Podcasts about hugv

Fimmtudagur 27. febrúar Öryggi, her, hugvíkkun, skipulag, bækur og ljóð Helen Ólafsdóttir ráðgjafi í öryggismálum ræðir við Gunnar Smára um öryggismál Evrópu og Íslands eftir stefnubreytingu ríkisstjórnar Trump. Bjarni Már Magnússon prófessor í lögfræði við Bifröst og Kristján Þór Sigurðsson, doktor í mannfræði takast á undir stjórn Maríu Lilju um hugmynd Bjarna um að kominn sé tími til að Íslendingar stofni her vegna víðsjár í heimsmálum. Mikið er rætt um sveppatripp þessa dagana og hvort lækning gegn áföllum leynist í þeim. Borið hefur á því að þjóðþekkt fólk flíki sveppum og sumir segjast hafa orðið edrú af þeim, þurfi ekki meðferð hjá SÁÁ. Anna Hildur Guðmundsdóttir formaður SÁÁ ræðir málin við Björn Þorláks. Hilmar Þór Björnsson arkitekt og Ásta Logadóttir ljósvistarsérfræðingur eru hluti hóps sem stendur fyrir ákalli um breytt viðhorf til skipulagsmála. Þau útskýra fyrir Gunnari Smára hvers vegna borgin er að þróast eftir hagsmunum fjármagnsins en ekki almennings. Vigdís Grímsdóttir og Oddný Eir ræða við skáld og bókafólk. Að þessu sinni kemur ritstjórinn Guðrún Steinþórsdóttir og ræðir um skynsvið bókmennta. Hvernig bækur geta aukið samlíðan og bætt bæði okkur og heiminn. Síðan kemur Eiríkur Örn Norðdahl að borðinu, nýtilnefndur til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs fyrir bók sína Náttúrulögmálin.

Hugvíkkandi þáttur með dass af eitraðri jákvæðni. Simmi fór í gegnum ferðasöguna frá Liverpool, Raggi sagði já við 10 kúlum af því fjölskyldan hans þarf að eiga sjóð og hvaða 6 atriði heilla konur mest í fari karlmanna. Þetta og mjög margt fleira. Góða skemmtun!

Hugvísindaþing var haldið í Háskóla Íslands nú um helgina en þar var kvikmyndin um Barbie þar meðal annars til umræðu út frá fræðilegu sjónarhorni feminískra útópía. Við ræðum við Katrínu Pálmadóttur Þorgerðardóttur, heimspekinema, um Barbie og útópíur í þætti dagsins. Pistlahöfundurinn Freyja Þórsdóttir fjallar um það hvernig túlkun hefur áhrif á upplifun. Hvernig það sem við trúum hefur umbreytandi áhrif á okkur og veruleikann. Og hvernig skilningur og góð trú gerir okkur kleift að sjá skýrar, kalla fram betri möguleika og þar með skapa fallegri heim. Þórgunnur Snædal, doktor í rúnafræðum gaf út í vetur yfirlitsrit um rúnir á Íslandi, þar sem hún birtir afrakstur rannsókna sinna á íslenskri rúnasögu frá landnámi til nútímans. Bókin var á dögunum tilnefnd til viðurkenningar Hagþenkis. Við ræðum við Þórgunni í þætti dagsins. Umsjón: Tómas Ævar Ólafsson og Halla Harðardóttir

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann að venju upp úr klukkan hálf átta. Á dögunum var póstsending frá Færeyjum opnuð. Það er kannski ekki í frásögur færandi nema vegna þess að pakkinn var 214 ára gamall -- meira af því á eftir. Bogi ræddi líka um kosningarnar um helgina í Portúgal og um framkvæmdastjóra Atlantshafsbandalagsins. Töluvert er rætt um kynþáttafordóma á Íslandi þessa dagana. Á föstudag hefst Hugvísindaþing í Háskóla Íslands, og meðal þess sem þar verður rætt um eru sögulegar rætur kynþáttahyggju. Kristín Loftsdóttir mannfræðingur er ein þeirra sem hafa rannsakað þessi mál og hún var gestur okkar eftir morgunfréttirnar klukkan átta. Undanfarin ár hafa boðið upp á margar áskoranir fyrir Reykjanesið og ferðaþjónustan hefur fundið fyrir því. Eyþór Sæmundsson verkefnastjóri miðlunar og markaðssetningar hjá Markaðsstofu Reykjaness kom á Morgunvaktina og ræddi um Reykjanesið sem áfangastað fyrir ferðamenn. Ongi orð - Døgg Nónsgjógv. Andakt - Haraldur Þorsteinsson, Björgvin Gíslason, Ásgeir Óskarsson. Farin - Jónas Gaard og Sigríð.

Mánudagurinn 12. febrúar Flóttafólk, hugvíkkandi efni, biskupskjör og deilurnar um MÍR Við fáum Helen Ólafsdóttur Öryggisráðgjafa til að draga upp mynd af flóttafólki, hvaða fólk þetta er, hvar það er, hvert það ætlar og til hvers? Og hvaða áhrif fólkið hefur á löndin sem það sækir heim. Lilja Sif Þorsteinsdóttir sálfræðingur fjallar um það sem hún kallar hugbirtandi lyf, sem nú eru í mikilli tísku á Íslandi þótt notkun þeirra stangist á við lög. Guðmundur Karl Brynjarsson prestur í Lindakirkju er einn þeirra presta sem vill verða biskup. Við ræðum við hann um samfélagið, kirkjuna og kristni og hvers konar biskup hann vill verða. Það er deilt um MÍR fyrir héraðsdómi eins og við fjölluðum um í viðtali um daginn við fólk sem var ósátt um ákvarðanir stjórnar. Í kvöld mæta stjórnarmenn í MÍR, Sigurður H. Einarsson og Einar Bragason, og svara fyrir sig.

Þátturinn er í boði: Nettó - www.netto.is - náið í Nettó appið í app-store og sparið! Chitocare - www.chitocare.is - afsláttarkóði: Helgaspjallið IceHerbs - www.iceherbs.is Sleepy - www.sleepy.is - fæst í Vest Ármúla Við Pétur setjumst niður og ræðum meðal annars grein sem kom út á Mbl.is sem var skrifuð uppúr hlaðvarps þættinum Tölum um, með Gumma Kíró og Línu, þar sem ég segi frá þeirri staðreynd að ég hafi sótt í sálfræðiþjónustu með hugvíkkandi efnum, en við Pétur gerðum þetta saman, en á sitthvorum deginum. Við ræðum sambandið okkar og hvað við höfum verið að læra innan sambandsins, Bali og margt fleira. Þátturinn var tekinn upp í Nóa Síríus Stúdíó-i Podcaststöðvarinnar

Margrét Pála er komin heim eftir haustfrí á Spáni og dembir sér beint í umræðu um síma, samfélagsmiðla og almenna skjánotkun ásamt Móey Pálu. Mikil umræða um símanotkun barna og ungmenna kviknaði í þjóðfélaginu í kjölfar viðtals við Þorgrím Þráinsson í Bítinu fyrr í mánuðinum.Ömmgurnar taka undir orð um hans um neikvæð áhrif ofnotkunar hjá börnum sem fullorðnum og hversu mikilvægt er að setja mörk á þessu sviði eins og á öðrum sviðum tilverunnar. Þær ræða einnig áhrif skjánotkunar út frá tilfinningagreind og hvernig skjárinn yfirtekur augu og athygli okkar allra fyrirstöðulaust. Einnig vekja þær máls á annars konar nálgun á tækni í skólum og hvernig er hægt að forðast boð og bönn.Hugvíkkandi samtal í takt við ört breytandi samtíma.Styrktaraðilar þáttarins eru Krumma leikfanga- og leiktækjaverslun og barnavöruverslunin Regnboginn. Fjölskyldan ehf á facebook Fjölskyldan ehf á InstagramNetfang þáttarins: fjolskyldanehf@gmail.com

Björk Þorgrímsdóttir hefur verið að horfa á sjónvarpsþættina Love is Blind, en síðasti þáttur í fimmtu seríu þáttanna kom nú um helgina. Björk fékk til sín Hauk Inga Jónasson, sálgreini og kennara, til að velta fyrir sér blindri ást fyrir allra augum. Við förum í ferðalag um Færeyjar og spenanndi tónlistarlíf sem blómstrar þar. Fararstjórinn okkar er Katrín Helga Ólafsdóttir. Og að lokum veltum við fyrir okkur stafrænum hugvísindum, með Eiríki Smára Sigurðssyni, heimspeking og formanni miðstöðvar stafrænna hugvísinda og lista.

Björk Þorgrímsdóttir hefur verið að horfa á sjónvarpsþættina Love is Blind, en síðasti þáttur í fimmtu seríu þáttanna kom nú um helgina. Björk fékk til sín Hauk Inga Jónasson, sálgreini og kennara, til að velta fyrir sér blindri ást fyrir allra augum. Við förum í ferðalag um Færeyjar og spenanndi tónlistarlíf sem blómstrar þar. Fararstjórinn okkar er Katrín Helga Ólafsdóttir. Og að lokum veltum við fyrir okkur stafrænum hugvísindum, með Eiríki Smára Sigurðssyni, heimspeking og formanni miðstöðvar stafrænna hugvísinda og lista.

Í þættinum heyrast brot úr tveimur erindum sem haldin voru á Barnabókmenntaráðstefnu Gerðubergs árið 2023. Annars vegar brot úr fyrirlestri Brynhildar Björnsdóttur bókmenntafræðings og fjölmiðlakonu sem bar yfirskriftina "Hvar er mamma þín Einar Áskell" og fjallaði um fjarveru mæðra í barnabókum. Þá heyrast líka brot úr fyrirlestri Sólveigar Rósar foreldra - og uppeldisfræðings um birtingarmyndir regnbogans í barnabókum á Íslandi. Einnig er í þættinum rætt við Auði Aðalsteinsdóttur bókmenntafræðing um framtíðarfagurfræði á framtíðarlausum tímum en Auður flutti erindi með þessum titli í málstofu um sögu bókmenntagagnrýni og sögu hennar á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands 10. mars síðastliðinn. Umsjón: Jórunn Sigurðardóttir

Í þættinum heyrast brot úr tveimur erindum sem haldin voru á Barnabókmenntaráðstefnu Gerðubergs árið 2023. Annars vegar brot úr fyrirlestri Brynhildar Björnsdóttur bókmenntafræðings og fjölmiðlakonu sem bar yfirskriftina "Hvar er mamma þín Einar Áskell" og fjallaði um fjarveru mæðra í barnabókum. Þá heyrast líka brot úr fyrirlestri Sólveigar Rósar foreldra - og uppeldisfræðings um birtingarmyndir regnbogans í barnabókum á Íslandi. Einnig er í þættinum rætt við Auði Aðalsteinsdóttur bókmenntafræðing um framtíðarfagurfræði á framtíðarlausum tímum en Auður flutti erindi með þessum titli í málstofu um sögu bókmenntagagnrýni og sögu hennar á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands 10. mars síðastliðinn. Umsjón: Jórunn Sigurðardóttir

Vilhjálmur Árnason, prófessor emeritus í heimspeki við Háskóla Íslands, hélt hátíðarfyrirlestur Hugvísindaþings í Hátíðasal skólans föstudaginn 10. mars síðastliðinn. Erindið nefndi Vilhjálmur Samtalið sem siðferðilegt hugtak og í því velti hann fyrir sér samræðuhugtakinu, merkingu þess, margvíslegu hlutverki og mikilvægi.

María Mey sem hin hreina mær hefur verið einn helsti innblástur listamanna af öllu tagi frá því að hún kom fram á sjónarsviðið. Hin hreina og óflekkaða mær er þó ekki svo óflekkuð í huga allra og í seinni tíð hafa femínískir guðfræðingar varpað ljósi á allskyns annarskonar útgáfur af Maríu, sem í sumum tilfellum er nærbuxnalaus og dónaleg. Sigríður Guðmarsdóttir guðfræðingur er ein þeirra sem tekur til máls á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands á morgun, þar mun hún fjalla um birtingarmyndir Maríu í nýrri sálmabók Þjóðkirkjunnar, með vísan í fræðimenn og myndlisarverk Kristínar Gunnlaugsdóttur. Við ræðum við Sigríði í þætti dagsins. Heimildarmynd um aðstæður hinsegin fólks í Téténíu verður sýnd í Bíó Paradís á sunnudaginn. Lucy Shtein, meðlimur Pussy Riot, segir hinsegin fólk ofsótt á svæðinu og að mikilvægt sé að muna að aðstæður margra séu bágar í Rússlandi. Hún verður gestur okkar í þætti dagsins.

María Mey sem hin hreina mær hefur verið einn helsti innblástur listamanna af öllu tagi frá því að hún kom fram á sjónarsviðið. Hin hreina og óflekkaða mær er þó ekki svo óflekkuð í huga allra og í seinni tíð hafa femínískir guðfræðingar varpað ljósi á allskyns annarskonar útgáfur af Maríu, sem í sumum tilfellum er nærbuxnalaus og dónaleg. Sigríður Guðmarsdóttir guðfræðingur er ein þeirra sem tekur til máls á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands á morgun, þar mun hún fjalla um birtingarmyndir Maríu í nýrri sálmabók Þjóðkirkjunnar, með vísan í fræðimenn og myndlisarverk Kristínar Gunnlaugsdóttur. Við ræðum við Sigríði í þætti dagsins. Heimildarmynd um aðstæður hinsegin fólks í Téténíu verður sýnd í Bíó Paradís á sunnudaginn. Lucy Shtein, meðlimur Pussy Riot, segir hinsegin fólk ofsótt á svæðinu og að mikilvægt sé að muna að aðstæður margra séu bágar í Rússlandi. Hún verður gestur okkar í þætti dagsins.

Torfi Tulinius, prófessor við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands, segir frá málstofunni Biblían, trúin og menning íslenskra leikmanna á miðöldum sem haldin verður á Hugvísindaþingi 2023 í Árnagarði 311, laugardaginn 11. mars kl. 13-16:30.

Sigrún Inga Hrólfsdóttir og Hlynur Helgason fjalla um málstofuna Nýjar rannsóknir í listfræði sem haldin verður á Hugvísindaþingi 2023 í Árnagarði 422, 11. mars kl. 10:00-12:00.

Hundruð milljóna tjón varð í bruna fiskeldisfyrirtækis á Tálknafirði í morgun. Slökkvilið er enn að störfum. Tveir slösuðust í brunanum. Áhyggjur eru um að verkföll Eflingar muni hafa áhrif á um 2000 manns á hjúkrunarheimilum á höfuðborgarsvæðinu, fáist ekki undanþága til að fá afgreitt bensín fyrir starfsfólk. Dómsmálaráðherra vill skoða hvort hægt sé að nota hugvíkkandi efni til að hjálpa afbrotamönnum sem glíma við geðræn vandamál og lögreglumönnum sem hafa orðið fyrir áfalli í starfi. Breytt hegðun landsmanna eftir covid 19 faraldurinn gæti útskýrt hversu skæðar umgangspestir eru um þessar mundir. Þetta segir framkvæmdastjóri lækninga á heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Fimmta bólusetning vegna covid-19 er hafin Verslanakeðjur í Bretlandi skammta grænmeti og ávexti vegna vöruskorts. Slæm tíð og veðurfar í suður Evrópu og Afríku hefur ollið uppskerutjóni á tómötum, paprikum og fleiri tegundum ----- Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra telur að rétt að skoða kosti þess að nota hugvíkkandi efni til að hjálpa föngum sem hafa lokið afplánun til aðlagast samfélaginu á ný og einnig til aðstoða þolendur í ofbeldismálum. Rannsóknir á hugvíkkandi efnum á borð við sveppi, LSD og MDMA benda til þess að þau hafi jákvæð áhrif á geðsjúkdóma svo sem þunglyndi, fíkn og þrjáhyggju. Jón hefur viðraði þessar hugmyndir við Kára Stefánsson forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar. Að minnsta kosti fjórar verslanakeðjur í Bretlandi hafa gripið til þess ráðs að skammta ákveðnar tegundir af ávöxtum og grænmeti vegna vöruskorts. Ástæðan er fyrst og fremst rakin til slæmra veðurskilyrða til ræktunar í Norður-Afríku og Suður-Evrópu, einkum suðurhluta Spánar, í haust og vetur. Asda, ein stærsta verslanakeðja landsins, sem rekur á sjöunda hundrað verslanir, reið á vaðið á þriðjudag og tilkynnti að takmarka yrði kaup á tómötum, paprikum, agúrkum, salati í lausu og í pokum, spergilkáli, blómkáli og hindberjum við þrjár einingar á hvern viðskiptavin. Talsmaður Asda harmaði að til þessa þyrfti að koma, en keðjan glímdi við skort á ýmsum tegundum grænmetis og ávaxta eins og aðrir smásalar í landinu. Önnur keðja, Morrisons, tilkynnti síðdegis að hún þyrfti að skammta tómata, agúrkur, salat og paprikur frá næsta degi. Miðað var við að hver viðskiptavinur gæti einungis keypt tvær einingar til þess að sem flestir fengju eitthvað. Vinna við undirbúning verndar- og orkunýtingaráætlunar stjórnvalda, sem í daglegu tali kallast rammaáætlun, hófst formlega 1999 eftir langan aðdraganda. Rammaáætlun er hugsuð sem lagarammi um orkubúskap Íslendinga og s

Hundruð milljóna tjón varð í bruna fiskeldisfyrirtækis á Tálknafirði í morgun. Slökkvilið er enn að störfum. Tveir slösuðust í brunanum. Áhyggjur eru um að verkföll Eflingar muni hafa áhrif á um 2000 manns á hjúkrunarheimilum á höfuðborgarsvæðinu, fáist ekki undanþága til að fá afgreitt bensín fyrir starfsfólk. Dómsmálaráðherra vill skoða hvort hægt sé að nota hugvíkkandi efni til að hjálpa afbrotamönnum sem glíma við geðræn vandamál og lögreglumönnum sem hafa orðið fyrir áfalli í starfi. Breytt hegðun landsmanna eftir covid 19 faraldurinn gæti útskýrt hversu skæðar umgangspestir eru um þessar mundir. Þetta segir framkvæmdastjóri lækninga á heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Fimmta bólusetning vegna covid-19 er hafin Verslanakeðjur í Bretlandi skammta grænmeti og ávexti vegna vöruskorts. Slæm tíð og veðurfar í suður Evrópu og Afríku hefur ollið uppskerutjóni á tómötum, paprikum og fleiri tegundum ----- Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra telur að rétt að skoða kosti þess að nota hugvíkkandi efni til að hjálpa föngum sem hafa lokið afplánun til aðlagast samfélaginu á ný og einnig til aðstoða þolendur í ofbeldismálum. Rannsóknir á hugvíkkandi efnum á borð við sveppi, LSD og MDMA benda til þess að þau hafi jákvæð áhrif á geðsjúkdóma svo sem þunglyndi, fíkn og þrjáhyggju. Jón hefur viðraði þessar hugmyndir við Kára Stefánsson forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar. Að minnsta kosti fjórar verslanakeðjur í Bretlandi hafa gripið til þess ráðs að skammta ákveðnar tegundir af ávöxtum og grænmeti vegna vöruskorts. Ástæðan er fyrst og fremst rakin til slæmra veðurskilyrða til ræktunar í Norður-Afríku og Suður-Evrópu, einkum suðurhluta Spánar, í haust og vetur. Asda, ein stærsta verslanakeðja landsins, sem rekur á sjöunda hundrað verslanir, reið á vaðið á þriðjudag og tilkynnti að takmarka yrði kaup á tómötum, paprikum, agúrkum, salati í lausu og í pokum, spergilkáli, blómkáli og hindberjum við þrjár einingar á hvern viðskiptavin. Talsmaður Asda harmaði að til þessa þyrfti að koma, en keðjan glímdi við skort á ýmsum tegundum grænmetis og ávaxta eins og aðrir smásalar í landinu. Önnur keðja, Morrisons, tilkynnti síðdegis að hún þyrfti að skammta tómata, agúrkur, salat og paprikur frá næsta degi. Miðað var við að hver viðskiptavinur gæti einungis keypt tvær einingar til þess að sem flestir fengju eitthvað. Vinna við undirbúning verndar- og orkunýtingaráætlunar stjórnvalda, sem í daglegu tali kallast rammaáætlun, hófst formlega 1999 eftir langan aðdraganda. Rammaáætlun er hugsuð sem lagarammi um orkubúskap Íslendinga og s

Gunnþórunn Guðmundsdóttir, Rósa María Hjörvar og Vera Knútsdóttir ræða um málstofuna Hetjur, kreppur og heimsveldi sem haldin verður á Hugvísindaþingi 2023. Þar verður hugað að dæmum úr samtímabókmenntum um hetjur í fjölbreyttu samhengi.

Steinunn Kristjánsdóttir og Rúnar Már Þorsteinsson segja frá málstofunni María mey – einn mesti áhrifavaldur allra tíma sem haldin verður á Hugvísindaþingi föstudaginn 10. mars kl. 13:15-17:00. María guðsmóðir er án efa áhrifamesta kona sögunnar, bæði sem söguleg persóna og ímynd. Í þessari þverfræðilegu málstofu guðfræðinga og fornleifafræðinga verða ýmsir þættir þessarar áhrifamiklu sögu skoðaðir, þar sem kastljósinu er einkum beint að birtingarmynd Maríu á Íslandi.

Nálagst má þáttinn í heild sinni inn á; https://solvitryggva.is/ Þórarinn Ævarsson er landsþekktur athafnamaður sem var kominn algjörlega á botninn í mikla lyfjafíkn og djúpt þunglyndi. Í þættinum lýsir hann ótrúlegri atburðarrás sem á endanum varð til þess að hann spyrnti sér frá botninum og náði bata.  Þátturinn er í boði; Narfeyrarstofa - https://narfeyrarstofa.is/ Bakarameistarinn - https://bakarameistarinn.is/ Nýja vínbúðin - https://nyjavinbudin.is/ Ofnasmiðja Reykjavíkur - https://ofnasmidja.is/

Síðustu vikur hefur talsvert borið á umræðu um svokölluð hugvíkkandi efni og mögulega notkun þeirra til lækninga, sérstaklega til þess að aðstoða fólk sem glímir við geðræna kvilla. Efnin eru ólögleg og rannsóknir á virkni þeirra í þessu samhengi eru skammt á veg komnar, en þær staðreyndir hafa orðið til þess að ýmsir hafa varað við því að fólk fari fram úr sér í ályktunum um möguleikana sem falist gætu í notkun efnanna í lækningaskyni. Aðrir telja nægilega margt benda til þess að notkun hugvíkkandi efna undir eftirliti meðferðaraðila geti falið í sér tímamót í meðferðum við kvíða, þunglyndi og fíknisjúkdómum. Í dag hefst umfangsmikil ráðstefna um þessi mál í Hörpu, og meðal þeirra sem þar koma fram er Haraldur Erlendsson, geðlæknir. Haraldur sagði okkur nánar af sinni sýn á þessi mál í þættinum. Múlabær er fyrsta dagþjálfunin fyrir aldraðra og öryrkja og er stofnuð 1983 af Rauða krossinum, SÍBS og Samtökum aldraðra. Starfsemin verður því 40 ára 27. janúar nk. Markmið starfseminnar er að auka lífsgæði fólks sem býr í sjálfstæðri búsetu með heilbrigðisþjónustu, líkamlegri og félagslegri virkni. Það er töluvert langur biðlisti af fólki sem sækist eftir þjónustu í Múlabæ. Við kíktum í Síðumúlann og hittum Rósbjörgu S. Þórðardóttur, hópstjóra félagsstarfs, vinnustofu og listasmiðju í Múlabæ og við töluðum einnig við Ottó Malmberg, 91 árs, sem sótt hefur þjónustu í Múlabæ frá 2017. Á morgun, föstudag, eru tvöhundruð og fimmtíu ár frá því að Gunnlaugur Guðbrandsson Briem fæddist. Hann var fyrstur til að taka upp ættarnafnið Briem en í dag skipta þau hundruðum sem bera sama ættarnafn. Á laugardaginn verður haldið málþing í Þjóðarbókhlöðunni þar sem fræðifólk mun fjalla um ævi þessa merka sýslumanns og fjölskyldu hans. Við fengum þau Erlu Dóris Halldórsdóttur, sjálfstætt starfandi sagnfræðing og formann Félags um átjándu aldar fræði og Inga Þorleif Bjarnason, jarðeðlisfræðing, fundarstjóra málþingsins og stjórnarmann í Félagi um átjándu aldar fræði til þess að koma í þáttinn og segja okkur aðeins frá Gunnlaugi og því sem fer fram á málþinginu á laugardag. Tónlist í þættinum í dag: Bingó / Geirfuglarnir (Freyr Eyjólfsson) Lucy in the sky with diamonds / Bítlarnir (Lennon & McCartney) Það rökkvar í Róm / Erla Þorsteinsdóttir (Pietro Garineri og Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Síðustu vikur hefur talsvert borið á umræðu um svokölluð hugvíkkandi efni og mögulega notkun þeirra til lækninga, sérstaklega til þess að aðstoða fólk sem glímir við geðræna kvilla. Efnin eru ólögleg og rannsóknir á virkni þeirra í þessu samhengi eru skammt á veg komnar, en þær staðreyndir hafa orðið til þess að ýmsir hafa varað við því að fólk fari fram úr sér í ályktunum um möguleikana sem falist gætu í notkun efnanna í lækningaskyni. Aðrir telja nægilega margt benda til þess að notkun hugvíkkandi efna undir eftirliti meðferðaraðila geti falið í sér tímamót í meðferðum við kvíða, þunglyndi og fíknisjúkdómum. Í dag hefst umfangsmikil ráðstefna um þessi mál í Hörpu, og meðal þeirra sem þar koma fram er Haraldur Erlendsson, geðlæknir. Haraldur sagði okkur nánar af sinni sýn á þessi mál í þættinum. Múlabær er fyrsta dagþjálfunin fyrir aldraðra og öryrkja og er stofnuð 1983 af Rauða krossinum, SÍBS og Samtökum aldraðra. Starfsemin verður því 40 ára 27. janúar nk. Markmið starfseminnar er að auka lífsgæði fólks sem býr í sjálfstæðri búsetu með heilbrigðisþjónustu, líkamlegri og félagslegri virkni. Það er töluvert langur biðlisti af fólki sem sækist eftir þjónustu í Múlabæ. Við kíktum í Síðumúlann og hittum Rósbjörgu S. Þórðardóttur, hópstjóra félagsstarfs, vinnustofu og listasmiðju í Múlabæ og við töluðum einnig við Ottó Malmberg, 91 árs, sem sótt hefur þjónustu í Múlabæ frá 2017. Á morgun, föstudag, eru tvöhundruð og fimmtíu ár frá því að Gunnlaugur Guðbrandsson Briem fæddist. Hann var fyrstur til að taka upp ættarnafnið Briem en í dag skipta þau hundruðum sem bera sama ættarnafn. Á laugardaginn verður haldið málþing í Þjóðarbókhlöðunni þar sem fræðifólk mun fjalla um ævi þessa merka sýslumanns og fjölskyldu hans. Við fengum þau Erlu Dóris Halldórsdóttur, sjálfstætt starfandi sagnfræðing og formann Félags um átjándu aldar fræði og Inga Þorleif Bjarnason, jarðeðlisfræðing, fundarstjóra málþingsins og stjórnarmann í Félagi um átjándu aldar fræði til þess að koma í þáttinn og segja okkur aðeins frá Gunnlaugi og því sem fer fram á málþinginu á laugardag. Tónlist í þættinum í dag: Bingó / Geirfuglarnir (Freyr Eyjólfsson) Lucy in the sky with diamonds / Bítlarnir (Lennon & McCartney) Það rökkvar í Róm / Erla Þorsteinsdóttir (Pietro Garineri og Loftur Guðmundsson) UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG MELKORKA ÓLAFSDÓTTIR

Sara María Júlíudóttir hefur stofnað samtök utan um hugvíkkandi efni til notkunar gegn áföllunum og geðröskunum, félag sem blása mun til stórrar ráðstefnu um þetta áhugaverða mál. Hún mætir að Rauða borðinu í kvöld. Þangað koma líka tveir hagfræðingar: Halldór Árnason sem færir rök fyrir að Hagstofan ætti að búa til sérstaka vísitölu fyrir neyslu láglaunafólks og Jóhannes Hraunfjörð Karlsson sem rannsakaði skattasögu Íslands og komst að því að það hefur verið stefna íslenskra stjórnvalda að hafa skatteftirlit veikt, sérstaklega gagnvart stærri fyrirtækjum og fjármagnseigendum. Auk þessa förum við yfir fréttir dagsins á viðburðaríkum degi.

Umsjón: Hafdís Helga Helgadóttir Tæknimaður: Mark Eldred Forstöðumaður kjarasviðs Fagfélaganna, sem tekur fyrir ásakanir um launaþjófnað á tveimur veitingastöðum í Reykjavík, segir skorta viðurlög við slíkum brotum. Fleiri ábendingar hafa komið inn á borð til þeirra eftir umfjöllun síðustu daga. Heiða Björg Hilmisdóttir er nýr formaður stjórnar Sambands íslenskra sveitarfélaga. Í fyrsta skipti í rúm þrjátíu ár fellur formannsembættið ekki Sjálfstæðismönnum í hlut. Sólveig Klara Ragnarsdóttir talaði við Heiður Björg Hilmisdóttur. Bráðnun Grænlandsjökuls kemur til með að hækka sjávarmál um nærri þrjátíu sentimetra jafnvel ef meðalhiti jarðar stendur í stað. Þetta eru niðurstöður nýrrar rannsóknar sem birtar voru í dag. Þórgnýr Einar Albertsson tók saman. Stjórnvöld í Úkraínu boða gagnsókn gegn Rússum á hernumdum svæðum í suðurhluta Úkraínu. Stefnt er að því að ná völdum á ný yfir borginni Kherson og er fólki þar ráðlagt að halda sig fjarri þeim skotmörkum sem gætu tengst her Rússa. Dagný Hulda Erlendsdóttir tók saman. Prófessor við Hugvísindasvið Háskóla Íslands segir túlkun ráðherra á lögum um tilflutning embættismanna, við ráðningu nýs þjóðminjavarðar, hafa jaðrað við misbeitingu á valdi. Hólmfríður Dagný Friðjónsdóttir talaði við Jón Ólafsson. ?Freðhvolf jarðar er eins og lífsnauðsynlegt líffæri fyrir jörðina. Sumt getum við ekki læknað úr þessu, heldur bara meðhöndlað". Þetta segir Anna Hulda Ólafsdóttir, forstöðumaður skrifstofu loftslagsþjónustu og aðlögunar. Rætt var við Önnu Huldu og Árna Snorrason forstjóra Veðurstofu Íslands um stöðuna. Hafdís Helga Helgadóttir tók saman. Margir Bretar fá hroll þegar þeir hugsa til komandi vetrar vegna síhækkandi verðs á flestum nauðsynjavörum. Verðbólga er komin yfir tíu prósent og jafnvel er gert ráð fyrir að hún fari í átján prósent eftir áramót. Hrollurinn jókst til muna fyrir helgi þegar Ofgem, stofnunin sem fer með orkumál í Bretlandi, tilkynnti um áttatíu prósenta hækkun á orku til húshitunar. Ásgeir Tómasson tók saman.

Umsjón: Hafdís Helga Helgadóttir Tæknimaður: Mark Eldred Forstöðumaður kjarasviðs Fagfélaganna, sem tekur fyrir ásakanir um launaþjófnað á tveimur veitingastöðum í Reykjavík, segir skorta viðurlög við slíkum brotum. Fleiri ábendingar hafa komið inn á borð til þeirra eftir umfjöllun síðustu daga. Heiða Björg Hilmisdóttir er nýr formaður stjórnar Sambands íslenskra sveitarfélaga. Í fyrsta skipti í rúm þrjátíu ár fellur formannsembættið ekki Sjálfstæðismönnum í hlut. Sólveig Klara Ragnarsdóttir talaði við Heiður Björg Hilmisdóttur. Bráðnun Grænlandsjökuls kemur til með að hækka sjávarmál um nærri þrjátíu sentimetra jafnvel ef meðalhiti jarðar stendur í stað. Þetta eru niðurstöður nýrrar rannsóknar sem birtar voru í dag. Þórgnýr Einar Albertsson tók saman. Stjórnvöld í Úkraínu boða gagnsókn gegn Rússum á hernumdum svæðum í suðurhluta Úkraínu. Stefnt er að því að ná völdum á ný yfir borginni Kherson og er fólki þar ráðlagt að halda sig fjarri þeim skotmörkum sem gætu tengst her Rússa. Dagný Hulda Erlendsdóttir tók saman. Prófessor við Hugvísindasvið Háskóla Íslands segir túlkun ráðherra á lögum um tilflutning embættismanna, við ráðningu nýs þjóðminjavarðar, hafa jaðrað við misbeitingu á valdi. Hólmfríður Dagný Friðjónsdóttir talaði við Jón Ólafsson. ?Freðhvolf jarðar er eins og lífsnauðsynlegt líffæri fyrir jörðina. Sumt getum við ekki læknað úr þessu, heldur bara meðhöndlað". Þetta segir Anna Hulda Ólafsdóttir, forstöðumaður skrifstofu loftslagsþjónustu og aðlögunar. Rætt var við Önnu Huldu og Árna Snorrason forstjóra Veðurstofu Íslands um stöðuna. Hafdís Helga Helgadóttir tók saman. Margir Bretar fá hroll þegar þeir hugsa til komandi vetrar vegna síhækkandi verðs á flestum nauðsynjavörum. Verðbólga er komin yfir tíu prósent og jafnvel er gert ráð fyrir að hún fari í átján prósent eftir áramót. Hrollurinn jókst til muna fyrir helgi þegar Ofgem, stofnunin sem fer með orkumál í Bretlandi, tilkynnti um áttatíu prósenta hækkun á orku til húshitunar. Ásgeir Tómasson tók saman.

Umsjón: Hafdís Helga Helgadóttir Tæknimaður: Mark Eldred Forstöðumaður kjarasviðs Fagfélaganna, sem tekur fyrir ásakanir um launaþjófnað á tveimur veitingastöðum í Reykjavík, segir skorta viðurlög við slíkum brotum. Fleiri ábendingar hafa komið inn á borð til þeirra eftir umfjöllun síðustu daga. Heiða Björg Hilmisdóttir er nýr formaður stjórnar Sambands íslenskra sveitarfélaga. Í fyrsta skipti í rúm þrjátíu ár fellur formannsembættið ekki Sjálfstæðismönnum í hlut. Sólveig Klara Ragnarsdóttir talaði við Heiður Björg Hilmisdóttur. Bráðnun Grænlandsjökuls kemur til með að hækka sjávarmál um nærri þrjátíu sentimetra jafnvel ef meðalhiti jarðar stendur í stað. Þetta eru niðurstöður nýrrar rannsóknar sem birtar voru í dag. Þórgnýr Einar Albertsson tók saman. Stjórnvöld í Úkraínu boða gagnsókn gegn Rússum á hernumdum svæðum í suðurhluta Úkraínu. Stefnt er að því að ná völdum á ný yfir borginni Kherson og er fólki þar ráðlagt að halda sig fjarri þeim skotmörkum sem gætu tengst her Rússa. Dagný Hulda Erlendsdóttir tók saman. Prófessor við Hugvísindasvið Háskóla Íslands segir túlkun ráðherra á lögum um tilflutning embættismanna, við ráðningu nýs þjóðminjavarðar, hafa jaðrað við misbeitingu á valdi. Hólmfríður Dagný Friðjónsdóttir talaði við Jón Ólafsson. ?Freðhvolf jarðar er eins og lífsnauðsynlegt líffæri fyrir jörðina. Sumt getum við ekki læknað úr þessu, heldur bara meðhöndlað". Þetta segir Anna Hulda Ólafsdóttir, forstöðumaður skrifstofu loftslagsþjónustu og aðlögunar. Rætt var við Önnu Huldu og Árna Snorrason forstjóra Veðurstofu Íslands um stöðuna. Hafdís Helga Helgadóttir tók saman. Margir Bretar fá hroll þegar þeir hugsa til komandi vetrar vegna síhækkandi verðs á flestum nauðsynjavörum. Verðbólga er komin yfir tíu prósent og jafnvel er gert ráð fyrir að hún fari í átján prósent eftir áramót. Hrollurinn jókst til muna fyrir helgi þegar Ofgem, stofnunin sem fer með orkumál í Bretlandi, tilkynnti um áttatíu prósenta hækkun á orku til húshitunar. Ásgeir Tómasson tók saman.

Styddu frjálsa fjölmiðlun inni á www.patreon.com/skodanabraedur Ari Másson blóðbróðir Skoðanabræðra mætir aftur í Egilsstofu eftir þriggja ára fjarveru. Nú er hann snúinn aftur heim til Íslands eftir tíu ára flakk um heiminn og sestur á skólabekk. Hugvíkkandi efni, hvað þau eru, hvað þau gera, og hver framtíð þeirra er, er hér helst til umræðu. Sömuleiðis er talað um hugleiðslu, Wim Hof, ferðalag og svo er sálfræðingurinn Jordan Peterson aðeins tekin fyrir en hlustendur eru beðnir um að athuga að þessi þáttur var tekinn upp u.þ.b tveimur vikum fyrir komu hans til landsins.

Sara María er að læra sálmeðferðafræði með áherslu á hugvíkkandi efni. Í þættinum ræðir Sara allt um hugvíkkandi efni, psilocybin, MDMA, trip, microdosing, ávinninga, hvað ber að varast, umhverfisaðstæður, meðvitund, barnið í sjálfum sér, sjálfsþekkingu og margt margt fleira. Þátturinn er í boði: Your Super - https://tropic.is/voruflokkur/ofurfaedur/your-super/ Sumac - https://sumac.is/ Kristall - https://www.olgerdin.is/ Sportvörur - https://sportvorur.is/

Þátturinn er í boði: Chitocare - www.chitocare.is - afsláttarkóði: Helgaspjallið Dominos - www.dominos.is - Fitness Sport - www.fitnesssport.is IceHerbs - www.iceherbs.is Vá vá vá - það þarf varla að kynna inn Söru Maríu Forynju. Hún er gúru, listakona, hönnuður, markþjálfi og allt hið fallega þar á milli. Ég er gríðarlega þakklátur fyrir að hafa fengið hana til mín aftur og hún gjörsamlega umturnaði lífi mínu í þessu spjalli. Hún er galaxía af visku og en hún tildæmis segir okkur á mannamáli hvar sveppir og hugavíkkandi efni standa í nútíma geðfræði, hvað það þýðir og hvað það gerir. Ég spyr hana stórra spurninga, meðal annars varðandi minn bata og hún kom með hverja sleggju á eftir annarri sem mögulega breytti öllu hjá mér. Við ræðum meðvirkni, innra barnið okkar þar sem ég hreinlega fór að skæla og sjálfsábyrgð ásamt svo mörgu öðru. Ég get ekki mælt meira með að hlusta á hana Söru með silkimjúku röddina. Njótið vel - Þessi þáttur var tekinn upp í Nóa Síríus stúdio-i Podcaststöðvarinnar -

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Ólaf Rastrick sagnfræðing um grein sem birt er eftir hann í alþjóðlega tímaritinu Cultural History um móttökur djasstónlistar annars vegar hér á landi og hins vegar í Ástralíu í upphafi þriðja áratugar 20. aldar. Einnig verður Í Víðsjá í dag rætt við Torfa H. Tulinius, prófessor í íslenskum miðaldafræðum við Háskóla Íslands, um grein sem birtist í nýjasta hefti Ritsins, tímariti Hugvísindastofnunar, greinin nefnist ,,Til móts við dauðann í Brennu-Njáls sögu" en í henni nálgast Torfi verkið með hugtökum sálgreiningarinnar, meðal annars út frá hugmyndum Sigmunds Freud um dauðahvötina. Og tónlistarhornið Heyrandi nær verður á sínum stað í Víðsjá á mánudegi. Að þessu sinni fer Arnljótur Sigurðsson með hlustendur í ferðalag til Asíu, viðkomustaðir verða Japan, Suður-Kórea og Malasía.

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Ólaf Rastrick sagnfræðing um grein sem birt er eftir hann í alþjóðlega tímaritinu Cultural History um móttökur djasstónlistar annars vegar hér á landi og hins vegar í Ástralíu í upphafi þriðja áratugar 20. aldar. Einnig verður Í Víðsjá í dag rætt við Torfa H. Tulinius, prófessor í íslenskum miðaldafræðum við Háskóla Íslands, um grein sem birtist í nýjasta hefti Ritsins, tímariti Hugvísindastofnunar, greinin nefnist ,,Til móts við dauðann í Brennu-Njáls sögu" en í henni nálgast Torfi verkið með hugtökum sálgreiningarinnar, meðal annars út frá hugmyndum Sigmunds Freud um dauðahvötina. Og tónlistarhornið Heyrandi nær verður á sínum stað í Víðsjá á mánudegi. Að þessu sinni fer Arnljótur Sigurðsson með hlustendur í ferðalag til Asíu, viðkomustaðir verða Japan, Suður-Kórea og Malasía.

Í síðustu viku töluðum við við Barböru Hjartardóttur, sem er einn af hollvinum Punktsins, handverksmiðstöðvar á Akureyri, en hollvinir Punktsins hafa mótmælt þeirri ákvörðun Akureyrarbæjar að flytja starfsemina í nýtt húsnæði. Þau segja að flutningurinn muni draga mjög úr þjónustu sem sé sérstaklega mikilvæg fyrir marga á þessum tímum. Gígja Hólmgeirsdóttir fékk til sín í hljóðstofu á Akureyri Kristinn Reimarsson, sviðsstjóra Samfélagssviðs hjá Akureyrarbæ, og ræddi málið við hann. Umhverfisstofnun auglýsti á dögunum eftir landvörðum í sumarstörf og bárust um 700 umsóknir frá 200 manns, en ráðnir verða á bilinu 40-50 landverðir. Ólafur A. Jónsson sviðstjóri hjá Umhverfisstofnun kíkti til okkar í morgunkaffi og sagði okkur meira af störfum landvarða og þessum mikla áhuga. Hugvöllur er nýr staður þar sem fólk getur komið saman til að tengjast, vinna, fá hugmyndir og spjalla. Hulda heimsótti Hugvöll og hitti þar Hlyn Jónasson formann stjórnar og Elínu Hjálmsdóttur framkvæmdastjóra og spurði út í hugmyndafræðina að baki Hugvelli og sitthvað fleira. Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri, kom til okkar, en hann er einnig formaður almannavarnanefndar höfuðborgarsvæðisins. Við ræddum við hann um viðbúnað við skjálftahrinunni sem nú skekur höfuðborgarsvæðið og spurðum um þær áætlarnir sem tiltækar eru. Við fórum svo yfir helstu tíðindi af íþróttum helgarinnar með Kristjönu Arnarsdóttur íþróttafréttamanni. Tónlist: Bjartmar og bergrisarnir - Negril. Ed Sheeran - Afterglow. Ampop - My delusions. Nýju fötin keisarans - Er ég tilbúinn að elska? Carole King - I feel the earth move. Bríet - Fimm. Arlo Parks - Caroline. Alanis Morisette - Ironic. Kristín Sesselja - Earthquake.

Í síðustu viku töluðum við við Barböru Hjartardóttur, sem er einn af hollvinum Punktsins, handverksmiðstöðvar á Akureyri, en hollvinir Punktsins hafa mótmælt þeirri ákvörðun Akureyrarbæjar að flytja starfsemina í nýtt húsnæði. Þau segja að flutningurinn muni draga mjög úr þjónustu sem sé sérstaklega mikilvæg fyrir marga á þessum tímum. Gígja Hólmgeirsdóttir fékk til sín í hljóðstofu á Akureyri Kristinn Reimarsson, sviðsstjóra Samfélagssviðs hjá Akureyrarbæ, og ræddi málið við hann. Umhverfisstofnun auglýsti á dögunum eftir landvörðum í sumarstörf og bárust um 700 umsóknir frá 200 manns, en ráðnir verða á bilinu 40-50 landverðir. Ólafur A. Jónsson sviðstjóri hjá Umhverfisstofnun kíkti til okkar í morgunkaffi og sagði okkur meira af störfum landvarða og þessum mikla áhuga. Hugvöllur er nýr staður þar sem fólk getur komið saman til að tengjast, vinna, fá hugmyndir og spjalla. Hulda heimsótti Hugvöll og hitti þar Hlyn Jónasson formann stjórnar og Elínu Hjálmsdóttur framkvæmdastjóra og spurði út í hugmyndafræðina að baki Hugvelli og sitthvað fleira. Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri, kom til okkar, en hann er einnig formaður almannavarnanefndar höfuðborgarsvæðisins. Við ræddum við hann um viðbúnað við skjálftahrinunni sem nú skekur höfuðborgarsvæðið og spurðum um þær áætlarnir sem tiltækar eru. Við fórum svo yfir helstu tíðindi af íþróttum helgarinnar með Kristjönu Arnarsdóttur íþróttafréttamanni. Tónlist: Bjartmar og bergrisarnir - Negril. Ed Sheeran - Afterglow. Ampop - My delusions. Nýju fötin keisarans - Er ég tilbúinn að elska? Carole King - I feel the earth move. Bríet - Fimm. Arlo Parks - Caroline. Alanis Morisette - Ironic. Kristín Sesselja - Earthquake.

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Hjalta Hugason, prófessor í guðfræði við Háskóla Íslands, um birtingarmyndir syndarinnar í Passíusálmum Hallgríms Péturssonar en Hjalti ritar grein um efnið í nýjasta hefti Ritsins, tímariti Hugvísindastofnunar. Lestur Passíusálmanna hófst á Rás 1 í gær. Bjargey Ólafsdóttir myndlistarmaður og rithöfundur segir frá sýningunni Rófurassi sem opnuð verður í Listasafni Árnesinga í Hveragerði um helgina, en þar koma hundar mjög við sögu. Gréta Sigríður Einarsdóttir flytur pistil í Víðsjá í dag, og fjallar að þessu sinni um sakbitna sælu. Og hugað verður að Egils sögu sem er kvöldsagan á Rás 1 þessar vikurnar. Rætt verður við Torfa Tulinius um Snorra Sturluson og Egils sögu, meðal annars um rökin fyrir því að Snorri sé höfundur sögunnar.

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Hjalta Hugason, prófessor í guðfræði við Háskóla Íslands, um birtingarmyndir syndarinnar í Passíusálmum Hallgríms Péturssonar en Hjalti ritar grein um efnið í nýjasta hefti Ritsins, tímariti Hugvísindastofnunar. Lestur Passíusálmanna hófst á Rás 1 í gær. Bjargey Ólafsdóttir myndlistarmaður og rithöfundur segir frá sýningunni Rófurassi sem opnuð verður í Listasafni Árnesinga í Hveragerði um helgina, en þar koma hundar mjög við sögu. Gréta Sigríður Einarsdóttir flytur pistil í Víðsjá í dag, og fjallar að þessu sinni um sakbitna sælu. Og hugað verður að Egils sögu sem er kvöldsagan á Rás 1 þessar vikurnar. Rætt verður við Torfa Tulinius um Snorra Sturluson og Egils sögu, meðal annars um rökin fyrir því að Snorri sé höfundur sögunnar.

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Kristínu Loftsdóttur mannfræðing um forvitnilegt brjóstmyndasafn El Museo Canario á Kanaríeyjum. Kristín ritar grein um safnið í nýútkomnu Riti, sem er rafrænt tímarit Hugvísindastofnunar Háskóla Íslands. Farið verður í heimsókn í fornbókabúðina Bókina við Klapparstíg í Reykjavík og fræðst um það hvaða rit eru vinsælust á fornbókamarkaðnum í dag. Ný kvöldsaga hefst á Rás eitt á föstudag, Egils saga og það er Torfi Tulinius sem les. Torfi mun fylgja sögunni úr hlaði og ræða um hana í Víðsjá á næstu vikum. Í dag svarar hann spurningunni: Um hvað fjallar Egils saga? Og dularfull símhringing kemur einnig við sögu í Víðsjá í dag. Umsjón: Guðni Tómasson og Eiríkur Guðmundsson.

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Kristínu Loftsdóttur mannfræðing um forvitnilegt brjóstmyndasafn El Museo Canario á Kanaríeyjum. Kristín ritar grein um safnið í nýútkomnu Riti, sem er rafrænt tímarit Hugvísindastofnunar Háskóla Íslands. Farið verður í heimsókn í fornbókabúðina Bókina við Klapparstíg í Reykjavík og fræðst um það hvaða rit eru vinsælust á fornbókamarkaðnum í dag. Ný kvöldsaga hefst á Rás eitt á föstudag, Egils saga og það er Torfi Tulinius sem les. Torfi mun fylgja sögunni úr hlaði og ræða um hana í Víðsjá á næstu vikum. Í dag svarar hann spurningunni: Um hvað fjallar Egils saga? Og dularfull símhringing kemur einnig við sögu í Víðsjá í dag. Umsjón: Guðni Tómasson og Eiríkur Guðmundsson.

Í öðrum þætti hlaðvarpsins Lærdómsrit, sem Hugvarp – hlaðvarp Hugvísindasviðs Háskóla Íslands og Hið íslenska bókmenntafélag standa saman að, er fjallað um Dýralíf eftir J.M. Coetzee sem kom út hjá Lærdómsritunum í haust. Ritstjórinn Jón Ólafsson, ræðir við Gunnar Theódór Eggertsson, höfund inngangs bókarinnar um efni hennar og almennt um vaxandi umræðu samtímans um dýravernd og réttindi dýra. Í þættinum er vísað í tvær eftirfarandi vefslóðir: Viðtal við þýðendur verksins, þau Gunnar Sigvaldason og Katrínu Jakobsdóttur, í Lestinni: https://www.ruv.is/utvarp/spila/lestin/23619/7hr8nv (hefst á 29:08). Upplestur tveggja stuttra brota úr verkinu á Facebooksíðu Bókmenntaborgarinnar: https://www.facebook.com/201991723196411/videos/705106650134532 (lestur úr Dýralífi hefst á 29:15)

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Úlfar Þormóðsson rithöfund sem hefur sent frá sér bókina Fyrir augliti: Dagatal, sem hefur að geyma dagbókarfærslur Úlfars á árunum 2018 og 2019. Farið verður í heimsókn til ungrar listakonu, Ingibjargar Friðriksdóttur, sem er nýflutt heim frá bandaríkjunum eftir framhaldsnám í elektrónískum tónsmíðum og upptökutækni. Hlustendur heyra af verki sem hún samdi fyrir Listahátíð í Reykjavík, verki sem kallast Meira Ástandið, verk sem er bók, en samt ekki bók heldur tónsmíð, hljóðverk, en með því að fletta síðum bókarinnar er jafnvel hægt að komast í sýndarveruleika. Gréta Sigríður Einarsdóttir fjallar í dag um samkomur og listviðburði en margir velta því fyrir sér hvernig framtíðin verður þegar takmarkanir vegna heimsfaraldurs verða liðin tíð. Heyra handabönd sögunni til, munu fjarfundir halda velli og hvað gerist þegar við megum aftur safnast saman í leikhús, fara á tónleika og sækja upplestra? Og bók vikunnar á Rás 1 að þessu sinni er skáldsagan Jóhann Kristófer eftir Romain Rolland, sem kom út í tíu bindum á árunum 1904-1912 og í íslenskri þýðingu Þórarins Björnssonar og seinna Sigfúsar Daðasonar, fyrstu þrjú bindin, árið 1947. Bókin er þroskasaga tónlistarsnillingsins Jóhanns Kristófers og sækir Romain Rolland meðal annars innblástur í ævi Beethovens en einnig annarra frægra tónskálda. Í verkinu setur Rolland fram hugmyndir sínar um eðli listarinnar um leið og hann kryfur hin ýmsu þroskastig mannsins og hvað felst í því að vera listsnillingur. Gildi verksins hefur ekki síst verið talið fólgið í lýsingu þess á evrópskri menningu í kringum aldamótin 1900. Rætt verður við Gísla Magnússon prófessor við Mála- og menningardeild Hugvísindasviðs Háskóla Íslands um verkið og höfundinn í Víðsjá í dag. Umsjón: Eiríkur Guðmundsson

Í Víðsjá í dag verður meðal annars rætt við Úlfar Þormóðsson rithöfund sem hefur sent frá sér bókina Fyrir augliti: Dagatal, sem hefur að geyma dagbókarfærslur Úlfars á árunum 2018 og 2019. Farið verður í heimsókn til ungrar listakonu, Ingibjargar Friðriksdóttur, sem er nýflutt heim frá bandaríkjunum eftir framhaldsnám í elektrónískum tónsmíðum og upptökutækni. Hlustendur heyra af verki sem hún samdi fyrir Listahátíð í Reykjavík, verki sem kallast Meira Ástandið, verk sem er bók, en samt ekki bók heldur tónsmíð, hljóðverk, en með því að fletta síðum bókarinnar er jafnvel hægt að komast í sýndarveruleika. Gréta Sigríður Einarsdóttir fjallar í dag um samkomur og listviðburði en margir velta því fyrir sér hvernig framtíðin verður þegar takmarkanir vegna heimsfaraldurs verða liðin tíð. Heyra handabönd sögunni til, munu fjarfundir halda velli og hvað gerist þegar við megum aftur safnast saman í leikhús, fara á tónleika og sækja upplestra? Og bók vikunnar á Rás 1 að þessu sinni er skáldsagan Jóhann Kristófer eftir Romain Rolland, sem kom út í tíu bindum á árunum 1904-1912 og í íslenskri þýðingu Þórarins Björnssonar og seinna Sigfúsar Daðasonar, fyrstu þrjú bindin, árið 1947. Bókin er þroskasaga tónlistarsnillingsins Jóhanns Kristófers og sækir Romain Rolland meðal annars innblástur í ævi Beethovens en einnig annarra frægra tónskálda. Í verkinu setur Rolland fram hugmyndir sínar um eðli listarinnar um leið og hann kryfur hin ýmsu þroskastig mannsins og hvað felst í því að vera listsnillingur. Gildi verksins hefur ekki síst verið talið fólgið í lýsingu þess á evrópskri menningu í kringum aldamótin 1900. Rætt verður við Gísla Magnússon prófessor við Mála- og menningardeild Hugvísindasviðs Háskóla Íslands um verkið og höfundinn í Víðsjá í dag. Umsjón: Eiríkur Guðmundsson

Hugvarp - hlaðvarp Hugvísindasviðs Háskóla Íslands og Hið íslenska bókmenntafélag standa saman að hlaðvarpinu Lærdómsrit þar sem fjallað er um einstök verk í þessari hálfrar aldar gömlu ritröð. Jón Ólafsson, prófessor við Hugvísindasvið og ritstjóri Lærdómsritanna, stýrir umræðum og fær til sín gesti sem ýmist fjalla um einstakar bækur, lesa úr verkunum eða ræða um efni sem tengjast einstökum ritum. Í þessum fyrsta þætti ræðir Jón við Svanhildi Óskarsdóttur og Benedikt Hjartarson um nýjustu bókina, Minnisblöð Maltes Laurids Brigge eftir Rainer Maria Rilke, en það er 100. verkið sem kemur út á vegum Lærdómsritanna. Benedikt þýddi ritið og skrifaði inngang og skýringar.

Undanfarin fimm ár hafa þrír kennarar á Hugvísindasviði, þau Rúnar Helgi Vignisson, Kristín Guðrún Jónsdóttir og Jón Karl Helgason, ritstýrt ritröðinni Smásögur heimsins. Fimmta og síðasta bindi ritraðarinnar er nú komið út Af þessu tilefni hefur Hugvarp fengið ritstjórana til að velja sér smásögu úr bókunum til upplestrar fyrir ykkur kæru hlustendur. Nú er komið að Rúnari Helga Vignissyni að ljúka þessari yfirferð, en hann valdi að lesa smásögu sem hann þýddi sjálfur, eftir norska rithöfundinn Lailu Stien sem kom út árið 1979 og heitir Ferðin út í eyjuna.

Nesse episódio, o podcast da Telessaúde UFAM foca no Novembro Azul, importante para a prevenção do câncer de próstata. E, para nos ajudar a enriquecer o conteúdo desse episódio, teremos a participação do Doutor Cristiano Silveira Paiva, médico, Doutor em Uro-oncologia pela UNIFESP, Chefe do serviço de urologia/HUGV, docente das disciplinas de urologia das Universidades Estadual e Federal do Amazonas. O público alvo deste podcast são homens, com próstata, mas não importa o seu gênero, o conteúdo aqui é para levar conhecimento, seja ele diretamente para você ou para ajudar a cuidar de quem ama!

O dia 14 de Novembro marca a data representativa para o Combate ao Diabetes. Neste episódio, Carlos, Luis e Cainan conversam com a Drª. Deborah Laredo Jezini, endocrinologista, sobre a importância da conscientização e prevenção acerca dessa doença. Nossa convidada especial é Gerente de Ensino e Pesquisa e Chefe da Endocrinologia do HUGV, professora de endocrinologia da UFAM e delegada regional da Sociedade Brasileira de Diabetes (SBD). O link mencionado no episódio foi: https://semsa.manaus.am.gov.br/noticia/usuarios-com-pe-diabetico-terao-acoes-integradas-das-redes-de-saude-municipal-e-estadual/

Undanfarin fimm ár hafa þrír kennarar á Hugvísindasviði, þau Rúnar Helgi Vignisson, Kristín Guðrún Jónsdóttir og Jón Karl Helgason, ritstýrt ritröðinni Smásögur heimsins. Fimmta og síðasta bindi ritraðarinnar er nú komið út og er það helgað smásögum frá Evrópu, en áður hafa komið út smásögur Norður-Ameríku, Afríku, Rómönsku Ameríku og Asíu og Eyjaálfu. Af þessu tilefni hefur Hugvarp fengið ritstjórana til að velja sér smásögu úr bókunum til upplestrar og nú er röðin komin að Kristínu Guðrúnu Jónsdóttur, dósent við Mála- og menningardeild, sem les sögu sem hún þýddi sjálf og birtist í Smásögum Rómönsku-Ameríku. Sagan, sem er eftir gvatemalska rithöfundinn Augusto Monterroso, birtist á frummálinu árið 1959 og heitir Mr. Taylor.

Undanfarin fimm ár hafa þrír kennarar á Hugvísindasviði, þau Rúnar Helgi Vignisson, Kristín Guðrún Jónsdóttir og Jón Karl Helgason, ritstýrt ritröðinni Smásögur heimsins. Fimmta og síðasta bindi ritraðarinnar er nú komið út og er það helgað smásögum frá Evrópu, en áður hafa komið út smásögur Norður-Ameríku, Afríku, Rómönsku Ameríku og Asíu og Eyjaálfu. Af þessu tilefni hefur Hugvarp fengið ritstjórana til að velja sér smásögu úr bókunum til upplestrar fyrir ykkur kæru hlustendur. Það er Jón Karl Helgason, prófessor við Íslensku og menningardeild Háskóla Íslands sem ríður á vaðið og les sögu sem hann þýddi sjálfur og birtist í Evrópuhefti ritraðarinnar. Sagan, sem kom fyrst út árið 2009 og er eftir króatíska rithöfundinn Zoran Malkoč, heitir „Þegar ég var Pila gamla, dauð en í blóma lífsins“

Hugvísindaþing verður haldið á netinu 18. og 19. september. Af því tilefni sló Hugvarp á þráðinn til fjögurra fræðimanna og bað þá um að segja okkur frá þeirra fyrirlestrum og málstofum. Boðið verður upp á 22 málstofur um fjölbreytt viðfangsefni, þ.á m. konur og örnefni í fornsögum, samtöl við sýndarverur, íslenska vísindaskáldskaparmynd, hvítleikann í íslenskri samtímalist, annálaðan harðindakafla í Íslandssögunni, íslenska táknmálssamfélagið og sögur sem til þessa hafa rykfallið í handritageymslum.

Í þættinum er að þessu sinni sagt frá tveimur skáldsögum norska rithöfundarins Maju Lunde einkum þó Sögu býflugnanna en einnig örlítið rætt um Blá en báðar þessar bækur eru hluti af loftslagsfjórleik höfundarins og hefur Ingunn Ásdísardóttir þýtt þær báðar yfir á íslensku. Þá er í þættinum rætt við Ragnheiði Birgisdóttur sem á síðasta ári skirfaði BA ritgerð í bók menntafræði um loftslagsbreytingabókmenntir. Einnig er sagt frá grein Guðna Elísssonar Ljóðið á tímum loftslagsbreytinga sem birtist í 1. hefti tímarits Hugvísindastofnunar árið 2016 sem fjallaði um loftslagsbreytingar á breiðum fræðilegum grunni. Lesarar í þættinum eru Gunnar Hansson og Fanney Benónýsdóttir

Í þættinum er að þessu sinni sagt frá tveimur skáldsögum norska rithöfundarins Maju Lunde einkum þó Sögu býflugnanna en einnig örlítið rætt um Blá en báðar þessar bækur eru hluti af loftslagsfjórleik höfundarins og hefur Ingunn Ásdísardóttir þýtt þær báðar yfir á íslensku. Þá er í þættinum rætt við Ragnheiði Birgisdóttur sem á síðasta ári skirfaði BA ritgerð í bók menntafræði um loftslagsbreytingabókmenntir. Einnig er sagt frá grein Guðna Elísssonar Ljóðið á tímum loftslagsbreytinga sem birtist í 1. hefti tímarits Hugvísindastofnunar árið 2016 sem fjallaði um loftslagsbreytingar á breiðum fræðilegum grunni. Lesarar í þættinum eru Gunnar Hansson og Fanney Benónýsdóttir

Í þættinum er að þessu sinni sagt frá tveimur skáldsögum norska rithöfundarins Maju Lunde einkum þó Sögu býflugnanna en einnig örlítið rætt um Blá en báðar þessar bækur eru hluti af loftslagsfjórleik höfundarins og hefur Ingunn Ásdísardóttir þýtt þær báðar yfir á íslensku. Þá er í þættinum rætt við Ragnheiði Birgisdóttur sem á síðasta ári skirfaði BA ritgerð í bók menntafræði um loftslagsbreytingabókmenntir. Einnig er sagt frá grein Guðna Elísssonar Ljóðið á tímum loftslagsbreytinga sem birtist í 1. hefti tímarits Hugvísindastofnunar árið 2016 sem fjallaði um loftslagsbreytingar á breiðum fræðilegum grunni. Lesarar í þættinum eru Gunnar Hansson og Fanney Benónýsdóttir

Í þrítugasta og níunda þætti Heimskviða er fjallað um morðið á George Floyd og afleiðingar þess fyrir bandarískt samfélag. Guðmundur Björn ræðir við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, fyrrum utanríkisráðherra og nú forstjóra Lýðræðis- og Mannréttindastofnunar ÖSE, sem er öryggis- og samvinnustofnun Evrópu, um stöðu lýðræðis og mannréttindamála í Bandaríkjunum. Þá verður einnig rætt við Guðmund Hálfdánarson, prófessor í sagnfræði og forseta Hugvísindasviðs Háskóla Íslands, um ofbeldi lögreglu í garð svartra, sem hægt er að rekja alla leið aftur til tíma þrælahaldsins. Milljónir Jemena eru á barmi hungurdauða eftir fimm ára stríðsátök sem ekki sér fyrir endann á. En hvernig hófst þetta hörmulega stríð og hvers vegna? Eiga vesturlönd jafnvel sinn þátt í því að átökin halda stöðugt áfram þrátt fyrir að þar geisi ein versta mannúðarkrísa heims. Ólöf Ragnarsdóttir svarar þessum spurningum og fleirum. Hún ræðir við Guðrúnu Margréti Guðmundsdóttir mannfræðing, sem þekkir Jemen vel enda bjó hún þar um tíma. Heimskviður er fréttaskýringaþáttur sem fjallar á ítarlegan og lifandi hátt um heimsmálin, um allt það sem ekki gerist á Íslandi. Ritstjórar þáttarins eru Guðmundur Björn Þorbjörnsson og Birta Björnsdóttir.

Í þrítugasta og níunda þætti Heimskviða er fjallað um morðið á George Floyd og afleiðingar þess fyrir bandarískt samfélag. Guðmundur Björn ræðir við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, fyrrum utanríkisráðherra og nú forstjóra Lýðræðis- og Mannréttindastofnunar ÖSE, sem er öryggis- og samvinnustofnun Evrópu, um stöðu lýðræðis og mannréttindamála í Bandaríkjunum. Þá verður einnig rætt við Guðmund Hálfdánarson, prófessor í sagnfræði og forseta Hugvísindasviðs Háskóla Íslands, um ofbeldi lögreglu í garð svartra, sem hægt er að rekja alla leið aftur til tíma þrælahaldsins. Milljónir Jemena eru á barmi hungurdauða eftir fimm ára stríðsátök sem ekki sér fyrir endann á. En hvernig hófst þetta hörmulega stríð og hvers vegna? Eiga vesturlönd jafnvel sinn þátt í því að átökin halda stöðugt áfram þrátt fyrir að þar geisi ein versta mannúðarkrísa heims. Ólöf Ragnarsdóttir svarar þessum spurningum og fleirum. Hún ræðir við Guðrúnu Margréti Guðmundsdóttir mannfræðing, sem þekkir Jemen vel enda bjó hún þar um tíma. Heimskviður er fréttaskýringaþáttur sem fjallar á ítarlegan og lifandi hátt um heimsmálin, um allt það sem ekki gerist á Íslandi. Ritstjórar þáttarins eru Guðmundur Björn Þorbjörnsson og Birta Björnsdóttir.

Í þrítugasta og níunda þætti Heimskviða er fjallað um morðið á George Floyd og afleiðingar þess fyrir bandarískt samfélag. Guðmundur Björn ræðir við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, fyrrum utanríkisráðherra og nú forstjóra Lýðræðis- og Mannréttindastofnunar ÖSE, sem er öryggis- og samvinnustofnun Evrópu, um stöðu lýðræðis og mannréttindamála í Bandaríkjunum. Þá verður einnig rætt við Guðmund Hálfdánarson, prófessor í sagnfræði og forseta Hugvísindasviðs Háskóla Íslands, um ofbeldi lögreglu í garð svartra, sem hægt er að rekja alla leið aftur til tíma þrælahaldsins. Milljónir Jemena eru á barmi hungurdauða eftir fimm ára stríðsátök sem ekki sér fyrir endann á. En hvernig hófst þetta hörmulega stríð og hvers vegna? Eiga vesturlönd jafnvel sinn þátt í því að átökin halda stöðugt áfram þrátt fyrir að þar geisi ein versta mannúðarkrísa heims. Ólöf Ragnarsdóttir svarar þessum spurningum og fleirum. Hún ræðir við Guðrúnu Margréti Guðmundsdóttir mannfræðing, sem þekkir Jemen vel enda bjó hún þar um tíma. Heimskviður er fréttaskýringaþáttur sem fjallar á ítarlegan og lifandi hátt um heimsmálin, um allt það sem ekki gerist á Íslandi. Ritstjórar þáttarins eru Guðmundur Björn Þorbjörnsson og Birta Björnsdóttir.

Fyrsta hefti Ritsins, tímarits Hugvísindastofnunar, á árinu 2020 er komið út og umfjöllunarefni þess eru náttúruhvörf, samband fólks og dýra. Í inngangi segir að vaktar séu upp aðkallandi spurningar er varða loftslagsbreytingar, fækkun dýrategunda, umhverfissiðfræði og sjálfbærni. Hugvarp ræddi við þemaritstjóra heftisins, þau Kötlu Kjartansdóttur, doktorsnemi í safnafræði og Kristinn Schram, dósent í þjóðfræði.

Fjallað er um umhverfishugvísindi í nýjasta hefti Ritsins - tímariti Hugvísindasviðs. Hugvarp ræddi við þemaritstjóra Ritsins, þau Guðbjörgu R. Jóhannesdóttur, heimspeking og lektor við Listaháskóla Íslands og Þorvarð Árnason, umhverfis- og náttúrufræðing og forstöðumann Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Hornafirði.

Alain Robbe-Grillet, einn upphagsmanna nýsögu bókmenntahreyfingarinnar, er til umfjöllunar í þætti dagsins. Viðmælandi er Torfi H. Tulinius, prófessor í íslenskum miðaldafræðum og forseti Íslensku- og menningardeildar á Hugvísindasviði Háskóla Íslands, og doktor frá Sorbonne í París. Hann tengist einnig efni dagsins einstaklega vel, en það útskýrist nánar í þættinum.

Alain Robbe-Grillet, einn upphagsmanna nýsögu bókmenntahreyfingarinnar, er til umfjöllunar í þætti dagsins. Viðmælandi er Torfi H. Tulinius, prófessor í íslenskum miðaldafræðum og forseti Íslensku- og menningardeildar á Hugvísindasviði Háskóla Íslands, og doktor frá Sorbonne í París. Hann tengist einnig efni dagsins einstaklega vel, en það útskýrist nánar í þættinum.

Þann 23. mars 1983 voru lög um bann við ofbeldismyndum samþykkt. Tveimur árum síðar var birtur svonefndur bannlisti, með 67 kvikmyndum, sem ólöglegt var með öllu að dreifa eða sýna á Íslandi. Aðgerðirnar, ástæður þeirra og umgjörð voru róttækt inngrip í menningarneyslu þjóðarinnar að sögn Björns Þórs Vilhjálmssonar lektors sem fjallar um bannlistann og Kvikmyndaeftirlit ríkisins í nýjustu útgáfu Ritsins, tímarits Hugvísindastofnunnar. Laufey Haraldsdóttir, leikkona og uppistandari, heldur áfram að skoða menningarfyrirbærið meme í þriðja pistli af fjórum um grínmenningu internetsins veltir hún fyrir sér: af hverju eru meme fyndin? Já, takk! nefnist nýjasta plata rafpoppsveitarinnar Sykur. Davíð Roach Gunnarsson rýnir í tónlist sveitarinnar í Lestinni í dag. En við byrjum á hvolfþaki dómkirkju heilags Páls í London.

Þann 23. mars 1983 voru lög um bann við ofbeldismyndum samþykkt. Tveimur árum síðar var birtur svonefndur bannlisti, með 67 kvikmyndum, sem ólöglegt var með öllu að dreifa eða sýna á Íslandi. Aðgerðirnar, ástæður þeirra og umgjörð voru róttækt inngrip í menningarneyslu þjóðarinnar að sögn Björns Þórs Vilhjálmssonar lektors sem fjallar um bannlistann og Kvikmyndaeftirlit ríkisins í nýjustu útgáfu Ritsins, tímarits Hugvísindastofnunnar. Laufey Haraldsdóttir, leikkona og uppistandari, heldur áfram að skoða menningarfyrirbærið meme í þriðja pistli af fjórum um grínmenningu internetsins veltir hún fyrir sér: af hverju eru meme fyndin? Já, takk! nefnist nýjasta plata rafpoppsveitarinnar Sykur. Davíð Roach Gunnarsson rýnir í tónlist sveitarinnar í Lestinni í dag. En við byrjum á hvolfþaki dómkirkju heilags Páls í London.

Þann 23. mars 1983 voru lög um bann við ofbeldismyndum samþykkt. Tveimur árum síðar var birtur svonefndur bannlisti, með 67 kvikmyndum, sem ólöglegt var með öllu að dreifa eða sýna á Íslandi. Aðgerðirnar, ástæður þeirra og umgjörð voru róttækt inngrip í menningarneyslu þjóðarinnar að sögn Björns Þórs Vilhjálmssonar lektors sem fjallar um bannlistann og Kvikmyndaeftirlit ríkisins í nýjustu útgáfu Ritsins, tímarits Hugvísindastofnunnar. Laufey Haraldsdóttir, leikkona og uppistandari, heldur áfram að skoða menningarfyrirbærið meme í þriðja pistli af fjórum um grínmenningu internetsins veltir hún fyrir sér: af hverju eru meme fyndin? Já, takk! nefnist nýjasta plata rafpoppsveitarinnar Sykur. Davíð Roach Gunnarsson rýnir í tónlist sveitarinnar í Lestinni í dag. En við byrjum á hvolfþaki dómkirkju heilags Páls í London.

Í Víðsjá í dag hringjum við til New York og ræðum við Ragnar Kjartansson sem opnar á morgun nýja innsetningu í Metropolitan Museum of Art. Gauti Kristmannsson fjallar um Nóbelsharmleikinn. Nú eru komnar út tvær nýjar bækur sem fjalla um vandræðin innan sænsku akademíunnar, bækur skrifaðar af innstu koppum í búri akademíunnar. Get ekki teiknað bláklukku nefnist ný sýning á blómaverkum Jóhannesar Kjarvals sem opnaði á Kjarvalsstöðum um síðustu helgi. Við heimsækjum sýninguna og ræðum við sýningarstjórann Eggert Pétursson, myndlistarmann. Í Víðsjá í síðustu var rætt við Bergsvein Birgisson rithöfund um grein sem hann ritar í nýjasta hefti Skírnis, en þar gagnrýnir hann hvernig fræðileg orðræða í hugvísindum hefur þróast á undanförnum áratugum. Í dag höldum við áfram að ræða stöðu og orðræðu hugvísindanna í dag. Gestir okkar verða Guðmundur Hálfdánarson, forseti hugvísindasviðs Háskóla Íslands, og Sigríður Þorgeirsdóttir, prófessor í heimspeki.

Eiríkur Smári Sigurðarson, rannsóknastjóri Hugvísindasviðs, ræðir við Finn Dellsén, dósent í heimspeki við Háskóla Íslands, en hann hlaut nýverið Nils Klim verðlaunin fyrir rannsóknir sínar á þekkingarfræði og vísindaheimspeki, fyrstur Íslendinga.

Heimildarmyndin Leaving Neverland eftir breska kvikmyndagerðarmanninn Dan Reed hefur vakið mikla athygli en í henni er fjallað um meint kynferðislegt ofbeldi bandaríska tónlistarmannsins Michaels Jackson gegn ungum drengjum. Myndin, sem var frumsýnd á Sundance-kvikmyndahátíðinni í lok janúar, hefur vakið mikið umtal og neytt aðdáendur til að horfast í augu við arfleifð poppgoðsins. Í Lestinni verður þetta mál skoðað út frá ýmsum sjónarhornum, gestir þáttarins verða tónlistarkonan Berglind María Tómasdóttir, Jón Proppé listfræðingur og Davíð Kjartan Gestsson, ritstjóri Mennningarvefs RUV. Helga Þórey Jónsdóttir er ein þeirra fyrirlesara sem halda erindi á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands í ár. Í erindi sínu beinir hún sjónum að íslensku rappsenunni og fjallar um uppgjör og andóf í fagurfræði aldamótakynslóðarinnar. Hlustendur fræðast nánar um vangaveltur hennar í þætti dagsins. Marta Sigríður Pétursdóttir kvikmyndarýnir fjallar um kvikmyndina Burning eftir Suður-kóreanska leikstjórann Lee Chang-dong sem byggð er á smásögu eftir japanska rithöfundinn Haruki Murakami. Og Karl Ólafur Hallbjörnsson fjallar í pistli sínum í dag um Star Trek og vandamál mennskunnar.

Eiríkur Smári Sigurðarson ræðir við þau Sigríði Þorgeirsdóttur og Björn Þorsteinsson, prófessora í heimspeki, um rannsóknarverkefnið Líkamleg gagnrýnin hugsun. Þau flytja bæði erindi á málstofu um verkefnið á Hugvísindaþingi laugardaginn 9. mars næstkomandi.

Toby Erik Wikström, doktor í frönskum bókmenntum og sérfræðingur við Hugvísindastofnun Háskóla Íslands, segir hér frá nýsöguhyggjunni og Stephen Greenblatt, prófessor í bókmenntum við Harvard háskóla og hátíðarfyrirlesari Hugvísindaþings í ár. Hægt er að hlusta á hlaðvarpsþætti Hugvísindasviðs og gerast áskrifandi að hlaðvarpinu á Spotify, iTunes og öðrum hlaðvarpsveitum.

Helga Þórey Jónsdóttir, doktorsnemi í menningarfræði, segir frá erindi sem hún flytur á Hugvísindaþingi 9. mars. Þar fjallar hún um íslenskt rapp, andóf og fagurfræði aldamótakynslóðarinnar.

Ragnheiður Kristjánsdóttir og Erla Hulda Halldórsdóttir, dósentar í sagnfræði, segja frá málstofu á Hugvísindaþingi sem fjallar um það hvernig íslenskar konur, þar á meðal húsmæður, netavinnukonur og listakonur, tókust á við þær hindranir sem komu í veg fyrir að þær fengju notið sín sem fullgildir borgarar.

Breski raftónlistarmaðurinn Aphex Twin gaf á föstudag út EP-plötuna Collapse. Það sætir ævinlega tíðindum þegar plata kemur frá þessum einstaka listamanni, sem margir telja einhvern frumlegasta raftónlistarmann samtímans. Lestin rýnir í plötuna í dag og gestur þáttarins verður Sigtryggur Ari Jóhannsson, blaðamaður, ljósmyndari og tónlistarmaður. Tilkoma borgarsamfélagsins hefur gjörbreytt allri tilveru mannsins á undanförnum öldum. Lestin brunar inn í stórborgina með Hólmfríði Garðarsdóttttur ritstjóra nýjasta tölublaðs Ritsins - tímarits Hugvísindasviðs, en að þessu sinni er þema ritsins ógnir og undur borgarsamfélagsins. Við heyrum líka um hvernig æ fleiri ungmenni nenna ekki út úr húsi í Bandaríkjunum og markaðinn sem er að spretta upp í kringum þessi letidýr, það sem kallað er í nýlegri blaðagrein "hagkerfi hinna heimakæru." Áslaug Torfadóttir rýnir í sjónvarp eins og ævinlega í Lestinni á mánudögum, í dag fjallar hún um sjónvarpsþáttaröðina Happy.

Snjalltæki, YouTube, Netflix og snjallir hátalarar eru meðal atriða sem valda því að íslenskt ílag barna á máltökuskeiði minnkar þótt börn læri vissulega áfram íslensku vegna samskipta við foreldra og annað fólk. Þetta er málefni sem snertir flesta Íslendinga, og Tæknivarpið er þar ekki undanskilið. Til að ræða þessi mál komu tveir góðir gestir í Tæknivarpið, Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor í íslenskri málfræði við Hugvísindasvið HÍ og Iris Edda Nowenstein, doktorsnemi í íslensku við HÍ. Þau héldu nýverið tölu á hádegisfundi Ský um nútímatækni í kennslu og stöðu tungumálsins á þessum breytingatímum. Umsjónarmenn Tæknivarpsins þessa vikuna eru Gunnlaugur Reynis Sverrisson og Sverrir Björgvinsson

Forsætisráðherra Bretlands segir að tilræði sem sýnt var rússneskum feðginum í Salisbury fyrir rúmri viku sé óbilgjörn árás á breskt samfélag og miklar líkur á því að rússnesk stjónvöld beri ábyrgð á tilræðinu. Því neita Rússar. Björn Malmquist segir frá. Stjórnvöld ætla að birta meiri upplýsingar að eigin frumkvæði segir Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og tekur undir það með Umboðsmanni Alþingis að stjórnvöld hafi verið of treg við upplýsingagjöf. Jóhann Bjarni Kolbeinsson talaði við hana. Íslensk ungmenni sem tóku PISA-próf fyrir nokkrum árum tóku þau ekki alvarlega og efast um að rétt sé að íslenskir strákar geti ekki lesið sér til gagns. Bergljót Baldursdóttir talar við Evu Maríu Jónsdóttur, Fanneyju Aðalheiði Bjarkadóttur, Styrmi Steini Sverrisson og Gísla Gauta Gunnarsson. Taprekstur er á almenningssamgöngum milli byggðakjarna úti á landi. Gylfi Magnússon er meiddur, hversu illa kemur ljós í kvöld. Knattspyrnusamband Íslands hefur óskað eftir skýringum frá Alþjóðaknattspyrnusambandinu á því að engir miðar verði til sölu á leik Íslands og Argentínu, þegar miðasöluglugginn á Heimsmeistaramótið í knattspyrnu verður opnaður á morgun. Freyr Gígja Gunnarsson segir frá. Vaxandi harka í norskum stjórnmálum og ríkisstjórn Ernu Solberg stendur tæpt. Gísli Kristjánsson segir frá og heyrist í Solberg. Er skógrækt rétta leiðin fyrir Íslendinga í loftslagsmálum? Arnar Páll Hauksson segir frá og ræðir við Aðalstein Sigurgeirsson, fagmálastjóra Skógræktarinnar og Önnu Guðrúnu Þórhallsdóttur, prófessor við Landbúnaðarháskóla Íslands. Fríkin eiga sér engan málsvara. Kristján Sigurjónsson ræðir við Sigurð Gylfa Magnússon, prófessor í sagnfræði sem fjallaði um hlutskipti jaðarsettra á Hugvísindaþingi. Spegillinn 12. mars 2018 Umsjón: Anna Kristín Jónsdóttir Tæknmaður: Magnús Þorsteinn Magnússon

Efni Lestarinnar í dag: Á undanförnum misserum hafa rannsóknir sem beita kenningum hinsegin fræða við greiningu á viðfangsefnum verið nokkuð áberandi hér á landi og jafnvel mætti tala um hinsegin vakningu innan hugvísinda. Á Hugvísindaþinginu um helgina hélt Íris Ellenberger erindi um verkefnið hinsegin huldukonur, sem snýst um að leita að heimildum um hinsegin kynverund kvenna fyrir tíma sjálfsmyndarpólitíkur og réttindabáráttu samkynhneigðra á Íslandi. Fræðst verður nánar um verkefnið í þætti dagsins, og grúskað verður í gömlum heimildum á Kvennasögusafninu með þeim Ástu Kristínu Benediktsdóttur og Írisi Ellenberger. Guðrún Dröfn Whitehead, lektor í safnafræðum við Háskóla Íslands, segir frá fyrirbærinu pönk safnafræði, en hún tengist nýjum jaðarsamtökum í Bretlandi sem leggja áherslu á að söfn geti orðið í ríkari mæli mikilvægur samfélagslegur, pólitískur og menningarlegur vettvangur. Ofurhetjur af öllum stærðum og gerðum eru gríðarlega vinsælar þessa dagana. Áslaug Torfadóttir fjallar í dag um eina í sérstakari kantinum, bláa blóðmaurinn The Tick. Og Tinnabók dagsins er Kolafarmurinn, viðmælandi Gísla Marteins Baldurssonar í dag verður Sigrún Helga Lund. Umsjón: Anna Gyða Sigurgísladóttir og Eiríkur Guðmundsson

Í Lestinni í dag verður meðal annars rætt við Kristínu Svövu Tómasdóttur rithöfund og sagnfræðing um ógnina sem menn álitu að stafaði af bandarískum hasarblöðum á sjötta áratug síðustu aldar en þau voru meðal annars talin ógna velferð barna og unglinga og stuðla jafnvel að því að þau leiddust út á glæpabrautina. Kristín heldur erindi um efnið á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands sem hefst á föstudag, í málstofu sem kennd er við bandarísku bylgjuna, þar sem fjallað verður um bandarísk menningaráhrif á Íslandi og skoðað með hvaða hætti fjallað var um bandaríska list og menningu í íslensku samhengi. Í síbreytilegum heimi þar sem tæknibreytingum og samfélagsbreytingum fleygir fram, er sífellt mikilvægara fyrir hönnuði að rannsaka tiltekin viðfangsefni af dýpt í samtali við aðra fræðimenn og sérfræðinga. Garðar Eyjólfsson, fagstjóri meistaranáms í hönnun við Listaháskóla Íslands, hélt erindi um mikilvægi þess að spekúlera í hönnunarrannsóknum í Listaháskólanum núna um helgina. Lestin fræðist nánar um erindið með Garðari í þætti dagsins: spurt verður: Til hvers að spekúlera? Ævintýri Tinna halda áfram í Lestinni, fjallað verður í dag um tvær bækur sem komu út á árum síðari heimstyrjaldarinnar, Sjö kraftmiklar kristalskúlur og Fangana í sólhofinu. Gestir Gísla Marteins Baldurssonar í dag verða Felix Bergsson og Þorsteinn Bachmann. Og Halldór Armand Ásgeirsson rithöfundur fjallar í pistli dagsins um ofbeldi, réttindi og frelsi. Umsjón: Eiríkur Guðmundsson og Anna Gyða Sigurgísladótti

Rætt við Guðfinnu Mjöll Magnúsdóttur hönnuð um barnabækur en hún er sýningarstjóri sýningarinnar “Áhrifavaldar æskunnar - barnabækur fyrr og nú“ í Bókasafni Kópavogs. Við heimsækjum myndlistarkonuna Þórdísi Erlu Zoega og fáum að heyra af veggteppum sem hún málar á striga en líka á húsveggi. Bergþóra Snæbjörnsdóttir les ljóð úr ljóðabók sinni Flórída, sem kom út fyrir jól og var tilnefnd til íslensku bókmenntaverðlaunanna. Einnig er rætt við Ragnheiði Kristjánsdóttur sagnfræðing um komu rússnesku byltingarinnar til Íslands en Ragnheiður er ein höfunda í nýju Riti, tímariti Hugvísindastofnunar. Umsjón: Guðni Tómasson og Halla Harðardóttir.

Erindi sem Eiríkur Smári Sigurðarson flutti á ráðstefnunni “HUGSUN OG VERULEIKI”, ráðstefnu um heimspeki Páls Skúlasonar 27. maí 2016.

Orri Vésteinsson um fornleifarannsókn á Grænlandi og stöðu fornleifafræða by Hugvarp - hlaðvarp Hugvísindasviðs

Út er komið ritið „Utopia: The Avant-Garde, Modernism and (Im)possible Life“ sem gefið er út af hinu virta forlagi De Gruyter. Benedikt Hjartarson, prófessor í almennri bókmenntafræði og menningarfræði við Hugvísindasvið HÍ, er einn af fjórum ritstjórum verksins. Hann ræðir um útópíu, módernisma og framúrstefnu.

Viðtal við Höllu Kristínu Einarsdóttur kvikmyndagerðarkonu og aðjunkt í hagnýtri menningarmiðlun við Hugvísindasvið Háskóla Íslands.