Podcast appearances and mentions of Juliette Morillot

Vladimir Poutine est arrivé en Corée du Nord. Kim Jong-un déroule le tapis rouge au "meilleur ami du peuple coréen. Pour en parler, Juliette Morillot, spécialiste de la Corée, auteur de "La Corée du Nord, l'obsession du nucléaire", paru chez Tallandier. Ecoutez L'invité d'Yves Calvi avec Yves Calvi du 19 juin 2024

Vladimir Poutine est arrivé en Corée du Nord. Kim Jong-un déroule le tapis rouge au "meilleur ami du peuple coréen. Pour en parler, Juliette Morillot, spécialiste de la Corée, auteur de "La Corée du Nord, l'obsession du nucléaire", paru chez Tallandier. Ecoutez L'invité d'Yves Calvi avec Yves Calvi du 19 juin 2024

Ngày 13/09/2023, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un đã đến Vladivostok, miền Viễn Đông của Nga, gặp đồng nhiệm Vladimir Putin. Đôi bên được cho là đã ký kết một thỏa thuận về hợp tác quân sự. Một cơ hội để Bình Nhưỡng tiếp cận, cải thiện công nghệ phát triển tên lửa và hạt nhân, khôi phục nền kinh tế và nhất là, trong chừng mực nào đó, giảm bớt tầm ảnh hưởng chính trị từ Bắc Kinh. Hãng tin Yonhap của Hàn Quốc dẫn lời bộ trưởng Quốc Phòng Shin Won Sik trong cuộc gặp với giới báo chí hôm thứ Hai 26/02/2024, khẳng định nhiều nhà máy của Bắc Triều Tiên đang hoạt động hết công suất để sản xuất vũ khí và đạn pháo cung cấp cho Nga.Thỏa thuận vũ khí : « Phao cứu hộ » kinh tếLãnh đạo Quốc Phòng Hàn Quốc thẩm định Bắc Triều Tiên dường như đã xuất khẩu hơn 6.700 container sang Nga từ sau cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Triều tháng 9/2023. Con số này ước tính tương đương với khoảng ba triệu đạn pháo loại 155 ly hay 500 ngàn đạn 122 ly. Trước đó, Cơ quan Tình báo Hàn Quốc còn cho rằng Bình Nhưỡng đã chuyển giao tên lửa đạn đạo cho quân đội Nga, theo các hình ảnh vệ tinh do Mỹ cung cấp.Đổi lại, Bình Nhưỡng dường như nhận được lương thực và nhiều mặt hàng thiết yếu khác, cũng như các loại nguyên liệu và linh kiện rời để sản xuất vũ khí. Hàn Quốc ước tính toàn bộ khối lượng container gởi từ Nga sang Bắc Triều Tiên cao hơn mức xuất đi theo chiều ngược lại là 30% tính từ tháng 7 hay tháng 8/2023. Ngoài ra, Matxcơva dường như đã cung cấp cho Bình Nhưỡng nhiều công nghệ để phát triển vệ tinh.Theo nhiều nhà quan sát, thỏa thuận vũ khí với Nga thật sự là « món lộc trời ban » cho nền kinh tế Bắc Triều Tiên, đang bị bóp nghẹt vì các lệnh trừng phạt quốc tế và hậu quả của những biện pháp phòng chống dịch Covid-19 khắt khe, đẩy hơn 60% dân số Bắc Triều Tiên xuống dưới ngưỡng nghèo khổ.Kinh tế gia Anwita Basu, phụ trách mảng Châu Âu, chuyên về các rủi ro, thuộc Fitch Solutions, dự phóng, sau 5 năm bị suy giảm mạnh (khoảng 4,5%), kinh tế Bắc Triều Tiên năm 2024 sẽ tăng trưởng trở lại 1%, mức cao nhất trong gần một thập niên nhờ vào thỏa thuận bán tên lửa đạn đạo và hàng triệu đạn pháo cho cỗ máy chiến tranh của Nga.Giảm phụ thuộc vào Bắc KinhHãng tin Bloomberg của Mỹ trong tuần cuối tháng 1 đầu tháng 2/2024 đưa tin nhà nước Bắc Triều Tiên dự kiến sẽ thu được ít nhất một tỷ đô la từ việc bán đạn pháo cho Nga, trong khi tên lửa đạn đạo do Matxcơva đặt hàng thường có giá vài triệu đô la.Trên kênh truyền hình Deutsche Welle của Đức, nhà kinh tế học lưu ý ngành công nghiệp quốc phòng cùng với nông nghiệp là những lĩnh vực có những đóng góp đáng kể cho nền kinh tế Bắc Triều Tiên : « Nền công nghiệp quốc phòng của Bắc Triều Tiên khá tiên tiến. Họ đã đầu tư và phát triển lĩnh vực này từ những năm 1950 và kho dự trữ được cho là đủ lớn để đáp ứng nhu cầu hiện nay của Nga, vì họ hiện chỉ cung cấp loại đạn pháo khá thô sơ để Nga tiếp tục các đợt nã pháo hạng nặng mà Nga hy vọng sẽ thực hiện được trong suốt 12 tháng tới hoặc lâu hơn. »Cũng theo nữ chuyên gia này, thỏa thuận vũ khí với Nga giúp củng cố hai điều mà Bắc Triều Tiên mong muốn từ lâu : « Thứ nhất là tính chính đáng với tư cách là một quốc gia, điều mà họ vẫn chưa có được vì Chiến Tranh Triều Tiên (1950 – 1953) vẫn chưa kết thúc. Thứ hai là một nền quốc phòng và quân sự bền vững, những công cụ giúp bảo vệ chủ quyền của họ. »Việc Bình Nhưỡng ký kết hợp tác quân sự với Matxcơva đang làm dấy lên lo ngại về một trục tam giác Nga – Trung – Triều, nhằm đối kháng với liên minh quân sự ba bên Mỹ – Nhật – Hàn. Nhưng theo ông Pascal Dayez – Burgeon, nhà sử học, chuyên gia về Triều Tiên và nhà cựu ngoại giao ở Seoul, việc Nga bất ngờ đến « gõ cửa » cầu viện lại là dịp để Bắc Triều Tiên giảm bớt phần nào tầm ảnh hưởng kinh tế - chính trị từ Trung Quốc. Trên kênh truyền hình France 24, ông phân tích :« Đây là một cơ hội cho Bắc Triều Tiên, vốn luôn chơi trò cân bằng giữa Nga và Trung Quốc. Matxcơva đang cầu viện đến Bình Nhưỡng và do vậy, đây là thời điểm để Bắc Triều Tiên có được những thứ họ thật sự cần, chẳng hạn như dầu hỏa, mà họ đã không được nhận trong một thời gian dài do Nga ngừng cung cấp vì dịch Covid-19 ; rồi có được các hợp đồng kinh tế, cả hai nước cũng có một đường biên giới chung ; và sau cùng là không còn phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc, bởi vì Bắc Triều Tiên nhìn chung vẫn bị xem là quốc gia vệ tinh của Trung Quốc. Do vậy, khi chơi lá bài Nga, Bắc Triều Tiên đang tránh xa phần nào Trung Quốc. »Quan hệ Trung - Triều và những thăng trầmQuả thật, mối quan hệ Trung - Triều chưa bao giờ phẳng lặng, khi thì tồi tệ trong suốt cuộc chiến tranh Triều Tiên (1950 – 1953), lúc thì nguy hiểm như trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa ở Trung Quốc, và có khi gặp khó khăn trong giai đoạn Chiến Tranh Lạnh.Bắc Triều Tiên luôn bảo vệ nền độc lập và quyền tự quyết của mình vì trước hết, quốc gia khép kín nhất hành tinh này hiểu rõ là quyền tự quyết đó trong thời gian dài đã bị đặt dưới sự giám hộ hay bị đe dọa bởi quân đội Mỹ và liên quân Liên Hiệp Quốc trong thời kỳ chiến tranh Triều Tiên, bởi đế quốc Nhật Bản trong suốt nửa đầu thế kỷ XX, nhưng đầu tiên là bởi đế chế Trung Hoa trong quá khứ.Trung Quốc, một cường quốc đang trỗi dậy, vốn rất lo lắng cho sự bất ổn trong vùng ngoại vi sát cạnh, từ lâu đã tìm cách can dự vào chuyện nội bộ của nước láng giềng có diện tích chỉ bằng một tỉnh của mình. Chế độ Bình Nhưỡng có lẽ sẽ không bao giờ quên việc Bắc Kinh ngang nhiên xen vào chuyện thanh lọc bộ máy nhân sự trong nội bộ Đảng Lao Động Triều Tiên năm 1956.Théo Clément, nhà nghiên cứu về quan hệ Trung – Triều, thuộc trường đại học Lyon, trong một bài viết đăng trên tạp chí Diplomatie số ra cho năm 2017, nêu ra ít nhất hai giai thoại thật sự gây căng thẳng cho mối quan hệ giữa hai nước, mà bề ngoài luôn chứng tỏ là đồng minh : Thứ nhất là khi Trung Quốc và Liên Xô gạt Triều Tiên ra khỏi bộ chỉ huy tác chiến trong cuộc chiến tranh Triều Tiên (1950 – 1953), một giai đoạn mà Bình Nhưỡng xem như là một sự sỉ nhục.Lần thứ hai là việc Bắc Kinh từ năm 1992 không ngừng hối thúc đối tác Bình Nhưỡng thanh toán hàng nhập khẩu bằng ngoại tệ và bằng tiền mặt hơn là thông qua một cơ chế hàng đổi hàng. Sự thay đổi thái độ này của Trung Quốc đã bị ông Kim Jong Il, thân phụ của lãnh đạo Kim Jong Un hiện nay, khi ấy đang sắp trở thành « Lãnh tụ đáng kính » xem như là một sự phản bội. Cách hành xử này của Bắc Kinh ít nhiều cũng góp phần dẫn đến nạn đói kéo dài từ năm 1994-1997, khiến từ 600 ngàn đến hơn hai triệu người chết, tùy theo các ước tính khác nhau, như nhận định của nhà nghiên cứu Théo Clément.Nô lệ kinh tếTrái lại nước Nga thời Vladimir Putin, dưới áp lực của lệnh trừng phạt quốc tế sau vụ sáp nhập bán đảo Crimée năm 2014, vì muốn tìm cách thoát khỏi thế cô lập và thắt chặt lại bang giao với Bắc Triều Tiên, nên đã xóa đến 90% nợ cho Bình Nhưỡng. Điều này có lẽ giải thích cho sự trọng thị mà Bắc Triều Tiên dành cho ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov khi ông đến Bình Nhưỡng hồi mùa hè 2023.Đích thân lãnh đạo Kim Jong Un đã hướng dẫn ngoại trưởng Nga tham quan nhiều nhà máy sản xuất vũ khí, theo như ghi nhận từ nhà sử học Juliette Morillot, chuyên gia về Bắc Triều Tiên, trên kênh truyền hình France 24 ngày 07/02/2024 :« Nước Nga chưa bao giờ vắng bóng trong quan hệ ngoại giao và xích lại gần với Bắc Triều Tiên. Thông thường khi nói đến Bắc Triều Tiên, người ta nghĩ ngay đến Trung Quốc mà quên mất Nga. Theo tôi, về truyền thống và có phần nghịch lý, Bắc Triều Tiên luôn tin tưởng vào Matxcơva hơn là Bắc Kinh và Bắc Triều Tiên chưa bao giờ vâng lời Trung Quốc cả ! »Ngoài ra, nếu Bắc Triều Tiên vẫn xem Trung Quốc như là một chất xúc tác cho sự phát triển kinh tế, cũng như là nguồn hậu thuẫn tiềm tàng trong trường hợp bán đảo Triều Tiên có căng thẳng hay xung đột, thì những hợp tác về đầu tư – kinh tế với Trung Quốc không đạt được những kết quả như ông Kim Jong Un mong đợi.Hoàn toàn tương phản với chiến lược kinh tế của Trung Quốc với phần còn lại ở châu Á và thậm chí trên thế giới, và bất chấp hàng chục đặc khu kinh tế được thiết lập ở Bắc Triều Tiên, Bắc Kinh ít can dự vào mà chỉ để cho các chính quyền địa phương và các doanh nghiệp tư nhân tự do hoạt động, chủ yếu tập trung khai thác và nhập khẩu nguyên nhiên liệu thô giá trị thấp và xuất khẩu các mặt hàng do Trung Quốc sản xuất sang Bắc Triều Tiên. Tình trạng này khoét sâu cán cân thâm hụt thương mại và để lại rất ít triển vọng phát triển kinh tế mà Bắc Kinh từng hứa hẹn, như phát triển cơ sở hạ tầng và chuyển giao công nghệ.Nhà cựu ngoại giao Pascal Dayez – Burgeon kết luận, việc ký kết thỏa thuận vũ khí với Nga rõ ràng đang mang lại chút làn gió mới cho nền kinh tế Bắc Triều Tiên.« Trung Quốc không muốn có quan hệ thương mại. Trung Quốc chỉ đang biến Triều Tiên thành thuộc địa bóc lột sơ cấp. Điều Bắc Kinh quan tâm là than đá, đất hiếm, nhân công mà họ có thể tuyển dụng với giá nô lệ. Đây là điều Bắc Triều Tiên muốn tránh, nhưng Trung Quốc đang làm. Trên thực tế, Bắc Triều Tiên là một thuộc địa kinh tế và thực sự theo kiểu chế độ phong kiến của Trung Quốc, do đó, khả năng hợp tác với Nga là điều kỳ diệu mới. Tuy đó chỉ là những hợp tác nhỏ, nhưng có thể mang đến chút dưỡng khí. Đây cũng là điều mà Kim Jong Un từng hy vọng trong cuộc gặp với Donald Trump, tức là chơi trò cởi mở một chút với phương Tây để được nới lỏng các biện pháp trừng phạt. Nhưng điều đó đã không xảy ra và do vậy, ông ấy đang chơi đến cùng quân bài chiến tranh, hay chí ít ông Kim Jong Un đang nỗ làm lực làm cho chúng ta tin như vậy, nhưng mối quan hệ thương mại, sự bình đẳng giữa Trung Quốc và Triều Tiên là hoàn toàn không có ».Nỗi lo của Bắc KinhDù vậy, việc Nga và Bắc Triều Tiên thắt chặt quan hệ quân sự, cùng với thông báo tổng thống Vladimir Putin sẽ đến thăm Bình Nhưỡng, lần đầu tiên sau chuyến thăm thứ nhất cách nay 23 năm, cũng đã khiến Trung Quốc lo lắng. Vào lúc cuộc chiến Ukraina bước sang năm thứ ba, tổng thống Nga rất có thể có mưu đồ tạo ra những điểm nóng mới nhằm chuyển hướng chú ý của phương Tây trong hồ sơ Ukraina và giảm áp lực cho Matxcơva.Theo trang mạng thông tin L'Opinion, nguy cơ này đã được ông Fang Ning, giáo sư trường đại học Tứ Xuyên, cựu giám đốc Viện Khoa học Chính trị, thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, đánh động trong một cuộc hội thảo do đại học Nhân dân Bắc Kinh tổ chức. Theo ông, « cần phải lưu ý đến sự hiện hữu những xu hướng theo đó Nga có thể thực hiện một chiến lược như thế ở Đông Bắc Á trong năm 2024, khu vực cận kề với Trung Quốc. Điều này cần phải được quan tâm và xử lý một cách cẩn trọng ».Dường như lời báo động này đã được Bắc Kinh lắng nghe. Chính phủ Trung Quốc thời gian gần đây đã liên tiếp có những cuộc tiếp xúc với chính quyền Bình Nhưỡng vào lúc Bắc Triều Tiên tăng cường thử nghiệm tên lửa, bắn đạn thật về phía Hàn Quốc và có những phát biểu dọa dẫm. Ngày 26/01/2024, lần thứ hai trong chưa đầy một tháng, thứ trưởng ngoại giao Trung Quốc Tôn Vệ Đông đã đến Bình Nhưỡng gặp người đồng cấp Pak Myong Ho !

(00:00:39) "La Corée du Nord, l'obsession nucléaire", interview de Juliette Morillot (00:11:09) L'Islande mise sur le potentiel énergétique des volcans (00:15:50) Le divorce reste un tabou en Irlande

Từ ngày 12-17/09/2023, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un có chuyến thăm Nga, gặp tổng thống Vladimir Putin, hội đàm với bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Shoigu. Trong chuyến thăm này, ông Kim Jong Un đã đến thăm các cơ sở công nghiệp quốc phòng Nga, một dấu hiệu của sự tăng cường hợp tác quân sự Nga – Bắc Triều Tiên. Nhưng nhiều nhà phân tích còn nhìn thấy khả năng có một sự phối hợp « ngầm » giữa bộ ba Matxcơva – Bình Nhưỡng – Bắc Kinh. Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của lãnh đạo Bắc Triều Tiên kể từ năm 2019. Sự kiện cho thấy quan hệ giữa Matxcơva và Bình Nhưỡng đã được tăng cường đáng kể từ khi Nga tiến hành cuộc chiến xâm lược Ukraina. Chế độ Bình Nhưỡng luôn bày tỏ lập trường ủng hộ Nga trong « cuộc chiến chống chủ nghĩa đế quốc » theo như tuyên bố của lãnh đạo Kim Jong Un trong cuộc gặp với tổng thống Nga Vladimir PutinTên lửa đạn đạo, vũ khí hạt nhân : Nỗi ám ảnh của Bình Nhưỡng Takahashi Kosuke, phóng viên thường trú cho trang thông tin The Diplomat tại Tokyo, lưu ý ông Kim Jong Un đi Nga trong bối cảnh Bắc Triều Tiên đang trải qua một cuộc khủng hoảng lương thực ngày càng tồi tệ. Tính đến khoảng sáu tháng đầu năm 2023, Nga đã xuất khẩu gần 4.000 tấn bột mỳ và hơn 2.800 tấn ngô sang Bắc Triều Tiên.Ngoài ra, lượng dầu hỏa mà Nga cung ứng cho Bắc Triều Tiên trong tháng Bảy cũng tăng hơn gấp năm lần so với tháng trước, lên đến gần 11 ngàn thùng dầu, theo tin từ trang mạng của Ủy ban Trừng phạt thuộc Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc về Bắc Triều Tiên.Tuy nhiên, theo hầu hết giới quan sát, lĩnh vực quân sự mới là điều Bình Nhưỡng muốn tìm kiếm. Nhà báo Takahashi Kosuke nhắc lại, trong lần Đại hội Đảng Lao Động Triều Tiên lần thứ 8, diễn ra hồi tháng Giêng năm 2021, Kim Jong Un đề ra chín mục tiêu phải đạt được, trong đó có tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) sử dụng nhiên liệu rắn và tên lửa siêu thanh.Theo các thông tin từ tờ JooAng Ilbo của Hàn Quốc được ông Kosuke dẫn lại, ít nhất có 7 lĩnh vực đang chuẩn bị đi vào sản xuất và triển khai hàng loạt, nhưng vẫn còn hai lĩnh vực bị tụt hậu là vệ tinh trinh sát và tầu ngầm hạt nhân, hai lĩnh vực mà Bình Nhưỡng muốn có được công nghệ từ Nga.Việc ông Kim Jong Un đến thăm sân bay vũ trụ Vostotchny cùng nhiều cơ sở chế tạo vũ khí hạt nhân khác của Nga làm dấy lên nghi ngờ Matxcơva bán hay chuyển giao công nghệ tên lửa đạn đạo cho Bắc Triều Tiên.Về điểm này, nhà địa lý học Emmanuel Veron, chuyên gia về Trung Quốc đương đại, trên đài truyền hình France 24, tỏ ra cẩn trọng khi cho rằng hiện chưa có một thông tin nào được đưa ra về những công nghệ « có khả năng » được Nga bán hay chuyển giao.Nhưng sự việc cho thấy rõ chế độ Bình Nhưỡng vẫn chú tâm đến chương trình tên lửa đạn đạo và phát triển hạt nhân. Đây là hai chương trình mà Bắc Triều Tiên luôn tìm kiếm các nguồn quỹ để tài trợ cho nghiên cứu, theo như đánh giá của bà Juliette Morillot, nhà báo và chuyên gia về bán đảo Triều Tiên.Trên đài phát thanh France Culture ngày 14/09/2023, bà giải thích : « Tấm gương Ukraina, quốc gia đã từ bỏ vũ khí hạt nhân, chỉ làm cho Bắc Triều Tiên càng thêm tin rằng không có vũ khí hạt nhân, nước này chỉ có thể phó mặc cho kẻ mạnh nhất. Điều quan trọng nhất với Bắc Triều Tiên chính là sự sống còn của chế độ và vũ khí hạt nhân. »Nga muốn gì ở Kim Jong Un ?Về phía Nga, hầu hết giới quan sát ở Pháp đều nhấn mạnh rằng, nếu có một thỏa thuận giữa hai nước, thì đó sẽ chỉ là một thỏa thuận về vũ khí. Giới chức quân sự phương Tây ước tính trong năm 2022, Nga đã tiêu thụ từ 10-11 triệu đạn pháo. Dù Nga có tăng thêm hai triệu viên đạn mỗi năm trong vài năm tới thì cũng chưa đủ giải quyết được sự thiếu hụt này.Tướng Dominique Trinquand, chuyên gia quân sự, nguyên là trưởng phái bộ quân sự Pháp bên cạnh Liên Hiệp Quốc, trên France 24 cho rằng việc có thêm nguồn cung đạn dược mà Nga cần cho các nòng đại bác 122 và 152 ly từ Bắc Triều Tiên sẽ cho phép Nga kéo dài thêm cuộc chiến tại Ukraina:« Đơn giản là tổng thống Putin đang đặt cược nhiều vào một cuộc chiến kéo dài, nghĩa là cầm chân quân Ukraina ở tuyến phòng thủ hiện nay càng lâu càng tốt trong lúc chờ đợi kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Chính vì điều đó mà Nga cần thêm đạn pháo. Ngay từ đầu cuộc chiến, mỗi ngày Nga bắn đi khoảng 60 ngàn quả pháo. Giờ thì họ chỉ bắn khoảng 20 ngàn quả/ngày do thiếu đạn.  Cho nên họ phải kiếm nguồn cung từ Iran rồi Bắc Triều Tiên. »Theo thông tin từ New York Times (13/9), Nga đang mở rộng sản xuất vũ khí để tránh các lệnh trừng phạt do phương Tây ban hành. Tuy năng lực sản xuất pháo của Nga ước tính cao gấp bảy lần so với phương Tây, Matxcơva hiện cũng phải đối mặt với nạn khan hiếm nhân công.Cũng theo tướng Trinquand, ngoài khả năng cung cấp đạn dược, Bình Nhưỡng rất có thể sẽ cung cấp thêm nguồn nhân lực mà Nga đang thiếu hụt nghiêm trọng :« Một điểm khác có thể cũng rất thú vị là cung cấp nhân sự cho các nhà xưởng. Người Bắc Triều Tiên có thể làm việc 7 ngày/7, 24 giờ/24 mà không có vấn đề gì và có thể sẽ làm việc ở Nga. Nước Nga lúc này đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng người làm việc trong các xưởng sản xuất, đơn giản chỉ vì, hoặc là người dân họ bỏ xứ ra đi ( khoảng một triệu người đã rời nước Nga ), hoặc là bị kêu lính. Phía đông của nước Nga có nhiều xưởng sản xuất vũ khí và chính ở đó mà họ đang thiếu nhân công. »Trục « ma quỷ » Bắc Kinh – Matxcơva – Bình Nhưỡng ?Dù vậy, mọi cặp mắt đều hướng đến một nước thứ ba : Trung Quốc. Một số nhà phân tích cho rằng việc ông Kim đi Nga để tiến hành cuộc « đổi chác » đưa vũ khí lấy lương thực trước hết đã phải có được « đèn xanh » từ Bắc Kinh. Và việc chính phủ Trung Quốc có phản ứng chừng mực về cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Bắc Triều Tiên đã làm dấy lên nỗi ngờ vực về sự hình thành một trục « ma quỷ » tay ba : Bắc Kinh – Matxcơva – Bình Nhưỡng.Đây cũng là điểm gây ra nhiều tranh cãi. Nhà địa lý học Emmanuel Veron nói đến sự hình thành và củng cố một tam giác chiến lược. Quan điểm này đã bị ông Barthélémy Courmont, giám đốc nghiên cứu về châu Á – Thái Bình Dương, Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược IRIS, trên đài France 24 bác bỏ mạnh mẽ:« Tôi nghĩ rằng chúng ta đang chứng kiến có một sự đồng nhất về lợi ích, một đồng nhất về lịch trình (…) Phía Bắc Kinh có một cách tiếp cận gần với Matxcơva về việc tái định hình trật tự thế giới thông qua các thông cáo chung của hai nước, kêu gọi phi phương Tây hóa thế giới. Ở đây có một sự hội tụ về lợi ích giữa ba nước, do vậy không có gì đáng ngạc nhiên về phản ứng dè dặt của Bắc Kinh ».Trong cuộc tranh luận này, tướng Dominique Trinquand đưa ra một cách giải thích khác. Trong cuộc gặp Putin – Kim này, Bình Nhưỡng « có thể » giữ một vai trò trung gian giữa Nga và Trung Quốc. Ông thừa nhận hiện không có bằng chứng nào để khẳng định, nhưng nhiều thành phần thứ cấp, các linh kiện lưỡng dụng như chip điện tử của Trung Quốc dường như đã được cung cấp cho Nga thông qua ngả Bắc Triều Tiên.Cách làm này một mặt cho phép Bắc Kinh vẫn có thể giữ được vai trò trung gian hòa giải, kiến tạo hòa bình, nhưng mặt khác, Trung Quốc cũng được lợi khi hậu thuẫn ngầm cho một cuộc chiến dài hơi của Nga. Tướng Trinquand phân tích :« Ngoài việc cung cấp các linh kiện để sản xuất vũ khí, Trung Quốc còn có lợi khi chiến tranh kéo dài, bởi vì chừng nào chiến tranh còn dai dẳng, Mỹ sẽ bị cầm chân ở Ukraina. Do vậy, Trung Quốc chỉ có lợi khi người Mỹ bị cầm chân lâu tại Ukraina. Điều lợi thứ hai, đó khi là chiến tranh kéo dài, Nga sẽ bị suy yếu và Trung Quốc mua dầu hỏa của Nga với giá rẻ từ 30-40%, bởi vì Nga mất nhiều khách hàng. »Về phần mình, nhà báo người Nhật Takahashi Kosuke trên trang mạng The Diplomat nhận định, khi tránh bình luận về cuộc gặp thượng đỉnh Kim – Putin,  Bắc Kinh « dường như lo ngại về sự lan truyền nhận thức rằng Nga – Trung – Triều là một khối. Việc gộp Bắc Kinh với Bình Nhưỡng thành một "trục ma quỷ" mới sẽ có ảnh hưởng xấu đến chiến lược toàn cầu của Trung Quốc, bao gồm cả đối với Mỹ ».Trung Quốc luôn giữ một khoảng cách với Bắc Triều Tiên và tránh xa các tham vọng chính sách đối ngoại của nước này. Nhưng việc Hoa Kỳ tăng cường hợp tác chặt chẽ với Nhật Bản và Hàn Quốc nhằm kềm hãm sự trỗi dậy của Trung Quốc cũng có nguy cơ dẫn đến việc bộ ba Bắc Kinh, Matxcơva và Bình Nhưỡng thắt chặt hơn mối quan hệ chiến lược.Takahashi Kosuke cảnh báo : Theo quy luật hành động và phản ứng, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Philippines, Việt Nam và Úc càng tăng cường quan hệ thì rủi ro đưa Trung Quốc đến gần phe Nga và Bắc Triều Tiên càng cao. Đây là một vấn đề nan giải cho an ninh !

(00:00:39) Une Corée du Nord plus belliqueuse: interview de Juliette Morillot, spécialiste de la péninsule coréenne (00:10:35) La radio que les Nord-coréens écoutent en cachette (00:16:22) A quoi ressemble la lueur de paix au Tigré ?

Petit pays traumatisé par la colonisation nippone entre 1910 et 1945, sous régime dictatorial jusque dans les années 80, la Corée du Sud a réussi en trois générations à construire une démocratie qui s'est hissée à la 10e place mondiale sur le plan économique et à devenir un pionnier en matière de soft power. Dans La Corée du Sud, la tyrannie de l'excellence en 100 questions, Juliette Morillot, spécialiste des deux Corées, décrypte les ressorts de ce succès et le revers de l'excellence.  ► À lire  aussi: Corée du Sud: le parti au pouvoir triomphe aux élections locales ► À écouter aussi: Corée du Sud: vieillir dans la pauvreté

Élection présidentielle, le mercredi 9 mars 2022, en Corée du Sud. Les derniers jours de campagne ont été imprégnés de la guerre en Ukraine et de la réaction des États-Unis à l'agression russe. Un test pour les Coréens dépendants pour leur sécurité de leur allié militaire américain. Un échec dans la démonstration du leadership américain serait susceptible d'accroître la pression de la société civile en faveur d'une Corée du Sud détentrice de ses propres armes nucléaires.  Invités :  ​Juliette Morillot, spécialiste des deux Corées. Auteure de « La Corée du Nord en 100 questions » et à paraître ces tout prochains jours « La Corée du Sud en 100 questions », aux éditions Tallandier.  Marianne Peron-Doise, chercheure sur les questions stratégiques en Asie du Nord à l'IRSEM, Institut de Recherche Stratégique de l'École Militaire et chercheure associée à l'IRIS.   Jean-Yves Colin, expert Asie du Nord d'Asia Centre. Auparavant directeur général de la filiale de gestion d'actif d'un groupe bancaire français. Et ancien conseiller financier pour l'Asie au Trésor à Tokyo. Numéro spécial Korea de la revue Asia Trends à l'automne 2021.  

Élection présidentielle, le mercredi 9 mars 2022, en Corée du Sud. Les derniers jours de campagne ont été imprégnés de la guerre en Ukraine et de la réaction des États-Unis à l'agression russe. Un test pour les Coréens dépendants pour leur sécurité de leur allié militaire américain. Un échec dans la démonstration du leadership américain serait susceptible d'accroître la pression de la société civile en faveur d'une Corée du Sud détentrice de ses propres armes nucléaires.  Invités :  ​Juliette Morillot, spécialiste des deux Corées. Auteure de « La Corée du Nord en 100 questions » et à paraître ces tout prochains jours « La Corée du Sud en 100 questions », aux éditions Tallandier.  Marianne Peron-Doise, chercheure sur les questions stratégiques en Asie du Nord à l'IRSEM, Institut de Recherche Stratégique de l'École Militaire et chercheure associée à l'IRIS.   Jean-Yves Colin, expert Asie du Nord d'Asia Centre. Auparavant directeur général de la filiale de gestion d'actif d'un groupe bancaire français. Et ancien conseiller financier pour l'Asie au Trésor à Tokyo. Numéro spécial Korea de la revue Asia Trends à l'automne 2021.  

La Corée du Nord et la Corée du Sud ont rétabli leur «téléphone rouge», une ligne téléphonique directe entre les deux pays, brusquement suspendue par Pyongyang durant l'été. Des responsables nord-coréens et sud-coréens ont participé ce matin (4 octobre 2021) à une conversation téléphonique. Cette reprise intervient après une série de tirs de missiles qui a soulevé de nombreuses inquiétudes et provoqué une réunion d'urgence du Conseil de sécurité de l'ONU, vendredi 1er octobre. La Corée du Nord s'est récemment déclarée ouverte au dialogue avec le Sud, tout en rejetant l'offre de dialogue des États-Unis. À quoi joue le régime de Pyongyang ? Comment interpréter ces derniers évènements ? Que nous disent-ils de la stratégie nord-coréenne sur la scène internationale ? Décryptage avec le journaliste Dorian Malovic, chef du service Asie au quotidien français La Croix, spécialiste de la Corée du Nord, auteur avec Juliette Morillot du livre La Corée du Nord en 100 questions, paru aux éditions Tallandier. Il s'est rendu en Corée du Nord pendant 11 jours, en 2017.

Thứ Ba, 16/02/2021, cơ quan tình báo Hàn Quốc tiết lộ Bắc Triều Tiên tiến hành một cuộc tấn công mạng nhắm vào hệ thống tin học của Pfizer nhằm đánh cắp dữ liệu về vac-xin ngừa Covid-19. Theo nhiều nhà quan sát, sự việc cho thấy Bắc Triều Tiên không nề hà sử dụng mọi phương cách để đối phó với các lệnh trừng phạt của quốc tế, cũng như dịch bệnh vì Covid-19 không « buông tha » nước này như khẳng định của lãnh đạo Kim Jong Un. Sàng lọc ngay từ tiểu học Truyền thông Pháp khẳng định đây không phải là đợt tấn công đầu tiên. Năm 2020, Bắc Triều Tiên ít nhất có 9 lần tìm cách đánh cắp các bí mật bào chế vac-xin chống virus corona. Không chỉ với Pfizer, tin tặc Bắc Triều Tiên còn nhắm cả vào các hãng Johnson & Johnson, AstraZeneca, Novavax cũng như là tất cả các trung tâm nghiên cứu dược tân tiến nhất. Mục tiêu là để tìm kiếm các thông tin về vac-xin và phương cách điều trị bệnh Covid-19. Một tuần trước khi Hàn Quốc tiết lộ vụ việc, hãng tin Pháp AFP trích dẫn các thông tin từ một báo cáo mật của Liên Hiệp Quốc, khẳng định trong suốt giai đoạn 2019-2020, nhiều định chế tài chính và sàn chứng khoán cũng bị tin tặc Bắc Triều Tiên tấn công. Hoạt động này gia tăng cường độ trong những tháng cuối năm 2020 khi có hơn 300 triệu đô la tiền ảo Bitcoin bị tin tặc Bắc Triều Tiên đánh cắp để có tiền tài trợ cho các chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo bị quốc tế cấm đoán. Những đợt tấn công tin học này cho thấy tính chất hung hăng của của những tin tặc Bắc Triều Tiên. Chế độ Bình Nhưỡng có hẳn một đội quân tin học đông đảo khoảng 1.700 người, trong đó có đơn vị 121 thuộc Tổng cục Trinh sát được cho là đội quân tinh nhuệ nhất. Làm thế nào Bắc Triều Tiên, một quốc gia bị cô lập, lại có thể có được một đội quân tin tặc đông đảo và năng động đến như vậy ? Nhà báo Juliette Morillot, chuyên gia về bán đảo Triều Tiên, trên đài phát thanh France Culture giải thích rằng từ nhiều năm qua Bình Nhưỡng đã tập trung phát triển một chương trình tin học quan trọng. Những nhóm tin tặc này đều do các cơ quan tình báo và quân đội quản lý và có thể tiến hành một cuộc chiến tranh mạng thật sự. Để có được một trình độ công nghệ thông tin cao, Bắc Triều Tiên đã bắt đầu ngay từ hệ thống học đường. « Trẻ em tại Bắc Triều Tiên được tuyển chọn rất rất sớm ngay từ cấp tiểu học, tùy theo tài năng của các em như về thể thao, âm nhạc hay về toán học… Thế nên, các tin tặc tương lai được chọn lựa, đào tạo và huấn luyện tại những trường đại học tốt nhất nước để lập ra những nhóm tài năng làm việc cho nhiều mục đích khác nhau : kiếm tiền cho đất nước bằng cách đánh cắp tiền ảo để mang về cho chế độ những nguồn tài chính cho nhiều lĩnh vực như quốc phòng, tuyên truyền, hay như hiện nay, chúng ta còn thấy là tìm cách thâm nhập, đánh cắp vac-xin cho Bắc Triều Tiên. » Trung Quốc : Bạn hàng và nguồn lây nhiễm chính Từ hơn một năm nay chế độ Bình Nhưỡng, và nhất là lãnh đạo Kim Jong Un không ngừng khẳng định rằng virus corona đã không vượt qua được biên giới, đất nước không bị dịch bệnh tác động. Phải chăng việc nhắm tấn công vào các hãng bào chế vac-xin lại phản ảnh một thực tế khác về tình hình dịch bệnh và kinh tế tại Bắc Triều Tiên ? Vẫn theo nhà báo Juliette Morillot, ở đây có một điểm nghịch lý. Trên thực tế, Bắc Triều Tiên, vốn dĩ là một nước khép kín. Trong một chừng mực nào đó, gần giống như là một ốc đảo. Ở phía Nam, Bắc Triều Tiên gần như không có biên giới. Người ta không thể nào vượt qua, ngoài những cuộc đào thoát giữa Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên. Vấn đề ở đây là đường biên giới phía Bắc với Trung Quốc. « Bắc Triều Tiên có đường biên giới dài với Trung Quốc. Ngay từ tháng Giêng năm 2020, Bình Nhưỡng đã có phản ứng nhanh chóng. Sự gần gũi địa lý với Trung Quốc buộc chế độ Bình Nhưỡng nhận thấy tầm mức quan trọng của vụ việc và đưa ra những biện pháp triệt để rất sớm như giãn cách xã hội, cách ly. Dĩ nhiên khó mà tin được không có một ca nhiễm virus nào tại Bắc Triều Tiên, nhưng một cách tương đối điều này là có thể. Tuy nhiên, chúng ta cũng nên biết rằng quốc gia này trên thực tế là hoàn toàn bị cô lập với thế giới bên ngoài. Hơn nữa, đi du lịch và di chuyển trong nước là hầu như cũng đã bị hạn chế từ nhiều năm qua. Điều quan trọng ở đây chính là đường biên giới rất dài với Trung Quốc, khoảng 1.600 cây số và mọi hoạt động giao thương của đất nước đều thông qua ngả này. Như vậy họ đã cắt giao thương với đối tác thương mại chính của mình. » Cấm vận, Dịch bệnh : « Khổ chồng khổ » Lệ thuộc nhiều vào Trung Quốc, và giờ buộc phải đóng cửa với « bạn hàng lớn duy nhất » vì những lý do dịch bệnh, Bắc Triều Tiên càng bị cô lập hơn bao giờ hết. Trong khi đó, các biện pháp trừng phạt quốc tế đã có những tác động mạnh đối với tầng lớp lãnh đạo, thành phần tinh hoa và nhất là người dân. Lệnh cấm vận các loại hóa chất của Liên Hiệp Quốc nhằm ngăn cản Bình Nhưỡng xây dựng ngành công nghiệp tên lửa đạn đạo cũng đã làm tê liệt ngành công nghiệp dược phẩm. Trong bối cảnh này, Đại hội 8 đảng Lao Động Triều Tiên vừa qua cho thấy rõ ý định của Kim Jong Un nắm lại quyền kiểm soát chặt chẽ nền kinh tế đất nước. Nhà báo Juliette Morillot giải thích rõ là tại Bắc Triều Tiên hiện nay, tuy không được quy định thành luật, nhưng mọi hình thức hoạt động kinh tế mang hơi hướm tự do, bán tư nhân cho đến lúc này là vẫn được chấp nhận. Bà nói tiếp : « Ở đây không chỉ có một sự tái kiểm soát thật sự về kinh tế, sẽ trở lại với mô hình tập trung hóa, mà còn có cả kiểm soát xã hội nữa. Người ta thấy mức độ kiểm soát mỗi lúc gia tăng về tất cả những gì có liên quan đến thông tin, và thậm chí người ta còn thấy lập ra một hệ thống tin học chung mới mà họ gọi là hệ thống mạng thứ 3, cho phép kiểm soát xã hội đất nước. Nghĩa là, trong nhà sẽ có một hộp điện thoại có thể phát đi các thông tin riêng đến từng người. » Cấm vận, dịch bệnh, liệu có làm cho Bắc Triều Tiên ngã gục ? Kinh tế kiệt quệ nhưng bà Juliette Morillot nhắc lại rằng người dân Bắc Triều Tiên vốn dĩ tin rằng mối đe dọa thường trực từ Mỹ luôn còn đó, họ đã quen với các lệnh trừng phạt từ nhiều năm qua nên cũng vì thế mà đã quen với cuộc sống tựlực cánh sinh.  « Tôi nghĩ là người dân Bắc Triều Tiên sẽ còn cầm cự được lâu dài với những cơ sở hạ tầng hơi cũ kỹ nhưng song song đó là những cơ sở hạ tầng cực kỳ hiện đại được Kim Jong Un phát triển ngay khi mới lên cầm quyền. Nhưng nhìn chung, những gì Bắc Triều Tiên muốn và đây sẽ là điểm quan trọng đối với Bình Nhưỡng cho mọi cuộc đàm phán sắp tới với tân tổng thống Mỹ chính là phải đạt được việc dỡ bỏ lệnh cấm vận, hiện đang bóp nghẹt Bắc Triều Tiên. » Biden – Kim Jong Un : Một bài trắc nghiệm Những cuộc gặp gây ồn ào giữa lãnh đạo Kim Jong Un và cựu tổng thống Mỹ Donald Trump với hy vọng dỡ bỏ phần nào lệnh cấm vận từ đã không mang lại kết quả như mong muốn. Một chính quyền mới lên cầm quyền tại Washington. Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ có một cách tiếp cận mới. Tân chủ nhân Nhà Trắng sẽ có chính sách nào đối với Bắc Triều Tiên ? Trả lời France Culture, bà Juliette Morillot nhận xét : « Tôi không nghĩ là người ta sẽ trở lại với chính sách kiên nhẫn của Barack Obama, hay là chính sách kiểu Clinton. Tôi cho rằng ông Biden sẽ dựa nhiều vào những gì mà ông Moon Jae In, tổng thống Hàn Quốc gọi là ʺthành công của chính sách Trumpʺ. Trong một cuộc điện đàm, nguyên thủ Hàn Quốc mời gọi Joe Biden cùng rút ra những bài học thất bại và thành công của Trump. Nghĩa là, những thất bại chúng ta đều thấy, việc phi hạt nhân hóa đã chẳng đi được đến đâu, cho dù có thể tổng thống Hàn Quốc thành thật tin rằng Kim Jong Un sẽ thật sự phi hạt nhân hóa đất nước. Nhưng thành công là gì ? Điều hiển nhiên chính là có được một cuộc đối thoại mà trước đây chưa hề có. » Trong chiều hướng này, chuyên gia về bán đảo Triều Tiên cho rằng việc ký kết một hiệp ước hòa bình cho khu vực có lẽ sẽ là một hướng đi khả dĩ nhất. Đó cũng là điều Bắc Triều Tiên mong muốn và điều đó có thể xúc tiến được vài điểm trên bình diện ngoại giao. Nhưng bà Juliette Morillot lưu ý, Joe Biden sẽ không khởi động lại hồ sơ Bắc Triều Tiên theo hướng tiếp tục những điểm mà Donald Trump đã bỏ lửng. « Nghĩa là, chính sách phi hạt nhân đó sẽ không diễn ra. Dù gì đi chăng nữa, người ta sẽ phải làm việc trên thực địa với một Bắc Triều Tiên trên thực tế giờ được nhìn nhận như là một cường quốc hạt nhân. Rồi chúng ta sớm thấy là ông Biden sẽ phản ứng ra sao. Chúng ta còn nhớ là vào cuối Đại hội đảng Lao Động lần thứ 8, Bắc Triều Tiên đã phô trương những loại vũ khí chiến tranh và phòng thủ đặc biệt và siêu mạnh. Đây là một thông điệp trực tiếp cho chính quyền Biden. Rồi sắp tới đây, đến lượt phía Mỹ, vào khoảng tháng Ba này, theo truyền thống sẽ có một đợt tập trận chung thường niên với Hàn Quốc. Những hoạt động quân sự này luôn làm cho Bình Nhưỡng tức tối. Chúng ta chờ xem, một mặt Hàn Quốc và Mỹ có sẽ giảm bớt quy mô tập trận hay không và mặt khác, Bắc Triều Tiên sẽ có phản ứng như thế nào. Tóm lại, đây là một kiểu trắc nghiệm cho cả hai phía. »

durée : 00:11:13 - Les Enjeux internationaux - par : Julie Gacon - La Corée du Nord a mené plusieurs cyberattaques contre des laboratoires qui travaillent sur le vaccin contre le coronavirus. Le pays est sans aucun doute moins épargné par le virus que ne l'affirme Kim Jong-Un, qui garde le cap. Entretien avec la journaliste Juliette Morillot. - réalisation : Vivien Demeyère - invités : Juliette Morillot Journaliste, spécialiste de la péninsule coréenne.

C’est la première fois qu’une femme, réfugiée nord coréenne en Corée du sud, se livre sur son parcours. Juliette Morillot, journaliste française spécialiste de la Corée, est allée la rencontrer, et nous raconte cette expérience hors-du-commun.

 C’est la première fois qu’une femme, réfugiée nord coréenne en Corée du sud, se livre sur son parcours. Juliette Morillot, journaliste française spécialiste de la Corée, est allée la rencontrer, et nous raconte cette expérience hors-du-commun.

Religions du monde - Dimanche 30 août 2020 - 11H10-12H (Heure de Paris) (Rediffusion) La Corée du Nord au quotidien racontée à travers le témoignage de Mijin. Citoyenne modèle du régime communiste à qui tout semblait réussir grâce à sa famille, ses réseaux, et une volonté de fer, Mijin a dû s’enfuir avec sa fille pour échapper à un camp de travail. Arrivée en Corée du Sud en 2012 après être passée par la Chine, elle découvre la foi chrétienne et se convertit au catholicisme qu’elle pratique depuis, avec une grande ferveur. La vie au pays de la dynastie Kim : l’organisation sociale en trois grandes classes, la piété familiale héritée du confucianisme, les mariages arrangés, la corruption généralisée, la surveillance, la délation, mais aussi l’ascension des femmes au sein d’une société qui s’ouvre à l’économie de marché, et enfin la place du chamanisme pour les grands moments de l’existence alors que les religions ont été éradiquées : c’est ce récit rare que Dorian Malovic et Juliette Morillot ont recueilli auprès de Mijin (1) journaliste à Séoul. « Mijin : Confessions d’une catholique nord-coréenne » (Bayard) Dorian Malovic est chef du service Asie à La Croix.Juliette Morillot, notre invitée, est spécialiste de la péninsule coréenne où elle se rend depuis les années 1980.Elle a signé deux autres livres avec Dorian Malovic : « Le monde selon Kim Jong –Un » (Robert Laffont) et « La Corée du Nord en 100 questions » (Tallandier) À l’occasion de cet enregistrement, nous diffusons les extraits d’un entretien réalisé avec Thimothy Cho, jeune Nord-Coréen qui a pu s’enfuir en 2004 grâce à l’aide de missionnaires protestants. Il s’est converti au christianisme, lors d’un séjour en prison après l’échec de sa deuxième tentative de fuite vers la Corée du Sud. Il a témoigné, lors de la présentation à la presse début 2020, à Paris de l’Index annuel mondial de persécution des chrétiens de l’ONG protestante «Portes Ouvertes». Index qui, une nouvelle fois, a placé en 2019 la Corée du Nord en tête du classement des pays où les chrétiens sont le plus fortement persécutés.  (Rediffusion du 14 juin 2020)

Le mois dernier, Kim Yo-jong faisait détruire le bureau de liaison de Kaesong entre les deux Corées. Au-delà de la simple provocation, ce geste montre surtout l’importance qu'a prise depuis quelques années, et encore plus depuis quelques mois, la sœur du président Kim Jong-un à l’intérieur et à l’extérieur de son pays. On va même jusqu’à parler d’elle pour succéder au dictateur nord-coréen. Vendredi 9 février 2018, les appareils photos crépitent autour d’une jeune femme souriante d’une trentaine d’années : Kim Yo-jong arrive en Corée du Sud. Le moment est historique, puisque c’est la première fois depuis la guerre de Corée (1950-1953) qu’un membre de la dynastie des Kim met les pieds au Sud du 38e parallèle, et plus précisément à Séoul depuis la conquête de la capitale en 1950 par les forces de Kim Il-sung, le grand-père de l’actuel président nord-coréen et de sa sœur. La messagère Cette fois, il n’est pas question de conflit, au contraire : Kim Yo-jong est venue assister à la cérémonie d’ouverture des Jeux olympiques d’hiver de Pyeongchang. Tout le monde a les yeux braqués sur elle. Et c’était bien l’intention de Kim Jong-un, qui n’était pas venu en personne pour des raisons politiques et de sécurité : « À l'époque, alors que les négociations avec la Corée du Sud et les États-Unis débutaient, la Corée du Nord souhaitait envoyer un message extrêmement fort à Séoul et au reste du monde », explique Antoine Bondaz, directeur du Programme Corée à la fondation pour la recherche stratégique : « L’envoi de Kim Yo-jong a été ce message du volontarisme de Kim Jong-un pour engager la communauté internationale et négocier avec elle, notamment avec les États-Unis ».  ► À lire aussi : JO-2018 : visite réussie au Sud pour la «Première Soeur» de Corée du Nord On verra ensuite Kim Yo-jong aux sommets de Singapour en 2018 et de Hanoï en 2019 avec les Américains, accompagnant son frère - pour qui elle est un atout certain, puisqu'il l’utilise comme une « caisse de résonance » de sa communication officielle à l’étranger : « Lorsque Kim Yo-jong s’exprime, ses propos sont largement relayés, que ce soit en Corée du Sud, aux États-Unis ou en Europe, et c’est quelque chose d’extrêmement intéressant pour le régime nord-coréen », analyse Antoine Bondaz. Le mois dernier, lorsque la sœur du président s’en est pris à l’envoi de tracts du sud de la péninsule vers le Nord et a fait détruire le bureau de liaison de Kaesong, si le responsable des relations intercoréennes en Corée du Sud s’était exprimé, « il n’aurait pas reçu l’écho qu’a reçu la communication de Kim Yo-jong ». Par ailleurs, et c’est encore plus intéressant pour le président nord-coréen, lorsqu’elle fait passer des messages, elle n’engage ni son frère ni l’ensemble du gouvernement. Le président peut facilement revenir sur une décision annoncée comme ayant été prise par Kim Yo-jong sans que ne se pose de problème institutionnel, explique le chercheur, « puisqu’on relève là en quelques sortes d’une histoire de famille ». C’est un peu ce que Kim Jong-un a fait après la destruction du bureau de liaison ordonnée par sa sœur, lorsqu’il a annoncé qu’il suspendait « les plans d’action militaire contre le Sud ». Même chose dans ses négociations internationales : Kim Yo-jong peut facilement attaquer les États-Unis et laisser à son frère « le beau rôle, celui d’appeler par exemple à des concessions américaines et à une reprise du dialogue ». Ce rapport frère-sœur permet donc au régime d’avoir une certaine « flexibilité ». ► À lire aussi : À Kaesong, la Corée du Nord détruit le bureau de liaison avec le Sud Une fratrie soudée Pour en arriver là, il faut évidemment que le président ait une parfaite confiance en sa sœur… « Ils sont proches et complices depuis leur tendre enfance », d’autant qu’ils ont été scolarisés ensemble en Suisse, rappelle l’historienne Juliette Morillot (co-autrice de Mijin, confession d’une catholique nord-coréenne) : « Je pense que Kim Yo-jong a un rôle politique de soutien auprès de son frère, qu’ils discutent beaucoup, que tout est concerté puisque c’est la seule personne en qui il a réellement confiance ». À en croire les dires d’un diplomate russe, leur père Kim Jong-il estimait que de ces deux enfants, c’était Kim Yo-jong « la plus rapide, la plus vive », rapporte Juliette Morillot, pour qui la jeune femme a effectivement la réputation d’être « très habile, très fine dans ses raisonnements ». Kim Jong-il était lui aussi très proche de sa sœur, qu’il avait de la même manière mise en avant : Kim Kyong-hui était directrice du Département de l’industrie légère dans les années 1990-2000, lorsque la Corée du Nord a décidé de la développer après s’être concentrée sur l’industrie lourde. Une mise en avant uniquement à l’intérieur du pays donc, alors que Kim Yo-jong a également acquis depuis deux ans un rôle diplomatique de premier plan. Une vie peu connue Pour autant, on dispose de peu d’informations la concernant : elle serait née en 1988 ou 1989, et après ses études à Berne en Suisse avec son frère serait revenu à Pyongyang pour des études de physique à l’université Kim Il-sung. Ensuite, explique Juliette Morillot, « elle a pris peu à peu des postes de plus en plus importants au sein du régime », dirigeant le Département de l’agitation et de la propagande, prenant des fonctions au sein du Parti, « et aujourd’hui on voit que finalement, même si l’on ne connaît pas sa position officielle, elle est l’interlocutrice privilégiée du ministère de l’Unification sud-coréen ». Selon la rumeur elle serait mariée avec le fils de Choe Ryong-hae, qui, souligne Antoine Bondaz, est en quelque sorte « le numéro 2 du régime : le vice-président de la Commission des affaires d’État, l’institution-clé pour prendre des décisions sur l’avenir du régime ». Pour le chercheur, « si ce mariage était confirmé, cela signalerait que Kim Yo-jong a non seulement une légitimité en quelque sorte dynastique, mais qu’elle a su aussi nouer des alliances avec des familles et des décideurs puissantes en Corée du Nord ». L’héritière ? De fait au début de la pandémie de Covid-19, lorsque le président nord-coréen n’apparaissait plus en public, une question était sur toutes les lèvres : la sœur pourrait-elle succéder au frère ? Ce qui est certain, c’est qu’on a commencé à la voir partout : tribune dans le Rodong Sinmun - l’organe du Parti, violence critique de la Corée du Sud, destruction du bureau de liaison de Kaesong… Pourquoi cette mise en avant ? « La Corée du Nord traverse probablement aujourd’hui une période complexe », estime Juliette Morillot : comme elle partage son unique frontière avec la Chine, le pays d’origine du coronavirus, on a du mal à croire, comme Pyongyang l’affirme, que le pays n’a pas été touché par la pandémie. De plus pour éviter - ou freiner - la propagation du virus, la Corée du Nord a fermé totalement cette frontière à travers laquelle transite normalement 80% du commerce du pays. Bref, des problèmes économiques et sanitaires qui selon l’historienne ont « probablement entraîné une prise de conscience au sein du régime » : dans ces conditions déjà difficiles, il faut éviter une éventuelle vacance du pouvoir, qui pourrait être provoquée par une maladie de Kim Jong-un, de santé fragile - surpoids, problèmes cardiaques, sans parler du coronavirus... ► À lire aussi : Disparition et réapparition de Kim Jong-un: retour sur un emballement médiatique Ces dernières semaines il s’est donc agi de légitimer la sœur du président, « la seule dans les veines de laquelle coule le sang de la dynastie du Mont Paektu », rappelle Juliette Morillot. Ainsi la destruction du bureau de Kaesong « lui permet d’avoir une certaine légitimité vis-à-vis de l’armée », même chose vis-à-vis de la population avec l’éditorial qu’elle a signé en son nom, il y a un mois, dans le Rodong Sinmun (une première). Le chemin sera quand même plus difficile pour Kim Yo-jong, note l'historienne : elle est jeune et c’est une femme, qui plus est dans un pays confucéen, « mais elle a pour elle un atout que personne d’autre ne peut avoir en Corée du Nord : elle vient de cette lignée du Mont Paektu ». Pour autant, souligne Antoine Bondaz, il y a peu de chance que Kim Jong-un la présente dans les années à venir comme son successeur officiel : cela ne ferait qu’alimenter la « machine à fantasme » sur son état de santé...

Le 25 juin 1950, les troupes communistes de Kim Il Sung franchissaient le 38e parallèle et envahissaient la partie sud de la péninsule coréenne. C'est ainsi que débutait la guerre de Corée. 70 ans après jour pour jour, elle n'est techniquement et juridiquement toujours pas terminée. Dans la relation entre les deux Corées, il y a eu des hauts, des tentatives de dialogue et de rapprochement, la dernière en 2018, et il y a eu des bas, quand l'actuel dirigeant nord-coréen Kim Jong Un faisait des essais nucléaires et balistiques ou faisait sauter le bureau de liaison entre les deux pays, il y a quelques jours. Le dialogue sur la question coréenne est-il encore possible ? C'est la question du jour.   Pour en débattre :- Antoine Bondaz,chercheur à la Fondation pour la recherche stratégique (FRS) et enseignant à Sciences Po. Auteur du livre "Corée du Nord : plongée au cœur d'un État totalitaire" (Éditions du Chêne, 2016)- Juliette Morillot, journaliste, rédactrice en chef adjointe du site d’information Asialyst. Co-auteure avec Dorian Malovic, "Le monde selon Kim Jong-un", aux éditions Robert laffont, et "La Corée du Nord en 100 questions" (Éditions Tallandier)- Dorian Malovic, chef du service « Asie » au quotidien La Croix.

Religions du monde - Dimanche 14 juin 2020 - 11H10-12H (Heure de Paris) La Corée du Nord au quotidien racontée à travers le témoignage de Mijin. Citoyenne modèle du régime communiste à qui tout semblait réussir grâce à sa famille, ses réseaux, et une volonté de fer, Mijin a dû s’enfuir avec sa fille pour échapper à un camp de travail. Arrivée en Corée du Sud en 2012 après être passée par la Chine, elle découvre la foi chrétienne et se convertit au catholicisme qu’elle pratique depuis, avec une grande ferveur. La vie au pays de la dynastie Kim : l’organisation sociale en trois grandes classes, la piété familiale héritée du confucianisme, les mariages arrangés, la corruption généralisée, la surveillance, la délation, mais aussi l’ascension des femmes au sein d’une société qui s’ouvre à l’économie de marché, et enfin la place du chamanisme pour les grands moments de l’existence alors que les religions ont été éradiquées : c’est ce récit rare que Dorian Malovic et Juliette Morillot ont recueilli auprès de Mijin (1) journaliste à Séoul. « Mijin : Confessions d’une catholique nord-coréenne » (Bayard) Dorian Malovic est chef du service Asie à La Croix.Juliette Morillot, notre invitée, est spécialiste de la péninsule coréenne où elle se rend depuis les années 1980.Elle a signé deux autres livres avec Dorian Malovic : « Le monde selon Kim Jong –Un » (Robert Laffont) et « La Corée du Nord en 100 questions » (Tallandier) À l’occasion de cet enregistrement, nous diffusons les extraits d’un entretien réalisé avec Thimothy Cho, jeune Nord-Coréen qui a pu s’enfuir en 2004 grâce à l’aide de missionnaires protestants. Il s’est converti au christianisme, lors d’un séjour en prison après l’échec de sa deuxième tentative de fuite vers la Corée du Sud. Il a témoigné, lors de la présentation à la presse début 2020, à Paris de l’Index annuel mondial de persécution des chrétiens de l’ONG protestante «Portes Ouvertes». Index qui, une nouvelle fois, a placé en 2019 la Corée du Nord en tête du classement des pays où les chrétiens sont le plus fortement persécutés. 

Interview de Juliette Morillot, journaliste spécialiste de la péninsule coréenne.

Au sommaire: interview de Juliette Morillot sur Kim Jong-un, le Grand Est, région de France la plus durement touchée, le Covid-19 dans les camps de réfugiés rohingyas, les Kombinat, héritage de l’ère industrielle soviétique.

Méconnue, la Corée du Nord se résume souvent à son arsenal militaire et sa dynastie communiste. C'est pourtant un pays fort complexe de 22 M d'habitants, point d'équilibre des puissances de l'Asie dont la plupart ont intérêt à sa survie. La Corée craint pour son indépendance et s'estime menacée par les États-Unis, d'où une volonté de peser sur la scène mondiale. Grands connaisseurs de ce pays, Dorian Malovic et Juliette Morillot nous parlent aussi de la culture de la Corée, des évolutions économiques et de la façon dont les Coréens perçoivent le monde et leur pays.

durée : 00:58:21 - Cultures Monde - par : Florian Delorme, Mélanie Chalandon, Hélaine Lefrançois - En octobre dernier, 47 chefs d’Etats africains se sont rendus à Sotchi, succès diplomatique pour ce premier sommet Afrique-Russie, marquant le regain d’intérêt du Kremlin pour ce continent délaissé depuis la chute de l'URSS. Comment ce regain d’intérêt mutuel entre Afrique et Russie se traduit-il ? - réalisation : Vincent Abouchar, Benjamin Hû - invités : Arnaud Dubien président de l'Observatoire franco-russe; Louis Magloire Keumayou Journaliste, président du Club de l’Information africaine; Juliette Morillot journaliste, autrice spécialiste des deux Corées, rédactrice en chef adjointe d'Asialyst.

durée : 00:57:56 - Cultures Monde - par : Florian Delorme, Mélanie Chalandon, Hélaine Lefrançois - Tout en travaillant à faire entrer la Corée du Nord dans le XXIe siècle, Kim Jong-un ne cesse, depuis qu’il a succédé à son père Kim Jong-il en 2011, de resserrer le pouvoir entre ses mains. Comment Kim Jong-un combine-t-il modernisation et renforcement du pouvoir ? - réalisation : Vincent Abouchar, Benjamin Hû - invités : Juliette Morillot journaliste, autrice spécialiste des deux Corées, rédactrice en chef adjointe d'Asialyst.; Pascal Dayez-Burgeon Ancien diplomate en poste à Séoul, directeur de la Direction de l'Europe de la recherche et de la Coopération internationale du CNRS; Théo Clément Chercheur associé au King’s College de Londres, docteur de l’ENS Lyon et de l’Université de Vienne, enseignant à l’Université de Pyongyang

Voici la baladodiffusion de l'émission Midi info du vendredi 6 septembre 2019 : Départ du dircteur général par intérim de la Sûreté du Québec, avec Me Jean-Claude Hébert ; Les Îles-de-la-Madeleine dans la mire de l'ouragan Dorian : les explications du maire Jonathan Lapierre ; Vers une pénurie de médicaments au Canada? : l'avis du président de l'Ordre des pharmaciens du Québec Bertrand Bolduc ; Grand angle sur l'actualité avec Michel David et Paul Wells ; Les missiles nord-coréens plus dangereux qu'on le pense selon Juliette Morillot, spécialiste de la péninsule coréenne.

Aujourd'hui à l'émission: Projet pour lutter contre la carpe asiatique:Entrevue avec Gilbert Cabana, biologiste; Syndrome de Diogène, trouble du désordre compulsif:Reportage René Saint-Louis; Nuisance sonore dans Hochelaga:Réaction de la Régie des installations olympiques; Canadiens emprisonnés en Chine:Entrevue avec Fred Bild, ex-diplomate; Les Québécois en faveur d'une réforme du mode de scrutin:Françoise David; Alimentation avec Francis Reddy:Hymne à la rhubarbe et épiceries «zéro déchet»; Chronique économique de Gérald Fillion; Chronique d'Hugo Lavoie:Les déménagements; Ossements des naufragés du Carricks retrouvés à Forillon:Georges Kavanagh; Le cuisinier du dictateur:Entrevue avec Juliette Morillot, historienne.

Chronique publicité avec Arnaud Granata et Stéphane Mailhiot ;La soeur de Kim Jong-Un en Corée du Sud : Entrevue avec Juliette Morillot ; Décriminalisation de la drogue : Discussion ; Entrevue avec le duo 2Frères : Disque d'or pour La route ; Daech et la bureaucratie, avec Frédérick Lavoie ; L'article du magazine L'Actualité Libérer le plaisir féminin : Discussion ; 2 X 2 : Jocelyne et Véronique Robert

Chronique publicité avec Arnaud Granata et Stéphane Mailhiot ;La soeur de Kim Jong-Un en Corée du Sud : Entrevue avec Juliette Morillot ; Décriminalisation de la drogue : Discussion ; Entrevue avec le duo 2Frères : Disque d'or pour La route ; Daech et la bureaucratie, avec Frédérick Lavoie ; L'article du magazine L'Actualité Libérer le plaisir féminin : Discussion ; 2 X 2 : Jocelyne et Véronique Robert

L’actualité : Le bras-de-fer entre les Etats-Unis et la Corée du Nord ne cesse de se durcir, allant jusqu’à faire craindre une escalade nucléaire. Le week-end dernier, le président américain a laissé entendre qu’il souhaitait rompre toute relation diplomatique avec Kim Jong-un, leader du pays depuis 2011.La question : A quoi ressemble la Corée du Nord ? Quelle est sa géographie, quel est son climat, son économie, ses modes de vie, ou ses liens avec l’extérieur ? Connaît-on vraiment ce pays alors qu’on en entend parler au quotidien dans tous les journaux ?L’invitée : Juliette Morillot, co-auteur avec Dorian Molovic de La Corée du Nord en 100 Questions (éditions Taillandier), est une spécialiste de la péninsule coréenne. Elle intervient régulièrement dans les médias pour toutes les questions d’actualité liées à la Corée du Sud et la Corée du Nord."Vous avez 5 mn ? / Binge actu" est un podcast de la rédaction de Binge Audio, réalisé par David Carzon (directeur de la rédaction). Direction artistique : Julien Cernobori. Musique originale : Théo Boulanger. Design : Sebastien Brothier (Upian). Chargée d'édition et production : Camille Regache. See acast.com/privacy for privacy and opt-out information.

Méconnue, la Corée du Nord se résume souvent à son arsenal militaire et sa dynastie communiste. C'est pourtant un pays fort complexe de 22 M d'habitants, point d'équilibre des puissances de l'Asie dont la plupart ont intérêt à sa survie. La Corée craint pour son indépendance et s'estime menacée par les États-Unis, d'où une volonté de peser sur la scène mondiale. Grands connaisseurs de ce pays, Dorian Malovic et Juliette Morillot nous parlent aussi de la culture de la Corée, des évolutions économiques et de la façon dont les Coréens perçoivent le monde et leur pays.