Geschiedenis Inside

Wat als we je vertellen dat Charlie Chaplin opgroeide in een Londense sloppenwijk, vaker op straat sliep dan in een bed, en op zijn zevende al in een weeshuis zat, terwijl zijn moeder in een gesticht werd opgenomen? Dat hij als kind optrad in vervallen theaters, als puber naar Amerika vertrok, en binnen een paar jaar de beroemdste mens op aarde was?En dat diezelfde Chaplin, die je kent van zijn komische stille films en charmante slapstick, ook werd beschuldigd van seks met minderjarigen, vrouwen psychisch mishandelde, en uiteindelijk het land werd uitgezet wegens vermeende communistische sympathieën? Pas op hoge leeftijd keerde hij terug, gevierd als icoon, maar achtervolgd door zijn eigen schaduw. In deze aflevering hoor je Charlie Chaplin zoals je hem nog nooit hebt gehoord.De zomer komt eraan! Gebruik de code Geschiedenis10 of klik hier voor 10% korting op het hele assortiment bij Air-Up (Let op: exclusief lopende acties).

Voor Elselina Versfelt stond het buiten kijf dat een jeugd in een Brabantse pastorie haar niet zou houden. Terwijl de wereld om haar heen kantelde dankzij revoluties, nieuwe republieken en vallende tronen, zocht zij haar plek in de geschiedenis. Wat begon in het Nederland van patriotten en Pruisen, leidde via liefdes, een poging tot acteren en een bijzondere voorliefde voor het leger naar Parijs, Milaan en misschien zelfs de slagvelden én het bed van Napoleon. Jaren later beschreef ze haar leven in duizelingwekkende memoires vol generaal-minnaars, veldslagen en ontmoetingen met de machtigen der aarde. Niet alles klopt, maar wat als dat precies de kern is van haar verhaal?

Habemus Papam! Maar wie was eigenlijk de eerste? En waarom kreeg juist de bisschop van Rome het laatste woord? Een rol onder keizerlijk toezicht groeide uit tot een instituut met eigen ambities, rituelen en rivalen. En precies die elementen zorgen ervoor dat deze aflevering klinkt als een kerkelijke soap. Van de kroning van Karel de Grote tot pausen die naakt door de straten werden gesleurd. Van theologische twisten tot een pauselijke pornocratie. Een vrouw in pausgewaad die nooit bestaan heeft, en een diplomatieke missie die ontspoorde op het altaar van de Hagia Sophia met verwijten, verwensingen, en een breuk die eeuwenlang zou nagalmen.

Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door AVROTROSWat bezielt een man om zijn hele leven toe te werken naar enkel lijnen en vlakken? In deze aflevering ontrafelen we het leven van Piet Mondriaan, een kunstenaar die begon met keurig Hollands landschap en eindigde in het ritme van New York. We volgen hem van een stille jeugd naar de dansvloer van het bruisende Parijs, van penseelstreken naar strakke composities, van bewondering tot afwijzing. Waarom verliet hij Nederland? Wat vond hij in de jazz? En hoe eindigde zijn werk als verboden kunst tijdens de Tweede Wereldoorlog? Een verhaal over ambitie en vernieuwing en een schilder die de wereld wilde vangen in balans en ritme, precies op het moment dat alles kantelde.Word lid van AVROTROS kunst via www.avrotros.nl/geschiedenisinside

In dit tweede deel volgen we hoe Johan de Witt veranderde van een bewonderde bestuurder in een zondebok van een wanhopige republiek. Terwijl de buitenlandse dreiging groeide, bleef Johan vasthouden aan rede, diplomatie en beheersing. Zijn weigering om zich in te laten met verdachtmakingen of propaganda kwam hem duur te staan. Pamfletten verspreidden leugens, complottheorieën deden de ronde, en het volk keerde zich tegen de broers. Zijn broer Cornelis werd gearresteerd, Willem III keek weg, en de spanningen mondde uit in een lynchpartij die het land voorgoed tekende.

Op veler verzoek beginnen we deze week met een tweeluik over Johan de Witt: het wiskundige wonderkind dat uitgroeide tot de machtigste man van de Republiek. Samen met zijn broer Cornelis groeit hij op in een streng en ambitieus gezin, onder leiding van hun vader, burgemeester van Dordrecht. Al vroeg in zijn leven toont Johan zijn uitzonderlijke talenten, maar met talent alleen red je het niet in een land waar de Oranjes altijd op de loer liggen. We volgen zijn bliksemcarrière, diplomatieke triomfen en de politieke idealen die hij vastlegt in zijn beroemde Deductie. Terwijl Johan de Witt de teugels stevig in handen lijkt te hebben, groeien onder het oppervlakte de enorme spanningen.

Wie was Jezus van Nazareth, los van geloof en wonderen? In deze aflevering ontrafelen we het leven van een man die de wereld voorgoed zou veranderen, bekeken door de ogen van de geschiedschrijving. We onderzoeken hoe historici zijn leven proberen te reconstrueren, want wat kunnen we echt weten, en wat blijft speculatie? Jezus werd geboren in een uithoek van het Romeinse Rijk, in een regio vol religieuze verwachting. Pas als volwassene treedt hij naar voren, na een doop door, what's in a name, Johannes de Doper. Zijn boodschap vindt weerklank onder het volk, maar zijn imago roept ook weerstand op bij machthebbers. In Jeruzalem komt het tot een confrontatie met de gevestigde orde, met dramatische gevolgen waar we allemaal het einde van weten.

In deze aflevering reizen we af naar de onderwereld. Daar waar Hades heerst over schaduwen en het onomkeerbare, daalt Orpheus af met muziek, verlangen en hoop. Van vroege voorstellingen van het hiernamaals in Mesopotamië en Egypte tot de Griekse mythen waarin leven en dood in elkaar grijpen. Hades' macht wordt tastbaar wanneer hij Persephone aan zich bindt; niet alleen als bruid, maar als seizoenssymbool van verlies en terugkeer. Orpheus daarentegen probeert de regels te buigen, zijn geliefde Eurydice terug te winnen uit het rijk waar niemand levend vertrekt.

Pythagoras was een mysterieuze denker, een wiskundige avant la lettre en de stichter van een bijna religieuze school van kennis. Voor sommigen was hij een visionair die orde bracht in het universum, voor anderen een mysticus die wiskunde met rituelen vermengde. Zijn beroemde stelling legde de basis voor eeuwen aan meetkundige inzichten, maar zijn invloed reikte veel verder dan driehoeken. Hij geloofde dat getallen de sleutel tot het bestaan waren, en zijn volgelingen beschouwden hem als een profeet. Was hij een genie of een goeroe, een grondlegger van de ratio of een gevangene van zijn eigen mythe? Zijn nalatenschap blijft zweven tussen wetenschap en esoterie een man die het universum in cijfers wilde vangen.

Gerry Adams was de stem van Sinn Féin en een spilfiguur tijdens de Troubles. Voor sommigen een vrijheidsstrijder, voor anderen een man met bloed aan zijn handen. Hoewel hij zijn betrokkenheid bij de IRA altijd ontkende, was zijn invloed op de organisatie onmiskenbaar. Toch werd hij een van de architecten van het Goede Vrijdag-akkoord van 1998, dat vrede bracht na decennia van geweld. Was hij een visionair leider of een strateeg die geweld verruilde voor politiek gewin? Zijn nalatenschap blijft een bron van discussie, een man tussen revolutie en verzoening.

Ze was vastberaden, meedogenloos en tot veel bereid voor haar idealen. Dolours Price, de beruchte IRA-strijdster, is een naam die nog altijd verdeeldheid zaait. Voor sommigen een vrijheidsstrijder, voor anderen een terrorist, maar onbetwist een vrouw die de geschiedenis in haar greep hield. In deze aflevering duiken we in de turbulente jaren van de Noord-Ierse strijd, een tijd waarin overtuigingen sterker waren dan angst. Dolours Price was een vrouw van tegenstellingen: een revolutionair met een onwrikbare toewijding aan de Ierse zaak, maar ook iemand wiens keuzes diepe wonden achterlieten. Was ze een heldin van de revolutie of een schaduw in een bloedige strijd?

Mata Hari is een naam die je misschien kent, maar niet écht kent. De aflevering van vandaag neemt je mee op een reis door het Europa van de vroege 20e eeuw, langs de rokerige salons van Parijs, de balzalen van Berlijn en de schaduwen van de Eerste Wereldoorlog. Geboren als Margaretha Zelle in Leeuwarden, transformeerde ze zichzelf tot Mata Hari: een exotische danseres, muze, courtisane en als we de Fransen moeten geloven een spionne. Maar was ze echt een dubbelspion, of slechts een vrouw die te gevaarlijk werd gevonden omdat ze haar eigen regels schreef? Mata Hari leefde snel, mysterieus en tragisch. Sommige mensen worden een legende, maar haar verhaal is een mythe én een raadsel ineen.

De aflevering van vandaag neemt je mee op een stormachtige reis door de Vikingwereld. We trotseren de ijzige fjorden van Noorwegen, worden verbannen naar de ruige kusten van IJsland en wagen ons op onbekende wateren naar Groenland. Het is een wereld van bloederige vetes, genadeloze plunderaars en meedogenloze handelaren. Slechts weinigen overleven de woeste tijden waarin ze leven. Maar één man maakte deze wereld tot zijn speeltoneel: Erik de Rode. Hij was meer dan een woeste Vikingkrijger met baard en lang haar. Erik was een pionier, een leider, een visionair. Een echte kroegknokker die zelfs na verbanning en tegenslag telkens weer opstond. Zijn grootste nalatenschap? Een land dat hij niet alleen ontdekte, maar ook een naam gaf: Groenland. En een zoon, Leif Eriksson, die zijn pad zou volgen naar een nog grotere ontdekking.

In een wereld waar de klassieke oudheid langzaam vervaagt, schittert nog één laatste intellectueel baken: Hypatia. Filosoof, wiskundige, astronoom en misschien wel de beroemdste vrouwelijke geleerde van de oudheid. Haar zoektocht naar kennis werd haar uiteindelijk fataal. Want in een tijd van toenemend geweld blijft Hypatia moedig pleiten voor tolerantie, voor nadenken boven dogma, voor de kracht van de rede boven blind gezag. Een gevaarlijk standpunt, dat zal blijken. Haar naam zou in één adem genoemd moeten worden met Aristoteles, Plato en Socrates maar toch is ze minder bekend. We spreken over haar invloedrijke werk, haar legendarische kuisheid (en de nogal onorthodoxe manier waarop ze verliefde leerlingen afwees), en hoe haar gewelddadige dood symbool werd voor het einde van een tijdperk.Alexandrië dooft, de middeleeuwen naderen, maar Hypatia's naam blijft nagloeien door de eeuwen heen.

Van vuur maken in de prehistorie tot een mislukte ruimtevaart in 1970, van ridders en revoluties tot rampen en triomfen. In deze special van Geschiedenis Inside nemen Thomas en Gijs je mee in de wereld van historische films, van Hollywood tot aan arthouse. Maar wat maakt een historische film écht historisch? Hoeveel fictie mag er in de feiten sluipen? En hoeveel bloed is te veel? Bewapend met een filmlijst die tot ver boven de 1500 titels reikt, proberen ze zich te beperken tot hun drie favorieten. Verwacht goed tegen kwaad, veldslagen, entertainment, cinematografische grandeur en discussie. Want is Saving Private Ryan nu wel of niet een goede film?

Casanova werd bewonderd, verguisd, gevreesd en begeerd. Zijn naam werd synoniem voor verleiding, maar zijn ware kracht lag in zijn intelligentie, charisma en onstilbare nieuwsgierigheid.In de aflevering van vandaag, blijken de avonturen van Casanova nog wilder te kunnen; met occulte hobby's, nonnen, van steenrijk naar straatarm en van de Franse koning tot de Tsarina van Rusland. Hij wordt verliefd, gearresteerd, ontsnapt, reist kriskras door heel Europa, en hij begeeft zich in vooraanstaande kringen met hulp van de Vrijmetselarij. Maar niks lijkt echt meer te lukken, Casanova's geluk is op.Casanova maakte het onmogelijke waar, maar stierf in de vergetelheid. Maar vergeten hoeven wij niet door zijn levendige memoires van 2000 pagina's dik. Daardoor is niet alleen zijn leven, maar ook de laatste jaren van het frivole tijdperk van Venetië eind 18e eeuw nog springlevend.

Casanova werd bewonderd, verguisd, gevreesd en begeerd. Zijn naam werd synoniem voor verleiding, maar zijn ware kracht lag in zijn intelligentie, charisma en onstilbare nieuwsgierigheid.De aflevering van vandaag is een duizelingwekkende reis door het Europa van de 18e eeuw: we flaneren door de Venetiaanse maskerade, ontsnappen uit gevangenis en duiken in de salons van de aristocratie. We ontmoeten koningen en kardinalen, filosofen en charlatans, minnaressen en rivalen. Sommige mensen leven een groot leven. Casanova maakte er een kunstvorm van. Want hij was méér dan een beruchte rokkenjager. Hij was diplomaat, violist, schrijver, prediker en gulle minnaar. Een vrije geest die overal botste met de gevestigde orde maar nooit verslagen werd. Zijn nalatenschap? Een van de levendigste autobiografieën ooit geschreven, waarin hij zelf de regie over zijn mythe nam.Bronnen: Casanova: Actor, Spy, Lover, Priest Laat je niet interneppen. Check de afzender en bij twijfel: klik weg. Kijk voor meer tips op www.laatjenietinterneppen.nlValentijnsdag komt eraan! Gebruik de code GeschiedenisinsideVal of klik hier en krijg 10% korting op je Air Up-fles, geldig tot en met 28 februari. (Let op: bundels zijn exclusief). Het perfecte Valentijnscadeau, voor jezelf of je geliefde!

Cassius Clay is niet langer Cassius Clay. Vanaf nu heet hij Muhammad Ali, een naam die hij krijgt van de Nation of Islam.Zijn bokscarrière schiet omhoog, zijn naam klinkt wereldwijd. Tijdens een tour door Afrika ziet hij Malcolm X weer, het is een korte ontmoeting niet lang daarna wordt Malcolm X vermoord. Ali blijft achter met spijt, spijt dat hij hem ooit zo hard heeft laten vallen. Terug in de ring strijdt Ali om de wereldtitel en wint van Sonny Liston. Maar de overwinning roept vragen op: was het doorgestoken kaart? Ondertussen dient een ander gevecht zich aan, buiten de ring. De Vietnamoorlog woedt, Ali weigert de dienstplicht, wordt geschorst en raakt zijn titel kwijt. Jaren later keert hij terug, en de wereld omarmt hem opnieuw. The Greatest is niet vergeten. Dan volgt The Rumble in the Jungle, het legendarische gevecht tegen George Foreman. Maar deze aflevering laat ook de tol zien die Ali betaalt. Parkinson sluipt zijn lichaam binnen. Toch blijft hij een symbool van kracht en doorzettingsvermogen. Het hoogtepunt komt in 1996, als hij met trillende handen de Olympische vlam ontsteekt een moment dat de wereld in stilte aanschouwt. Een icoon dat zijn plek in de geschiedenis heeft verdiend.

“Float like a butterfly, sting like a bee.”Muhammad Ali was meer dan een bokser, hij was een icoon. Geboren als Cassius Clay groeide hij uit tot een van de meest inspirerende figuren van de 20e eeuw. Van een ambitieuze, zelfverzekerde jonge atleet groeide hij uit tot een wereldwijd symbool van vrijheid, gelijkheid en veerkracht. Ali vocht niet alleen in de ring, maar ook daarbuiten. Hij was een stem tegen racisme, een strijder voor burgerrechten en een man die zijn geloof en principes boven alles stelde, zelfs als dat betekende dat hij zijn carrière op het spel moest zetten. In dit eerste deel verkennen we zijn vroege jaren: hoe een ambitieuze jongen met grote dromen zijn plek in de ring vond. Hoe hij opstond tegen de verwachtingen, zichzelf opnieuw uitvond en langzaam de weg bereidde voor een nalatenschap die groter werd dan hij ooit had durven dromen.

Hij had alles: macht, rijkdom en een uitgestrekt rijk, maar zijn ambitie reikte verder dan goud alleen. Mansa Musa, de legendarische koning van Mali, is een figuur die je niet snel vergeet. Hij liet de halve wereld versteld staan met zijn ongelooflijke rijkdom en visionaire plannen, maar wat maakt hem echt zo fascinerend? In deze aflevering nemen we je mee naar de 14e eeuw, naar een tijd waarin Afrika een ongekende bloei kende. Mansa Musa was een man van paradoxen: een progressieve vorst die zowel de islam omarmde als zijn eigen traditionele wortels eerde. Hij maakte van Timbuktu een baken van kennis en cultuur, met een bibliotheek waar zelfs Parijs jaloers op was.

Lee Miller is een vrouw die je misschien niet kent, maar wel zou moeten kennen. De aflevering van vandaag is een verrassende reis door de eerste helft van de 20e eeuw: we gaan mee met Lee van de Roaring Twenties in New York naar de Blitz in Londen, van de Egyptische woestijn naar avant-garde Parijs, en - vooral - van Dachau naar de badkuip van Hitler. Lee Miller heeft het allemaal gezien, maar ze was méér dan een ooggetuige. Want wat is ze eigenlijk niet geweest? Ze was oorlogscorrespondent, fotomodel, flapper, vriendin van Picasso, fotograaf, en als klap op de vuurpijl ontpopte ze zich na de oorlog tot haute cuisine chef. Sommige mensen leven meer dan één leven, maar Lee's avonturen spannen de kroon.

Nog een paar nachtjes slapen en het is pakjesavond, maar niet voordat we hebben gekeken waar de goedheiligman nou eigenlijk vandaan komt. De wieg van de Sint ligt niet in Nederland, noch in Spanje, maar in het hedendaagse Turkije. Daar werd Nicolaas bisschop, weldoener, en later zelfs heilige. Zijn geschiedenis is ouder dan je denkt, in nevelen gehuld, maar des te leuker zijn de wilde verhalen die over hem rondgaan. Hij gaf een ketter een rechtse hoek, verrichte wonderen, zat misschien wel twee keer in de gevangenis, ontmoette Keizer Constantijn, en – al zou dit laatste niet kunnen kloppen – arresteerde kannibalen en liet kinderen herrijzen uit de dood. We bespreken tot slot waarom de Kerstman stiekem Nederlands is.

Hij werd verbannen, zijn boeken werden verbrand, en ze probeerden hem zelfs te vermoorden. Hij geloofde in vrijheid van meningsuiting en van denken, maar werd overal waar hij kwam verafschuwd. Als geen ander is Spinoza door Nederland geclaimd als symbool van de tolerantie en vrijheid van de Republiek. Is dat terecht? Wat vooral beklijft aan zijn verhaal is een buitengewoon origineel en soms wonderschoon gedachtegoed, dat zijn tijd ver vooruit was. Thomas is zo onder de indruk dat hij hem zelfs plotsklaps tot grootste Nederlander aller tijden bombardeert.Dank aan Ian Buruma voor zijn spraakbericht, en aan Atlas Contact voor het exemplaar.

Piraten, die had je natuurlijk in de Caribische Zee. Grote piraten? Zwartbaard, dat soort namen: intimiderende, Britse mannen. Maar de grootste piratenleider aller tijden was een vrouw. Ze was de rijkste, de slimste, en ze was Chinees. Ze werd de koningin van een schaduwrijk in het zuiden van China, met een eigen economie, een leger dat de grote naties deed bibberen, en met regels die tegen alle heersende normen in gingen.

Na onze reeks over Amerikaanse presidenten blijven we nog één aflevering plakken in de VS, ditmaal voor de koning: The King, Elvis Presley. In alle belichaamt hij de Amerikaanse geschiedenis van de jaren '50 tot en met '70, van armoede naar ongekende rijkdom en uit de hand gelopen hedonisme. Thomas weet wel het een en ander van gigantische beroemdheid, dus deze week heeft niet Gijs, maar hij het verhaal voorbereid.Luchtverkeersleiding Nederland of kijk op www.komwerkenbijlvnl.nl voor meer informatie over de openstaande vacatures.Boek dit jaar (korting geldig t/m 31 dec 2024) nog een Sawadee groepsreis en krijg €100 korting per persoon.Ga naar sawadee.nl/geschiedenisinside voor meer informatie over deze korting en laat je inspireren

Een extra lange special, voor een hele lange man: Lincoln was met zijn 1.95 meters een letterlijke reus. Maar ook figuurlijk, want wat heeft hij een hoop betekend voor Amerika, het westen, en de wereld. Hij was de Great Emancipator die de slavernij afschafte. Hij was de man die de Burgeroorlog won en zo het uit elkaar vallen van de belangrijkste democratie van de wereld voorkwam. En hij was een bijzondere, grappige, gevoelige, extreem welbespraakte man, die idealistisch en visionair te werk durfde te gaan, tijdens een crisis die bijna niemand anders had kunnen oplossen. Bijzonder en inspirerend, zeker nu, in tijden van diepe polarisatie.Luister de LVNL podcast ‘De kracht achter luchtvaart' voor meer informatie over werken bij Luchtverkeersleiding Nederland of kijk op www.komwerkenbijlvnl.nl voor meer informatie over de openstaande vacatures.Boek dit jaar (korting geldig t/m 31 dec 2024) nog een Sawadee groepsreis en krijg €100 korting per persoon.Ga naar sawadee.nl/geschiedenisinside voor meer informatie over deze korting en laat je inspirerenBoek dit jaar (korting geldig t/m 31 dec 2024) nog een Sawadee familiereis en krijg €350 korting per persoon.Ga naar sawadee.nl/geschiedenisinside voor meer informatie over deze korting en laat je inspireren

“I am not a crook,” zei Nixon toen mensen het vertrouwen in hem begonnen te verliezen. Destijds hadden ze al redenen om aan te nemen dat hij dat wel was, maar nu we meer en meer te weten komen over wat hij allemaal heeft uitgespookt in het Witte Huis, kunnen we met zekerheid stellen: hij was een crook. Een cynische, amorele crook die minstens honderdduizenden doden op zijn geweten heeft, de Amerikaanse (en, in het verlengde, de westerse) maatschappij in tweeën spleet en voorgoed polariseerde, en uiteindelijk vooral zichzelf als het grote slachtoffer zag.Luister de LVNL podcast ‘De kracht achter luchtvaart' voor meer informatie over werken bij Luchtverkeersleiding Nederland of kijk op www.komwerkenbijlvnl.nl voor meer informatie over de openstaande vacatures.De snor roept. Haal geld op, red levens. Geef je nu op via movember.com

PRESIDENTEN VAN DE VS, DEEL 2In onze zoektocht naar de slechtste president belanden we bij Richard Nixon. Een buitengewoon amoreel leider, die het vertrouwen in de politiek blijvend heeft geschaad. Deze week kijken we naar de aanloop naar zijn presidentschap. We zien waarom hij de gewetenloze, spijkerharde leugenaar werd met de bijnaam "Tricky Dick." Hoe een jongen die op blote voeten naar school moest, later werd uitgelachen om de verkeerde schoenen op het verkeerde cocktailfeestje. Hoe een presidentschap uit kon lopen op één grote wraakcampagne tegen de intelligentsia, de liberale, universitair geschoolde elite. Kortom: dit is hoe Nixon de Joker werd.

PRESIDENTEN VAN DE VS, DEEL 1Nee, zijn tanden waren niet van hout. Hij kweekte geen wiet, hij was geen briljante generaal, en hij droeg geen pruik. Maar hij was wél de eerste president van de Verenigde Staten, en volgens vele historici nog steeds een van de beste. Het meest bijzondere van zijn presidentschap is misschien wel dat hij überhaupt president was, en geen koning, want dat was destijds toch echt de mode. Veldslagen winnen was niet zijn sterke punt. Hij was wel lang, had goede dijen, maar een iets minder goed geweten: Washington wist dondersgoed dat de hennep op zijn plantages niet voor een eerlijk loon werd verbouwd, en met het in stand houden van de slavernij zadelde hij de VS op met een erfzonde en een onoverbrugbare splijtzwam.

Afgelopen week besloot de Amsterdamse gemeente tegen het vernoemen van een brug naar Erik Hazelhoff Roelfzema. Het werkte als ene rode lap op bepaalde stieren, tot het kabinet aan toe. "Luister Geschiedenis Inside," reageerden Twitteraars op de betreffende VVD-minister, en dat was waanzinnig advies. Vandaag hoor je alles over dat woord dat steeds vaker rond de naam EHR zweeft: "staatsgreep." Wat is er gebeurd? En wat betekent dat voor de manier waarop we naar de verzetsheld des vaderlands moeten kijken?

De Soldaat van Oranje, wie kent hem niet? Erik Hazelhoff Roelfzema is via zijn boek, diens verfilming en daar dan weer de eindeloos doorlopende musical van, dé superster van het Nederlandse verzet geworden. En dat is ietwat merkwaardig. Zijn dapperheid en goede bedoelingen staan buiten kijf, maar een succes kan het zo geromantiseerde Contact Holland toch niet genoemd worden. En dan zijn er nog de andere Engelandvaarders, die behoorlijk chagrijnig zagen hoe één man met de eer van velen streek. Niettemin is het een spectaculair verhaal. Volgende week pas vertellen we over de grimmiger kant van Hazelhoffs leven.Bronnen gebruikt voor deze aflevering: Gerard Aalders, Wilhelmina: Mythe, fictie en werkelijkheid; Andere Tijden: De ware soldaten van Oranje; Agnes Dessing, Tulpen voor Wilhelmina; Erik Hazelhoff Roelfzema, Soldaat van Oranje; Victor Laurentius, De grote Tazelaar; Sytze van der Zee, Harer Majesteits loyaalste onderdaan; Annejet van der Zijl, Bernhard: Een verborgen geschiedenis. Volg ons op Instagram & TikTokGeproduceerd door: Tonny Media. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is Fashion Week, dus Thomas en Gijs duiken in het leven van de grootste modediva van allemaal. Na een krankzinnig moeilijke jeugd en een carrière als luxe-maîtresse, heeft Coco Chanel de vrouwenmode zoals wij die kennen min of meer uitgevonden. Ze heeft "de vrouw bevrijd", zei ze zelf, en ze had nog gelijk ook: weg waren de hoepelrokken, het tijdperk van het kleine zwarte jurkje was aangebroken. Daarmee is ze ontegenzeggelijk een held. Toch? Nou ja, dan was er nog die verdraaide Tweede Wereldoorlog, waarin Chanel zich kroonde tot wereldkampioen collaboratie. Een duister en absurd verhaal, dat pas zeer recentelijk is ontdekt.Bronnen voor deze aflevering: Justine Picardie, Coco Chanel: The Legend and the Life; Hal Vaughan, Sleeping with the Enemy: Coco Chanel's Secret War.Volg ons op Instagram & TikTokGeproduceerd door: Tonny Media. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De impact die Gandhi heeft gehad in de dekolonisatie van India is bijna niet te overschatten. Zijn geweldloze verzet, slimme campagnes en grenzeloze zelfopoffering waren niet alleen invloedrijk in zijn eigen land, maar ook tot ver over de grenzen. In een kranzinnig verhaal wist hij in enkele decennia het Britse juk af te werpen, en India zelfrespect en een eigen identiteit te geven. Maar niet alles lukte: we bespreken het Pakistaanse drama en zijn moeizame relatie met hindoenationalisten. Ook zijn vreemdere eigenschappen en daden krijgen aandacht. Onder de streep is het echter duidelijk: Gandhi was een levende legende.Bronnen voor deze aflevering: Ramachandra Guha, Gandhi: de biografie, De legendarische jaren; Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Niet zo lang geleden was Gandhi nog een moderne heilige, zo iemand wiens foto's lichtgaven, waar vriend en vijand van op de knieën vielen. Maar steeds meer mensen zetten hun vraagtekens bij dat smetteloze imago: standbeelden worden beklad, wilde geruchten doen de ronde over vrouwonvriendelijk en racistisch gedrag. Niet dat het klopt, verder, maar ach. Hoog tijd dus voor een opfrisser, want als iemand een positief verhaal verdient, is het wel Gandhi. Deze week het verrassende begin van zijn leven: een decennialang avontuur in Zuid-Afrika, het door en door racistische land dat de leerschool werd van Gandhi als politiek denker.Volg ons op Instagram & TikTokBronnen voor deze aflevering: Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India; Ramachandra Guha, Gandhi: de biografie, de jonge jaren. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Deze week horen we hoe Leonardo, iedereens favoriete uitstel-goeroe, in dienst trad bij de duivel. En de duivel, dat was Cesare Borgia. In een who's who van de Italiaanse Renaissance brengt Leonardo de winter door met Niccoló Machiavelli, en belandt hij in een vurige concurrentiestrijd met ene Michelangelo. En na zijn dood is het verhaal nog niet afgelopen. Want hoe werd de Mona Lisa nou zo beroemd? Hint: het was niet de glimlach. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Zijn leven inspireert en duizelt. Want Leonardo da Vinci was veel, héél veel. De ultieme homo universalis, posterboy van de Renaissance, een homoseksuele dandy, wetenschapper avant la lettre, militair ingenieur, theatermaker, moppentapper. De meest nieuwsgierige man uit de geschiedenis, waarschijnlijk. En oh ja, hij schilderde ook nog. Riemen vast voor een tour door één van de meest bijzondere periodes van de geschiedenis: de Italiaanse Renaissance.Bron voor deze aflevering: Walter Isaacson, Leonardo da Vinci – de biografie.Wil jij het comfort van Bamigo's bamboe essentials zelf ervaren? Ga naar www.bamigo.com en gebruik onze code GESCHIEDENIS25 voor 25% korting op je bestelling. De code is geldig t/m 30 september. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Maarten van Rossem is al sinds mensenheugenis de historicus des vaderlands, de man die je belt als het een en ander geduid, becommentarieerd, of afgemaakt moet worden. Niemand heeft zoveel voor onze kennis van geschiedenis betekend in Nederland als Maarten. De Millennial van Rossem, Geschiedenis Inside's eigen Gijs, is bezig met een aanval op die troon. Hij legde de barre tocht naar Utrecht af, om te vragen om Maartens zegen. In Restaurant Wilhelminapark bespraken ze enkele van de onderwerpen die afgelopen maanden zoal in GI zijn langsgekomen, van Lenin en Bernhard, tot Newton en Willem van Oranje. En die straatinterviews en witte dan wel zwarte bladzijdes? Daar moeten we maar eens mee stoppen, aldus Maarten. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wat een leven had Rose aka Joséphine, de grote liefde van Napoleon. Geboren op de Antillen, uitgehuwelijkt aan een Fransman, vervolgens in de gevangenis beland. Dat klinkt niet als het begin van het leven van een keizerin. En toch wist Joséphine zich na haar verblijf in een dodencel omhoog te werken als mode-icoon. Napoleon, die bepaald niet handig was met vrouwen, valt als een blok voor haar. Hun relatie werd een verhaal vol passie, overspel, liefde en behoorlijk kinky brieven.Bron voor deze aflevering: Andrew Roberts, Napoleon the Great. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Napoleone di Buonaparte. Zo zie je hem niet vaak, die naam, en toch is het hoe de zoon van Carlo en Maria Letizia di Buonaparte is geboren. Als telg uit een Italiaanse familie die tegen de Fransen vochten in de Corsicaanse onafhankelijkheidsstrijd, leek Napoleone wel de minst waarschijnlijke kandidaat om de eerste keizer van Frankrijk te worden. Wat dreef die sociaal ongemakkelijke, driftig lezende jongen? Welk lot nam hem mee, ver weg van Corsica? Hoe werd Napoleone Frans?Bron voor deze aflevering: Andrew Roberts, Napoleon The Great Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Leuker kunnen we het niet maken, makkelijker wel: we vertellen vandaag alles over de periode van Lenin als staatshoofd, en die is niet voor de luisteraar met een zwakke maag. Wel is het een essentiële geschiedenis voor iedereen die iets wil weten over Rusland, dictators, en de 20e eeuw. In deze aflevering zien we Lenin worstelen met niet-bestaande vijanden, met Stalin en de dood. Bovendien zien we de geboorte van niet één, maar twee tirannen.Bron voor deze aflevering: Victor Sebestyen, Lenin.Ontdek duizenden luisterboeken en e-books op BookBeat. Meld je nu aan met de code geschiedenisinside op www.bookbeat.nl of via de app en probeer 60 dagen gratis. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De Russische Revolutie was een van de belangrijkste gebeurtenissen van de wereldgeschiedenis. Over de gevolgen is veel bekend, maar over het hoe en waarom des te minder. Nee, Lenin verdreef niet de Tsaar. Wie dan wel? En minstens zo verrassend: de Revolutie was een rommeltje. Hoe is de Sovjet-Unie er dan toch gekomen?Bron voor deze aflevering: Victor Sebestyen, Lenin; College Russische geschiedenis, Henk Kern.

Dat Stalin een monster was, en communistisch Rusland een politiestaat, dat weet iedereen. Maar hoe begon het allemaal? Was Lenin ook een monster, of meer een dromer? In deze aflevering leer je alles over Lenins denken, het Rusland waarin hij opgroeide, en de begindagen van het Russisch communisme.Bron voor deze aflevering: Victor Sebestyen, Lenin.

Ter ere van de Engelse nederlaag in de EK-finale hebben we het vandaag over hun andere verpletterende nederlaag: die tegen Frankrijk. Niet Lamine Yamal, maar die andere tienerster, Jeanne d'Arc, deed ze toen de das om.De mensen op straat wisten niet of Jeanne nou iets met de Tweede Wereldoorlog of de Franse Revolutie te maken had. In werkelijkheid moeten we een stuk verder terug. Jeanne is namelijk een heldin uit de middeleeuwen. Luister naar het meest krankzinnige verhaal dat we tot nu hebben verteld, over een jong meisje dat stemmen hoort, een honderdjarige oorlog wint en wordt vervolgd voor travestie.Bronnen voor deze aflevering: Joan of Arc: A History, Helen Castor; Joan of Arc, Orchestral Manoeuvres in the Dark.Ontdek duizenden luisterboeken en e-books op BookBeat. Meld je nu aan met de code geschiedenisinside op www.bookbeat.nl of via de app en probeer 60 dagen gratis.

Eigenlijk hebben we er maar pech mee, de 80-jarige oorlog als ontstaanmythe. Want wat was het een ingewikkelde bende, zeker in het begin. Waar het nou precies om te doen was, wie aan welke knoppen draaide...: het is allemaal niet zo eenvoudig. In deze aflevering hoor je hoe Willem van Oranje wel en (vooral) niet de aanvoerder van de Opstand was, hoe Spanje de Nederlanden in het zadel hielp, en waarom Nederland niet zo tolerant werd als had gekund. Oh ja, en dan is er ook nog het hoofd van Balthasar Gerards dat gestolen werd.Bronnen voor deze aflevering: René van Stipriaan, De zwijger: Het leven van Willem van Oranje; Anton van der Lem, De opstand in de Nederlanden: De Tachtigjarige Oorlog in woord en beeld. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De vader des vaderlands, daar weten we natuurlijk alles van. Toch? Lief volk, we zijn de straat opgegaan om te vragen wat jullie van Willem van Oranje weten, de belangrijkste figuur van onze geschiedenis, de oervader… Niks. Jullie wisten niks. Maar het is jullie schuld niet: het is een ongelooflijk ingewikkeld verhaal. Hoog tijd dus voor een tweeluik over Willem. Wie was hij? Wat deed hij? En hoe zat het nou met die oorlog tegen Spanje?Bronnen voor deze aflevering: René van Stipriaan, De zwijger: Het leven van Willem van Oranje; Geoffrey Parker, Emperor: A New Life of Charles V; Anton van der Lem, De opstand in de Nederlanden: De Tachtigjarige Oorlog in woord en beeld. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Was het nou een deugniet, of deugde hij niet? Bij zijn dood was Prins Bernhard voor de meeste mensen nog een oorlogsheld die iets te vaak buiten de pot plaste, maar nu iedereen weet dat hij NSDAP-lid was, liggen de kaarten iets anders. Hoe zat het nou precies met de man van de sterke verhalen? Bernhard was ontzettend veel: verzetsheld zonder wapenfeit, brokkenpiloot, professioneel flierefluiter, louche zakenprins en aspirant-onderkoning van Indonesië. Wat hij wilde kreeg hij voor elkaar, de prinsgemaal, maar één ding wilde hij absoluut niet, en dat was deugen.Bronnen voor deze aflevering: Bernhard, Een verborgen geschiedenis, Annejet van der Zijl; Niets was wat het leek, Gerard Aalders; De Zakenprins, Gerard Aalders; Bernhard, Videoland; ZKH, Jort Kelder en Harry Veenendaal. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Als kind was hij berooid, op de vlucht en zelfs slaaf. Later verenigde Dzjengis Khan de Mongoolse steppevolkeren, en veroverde in 10 jaar tijd de helft van de wereld. Hij versloeg legers groter dan zijn volk, stichtte een rijk van Beijing tot Kyiv... Hoe? Waarom? Het bijzondere maar ook bijzonder bloederige verhaal van Dzjengis is niet voor gevoelige luisteraars, maar biedt ook verrassende inzichten in de bijzondere cultuur van nomadische volkeren.Bronnen voor deze aflevering: Storm of the East, Robert Marshall; Genghis Khan and the Making of the Modern World, Jack Weatherford Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het valt nauwelijks te overschatten hoeveel Isaac Newton voor de wetenschap heeft betekend. De zwaartekracht, de wetten van Newton en eigenlijk ons hele wereldbeeld komen van de Brit. Maar, wist jij dat we het kattenluikje ook aan hem te danken hebben? Als wetenschapper was hij niet erg strak van leer. Stiekem, in het donker, hield Newton zich vooral bezig met de zwarte kunsten. Geobsedeerd door het voorspellen van de toekomst en de jacht naar het eeuwige leven zonderde Isaac zich af.Thomas en Gijs zoeken deze aflevering uit wie deze magiër nou eigenlijk echt was, en hoe zijn wetenschappelijke nalatenschap zó groot werd.Bronnen voor deze aflevering: Newton, van Peter Ackroyd. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Niemand in de moderne tijd is zo verafgood als Moeder Teresa, de heilige engel van Calcutta. Aan de buitenkant leek het een mooi verhaal: een vrouw die zich volledig inzette voor het welzijn van de armen. Maar helaas, schijn bedriegt. In werkelijkheid bleek Moeder Teresa vooral geobsedeerd door schaarste en lijden, om zo dicht mogelijk bij Jezus te komen. Viel je in de handen van Moeder Teresa's zusters, dan ging je een akelige dood tegemoet.Bron voor deze aflevering: The Missionary Position, Christopher Hitchens. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Cleopatra. De koningin die elke nacht met twintig mannen het bed deelde, geroemd om haar schoonheid en gevreesd om haar verleidingskunst. Maar is dat wel waar? Uit het levensverhaal van de laatste Egyptische farao komt een ander beeld naar voren; ze blijkt een intelligente overlever in turbulente tijden. De machtigste mannen van de wereld kregen stuk voor stuk met haar te maken, en ze deed zeker niet voor ze onder.Thomas en Gijs scheiden fake news en fictie in het leven van 's werelds rijkste en machtigste vrouw. Was haar neus echt zo mooi, en baadde ze inderdaad in ezelinnenmelk? Luister mee naar het fascinerende leven van Cleopatra, en ontdek de waarheid achter de mythe.Bronnen: Alexandria, Islam Issa; Cleopatra: A Life, Stacy Schiff; Rubicon, Tom Holand. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

JFK was een idealist, daar was iedereen het over eens. Dat hij wel eens een scheve schaats reed, willen velen hem nog wel vergeven. Maar zijn affaires gingen verder dan je denkt, tot de vriendin van een maffiabaas en een Russische spion aan toe.In deze eerste aflevering van Geschiedenis Inside houden Thomas en Gijs het (vermoedelijk) onbreekbare imago van de Amerikaanse president tegen het licht. Wat is waarheid, en wat is regelrecht fake news?Bronnen voor deze aflevering: An Unfinished Life: John F. Kennedy, Robert Dallek; The Abyss, Max Hastings. Geproduceerd door Tonny Media Volg ons op Instagram & TikTok Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.