Lechistan - Radio TOK FM

W tym odcinku Babla opowiadamy o batiku – niezwykłej technice malowania woskiem, która z Indonezji dotarła do Polski, a my staliśmy się światową potęgą w produkcji tkanin. Kim był Babur – krwiożerczym tyranem czy wynalazcą przemysłu modowego? Co łączy wielkanocne pisanki i zdobnictwo na Jawie? I dlaczego na lotnisku w Indonezji można znaleźć napis... „Polska”? O niedoszłej kolonii na Sumatrze, nietuzinkowych polskich artystach i szlacheckich strojach opowiadają Adam Balcer i Paweł Sulik.

W tym odcinku przemierzamy szlak Indonezja-Holandia-Polska śladami zapomnianego pisarza, który narobił szumu nie tylko w Batavii, ale i w przedwojennej Warszawie. Multatuli, wybitny niderlandzki autor, przez kilkanaście lat patrzył z bliska na piekło kolonializmu w Indonezji. Jego książka Max Havelaar, bezlitosna demaskacja mechanizmów władzy, stała się legendą wśród polskiej lewicy… i nie tylko. Zachwycała się nią prawica, wspominała Maria Dąbrowska, tłumaczyła nestorka polskiego reportażu. A dziś? Cisza. W "Bablu" przywracamy głos temu, który zburzył kolonialne złudzenia i przez chwilę połączył Jawę z Wisłą.

Razem z Panem Teodorem spod Łomży ruszamy przez Ocean Indyjski na Cejlon i do Indonezji. Szlachcic ten zdążył po latach wrócić do ojczyzny i wziąć udział w powstaniu kościuszkowskim. Mamy w studiu jego pamiętniki i nie zawahamy się ich użyć. Niezwykle celne, wręcz etnograficzne obserwacje podaje nam z dużą empatią i zrozumieniem wobec ras, kultur i religii, wśród których przebywa. A Indonezję warto poznać, bo to czwarte pod względem liczby ludności państwo świata.

To nasz ostatni przystanek w Południowej Afryce – a zarazem najbardziej literacki. Odwiedzamy afrykanerskie Soplicowo, gdzie narodowy poemat zaskakująco przypomina... "Pana Tadeusza". Tropimy polskie (a czasem litewsko-łotewskie czy żydowskie) wątki w życiorysach noblistów z RPA – J. M. Coetzee i Nadine Gordimer. Poznajemy też Sub, czyli Sarę Goldblatt z Radomia, pierwszą poetkę piszącą po afrikaans i cichą redaktorkę narodowego wieszcza Afrykanerów. Na koniec opowieść o rodzinie, która chowała sekrety przed dziećmi, mówiąc do siebie po... malajsku.

Stanisław Szukalski nie jest postacią wymyśloną. Tak, jak nie są zmyślone jego związki z Leonardo DiCaprio. O co chodzi? Opowiadamy na końcu tego odcinka, wcześniej usłyszysz o tym, jak Polacy uciekali z obozów w południowej Afryce. A Dmowski, Marchlewski, Sienkiewicz i Prus gorąco recenzowali wydarzenia na drugim końcu świata. Afrykanerzy zaś w swoim manifeście wskazywali: "spójrzcie na Polaków". Trochę mało zrozumiałe, o czym tu piszemy? Bo tych wydarzeń nie da się streścić w kilku zdaniach, trzeba posłuchać najnowszego odcinka podcastu "Babel. Rzeczpospolita multi-kulti".

Co robili Kowalscy, a konkretnie Cowalscy w Kraju Przylądkowym? Co wspólnego ma Haiti z Kapsztadem i jak wyglądała synkretyczna religia polskiego proroka Stefanosa? No i wreszcie: czy Burowie to naprawdę gburowie? Zabieramy Was do Afryki Południowej. Opowiemy o Polakach, którzy z Gdańska, Królewca i Kurlandii trafili do Kapsztadu – jako pionierzy, osadnicy, awanturnicy. Pokażemy, jak z udziałem naszych przodków powstawała kolonia niderlandzka i jak w jej tyglu wykuwał się nowy język – afrikaans – oraz naród Burów. No i najważniejsze! Czy to prawda, że to Polacy założyli RPA?

Ponownie zaglądamy do serca Azji Środkowej — Uzbekistanu. Tym razem śledzimy losy Bronisława Grąbczewskiego, wybitnego geografa i kartografa, który przemierzał niezbadane zakątki Imperium Rosyjskiego. Odwiedzamy brzegi Amu-darii, gdzie przemysłowe marzenia o bawełnie i ropie mieszały się z geopolityką. Przede wszystkim jednak przypominamy postać Anny German, niezapomnianej artystki, której historia zaczęła się właśnie tutaj. Na zakończenie — literacka podróż z Ksawerym Pruszyńskim do magicznej Samarkandy.

Żegnamy Amerykę i z okazji pierwszej wizyty Pawła w Azji Centralnej – ruszamy do Uzbekistanu. Z Uzbekami łączy nas znacznie więcej, niż mogłoby się wydawać – od Jedwabnego Szlaku, przez czasy Złotej Ordy i Imperium Rosyjskiego, aż po PRL-owską szkołę w Siedlcach sponsorowaną przez kopalnie węgla pod Samarkandą. Tak, to nie żart! Będzie o Polakach budujących rosyjskie imperium w Azji, fotografujących jak Leon Barszczewski, rysujących mapy i zostawiających ślady, o których dziś mało kto pamięta...

Wojna secesyjna wybuchła w kwietniu 1861 roku i zakończyła się dokładnie cztery lata później. Dziś lepiej niż kiedykolwiek widać, jak konflikt ten nadal rezonuje w amerykańskim społeczeństwie. I jak nieoczywisty jest w nim polski wątek. W tym odcinku "Babla" opowiadamy o Polakach w ogniu wojny secesyjnej, walczących po obu stronach barykady – z jednej strony mamy generała Włodzimierza Krzyżanowskiego, kuzyna Chopina, uważanego za najwybitniejszego po Pułaskim i Kościuszce dowódcę w historii militarnej Polonii. Z drugiej – Kacper Tochman, wiceprezes kluczowej partii podczas powstania listopadowego i rasista pełną gębą. Pojawi się też Forrest Gump, Billy the Kid i... Padre Polaco.

Hrabia Adam Gurowski był jedną z najbardziej fascynujących i budzących kontrowersje postaci nie tylko w polskim, ale również w rosyjskim, europejskim oraz amerykańskim życiu politycznym i intelektualnym XIX wieku. W młodości walczył z Rosjanami w powstaniach, by później stać się zagorzałym panslawistą, negującym istnienie narodu polskiego. W dzisiejszym „Bablu” opowiemy o jego radykalnej przemianie – od polskiego nacjonalisty-lewaka do amerykańskiego intelektualisty. Także działalność polityczna hrabii budziła skrajne emocje – od zachwytów po oskarżenia o zdradę narodową. Czy Gurowski przewidział przyszłą globalną hegemonię Rosji i Ameryki? Zapowiada się podcast pełen sprzeczności…

Wyruszamy na Dziki Zachód, by opowiedzieć o Polakach, którzy trafili tam w pogoni za sławą, pieniędzmi i... nie do końca jasnymi transakcjami. Jak kawałek Teksasu niemal wpadł w polskie ręce? Dlaczego Meksyk blokował nielegalną migrację Amerykanów? Polscy emigranci, którzy po 1831 roku przybywali do USA, odegrali znaczącą rolę w ogromnej ekspansji tego kraju w latach 40. XIX wieku. Walczyli m.in. w Teksasie, Kalifornii i Oklahomie, czyli na ziemiach, które USA zdobyło kosztem Meksyku, a także w wyniku porozumień z Wielką Brytanią. W Kalifornii spotkamy też carską Rosję oraz marynarza z Polski, który rzekomo dwa razy opłynął glob, by sprzedać Kalifornię Jankesom.

W tym odcinku przybliżymy zapomnianą sylwetkę młodego poety, Augusta Antoniego Jakubowskiego. Zakochany w Podolu i zafascynowany Kozakami Jakubowski to autor pierwszych polskich wierszy o Rdzennych Amerykanach i zarazem postać tragiczna – młody patriota, który po dramatycznych losach emigranta w Ameryce popełnił samobójstwo w wieku zaledwie 21 lat. Opowiemy o poezji, relacjach z ojcem, Antonim Malczewskim, wybitnym poetą szkoły ukraińskiej, a także o jego pionierskiej książce o polskiej literaturze, wydanej po angielsku w USA. Nie zabraknie wątków komicznych, jak historia człowieka, który w teatrze nadepnął na nogę carskiemu namiestnikowi, co skończyło się... wyrokiem śmierci, ale i sprytną ucieczką do Ameryki w kobiecym przebraniu.

Jesteśmy na południu Stanów Zjednoczonych, gdzie Polacy byli obecni niemal od samego początku historii USA. Na czele naszej podróży stoi jeden z największych amerykańskich bohaterów, Kazimierz Pułaski – polski generał, który nie tyko walczył o wolność Amerykanów, ale zrobił to tak skutecznie, że... zginął dwa razy. Pamięć o nim jest wciąż żywa, a w stanach takich jak Illinois, Wisconsin czy Indiana obchodzony jest Dzień Kazimierza Pułaskiego. W naszej opowieści pojawią się także wybitny kaznodzieja, król amerykańskiej poezji i niemiecki kompozytor polskiego pochodzenia, który zainspirowany fińskim eposem stworzył operę o rdzennych mieszkańcach Ameryki... czyli Babel pełną gębą.

Wciąż pozostajemy za oceanem, a zgodnie z obietnicą tym razem przenosimy się do Stanów Zjednoczonych. Granicę przekraczamy płynnie – śladem Mohawków i Pierwszych Narodów. Nasza opowieść zaczyna się od Esther Deer, znanej jako Princess White Deer – gwiazdy złotej ery Broadwayu, której wizerunek na długie lata ukształtował wyobrażenia kultury masowej o Rdzennych Amerykanach. To również historia jej związków, zarówno osobistych, jak i artystycznych, z Polską i Ukrainą. W tle pojawia się polska rodzina Sandusky – pionierzy osadnictwa w Ameryce Północnej, z której wywodzi się jedyny prezydent USA o polskich korzeniach, Gerald Ford. W dzisiejszym odcinku odkryjemy, jak Indianie trafili do Sudanu, jak „wypożyczono” z aresztu wodza Apaczów Geronimo, by pokazać go na wystawie, co robił Buffalo Bill w Warszawie oraz kim był pierwszy polski muzyk w Ameryce.

Zainspirowani klasycznym dziełem Arkadego Fiedlera, zabieramy Was w podróż do Kanady pachnącej żywicą. Za tą romantyczną wizją kryje się jednak mroczna historia Pierwszych Narodów – przymusowych adopcji, szkół rezydencjalnych i głodu wywołanego z premedytacją. To także opowieść o sile solidarności, gdzie Rdzenne kobiety, nosząc kwieciste chustki, wyrażają wsparcie dla Ukrainy walczącej z rosyjską agresją, a ukraińska Baba przekazuje swojej adoptowanej wnuczce Tryzub – symbol batalii o własną tożsamość. Kim byli „kurierzy leśni”? W jaki sposób Ukraińcy rozprawiali się z mitem kolonizacji Kanady? Jakie były metody „przekuwania” Rdzennych mieszkańców w „ludzi nowoczesnych”? O tym w dzisiejszym wydaniu „Babla”!

Na specjalne życzenie osób słuchających pozostajemy w Kanadzie, by opowiedzieć o Toronto - stolicy prowincji Ontario i największym mieście kraju. Czy uda nam się powiązać to miejsce z Polską i Ukrainą? Podejmujemy wyzwanie, przyglądając się założycielowi Toronto, Niemcowi z węgierskim nazwiskiem, który wielokrotnie odwiedzał Polskę i wywarł ogromny wpływ na rozwój malarstwa w Kanadzie. Jednym z jego najważniejszych dzieł jest portret wodza Mohawków, Josepha Branta, a stąd już blisko do... Tadeusza Kościuszki! Nie zabraknie też poezji - przedstawimy Wacława Iwaniuka, wybitnego poetę z Toronto, jedną z kluczowych postaci polskiej poezji powojennej. Porozmawiamy o losie migranta, poczuciu przynależności i wyobcowania, a także o tym, co łączy arystokrację mohawską i polską.

Czas na kolejną wyprawę do serca Kanady! Tym razem lądujemy w Ontario, gdzie czeka na nas Sir Casimir Gzowski, wybitny polsko-kanadyjski inżynier. Następnie zajrzymy za kulisy legendarnego zespołu The Band, w którym wirują wpływy ukraińskie, żydowskie, indiańskie i... polskie, a pośród nich pobrzmiewa duch Boba Dylana. Nie mogłoby też zabraknąć hokeja - opowiemy o Waynie Gretzkym, którego przodkowie przemierzyli Polskę, Ukrainę i Białoruś, zanim "The Great One" stał się ikoną. Skąd u Irokezów pojawiły się niemieckie nazwiska? Co łączy matriarchat z legendami o bezlitosnych wojownikach? I wreszcie - jak to się stało, że wódz Mohawków został masonem? Posłuchajcie!

Ruszamy do Kanady! Naszą podróż zaczniemy od Wschodu, zahaczając o Labrador, Quebec i Ontario, a w ramach tej wyprawy usłyszycie m.in. o Janie z Kolna, Leonardzie Cohenie, beatyfikowanej przez Jana Pawła II Lilii Mohawków oraz o hordach okrutnych mężczyzn, którymi rządziły... kobiety. Który kanadyjski poeta był katowany Słowackim? Czy Polak odkrył Amerykę przed Kolumbem? W najnowszym wydaniu "Babla" przybliżymy historie pełne nieoczywistych połączeń między polską a kanadyjską kulturą.

Życie i twórczość rodu Kossaków to rzecz zupełnie niezwykła. Jak to się stało, że syn zubożałego szlachcica został jednym z najpopularniejszych polskich malarzy? Co skłoniło Kossaka do udziału w mikropowstaniu, które od początku było skazane na porażkę? Skąd na jego płótnach pojawiły się wątki orientalne? W dzisiejszym odcinku „Babla” przyjrzymy się obrazom Juliusza Kossaka - artysty, który stał się ikoną polskiego malarstwa batalistycznego. Choć nie tak wybitny jak Chełmoński, jego dzieła - zwane "kossakami" - na stałe weszły do kanonu polskiej sztuki. Tym razem wyruszymy nie tylko przez ukraińskie stepy, ale i na arabskie pustynie, by nabyć wspaniałe araby...

Wystawa poświęcona Józefowi Chełmońskiemu, która trwa w Muzeum Narodowym w Warszawie do 26 stycznia, wkrótce przeniesie się do Poznania i Krakowa. Chełmoński jest uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich malarzy, który w sposób szczególny oddał w swoich obrazach życie wiejskich chłopów. Jednak w dzisiejszym odcinku „Babla” nasza perspektywa skupi się na jego mniej oczywistym związku z Ukrainą. To właśnie ukraińskie stepy, ich przestrzeń i dziedzictwo nomadycznych kultur miały znaczący wpływ na jego twórczość. W jego malarstwie odnajdujemy nie tylko pejzaże, ale i motywy związane z końmi, będącymi integralną częścią koczowniczej tradycji. W podcaście przybliżymy Wam te ukraińskie ślady w jego twórczości, opowiemy o podróżach malarza na Kijowszczyznę i Podole oraz o fascynacji… gnijącą nogą konia.

Czerniowce, Iwano-Frankiwsk, Wiedeń, ale też Płońsk. W tym odcinku odkrywamy jak architektura żydowska czerpała garściami z elementów arabskich. Postacie, które dziś  spotkamy są chodzącymi definicjami pojęcia "multi-kulti" - ojciec protonazista, żona przechodzi na judaizm, a córka zostaje feministką. 

W tym odcinku odwiedzamy miasto, gdzie burmistrzem był Żyd i to odznaczony przez katolickiego cesarza. Jeżeli gdzieś spełniła się idea multi-kulti - to właśnie tam. W Czerniowcach. Zobaczymy, że gotyk może być narzędziem politycznym a turecka łaźnia znajdować się w żydowskiej dzielnicy. Obserwować także będziemy fantomowe bóle Habsburgów po utracie Hiszpanii i Wenecji. Oczywiście z polskimi wątkami.

Zainspirowani rumuńskimi wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi odwiedzamy Bukowinę – istną religijną i etniczną wieżą Babel. Znajdujemy tam całą galerię niesamowitych postaci: górali w mundurach węgierskich huzarów, polskiego patriotę, który wspierał ekspansję niemieckiej kultury czy pochodzącego z polsko-niemieckiej rodziny największego rumuńskiego faszystę.

W tym odcinku przytłoczeni faktem, że Polska nie miała przez 200 lat żadnego króla przypominamy, że „szczodrobliwość w jałmużnach i umartwienia” to droga do zbawienia. Usłyszysz o pierwszych praktykach korumpowania recenzentów książek, o pierwszym polskim królu, który wiemy jak wyglądał, o tym, że wykształcenie i wiedza przychodziły (w tamtym czasie) ze Wschodu, a nie z Zachodu. Zapraszają Adam Balcer i Paweł Sulik.

Posłuchaj o tym, jak bardzo zachodnia Polska ma "wschodnie" początki. Wiele wskazuje na to, że kraj nasz przyjął chrzest w obrządku...bizantyjskim. W "Bablu" też o palestyńskim i syryjskim pochodzeniu niektórych wielkopolskich znalezisk archeologicznych. Zaglądamy do czterech dawnych głównych grodów: Poznania, Gniezna, Ostrowa Lednickiego i Giecza.

Wielkim transatlantyckim skokiem z USA, gdzie decydują się losy polskich granic, docieramy na Podole, Pokucie i Polesie. Przyglądamy się też, jak w polskiej kulturze współwystępują Rusini, Ukraińcy, Turcy, Niemcy i Żydzi. Usłyszysz o potomkini Pocahontas i o "Manru", jedynej operze skomponowanej przez Paderewskiego. Nie zabraknie też kontrowersyjnych teorii. "Babel. Rzeczpospolita multi-kulti", tego warto posłuchać.

Wybory w USA są dla nas dzisiaj okazją, żeby razem z jedną z najsłynniejszych tancerek baletowych, Bronisławą Niżyńską, wyruszyć z Oklahomy do Kijowa, Petersburga i Warszawy. Opowiadamy o Indianach i pseudo-Indianach. Przenosimy się w czasów młodości Sat-Okha ( pisarza, gawędziarza, byłego żołnierza AK. Odcinek trasy S7 biegnący w granicach gminy Szydłowiec nosi nazwę „Indiańskiej Drogi Sat-Okha) i Ryszarda Kosa. Pojawia się również polska księżniczka zabita przez zazdrosną, tatarską nałożnicę i wiele innych postaci. POLECANY WCZEŚŃIEJSZY ODCINEK "BABLA": - s-Osoby-z-pochodzeniem-afrykanskim-w-Polsce - https://audycje.tokfm.pl/podcast/90143,87-Erotyzm-przenikajacy-sie-z-religijnoscia-Szymanowski-Iwaszkiewicz-Krol-Roger

Przygotuj się na wzruszenia. Bohaterką tego odcinka jest największa nasza cygańsko-romska poetka, Papusza. Jej poezja (zacytujemy kilka fragmentów), ale też jej biografia pokazuje unikatowy wątek naszej kultury, wątek koczowniczy. Kluczem do najpiękniejszych i najstraszniejszych rzeczy w tym odcinku jest las.

Dołączamy do cygańskiego taboru i udajemy się w podróż. Z Indii do Anatolii, z Anatolii na Bałkany, a później… oczywiście do Polski. Poznajemy cygańskiego hrabię, cygańskiego króla, mieszczan, a wszyscy oni mniej lub bardziej przynależą do polsko-ukraińskiej historii, o której opowiadamy nadal, nie mając pewności, czy mówi się Cygan, czy Rom. Oni sami też nie mają.

Bohater dzisiejszego odcinka to pruski architekt z Legnicy, prawdopodobnie Słowianin. Ważniejsze dla niego były zasady niż nagrody. Jeśli chodzi o styl to, mówiąc kolokwialnie „nieźle mieszał”, czym doprowadzał krytyków do szału. W tym odcinku odwiedzimy Legnicę, Berlin, Włochy, Hiszpanię, Afrykę i… Kamieniec Ząbkowicki.

W tym odcinku opowiadamy o związkach Śląska Opolskiego z Imperium Osmańskim i Afryką, na przykładzie Żyda. Urodzony w Opolu, wychowany w Nysie, został (na jakiś czas) chrześcijaninem, a później muzułmaninem. Sam często przedstawiał się; "Turek z Nysy". Jego przygodami żyła cała Europa końca XIX w.

W podcaście "Babel. Rzeczpospolita multi-kulti" udowadniamy, jak wiele ludzkich historii w nieoczywisty sposób może się ze sobą przeplatać. Nie przypadkowo odwiedzamy Dolny Śląsk i Opolszczyznę. Ich związek z Afryką i Pacyfikiem jest zaskakujący i jednak mało znany. Ale teraz to się zmieni. Ważna data, którą na początek warto zapamiętać - 1884 rok. W tym odcinku pojawia się święty, który chroni przed powodzią, Prusacy dumni ze słowiańskich korzeni, a także człowiek urodzony w Nowej Rudzie, który dotarł aż do Nowej Gwinei. Posłuchaj. Zapraszają Adam Balcer i Paweł Sulik.

Coraz dalej i dalej...W tym odcinku podcastu "Babel. Rzeczpospolita multi-kulti" jedziemy jeszcze bardziej na Wschód. Docieramy aż do Pekinu! Dowiesz się jak nie udało się nam nawrócić chińskiego cesarza na chrześcijaństwo? Gdzie w Chinach powstało polsko-ukraińskie państwo? Czy też dlaczego pewien dozorca działu wodnego zabił wojewodę? Pojawiają się między innymi takie postaci jak Nikifor Czernichowski i Innocenty Kulczycki - Irkucki. Zapraszają - Adam Balcer i Paweł Sulik.

Jedziemy jeszcze bardziej na Wschód i przekraczamy Ural. A tam? Złota Baba którą ktoś ukradł. Wszystko wskazuje na polski wątek w sprawie. Będzie o początkach podboju Syberii przez Rosję i o polsko-ukraińskim biskupie, który był przez miejscowych zwany "lamą nad lamami". Kto podrasował sobie życiorys? Posłuchaj podcastu "Babel. Rzeczpospolita multi-kulti".

Zmierzamy na wschód, ale nie przekroczymy (na razie) Uralu. Odkrywamy wątki ukraińsko-polskie między Baszkirami, Czuwaszami, Udmurtami i Maryjczykami. Kończymy w mieście caryc – czyli w Szczecinie.

W wakacyjnym trybie lądujemy nad morzem, a dokładnie w Gdańsku. To tam uchodźcy religijni zbijali fortunę na produkcji alkoholu. Tam też na imprezach pojawiali się mężczyźni w skórzanych spodniach. Będzie przepis na wódkę od mennonitów i wizyta w gabinecie osobliwości. W finale opowieści na scenę wkracza mamut.

Dawidowicz, Miłkowski...W tym odcinku "Babla" więcej ciekawych postaci. Ile lat miał jeden z naszych bohaterów kiedy został przywódcą Towarzystwa Młodych Turków? Czy można urodzić się na wsi pod Grodnem i w trakcie kariery zawodowej pacyfikować powstanie w Chinach, a później pracować w skarbówce? Pojawia się też imam, z wykształcenia nauczyciel języka rosyjskiego i najlepszy przyjaciel Józefa Piłsudskiego.

Karierowicz czy patriota? W tym odcinku o fascynującej postaci, Polaka-muzułmanina. Maciej Sulkiewicz. Oficer armii rosyjskiej tłumiący powstanie w Chinach, walczył z Japończykami, służył w Twierdzy Modlin, a na końcu zginął rozstrzelany przez bolszewików.

Polacy tłumili powstania, podbijali odległe gubernie, dotarli nawet do Chin, a kiedy Imperium Rosyjskie upadło zajęli się wcielaniem komunizmu w życie. Dokończymy też historię jednego z najwybitniejszych tureckich pisarzy, który w Turcji nigdy nie był, za to w Warszawie tak. Niestety w nazistowskim mundurze.

W 80 rocznicę deportacji Tatarów Krymskich opowiadamy o imperialistycznym projekcie Rosji w której Krym, tak jak Polska, miał zostać wchłonięty przez rosyjskie, a później radzieckie państwo. Przy okazji pojawi się jeden z najwybitniejszych tureckich pisarzy, najpierw komunistyczny, a później nazistowski żołnierz. Barwna historia jego miłości do Polki jest gotowym materiałem na poruszający film.

Bezlitośnie dekonstruujemy rosyjską kulturę wysoką. Gogol, Czechow, Strawiński...Wbrew propagandzie, najsłynniejsze postacie posiadają korzenie ukraińskie, polskie, tatarskie, a nawet niemieckie. Jak to mówił Czechow: "W dzieciństwie tylko trochę mówiłem po rosyjsku".

W tym odcinku Łódź i niesamowite biografie ludzi sławnych, bogatych i wpływowych. Pojawia się krypta grobowa z dwoma osobnymi wejściami, chrzciny ukryte przed współmałżonkiem i inne niesnaski rodzinne. Dowiesz się też, kto „popisywał się, że jest Polakiem”.

Nie odpływamy za daleko. Będąc nadal w Łodzi przyglądamy się prezydentom i burmistrzom. Tak się składa, że głównie Niemcom, choć nie zabraknie Rosjanina, a w końcu nawet Polaka przerażonego wizją wybierania władz miasta przez mieszkańców. Pojawi się luteranka, która wychodzi za muzułmanina oraz prezydent który Łodzią rządził aż 32 lata! Nie ma w mieście jego pomnika...i lepiej żeby nie było. Na kolejny odcinek podcastu zapraszają Adam Balcer i Paweł Sulik.

Leopold Skulski, Aleksy Rżewski, Maurycy Poznański - to tylko niektóre nazwiska, które pojawiają się w tym odcinku "Babla". Dzisiaj opowiadamy o pierwszych masowych wyborach samorządowych w Kongresówce. Wśród kandydatów... Żydzi, Polacy, Niemcy, Rosjanie, wybór był naprawdę duży. Przenosimy się do „Bagdadu Wschodu”, miasta nie bez przyczyny przypominającego Wenecję, Florencję i Paryż. Spacerujemy ulicami Łodzi sprzed ponad stu lat. Podziwiamy architektoniczne perełki, a przede wszystkim przyglądamy się życiu mieszkańców i ich losom.

Zostać pastorem czy aktorem? Takie dylematy miał bohater dzisiejszego odcinka - Ira Aldridge. Najwybitniejszy czarny aktor szekspirowski w dziejach świata. Był przyjacielem Tarasa Szewczenki, a spoczywa w Łodzi. Czy zabił go zdenerwowany kelner czy zapalenie płuc? W 1 867 roku "Tygodnik Ilustrowny" warszawski donosił - "Kto mógłby się spodziewać, że Otello, Makbet, Shylock umrą w Łodzi".

Odwiedzamy Haiti! Spotykamy Polaków w służbie kolonizatorów. Czytamy pierwszą konstytucję tego kraju gdzie jesteśmy wymieniani obok Niemców - ciekawe z jakiego powodu? Wracamy do Rypina na Kujawach, gdzie urodził się król wyspy La Gonave i słuchamy zespołu Papa Dance, który najpierw nazywał się Papa Doc, tak jak krwawy dyktator Haiti. Z tego odcinka dowiesz się też, co wspólnego ma Matka Boska Częstochowska z afrykańską boginią Ezili Danto.

Film „Kos” zbiera nagrody, a my pokazujemy, że poza przedstawionym tam czarnoskórym przyjacielem Kościuszki, w historii Polski było wielu wyjątkowych Afropolaków. Przy okazji rujnujemy wielkie ideały rewolucji, takie ja wolność, równość i braterstwo, bo na samym końcu okaże się, że wszyscy bili się ze wszystkimi. Niestety.

Kto obejrzał film „Kos” i jest zaskoczony postacią Afroamerykanina u boku Kościuszki, tego dzisiaj to uczucie już nie opuści. Rosyjski imperialistyczny wieszcz, patron I Rzeszy Niemieckiej, a nawet towarzysz broni Jana III Sobieskiego, to osoby z pochodzeniem afrykańskim! O tym w najnowszym odcinku "Babla". Jak zwykle w wydaniu multi - kulti! Daj się zaskoczyć, albo utwierdź się w przekonaniu o swojej wiedzy! Zapraszają Adam Balcer i Paweł Sulik.

Szukając początków tysiącletniej Rosji w Nowogrodzie Rosjanie zapominają o litewsko-polsko-ukraińskich korzeniach tego miasta. W tym odcinku pokazujemy zatem osoby i zjawiska, które dowodzą, że było to miasto kosmopolityczne i w swej istocie antyimperialne. Usłyszysz też o anarchiście, który razem z osmańskim oficerem (Polakiem!) wiezie broń dla powstańców styczniowych. Uwaga! W odcinku pojawiają się (wypikane) wulgaryzmy – spisane w XII wieku na korze brzozowej.

Tym razem "Babel" w wydaniu edukacyjnym. Powodem jest wywiad, którego Władimir Putin udzielił zachodniemu dziennikarzowi, po raz pierwszy od czasu inwazji na Ukrainę. Skoro rosyjski dyktator zaczął od Nowogrodu Wielkiego, to tam najpierw ruszamy, ale okazuje się, że droga wiedzie przez Kijów i Ukrainę. Pojawiają się też polskie wątki. Jaki jest morał?

Węgry pomiędzy Polską, Rusią i Bizancjum, w tle Serbia, Pieczyngowie, Połowcy i Niemcy. Takie "multi- kulti" tylko w tym podcaście! Usłyszysz o świętych, zdradach małżeńskich, spektakularnych ucieczkach, dzieciach z nieprawego łoża, pretendentach heroicznie walczących całe życie o tron i ginących na placach boju albo walczących... w zapasach. Zapraszają Adam Balcer i Paweł Sulik.