Szkoła Bardzo Wieczorowa Radia Katowice

Natalia LL, a właściwie  Natalia Lach-Lachowicz przez jednych nazywana była wspaniała artystką, którą zna cały świat, konceptualistką, a przez innych odsadzano ją od czci i wiary, nazywając skandalistką, pornografką, tworzącą coś tam, co ze sztuką nigdy nie miało nic wspólnego.27 kwietnia 2019 roku z ekspozycji w Galerii Sztuki XX i XXI wieku w Muzeum Narodowym w Warszawie usunięto instalację wideo z cyklu Sztuka konsumpcyjna autorstwa Natalii LL. Jak poinformował dyrektor Muzeum Jerzy Miziołek usunięcia instalacji domagało się Ministerstwo Kultury.No i wówczas cała Polska usłyszała o Natalii LL i ludzie kultury stanęli za nią murem. Właśnie o tej artystce wykładać będzie w Szkole Bardzo Wieczorowej profesorka Anna Adamus Matuszyńska.Rozmawia z nią Marek Mierzwiak

W Szkole bardzo Wieczorowej opowiemy o książce, do której inspiracją stały się audycje radiowe o języku polskim , które powstawały na przestrzeni lat, w rożnych stacjach radiowych. m.in w Radiu Katowice. Autorką książki "Krótko mówiąc, szkice o polszczyźnie" jest językoznawczyni, dr Katarzyna Wyrwas z Uniwersytetu Śląskiego. Na rozmowę zaprasza Iwona Kwaśny

Bohaterką dzisiejszego wykładu Marii Trzeciak będzie Dorota de Talleyrand-Périgord. Nie tylko księżniczka kurlandzka, nie tylko księżna de Talleyrand, ale również księżna żagańska, polityczka, filantropka i mecenaska kultury. Życie miała nadzwyczaj ciekawe czując sie przez cały czas obywatelką świata. Kiedy osiadła w Żaganiu doprowadziła te dobra, jak i zamek, który był tam do rozkwitu. Ale najważniejsze, opiekowała się swoimi poddanymi, dbając o zdrowie i naukę. Gościła wybitnych polityków i ludzi kultury. Bywali u niej m.in. król Fryderyk Wilhelm IV czy Ferenc Liszt. Korespondowała m.in. z Chopinem i Aleksandrem Fredrą. O tej pięknej i mądrej kobiecie rozmawiają Maria Trzeciak i Marek Mierzwiak.

Wykład Natalii Kruszyny, kustoszki z Muzeum Historii Katowic, poświęcony jest twórczości i życiu Stefana Suberlaka – znakomitego grafika, rysownika i malarza. Artysta tworzył również dekoracje ścienne: mozaiki oraz sgraffita, które do dziś zachwycają precyzją i kolorystyką. W dorobku Suberlaka znajduje się setki prac – eksponowanych na 36 wystawach indywidualnych w Polsce i za granicą. Muzeum Historii Katowic posiada kolekcję ponad 180 obiektów jego autorstwa: obrazów, rysunków, projektów malarstwa monumentalnego, grafik, matryc i szkicownika z niemal setką kompozycji. Dzięki temu możliwe było przygotowanie wystawy retrospektywnej poświęconej temu wyjątkowemu artyście. Już wkrótce ukaże się także książka autorstwa Natalii Kruszyny o życiu i twórczości Stefana Suberlaka.W wykładzie nie zabraknie również wątków biograficznych – czasem dramatycznych, ale niezwykle inspirujących.

Czy niesporczaki przeżyją w kosmosie? Co to znaczy, że wysychają? Okazuje się, że zwierzęta te potrafią także wytrzymać ekstremalne gorąco, zimno i promieniowanie. Dzięki wymienionym cechom niesporczaki mają największą spośród wszystkich organizmów szansę na przeżycie w przestrzeni kosmicznej. O misji naukowej z udziałem drożdży i niesporczaków, która wraz ze Sławoszem Uznańskim Wiśniewskim zawitała w kosmos opowie dzisiejsza wykładowczyni profesor Izabela Poprawa z Wydziału nauk przyrodniczych UŚ. 

Coraz częściej w przestrzeni publicznej słyszymy głosy polityków, ale nie tylko, o tym kto jest prawdziwym Polakiem. Jakie powinien mieć cechy i czym ta jego polskość powinna się charakteryzować. Marek Mierzwiak w dzisiejszym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej rozmawia właśnie na ten temat z dr Jackiem Kurkiem - historykiem, przyglądając się naszej polskości w różnych aspektach. Bo Polak to nie tylko ktoś z wierszyka Władysława Bełzy, ale to człowiek, ludzie tutaj żyjący.

Czy znamy ludowe pieśni po śląsku? Czy Karolinka i Starzik są napisane faktycznie w języku śląskim? I czy język śląski jest dobry do śpiewania? Rozmowa na ten temat odbyła się podczas OFF Festiwalu w Katowicach, na którym Radio Katowice miało swoje medialne miasteczko. Dziś w Szkole Bardzo Wieczorowej zapraszamy do tej rozmowy, którą przeprowadziła wtedy Iwona Kwaśny. Gośćmi byli: językoznawczyni prof. Jolanta Tambor z Uniwersytetu Śląskiego  i śląski bluesman Marek Makaron Motyka. Oboje wspominali, że język śląski był przez lata na cenzurowanym. 

Musi istnieć, jednak nie potrafimy jej zbadać. Naukowcy szacują, że jest jej w kosmosie 5 razy więcej niż zwykłej materii. Ciemna materia to wciąż zagadka, o której Łukasz Szwej rozmawia z doktorem Jackiem Czakańskim, fizykiem jądrowym Planetarium Śląskiego i wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego.

Jan Brzechwa pierwotnie nazywał się Lesman. Taki pseudonim wymyślił mu kuzyn Bolesław Leśmian i odtąd wszędzie występuje nasz bohater jako Jan Brzechwa, poeta i adwokat, autor bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej. Całe pokolenia wychowywały się na jego wierszach i opowiastkach, ale też potrafił być znakomitym adwokatem. O życiu i twórczości Jana Brzechwy opowiada Maria Trzeciak, która również przypomina jego kochliwą młodość i uganianie się za kobietami, praktycznie przez całe życie. Poeta piszący dla dzieci, a tu taki szaławiła bardzo czuły na wdzięki kobiece. Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Są muzea, które zabierają nas w podróż. Potrzebna jest do niej tylko wyobraźnia. Jednak są takie działy, w których ma ona wymiar nawet wyprawy. Takie wrażenie robią na zwiedzających zbiory etnograficzne. Ciekawe czy zastanawiali się państwo kiedyś skąd biorą się te eksponaty, które podziwiamy? Jaką one odbyły podróż? Na to pytanie odpowie Beata Tomanek i jej gość w kolejnym wykładzie w naszej radiowej "Szkole Bardzo Wieczorowej".

Wiele wybitnych osobistości swoich czasów popada w zapomnienie. Zbyt łatwo zapominamy jako społeczeństwo o tych, którzy tworzyli nasz charakter i mieli wpływ na nasze losy. Do takich osób należał niewątpliwie bohater dzisiejszego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej, którego hasłem jest, żeby ocalać od zapomnienia. Już za chwilę usłyszą państwo Beatę Tomanek - autorkę wykładu i jej gościa.

W latach 1945-1956 władze polskie i radzieckie prowadziły wobec mieszkańców Górnego Śląska represyjne działania, obejmujące zbrodnie, gwałty, zabójstwa, dewastacje, rabunki oraz osa­dzenia ludności rodzimej w obozach pracy  czy internowania i deportacje części ludności autochtonicznej do ZSRR. Dziś mówimy o tym okresie, który rozpoczął się 80 lat temu (ale czy nie było to tak nazywane wcześniej) Tragedia Górnośląska.Ten czas w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem przypomni Sabina Waszut - pisarka, która o tym okresie napisała 2 książki: "Rozdroża" i "Ogrody na popiołach".Ona o tej Tragedii słyszała od swoich Czytelników, ale też od dziadków, których ta tragedia bezpośrednio dotykała.

Księżyc, wierny towarzysz Ziemi, będzie głównym aktorem Szkoły Bardzo Wieczorowej. Rozmawiać będą Łukasz Szwej i ekspert – astrofizyk, którego na pewno kojarzą Państwo z anteny Radia Katowice.

W Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek spotka się z profesorami  fizykami: Armandem Cholewką i Władkiem Borgiełem, żeby przypomnieć o tym, że żyjemy pomiędzy wymiarami. Będzie to prawdziwa podróż w głąb wymiarów, do różnych skal - od makro, poprzez mechanikę kwantową, do fento i dalej, głębiej. Takie podróże odbywamy codziennie, w każdej mikro sekundzie życia swojego i całego kosmosu. Ażeby się w tych wymiarach swobodnie poruszać nasz mózg aktywizuje wiedzę z fizyki oraz myślenie matematyką, nawet wtedy, kiedy nie jesteśmy tego świadomi. Zapraszamy na pełną dowcipu, a jednak bardzo poważną dawkę wiedzy o wymiarach i skalach.

Imię pozwala nas odróżnić od siebie. Imię nadaje tożsamość, ma również znaczenie kulturowe i społeczne. Imię to nie tylko etykieta. Może mieć znaczenie magiczne, determinować cechy osobowości i wpływać na postrzeganie jednostki. W Szkole Bardzo Wieczorowej zapraszamy na opowieść o roli imion w naszym życiu. Z językoznawczynią prof. Danutą Krzyżyk z Uniwersytetu Śląskiego rozmawia Iwona Kwaśny.

Umberto Boccioni bohater wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej był włoskim malarzem i rzeźbiarzem, jednym z twórców futuryzmu. W roku 1909 wraz Filippo Marinettim opublikował "Manifest futuryzmu".W rzeźbie futurystycznej  Boccioni był naprawdę mistrzem. O tym też  będzie ten wykład. Ale nie tylko o twórczości tego artysty opowiadać będzie Ewelina Sobczyk Podleszańska. Przybliży ona życie artysty, które nie było wcale banalne, a wręcz przeciwnie. Nasiąknięte wieloma wspaniałymi przeżyciami, w którch swój udział miały również kobiety kochane przez Boccioniego.Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Astronomia jest dziedziną nauki, której podstawą są obserwacje. W takim razie skąd wiemy, że Ziemia powstała akurat 4.5 mld lat temu? Przecież nigdy nie mogliśmy tego widzieć. A jednak wiemy. Wyjaśnia to nasz ekspert, astronom Tomasz Kisiel, rozmawia z nim Łukasz Szwej.

Wykład o braciach Brandysach wygłosi dr Anna Foltyniak-Pękala. Przypomni ich burzliwe losy – obaj początkowo wierzyli w nowy ustrój, wprowadzony przez Rosjan tuż po II wojnie światowej. Później jednak zwrócili się przeciwko niemu, stając się przeciwnikami władzy, choć niekoniecznie społeczeństwa. Byli wówczas niezwykle popularnymi pisarzami. Ich drogi potoczyły się odmiennie, a o tym wszystkim usłyszymy w wykładzie poświęconym Kazimierzowi i Marianowi Brandysom. Rozmowę przygotował Marek Mierzwiak.

Czy wiedzą Państwo, że przebywanie w zielonej przestrzeni natury może znacząco poprawić zdrowie psychiczne i fizyczne i może być przeciwwagą dla cyfrowego stylu życia? Profesor Magdalena Kraczla, psycholog zdrowia i psycholog biznesu opowiada o badaniach japońskich naukowców. Wyjaśni czym są natural killers oraz jak zmienia się podejście ludzi nauki do ekopsychologii. Nie zabraknie również zaproszeń na shinrin-yoku – japońską sztukę czerpania mocy z lasu. Zaprasza Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Tolerancja - to słowo robi ogromną furorę. Wszyscy w zasadzie mówią o tym powołując się właśnie na tolerancje względem osób, rzeczy, badż zjawisk. A czy Polacy to naród przyjazny i tolerancyjny? Na to pytanie trudno dać jednoznaczną odpowiedź. Ale tradycje tolerancji w Polsce są chlubne. „Państwo bez stosów” - to określenie przylgnęło do Rzeczypospolitej szlacheckiej, która zasłynęła jako najbezpieczniejszy azyl dla wszystkich  prześladowanych za odwagę myślenia. Z czasem to się znacznie zmieniło i dziś często słyszymy, że jesteśmy najbardziej nietolerancyjnym państwem nie tylko w Europie, ale i na świecie. Może jednak tak źle nie jest. O tym jak zmieniało się nasze spojrzenie na tolerancje przez wieki wykładać będzie historyk, dr Jacek Kurek. Rozmowę przygotował Marek Mierzwiak

Pragniemy, żeby nasze życie było kolorowe, czyli pełne dobrych wrażeń. Z tego względu często życzymy sobie tylko kolorowych dni. Kolory opowiadają też nasze historie. Każdy przecież jest na swój sposób kolorową osobowością. Są kolory, które lubimy i których unikamy. Żyjemy też w kolorach – niebo jest błękitne, słońce złote, walka – czerwona, a nadzieja – zielona. A co nauka mówi o tych stereotypach? Czy kolory określają jakość życia, są drogą do naszej duszy? O tym w Szkole Bardzo Wieczorowej opowie w rozmowie z Beatą Tomanek Sebastian Korfel – psycholog i psychoterapeuta, pracownik dydaktyczny uczelni SWPS w Warszawie i Humanitas w Sosnowcu.

Kto wie czy David Hockney nie należy do najlepszych współczesnych malarzy. Na pewno jest malarzem, którego płótna osiągają zawrotne ceny powyżej 90 milionów dolarów! Nie za galerię obrazów, ale za  jeden obraz. O jego życiu, które nie było usłane różami, a także o twórczości, którą dziś wszyscy zachwycają się, mówi profesorka Anna Adamus-Matuszyńska, z którą rozmawia Marek Mierzwiak. Sam Hockney tak mówi o tym co robi: "To bardzo dobra rada wierzyć tylko w to, co artysta robi, a nie to, co mówi o swojej pracy".

Odpowiedź na to pytanie już znamy. Nie wiemy W JAKI SPOSÓB i JAK BARDZO. Czy to dobrze, że sztuczna inteligencja ma coraz większy wpływ na nasze życie? Jak możemy wykorzystać AI, by usprawnić codzienne funkcjonowanie? Jakie są najważniejsze zagrożenia? Na te pytania odpowiada dr inż. Adrian Kapczyński z Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Rozmawia Łukasz Szwej.

Karol Wieczorek, malarz, grafik, uczeń krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Grafiki w Katowicach, związany ze śląskim środowiskiem artystycznym. Studiował w pracowni Tadeusza Grabowskiego i Andrzeja Pietscha, dyplom uzyskał w 1972. Brał udział w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, miał ok. 11 wystaw indywidualnych i uczestniczył w wielu wystawach grupowych. Jego twórczość należy do najbardziej oryginalnej twórczości jeśli chodzi o malarzy i grafików współczesnych. Mówi o tym w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem profesorka i krytyczka sztuki Irma Kozina.

Genius Loci czyli duch miejsca, niepowtarzalny, jedyny taki, pozostający w pamięci na zawsze. Każdy ulega jego czarowi. Każdy pragnie go poczuć. Zwłaszcza teraz, w czasie wakacji, kiedy zwiedzamy świat mamy okazję go poznać. Jednak na czym polega jego czar i czy duszę mogą mieć obiekty takie jak zabytki czy mury, ulice i skwery? – O tym w wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej opowiadają Beata Tomanek i jej gość - prof. Irma Kozina, historyk sztuki.

Od chwili napaści Rosji na Ukrainę, czyli rozpoczęcia pełnoskalowej wojny, Polska jako państwo oraz Polacy jako społeczeństwo pomagają ukraińskim uchodźcom — przyjmując ich pod swój dach i zapewniając im wsparcie. Jednak nad tymi działaniami coraz wyraźniej ciąży historia sprzed lat. Coraz częściej pojawiają się głosy, że pomoc dla Ukraińców powinna zostać wstrzymana, dopóki nie nastąpi rozliczenie zbrodni dokonanej na Wołyniu w 1943 roku. W związku z tym zarówno państwo polskie, jak i ukraińskie w ostatnim czasie zintensyfikowały działania zmierzające do ekshumacji ofiar zbrodni wołyńskiej — tysięcy zamordowanych Polaków — oraz ich godnego pochówku. Tło tamtych wydarzeń było jednak równie tragiczne, co skomplikowane. Przypomni je w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem historyk dr Jacek Kurek.

Dlaczego w jednym krajach tabliczki zachęcają nas do chodzenia po trawie a w Polsce kosimy trawniki do gołej ziemi? Czy pięknie wyglądające orzechy są … chwastem? Jak rozpoznać działania, które szkodzą przyrodzie a jakie jej pomagają? Zapraszamy na bardzo edukacyjne spotkanie z przyrodnikiem. Wykładowcą SzBW jest dziś Maciej Siemaszko.

Lusitania była brytyjskim parowcem transatlantyckim. Szybkim, nowoczesnym, a według niektórych – niezatapialnym.Podobno! Bo jednak została zatopiona 7 maja 1915 roku, po storpedowaniu przez niemiecki okręt podwodny. Wokół tej tragedii zaczęły narastać pytania: dlaczego Lusitania w ogóle wypłynęła w swój ostatni rejs, mimo że nawet ambasada niemiecka ostrzegała o pływających u wybrzeży Anglii niemieckich U-Bootach? Co spowodowało drugi wybuch na pokładzie? Co naprawdę przewoziła Lusitania? Dlaczego zatonęła w zaledwie 18 minut od trafienia torpedą? I wreszcie – dlaczego, mimo że minęło już ponad 100 lat od katastrofy, wciąż nie można dokładnie zbadać wraku ani odtajnić wszystkich dokumentów związanych z tą tragedią? O tym wszystkim w Szkole Bardzo Wieczorowej Marek Mierzwiak rozmawiać będzie z Urszulą Pawlik.

Pod tym określeniem kryje się zarówno "Zagłada Żydów", "ofiara całopalna", jak i zniszczenie Europy – ludobójstwo i zmordowanie około 6 milionów europejskich Żydów, dokonane w czasie II wojny światowej przez niemiecką III Rzeszę. O tym wie cały świat a jednak są ludzie i to w Polsce, którzy podważają to co stało się w Oświęcimiu, czyli w Auschwitz, gdzie zginęło milion trzysta tysięcy ludzi. Że podobno tam nie było komór gazowych a to wszystko co się na ten temat mówi, to fejk, czyli kłamstwo. Kto kłamie? O tym w wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej mówi historyk dr Jacek Kurek. Rozmawia z nim Marek Mierzwiak.

Ogień to jeden z fascynujących żywiołów. Wiemy też, że jest groźny, bywa nieujarzmiony i niszczycielski. Kiedy chcemy zaznaczyć, że coś bezpowrotnie straciliśmy – mówimy ogień to strawił i poszło wszystko z dymem. Nikomu nie przyjdzie do głowy, że ogień może być skarbcem dla przeszłości, o której opowiada dymem.  Toteż w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej Beata Tomanek i dr Andrzej Boczarowski, będą mówić o prehistorii utrwalonej w ogniu. 

W Szkole Bardzo Wieczorowej historyk dr Jacek Kurek przypomni wszystko, co działo się przed sławetnym Marcem 68 roku, jak również i to, co zostało zgotowane obywatelom polskim żydowskiego pochodzenia, właśnie w Marcu 68 roku. Ta data kładzie się od lat cieniem na polskiej historii, gdyż skrupulatnie reżim komunistyczny doprowadził do zamieszek w marcu, a później, bez wahania zwalniano ludzi z pracy sugerując, że Polacy z takim rodowodem powinni z Polski wyjechać. Według różnych źródeł, w 1968 roku z Polski wyjechało od 13 do 20 tys. osób. Przez wiele lat nie można było ani o tym mówić, ani pisać. Szczęśliwie, lata cenzury już za nami.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład Sabiny Waszut, która jest pisarką i po której książki warto sięgnąć, ale była też przez wiele lat przewodnikiem po chorzowskim skansenie. Opowie kiedy skansen powstał, z czyjej inicjatywy, jakie obiekty znajdują się na tych przeszło 22 hektarach, co można oglądać tam na co dzień, ale też w jakich imprezach, a jest ich mnóstwo, można uczestniczyć? To najdłużej powstający obiekt na terenie Parku Śląskiego. Obiekty, które są w skansenie ciągle są uzupełniane, czyli przy następnych odwiedzinach możemy zobaczyć tam rzeczy, których całkiem niedawno jeszcze nie było. Jest tam historia Śląska zaklęta w chałupy, kościółki, młyny i wiatraki, a także piękne ogródki i zwierzęta hodowlane.

Masz to w genach. Często używamy tego zdania, kiedy chcemy nawiązać do podobieństwa, upodobań czy też uzdolnień obecnych w naszej rodzinie. Mamy na myśli zazwyczaj rodziców, dziadków, czy pradziadków, po których dziedziczymy. Rzadko, a właściwie w ogóle nie sięgamy do głębszej przeszłości genowej. Tymczasem ciekawe jest to, co dziedziczymy po neandertalczyku, który żył ponad 40 tysięcy lat temu? Na to pytanie odpowie wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej zatytułowany „Prehistoria w genach człowieka”. Z dr. Andrzejem Boczarowskim, naukowcem interdyscyplinarnym, grafikiem i popularyzatorem nauki, pracownikiem Uniwersytetu Śląskiego rozmawia Beata Tomanek.

Wykład tak właśnie zatytułowany wygłosi historyk dr Jacek Kurek. Bardzo często mamy swoje spojrzenie na wiele zjawisk: a to, że ludzie określonych nacji są źli w zasadzie od urodzenia, ich postepowanie determinuje właśnie kraj z którego pochodzą, a to, że my, Polacy, z dziada pradziada potrafimy zawsze zachować się szlachetnie i honorowo, a i to wreszcie, że opisywane zdarzenia w literaturze pięknej bierzemy jako fakty historyczne. Czyli wyobrażamy sobie, że nasz kraj i nasza historia są zupełnie inne, w konsekwencji z rzeczywistością nie mają nic wspólnego. I właśnie o takich jest ten wykład dr Jacka Kurka z którym rozmawia Marek Mierzwiak.

Zapraszamy do wysłuchania kolejnego wykładu w naszej radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej. Beata Tomanek i jej gość przypomną o tym, że jest wielu znakomitych i cieszącym się międzynarodowym uznaniem polskich artystów. Niestety podobnie jak z innymi wybitnymi osobowościami naszej historii i dla nich czas jest wielkim wrogiem. Toteż warto przypominać znane nazwiska. Tak będzie również dzisiejszego wieczoru.

Bohaterem wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej jest Francesco Borromini, włoski architekt doby baroku, tworzący przede wszystkim w Rzymie.To czołowy architekt baroku dojrzałego we Włoszech, autor rzymskich kościołów i pałaców (m.in. kościoła San Carlo alle Quattro Fontane, kościoła Sant'Agnese in Agone, kościoła Sant'Ivo alla Sapienza, oratorium filipinów). Jako pierwszy na tak dużą skalę stosował w architekturze linie faliste, wklęsłe i wypukłe, odrzucając klasycyzm i masywność wczesnego baroku. Był też niezwykle ciekawym człowiekiem, a jego konkurowanie z innym architektem Giovanni Lorenzo Bernini przeszło do historii. Bohater wykładu stworzył dzieła, które zostaną w pamięci potomnych mimo, że sam miał może niezbyt ciekawe życie osobiste.Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Rozbiory Polski to okres w historii Polski, który miał miejsce w latach 1772–1795, kiedy to Rzeczpospolita Obojga Narodów została podzielona przez sąsiednie mocarstwa: Rosję, Prusy i Austrię.  Polska zniknęła z mapy Europy na 123 lata, aż do odzyskania niepodległości w 1918 roku. Rozbiory były wynikiem porozumienia zaborców oraz niestabilnej sytuacji politycznej w kraju,. Sytuacja tak zewnętrzna jak i wewnętrzna spowodowały to, że oddaliśmy Polskę zaborcom bez jednego wystrzału.O tym trudnym i haniebnym czasie wykładać będzie dr Jacek Kurek - historyk, nawiązując do współczesności - jak łatwo można stracić to co najcenniejsze - wolność.Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Tamara Łempicka. Jej owiana legendą postać nieustannie intryguje, a sztuka wzbudza szczery zachwyt.Warto nieco bliżej poznać historie tej wyjątkowe kobiety... zwłaszcza, że na ekranach kin pojawił się nowy film odkrywający nieznane dotąd fakty z jej życia.

Ostatnimi czasy ludzie na całym świecie odkryli, że istnieje taki naród jak Sammowie. Przez wiele lat było na ten temat cicho i nagle pojawiają się książki, audycje, reportaże przypominające historie Sammów i ich walkę o tożsamość narodową nie przez lata, ale przez wieki. Ukazała się wspaniała książka Tiny Harnesek "Ludzie, którzy sieją w śniegu". Opowiada o Sammach więc i my w radiu Katowice przypomnimy te wszystkie nieszczęścia jakie na Sammów spadały i od państw i od Kościoła. W Szkole Bardzo wieczorowej mówić o tym będzie Urszula Pawlik, a audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Czy tytuł filmu ma znaczenie dla widza? Co powinien nam mówić o filmie? A może tytułów filmowych nie powinniśmy w ogóle tłumaczyć na język polski? Na te i inne pytania poszukamy dziś odpowiedzi w Szkole Bardzo Wieczorowej. Opowiemy też o najlepiej i najgorzej przetłumaczonych tytułach filmowych. Iwona Kwaśny zaprosiła do tej rozmowy dr Agnieszkę Tambor z Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego i autorkę Polskiej Półki Filmowej w social mediach.

Bohaterem wykładu Krzysztofa Lewandowskiego będzie hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, ojciec górnośląskiego przemysłu. Właśnie na półkach księgarskich jest książka autorstwa Krzysztofa Lewandowskiego "Reden - zdrajca z pomnika" i w dzisiejszym wykładzie autor przedstawi sylwetkę tegoż "zdrajcy", "szpiega" i opowie o jego działalności, która ze zdrada i szpiegowaniem niewiele miała wspólnego. Opowie też jak toczyło się jego życie osobiste, oraz jak potoczyły się historie trzech pomników Redena. Dziś możemy jego pomnik oglądać w centrum Chorzowa.Audycje przygotował Marek Mierzwiak

Erna Rosenstein jest bohaterką wykładu profesorki Anny Adamus - Matuszyńskiej. To malarka surrealistyczna i poetka. Pochodziła z rodziny żydowskiej, ale przez całe życie mówił, że jest Polką.Wydała 7 tomików wierszy, która zaczęła głownie pisać po śmierci swojego męża, Artura Sandauera, ale najlepiej znane są jej surrealistyczne obrazy, które dziś znajdują się w wielu polskich muzeach. O życiu i twórczości tej artystki wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej profesorka Anna Adamus Matuszyńska. Rozmowę przeprowadził Marek Mierzwiak.

Neuroprogramowanie lingwistyczne to interdyscyplinarna technika psycholingwistyczna, która powstała w latach 70. XX wieku. Zakłada ona, że nasze myśli, zachowania i emocje są ze sobą powiązane i mogą być zrozumiane oraz zmieniane poprzez świadome korzystanie z języka. Techniki NLP są stosowane w terapii, coachingu, zarządzaniu, szkoleniach i wielu innych dziedzinach- coraz częściej w edukacji. Wykładowcą i gościem Katarzyny Głuch-Juszkiewicz jest dziś trener NLP, coach, psycholog i dziennikarz Paweł Ładniak - Mediteusz.

W 2025 r. przypada 160. rocznica urodzin oraz 85. rocznica śmierci wybitnej malarki Olgi Boznańskiej, która wybrana została przez polski sejm na jedną z patronek tego roku. O tej wybitnej i nietuzinkowej kobiecie opowie dziś profesor Irma Kozina... zaprasza Anetta Chlebica

"Zażyć z mańki". Czy ten frazeologizm jest dla Państwa zrozumiały? Oznacza - zaskoczyć kogoś, podstępnie pokonać. O etymologii tego wyrażenia opowiemy za moment, ale będzie to tylko pretekst do rozmowy o słowach i powiedzeniach, które pomału wychodzą z użycia i przez młodsze pokolenie nie są już rozumiane. Z drugiej jednak strony, nowe pokolenie tworzy nowy język, wiec wszystko toczy się dalej. W Szkole Bardzo Wieczorowej dziś o powiedzeniach archaicznych i tych zupełnie nowych. 

Maria Callas - bohaterka dzisiejszej opowieści pani Urszuli Pawlik w Szkole Bardzo Wieczorowej  była fenomenalną  śpiewaczką operową. Co prawda jej kariera była krótka, ale przez te kilkanaście lat miała u stóp cały świat. Co prawda jej dzieciństwo i początki występów na scenie do łatwych nie należały, ale kiedy wyszła za mąż to już kariera nabrała tempa, a ona sama  zaczęła wyglądać znakomicie. Schudła 40 kilo i stała się pięknym kwiatem, jak ją określano, z cudownym głosem. Później pojawił się Arystoteles Onasis, który co prawda odkrył w niej kobiecość i miłość erotyczną, ale doprowadził też do tego, że Maria odsunęła się od ludzi i żyła w samotności, często zachowując się niewłaściwie. Dziś byśmy ją określili tak - pod koniec życia niedobra to kobieta była.

Kolejny wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej dotyczy zagadnienia, które nie jest nam obce, gdyż często używamy sformułowania, że np.temat oscyluje, czyli waha się pomiędzy dwiema możliwościami. Kiedy jednak powiemy, że każdy z nas jest zbiorem oscylacji, to sprawa bardzo się komplikuje i przekracza wyobraźnię. Beata Tomanek i jej goście podczas dzisiejszego wykładu powiedzą, że każdy ma w sobie niejedno wahadło Foucaulta i spróbują oswoić  oscylacje, które dokonują się w naszym organizmie w każdej sekundzie naszego życia.

Tematem wykładu dr Jacka Kurka - historyka - jest miłość. Ta staropolska, z dawnych czasów, ale i ta współczesna. To najważniejsze uczucie jakie towarzyszy człowiekowi od wieków i właśnie w dzisiejszym wykładzie będzie też, mowa jak to uczucie przez wieki i lata się zmieniało. Jak ono wyglądało w średniowieczu, jak w baroku, a jak wygląda dziś. I co dla ludzi zakochanych było zawsze najważniejsze. Z dr Jackiem Kurkiem rozmawia Marek Mierzwiak

Bohaterem wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej w Szkole Bardzo Wieczorowej jest Oskar Kokoschka - austriacki malarz, poeta i grafik, działający w okresie ekspresjonizmu. Nie bez wpływu na twórczość Oskara Kokoschki pozostała jego miłość do Almy Mahler (wdowy po kompozytorze Gustawie Mahlerze), a zwłaszcza fakt zerwania przez nią związku. Znany jest również fakt zamówienia przez malarza manekina utraconej ukochanej, którego używał później jako pomocy warsztatowej przy pracy malarskiej. Malował wspaniale przez wiele lat, ale zawsze gdzieś w jego obrazach pojawiała się ukochana Alma. O życiu i twórczości Oscara Kokoschki opowiada w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem Ewelina Sobczyk Podleszańska.

Przed nami kolejny majowy weekend, za nami święta - to dobry moment, by zaprosić Państwa na chwilę z opowieściami o drzewach w kulturze ludowej. Tym razem wykładowcą będzie profesor Grzegorz Odoj, etnolog z UŚ, który przybliży Państwu tradycje związane z drzewami nie tylko w naszym regionie. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz rozmawia o symbolice a nawet... duchowości.