Outriders Brief

Tematy z tego odcinka:Prawa migrantów w UE, Alawici i wielka migracja AzjatówEnergia z pływów morza i samoniszczące się baterieProtesty: Hiszpania, Włochy i taniec haka w parlamencieMapa wszechświata, nowe obserwatorium i tajemnicze obiekty kosmiczneWzrost gospodarczy Afryki i diamenty w BotswanieAktywność dżihadystów w Afryce i test Time-Critical Questioning Ciekawe zachowanie humbaków i wpływ upałów na płazyCzy spożywanie produktów bogatych we flawonoidy wydłuża życie?

W tym odcinku:Dyplomacja w Azji: ASEAN, GCC i chińskie manewry morskieEdukacja: DRK, wśród ludności Rohingya oraz darmowe szkoły w NamibiiZaburzenia snu pod wpływem technologii oraz AI w medycynieTopnienie lodowców – skutki ekonomiczne, przyrodnicze i społeczneŻycie i tradycje rdzennych społecznościDroga uchodźców do Arabii Saudyjskiej oraz ośrodki w Bangladeszu i JordaniiNajwiększa turbina wiatrowa i eksport węgla z IndonezjiBrazylijska kawa w Chinach i wielkie zbiory robusty

W tym odcinku podcastu rozmawiamy o wpływie kampanii politycznych na życie, zachowania, dobrostan obywateli i obywatelek. Jaki wpływ na nasze zachowania mają media, social media i politycy? Dlaczego nie ma woli, aby wysłuchać drugą stronę? Jak po tym wszystkim wrócić do względnej normalności?Naszym gościem jest Jacek Wasilewski, medioznawca, dziennikarz, pisarz i profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Kampania polityczna to życie w teatrze albo śledzenie pojedynku sportowego. Jesteśmy kibicami, angażujemy się i opowiadamy po jednej ze stron. Nie jesteśmy w tym sami, bo w otoczeniu mamy media i social media, które pełnią rolę informacyjną. My nie dowiadujemy się nowych rzeczy, tylko dostajemy gotowe mikronarracje mniej lub bardziej dopasowane do nas. I nie wychodzimy poza bańkę, ale nie zastanawiamy się, dlaczego widzimy i słyszymy tylko to, co chcemy usłyszeć. Nie ma miejsca, aby usłyszeć drugą stronę i zobaczyć jej merytoryczny przekaz. Możliwe jest ośmieszanie, tylko na to jest miejsce.Czy może być inaczej? Jak stworzyć płaszczyznę porozumienia i nową tożsamość? Posłuchaj.

W dzisiejszym odcinku:Konflikty: Kaszmir, Jemen i LibiaZmiany klimatu a dieta i przyszłość młodych pokoleńTrudna sytuacja organizacji pomocowychDług wobec Chin i pierwszy test głębinowego wydobyciaSektor rolno-spożywczy: Brazylia, USA, Wielka Brytania i Unia EuropejskaWpływ nieuregulowanych połowów ryb na migracjęPikoplanktonika, domy z turbin wiatrowych i duńska wystawa Recycle!Polio w Papui-Nowej Gwinei i żółta febra w Ekwadorze

W dzisiejszym odcinku:Neuroestrogen i wpływ żywności ultraprzetworzonej na zdrowieWpływ migracji na populację EuropyZobowiązania finansowe państw Afryki, Argentyny i PakistanuZanieczyszczenie wód antybiotykami i ozonowanie wody w rzekachAI dla przestrzeni miejskiej, recyklingu i projekt GPS na KsiężycuNajbardziej zagrożone wyginięciem naczelneMonitoring konfliktów zbrojnych na świecie i sytuacja w Sudanie PołudniowymNajstarsze dowody na tatuaże i użycie psychodelików przez człowieka

W tym odcinku podcastu Fundacji Off The World rozmawiamy o aktualnej sytuacji w Gruzji, protestach, które się nie kończą, i perspektywach, które są nie są optymistyczne.Ten stan utrzymuje się od zeszłorocznych wyborów parlamentarnych, w których zwyciężyła partia Gruzińskie Marzenie, a opozycja uznała je za sfałszowane, ponieważ pojawiły się liczne nieprawidłowości. Partie opozycyjne odmówiły zasiadania w nowym parlamencie, aby nie legitymizować tego, co się wydarzyło. To też sprawia, że Gruzińskie Marzenie ma ogromną władzę, stara się osiągnąć pełną kontrolę nad państwem, a jego działania mają z demokracją niewiele wspólnego.Nowy parlament Gruzji przyjął m.in. ustawę o tzw. zagranicznych agentach i wprowadził obowiązek zgody władz na finansowanie organizacji pozarządowych z zagranicznych grantów. W dalszych perspektywach są kolejne działania oddalające Gruzję od Europy i Zachodu, plany delegalizacji opozycji i podążanie w stronę autorytarnego modelu państwa.Co zmieniło się po dojściu Gruzińskiego Marzenia do władzy, jak duże aktualnie są protesty i w co wierzą ich uczestnicy, czy w Gruzji jest obecnie bezpiecznie, czy sankcje międzynarodowe mogą zadziałać – o tym rozmawiamy z Wojciechem Wojtasiewiczem z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

W dzisiejszym odcinku:Minerały krytyczne w Azji, Afryce oraz USAChiński boom na chirurgię plastyczną, BBL i zęby z laboratoriumSusze w Europie oraz Big Techy a zużycie wodyWybory powszechne w Singapurze, Australii i GabonieArgentynki kontra Opus Dei i egipskie piłkarkiEutanazja i samobójstwo wspomagane w EuropieUprawy cañahua w Boliwii i duriana w państwach azjatyckichAI i chatboty na rynku pracy

W tym odcinku podcastu Fundacji Off The World rozmawiamy o ogłoszonym przez Komisję Europejską (KE) planie działań dla kontynentu AI, czyli strategii rozwoju sztucznej inteligencji w państwach Unii Europejskiej. Padają w nim słowa podkreślające konkurencyjność gospodarczą państw UE, zastosowania AI i suwerenność technologiczną. KE widzi UE jako potencjalnego lidera w globalnym wyścigu o stworzenie ogólnej sztucznej inteligencji (AGI). Mamy plan, który ma pozwolić najlepiej wykorzystać możliwości, jakie daje AI. Ale czy tak faktycznie jest? Po co powstał? Na jakie potrzeby odpowiada, a na jakie nie? O tym, dlaczego ten plan nie oferuje nowych, przełomowych rozwiązań, nie odpowiada na kwestie związane ze zmianami klimatycznymi i bezpieczeństwem, dlaczego powstaje tak mało dobrych strategii, ale też dlaczego AI jest dla nas ważne i co możemy zrobić, aby korzystać z technologii w dobry sposób, rozmawiamy z Aleksandrą Wójtowicz, analityczką ds. nowych technologii i cyfryzacji z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

W dzisiejszym wydaniu:Zmiany klimatu, klęski żywiołowe i zapotrzebowanie na prąd w Azji i EuropieRozwój energii wiatrowej w Europie – Niemcy, Finlandia i państwa bałtyckieAI w edukacji: obawy uczniów i studentów oraz decyzje Chin i USANowe kierunki współpracy gospodarczej na świecieCyberataki, hakerzy i śledzenie użytkownikówHumanoidalne roboty i latający pojazd elektrycznyWychwytywanie i oczyszczanie wody oceanicznej z dwutlenku węglaWpływ psów na środowisko i ślad węglowy

W dzisiejszym numerze:Napięte relacje Japonii z Rosją oraz wojna domowa w MjanmieGeoinżynieria słoneczna, koniec satelitów i dezinformacja klimatyczna we Francji Prawa człowieka: kara śmierci, Gurjarzy w Kaszmirze i ataki na dziennikarzySen a media społecznościowe i uzależniający kompan AIRozmowy gospodarcze między UE a ZEA, Indiami a Wielką Brytanią oraz Szwajcarią a MalezjęPrzemyt kokainy do Europy i gangi w Wielkiej BrytaniiOdpowiedzialność korporacji za skutki globalnego ociepleniaCzy Półwysep Arabski pełnił rolę korytarza migracyjnego między Afryką a Azją?

W tym odcinku podcastu rozmawiamy o Chinach, polityce ceł Donalda Trumpa wymierzonej nie tylko w ten kraj, zmianach politycznych i gospodarczych oraz o miejscu ChRL i jej roli w zmieniającej się światowej (nie)równowadze sił.Jak Chiny odnajdują się w aktualnej polityce USA, co zmieniło się dla nich od stycznia, gdy prezydentem został Donald Trump? Mieli nadzieję, że Trump będzie dla nich lepszym prezydentem niż Biden, mimo że już w kampanii zapowiadał cła, wówczas wysokości 60%. Nie jest natomiast lepiej. Jakie są cele Chin w regionie, ale też międzynarodowe? Chińska armia jest aktywna i działa, dążąc do przewagi militarnej w regionie i korzyści ekonomicznych. Rywalizacja o Tajwan, proces zaostrzania polityki i antyamerykanizm sprawiły, że zarówno USA, jak i Chiny dążą do konfrontacji.Więcej na ten temat dowiesz się z rozmowy z naszym gościem Marcinem Przychodniakiem, analitykiem ds. Chin z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

W dzisiejszym wydaniu:Indie vs Chiny: walka o wpływy w Azji oraz układ Japonii z BrazyliąZanieczyszczenie powietrza, globalne ocieplenie i straty gospodarczeZaburzenie afektywne dwubiegunowe, hazard oraz ADHD u kobietProtesty w Zimbabwe i Republice ŚrodkowoafrykańskiejSuper-Turing AI i kosmiczne materiały z laboratoriumAmerykańskie cła, Lesotho i bezludne wyspyŚluby dzieci w Kenii i brak pomocy dla DRKDialekt hoi toider, patwa i bonobo

W dzisiejszym odcinku:Napięcia międzynarodowe: rywalizacja o Arktykę i rosyjska „floty cieni”„Siostry Światła”, energia słoneczna w Mali i kryzys energetyczny w SyriiKontrowersje wokół wydobycia minerałów z Oceanu Spokojnego Ekonomia: śledztwo w Bangladeszu, porażka Indii oraz odbudowa ArgentynyNowy zderzacz hadronów, nowa faza materii i ultra cienka soczewkaUtrata lodu oceanicznego, lodowców oraz lodowa tajemnica jeziora SuwaAmerykańskie cło na wino i napoje alkoholoweKałamarnice i badania nad rybami

W tym odcinku podcastu pochylamy się nad tematem polityki narkotykowej Meksyku, jak wygląda, czy i w jakim stopniu działa, jakie są tu wyzwania i jak wpływa na relacje m.in. z USA.Czy Meksyk zmienił się od naszego myślenia o nim niczym z serialu „Narcos”. Jak obecnie funkcjonują kartele? Czy walka z nimi przynosi efekty? Czy Meksyk wyróżnia się pod tym względem na tle innych państw Ameryki Łacińskiej? Dane pokazują, że obecnie kartele częściej zajmują się handlem ludźmi, haraczami od plantatorów awokado i limonek, niż narkotykami. Jak do tego doszło? Jak kartele reagują na lukę na rynku i podchodzą do swojego… modelu biznesowego?O tym i nie tylko rozmawiam z dr Aleksandrą Jargiełło, specjalizującą się w polityce wewnętrznej i zagranicznej Meksyku, polityce narkotykowej oraz przestępczość zorganizowanej, związanej z Instytutem Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W dzisiejszym odcinku:Sytuacja wewnętrzna w Syrii, Alawici i pomoc międzynarodowaZanieczyszczenie powietrza na świecie i rezygnacja z samochodów w USAJak ekstremalne zjawiska pogodowe i internet wpływają na dzieci?Wzrastający wpływ Chin, szpiegostwo i manewry wojskoweO co toczy się geopolityczna gra: złoża surowców Grenlandii i UkrainyAI w kościele, w słuchawkach Apple oraz działających intuicyjnie robotachSpadek inflacji w USA i problemy gospodarcze NiemiecBadanie nad emocjami i świadomość u zwierząt

W dzisiejszym odcinku:Wojskowość: USA, Chiny, Korea Północna i Korea PołudniowaOdkrycia medyczne: infekcje, superbakterie i nowotwór a aspirynaPrawa człowieka w Arabii Saudyjskiej, Tunisie i IranieMałżeństwa jednopłciowe w Japonii i zmiany w USAArcheologia: upadek Cesarstwa Rzymskiego i pierwsze narzędzia z kościWyzwania dla środowiska: kuchenki gazowe, plastikowe słomki i… luksusRozwój życia ludzkiego poza Ziemią oraz globalna sieć astronomów-amatorówJak karnawał zmienia małe brazylijskie miasteczko?

11 marca odbyło się spotkanie delegacji Ukrainy i USA w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej. Przyglądano się mu bardzo uważnie, ponieważ była to pierwsza rozmowa po niedawnym spotkaniu prezydentów Trumpa i Zełeńskiego w Białym Domu, która zakończyła się kłótnią i niekonstruktywną wymianą zdań.Tym razem zgodzono się, że nadszedł czas, aby rozpocząć proces budowania trwałego pokoju, Ukraina zaakceptowała ideę tymczasowego 30-dniowego zawieszenia broni, a USA mają wrócić do współpracy w zakresie wymiany informacji wywiadowczych i wznowić pomoc wojskową dla Ukrainy. Propozycja ma być teraz negocjowana ze stroną rosyjską.W tym odcinku podcastu rozmawiamy o Ukrainie z ukraińskiego punktu widzenia, o reakcjach Ukrainek i Ukraińców na to, co się dzieje na świecie, o tym, jak Ukraina przygotowała się do prezydentury Donalda Trumpa. Ale też o relacjach z Polską, wyborach i emigracji. Naszą gościnią jest dr Olena Babakova – dziennikarka, wykładowczyni i badaczka migracji.

W dzisiejszym odcinku:Rosja w Azji Południowo-Wschodniej oraz konflikt na granicy afgańsko-pakistańskiejDrony na pomoc rafom koralowym i wpływ filtrów UV na życie morskieOdnawialne źródła energii, górnictwo, ropa a rdzenne społecznościGlobalny indeks demokracji oraz restrykcje wobec mediów na świecieDeklaracja ankarska i incydent na granicy Kenii z EtiopiąModele AI a zdrowie mózgu oraz jej zastosowanie w chorobie CastlemanaInwestycje między Włochami a ZEA oraz UE a Chinami Deportacja Ujgurów i wsparcie migrantów w Mauretanii

W tym odcinku podcastu pochylamy się nad tematem polityki narkotykowej Meksyku, jak wygląda, czy i w jakim stopniu działa, jakie są tu wyzwania i jak wpływa na relacje m.in. z USA.Czy Meksyk zmienił się od naszego myślenia o nim niczym z serialu „Narcos”. Jak obecnie funkcjonują kartele? Czy walka z nimi przynosi efekty? Czy Meksyk wyróżnia się pod tym względem na tle innych państw Ameryki Łacińskiej? Dane pokazują, że obecnie kartele częściej zajmują się handlem ludźmi, haraczami od plantatorów awokado i limonek, niż narkotykami. Jak do tego doszło? Jak kartele reagują na lukę na rynku i podchodzą do swojego… modelu biznesowego?O tym i nie tylko rozmawiam z dr Aleksandrą Jargiełło, specjalizującą się w polityce wewnętrznej i zagranicznej Meksyku, polityce narkotykowej oraz przestępczość zorganizowanej, związanej z Instytutem Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Najprostsza odpowiedź na powyższe pytanie brzmi: ponieważ mają prawo widzieć swoje interesy gdzie indziej. Taka wizja nie jest jednak dla Europejczyków wygodna, ponieważ nie jesteśmy na nią gotowi.USA chciałyby się wycofać ze Starego Kontynentu i Bliskiego Wschodu, ponieważ nie są to dla nich kierunki priorytetowe. Mają inne interesy, w innych miejscach świata. Rywalizacja z Chinami, Azja, Pacyfik – to są cele USA. Do tego rośnie ich irytacja w związku z kosztami ponoszonymi na przykład na bezpieczeństwo, gdy większość państw należących do NATO nie przeznacza wymaganych 2% PKB na obronność. Polska znajduje się w czołówce z ponad 4% PKB i planami ponad 5% PKB w 2026 r. Do tego Donald Trump uważa, że to Rosja gwarantuje wyciszenie i bezpieczeństwo Europy oraz możliwość, aby USA mogły przekierować swoją uwagę gdzie indziej.W tym odcinku podcastu rozmawiam z Kubą Bodzionym, zastępcą redaktora naczelnego „Kultury Liberalnej”, który świetnie tłumaczy, dlaczego jesteśmy obecnie w miejscu, w którym jesteśmy. Będzie m.in. o wyzwaniach, które stoją przed Donaldem Trumpem w najbliższym czasie, o zmieniającej się międzynarodowej rzeczywistości, perspektywach na Ukrainę, bezpieczeństwie i pieniądzach. Zapraszam.

W najnowszym odcinku: Rosja: nacjonalizacja przedsiębiorstw, flota cieni i pracownicy z Korei Północnej Klimat: pękający lód Grenlandii i zagrażające życiu upały Wyzwania humanitarne: utrata funduszy, zbrodnie i przemoc gangów Problemy gospodarcze Kanady, Niemiec i Chin Odporność na demencję i ultradźwięki przeciwko depresji Kobiety-twórczynie w sztuce: Afryka Zachodnia i szekspirowska Anglia Niezależność energetyczna, sojusz pronuklearny i „zielony” wodór Oburzenie we Włoszech i masowe groby w Libii

W dzisiejszym numerze:Energia jądrowa w Wielkiej Brytanii i paliwa kopalne w Kanadzie oraz NorwegiiMatematyka w praktyce, smartfony i rozwój mowyRynek pracy w Europie, zmiany w Hiszpanii oraz leniwi NiemcyRasizm w Anglii, dyskryminacja rasowa i etniczna a zdrowie i ekonomiaDemonstracje w Bangladeszu i zarzuty dla wiceprezydentki FilipinNeurony a otyłość, mikroby a zdrowie psychiczne, dieta a depresjaOprogramowanie szpiegowskie i trollowanie oszustówCo Gen Z myślą o polityce i wpływie na nią?

Rzadko rozmawiamy o Kanadzie, zdecydowanie za rzadko, a w tym kraju dzieje się bardzo dużo. 6 stycznia premier Kanady Justin Trudeau zapowiedział swoje odejście z urzędu. Polityk jednak wciąż kieruje kanadyjskim rządem, ponieważ nie ma następcy. Partia Liberalna wskaże osobę, która poprowadzi partię do wyborów, ale wciąż tego nie zrobiła. Do tego obrady parlamentu zostały zawieszone do marca. A wybory powinny odbyć się na jesieni.Od 2015 r. Justin Trudeau stał na czele kanadyjskiego rządu, sporo przetrwał, w tym pandemię. Podał się do dymisji, ponieważ takie były naciski ze strony jego partii, ale też jego poparcie społeczne spadało w ostatnim czasie w dużym tempie. Przyczyniły się do tego przede wszystkim rosnące koszty życia, kryzys mieszkaniowy, bezrobocie, podejście do migracji czy coraz bardziej nieudolny system opieki zdrowotnej i generalne nastroje społeczne.​​Natomiast od 20 stycznia prezydentem USA jest Donald Trump i poza powyższymi sprawami Kanada musi zmierzyć się z cłami, uszczelnieniem granicy i zapowiedziami bycia 51. stanem USA. Jak to wygląda w praktyce? O tym rozmawiamy z Marcinem Gabrysiem – doktorem habilitowanym nauk humanistycznych i kanadystą, adiunktem w Katedrze Studiów Kanadyjskich Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W tym odcinku opisujemy następujące tematy: Surowce Rwandy, zasoby litu i ruda uranu a plemię Nawahów Ośrodek badawczy fuzji laserowej w Chinach i rozwój OZE w Europie Susza a rolnictwo w Grecji i Argentynie oraz Phosphate Removal Material „Zegar Zagłady” oraz zapomniane konflikty na świecie Swędzenie skóry, mięśnie ucha i korzyści wynikające z ekspresji twarzy „Super-Ziemia” i czy życie dotarło na Ziemię z kosmosu Sukcesy czterodniowego tygodnia pracy w Indonezji, USA i Wielkiej Brytanii Afgańscy migranci w Iranie i nowe przepisy brytyjskiego Home Office

Od dłuższego czasu informacje na temat Niemiec, które do nas docierają, są negatywne. Rozpadnięcie się rządzącej koalicji, problemy gospodarcze, społeczne, wyzwania związane z migracją, ataki nożowników, protesty, przemoc i niezadowolenie mają na to silny wpływ.  Jakie są aktualne nastroje w Niemczech i jak to wygląda od środka? Jaki jest kontekst społeczny morderstw i aktów przemocy, o których dowiadujemy się coraz częściej? Jak silny w Niemczech jest prawicowy ekstremizm w kontekście zaangażowania Elona Muska we wsparcie skrajnie prawicowej AfD? Czy zapowiedź większej liczby deportacji po ostatnim ataku nożownika faktycznie się spełni? Czy społeczeństwo obwinia osoby migranckie za to, co dzieje się w Niemczech?  W tym odcinku podcastu rozmawiamy o Niemczech, w których trwa kampania przed zbliżającymi się wyborami do niemieckiego Bundestagu. Odbędą się one 23 lutego 2025 r. i są przedterminowe, ponieważ w listopadzie rozpadła się koalicja rządząca złożona z socjaldemokratycznej SPD, liberalnej FDP oraz Zielonych. A naszą gościnią jest Agnieszka Łada-Konefał, politolożka, niemcoznawczyni, wicedyrektorka Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt.

Tematy najnowszego wydania: Napięcia w Azji: Indie, Filipiny, Chiny oraz relacje UE–ChRL Genetyczne przyczyny depresji, zdrowie psychiczne rodziców i doktorantów Rola kobiet w gospodarce, w Meksyku i na Zanzibarze AI kontra jadowite węże oraz minusy korzystania ze sztucznej inteligencji Konflikt na linii państwo–rebelianci w Sudanie, Nigerii i Pakistanie Wizy: Tajlandia, Bułgaria oraz spór między Indiami a Bangladeszem Szkoły prywatne i bazy RAF a zanieczyszczenie powietrza i wody Święta i festiwale religijne: Voodun Days, Kumbhamela i Seijin-shiki

W najnowszym wydaniu: Rywalizacja międzynarodowa o czipy, Antarktydę i Kanał Panamski Środowisko: odradzające się Morze Północne i wymieranie zwierząt słodkowodnych Niepokoje i konflikty na Tajwanie, w Syrii oraz Pakistanie Roboty od trawy morskiej i soku z cytryny oraz plecak współpracujący z użytkownikiem Rozszerzenie BRICS, inicjatywa Malezji i Singapuru oraz reforma w Chinach  Wielkie korporacje a brak wody w Meksyku i australijski kryzys wodny Mit diety paleo i zatrucie ołowiem w starożytnym Rzymie a spadek QI europejskiej populacji Jak mniejszości etniczne radzą sobie w MMA oraz przymusowe przesiedlenia w Azji

W tym odcinku podcastu rozmawiamy o Stanach Zjednoczonych na chwilę przed zaprzysiężeniem Donalda Trumpa, które nastąpi 20 stycznia. Od wyborów prezydenckich, które odbyły się 5 listopada 2024 r., minęło kilka tygodni, podczas których obserwowaliśmy ostatnie decyzje i działania Joe Bidena, jak przyznanie kolejnego pakietu wsparcia Ukrainie, czy liczne ułaskawienia, w tym jego syna Huntera Bidena, który przyznał się do winy w związku z zarzutami podatkowymi.  Niebawem to Donald Trump zacznie rządzić USA i jego obecne zapowiedzi będą mogły się urzeczywistnić. Jakie będą najważniejsze działania Trumpa podczas jego kadencji, czy zakończenie wojny w Ukrainie jest możliwe, co oznacza „piekło dla Hamasu” i o co chodzi z pomysłem włączenia Grenlandii i Kanady do USA? Na te i inne pytania odpowiemy w rozmowie z Mateuszem Piotrowskim, analitykiem ds. Stanów Zjednoczonych i stosunków transatlantyckich z Polskiego Instytut Spraw Międzynarodowych.

Tematy najnowszego odcinka: Schyłek Francji w Afryce oraz niepokoje afgańsko-pakistańskie Protesty społeczne w Serbii, Mozambiku i Bangladeszu Leki ograniczające apetyt a wydatki na żywienie i nowe prawo w Kalifornii Środowisko: wydobycie litu a ślimak Kings River pyrg i wyciek ropy w Cieśninie Kerczeńskiej Gangi Trynidadu i Tobago, sycylijska mafia i drony do przemytu narkotyków Sztuka: najciekawsze wystawy 2025 r. i największe skandale 2024 r.  Opryszczka a alzheimer, norowirusy oraz infekcje pasożytnicze w USA Kosmos 2025: wielkie rakiety i teleskop, splątanie kwantowe i zasada kosmologiczna

W dzisiejszym odcinku: Górnictwo i ropa a zanieczyszczenie środowiska w Nigerii i Salwadorze Recykling w Japonii i USA oraz utylizacja samolotów w Wielkiej Brytanii Ekonomia: straty Egiptu, kondycja Makau i pożyczka Salwadoru Długowieczne zwierzęta oraz ich znaczenie dla ekosystemów Spór o ląd: Wenezuela, Gujana, Panama, USA, Dania, Chiny i Japonia Izrael, Strefa Gazy, brak pożywienia i wody oraz zbrodnie przeciwko ludzkości Jak pomagać osobom z niepełnosprawnością oraz byłym więźniom Nauka: szybkość ludzkiej myśli oraz rój autonomicznych dronów

Ten odcinek Podcastu Outriders poświęciliśmy Gruzji – podsumowaniu tego roku i perspektywom na najbliższą przyszłość. Rozmowę przeprowadziliśmy tuż przed świętami. Sytuacja była i jest dynamiczna. W niedzielę 29 grudnia Micheil Kawelaszwili został zaprzysiężony na prezydenta Gruzji.  Naszym gościem jest Wojciech Wojtasiewicz, analityk ds. Kaukazu Południowego z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, z którym rozmawiamy m.in. o tym, kim jest nowy prezydent, jaki był rok 2024 dla Gruzji, czy da się rządzić podzielonym i niezadowolonym narodem, czy można mieć jeszcze nadzieję na zbliżenie z Unią Europejską, jak można ukarać partię rządzącą, czyli Gruzińskie Marzenie, nie karząc obywatelek i obywateli gruzińskich? Bez wątpienia dla Gruzji był to rok trudny, pełen protestów i wielu zmian politycznych występujących w bardzo krótkim czasie. Co się aktualnie dzieje w Gruzji i co może się wydarzyć w najbliższej przyszłości?

Tematy najnowszego Magazynu Outriders: Polityka międzynarodowa w Afryce, Oceanii i Europie Klimat a choinki, wilczomlecz nadobny i wydatki świąteczne  Zielona rewolucja energetyczna a koszty ludzkie i środowiskowe Branża lotnicza: prognoza na 2025 r., problemy Rosji i na Bliskim Wschodzie Mikroroboty w medycynie, chodzące drony i roboty w winoroślach Gorączka złota w Sudanie i działania firm ochroniarskich w Afryce Prześladowania Hindusów w Bangladeszu oraz preferencje rasowe na uczelniach w USA Mikrosieci energetyczne, turbina AI oraz projekt Oasis de Atacama

W tym wydaniu Podcastu Outriders rozmawiamy o przyszłości Syrii, o możliwych scenariuszach po obaleniu dyktatora Baszszara al-Asada, o wyzwaniach gospodarczych, bezpieczeństwie, ludziach i azylu.  8 grudnia br. dowiedzieliśmy się, że syryjscy bojownicy zdobyli stolicę kraju, Damaszek, co oznaczało koniec ponad 50-letnich rządów rodziny Asadów. Choć przejęcie władzy odbyło się sprawnie, to przygotowania do niego trwały od 2011 r., kiedy to zaczęła się wojna domowa w tym kraju. Baszszara al-Asada popierały m.in. Rosja i Iran. Choć obalenie dyktatury jest pozytywnym wydarzeniem, o tyle przejęcie władzy przez rebeliantów dowodzonych przez grupę Hajat Tahrir asz-Szam (HTS), na czele których stoi były bojownik Al-Kaidy, Abu Muhamad al-Dżaulani, już mniej. Czy wobec tego Syryjczycy i Syryjki mają się z czego cieszyć? Kim są ludzie, którzy przejęli władzę w Syrii, jakie mają poglądy i plany na przyszłość? Czy możliwe jest porozumienie między Rosją i nowymi rządzącymi Syrią? Czy ludzie będą wracać do swojego kraju? Co z prawem do azylu? O tym rozmawiamy z Marcinem Krzyżanowskim, orientalistą, wykładowcą akademickim oraz byłym dyplomatą, członkiem Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego, absolwentem m.in. kulturoznawstwa bliskowschodniego na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ oraz Szkoły Języka Arabskiego dla Obcokrajowców w Damaszku.

Tematy najnowszego odcinka: Rosyjskie i chińskie incydenty oraz akty sabotażu w Europie Prawa człowieka w Tigraju, Brazylii i Somalii Chińsko-amerykańska wojna handlowa i nowe sankcje na Iran Jak być świadomym weganinem oraz nowy sposób leczenia otyłości Wymieranie języków, emoji i słowa roku 2024 Czterodniowy tydzień pracy w Japonii i Wielkiej Brytanii Clovis, Canid Swan Point oraz tajemnica nierozkładających się mózgów Operacja „Destabilizacja” oraz operacja „Comby” na Wyspach Brytyjskich

W najnowszym odcinku opowiadamy o następujących tematach: Walka o dostęp do surowców oraz sytuacja w Syrii Rejsy pasażerskie a korzyści zdrowotne i straty środowiskowe Pakistański firewall i cyberprzestępstwa w Afryce Kryzys ekonomiczny w Boliwii i Brazylii, rozwój Argentyny Muzyka famo, narcocorridos i dancehall a przestępstwa i wojny gangów Prawa społeczności LGBTQ+ w Hongkongu i Wielkiej Brytanii Systemy PACE i MarONet a badanie oceanu oraz tajemnice Morza Martwego Raport ONZ o prawach kobiet podczas konfliktów zbrojnych oraz sytuacja Afganek

Tematem tego odcinka podcastu Outriders są polityka klimatyczna, paliwa kopalne i inne kości niezgody w tle zakończonego niedawno szczytu COP29 w Baku, wobec którego nadzieje były bardzo duże, ale ustalenia już nie tak zadowalające. Tegoroczny szczyt COP29 odbył się w Azerbejdżanie, w którym prawie 90% eksportu stanowią ropa i gaz, generując 60% budżetu państwa. Dość kontrowersyjny jest wybór kraju, który swoją gospodarkę tak mocno opiera na paliwach kopalnych. Do tego przewodniczącym szczytu został szef państwowej spółki naftowej, w kuluarach miały się odbywać rozmowy o inwestycji w sektor ropy naftowej i gazu, a prezydent Ilham Alijew na inauguracji szczytu klimatycznego nazwał paliwa kopalne „darem od Boga”.  Czy organizacja tego typu szczytów w ogóle ma sens? Czy one faktycznie są po to, żeby coś zmienić? Jak mają się polityka, lobby paliwowe do zmian klimatu i celów klimatycznych? Jakie były oczekiwania względem tego szczytu i czy choć w części zostały spełnione? Czy zmiany na świecie, np. zwycięstwo Donalda Trumpa, mogą jeszcze bardziej oddalić realizację celów klimatycznych? I o tym porozmawiam z naszą gościnią, dr hab. Katarzyną Dośpiał-Borysiak z Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego, zajmującą się polityką klimatyczną.

W tym odcinku Podcastu Outriders rozmawiamy z Martą Frej, ilustratorką i aktywistką, która zaangażowała się w globalną kampanię 16 Dni Akcji przeciw Przemocy ze Względu na Płeć, która ruszyła 25 listopada. Marta nawiązała współpracę z International Rescue Committee, aby nagłośnić temat różnych form przemocy ze względu na płeć, doświadczanej przez kobiety z doświadczeniem uchodźczym. Chciała usłyszeć i wzmocnić głos kobiet ukraińskich w Polsce. Jej orężem jest ilustracja i bardzo wyrazista kreska. Dzięki rozmowom z ukraińskimi kobietami stworzyła serię ilustracji, które opowiadają ich historię. Jej prace można było obejrzeć w Muzeum Emigracji w Gdyni 25 i 26 listopada oraz na jej Instagramie https://www.instagram.com/martafrej/.  Jak przebiegała praca nad projektem, kim są jego bohaterki, dlaczego przeprowadzka do innego kraju znacząco zwiększa ryzyko przemocy, co daje ludziom siłę – o tym m.in. rozmawiamy z Martą. 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy ze Względu na Płeć to coroczna międzynarodowa kampania, która rozpoczyna się 25 listopada, w Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet, i kończy się 10 grudnia, w Dzień Praw Człowieka, podkreślając, że przemoc wobec kobiet jest najpowszechniejszym naruszeniem praw człowieka na świecie. Ilustracja: Marta Frej

Tematy dzisiejszego odcinka: Dyplomacja Azji: Chiny, Bangladesz, Pakistan, Syria i Turcja Oceany a zmiany klimatu: plankton i koralowce Rosyjski darknet, gangi Meksyku i przemoc na Karaibach Nieszczelny system sankcji rosyjskich oraz nowe sankcje nałożone na Iran Chińscy hakerzy w USA i Tybecie oraz największe oszustwo kryptowalutami w Korei Południowej Kryzys szwedzkiego systemu ochrony zdrowia i brytyjskiego systemu aptek Głód w Afryce Południowej, Sudanie i Sudanie Południowym Telefony a monitorowanie jonosfery i pierwszy film pokazujący czarne dziury

W tym odcinku Podcastu Outriders rozmawiamy o aktualnej sytuacji na Półwyspie Koreańskim. Czy działania Korei Północnej i Korei Południowej mają wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe i czy słowa Kim Dzong Una o tym, że wysadzenie szlaków komunikacyjnych łączących oba państwa stanowi koniec „nierozsądnej idei zjednoczenia” i że jeśli wybuchnie wojna, to Korea Południowa zostanie wymazana z mapy, należy traktować poważnie? Warto zauważyć, że od czasu formalnego zakończenia wojny koreańskiej w 1953 r., obie Koree nie podpisały traktatu pokojowego, a więc oficjalnie są jeszcze w stanie wojny. Czy wobec tego powinno nas dziwić, że jest tam niespokojnie, niestabilnie i regularnie słyszymy o napięciach?  Jaka jest rola USA i Chin w kształtowaniu bezpieczeństwa międzynarodowego na Półwyspie Koreańskim? Chiny mówią „nie” dla wojny, niestabilności i broni jądrowej. Nie chcą konfliktu, bo wiedzą, że będą musiały się zaangażować. Są bliżej Korei Północnej, ale dla nich najkorzystniejsze jest utrzymywanie kontaktu z obiema Koreami. Jaka jest rola USA w tym regionie, jak reagują ludzie, rodziny przesiedlone i jak doszło do podzielenia terytorium? Na te i inne tematy rozmawiamy z naszym gościem dr. Oskarem Pietrewiczem, analitykiem w programie Azja i Pacyfik ds. Półwyspu Koreańskiego z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, który jest autorem książek „Spór o Koreę. Rola USA i Chin w kształtowaniu bezpieczeństwa międzynarodowego na Półwyspie Koreańskim” i „Krewetka między wielorybami. Półwysep Koreański w polityce mocarstw”.

W tym odcinku znajdziesz następujące tematy: Rywalizacja szpiegowska Zachodu z Rosją i jej sojusznikami Użycie AI w branży lotniczej, samochodowej i w tłumaczeniach Relokacja ludu Kuna oraz wulkany Yellowstone i Lewotobi Laki-Laki Azjatycka dyplomacja: Mjanma, Chiny, Tajwan, Pakistan i Afganistan Media, telefony, oceny: ograniczenia dla młodzieży i rodziców Regulacja głodu w mózgu, żywność a wiek biologiczny i toksyczny tuńczyk Sztuka: od wystawy Picassa po aukcje banana i dzieł AI Mózg a pamięć, sekwencje zachowań i oglądanie filmów

Himalaistka Dorota Rasińska-Samoćko jako pierwsza Polka zdobyła szczyty wszystkich czternastu ośmiotysięczników. Ma koronę Himalajów i Karakorum, a ostatnim szczytem, który zdobyła 9 października br., była Sziszapangma. Już wcześniej, w 2023 r., otrzymała nagrodę Kolosa 2022 w kategorii Wyczyn „za wejścia na siedem 8-tysięczników w jednym sezonie wspinaczkowym”. W tym odcinku Podcastu Outriders rozmawiamy o górach wysokich z perspektywy kobiet, o ich wytrzymałości, psychice i sile. O jedności człowieka z naturą, trudach drogi, zwątpieniu, przyziemnych sprawach i potrzebach, które w górach trudno zaspokoić. Ale też o sponsorach i ich braku, o korzystaniu z butli z tlenem, czy pomocy szerpów. Posłuchaj o tym, jak czuje się osoba, która zdobywa ośmiotysięcznik, i jakie emocje jej towarzyszą.

Tematy najnowszego odcinka: Ekonomia i społeczeństwo: Bhutan, Korea Południowa, Chiny Agresja na amerykańskich drogach i legalny jaywalking Wybory na Bałkanach: Mołdawia, Bułgaria, Rumunia Jak radzić sobie z traumą po klęskach żywiołowych? Migranci z Azji: Wietnam i Arabia Saudyjska E-commerce w Tajlandii oraz problemy Google'a w Rosji Jak gangi i broń palna niszczą społeczności: Skandynawia, USA i Ekwador Więzi społeczne: boks w Gomie, zawody gołębi i koncepcja „trzeciego miejsca” 

W drugiej turze wyborów prezydenckich, przy silnej rosyjskiej ingerencji w wybory, Maia Sandu zdobyła ponad 55% głosów, pokonując byłego prokuratora generalnego Alexandra Stoianoglo, którego poparła Partia Socjalistów. Urzędująca prezydentka zwyciężyła dzięki głosom mołdawskiej diaspory i wysokiej frekwencji, która wyniosła ponad 54%. Wśród elektoratu mieszkającego w kraju Stoianoglo zdobył więcej głosów, bo 51,2%.  To daje wyraz temu, że ogólna sytuacja w Mołdawii nie napawa optymizmem. Obywatele i obywatelki źle oceniają politykę wewnętrzną prowadzoną przez Partię Akcji i Solidarności Mai Sandu, brak działań w wymiarze sprawiedliwości i co najważniejsze, nie odczuwają w swoim portfelu sukcesów zbliżenia do Unii Europejskiej. A wybory parlamentarne już za niecały rok. O tym, jak wyglądała kampania prezydencka, jaką rolę odegrało w niej referendum, czy Mołdawii faktycznie udało się oddalić od Rosji i jakie będą zadania partii Sandu na najbliższe miesiące, rozmawiamy z Piotrem Oleksym, analitykiem w Instytucie Europy Środkowej i pracownikiem Uniwersytetu im. Adam Mickiewicza w Poznaniu.

W najnowszym Magazynie Outriders: Zielone pochówki, akwamacja i trumny z wikliny Kopalnie wodorostów, uran w Nigrze i nowe złoża litu w USA Rynek alkoholi: inwestycje w napoje bezalkoholowe i region Alto Douro Choroby neurodegeneracyjne: nowe badania i odkrycia naukowe Rozgrywki w Azji: Indie, Chiny, Rosja i Półwysep Koreański Migracje: Tunezja, Szwajcaria i Europa Południowo-Wschodnia Zwierzęta i technologia: migracje ptaków i koszt energetyczny powstania dziecka Archeologia: starożytne osady w Serbii, Chinach i Uzbekistanie

W sobotę 26 października odbyły się wybory parlamentarne w Gruzji, w których oficjalnie zwyciężyła rządząca od 12 lat partia Gruzińskie Marzenie, zdobywając 54% głosów. Na partie opozycyjne zagłosowało ponad 37,5% wyborców. Opozycja twierdzi, że wybory zostały sfałszowane, prezydentka kraju Salome Zurabiszwili nie uznała ich wyników, obywatele i obywatelki znów protestują, choć na wiele mniejszą skalę niż wiosną. O przebiegu wyborów, aktualnej sytuacji politycznej, ewentualnym zbliżeniu z Rosją, sankcjach unijnych, protestach i możliwych scenariuszach rozmawiamy z Wojciechem Wojtasiewiczem, analitykiem ds. Kaukazu Południowego w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych.

W najnowszym wydaniu: Kryzys wodny na świecie, w Namibii i w Ameryce Południowej Jak niewielkie terytoria zarabiają w Internecie Jak szpitale i pracownicy rolni stawiają czoła zmianom klimatu Sukces gospodarczy Wietnamu i Hongkongu oraz problemy Afryki Proxy wars: Sudan, Demokratyczna Republika Konga i Bliski Wschód Nowe terapie: jad Remipede na epilepsję oraz spray do nosa na COVID Humor przeciwko państwu i zakaz pokazywania istot żywych w AfganistanieKryzys dyplomatyczny między Kanadą a Indiami

W tym odcinku Podcastu Outriders rozmawiamy o Izraelu, sytuacji na Bliskim Wschodzie, szerszym kontekście i perspektywach. 7 października 2023 r. Hamas zaatakował na terytorium Izraela. Był to bardzo dobry moment, ponieważ w Izraelu trwały intensywne protesty z powodu reformy sądowniczej, więc kraj skoncentrowany był na tym. Zginęło wówczas ponad tysiąc osób. To tragiczne wydarzenie sprawiło, że przez pewien czas Izrael uznawany był za ofiarę. Jednak żądza zemsty, rewanżu i coraz większa liczba ofiar śmiertelnych po stronie palestyńskiej odwróciły to myślenie. Gdzie jesteśmy dziś po ponad roku od tych wydarzeń, w momencie, gdy Izrael atakuje na terytorium Libanu i tam otwiera się kolejny front wojny? Czy te działania zniechęcą kolejne państwa Zachodu do Izraela? Co jest celem dla poszczególnych graczy: Izraela, Iranu, Libanu, Hamasu i Hezbollahu? Czy jest jakakolwiek szansa na zmianę sceny politycznej w Izraelu i konkurencja dla skrajnej prawicy? Dlaczego wojna na Bliskim Wschodzie jest ważna przed listopadowymi wyborami w Stanach Zjednoczonych? Te i inne tematy poruszamy w rozmowie z Karoliną Wójcicką – dziennikarką „Dziennika Gazety Prawnej”, która specjalizuje się w tematyce wojen, kryzysów i Bliskiego Wschodu oraz była korespondentką z Libanu.

W najnowszym odcinku Magazynu Outriders: Elektryczne szwy i nowy sposób ratowania ludzi w strefach zagrożenia Problemy gospodarek Chin i Ekwadoru oraz rozwój egipskiego Ras el-Hekma Ziemia w 2023 r.: rekordowe susze, wylesianie i utrata bioróżnorodności Sytuacja polityczna w Gruzji, Bułgarii i na Węgrzech Jak ograniczyć marnowanie żywności i sposób na zrównoważone Halloween Migracje mniej znane: Nigeria, RPA i obcokrajowcy w Libanie Terroryzm i ruchy separatystyczne w Pakistanie Ataki hakerskie na świecie i bankowy trojan TrickMo na Androida

W 2005 r. Serbia rozpoczęła z Unią Europejską negocjacje o stowarzyszeniu, w 2008 r. podpisano porozumienie w tej sprawie, status kandydata uzyskała w 2012 r., ale wciąż nie jest w UE. Dlaczego ten proces tak długo trwa?  W tym odcinku Podcastu Outriders rozmawiamy o Serbii, jej długoletnich dążeniach do Unii Europejskiej, polityce wewnętrznej i szansach na dostosowanie się do polityki UE, ale też o relacjach z Rosją, Chinami, innymi krajami na Bałkanach i strategii bycia między Brukselą, Moskwą a Pekinem. Gościnią odcinka jest dr hab. Agata Domachowska, starsza analityczka w Zespole Bałkańskim Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W najnowszym odcinku Magazynu Outriders: Przełomowe badania mapowania mózgu i jego reakcji na sztukę Handel morski a zanieczyszczenie mórz oraz strajk portów w USA Kawiarnie dla zwierząt w dżungli, uśmiechy delfinów i tajemnicze meduzy Jak wspierać uchodźców? Zajęcia w wodzie, muzyka i kultura, krykiet Rynek ryżu, sankcje na Chiny i walka o pieniądze za samoloty w Rosji Manewry nuklearne, nowa broń Korei Południowej i wirówki Iranu LGBTQ+ wśród ortodoksyjnych Żydów i homofobiczny Spotify Psychologia jedzenia, OMW i taumatyna

Gospodarka, migracje, prawo do aborcji – to trzy ważne tematy obecne w kampanii prezydenckiej w USA. Czy republikanom uda się zwalić winę za nierozwiązane problemy związane z migracją na Kamalę Harris? Czy demokraci zyskają głosy obywatelek i obywateli niezadowolonych z powodu ograniczania prawa do aborcji? Jak czują się Amerykanki i Amerykanie, gdy na co dzień zaglądają do swoich portfeli?  W tym odcinku Podcastu Outriders porozmawiamy o aktualnej sytuacji w USA na mniej niż miesiąc przed wyborami, o tematach, które rozgrzewają tę kampanię, i o szansach kandydatów. A naszym gościem jest Kuba Bodziony, zastępca redaktora naczelnego „Kultury Liberalnej”.