Cuntrasts

Follow Cuntrasts
Share on
Copy link to clipboard

Il num Cuntrasts è program. L’emissiun viva da cuntrasts da stil, da differentas avischinaziuns a temas variads. Ils Cuntrasts, l’emissiun emnila da 25 minutas, preschenta e reflectescha temas, midadas, svilups e moviments dal mund rumantsch, relevants per la Rumantschia e per il Grischun.

Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)


    • Jun 1, 2025 LATEST EPISODE
    • every other week NEW EPISODES
    • 26m AVG DURATION
    • 137 EPISODES


    More podcasts from Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)

    Search for episodes from Cuntrasts with a specific topic:

    Latest episodes from Cuntrasts

    Dialog tranter uman e chaval

    Play Episode Listen Later Jun 1, 2025 26:54


    Currer, magliar e star da cumpagnia: quai correspunda a la natira dals chavals – e betg da purtar enturn umans. Per la trenadra Iris Hauschild che scolescha en la Val Müstair umans e chavals èsi perquai pli che cler: «Igl è fitg impurtant per mai che nus faschain quai che nus faschain qua cun fitg grond respect.» Di per di lavura ella per perfecziunar la collavuraziun tranter umans e chavals. Sia via per far quai è l'art academic da chavaltgar. Ils chavazzins èn plaschair e respect vicendaivel – saja quai en la scolaziun da principiantas, scolars pli avanzads u en il coaching per persunas da manar. Da s'occupar cun chavals faschess bain a nus tuts, è persvadida era la presidenta communala da Puntraschigna, Nora Saratz Cazin. Tge ch'ils umans pon emprender dals chavals – quai mussan ils «Cuntrasts» en il film «Dialog tranter uman e chaval» dad Isabelle Jaeger. -------------------------------------------------------------------------------------------- Laufen, fressen und unter seinesgleichen sein – das entspricht der Natur des Pferdes. Menschen herumzutragen gehört nicht dazu. Darum ist für die Münstertaler Trainerin Iris Hauschild klar: «Mir ist es sehr wichtig, dass wir das, was wir hier machen, mit ganz grossem Respekt tun.» Tagtäglich arbeitet sie im Sinne der Akademischen Reitkunst an einer respektvollen und freudvollen Beziehung zwischen Mensch und Pferd. Ihre Schülerinnen und Schüler sind klein oder gross, zwei- oder vierbeinig. Auch die Pontresiner Gemeindepräsidentin Nora Saratz Cazin liess sich zusammen mit anderen Führungsfrauen davon überzeugen, dass die Gesellschaft viel von Pferden lernen kann. Wie das geht, zeigt die Sendung «Cuntrasts» im Film «Dialog zwischen Mensch und Pferd» von Isabelle Jaeger.

    Per las vias a Lavin – 30 onns pli tard

    Play Episode Listen Later May 25, 2025 26:21


    Da la staziun, sur la Plazza Gronda fin vi Sur Punt – las duas redacturas da RTR, Élin Batista e Petra Rothmund, èn idas per las vias dal vitg da Lavin a la tschertga d'inscunters spontans cun las abitantas ed ils abitants. E quai in di fraid da primavaira durant l'uschenumnada «stagiun morta». Inscuntrà han ellas tranter auter ina chaschadra, in pur che ama il film e la pli veglia dunna dal vitg. Ellas han vis pavuns e savurà cornets frestgs. Da las impressiuns han las duas redacturas creà in film documentar en il stil da «visual history». Gia avant 30 onns aveva la Televisiun Rumantscha visità il vitg da Lavin – bler è sa midà en be trais decennis. -------------------------------------------------------------------------------------------- Vom Bahnhof, über die Plazza Gronda und bis nach Sur Punt – die zwei RTR-Redaktorinnen, Élin Batista und Petra Rothmund, sind nach Lavin gereist, um das Engadiner Dorf und seine Bewohner kennenzulernen. An einem nasskalten Frühlingstag, irgendwo zwischen Winterruhe und Sommererwachen, begegnen sie einer Käserin mit Leidenschaft, einem filmbegeisterten Bauern und der ältesten Bewohnerin Lavins, die ihnen spannende Einblicke in ihr langes Leben gewährt. Aus diesen Begegnungen ist ein Dokumentarfilm im Stil der «visual history» entstanden – ein ungeschminktes, spontanes Zeitdokument, das den Alltag und die Seele des Dorfes einfängt. Bereits vor 30 Jahren hatte das rätoromanische Fernsehen das Dorf Lavin besucht. In den vergangenen drei Jahrzehnten hat sich sehr viel verändert, und doch gibt es einige Wiedersehen.

    «Envidar la chandaila endadens» – Luis Coray e ses art

    Play Episode Listen Later May 18, 2025 26:15


    Per Luis Coray è tut art. La vita, performances, pictura e musica – tut va in en l'auter, tut viva el cun ardur ed energia. «Envidar la chandaila endadens» saja impurtant, di el en il film dal cineast Casper Nicca. E quella energia, quel gust da far art è lura er il fil cotschen dal film. Il film accumpogna l'artist grischun a sias ragischs artisticas en la Toscana. Là visita el ils lieus, nua ch'el ha entschavì seriusamain cun la pictura. Ma en il film visita Luis Coray era lieus en il Grischun ch'èn impurtants per el: Laax, nua ch'el è creschì si, Cuira, nua ch'el ha ses atelier ubain Segl-Maria, nua ch'el dat curs da malegiar per uffants. Ed adina vai per «percepziun», per il sguard spezial, cun il qual l'artist multifar vesa ed interpretescha il mund. -------------------------------------------------------------------------------------------- Für Luis Coray ist alles Kunst. Das Leben, Performances, Malerei und Musik – alles fliesst ineinander, alles lebt er mit voller Energie. «Die innere Kerze anzünden» sei wichtig, sagt er im Film des Filmemachers Casper Nicca. Und diese Energie, diese Lust, Kunst zu machen, zieht sich wie ein roter Faden durch den Film. Der Film begleitet den Bündner Künstler zu seinen künstlerischen Wurzeln in der Toskana, wo er Orte besucht, an denen er ernsthaft mit der Malerei begonnen hat. Im Film besucht Luis Coray aber auch Orte in Graubünden, die ihm wichtig sind: Laax, wo er aufgewachsen ist, Chur, wo er sein Atelier hat oder Sils-Maria, wo er Malkurse für Kinder gibt. Und immer geht es dabei um «Wahrnehmung», um den besonderen Blick, mit dem der vielseitige Künstler die Welt sieht und interpretiert.

    Ils Furbaz e l'Eurovision Song Contest

    Play Episode Listen Later May 11, 2025 26:26


    La gruppa Furbaz è fin ussa l'unica band rumantscha che ha cuntanschì il final da l'Eurovision Song Contest. Avant 36 onns han ils Furbaz represchentà la Svizra a Losanna cun la chanzun «Viver senza tei». Malgrà ch'igl ha bastà mo per il 13avel plaz, ha questa preschentaziun dà in stausch enorm a lur carriera. Ils «Cuntrasts» recapituleschan l'istorgia dal success dals Furbaz. Per questa retrospectiva filmica han ils «Cuntrasts» visità dus commembers dals Furbaz: Marie Louise Werth, la chantadura e pianista da la gruppa, sco er Ursin Defuns, in dals chantadurs da background ch'è stà da la partida a partir dal cumenzament. Tge fan els oz e s'interesseschan els anc per l'Eurovision Song Contest? A maun d'intervistas e da material d'archiv vegn recapitulà il viadi che ha manà quella gruppa da la Surselva ils onns 1980 e 1990 al success naziunal ed internaziunal. La part principala da questa documentaziun deriva dal film «Giu bambin? – Il recept per il success dals Furbaz» (2009) da l'autura Carin Camathias. -------------------------------------------------------------------------------------------- Die Gruppe Furbaz ist bislang die einzige rätoromanische Band, die es ins Finale des Eurovision Song Contest geschafft hat. Vor 36 Jahren vertraten sie die Schweiz in Lausanne mit dem Lied «Viver senza tei». Obwohl sie nur den 13. Platz belegten, gab dieser Auftritt ihrer Karriere einen enormen Schub. Ein Rückblick. Für diesen filmischen Rückblick hat «Cuntrasts» zwei langjährige Mitglieder der Furbaz besucht: Marie Louise Werth, die Sängerin und Pianistin, sowie Ursin Defuns, einer der Backgroundsänger, der von Anfang an dabei war. Was machen sie heute und interessieren sie sich noch für den «Eurovision Song Contest»? Anhand von Interviews und Archivmaterial wird der Weg nachgezeichnet, der diese Gruppe junger Menschen aus der Surselva in den 1980er- und 1990er-Jahren zu nationalem und internationalem Erfolg führte. Der Hauptteil dieser Dokumentation stammt aus dem Film «Giu bambin? – Il recept per il success dals Furbaz» (2009) der Autorin Carin Camathias.

    Cumià e cumenzament – L'avegnir da las soras dominicanas da Glion

    Play Episode Listen Later Apr 27, 2025 26:29


    En ils megliers onns eran ellas 200 soras en la claustra sin la spunda sur Glion. Oz èn ellas anc 66 soras e la media da vegliadetgna è 86 onns. La fin da lur communitad è previsibla, perquai sa fatschentan ellas intensivamain cun lur avegnir. Dus giavischs èn centrals per lur ponderaziuns. Il giavisch da pudair restar en il bajetg claustral enfin la fin ed il giavisch da chattar schliaziuns per in nov diever dal cumplex claustral, idealmain in diever che maina enavant lur ierta spirituala. Quella cumpiglia sper l'uraziun e la vita contemplativa en claustra in grond engaschi durant decennis per la tgira e la scolaziun en la regiun. Il film «Cumià e cumenzament – L'avegnir da las soras dominicanas da Glion» dat invistas commoventas en il mintgadi da las soras dominicanas en quels temps marcads da midadas. -------------------------------------------------------------------------------------------- Einst lebten bis zu 200 Schwestern im Kloster auf dem Hügel über Ilanz. Heute sind es noch 66, mit einem Durchschnittsalter von 86 Jahren. Das Ende ihrer Gemeinschaft rückt näher – und damit die Frage nach der Zukunft ihres Klosters. Zwei Wünsche stehen dabei im Mittelpunkt: Zum einen möchten die Schwestern bis zuletzt in ihrem vertrauten Klostergebäude bleiben. Zum anderen suchen sie nach einer neuen, sinnvollen Nutzung des Klosterkomplexes – idealerweise eine, die ihr spirituelles Erbe bewahrt und weiterträgt. Denn dieses Erbe besteht nicht nur aus Gebet und kontemplativem Leben, sondern umfasst auch ein jahrzehntelanges Engagement für Pflege und Bildung in der Region. Der Film «Abschied und Aufbruch – Die Zukunft des Dominikanerinnenklosters in Ilanz» gewährt berührende Einblicke in den Alltag der Schwestern in einer Zeit des Wandels.

    Da 0 sin 100 – L'invista exclusiva en ils campiunadis mundials da biatlon a Lantsch

    Play Episode Listen Later Feb 23, 2025 24:16


    Baselgia e Bergamin – els èn il power indigen en il comité d'organisaziun dal campiunadis mundials da biatlon a Lantsch. «Jau sun dapertut cun ils egls e las ureglias – sch'i dat in conflict, stoss jau schliar quel», di Silvio Baselgia. El è responsabel per tut quai che ha da far cun il sport: las cursas, las loipas ed il stan da sajettar. Luana Bergamin n'è betg mo responsabla per il program accumpagnant, mabain è era substituta dal CEO. Ch'igl è insumma vegnì uschè lunsch è d'engraziar tranter auter ad Ursin Fravi ed ad Urs Baselgia. L'onn 2006 han els gì l'idea per in implant da far biatlon a Lantsch ed oz – mo 19 onns pli tard – èn els loschs da pudair esser en acziun sco voluntaris cun incumbensas magari spezialas. Von 0 auf 100 – Exklusiver Blick hinter die Kulissen der Biathlon-Weltmeisterschaften in Lantsch/Lenz Baselgia und Bergamin – sie sind die einheimischen Power-People im Organisationskomitee der Biathlon-Weltmeisterschaften in Lantsch/Lenz. «Ich bin mit meinen Augen und Ohren überall – wenn es einen Konflikt gibt, muss ich ihn lösen», sagt Silvio Baselgia. Er ist für alles zuständig, was mit dem Sport zu tun hat: die Rennen, die Loipen, die Schiessstände. Luana Bergamin ist nicht nur für das Rahmenprogramm verantwortlich, sondern auch Stellvertreterin des CEO. Dass es überhaupt so weit gekommen ist, ist unter anderem Ursin Fravi und Urs Baselgia zu verdanken. Sie hatten 2006 die Idee für eine Biathlonanlage in Lantsch und können heute – 19 Jahre später – als Freiwillige mit teilweise speziellen Aufgaben mitwirken.

    Da propellers, cherosin e schampagn – 24 uras sin la plazza aviatica da Samedan

    Play Episode Listen Later Feb 16, 2025 26:59


    Ella è la pli auta da tut l'Europa – la plazza aviatica da Samedan è situada sin 1'707 meters sur mar. Ad onn datti qua passa 15'000 sgols. Era sche quai èn strusch tants sco en in mais sin l'eroport da Turitg-Kloten, è la plazza aviatica, l'«Engadin Airport St. Moritz – Samedan», centrala per l'Engiadin'Ota. Ella è quel punct sin l'i che fa da San Murezzan il «top of the world». Sin la plazza aviatica gira dentant anc bler dapli che la high society. En nossa documentaziun da 24 uras guardain nus davos las culissas da quest lieu discret e da sia gestiun, dal tower fin en la glatschera dal catering, da la cantina da la Rega fin en il cockpit dal jet privat, da las cofras da la high society fin sin ils apparats da fotografar dals spotters dad aviuns. ------------------------------------------------------------------------------------------- Er ist der höchste Europas – der Flughafen Samedan liegt auf 1'707 Metern über Meer. Auch wenn die gut 15'000 jährlichen Flugbewegungen nur knapp so viele sind, wie monatlich auf dem Flughafen Zürich, ist der «Engadin Airport St. Moritz – Samedan» zentral für das Oberengadin. Er ist der Punkt auf dem i, der St. Moritz erst zum «Top of the World» macht. Auf dem Flughafen Samedan läuft aber noch viel mehr als High Society. In unserer 24-Stunden-Reportage blicken wir hinter die Kulissen dieses diskreten Ortes und seiner Betriebe, vom Tower bis in den Tiefkühlraum des Caterings, von der Küche der Rega bis ins Cockpit eines Privatjets, vom Gepäck der VIPs bis zu den Fotoapparaten der Flugzeugspotter.

    Anc adina qua – Fugitivas da l'Ucraina en il Grischun

    Play Episode Listen Later Jan 26, 2025 25:30


    Ellas èn vegnidas da l'Ucraina en il Grischun cun la persvasiun da bainprest puspè pudair turnar en lur patria: Liliia Havrylova e Halyna Ponomarenko. Uss, prest trais onns pli tard, avain nus puspè visità ellas. Omaduas han chattà ina lavur – ma ina vul restar en Svizra e l'autra vul turnar. Per lur uffants èsi stà pli simpel da s'integrar. Els han emprendì spert tudestg e fan in emprendissadi. Chattar ina lavur è dentant tut auter che simpel. Mo 38% da las persunas che pudessan lavurar han survegnì ina plazza. Il film dat in'invista fitg persunala en lur nova vita qua – ed en lur quitads per la patria. ------------------------------------------------------------------------------------------- Als sie aus der Ukraine nach Graubünden gekommen sind, waren sie überzeugt, bald wieder zurückkehren zu können: Liliia Havrylova und Halyna Ponomarenko. Jetzt, fast drei Jahre später, haben wir sie wieder besucht. Beide haben eine Arbeit gefunden – die eine will in der Schweiz bleiben, die andere so schnell wie möglich zurückkehren. Für ihre Kinder war es einfacher, sich zu integrieren. Sie haben schnell Deutsch gelernt und machen eine Lehre. Einen Arbeitsplatz zu finden ist jedoch alles andere als einfach. Nur 38% der Personen, die arbeiten könnten, haben einen Job bekommen. Der Film gibt einen sehr persönlichen Einblick in ihr neues Leben hier – und in ihre Sorgen um ihre Heimat.

    Il bus da San Vito – cun il Pullman giu en la Calabria

    Play Episode Listen Later Jan 14, 2025 27:05


    Ils onns 1970 era il Pullman il bus da las persunas che emigravan da l'Italia en Svizra per lavurar. En il sid da l'Italia na devi nagina u mo pauca lavur – tar nus ina massa. Blers èn restads en Svizra. Ozendi turnan els cun il Pullman giu en la Calabria per visitar lur famiglias e per far vacanzas. Duas giadas l'emna parta il bus da la Svizra enfin giudim la Calabria a San Vito ed enavos. Petra Rothmund ha fatg il viadi giu en la Calabria cun il Pullman. ------------------------------------------------------------------------------------------- In den 1970er Jahren kamen viele Emigrantinnen und Emigranten aus Italien mit dem Pullman in die Schweiz, um Arbeit zu finden. Im Süden Italiens hatte es so gut wie keine Arbeit – in der Schweiz hingegen zuhauf. Viele dieser Emigranten sind in der Schweiz geblieben. Heute reisen sie mit dem Pullman nach Kalabrien, um ihre Familien zu besuchen oder ihre Ferien zu verbringen. Zweimal wöchentlich fährt der Bus von der Schweiz nach San Vito, im südlichsten Teil Kalabriens. Petra Rothmund ist mit dem Pullman nach Kalabrien gereist.

    Quo vadis, rap rumantsch?

    Play Episode Listen Later Jan 12, 2025 25:56


    Las Liricas Analas han definì da nov la musica rumantscha sco probablamain nagin auter act avant e suenter ellas. L'entschatta dals onns 2000 han ils rappunzs sursilvans procurà per in'explosiun musicala en la scena da musica rumantscha. Il nov slang è daventà il nov style. Nagin avant els n'ha pachetà uschè blers pleds rumantschs en chanzuns e nagin auter act rumantsch n'ha cuntanschì uschè bleras ureglias betg rumantschas. Las Liricas Analas han sunà sin las tribunas dals gronds festivals svizzers, lur albums han cuntanschì ils top 5 da la parada da hits. Tuttenina era musica rumantscha coola! Il 2022 han las Liricas Analas edì lur davos album e fatg lur turnea da cumià. Suenter l'explosiun è restà in vacum. Co statti oz cun l'ierta dals rappunzs pioniers sursilvans? Han las Liricas Analas motivà la giuventetgna rumantscha da scriver remas e da producir beats? Quest film sa metta a la tschertga da l'ierta da las Liricas Analas per il rap ed il hip-hop rumantsch. ------------------------------------------------------------------------------------------- Die Liricas Analas haben die romanische Musik neu definiert wie wohl kein anderer Act vor und nach ihnen. Anfang der 2000er Jahre sorgte die Combo aus der Surselva für eine musikalische Explosion in der romanischen Musikszene. Der neue Slang wurde zum neuen Style. Kein romanischer Interpret vor ihnen hat so viele romanische Wörter in Lieder gepackt und damit so viele nichtromanische Ohren erreicht. Die Liricas Analas spielten auf den Bühnen der grossen Schweizer Festivals, ihre Alben kletterten bis in die Top 5 der Hitparade. Plötzlich war romanische Musik cool! Im Jahr 2022 haben die romanischen Rappioniere ihr letztes Album herausgebracht und ihre Abschiedstournee gemacht. Nach der Explosion blieb ein Vakuum. Wie steht es heute um das Erbe der Rappioniere aus der Surselva? Haben die Liricas Analas die romanische Jugend motiviert, Reime zu schreiben und Beats zu produzieren? Dieser Film begibt sich auf die Suche nach dem Erbe der Liricas Analas für den romanischen Rap und Hip-Hop.

    Quatter dunnas da la posta

    Play Episode Listen Later Jan 5, 2025 25:26


    Il film da la cineasta Menga Huonder-Jenny purtretescha quatter dunnas che han conquistà tar la posta domenas dad umens. Dorli Menn da Juf è stada l'emprima chauffeura d'autos da posta en il Grischun. Sia collega Carina Scandella da la Val Müstair è l'emprima dunna che va cun auto da posta sur la lingia ristgada dal Stelvio. Flurinda Raschèr-Janett ha surpiglià il 1972 la posta da Susch. Sin il palpiri era ses um il schef. Carmen Federspiel è cun 35 onns la pli giuvna da ses team e tuttina la scheffa da tut las filialas da la posta en il sid dal Grischun. Quatter dunnas – quatter istorgias. ------------------------------------------------------------------------------------------- Der 25-minütige romanische Dokumentarfilm von Menga Huonder-Jenny porträtiert vier Frauen, die bei der Post in Männerdomänen eingedrungen sind. Dorli Menn aus Juf war die erste Postautofahrerin Graubündens. Ihre junge Kollegin Carina Scandella aus dem Val Müstair ist die erste Frau, die die halsbrecherische Stelvio-Linie fährt. Flurinda Raschèr-Janett hat es 1972 gewagt, eine Posthalterstelle in Susch zu übernehmen. Auf dem Papier war aber ihr Mann der Chef, obwohl er vom Postwesen nichts verstand. Carmen Federspiel ist mit ihren 35 Jahren die Jüngste in ihrem Team und trotzdem schon die Chefin aller Standorte der Post in Südbünden. Vier Frauen – vier aussergewöhnliche Geschichten.

    En las stailas – RTR la show

    Play Episode Listen Later Dec 29, 2024 26:25


    In sguard pers en las stailas? Per la fin da l'onn emplenescha l'emissiun da satira «RTR – la show» puspè la fanestra dals «Cuntrasts». Questa giada cun in sguard critic, schebain betg propi serius, sin l'astrologia. En questa show vai per l'astrologia. I vegnan scleridas las dumondas, pertge che l'astrologia è or dal punct da vista da la scienza ina pseudoscienza, pertge che oroscops constattan tuttina adina e pertge ch'ils discurs da cussegliaziun sin fundament da l'astrologia han tuttina lur giustificaziun. E lura datti anc insatge cun in Fridolin. ------------------------------------------------------------------------------------------- Ein verlorener Blick in die Sterne? Zum Jahresende befüllt die Satiresendung «RTR – La show» wieder das «Cuntrasts»-Fenster. Dieses Mal mit einem kritischen, wenn auch nicht ganz ernst gemeinten Blick auf die Astrologie. In der Satiresendung geht es um das Thema Astrologie. Geklärt werden die Fragen, warum Astrologie aus wissenschaftlicher Sicht eine Pseudowissenschaft ist, weshalb Horoskope trotzdem immer stimmen und warum Beratungsgespräche anhand von Sterndeutung doch ihre Berechtigung haben. Zudem werden neue Sternzeichen vorgestellt.

    Plevonessa Chatrina – musica e poesia per ina nova convivenza

    Play Episode Listen Later Dec 22, 2024 25:14


    Chatrina Gaudenz oriunda da Lavin è dapi quatter onns plevonessa a Turitg en la baselgia da Fluntern. En il film «Plevonessa Chatrina» dat ella in'invista a ses mintgadi. En il center stat il project «Exodus». In project inizià dad ella, in project cun students e studentas da musica e fugitivs. Communablamain elavuran els in'inscenaziun musical-poetica che raquinta da la dolur d'esser stgatschads, che raquinta dentant era da la speranza e dal resvegl. ------------------------------------------------------------------------------------------- Chatrina Guadenz, in Lavin geboren, ist seit vier Jahren Pfarrerin in der Kirche Fluntern in Zürich. Im Film «Plevonessa Chatrina» gibt die Pfarrerin Chatrina Gaudenz Einblicke in ihrem Arbeitsalltag. Im Zentrum steht dabei das von ihr initiierte Projekt «Exodus». Gemeinsam mit Musik-Studierenden und geflüchteten Menschen erarbeitet sie eine musikalisch-poetische Inszenierung, die vom Schmerz der Vertreibung, aber auch von Hoffnung und Aufbruch erzählt.

    Per las vias en la Val Medel – 30 onns pli tard

    Play Episode Listen Later Dec 10, 2024 26:58


    RTR è stà per las vias en la Val Medel. Las duas redacturas Élin Batista e Petra Rothmund han vulì sentir il puls da las Medelinas e dals Medelins. Ellas han inscuntrà ina pluna abitantas ed abitants che han raquintà tge che occupa oz els e tge ch'è capità ils ultims 30 onns. Avant 30 onns ha la Televisiun Rumantscha numnadamain gia visità ina giada quels da la Val Medel e discurrì cun quel e tschella. ------------------------------------------------------------------------------------------- RTR hat das Val Medel besucht. Die beiden Redaktorinnen Elin Batista und Petra Rothmund sind mit den Medelserinnen und Medelsern ins Gespräch gekommen. Sie haben erfahren, was sie bewegt und was sich in den letzten 30 Jahren verändert hat. Schon vor 30 Jahren war die Televisiun Rumantscha nämlich schon einmal im Val Medel, um den Menschen den Puls zu fühlen.

    Art en dus – Arno Hassler e Daniela Keiser

    Play Episode Listen Later Dec 1, 2024 26:57


    L'artista Daniela Keiser che ha retschet l'onn 2017 il renumà Prix Meret Oppenheim e l'artist rumantsch Arno Hassler èn dapi var 30 onns in pèr. En quest temp han els adina puspè era realisà communablamain projects: art e construcziun en il spazi public. Dasperas lavuran els vi da lur atgnas ovras, en ateliers separads. Daniela Keiser per exempel lavura vi d'ina gronda incumbensa sin il palantschin d'ina baselgia barocca en il Giura a Bellelay. Arno Hassler sa deditgescha a la fotografia panoramica en il conturn urban, tranter las autostradas da Turitg. Ma tuttina sustegnan els in l'auter era durant quels projects. Il film raquinta da las diversas fassettas da la lavur artistica cuminaivla dad Arno Hassler e Daniela Keiser. Il focus central è la collavuraziun en il rom d'in nov project communabel d'art e construcziun per ina scola ad Affoltern, Turitg. Ina lavur cun il num «Rrring»: portas virtualas e coluradas duain manar las scolaras ed ils scolars en auters munds. Uschia na dat il pèr artistic betg mo colur a la construcziun da betun, mabain er a l'imaginaziun. ------------------------------------------------------------------------------------------- Daniela Keiser, Preisträgerin des renommierten Prix Meret Oppenheim 2017 und der rätoromanische Künstler und erfahrene Drucker Arno Hassler sind seit rund 30 Jahren ein Paar. In dieser Zeit haben sie immer wieder gemeinsam Werke realisiert: Kunst und Bau im öffentlichen Raum. Daneben arbeiten sie in separaten Ateliers an ihren eigenen Werken. Daniela Keiser etwa arbeitet an einem Grossauftrag auf dem Boden einer Barockkirche im Jura in Bellelay. Arno Hassler widmet sich der Panoramafotografie im urbanen Umfeld Zürichs zwischen den Autobahnen. Trotzdem unterstützen sie sich auch bei diesen Projekten gegenseitig. Der Film erzählt von den vielfältigen Facetten der gemeinsamen künstlerischen Arbeit von Arno Hassler und Daniela Keiser. Zentraler Fokus ist die Zusammenarbeit im Rahmen eines neuen gemeinsamen Kunst am Bau-Projekts für eine Schule in Affoltern, Zürich - eine Arbeit namens «rrring»: virtuelle, farbige Türen sollen die Schülerinnen und Schüler in andere Welten führen. So verleiht das Künstlerpaar einerseits dem Betonbau Farbe, andererseits soll die Arbeit die Vorstellungskraft und Fantasie der Schüler:innen wecken.

    Mar, munts e morins

    Play Episode Listen Later Nov 5, 2024 27:18


    Da ses ureglins appreziads di Mengia Etter da Sent: «Per mai è Engiadina era morins, muntognas e morins.» Cun silmain tanta passiun discurra era Theo de Canziani a Rijeka, pli baud Fiume, en Croazia da ses moretto: «I n'è betg ina chaussa che jau port per ma far da grond, per mai èsi in'onur da tutgar tar la glieud da la mar, la glieud da l'Adria.» Per tuts dus èn lur morins u moretti dapli che be ureglins d'aur ed emagl. Els èn in'ierta amada che vegn dada vinavant anc oz en famiglia. Il chau dad in um nair, il morin, è lur identitad per pender vi da l'ureglia. En il film «Mar, munts e morins» sa metta Isabelle Jaeger a la tschertga dals fastizs da quest cliniez extraordinari, e quai a Sent en l'archiv chantunal ed a Rijeka/Fiume. Ella vul chattar ora, nua che las vias engiadinaisas e quellas croatas sa cruschan e sch'il morin tutga ozendi anc adina vi da l'ureglia u plitost en la chaschetta da bischutaria istorica. ------------------------------------------------------------------------------------------- Über ihre geliebten Ohrringe sagt Mengia Etter aus Sent: «Zum Engadin gehören für mich auch Morins, Berge und Morins.» Mit ebenso viel Leidenschaft spricht auch Theo de Canziani aus dem kroatischen Rijeka, früher Fiume, über seinen Moretto: «Es ist nichts, womit ich prahlen will, aber es ehrt mich, zu diesen Menschen an der Adria zu gehören.» Für beide sind ihre Morins oder Moretti viel mehr als Ohrringe aus Gold und Email. Sie sind geschätztes Erbe, das von Generation zu Generation weitergegeben wird. Der Kopf eines schwarzen Mannes, der Morin, ist getragene Identität. Im Film «Das Meer, die Berge und die Morins» sucht Isabelle Jaeger in Sent, im Staatsarchiv und in Rijeka/Fiume nach den Spuren dieses aussergewöhnlichen Schmuckstücks. Sie will herausfinden, wo sich die Engadiner Geschichte mit der kroatischen gekreuzt hat und ob der Morin heute an Tragbarkeit eingebüsst hat.

    Muments cun Arnold Spescha

    Play Episode Listen Later Oct 27, 2024 26:46


    Cura che jau hai emprendì d'enconuscher Arnold Spescha, hai jau constatà svelt: el ha fatg uschè bler. Tge duess jau raquintar da tut quai? Gia be ils titels da tut quai ch'el ha publitgà dattan ina glista da passa 30 paginas. Tranter auter ha el scrit trais cudeschs cun poesias, la Grammatica sursilvana, in cudesch davart il general russ Suworow, nundumbraivlas lavurs davart la lingua, la litteratura, la linguistica, la musica, l'istorgia, davart l'aura, raquints, recensiuns, artitgels da gasettas, translaziuns ed ultra da quai 135 diaris, mintga saira dapi prest 60 onns. Plinavant è el stà scolast gimnasial, docent universitar, dirigent, commember da cumissiuns da musica chantunalas e federalas, expert. E bab da trais uffants. E consort. E pastur. Apunto. La fin finala hai jau decidì da tschertgar intgins muments che dattan invistas en ses munds, ses pensar, sias passiuns e ses fastidis. ------------------------------------------------------------------------------------------- Als ich Arnold Spescha kennenlernte, dachte ich schnell: Er hat so viel gemacht. Was von all dem soll ich erzählen? Allein schon die Titel all seiner Publikationen ergeben eine Liste von über 30 Seiten. Er hat drei Gedichtbände geschrieben, die Grammatica sursilvana, ein Buch über den russischen General Suworow, unzählige Arbeiten über Sprache, Literatur, Linguistik, Musik, Geschichte, über das Wetter, Erzählungen, Rezensionen, Zeitungsartikel, Übersetzungen und dazu 135 Tagebücher – jeden Abend, seit bald 60 Jahren. Ausserdem war er Gymnasiallehrer, Universitätsdozent, Dirigent, Mitglied kantonaler und eidgenössischer Musikkommissionen, Experte. Und Vater von drei Kindern. Und Ehemann. Und Hirte. Eben. Schlussendlich habe ich mich entschieden, einige Momente zu suchen, die Einblicke in seine Welten, sein Denken, seine Leidenschaften und seine Sorgen geben.

    «Chantez-vous Suisse?» – co che musica collia

    Play Episode Listen Later Oct 20, 2024 27:04


    Po musica surmuntar il röstigraben? Tschintg musicistas e musicists vulan savair quai! Els passentan il zercladur 2024 prest in'emna a Friburg, al simbolic röstigraben, per il project da radio interregiunal «Chantez-vous Suisse?». Là sa preparan els per in concert cuminaivel – in concert cun chanzuns interpretadas en pliras linguas dals bains culturals da las regiuns linguisticas e cun ina nova chanzun cuminaivla che tracta la convivenza en Svizra. Las artistas ed ils artists represchentan mintgamai ina da las quatter regiuns linguisticas e persunas cun biografia da migraziun en Svizra. Il film dat invista en il process creativ da las musicistas e dals musicists fin che ha lieu il concert. El accumpogna la musicista rumantscha Chiara Jacomet, che ha 25 onns, durant la lavur cuminaivla e mussa co che la chanzun rumantscha «Allas Steilas» da Tumasch Dolf vegn adattada en pliras linguas e co che quella na tutga la finala betg mo il public emoziunalmain ... ------------------------------------------------------------------------------------------- Kann Musik den Röstigraben überwinden? Fünf Musikerinnen und Musiker wollen es wissen! Sie alle verbringen im Juni 2024 für das interregionale Radioprojekt «Chantez-vous Suisse?» knapp eine Woche am symbolträchtigen Röstigraben in Freiburg. Dort bereiten sie sich auf ein gemeinsames Konzert vor – ein Konzert mit mehrsprachig interpretierten Liedern aus dem Kulturgut der Sprachregionen und einem neuen, gemeinsamen Song, der sich mit dem Zusammenleben in der Schweiz auseinandersetzt. Denn die Künstlerinnen und Künstler repräsentieren je eine der vier Sprachregionen und die Menschen mit Migrationshintergrund in der Schweiz. Der Film gibt Einblick in den kreativen Prozess der Musikerinnen und Musiker bis zum Konzert. Er zeigt, wie die 25-jährige Rätoromanin Chiara Jacomet das gemeinsame Schaffen erlebt und wie das von ihr mitgebrachte rätoromanische Lied «Allas Steilas» von Tumasch Dolf mehrsprachig adaptiert wird und schliesslich nicht nur das Publikum emotional berührt ...

    104 chasas per 104 famiglias – Patricia Scarpatetti e ses nov vitg

    Play Episode Listen Later Oct 8, 2024 25:41


    Patricia Scarpatetti viva a San Pedro Sula, ina da las citads las pli criminalas dal mund. Là ha la Surmirana bajegià in vitg cun 104 chasas per 104 famiglias ch'han pers lur dachasa durant ils huricans l'onn 2020. Ella s'engascha gia dapi 17 onns per uffants abandunads a Honduras e cun il nov project vul ella porscher a famiglias ina nova perspectiva. Malgrà che las chasas èn gratuitas èsi tut auter che simpel da chattar las famiglias adattadas. Il film accumpogna Patricia Carpatettitras il lung process da selecziun e mussa co ch'il nov vitg po midar las vitas da las abitantas e dals abitants. ------------------------------------------------------------------------------------------- Patricia Scarpatetti lebt in San Pedro Sula, einer der kriminellsten Städte der Welt. Dort hat die Oberhalbsteinerin ein Dorf mit 104 Häusern für 104 Familien gebaut, die 2020 während der Hurrikane ihr Zuhause verloren haben. Sie engagiert sich bereits seit 17 Jahren für verlassene Kinder in Honduras. Mit dem neusten Projekt will sie Familien in Honduras eine neue Perspektive bieten. Obwohl die Häuser gratis sind, ist es alles andere als einfach, die passenden Familien zu finden. Der Film begleitet die Patricia Scarpatetti durch den langen Auswahlprozess und zeigt, wie das neue Dorf das Leben der Bewohnerinnen und Bewohner verändern kann.

    (Mal)chapientscha – Tavau e ses giasts gidieu-ortodoxs

    Play Episode Listen Later Sep 29, 2024 27:52


    Tavau è daventà in magnet per giasts gidieu-ortodoxs da tut il mund. La stad fan var 3'000 giasts gidieus vacanzas a Tavau, nua ch'i dat ina sinagoga e butias cun ina purschida da vivondas koschras. Ma adina puspè datti renfatschas d'antisemitissem. L'ultima giada il favrer 2024, perquai ch'ina butia da sport na vuleva betg pli affittar scarsolas a giasts gidieus. Bleras persunas indigenas na ristgan betg pli da s'exprimer publicamain – i saja in tema spinus. Ed ils giasts gidieu-ortodoxs giaudan las muntognas, sa tegnan vi da lur 613 reglas religiusas e guntgeschan cameras. Malgrà tut quai èsi reussì da discurrer cun purs, gastronoms e turistichers da Tavau – e nus avain perfin survegnì in'invista en il mintgadi da vacanzas d'ina famiglia ortodoxa da l'Israel. ----------------------------------------------------------------------------------------- Davos ist zu einem Magnet für jüdisch-orthodoxe Gäste aus aller Welt geworden. Im Sommer verbringen rund 3000 jüdische Gäste ihre Ferien in Davos, wo es eine Synagoge und Läden mit koscheren Lebensmitteln gibt. Doch immer wieder gibt es Antisemitismusvorwürfe. Zuletzt im Februar 2024, weil ein Sportgeschäft keine Schlitten mehr an jüdische Gäste vermieten wollte. Viele Einheimische wagen es nicht mehr, sich öffentlich zu äussern – es sei ein heikles Thema. Und die jüdisch-orthodoxen Gäste geniessen die Berge, halten sich an ihre 613 religiösen Regeln und weichen den Kameras aus. Nichtsdestotrotz ist es uns gelungen, mit Bauern, Gastronomen und Touristikern aus Davos zu sprechen – und sogar einen Einblick in den Ferienalltag einer orthodoxen Familie aus Israel zu erhalten.

    Far operetta – Hänsel e Grettina ad Ardez

    Play Episode Listen Later Sep 3, 2024 26:27


    Cumbinar Queen cun Humperdinck, Polo Hofer u Beethoven – quai che tuna impussibel fa l'Operetta Ardez en sia pli nova producziun. Il pitschen team creativ enturn Chasper Curò Mani ha elavurà in potpurri musical sin basa da l'operetta «Hänsel e Grettina» dal cumponist Humperdinck. L'autur da films Casper Nicca ha pudì accumpagnar Chasper Curò Mani e sia truppa davent da l'emprima prova fin la premiera ad Ardez. Uschia ha el pudì documentar l'entir svilup da l'operetta, e quai dals exercizis da las chantaduras e dals chantadurs professiunals fin a las sfidas tecnicas ch'els han stuì schliar. Il film dat in'invista intima en in process creativ. ------------------------------------------------------------------------------------------ Queen mit Humperdinck, Polo Hofer oder Beethoven kombinieren – was unmöglich klingt, macht die Operetta Ardez in ihrer neuesten Produktion. Das kleine Kreativteam um Chasper-Curò Mani hat ein musikalisches Potpourri auf Basis der Oper «Hänsel und Grettina» des Komponisten Humperdinck erarbeitet. Der Filmemacher Casper Nicca konnte Chasper-Curò Mani und seine Truppe von der ersten Probe bis zur Premiere in Ardez begleiten. So konnte er die gesamte Entwicklung der Operette von den Exerzitien der Berufssängerinnen und -sänger bis hin zu den technischen Herausforderungen, die es zu lösen gab, dokumentieren. Entstanden ist ein intimer Einblick in ein kreatives Schaffen.

    Il Tödi: dus teams – duas ascensiuns – ina finamira (part 2)

    Play Episode Listen Later Sep 2, 2024 24:38


    Il 1. da settember 1824 gartegia als dus chatschaders da chamutschs Augustin Biscuolm da Mustér e Placi Curschellas da Trun la primascensiun dal Tödi. Pader Placi a Spescha – il pionier da l'alpinissem – mussa ad els ina ruta pussaivla per ir sin il Tödi. Per il pader da 72 onns è l'aventura sin ses culm tant bramà memia fadiusa. Cun ses telescop persequitescha el il success da ses dus cumpogns davent da la Val Russein. A quella conquista legendara deditgeschan ils CUNTRASTS dus films. Il segund film documentescha in'ascensiun dal Tödi dad oz. Alpinists grischuns e glarunais ascendan communablamain lur culm preferì. ------------------------------------------------------------------------------------------- Am 1. September 1824 gelang den beiden Gemsjägern Augustin Biscuolm aus Disentis und Placi Curschellas aus Trun die Erstbesteigung des Tödi. Der Benediktinerpater Placi a Spescha, ein Pionier des Alpinismus, wies ihnen die erfolgversprechende Aufstiegsroute. Für den 72-jährigen Pater war die Tour auf seinen innigst ersehnten Berg zu beschwerlich. Mit einem Fernrohr beobachtete er von der Val Russein aus, den Erfolg seiner beiden Bergkameraden. Dreizehn Jahre später eroberten auch die Glarner den Tödi von ihrer Seite aus. Der zweite Teil dokumentiert eine heutige Besteigung des Tödi. Im Gedenken an die Erstbesteigung machen sich Glarner und Bündner gemeinsam auf den Weg zum Gipfel.

    Il Tödi: 200 onns primascensiun – istorgia ed istorgias (part 1)

    Play Episode Listen Later Aug 25, 2024 25:43


    Il 1. da settember 1824 gartegia als dus chatschaders da chamutschs Augustin Biscuolm da Mustér e Placi Curschellas da Trun la primascensiun dal Tödi. Pader Placi a Spescha – il pionier da l'alpinissem – mussa ad els ina ruta pussaivla per ir sin il Tödi. Per il pader da 72 onns è l'aventura sin ses culm tant bramà memia fadiusa. Cun ses telescop persequitescha el il success da ses dus cumpogns davent da la Val Russein. A quella conquista legendara deditgeschan ils «Cuntrasts» dus films. L'emprim film raquinta l'istorgia da la primascensiun, undrescha ses eroxs ed ils merits dal pader alpinist. Ils aventuriers eran equipads cun in fist da viandar enferrà, chalzers auts bain adattads als pes e cun in toc taila per proteger la fatscha dad arsas dal sulegl – era quai mussa il film. ------------------------------------------------------------------------------------------- Am 1. September 1824 gelang den beiden Gemsjägern Augustin Biscuolm aus Disentis und Placi Curschellas aus Trun die Erstbesteigung des Tödi. Der Benediktinerpater Placi a Spescha, ein Pionier des Alpinismus, wies ihnen die erfolgversprechende Aufstiegsroute. Für den 72-jährigen Pater war die Tour auf seinen innigst ersehnten Berg zu beschwerlich. Mit einem Fernrohr beobachtete er von der Val Russein aus, den Erfolg seiner beiden Bergkameraden. Dreizehn Jahre später eroberten auch die Glarner den Tödi von ihrer Seite aus. Der erste Teil des Films erzählt die Geschichte dieser Erstbesteigung, würdigt ihre Helden und die Verdienste des Frühalpinisten Pater Placi. Ausgerüstet waren die Abenteurer mit einem beschlagenen Wanderstock, hohen und gutsitzenden Schuhen und einem Stück Stoff, um das Gesicht vor Sonnenbrand zu schützen – auch das zeigt der Film.

    Memia baud – naschì en la 25avla emna

    Play Episode Listen Later Feb 25, 2024 26:42


    Flavio Deflorin lavura sco reporter tar RTR. El è naschì ils 15 da november 1988, 15 emnas memia baud, cun in pais da be 810 grams. El è stà tranter vita e mort l'entschatta da sia vita. Ma el ha gì cletg e pudì profitar dals avantatgs d'in bun sistem medicinal. 35 onns pli tard vul el savair co ch'igl è stà quella giada per ses geniturs e per el e co ch'igl è oz, sch'in uffant nascha memia baud. Il viadi maina il reporter l'emprim a Mustér, en il vitg da sia uffanza, en il vitg nua che ses bab e sia mamma vivan anc oz. Els raquintan da quest temp precar ed emoziunal guardond ils maletgs da video ch'il bab ha gì fatg quella giada cun l'uffant en l'isoletta da l'ospital a Cuira. La segunda staziun maina a Chiavenna tar il medi Rolf Bienentreu che era da quel temp medi d'uffants e responsabel per Flavio en l'Ospital chantunal a Cuira. Cun el vegn il reporter conscient da la fortuna ch'el ha gì lezza giada. Ina scena magica sa dat tranter la mamma Caterina Rinaldi e sia figlia Nadine ch'è medemamain vegnida bler memia baud sin il mund. Uschè fragisl paran il pitschen maun ed il pitschen pe da la matta, uschè charinas e miaivlas las charsinadas da la mamma. A la fin turna il reporter anc ina giada a Mustér per laschar raquintar Annina ed Ursin Venzin l'istorgia da lur figl Rico. Er el era a l'entschatta da sia via pli datiers da la mort che da la vita. L'avertadad, cun la quala ils geniturs raquintan da lur experientschas muventa ed impressiunescha.

    Sut Sura – lavurar sut e sur la terra

    Play Episode Listen Later Jan 28, 2024 25:45


    180 meters en il grip va Walter Battaglia, l'allrounder da las Ovras electricas Rain Posteriur, tras galarias stgiras che mainan uschiglio aua cun pressiuns enormas. 53 meters sur terra penda il rampignader industrial Otti Flepp vi da las sugas e fora rusnas en il viaduct da Castiel da la Viafier retica. 900 meters sut terra planisescha l'inschigner da tunnels da la Nagra, Linard Cantieni, da bajegiar las galarias per deponer il rument radioactiv. E 60 meters sur terra passenta il mainacrana Enio Castelli ses di da lavur e ballantscha il char da la crana che paisa 4 tonnas sur ils chaus dals lavurants sutvart. Casper Nicca ha accumpagnà ils lavurants sut e sur terra e mussa uschia, ensemen cun ils pilots da dronas da film che han era gia filmà per il Tatort, lur mintgadi cun purtrets spectaculars da quest mund da lavur zuppà.

    PULTischem – bunamain cusseglier federal

    Play Episode Listen Later Dec 16, 2023 25:02


    «Gea, jau vi!» – Cun annunziar la candidatura per daventar cusseglier federal ha cumenzà in temp intensiv per Jon Pult. El sto chattar ina strategia e far frunt a pressa negativa. Il squitsch s'augmenta di per di. Nus avain accumpagnà il socialdemocrat durant il cumbat electoral. Ensemen cun il politicher grischun guardain nus enavos sin ses temp extraordinari sin la tribuna politica naziunala.

    Ils liuns da Schluein

    Play Episode Listen Later Nov 26, 2023 25:34


    Nova vita per il Löwenberg. Suenter avair servì 30 onns sco center per requirents d'asil e sin ir en decadenza n'avess nagin pensà ch'il chastè da Schluein survegnia anc ina giada in nov intent. Ma ussa lavuran interpresas giuvnas, start-ups, davos ils mirs vegls dal Löwenberg, ed artistas ed artists creeschan art en ils ateliers da l'edifizi istoric. Ils liuns da Schluein, ina gruppa d'interprendiders cun experientscha, pussibiliteschan questa transfurmaziun dal chastè da Schluein cun lur savida e lur daners. Per ses film «Ils liuns da Schluein» ha Casper Nicca explorà cun la camera quest biotop d'innovaziun e creativitad da la Surselva e scuvert in agen pitschen mund plain surpraisas.

    Betg ponderar… Far!

    Play Episode Listen Later Nov 19, 2023 26:31


    Dapi buob siemian Claudio Albin e Pieder Decurtins da Trun da seser en l'agen auto da cursa. Per pudair realisar lur giavisch entschaivan els avant 20 onns a vender autos da cursa a Trun Darvella. En in mund che n'ha da far nagut cun il sport d'autos. Naìv saja quai schon stà. I saja dentant era stà lur cletg da betg ponderar memia ditg, mabain da simplamain far. Oz tgira T2 – la fatschenta dals dus umens da 57 onns – autos da lur clientella ed organisescha pachets dad A fin Z per glieud che vul ir cun auto sin pista. E Pieder e Claudio vivan lur siemi. Els van sezs cursas d'autos internaziunalas.

    Bun enfin la fin – la tgira palliativa

    Play Episode Listen Later Nov 12, 2023 25:37


    Ils davos pass da la vita, quels stuain nus tuts e tuttas far. Pensar a quest mument sveglia fitgas e temas. Temas d'avair mal, temas da stuair patir. Ma i dat agid ozendi: la tgira e la medischina palliativa. Ellas cumpiglian il tractament, la tgira e l'accumpagnament cumplessiv d'umans che pateschan d'ina greva malsogna incurabla. L'idea da basa: sch'ina malsogna na po betg vegnir curada, na vul quai betg dir ch'ins na possia far nagut pli. Ils Cuntrasts dattan in'invista en il mintgadi da la staziun palliativa da l'ospital chantunal ed accumpognan il servetsch da punt palliativ, in servetsch per las regiuns, in servetsch che pussibilitescha a persunas grev malsaunas da murir a chasa.

    Crescher per tut pretsch – il dilemma da Laax

    Play Episode Listen Later Nov 5, 2023 25:43


    Laax crescha ad in crescher – ils davos diesch onns per passa 600 abitantas ed abitants. Quai porta entradas e lavur, bleras e blers profiteschan da quest svilup. Il svilup porta dentant era bleras sfidas. Las abitaziuns èn charas, spazi da viver pajabel è tschertgà. Quellas e quels da Laax ch'èn creschids si en il vitg fan quitads per l'olma, per l'identitad e per il rumantsch. Pli e pli pauca glieud sa participescha numnadamain a la cuminanza dal vitg ed a las uniuns, malgrà ch'il vitg crescha a moda rasanta. Vitiers vegnan las prognosas per il futur: Laax vegn a crescher ils proxims onns anc pli spert.

    Bun enfin miserabel – il stan dal guaud grischun

    Play Episode Listen Later Sep 10, 2023 26:37


    Senza il guaud na fissan nossas vias betg charrablas, blers dals vitgs inabitabels. Duas terzas dal guaud grischun èn guaud da protecziun. In guaud en in bun stadi è pia ina basa existenziala per nus. Mo co statti cun il guaud grischun? Ils «Cuntrasts» visitan trais guauds. Ina visita maina en l'Engiadina Bassa. Là hai dà l'onn passà donns dal bau-scorsa sco anc mai. Uss duai er il fin nas dal chaun Cino gidar a chattar ad uras ils pigns infectads. Dapi la primavaira trenescha il selvicultur Antonin Hugentobler cun ses chaun. A Tumein n'han ils lareschs en il guaud Cartschitscha betg survivì la sitgira dal 2018, tuts èn setgads. Quest guaud n'è betg in guaud da protecziun e na fa perquai betg pensiers al selvicultur Mattiu Cathomen. In'egliada en il guaud da protecziun mussa dentant ch'era lez patescha. Il pli grond problem dal guaud grischun èn dentant las ruissas da selvaschina. 40% dal guaud da protecziun en il Grischun na vegnan betg da sa regiuvinar. Las consequenzas da quest fatg sa mussan exemplaricamain en il guaud da Puzzastg sur Surrein. Per il selvicultur Beat Cadruvi è la part sura da quest guaud en in stadi catastrofal.

    24 uras en la merda – in di en l'ardera da rument

    Play Episode Listen Later Sep 3, 2023 26:33


    Essas oz gia stads cun il satg da rument? Savais Vus nua che quel va a finir ed a tge ch'el serva anc? Nus avain gì mirveglias e perquai ha ina squadra dals Cuntrasts passentà in di en la merda. La reportascha da 24 uras mussa in tipic di da stad en l'ardera da rument da la Gevag a Trimmis. Nus inscuntrain ina grifla che tschiffa whirlpools e giaccas da polizia, ina pigna da 1'000 grads e surtut dunnas ed umens che procuran che las passa 100'000 tonnas rument che las Grischunas ed ils Grischuns produceschan mintg'onn vegnian nizzegiadas uschè bain sco pussaivel. Cun dismetter il rument grischun vegnan producids 3,5% da l'electricitad grischuna – ed er Voss satg da rument na va betg be simplamain si ed or da chamin.

    Art en dus – Andi e René Schnoz

    Play Episode Listen Later Aug 27, 2023 24:31


    Ils dus frars Andi e René Schnoz èn ids lur via e creeschan oz omadus cultura. In fa musica e l'auter teater e film. Creschids si èn Andi e René sco figls d'in um da fatschenta a Mustér. Els han alura absolvì ina scola mercantila, la dretga basa per surpigliar ina giada la fatschenta da lain da lur bab. Andi e René èn dentant omadus sa decidids da far da lur passiun lur mastergn. René ha absolvì ina scola da teater ed è daventà actur e reschissur. Andi ha studegià ghitarra da jazz e lavura oz sco musicist e scolast da musica. Cun il gieu al liber «Der schwarze Tod» han ils dus frars da Mustér realisà per la dieschavla giada in project cuminaivel.

    Solarexpress – tgi gudogna, tgi perda?

    Play Episode Listen Later May 21, 2023 26:03


    L'atun passà ha il parlament svizzer decidì in'offensiva solara. Dapi lura vegn preschentà bunamain mintg'emna en il Grischun in nov project per in implant solar. Betg da smirvegliar. I spetgan subvenziuns federalas da fin 60% dals custs d'investiziun. Ils Cuntrasts sa dumondan: Fan implants solars gronds insumma senn en las Alps? Tgi gudogna, tgi perda? E tge fissan alternativas?

    alps perda tgi dapi grischun betg
    In 10er na basta betg!

    Play Episode Listen Later Apr 16, 2023 25:56


    Annina Tomaschett sajetta e tutga! La giuvna da Campliun sajetta en l'equipa naziunala e tegna schizunt il record svizzer cun la buis ad aria cumprimida sin la distanza da 10 meters. Ella fa part a concurrenzas naziunalas ed internaziunalas e tutga tar las meglras tiraduras svizras cun la buis ad aria cumprimida sco er cun caliber pitschen. Il sport da tir ha gia manà Annina en pajais sco en Chile, la Slovenia, Germania u er l'India. La giuvna tiradura viva per il sajettar e sias finamiras sportivas èn cleras: far part e sajettar per medaglias en la cuppa mundiala ed a campiunadis mundials, dentant er a gieus olimpics!

    Pazienza ... Il mintgadi cun long-Covid

    Play Episode Listen Later Mar 5, 2023 26:20


    Trais onns suenter l'entschatta da la pandemia è corona per ils blers da nus lunsch davent, prest emblidà èn ils certificats, las mascrinas e las quarantinas. Quai na vala dentant betg per tuts, per insaquants ha corona nagina fin. Els han pers lur anteriura vita, els han long-Covid. La passiunada coiffeusa Myriam Egli-Cavelti da Sagogn è ina dad els. Dapi sia infecziun da corona il 2020 n'è ella betg capavla da lavurar. Las forzas limitadas ed ils divers mals sforzan ella da restar a chasa, ma er en chasa lubescha la malsogna paucas lavurs. Cuschinar per la famiglia va mintgatant, dentant be cun agid dals uffants u ses partenari. Gnanc ir a spass cun ils chauns è adina pussaivel. Per mitigiar in pau ses orribel mal il chau lascha ella durmentar regularmain in nuf da gnerva. En ils «Cuntrasts» dat Myriam Egli-Cavelti invista a ses mintgadi bullà cumplainamain da la malsogna long-Covid.

    Mancanza da scolastAs

    Play Episode Listen Later Feb 26, 2023 26:51


    Esser scolastA è bain ina professiun impurtanta e bella? Tuttina ston ils manaders / las manadras da scola ir en schanuglias per pudair occupar las plazzas libras a moda cuntentaivla. Pertge è quai uschia? È questa professiun daventada uschè nunattractiva? Il team dals «Cuntrasts» ha visità manadras e manaders da scolas en differentas regiuns dal chantun per vegnir a savair co ch'i va per il mument cun lur incumbensa e cun tge sentiments ch'els guardan en il futur. En fitg bleras scolas èsi ina sfida d'occupar plazzas libras cun persunas d'instrucziun che han la scolaziun pedagogica necessaria. E questa situaziun daventa onn per onn pli acuta. Interessantamain n'han betg tut las scolas ils medems problems d'occupar plazzas ch'èn vegnidas libras. I dat lieus attractivs e main attractivs. Tge giavischs e tge resalvas ch'ils magisters e las magistras futuras han e tge pretaisas areguard lur lieu d'instrucziun preferì, avain nus dumandà studentas e students da la scola auta da pedagogia dal Grischun. A la scola primara da S-chanf avain nus vulì savair, sche la professiun da scolastA è daventada uschia nunattractiva? Na, è la clera resposta stada tar tut las magistras presentas. Anzi, esser scolastA è, respectivamain sa esser ina professiun da bellezza. Tge ch'è il recept da success a S-chanf, mussan ils «Cuntrasts» da dumengia proxima.

    anzi mancanza tge grischun pertge cuntrasts
    «Mia vita, mes mintgadi – viver cun impediment»

    Play Episode Listen Later Feb 1, 2023 26:51


    Per Emanuel Nay èn ses mauns ses instruments da lavur ils pli impurtants: «Cun mes mauns intermediesch jau savida ed jau sun fitg, fitg motivà da far quai», di il magister senza udida ch'instruescha a Turitg scolaras e scolars senz'udida. Tanja Zentriegen da Cuira ha in mintgadi tut different. Ella è avisada dapi 18 onns sin la sutga cun rodas. Grazia al sustegn da ses chaun d'assistenza «Bond» sa ella dentant tuttina viver da moda autonoma. En ils «Cuntrasts» dattan Tanja Zentriegen ed Emanuel Nay invista – en lur vita, lur mintgadi e co ch'igl è a viver cun in impediment. Ils ulteriurs trais purtrets da la seria «Mia vita, mes mintgadi – viver cun impediment», quels da Cilgia Nuotclà, Pascal Leinenbach e Matteo De Pedrini chattais Vus sin www.rtr.ch.

    bond ils viver impediment vus cun cuira turitg cuntrasts
    in di sco tut ils auters – 24 uras en l'ARGO

    Play Episode Listen Later Jan 29, 2023 26:42


    Ils 10 da schaner è stà in di sco tut ils auters en l'ARGO a Cuira. En il lavuratori ha Pieder pachetà spaletschaders en stgatlas da chartun. Gabriel ha emprendì en la scola per emprender d'abitar e far il co lavar il palantschieu e Theresina ha zambregià en l'atelier dals pensiunads ina mascarada. Da la damaun baud enfin la saira tard han ils «Cuntrasts» documentà quest mintgadi.

    ils cuira cuntrasts
    Ils Vincenzs dal Eastwood Lake

    Play Episode Listen Later Jan 22, 2023 23:46


    Patricia e Noldi Vincenz han ristgà il sigl en l'aua fraida ed èn emigrads. Questa aventura ha manà il pèrin frestg maridà vi sur mar en il Canada, sco ch'els din anc oz, senza avair gì in grond plan. Da lezzas uras han els pachetà lur set chaussas ed èn simplamain ids. Enstagl da cumenzar en il job fixà sco informaticher, è Noldi daventà in allrounder da construcziun. Enstagl da planisar mintga detagl ed ir ina via segira, han els cumprà ina ranch ed avert in restaurant. Ed els han fundà ina famiglia, er quai n'era insumma betg planisà uschia. Oz èn passads 22 onns, ils Vincenzs vivan sin lur ranch a l'Eastwood Lake e lur mintgadi è anc adina in zic in'aventura.

    Corsin Tuor – dirigent cun corp ed olma

    Play Episode Listen Later Jan 15, 2023 25:40


    Cun 16 onns ha Corsin Tuor dastgà diriger l'emprima gia in marsch tar la Societad da musica Trun. Suenter in pèr tacts perda el la survista. Questa emprima emprova na tementa betg il giuven Corsin. Pauc pli tard fundescha el il Quartet instrumental da Trun ed in pèr onns pli tard il Cerchel musical da la Surselva. Oz è Corsin Tuor in dirigent renconuschì en la scena da brass naziunala ed internaziunala. El è schef-dirigent da la Bayerische Brass Band Akademie ch'è dapi onns campiun da la Germania. Medemamain è el dirigent dad ina da las pli excellentas bands austriacas e dapi 11 onns dirigia el la Brass Band Berner Oberland (BBO), ina da las pli capablas brass bands da la Svizra tudestga. Il film da «Cuntrasts» raquinta da la passiun da Corsin Tuor ed accumpogna el e la BBO a lur ultima concurrenza svizra da brass communabla a Montreux, nua che lur speranzas na sa cumpleneschan betg dal tut. In film da Bertilla Giossi

    Art en dus – Flurina Badel e Jérémie Sarbach

    Play Episode Listen Later Jan 8, 2023 25:43


    Per blers saja quai in siemi, di Flurina Badel, e blers hajan l'impressiun, che quai saja l'amur ideala, sch'ins viva ensemen e lavura ensemen. E quai fan Flurina Badel e Jérémie Sarbach. Ensemen èn els il duo Badel/Sarbach, ensemen fan els art. Ensemen han els in uffant ed ensemen vivan els a Guarda. Co che quai è, quella vita en dus, quai mussa il film «Art en dus – Badel/Sarbach». L'autur Casper Nicca ha accumpagnà Flurina Badel e Jérémie Sarbach durant in onn, durant l'onn ch'els han creà in'ovra per l'exposiziun da «land art – Art Safiental». Il musicist da musica electronica Silvan Nicca, ha stgaffì la musica per il film cun nizzegiar tuns originals dal film. Il film è uschia ina collascha audiovisuala, che suonda als artists da Guarda a Berlin, da Telfs enfin a Tenna en Stussavgia e guarda davos la fatschada da la vita d'artists da Flurina Badel e Jérémie Sarbach.

    Claim Cuntrasts

    In order to claim this podcast we'll send an email to with a verification link. Simply click the link and you will be able to edit tags, request a refresh, and other features to take control of your podcast page!

    Claim Cancel