Ermelo), een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, waar in 1943 twaalf Joodse bewoners werden gedeporteerd. Historicus Janneke de Moei, die hier onderzoek naar deed, vertelt over deze tragische geschiedenis.

In het Nauw is een podcastserie over Nederlandse psychiatrische instellingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jodenvervolging, oorlogsgeweld, ontbering en honger: Dit trof duizenden Nederlanders die in psychiatrische instellingen leefden - en daardoor extra kwetsbaar waren. In vier afleveringen vertelt In het Nauw over deze onbekende geschiedenis en laat het leven van dichtbij in psychiatrisch instellingen zien. In de aflevering 'In de vuurlinie' vertellen twee voormalig medewerkers van Reinier van Arkel over het oorlogsgeweld dat de instellingen Reinier van Arkel (Den Bosch) en Voorburg (Vught) in 1944 raakte. Patiënten en verplegers bevonden zich midden in de vuurlinie en konden geen kant op.

Als een curator van haar eigen leven stelde Isabel Wachenheimer een compleet familiearchief samen. Met daarin dagboeken, fotoalbums en een kampjas, die ze aankreeg in een Oostenrijks concentratiekamp. Op deze manier pakte ze de regie terug over het tragische verleden van haar familie en haarzelf. Wat is haar verhaal en hoe belandde de jas in het Rijksmuseum. Janine Abbring spreekt erover met conservator geschiedenis Harm Stevens.Wil je weten hoe deze jas eruitziet? Ga dan naar: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/NG-2011-97-1In het Rijksmuseum is powered by ING.

Sunny Bergman is documentairemaker. Bergman maakte eerder spraakmakende documentaires als Beperkt Houdbaar, Sletvrees en Wit is ook een kleur. In het boek Mijn nazi-opa gaat ze opzoek naar het verleden van haar grootvader die actief deelnam aan de Jodenvervolging. Het boek is een zoektocht naar haar verleden en de invloed van intergenerationeel trauma op relaties en het ouderschap. Femke van der Laan gaat met Sunny Bergman in gesprek.

PODCAST-SPECIAL NAAR AANLEIDING VAN OVERLIJDEN HUUB OOSTERHUIS Openhartig gesprek met Oosterhuis uit 2016 opnieuw te horen   Gisteren werd bekend dat dichter en theoloog Huub Oosterhuis op 9 april na een kort ziekbed is overleden. In juni 2016 sprak Oosterhuis in de EO-podcast ‘Onderweg' openhartig met Elsbeth Gruteke. In de aflevering gaat hij uitgebreid in op zijn werk als dichter, zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en zijn roeping en uittreden als priester. De aflevering is vanaf vandaag opnieuw te luisteren onder de naam ‘Het Ene Moment'.   Oosterhuis werd geboren in 1933: “Ik ben een oorlogskind. Die oorlog heeft mijn hele leven bepaald.” Woonachtig in de Amsterdamse Rivierenbuurt zag hij met eigen ogen wat er met de Joden gebeurde. “Ik heb al mijn leeftijdgenoten en ouders weggesleept zien worden. Op 20 juli 1943 was er een grote razzia in Amsterdam-Zuid. Voor onze deur werden de Joden verzameld. Je stond je te schamen omdat je niets kon doen. Het was van een ongelooflijk beslissende kracht. Alsof er iemand uit de menigte riep: ‘En jij! Hoe ga jij nu verder?'.”   ‘Mensen kunnen niet zonder zulke woorden' Het gezin van Oosterhuis maakte deel uit van een katholieke parochiegemeente. “Daar stond een hele sterke pastoor”, vertelde Huub in Onderweg. “Hij protesteerde tegen de Jodenvervolging. Én hij vertolkte de hoop zoals ik dat zelden in mijn leven meer heb horen doen. Hij wist zeker dat het goed zou komen. Dat zijn simpele woorden natuurlijk, maar mensen kunnen niet zonder zulke woorden. Het zou goedkomen. Daar ging je met elkaar vanuit, want anders kon je niet overleven.”   Perfectionist Vanaf de jaren '50 verschenen er van Huub Oosterhuis vele dichtbundels en liederen. “Ieder boek is een debuut”, vertrouwde hij Elsbeth Gruteke toe. “Het is altijd weer spannend. Bij schrijven ben je nooit helemaal zeker van jezelf. Je moet dingen laten liggen, toetsen aan anderen… Tot het moment dat je denkt: ‘Nu is het af. Hier kan ik niks meer aan toevoegen'. Dat is een bedrieglijk moment, want twee dagen later zie je ineens dat die of die alinea toch nog beter of scherper kan.”    Voortschrijdend inzicht Huub Oosterhuis liet zich regelmatig leiden door voortschrijdend inzicht: “Ik heb de bekoring om soms in liederen nog een regel te veranderen; ook als ze algemeen bekend zijn en in allerlei bundels staan. Dat doe ik niet altijd hoor. Met name het lied is niet meer van jezelf zo gauw het door velen gezongen wordt.”   Nalaten De dichter wilde zijn werk zo goed mogelijk nalaten: “Zodat het te vinden is en te gebruiken is door mensen die dat willen. Dat er geen ‘troep' achterblijft; geen dozen vol knipsels en aantekeningen waar mensen hun nek over breken.”   Creativiteit en liefde voor de Bijbel EO-presentator Elsbeth Gruteke zag tijdens het gesprek een duidelijke rode draad in het leven van Huub Oosterhuis. “Proberen iets van het mysterie van God te vangen in taal die voor alle mensen toegankelijk is. De taal die hij aanreikte helpt mensen hun geloof te beleven.” Ook zegt ze: “Huub Oosterhuis beschikte over een bijzondere creativiteit en zijn liefde voor de Bijbel was groot. Mooi hoe hij steeds de verbinding zocht tussen die Bijbel en de huidige tijd.”

PODCAST-SPECIAL NAAR AANLEIDING VAN OVERLIJDEN HUUB OOSTERHUIS Openhartig gesprek met Oosterhuis uit 2016 opnieuw te horen   Gisteren werd bekend dat dichter en theoloog Huub Oosterhuis op 9 april na een kort ziekbed is overleden. In juni 2016 sprak Oosterhuis in de EO-podcast ‘Onderweg' openhartig met Elsbeth Gruteke. In de aflevering gaat hij uitgebreid in op zijn werk als dichter, zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en zijn roeping en uittreden als priester. De aflevering is vanaf vandaag opnieuw te luisteren onder de naam ‘Het Ene Moment'.   Oosterhuis werd geboren in 1933: “Ik ben een oorlogskind. Die oorlog heeft mijn hele leven bepaald.” Woonachtig in de Amsterdamse Rivierenbuurt zag hij met eigen ogen wat er met de Joden gebeurde. “Ik heb al mijn leeftijdgenoten en ouders weggesleept zien worden. Op 20 juli 1943 was er een grote razzia in Amsterdam-Zuid. Voor onze deur werden de Joden verzameld. Je stond je te schamen omdat je niets kon doen. Het was van een ongelooflijk beslissende kracht. Alsof er iemand uit de menigte riep: ‘En jij! Hoe ga jij nu verder?'.”   ‘Mensen kunnen niet zonder zulke woorden' Het gezin van Oosterhuis maakte deel uit van een katholieke parochiegemeente. “Daar stond een hele sterke pastoor”, vertelde Huub in Onderweg. “Hij protesteerde tegen de Jodenvervolging. Én hij vertolkte de hoop zoals ik dat zelden in mijn leven meer heb horen doen. Hij wist zeker dat het goed zou komen. Dat zijn simpele woorden natuurlijk, maar mensen kunnen niet zonder zulke woorden. Het zou goedkomen. Daar ging je met elkaar vanuit, want anders kon je niet overleven.”   Perfectionist Vanaf de jaren '50 verschenen er van Huub Oosterhuis vele dichtbundels en liederen. “Ieder boek is een debuut”, vertrouwde hij Elsbeth Gruteke toe. “Het is altijd weer spannend. Bij schrijven ben je nooit helemaal zeker van jezelf. Je moet dingen laten liggen, toetsen aan anderen… Tot het moment dat je denkt: ‘Nu is het af. Hier kan ik niks meer aan toevoegen'. Dat is een bedrieglijk moment, want twee dagen later zie je ineens dat die of die alinea toch nog beter of scherper kan.”    Voortschrijdend inzicht Huub Oosterhuis liet zich regelmatig leiden door voortschrijdend inzicht: “Ik heb de bekoring om soms in liederen nog een regel te veranderen; ook als ze algemeen bekend zijn en in allerlei bundels staan. Dat doe ik niet altijd hoor. Met name het lied is niet meer van jezelf zo gauw het door velen gezongen wordt.”   Nalaten De dichter wilde zijn werk zo goed mogelijk nalaten: “Zodat het te vinden is en te gebruiken is door mensen die dat willen. Dat er geen ‘troep' achterblijft; geen dozen vol knipsels en aantekeningen waar mensen hun nek over breken.”   Creativiteit en liefde voor de Bijbel EO-presentator Elsbeth Gruteke zag tijdens het gesprek een duidelijke rode draad in het leven van Huub Oosterhuis. “Proberen iets van het mysterie van God te vangen in taal die voor alle mensen toegankelijk is. De taal die hij aanreikte helpt mensen hun geloof te beleven.” Ook zegt ze: “Huub Oosterhuis beschikte over een bijzondere creativiteit en zijn liefde voor de Bijbel was groot. Mooi hoe hij steeds de verbinding zocht tussen die Bijbel en de huidige tijd.”

In aflevering vier van de Pauscast hoor je alles over paus Pius XII. Hij werd aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog tot paus gekozen. Inmiddels wordt hij door velen gezien als een controversiële paus, iemand met een twijfelachtige reputatie. Hij wordt de zwijgende paus genoemd. Maar is dat terecht? Klopt het beeld eigenlijk wel dat hij zich nooit uitsprak tegen de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog? De pauscast is voor iedereen die nieuwsgierig is naar paus en Vaticaan. Ga mee met KRO-NCRV-presentator en theoloog Wilfred Kemp en Vaticaan-correspondent voor de NOS Andrea Vreede.

Op de radio zingt Judy Garland ‘Somewhere over the Rainbow”. Over een jong meisje dat wil ontsnappen aan de zorgen en dat de wolken achter zich wil laten. Aan de andere kant van de regenboog. Was het een voorteken?  Want op die 25ste september wordt in Antwerpen een baby geboren. Een klein meisje: Regine Sluszny. Joods is ze, een van de zowat 70.000 joden die in 1939 in België wonen.  Vijf jaar later zal daar maar de helft meer van overblijven. Bijna 25.000 zullen de nazi's er op transport zetten, vanuit de Dossinkazerne in Mechelen, naar de poorten van de waanzin.  De rest? Ontsnapt, door onder te duiken. België weet 5.330 joodse kinderen uit de gaskamers te houden, door hen te verstoppen.  Regine is er één van. Sinds kort mag ze zich barones noemen.  Als eerste joodse vrouw ooit. Een beloning voor haar onafgebroken inzet om de herinnering aan de Jodenvervolging levend te houden. Wat nog het meest verbaast, wanneer ze thuis haar verhaal vertelt: de grote dankbaarheid die ze nog altijd koestert voor het leven. Trots en vol vuur praat ze, nadat ze jaren stil is gebleven. Uit schuldgevoel, voor  wie het niet heeft overleefd. De Allerlaatste Getuigen is een podcast van HLN. Je hoort de zeven afleveringen vanaf maandag 7 november via https://www.hln.be/podcasts of jouw favoriete podcastapp. De Allerlaatste Getuigen kwam tot stand met de gewaardeerde steun van het Bastogne War Museum. Credits: Redactie, montage, productie: Ilse Himschoot Host, redactie: Freek Braeckman Eindredactie: Kevin Goes, Geert Dewaele Muziek, sounddesign en postproductie: Sammy MerayahSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het overzichtswerk van de Jodenvervolging in Nederland met nieuw archiefonderzoek en de laatste literatuur zowel nationaal als internationaal Uitgegeven door LuisterEffect Spreker: Eltjo Herder

Van de razzia's van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam hebben veel mensen wel eens gehoord. Ze vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een moedig protest tegen de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Maar wie waren die 400 mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de naziterreur overleefde? Historica Wally de Lang begon een intensieve speurtocht en heeft de levens van bijna al deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren in een boek en een tentoonstelling. Tot haar verrassingmeldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto's, brieven en verhalen. Aan de hand van deze geschiedenissen en ander uniek bronnenmateriaal maakte Sandra Rottenberg deze documentaire. Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 9 februari 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.

Van de razzia's van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam hebben veel mensen wel eens gehoord. Ze vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een moedig protest tegen de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Maar wie waren die 400 mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de naziterreur overleefde? Historica Wally de Lang begon een intensieve speurtocht en heeft de levens van bijna al deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren in een boek en een tentoonstelling. Tot haar verrassingmeldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto's, brieven en verhalen. Aan de hand van deze geschiedenissen en ander uniek bronnenmateriaal maakte Sandra Rottenberg deze documentaire. Dit is de ingekorte versie van de Radio Doc van 9 februari 2022. Benieuwd naar meer documentaires van Radio Doc? Abonneer u op de podcast DOCS.

Denemarken is beroemd om zijn "vlucht over de Sont" waarbij 7742 joden massaal geholpen door de Denen weet te ontsnappen naar Zweden. Dit op het moment dat Duitsland de teugels strakker trekt en eist dat de joden uitgeleverd worden. "Slechts" 190 joden werden opgepakt. Hoe kan het dat in Denemarken dit verzet tegen de jodenvervolging zo groot was en dat de bevolking massaal koos ze te helpen tegenover Nederland, waar 102.000 joden zijn weggevoerd? Het hoogste aantal in vergelijking met België en Frankrijk? In deze podcast proberen we daar een antwoord op te geven. *Spoiler* luister de podcast helemaal af om te weten waar dauwtrappen vandaan komt!

Tijdens de bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog werd de Joodse Raad ingevoerd. Het was een schakelstuk tussen de bezetters en de Joodse bevolking van dit land. Na de oorlog was het makkelijk oordelen over haar doen en laten. De vele mythes rond de Raad gaan over eigenbelang en opportunisme. Om meer te weten te komen over de Raap reisden we af naar Leiden om te spreken met Bart van der Boom. We spraken hem al eerder over het 'onderzoek' naar het verraad van Anne Frank, en hij wilde ons nog wel een keer te woord staan over zijn eigen net gepubliceerde 'De Politiek van het Kleinste Kwaad'. Wellicht ten overvloede, maar deze aflevering bevat verwijzingen naar de Holocaust, Jodenvervolging en genocide.

Van de razzia's in het weekend van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam hebben veel mensen wel eens gehoord. Ze vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een moedig protest tegen de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Maar wie waren die 400 mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de naziterreur overleefde? Historica Wally de Lang begon een intensieve speurtocht en heeft de levens van bijna al deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren in een boek en een tentoonstelling.  Tot haar verrassing meldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto's, brieven en verhalen. Aan de hand van deze geschiedenissen en ander uniek bronnenmateriaal maakte Sandra Rottenberg de documentaire Nagekomen verhalen. Samenstelling: Sandra Rottenberg Research: Wally de Lang Eindredactie: Anton de Goede Techniek: Berry Kamer Met dank aan en alle nabestaanden die een bijdrage leverden .    

Van de razzia's in het weekend van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam hebben veel mensen wel eens gehoord. Ze vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een moedig protest tegen de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Maar wie waren die 400 mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de naziterreur overleefde? Historica Wally de Lang begon een intensieve speurtocht en heeft de levens van bijna al deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren in een boek en een tentoonstelling.  Tot haar verrassing meldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto's, brieven en verhalen. Aan de hand van deze geschiedenissen en ander uniek bronnenmateriaal maakte Sandra Rottenberg de documentaire Nagekomen verhalen. Samenstelling: Sandra Rottenberg Research: Wally de Lang Eindredactie: Anton de Goede Techniek: Berry Kamer Met dank aan en alle nabestaanden die een bijdrage leverden .    

Elke week bespreekt Paul Jansen, hoofdredacteur van De Telegraaf, wat hem bezighoudt in het nieuws. Deze week de kwestie rondom het spraakmakende onderzoek en boek over het verraad van Anne Frank. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europese politici zouden een beter begrip moeten hebben van de geschiedenis van landen als Polen. Wierd bracht enkele dagen door in Krakau en omgeving en hem viel naast de rust en de vriendelijkheid van de mensen ook op hoe de Polen hechten aan hun geschiedenis en aan hun vrijheid. „Polen heeft gedurende hele periodes niet bestaan als land; in de taal en in het katholieke geloof leefde Polen verder. De Polen hebben fel gestreden voor hun vrijheid en onafhankelijkheid en als Europese politici als Sophie in ‘t Veld hen nu komen beleren over vrijheid werkt dat alleen maar averechts.” Verder in de podcast: hoe een feministische organisatie haar bankrekening kwijtraakte omdat zij ‘transfoob' zou zijn. En: rabbijn Tamarah Benima refereerde in een rede aan het begin van de nazi-tijd toen zij vergelijkingen maakte met het woordgebruik van destijds en recente uitspraken van Hugo de Jonge en Ab Osterhaus. Ging zij te ver?

In deze aflevering van de #podcast #DeOchtendWandeling bespreekt #BastiaanToorenent hoe #MarkRutte met zijn charme en trucjes de sfeer in de #TweedeKamer, naar zijn hand wist te zetten tijdens de #AlgemenePolitiekeBeschouwingen. Mark #Rutte begon gisteren zijn beantwoording met een persoonlijk verhaal over de opening van het nieuwe #JoodsMonument. Zijn oprechtheid had een dubbel effect wat hem in de rest van het debat erg ten goede kwam. Hij reageerde namelijk met dit verhaal op de verschrikkelijke en onbehoorlijke vergelijking die #ThierryBaudet een dag eerder maakte tussen de #JodenVervolging tijdens de #TweedeWereldoorlog en het huidige #coronabeleid met de #coronatoegangcheck. Doordat het geen directe aanval op #Baudet was maar wel een duidelijke afkeuring van diens woorden een dag eerder, wist Rutte de sympathie te winnen van de andere #KamerLeden zonder Thierry Baudet nog een kans te geven om hier nog verder op te reageren. De sfeer die daardoor ontstond kwam de rest van het debat ten goede aangezien het duidelijk het meest #inhoudelijkdebat sinds maanden en misschien wel zelfs jaren is geweest die tweede kamer leden met elkaar hebben gevoerd. --- Send in a voice message: https://anchor.fm/bastiaan-toorenent1/message

Route naar locatie 32 Je keert de remise de rug toe en loopt door de Lekstraat naar de hoek met de Gaaspstraat. Het terrein links voor je is de speeltuin Amsterdam-Zuid. --- Stem: Job Cohen Productie: Freek Schröder Afbeelding: Stadsarchief Amsterdam (mei 1927) --- Transcript 'De tramremise Lekstraat' Op dinsdag 25 februari 1941 probeerden gemeentearbeiders in alle vroegte de door de CPN voorbereide staking op gang te brengen. De staking was een protest tegen de eerste razzia's onder de Amsterdamse Joden (al aan de orde in aflevering 22). Omstreeks half zes die ochtend lukte dat overtuigend hier, bij de remise Lekstraat. Een conducteur die om zeven uur arriveerde merkte dat de grote deuren gesloten waren, gewoonlijk stonden ze om deze tijd open. Driemaal achtereen probeerde hij de deuren alsnog open te maken, steeds werden ze weer dicht gesmakt. Even later verscheen de directeur van de gemeentetram ten tonele, die in een toespraak trachtte de verzamelde stakers tot andere gedachten te brengen. De krachtmeting was begonnen. Een bestuurder reed uit; stakers sprongen voor de wagen. Er werd geschreeuwd: ‘Rij dan als je durft, fascist! Verrader!' Personeel en buurtbewoners kregen manifesten uitgereikt. ‘Protesteert tegen de Afschuwelijke Jodenvervolgingen' stond erin, en ‘Beseft de Enorme Kracht van Uw Eensgezinde Daad! Staakt! Staakt! Staakt!' Heel Amsterdam ging in staking, het ene bedrijf na het andere, ‘'t Was als een olievlek', schreef een journalist opgewonden in zijn dagboek. ‘Lege straten. Geen trams, bijna geen auto's. (…) De winkels waren bijna overal gesloten. Staking – algemene staking! Tegen de Jodenvervolging, tegen de onmenselijkheid, tegen het “aan ons de straat” van WA en ander Mussertgeboefte'. Om tien uur-half elf deed bij de remise het gerucht de ronde dat de staking verloren was. Prompt reden er weer trams uit. Maar de meeste kwam niet ver. Via de Amstellaan en de Amsteldijk ging een stoet trams naar de remise terug. ‘Gewonnen. De stilte keerde!', vervolgde de journalist zijn dagboekverslag. ‘De straat was leeg. Op straat vlogen mensen, die elkaar tevoren nooit gesproken hadden, elkander om de hals! (…) En deze mensen, mensen die voor het eerst sinds maanden weer ronduit praatten, die hun mening uitschreeuwden, tartend, zelfbewust. Dit is onze dag! Onze Dag! Onze dag! – We zullen ze laten zien wie hier de baas is, schreeuwde een man over het volle Willinkplein!' (Het Willinkplein is in 1946 ter ere van de bevrijding omgedoopt tot Victorieplein.) De tweede dag van de staking, woensdag 26 februari, greep de Duitse bezetter hard in. Trambestuurders werden van huis gehaald en gedwongen de tram te besturen. Duitse en Nederlandse politie reed mee. Duitse soldaten schoten uit overvalwagens op de menigte; ook wierpen ze handgranaten tussen groepen stakers. In Amsterdam vielen die dag negen doden. Onder druk van dit geweld gingen de meeste mensen de volgende dag weer aan het werk. De staking had een hele nasleep. Een aantal stakers werd gevangen gezet; vier kregen de doodstraf. Amsterdam moest een hoge boete betalen. Bovendien moest de stad accepteren dat er een andere burgemeester kwam, een NSB-er. Ook twee andere plaatsen waar gestaakt was, Haarlem en Zaandam, werden beboet en van een NSB-burgemeester voorzien.

Route naar locatie 2 Je steekt de Lekstraat over. Op nummer 150, was ooit gevestigd De Hebreeuwse Boek- en Ritualiënhandel van E.H. Onderwijzer. --- Stem: Job Cohen Productie: Freek Schröder Afbeelding: Stadsarchief Amsterdam (ca. 1937) --- Transcript 'De Synagoge' Het Verzetsmuseum was tot 1998 gevestigd in deze synagoge in de Lekstraat. Sinds 1999 zit het museum in Gebouw Plancius aan de Plantage Kerklaan, tegenover de ingang van dierentuin Artis. In de collectie van het museum bevindt zich één document dat de geschiedenis van de synagoge direct verbindt met de geschiedenis van de Jodenvervolging. Het is een lijstje van verkoopadressen van de gele Jodenster gedateerd op 29 april 1942. In Zuid kon men daarvoor terecht bij de synagoge. De ster moest uitdrukkelijk zichtbaar op de kleding worden gedragen. Sommige niet-Joden spelden, uit woede over deze vernederende maatregel en uit solidariteit met hun medeburgers, ook een gele ster op. De oude Jodenbuurt werd schertsend Hollywood genoemd - dit grapje was eerder al in Warschau bedacht, toen daar de gele ster werd ingevoerd. De Rivierenbuurt, vertelt Miep Gies in haar boek Herinneringen aan Anne Frank, heette even de Melkweg. In het Verzetsmuseum is ook een papieren ster te zien met het opschrift ‘Jood en niet-Jood één in strijd!' Deze papieren ster werd in een oplage van 300.000 strooibiljetjes verspreid door de groep rond het revolutionair-socialistische verzetsblad De Vonk, op 1 mei 1942. Een deel van de oplage liet men van het dak van De Bijenkorf neerdwarrelen op de Dam en het Damrak. De Duitse politie beëindigde deze demonstraties met harde hand. Uitingen van solidariteit en medegevoel met de Joden waren ten strengste verboden. Sinds de jaren twintig waren veel Amsterdamse Joden verhuisd naar Zuid. Lang niet alle nieuwkomers waren trouwe gelovigen. Toch bestond er volgens de Nederlands-Israëlitische gemeente in Zuid behoefte aan een buurtsynagoge van flinke afmetingen; mede door de komst, sinds 1933, van Joodse vluchtelingen uit Duitsland. Vluchtelingen die een deel van hun bezit hadden weten te redden, konden in Zuid gemakkelijk woonruimte vinden. Als gevolg van de grote crisis stonden huizen met relatief hoge huren vaak leeg. Voor het ontwerp van de nieuwe synagoge werd onder Joodse architecten een prijsvraag uitgeschreven. De inzending van de jonge architect Abraham Elzas kreeg de voorkeur; het viel op door strakke, doelmatige vormen. Het was een staaltje van functionalistische ‘nieuwe zakelijkheid'. Liefhebbers van de Amsterdamse School, die gruwden ervan. De synagoge werd op 30 november 1937 ingewijd. Een verslag van de inwijding meldde: ‘Van het nieuwe bedehuis wapperde de Nederlandse driekleur en ook vele omwonenden hadden op deze wijze van hun medeleven met het voor de Joodse gemeente feestelijke gebeuren getuigd'. De synagoge bleef in gebruik tot de laatste Joden werden weggevoerd, in september 1943. Vervolgens diende het gebouw nog als opslagplaats van meubels, afkomstig uit de inboedel van weggehaalde Joden. Na de oorlog gingen overlevenden van de massamoord opnieuw naar de sjoel in de Lekstraat. Veel plaatsen bleven leeg en in de loop der jaren daalde het aantal bezoekers. Rond 1978 begon de Joodse gemeente om te zien naar een nieuwe bestemming voor het gebouw. Gesloopt werd het niet, omdat het bijzonder en zelfs monumentaal is. In 1985 kon het Verzetsmuseum er zijn intrek nemen. Toen het museum in 1999 verhuisde naar Gebouw Plancius nam een veilinghuis intrek in een deel van de synagoge. In het andere deel van het gebouw worden nog altijd sjoeldiensten gehouden. In 2005 is het gebouw, dat een Rijksmonument is, gerestaureerd. Het deel dat wordt gebruikt voor de sjoeldiensten is in oorspronkelijke staat hersteld.

Frank van Doorn is historicus en is vanuit het Brabants Historisch Informatiecentrum voor onderzoek gedetacheerd bij Erfgoed Brabant. In mei 2020 kreeg hij subsidie van het Mondriaan Fonds om onderzoek te doen naar de positie van Joden in Noord-Brabant tussen 1930 en 1945. Een al grondig onderzocht onderwerp, zou je zeggen, maar niets bleek minder waar. Zijn onderzoek moet ertoe leiden dat we de maatschappelijke positie van Joden en de Jodenvervolging in Noord-Brabant beter op waarde kunnen schatten en kunnen vergelijken met andere provincies, met heel Nederland en met andere landen. Achtergronden bij deze aflevering vind je op Brabantserfgoed.nl/podcast/van-doorn

Er zijn ontzettend veel Joodse mensen opgepakt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoe reageerde de rest van de Nederlandse bevolking daarop? Stonden ze erbij en keken ze ernaar? In dit college vertelt historicus Bart van der Boom wat hij vond in honderden oude dagboeken van Joden en niet-Joden.☎️Heb jij een vraag voor een wetenschapper? Laat een voicemail achter of app een voicebericht naar de Universiteit van Nederland Hotline op 0618899085!Privacy Policy and California Privacy Notice.

De Joodse Raad stond in de Tweede Wereldoorlog voor een duivels dilemma: de nazi's de vrije hand geven in de Jodenvervolging, of meewerken in de hoop ‘erger te kunnen voorkomen'. Twee jaar geleden doken Lineke Rijxman (mugmetdegoudentand) en jonge acteurs Jurriaan van Seters en Margo Verhoeven in deze materie. Ze vertellen over hoe de ontstellende geschiedenis tot onder hun huid voelbaar werd.

In deze aflevering bespreken we het probleem met wokeness en cancel culture. Dankzij Bart De Wever en Anke Buckinx (Joe FM) MOETEN we hier weer over praten. *dikke zucht* Tip: we hebben het er al een beetje over gehad in de allereerste aflevering van WZZ back in the day, zonder toen die termen effectief benoemd te hebben. Het probleem van de wokeness is niet de wokeness zelf, maar hoe men er mee omgaat. De inhoud erachter is van enorm belang. En "cancel culture" bestaat niet. But hol' up, wacht nog even met je hooivorken boven te halen, vooraleer jullie ons willen cancelen en monddood maken, give us a chance to explain! 0:00 Inleiding 2:16 Aanleiding tot de actuele controverse rond 'wokeness' 8:18 Wat vinden wij van de redenering achter de argumenten van die aanleiding? 11:03 Vanwaar komt de term 'woke' eigenlijk? 14:48 Wat is 'wokeness' nu geworden in de huidige context? 18:55 Waarom is het de moeite om 'woke' te zijn? 28:15 Vraag je jezelf af wat je zou doen in een andere tijdsgeest? You're doing it right now 29:37 Nederlandse verzetshelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging 34:45 Link tussen 'woke' zijn in het hier en nu en de Jodenvervolging in de jaren 40 37:24 Waarom is het terecht om 'anti-woke' te zijn? 38:20 De hetze rond de heruitzending van de film 'Grease' 44:18 Bart De Wever en Disney 46:25 Waarom de nuance aantoont dat het terecht is om tegen die kleine groep aan radicalen te zijn 47:35 System traps in de discussie van het voor of tegen 'woke' zijn 50:21 Hoe échte progressieven te werk (moeten) gaan 52:15 Niet iedereen is mee 53:28 het online gebeuren, de online mobs en de valkuilen 1:02:45 Conclusies voor of tegen 'woke' zijn 1:06:05 Punching up and punching down 1:09:00 Cancel culture bestaat niet 1:11:33 Sociale media, het internet en de mondigheid van de mensen 1:14:53 Machtssystemen 1:17:09 Maar wat is 'cancelen' nu precies? 1:18:35 Mensen zijn het niet gewoon om (zo veel) meningen te horen 1:20:59 Het recht op vrije meningsuiting staat niet gelijk aan vrij staan van kritiek en weerwoord 1:25:18 Verschil tussen sociale en juridische gevolgen 1:28:39 Eindstatement Akamba 1:33:13 Eindstatement Maxime 1:38:13 Slot

“De zenuwen zaten in mijn strot. Ik hoopte dat het goed zou zijn. De angst voor mislukking, dat het toch nog mis zou gaan.” Midden in de oorlog wordt er door tienduizenden mensen in Amsterdam en omgeving gestaakt. Tegen het oppakken van de Joden. Nergens in bezet Europa is zo'n massaal openlijk protest geweest tegen de Jodenvervolging. In deze aflevering reconstrueert Rob Trip de Februaristaking, aan de hand van de verhalen van de stakers zelf. Met onderzoeker Annet Mooij spreekt hij over hoe het mogelijk was om zo een grote staking midden in de oorlog te organiseren.

Tienduizenden mensen in Amsterdam en omstreken leggen op 25 en 26 februari 1941 het werk neer. Ze zijn woedend, omdat de Duitsers een paar dagen eerder honderden Joden hebben opgepakt. In STAAKT! STAAKT! STAAKT! gaat Rob Trip op zoek naar het verhaal achter de Februaristaking. Het is het enige openlijke massale protest tegen de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Rob Trip reconstrueert die oorlogsdagen aan de hand van interviews met de stakers uit het omroeparchief. Hij spreekt met betrokkenen en zoekt uit waarom die staking nog altijd zo tot de verbeelding spreekt. Wil je reageren? Mail naar februaristaking@nos.nl

Marga Minco was twintig toen het Duitse leger Nederland binnenviel. De feiten die erop volgden zouden haar leven voorgoed veranderen. Ze verloor alles wat ze bezat. Na de oorlog schreef ze op een ingetogen en geserreerde wijze over die verschrikkingen. Ze voelde dat ze dat moest doen, al was het maar om haar ‘familieleden verder te laten leven, door over ze te schrijven.’ De impact van Het bittere kruid, het boek dat vanuit die gedachte is voortgekomen, valt niet te onderschatten. We zouden zelfs kunnen stellen dat haar debuutroman voor een kentering zorgde in de manier waarop de Jodenvervolging als thema in de Nederlandse literatuur behandeld werd. Voor onze nieuwe podcastaflevering doken we in haar werk en leven.

Na het Koningshuis, de NS en de Nederlandse overheid kwamen er onlangs excuses van de Protestantse Kerk. Deze erkende dat ze in de oorlog tekortgeschoten was bij het beschermen van de joodse Nederlanders.Niet iedereen vond deze excuses op zijn plaats. Want er waren toch ook goede protestanten geweest? Zo blijkt onder meer uit het boek Een oorlogsplaguette ontrafeld, over tussen 1940 en 1945 omgekomen studenten aan de protestantse Vrije Universiteit in Amsterdam. Velen van hen namen deel aan het ondergrondse verzet.Wim Berkelaar, een van de auteurs van het boek, komt praten over het verzet en de schuldbelijdenis.

In de nacht van 2 op 3 oktober 1942 werden, zoals elders in Drenthe, alle nog in Coevorden wonende Joden opgepakt en naar doorgangskamp Westerbork afgevoerd. Vrijwel alle Joodse mannen waren toen al in werkkampen geplaatst. De meeste van hen zagen hun familie pas terug in het doorgangskamp.

Sporten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het klinkt ongewoon, maar was het niet. Volgens sporthistoricus Jurryt van de Vooren is sport de spiegel van de samenleving, 'ook al durf je er soms amper in te kijken'.

Bij zijn herdenking van de Jodenvervolging  riep Nederlands beroemdste auteur Arnon Grunberg zichzelf uit tot Marokkaan: de vervolging van Joden toen was immers dezelfde als de discriminatie van Marokkanen en moslims vandaag. Hij vergeleek dus de Holocaust met de Europese reserves tegenover ongelimiteerde migratie en asiel. Rondas maakt de echte vergelijking en stelt dat het zinnetje ‘Moslims zijn de nieuwe joden' een bliksemafleider is om het debat te beletten over antisemitisme in de islam, over culturele apartheid, en over terrorisme. Het zinnetje maakt van Joden, Israëli's en zionisten ook nazi's. Grunberg inspireerde zich op Tariq Ramadan, en wordt gevolgd door Othman el Hammouchi en Rachid Aziz.Support the show (https://doorbraak.be/steun/)

Sam Stern is twintig jaar als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. De Assenaar wil onderduiken, maar wordt naar kamp Westerbork gebracht. Stern zit 2,5 jaar gevangen, maar overleeft de oorlog. Zijn familie wordt afgevoerd en keert niet terug. In deze podcast vertelt Stern over het lot van zijn familie, de situatie in kamp Westerbork en over hoe hij de oorlog overleefde.

Over het excuses van premier Rutte; Pieter Lakeman concludeert dat door de lang voorbereide vlucht van Koningin Wilhelmina in mei 1040 ca 50.000 Nederlandse joden meer vermoord zijn dan zonder haar vlucht het geval zou zijn geweest. In zijn excuses voor het overheidshandelen deelde Rutte niet mee aan wie de regering excuses aanbood. Hij zei wel dat we voluit moeten erkennen wat er destijds is gebeurd en dat ook hardop uitspreken. Frank van Vree, directeur van het NIOD, concludeerde dat Rutte ook de morele verantwoordelijkheid nam voor de houding van de ambtenarenapparaten die tijdens de bezetting niet onder de Nederlandse regering vielen, zoals justitie en politie die onder Duits bevel vielen. Pieter Lakeman vond dit te onduidelijk en geeft in zijn bijdrage de ook door Rutte gewenste duidelijkheid. Door de vlucht naar Engeland van Wilhelmina met de voltallige regering vertrok het civiel bestuur en kregen de Duitsers ook wettelijk vrij spel om de deportaties ‘succesvol’ ter hand te nemen.

"Excuses voor het overheidshandelen van toen, nu de laatste overlevenden nog onder ons zijn." Die woorden sprak premier Rutte gisteren tijdens de Nationale Holocaust Herdenking in Amsterdam.  Na 75 jaar is er nu echt een spijtbetuiging vanuit de Nederlandse regering voor het aandeel van de overheid van toen in de Jodenvervolging. Waarom heeft het zo lang geduurd? En wat was het aandeel van de Nederlandse overheid? In De Dag praten we erover met Annemiek Gringold, hoofdconservator van het Joods Cultureel Kwartier. Gringold stond gisteren in het publiek. "Er ging een zucht door de menigte toen hij de excuses uitsprak", vertelt ze. Ook zij voelde opluchting. "Er was alsof er een ventiel bij me openging. Ik zuchtte ook."

Filmregiseur Frans Weisz kent u wellicht van films als De Inbreker of Charlotte, of van de verfilming van Bij nader inzien.De vader van Frans, Geza Weisz, was in Berlijn een komisch acteur.In 1933 vluchtte hij naar Nederland, waar vijf jaar later Frans geboren werd.Na een hectisch bestaan als filmacteur en fotograaf, moest Geza tijdens de tweede wereldoorlog onderduiken, vanwege de Jodenvervolging.Samen met Tom Rooduijn, ging Frans Weisz op een zoektocht naar het levensverhaal van zijn vader Geza. Door de verwevenheid van hun beider familiegeschiedenissen, is het een intiem persoonlijk verhaal geworden.

Filmregiseur Frans Weisz kent u wellicht van films als De Inbreker of Charlotte, of van de verfilming van Bij nader inzien.De vader van Frans, Geza Weisz, was in Berlijn een komisch acteur.In 1933 vluchtte hij naar Nederland, waar vijf jaar later Frans geboren werd.Na een hectisch bestaan als filmacteur en fotograaf, moest Geza tijdens de tweede wereldoorlog onderduiken, vanwege de Jodenvervolging.Samen met Tom Rooduijn, ging Frans Weisz op een zoektocht naar het levensverhaal van zijn vader Geza. Door de verwevenheid van hun beider familiegeschiedenissen, is het een intiem persoonlijk verhaal geworden.

Priester Theo van der Sman is voorzitter van de stichting 'Hulp aan Sri Lanka' en vertelt over de situatie een week na de aanslagen. / Reportage over het Utregs Requiem, levensverhalen van zes mensen op muziek gezet door vier hedendaagse componisten. / Te gast is Stefan Kras, docent geschiedenis op het islamitische Avicenna College in Rotterdam. Een gesprek over het lesgeven over de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging. / Jan de Vlieger van Boekhandel De Drukkerij in Middelburg bespreekt 'De achtste dag' van Annemarie Haverkamp. / Tot slot een miniatuur van Huub Oosterhuis over herinneringen aan je jeugd.

In geen ander West Europees land werden zoveel joden weggevoerd tijdens de bezetting als in Nederland. Van de 140.000 joden kwamen er ruim 101.000 om. In geen enkel ander land ook werden er zoveel foto’s gemaakt van de razzia’s en het oppakken. De foto-historici René Kok en Erik Somers maakten er het boek en de tentoonstelling ‘De Jodenvervolging in foto’s’ over. Michal Citroen maakte met de historici de gelijknamige documentaire.

Het Holocaust Museum in Amsterdam heeft vier foto’s in een tentoonstelling over de Jodenvervolging in Nederland afgeplakt. Waarom? Omdat de foto’s te gruwelijk zijn zo stelt het museum. Begrijpelijke actie of moet je gruwelijkheden altijd tonen? Aan tafel zitten Spraakmaker Splinter Chabot, Gert-Jaap Hoekman en Marc Josten. En we hebben het over een triomfantelijke Amerikaanse president. Donald Trump vierde de uitkomst van het Mueller-rapport als een overwinning. De eerste indruk is dat Trump de Russische avances nét genoeg heeft afgehouden. Maar hebben we antwoord gekregen op de grote onderzoeksvragen? En waarom is zoveel zwartgelakt in het rapport?

Gesprek met Erik Somers sinds 1977 als historicus verbonden aan het NIOD over het samen met René Kok vervaardigde fotoboek "De jodenvervolging in foto's", een uitgave van WBooks in Zwolle. https://wbooks.com/winkel/geschiedenis/de-jodenvervolging-in-fotos-i-nederland-1940-1945-3e-druk/ Meer info: https://jodenvervolginginfotos.nl/ Tevens is er een tentoonstelling onder dezelfde naam in het Holocaust Museum in oprichting in Amsterdam

De stelselmatige deportaties en moord op de joden zijn alleen mogelijk dankzij terreur, collaboratie en onverschilligheid. Voor de uitvoering is niet alleen de Duitse bezetter verantwoordelijk, maar ook Nederlandse bestuurders en ambtenaren. Annemiek Gringold van het Joods Cultureel Kwartier staat stil bij een beruchte plattegrond van Amsterdam. In het interviewproject vertelt overlevende Harts Nijstad waarom zijn familie eind 1941 niet meer in Lochem kon blijven wonen.

Al na enkele maanden worden in bezet Nederland de eerste anti-joodse wetten ingevoerd, die joden en de rest van de samenleving steeds verder uit elkaar zullen drijven. Laurien Vastenhout van het NIOD vertelt daarover bij een foto van een Utrechts park met een bordje ‘Voor Joden verboden’. In het interviewproject vertelt overlevende Henriëtte Schmidt-van Essen dat zij ondanks de verboden haar leven zo gewoon mogelijk probeerde voort te zetten.

In de jaren dertig, voordat de oorlog uitbreekt, vormen joden maar een klein deel van de Nederlandse bevolking: ongeveer 2%. Annemiek Gringold van het Joods Cultureel Kwartier laat op een alledaagse foto uit 1933 zien dat joden opgaan in de massa. In hetzelfde jaar komt in Duitsland Hitler aan de macht; overlevende Henriëtte Schmidt-van Essen vertelt in het interviewproject dat daarna het antisemitisme overwaait naar Nederland.

Dit is de eerste van twaalf afleveringen die aansluiten bij de tentoonstelling ‘De Jodenvervolging in foto’s. Nederland 1940-1945’, die tot 6 oktober 2019 te zien is in het Nationaal Holocaust Museum i.o. in Amsterdam en daarna doorreist naar Topographie des Terrors in Berlijn. In deze podcastserie wordt de Jodenvervolging ontleed in tien stadia van genocide, zoals die zijn opgesteld door de Amerikaanse jurist Gregory Stanton. Je kunt luisteren naar experts van het Joods Cultureel Kwartier en het NIOD en je hoort mensen die de Jodenvervolging hebben overleefd, in fragmenten uit het interviewproject ‘Tweeduizend getuigen vertellen’.

Tijdens de bezetting van Nederland wordt iedereen met één of meerdere joodse grootouders het slachtoffer van de nazi-vervolging. Werkloos gemaakte joodse mannen worden vanaf januari ’42 van hun gezinnen gescheiden en naar werkverschaffingskampen gestuurd. Erik Somers van het NIOD laat een foto zien van een werkkamp in Vledder. Overlevende Hartog Tertaas heeft moeten werken in kampen in Hooghalen en Sellingerbeetse; in het interviewproject vertelt hij daarover.

In de eerste twee jaar van de oorlog neemt de beroving, ontrechting en isolering van joden zulke vormen aan dat het praktisch onmogelijk wordt om nog een normaal leven te leiden. Dit zijn stappen in de ontmenselijking van slachtoffers. Erik Somers van het NIOD vertelt over de zeldzame filmbeelden die van de deportaties vanuit Westerbork bewaard zijn gebleven. In het interviewproject vertelt overlevende Ralph Prins over de onmenselijke condities in kamp Westerbork.  

Alle voorgaande stappen zijn een voorbereiding op de deportaties. In Amsterdam wordt gedurende 16 maanden de Hollandsche Schouwburg gebruikt om joden gevangen te houden voordat ze worden gedeporteerd. Er is van die 16 maanden een klein aantal foto’s bewaard gebleven; Annemiek Gringold van het Joods Cultureel Kwartier laat er een zien. In het interviewproject vertelt overlevende Ted Musaph-Andriesse hoe zij zelf in de Hollandsche Schouwburg terechtkwam en wat ze daar aantrof.

Voor de misdaden die in de Holocaust zijn begaan wordt voor het eerst het woord genocide gebruikt. Ook kinderen zijn het doelwit van genocides: kinderen die de toekomst voor een volk betekenen, worden net als volwassenen omgebracht. Annemiek Gringold van het Joods Cultureel Kwartier vertelt wat er met kinderen gebeurde die via de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam gedeporteerd werden en hoe ongeveer 600 daarvan konden worden gered. Overlevende Salo Muller is één van die kinderen; in het interviewproject vertelt hij wat hem is overkomen.

Na alle voorgaande stappen begint in juli ’42 de stelselmatige moord van joodse Nederlanders in concentratie- en vernietigingskampen. Samen met joden uit vrijwel alle Europese landen komen ze aan in kampen die de nazi’s vooral in bezet Polen hebben gebouwd. Op een foto die de aankomst van Hongaarse joden in Auschwitz toont, wijst Erik Somers van het NIOD op een aantal Nederlandse gevangenen die daar al eerder waren aangekomen. In het interviewproject vertelt overlevende Frieda Menco over haar eigen aankomst in Auschwitz.

Tot op de dag van vandaag zijn er mensen die de Holocaust ontkennen. De nazi’s probeerden zelf ook de sporen van hun misdaden te wissen om berechting te voorkomen. Laurien Vastenhout van het NIOD staat stil bij een pas ontdekte klassenfoto van een joodse school in Deventer en in het interviewproject vertelt overlevende Jaap Bronkhorst wat hem tijdens de Jodenvervolging op de been hield.

Niet elk vooroordeel leidt tot genocide, maar elke genocide wordt voorafgegaan door vooroordelen. Dat is de belangrijke les van Gregory Stantons theorie. Dit is de laatste van twaalf afleveringen die aansluiten bij de tentoonstelling ‘De Jodenvervolging in foto’s. Nederland 1940-1945’, die tot 6 oktober 2019 te zien is in het Nationaal Holocaust Museum i.o. in Amsterdam en daarna doorreist naar Topographie des Terrors in Berlijn.

Eind april 1942, dus bijna twee jaar na de bezetting, krijgen joden te horen dat zij voortaan een gele ster op hun kleding moeten dragen als ze de straat op gaan. Laurien Vastenhout van het NIOD wijst bij een foto met joodse kinderen op de praktische problemen die het dragen van de ster met zich meebracht. In het interviewproject vertelt overlevende Molly Deen welke consequenties het niet dragen van de ster kon hebben.

Als kind moest journalist en voormalig presentator Marga van Praag verplicht naar joodse les. Niet omdat haar ouders zo religieus waren, maar uit respect voor oma van moederskant, die door de Holocaust het grootste deel van haar familie had verloren. Nadat oma overleden was en volgens de joodse tradities ter aarde besteld, kocht Marga’s moeder voor het eerst in haar leven karbonades en at die met haar dochter op. Met die daad werden de godsdienstige wetten van het jodendom demonstratief overboord gezet. Marga van Praag noemt zich geen atheïst. Ze is gevoelig voor het wonder van de natuur en gaat er vanuit dat er ‘iets groters’ is. Diep van binnen zou ze graag in God willen geloven. Dan kun je je veilig en geborgen voelen, zegt ze in deze uitzending van ‘Adieu God?’. Voor iemand met een joodse achtergrond is dat laatste niet vanzelfsprekend. In het leven van Marga van Praag is de geschiedenis van de Jodenvervolging een bepalende factor geweest. Vroeger werd er thuis veel over de oorlog gepraat, zelf was ze er ook voortdurend mee bezig. Naar eigen zeggen is Van Praag nooit losgekomen van haar getraumatiseerde ouders: ‘Ik heb te veel voor hen gekozen en te weinig voor mijn eigen gezin.’

6 tophistorici geven een nieuw en verhelderend beeld van de cruciale personen, gebeurtenissen en gevolgen van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Deel 4 van 6 Uitgegeven door Veen Media Spreker: Johannes Houwink ten Cate

Het minder bekende, maar veel belangrijkere boek dan Goldhagens Hitlers gewillige beulen over de Duitsers als daders, geschreven door Christopher Browning. Besproken door historicus Willem Melching