De Wereld | BNR

De NAVO-top heeft zijn doel bereikt. De nieuwe norm van vijf procent is afgesproken, maar het draaide toch vooral om het gevlij van Rutte naar Trump. Volgens oud-minister van Defensie Kajsa Ollongren was dit nodig, maar moet een NAVO-top nooit meer op deze manier. 'Dit was een horde die genomen moest worden.' Ollongren, die zelf als secretaris-generaal voor Rutte werkte op het ministerie van Algemene Zaken en minister in zijn kabinetten was, is niet verrast door de houding die Rutte aannam. 'Het was een vrij ver doorgevoerde vintage Rutte.' Wel stelt ze een kanttekening bij de houding van veel leiders. 'Je moet wel gelijkwaardig blijven, dat was nu niet het geval.' Luister ook | De Alliantie: De NAVO-top - De bromance tussen Trump en Rutte Oekraïne Op de uitgeklede NAVO-top was geen ruimte voor een NAVO-Oekraïne-raad zoals die er in het verleden wel was. Toch is Ollongren optimistisch. 'Ik ben blij dat Oekraïne wel is gekomen. Ze gaan naar huis met een goed gesprek met Trump van vijftig minuten en Trump heeft toegezegd dat hij gaat kijken of er meer patriots (luchtafweer, red.) naar Oekraïne kunnen.' Ook staat de steun aan Oekraïne expliciet in de slotverklaring. Al gaat het dan wel om het woordje 'bondgenoten' en niet 'alle bondgenoten', een nuance zo ziet Ollongren. Vijf procent Wat we nu met die vijf procent moeten gaan doen is met name allemaal dezelfde dingen aanschaffen denkt Ollongren. 'Wat we niet meer moeten doen is een helikopter kopen en dan allemaal net wat anders doen. Van alles moet er één versie komen', aldus Ollongren. Die vijf procent is uit de lucht gegrepen. 'Die is er alleen gekomen vanwege Trump'. Nu gaat het om de implementatie tot 2035. 'Alleen hebben we die 10 jaar niet. Het moet sneller.' Gemor uit Europa, gelach in Amerika om 'daddy' Vanuit Europa klinkt daags na de NAVO-top toch wat meer gemor op de houding richting Trump, zo ziet Europa-verslaggever Geert Jan Hahn op de Europese top in Brussel. Correspondent Jan Postma ziet vanuit Washington dan weer dat er in Amerikaanse media smakelijk wordt gelachen om de 'daddy'-uitspraak van Rutte richting Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De NAVO krijgt een nieuwe norm. In 2035 moeten landen 5 procent van hun BBP aan defensie uitgeven, waarvan 3,5 direct aan defensie. Maar deze top stond toch vooral in het teken van de ‘bromance’ tussen president Trump en NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte. Maar wat gaan we eigenlijk doen met al dat geld en hoe ziet de toekomst van het NAVO-bondgenootschap eruit? Om die vragen te beantwoorden roepen we de geopolitieke kopstukken van BNR weer bij elkaar voor een Alliantie! De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast See omnystudio.com/listener for privacy information.

De NAVO krijgt een nieuwe norm. In 2035 moeten landen 5 procent van hun BBP aan defensie uitgeven, waarvan 3,5 direct aan defensie. Maar deze top stond toch vooral in het teken van de ‘bromance’ tussen president Trump en NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte. Maar wat gaan we eigenlijk doen met al dat geld en hoe ziet de toekomst van het NAVO-bondgenootschap eruit? Om die vragen te beantwoorden roepen we de geopolitieke kopstukken van BNR weer bij elkaar voor een Alliantie! De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij wapenstilstanden vechten de vijanden nog wel eens even door. Dus dat Iran en Israël niet precies op de door Donald Trump gedecreteerde minuut de wapens lieten zwijgen was afschuwelijk voor de slachtoffers, maar het stilleggen van wapengeweld werkt niet altijd met een stopwatch. Trumps woede-uitval – they don’t know what the fuck they’re doing – was duidelijk een teken van onmacht. Dat Israël en Iran eigenlijk helemaal nog niet wilden stoppen is vanuit strategisch perspectief te begrijpen. Zij wisten beide allang dat operatie ‘Midnight Hammer’, het Amerikaanse bombardement met de beruchte ‘bunker buster’-bommen, niet, zoals Trump beweerde, het totale Iraanse nucleaire programma had ‘vergruisd’. Sterker nog, de bommen zijn niet diep genoeg doorgedrongen en hebben de productieruimtes niet of nauwelijks beschadigd, hooguit de toegang. Een geheim rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten, waar de New York Times de hand op wist te leggen, bevestigt eerdere geruchten over het geringe succes. Het Iraanse atoomprogramma is hooguit enkele maanden teruggezet. Bovendien wordt het steeds duidelijker dat Iran nog andere locaties heeft, waar het verrijken van uranium doorgaat. En, veel belangrijker, dat de voorraad verrijkt uranium is opgeslagen op een geheime locatie. Dat is uiteindelijk waarover het gaat, want dat is het materiaal waarmee atoombommen gemaakt kunnen worden. Trump onderschat ook de impact van de geschiedenis en de overweldigende haat tegen de VS. Zo steunde Amerika, met Engeland, in 1953 een staatsgreep tegen de liberale, democratisch gekozen premier Mohammad Mossadeq, en hielp sjah Mohammed Reza Pahlavi, sergeant in het leger en symbolisch staatshoofd, in het zadel als nieuwe machthebber. Op dictatoriale wijze probeerde hij het land te verwestersen, waarbij hij oppositie negeerde, opsloot en martelde. Hij onderhield nauwe banden met de VS en Israël. Nadat hij begin 1979, inmiddels ernstig ziek, was verbannen, keerde in februari ayatollah Khomeini terug uit ballingschap en stichtte de Islamitische Republiek Iran. Na een zeer korte periode van schijn-liberalisme, ontstond een islamitisch schrikregime, dat tot de huidige dag aan de macht is. Amerika had aanvankelijk nog diplomatieke betrekkingen, totdat in november een door het regime geregisseerde bende studenten de Amerikaanse ambassade binnenviel en 52 diplomaten 444 dagen lang gijzelde . De haat tegen Amerika – en tegen Israël – is de afgelopen 46 jaar ononderbroken opgefokt. Die aloude haat bombardeer je niet weg met ‘bunker busters’. En je kunt van Israël en Iran niet verwachten dat ze plotseling in het gelid springen op een door Donald Trump gedecreteerde deadline. Als ‘Midnight Hammer’ echt was gelukt misschien wel, maar dat de ‘twaalfdaagse oorlog’, zoals Trump het al noemt, tot meer leidt dan hooguit een paar jaar rust is vooralsnog een illusie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iran heeft een aanval uitgevoerd op een Amerikaanse militaire basis in Qatar. Het is een vergelding op de aanvallen die Amerika het afgelopen weekend heeft uitgevoerd op Iraanse nucleaire installaties. Iran zegt ook een Amerikaanse basis in Irak te hebben aangevallen, maar Irak spreekt dit tegen. Qatar meldt geen slachtoffers. Wel zegt het land het recht te hebben om te reageren. In deze extra uitzending praat Liesbeth Staats over deze nieuwe situatie met: - Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg - Tara Kenkhuis, correspondent in het Midden-Oosten - Jan Postma, correspondent in AmerikaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

President Donald Trump meldt dat het Amerikaanse leger drie nucleaire installaties in Iran ‘succesvol’ heeft aangevallen. Het gaat om installaties in Fordo, Isfahan en Natanz. Daarmee hebben de Amerikanen zich expliciet gemengd in het conflict in het Midden-Oosten. Wat betekent deze aanval voor de escalatie in de regio en is onderhandelen nog mogelijk? In deze extra uitzending praat Bas van Werven met: - Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg - Tara Kenkhuis, correspondent in het Midden-Oosten - Arabist Jan Jaap de Ruiter- Europaverslaggever Geert Jan Hahn. In politiek Den Haag zijn de reacties verdeeld. In deze uitzending hoor je ook: - Dilan Yesilgöz (VVD)- Kati Piri (GL-PvdA)- Jan Paternotte (D66)See omnystudio.com/listener for privacy information.

Israël en Iran blijven elkaar bestoken met raketten. In Iran zorgt het ervoor dat de woede richting de ayatollahs verder wordt aangewakkerd, maar desondanks ligt een regime change niet voor de hand, denkt Arabist Jan Jaap de Ruiter. 'Het gaat de Iraniërs natuurlijk ook te ver om blij te zijn met de Israëlische aanvallen', denkt De Ruiter. Ook is er geen krachtige oppositie. 'Wat er nog van de Iraanse oppositie over is zit voornamelijk in het buitenland. En de oppositie in eigen land is keihard neergeslagen.' Ook denkt De Ruiter dat de dood van Khamenei er niet toe zal leiden dat er iets gaat veranderen. 'Er staat wel een opvolger klaar.' De grote vraag die boven de markt hangt is of Amerika zich gaat mengen in de oorlog. Trump hint erop dat hij dat nu niet van plan is. 'Maar het enige constante aan Trump is zijn grilligheid', aldus De Ruiter, die ook denkt dat de enige mogelijkheid voor Trump om geloofwaardig in te grijpen is om dat kort te doen, met direct daarna onderhandelingen. Luister ook | Door Trump wil Canada wel bij de EU Kan Rutte Trump paaien tijdens de NAVO-top? De grote vraag die boven de NAVO-top hangt is of Trump te paaien zal zijn met een nieuwe norm en of hij überhaupt tot het einde blijft. Alleen al daarom heeft Rutte de top ingekort van drie naar één sessie en duurt de officiële top eigenlijk maar een halve dag. Henne Schuwer, oud-ambassadeur in de Verenigde Staten, denkt dat Amerika zich hoe dan ook zal gaan terugtrekken uit Europa. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn zet de uitdagingen van de top op een rij.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door de Israëlisch-Iraanse oorlog worden Trump en Poetin een beetje in een hoek gedrukt die ze krampachtig hebben vermeden. Trump heeft het, door zijn steun aan Israël, voor het eerst aan de stok met de extreme MAGA-vleugel van zijn partij. Poetin is, na het verlies van Hezbollah en Syrië, ook het ernstig gehavende Iran kwijt als bondgenoot en steunpilaar. Trump zit in een spagaat. Het is inmiddels duidelijk dat hij niet alleen het Israëlische aanvalsplan heeft gefiatteerd, maar ook dat zijn krijgsmacht helpt met het neerhalen van Iraanse raketten. Een grote meerderheid van de Amerikanen steunt dat, en dat geldt ook voor Republikeinse Congresleden. Zo wordt hij aangemoedigd door de invloedrijke, conservatieve senator Lindsey Graham, die Trump oproept er met gestrekt been in te gaan. Maar belangrijke MAGA-roeptoeters als TV-presentator Tucker Carlson en het altijd luidruchtige Congreslid Marjorie-Taylor Greene spreken van ‘verraad’, omdat hij de kiezers had beloofd Amerika voortaan buiten kostbare en eindeloze oorlogen te houden. Laat hij zijn B2 bommenwerpers uitrukken, de enige toestellen die de beruchte ‘bunker buster’ kunnen afwerpen, en daarmee een genadeklap leveren aan het Iraanse nucleaire programma? Dat zou best kunnen. Door actieve deelname aan de Israëlische defensie, kannibaliseert Amerika enigszins de eigen voorraden, wat een ernstig probleem wordt voor Oekraïne. Trump, die toch al tegen wapensteun aan Oekraïne is, zal het schaarsteargument graag oppakken. Bovendien blijft Trump flirten met Poetin. Op de G7 in Canada, na zijn overhaaste vertrek gereduceerd tot G6, pleitte hij voor het herstel van de G8, de periode tot 2014, toen Rusland nog deel uitmaakte. En hij prees Poetin ook aan als een prima onderhandelaar tussen Iran, een Russische bondgenoot, en Israël, waarmee Rusland goed relaties heeft. Wat ons brengt op de zorgen die Poetin heeft. Als Iran omvalt, is hij zijn laatste bondgenoot in het Midden-Oosten kwijt. Kennelijk is hij daar al zo van overtuigd dat hij geen gevechtsvliegtuigen of luchtafweer meer aan Iran levert. Dat is de reden waarom de Israëliërs nu heer en meester zijn in het Iraanse luchtruim. Het is ook een herhaling van wat er in Syrië is gebeurd: toen het regime-Assad viel was de Russische luchtmacht, die Assad jarenlang steunde, in geen velden of wegen te bekennen. Trump steunt de oorlog tegen Iran, Poetin laat bondgenoot Iran vallen. Al met al goed nieuws voor Israël.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet mag dan gevallen zijn, de veiligheidssituatie in de wereld blijft onveranderd. Rusland houdt geen rekening met wat er in Den Haag gebeurt, en de oorlog in Oekraïne gaat gewoon door. Trump wil dat Europese landen 5% van hun begroting gaan besteden aan defensie. Krijgt Nederland zijn defensiebegroting op orde zonder missionair bestuur? Daarover D66-Kamerlid Jan Paternotte. En de klappen die Trump aan alle kant uitdeelt hebben een wat onverwacht effect: Canada voelt zich volgens Paternotte meer verbonden met de Europese defensie. En dus ... informeert Canada naar hoe dat allemaal werkt, met zo'n EU-toetreding. Canada ligt nou niet bepaald in Europa, maar, zegt Paternotte: 'Canada zou kandidaat-lidstaat van de EU moeten kunnen zijn'. Luister ook | Brekelmans wil hulp bedrijfsleven voor defensie-ambities: ‘Enorm veel kansen’ Juichend op de apenrots | Europa Update Waarom stonden er deze week vier mannen te juichen op de apenrots van Gibraltar? Door de Brexit is er jarenlang gesteggeld over de status van het Britse stipje op de Europese kaart. Maar de oplossing is gevonden. Met dank aan een treinverbinding van de Eurostar. Gelukkig weet Europaverslaggever Geert Jan Hahn hoe het zit. Luister ook | 'Oekraïne zet Rusland keer op keer voor joker’ De kou uit de lucht Er is een kleine deal in de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Delegaties van beide landen spraken deze week in Londen over hoe de handel weer wat hervat kan worden. Econoom Stan Veuger, verbonden aan het American Enterprise Institute in Washington, duidt de actuele verhoudingen. Betekent een deal ook een goede relatie tussen de twee landen? Luister ook | Wil de echte Elon Musk opstaan? Het leger is opeens politiek | Postma in AmerikaIn de Verenigde Staten draaide deze week alles om Los Angeles en de inzet van militairen daar, maar president Trump zorgde ook op een andere plek voor ophef. Tijdens een toespraak in Fort Bragg uitte hij harde kritiek op de gouverneur van Californië, Gavin Newsom, met wie hij ruzie heeft. Opvallend: het publiek bestond vooral uit loyale Trump-aanhangers. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In haar boek ‘De Crisiskaravaan’ beschrijft Linda Polman hoe NGO’s, hulporganisaties, het Rode Kruis, de VN en allerhande regeringen elkaar bij oorlogen, rampen en hongersnoden verdringen om de grootste en meest gezaghebbende donateur te worden. Als noodhulp een industrie was, was het de op vier na grootste ter wereld. Het mag dus niemand verbazen dat de crisiskaravaan ook in Gaza bij de poort staat, gefrustreerd door de Israëliërs die hen niet binnenlaten. Ze zijn dus heel boos dat Israël, met steun van Amerika en een evangelische groepering, een eigen hulporganisatie heeft opgezet, de Gaza Humanitarian Foundation, GHF . Die boosheid heeft verschillende redenen. Van de vier door GHF opgezette voedseldistributiepunten werden er prompt drie bestormd en geplunderd. Er gingen geruchten over steun van Amerikaanse huursoldaten ter bescherming, maar die waren er kennelijk niet. Het vermoeden bestaat dat de distributiepunten zo ver zijn dat de burgers die het erop wagen niet meer terug kunnen, wat past in de Israëlische strategie van de ontruiming van een deel van Gaza. GHF zou dus een instrument zijn van Netanyahu, geen humanitaire actie. Maar wat ongetwijfeld evenzeer een rol speelt is de kinnesinne van de traditionele hulpkaravaan, vooral van de VN, omdat die het nakijken heeft. Een stelletje dubieuze amateurs met een pro-Netanyahu agenda hebben de show gestolen, vinden zij. Terwijl ze op zijn minst even zouden moeten afwachten of GHF toch wat monden kan voeden. Er is een verband met een even controversiële organisatie, het ‘Popular Front’, de ‘Volkskrijgsmacht’, een militie onder leiding van een Gazaanse bedoeïen, Yasser Abu Shabab, die verzet biedt tegen Hamas en de toegang van burgers tot de distributiepunten van voedsel en medische hulp zegt te bewaken. Het Front, dat volgens de leider bestaat uit vrijwilligers, ziet erop toe dat geleverde hulpgoederen niet meteen door Hamas worden geroofd en tegen woekerprijzen aan de burgers worden doorverkocht. De Israëlische oud-minister Lieberman noemt het een potentiële IS-groep , die Israël onder geen beding aan wapens mag helpen. Dat pleit tegen het Front. Wat vóór het Front pleit is dat Hamas het ‘een groep gangsters’ noemt, vorig jaar Shababs broer heeft geliquideerd en het verhaal verspreidt dat iedereen hem het liefst dood ziet, inclusief zijn familie. Dan zou je zo’n man bijna aardig gaan vinden. Misschien zijn de Gaza Humanitarian Foundation en Shababs Volkskrijgsmacht instrumenten van Netanyahu. Maar misschien ook niet. Als burgers in Gaza hulp zoeken om zich aan de greep van Hamas te onttrekken, verdienen ze elke denkbare steun. En van de gebruikelijke hulpkaravaan gaat die niet komen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met ‘operatie Spinnenweb’ heeft Oekraïne Rusland een pijnlijke tik gegeven. Poetin gaat terugslaan, vertelde hij Donald Trump in een telefoongesprek. Te gast is onze Rusland-correspondent Joost Bosman. Hij vraagt zich af wat Poetin nog echt kan doen om wraak te nemen. Want hoeveel erger kan het nog worden voor Oekraïne? Lees ook | Veldkamp: ‘Gesprek Trump en Poetin kan eerste stap zijn naar vrede, maar Poetin blijft tegenwerken’ Europaverslaggever Geert Jan Hahn sprak met Eurocommissaris van defensie Andrius Kubilius en Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim over 'operatie Spinnenweb'. Zij zijn vol bewondering over de Oekraïense aanval. Maar maken zich toch ook zorgen, want zijn Nederland en Europa wel voorbereid op dit soort droneaanvallen? Luister ook | Spinnenweb en de nitwits Zuid Korea heeft nu echt een nieuwe president Na het uitroepen van de staat van beleg, het afzetten van president Yoon en benoeming van meerdere interim-presidenten heeft Zuid Korea nu eindelijk echt een nieuwe president. De centrum-linkse liberaal Lee Jae-myung moet nu de als president de politieke chaos gaan herstellen. Te gast is hoogleraar Koreastudies, Remco Breuker. Hij maakt zich zorgen over de plannen van Lee om de banden aan te halen met Noord-Korea. Van bromance tot botsing | Postma in Amerika Elon Musk blijft zich kritisch uitlaten over de ‘Big Beautiful Bill’. Een reactie van president Donald Trump blijft voorlopig uit, maar de irritatie lijkt toe te nemen – Musk heeft immers een enorm bereik. Ook binnen de Republikeinse Partij groeit de onrust over het wetsvoorstel. Aan de ene kant wil men geen ruzie met Musk, aan de andere kant is botsen met de president misschien nog wel riskanter. Luister ook | Amerika Podcast See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of het demissionaire kabinet de knoop mag doorhakken over de stationering van 17 F-35 gevechtsvliegtuigen op Lelystad Airport moet nog blijken, maar eigenlijk kan dat niet zonder dat er ook bom- en dronebestendige hangars komen. Dat geldt trouwens ook voor Leeuwarden en Volkel, waar al 32 toestellen staan. Sinds de Oekraïense aanval op de Russische luchtmacht, is duidelijk dat geparkeerde vliegtuigen een kwetsbaar doelwit zijn. De New York Times maakte een aardig sommetje: de vernielde Russische vliegtuigen hebben 100 miljoen dollar per stuk gekost. De drones waarmee ze zijn vernietigd hadden een prijskaartje van 600 dollar per stuk. De prijs van een F-35 ligt ook rond 100 miljoen dollar, en ze staan er net zo onbeschermd bij als de Russische toestellen. Oekraïne heeft ook laten zien dat afstand geen belemmering hoeft te zijn. Voor ‘Operatie Spinnenweb’ werden de spotgoedkope drones gelanceerd vanuit schuurtjes die door handlangers met vrachtauto’s duizenden kilometer verderop waren neergezet. Sinds, ruim een eeuw geleden, gevechtsvliegtuigen worden ingezet, zijn er ook aanvallen op vliegvelden geweest, maar altijd met bommen en vooral raketten. Donald Trump heeft opdracht gegeven voor het ontwikkelen van een ‘Gouden Koepel’, waarmee vanuit de ruimte vijandige projectielen kunnen worden uitgeschakeld. Fantastisch al je daarmee een geavanceerde hypersonische Russische kruisraket weg knalt, maar tegen een drone van 600 dollar kan de Gouden Koepel niet op. Trump is woedend op Zelensky. Op 28 februari vernederden JD Vance en Trump Zelensky in het Oval Office nog als eigenwijze, kansloze nitwit. Die verzweeg dat hij toen al 14 maanden bezig met was met Operatie Spinnenweb, een briljant plan, waaraan ‘s wereld grootste, beste, technisch meest superieure krijgsmacht – namelijk de Amerikaanse – nooit had gedacht. Daar komt, schrijft Axios, nog bij dat Trumps MAGA-team in deze oorlog eerder Oekraïne dan Rusland als agressor ziet. Als het niet zo ernstig was, zou dit de grap van de week zijn: MAGA suggereert dat Spinnenweb met medewerking van Joe Biden, toen nog president, zou zijn ontwikkeld en dat het een poging was van ‘deep state’ agenten om Amerika verder in het conflict te sleuren. Wie is hier de grootste nitwit?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe hard president Trump het ook probeert. Poetin is niet aan tafel te krijgen, sterker nog hij voert de aanvallen op Oekraïne alleen maar verder op. Het laat zien dat Poetin wil vrede wil, maar alleen op zijn voorwaarden. Dat stelt Hubert Smeets, medeoprichter van het platform Raam op Rusland en columnist voor NRC in deze speciale uitzending van BNR De Wereld. Luister ook | Trump heeft nog geen enkele oorlog opgelost Tijdens de NAVO-top in Den Haag zal er waarschijnlijk geen NAVO-Oekraïne-raad plaatsvinden. Dit was op voorgaande toppen wel het geval. 'Als Zelensky in het zijkamertje moet zitten is dat wel een nederlaag voor Europa', aldus Smeets. Een nieuw marshallplan Duidelijk is dat de situatie voor de Oekraïners steeds nijpender wordt. Om Oekraïne er weer echt bovenop te helpen moeten de Europese landen met een Marshallplan komen vindt Smeets, verwijzend naar het Amerikaanse plan voor Europa na de Tweede Wereldoorlog.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twee dingen gaan de komende maanden gebeuren: een deel van de NAVO-landen haalt de 2 procentnorm niet (laat staan 3,5 procent), en Poetin stopt niet met het opvoeren van zijn strijd tegen Oekraïne. Poetin wil winnen, niet onderhandelen. Eerst die NAVO-bijdrage. Daar doen we allemaal heel opgewonden over, zeker na de voorzet van secretaris-generaal Mark Rutte, die in de vorm van een geveinsde verspreking het streefgetal van 5 procent liet vallen. Maar we weten dat het een slag in de lucht is. België, bijvoorbeeld, zegt het geld simpelweg niet te hebben. Of dat ook geldt voor bijvoorbeeld Spanje, Slovenië, Italië, Portugal en Canada is de vraag, maar die zitten allemaal nog ver onder de 2 procent. Maar ook als alle 33 NAVO-lidstaten aan de strengste norm willen voldoen, weten we dat ze daar nog tot ver na Trumps ambtstermijn mee bezig zijn, en vergeten we de vraag te stellen wat we dan precies hebben bereikt, zeker op de korte termijn. Bewapening is vooral bedoeld als afschrikking, en als het nog jaren duurt voordat we zover zijn, kan Poetin doen wat hij wil. Al zit een mogelijke aanval, bijvoorbeeld op de Baltische staten, meer in ons hoofd dan in het zijne. Poetin kijkt, net als wij allen, afwisselend met verbazing en verwondering naar Donald Trump. Het Kremlin ziet hem niet als de machtigste man ter wereld, maar als een stampvoetende, verwende kleuter die zijn zin niet krijgt. Zondag zei Trump, als reactie op de zware Russische bombardementen op Oekraïense burgerdoelen over Poetin: ‘Hij is knettergek’. Poetins woordvoerder Peskov reageerde als de leraar die orde houdt in de klas. Hij noemde Trumps uitval ‘emotionele overbelasting’ en dus een ‘emotionele reactie’. Elk signaal dat het Kremlin bereid is te matigen ontbrak. En het gaan ook niet komen. Poetin heeft met een arsenaal aan trucs Trump en de westerse wereld aan het lijntje gehouden. Boodschappen dat hij Trumps inspanningen zeer waardeert, een telefoongesprek van twee uur, dankbaarheid dat Amerika in de VN-Veiligheidsraad een paar keer de Russische kant koos – het zijn beleefdheidsfrasen. Sinds Trump met zijn Oekraïne-initiatief begon, is de oorlog alleen maar verhard, voert Rusland het offensief drastisch op en verschrompelt de kans van Oekraïne. Sinds de oorlog uitbrak, is de NAVO consequent met alle hulp te laat. Dat geldt ook voor de komende NAVO-top in Den Haag: of de lidstaten nu 1 procent in hun defensie steken of ooit 5 procent, voor Oekraïne maakt het niet meer uit. Zonder onvoorwaardelijke, onmiddellijke en concrete extra hulp, ook van Trump, gaat Poetin onverstoorbaar en vastberaden op zijn doel af: winnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De druk op Israël om de bombardementen op Gaza te stoppen en meer hulp toe te laten in het gebied neemt steeds verder toe. Toch lijkt Israël geen stap terug te willen nemen. Ondertussen beginnen steeds meer instanties, waaronder de VN, het woord genocide te gebruiken voor de situatie in Gaza. Te gast is Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten. ‘Er is geen twijfel over oorlogsmisdaden van Israël", stelt Serry. 'Wat we zien is disproportioneel geweld, maar of dit genocide is, staat voor mij niet vast'. Luister ook | Debatterend Europa maakt geen indruk in Israël In de eerste persconferentie in vijf maanden zegt Netanyahu dat de gedwongen verplaatsing van Palestijnen uit de Gazastrook een voorwaarde voor het einde van de oorlog. Hij herhaalt daarmee het standpunt van Trump uit februari. Maar hoe essentieel is dit voor een oplossing? ‘Zonder het probleem Hamas op te lossen, komt er geen einde aan de oorlog', zegt Serry. Luister ook | 'Poetin is er niet op uit om meerdere landen aan te vallen' Teleurstelling in Oekraïne Volgens Trump gaan Poetin en Zelensky binnenkort onderhandelen, maar Poetin zegt dat dat nog helemaal niet het geval is. Een zoveelste misser van Trump in het veiligstellen van de Nobelprijs voor de Vrede. Oekraïners zijn zwaar teleurgesteld in Donald Trumps onvermogen om Poetin aan tafel te krijgen. Daarover Jeroen Ketting, ondernemer, maar bovenal hulpverlener voor de hulporganisatie Lifeline Ukraine. Europaverslaggever Geert Jan Hahn reisde eerder met hem mee naar Oekraïne, is nu schuift hij in de studio van BNR De Wereld. Lees ook | Zelensky tegen BNR: 'Gesprekken eerste stapjes naar vrede’ See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tijdens zijn bezoek aan Qatar heeft Donald Trump een deal gesloten voor de verkoop van 160 Boeing 777 en 787 toestellen. Een order van 200 miljard dollar, de grootste uit de geschiedenis van de vliegtuigbouwer. Wat Qatar Airways, dat al een vloot van 250 vliegtuigen heeft, ermee wil nog een raadsel. Maar de mega-deal zet de gift van een Boeing-747-800 door de Emir aan Donald Trump, als nieuwe Air Force One, een beetje in de schaduw. Dat is jammer, want achter die gift schuilt een best grappig verhaal. Het gaat om een van twaalf superluxe privéjets van de koninklijke familie. Deze vliegende villa werd in 2012 gekocht, en staat sinds 2020 te koop, al heeft het twee jaar geregistreerd gestaan bij Global Jet Isle of Man, een verhuurbedrijf van ’s werelds aller-chicste vliegtuigen. De royals kunnen het toestel aan de straatstenen niet kwijt , want niemand wil nog een viermotorige benzineslurper van deze omvang, nu de markt wordt gedomineerd door veel zuiniger en stillere 2-motorige toestellen. In 2018 gaf de emir een kopie van dit toestel cadeau aan de Turkse president Erdogan. Slag in de lucht Ze liepen er dus mee te leuren. De prijs die voortdurend wordt genoemd, 400 miljoen dollar, is – excuus voor de pun – een slag in de lucht voor een 13 jaar oud, verouderd toestel, al heeft het maar 1069 vlieguren, ofwel twee uur per week. Bloomberg houdt de waarde op 75 tot 100 miljoen. Ook het verhaal over het aanbod van Qatar om de het toestel als Air Force One aan Trump aan te bieden klopt niet. Volgens CNN en andere media heeft Trumps Midden-Oosten-onderhandelaar Steve Witkoff Qatar benaderd of ze een Boeing 747 hadden die door Trump als Air Force One gebruikt kon worden. Ze gingen dus bietsen, Dat was opmerkelijk, want Boeing, dat zelf werkt aan twee 747’s die als Air Force One dienst gaan doen, gaf de regering een lijst van landen die best tijdelijk een toestel konden afstaan. Heeft allemaal te maken met Trumps ongeduld. Hij is boos dat de bestelde toestellen pas in 2027 klaar zijn. Dat laatste is de crux. De Air Force One is een vliegend Witte Huis, unitrust met de meest geavanceerde elektronica, een compleet militair commandocentrum, anti-raket afweer, een compleet ingerichte eerste hulp post voor de altijd meereizende dokter, een ventiel op het dak om tijdens de vlucht te worden bijgetankt. Het toestel moet bij een atoomaanval dagenlang in de lucht kunnen blijven. Als ze het toestel uit Qatar zouden aannemen, dan moet dat allemaal ook worden ingebouwd. Kosten: paar honderd miljoen, assemblagetijd minimaal anderhalf jaar. Kortom: Qatar Farce One mag terug naar Marktplaats.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Verkiezingen in 3 landen die lid zijn van de EU en de NAVO, de grootste drone-aanval op Kyiv sinds het begin van de Russische oorlog en Donald Trump die vandaag belt met Vladimir Poetin - en daarna ook met Zelensky. Hoe Europa en de NAVO ervoor staan, bespreken Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn in De Ochtendspits bij Bas van Werven.See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Poetin blijft weg uit Istanbul en weigert dus in gesprek te gaan met president Zelensky. Een oplossing voor de oorlog is ver weg, maar dat vindt Poetin niet erg. ‘Zolang de oorlog loopt zit Poetin goed', zegt Gijs Kessler, senior onderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en schrijver van het boek ‘Rusland - land dat anders wil zijn'. Luister ook | 'Oorlogsdreiging tussen India en Pakistan is serieus' Kessler plaatst wel een kanttekening, want hoewel de economie nog redelijk goed draait doemt er wel een probleem op. ‘De Russische overheidsuitgaven zijn enorm. Dat veroorzaakt een schuldenberg en dat is een probleem. De situatie is precair’. Mede daarom denkt Kessler dat Poetin geen andere oorlog wil beginnen. 'Poetin is er niet op uit om meerdere landen aan te vallen. Het gaat om invloedssfeer: achtertuinimperialisme.' Lees ook | Zelensky naar Turkije, Poetin blijft thuis, 'Zelensky heeft gebluft, wist dat Poetin niet zou komen' De Westerse liberale democratie onder druk Rechters die onder vuur liggen, de wetenschap die niet meer vertrouwd wordt en media die worden beschuldigd van het brengen van nepnieuws. De Westerse liberale democratie is niet langer een vanzelfsprekendheid. Hoe komt het dat de democratie hier geen antwoord op heeft? Daarover schreef schrijver Roxane van Iperen het essay ‘Eigen Planeet Eerst’. Luister ook | Handel met Trump, overleg zonder Poetin - 15 mei 2025 Kosovo houdt (nog) van Amerika Europa mag dan een beetje zijn uitgekeken op Amerika. In Kosovo denken ze daar heel anders over, ziet Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Maar het stopzetten van Amerikaanse hulpgoederen van USAID zorgt wel voor gefronste wenkbrauwen in de Kosovaarse hoofdstad Pristina.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat bij het bezoek van Donald Trump aan het Midden-Oosten het meest opvalt is wat hij níet doet: hij slaat Israël over. Het is een bewuste keuze, die niet over het land of volk gaat, maar over Bibi Netanyahu, aan wie Trump opnieuw een keiharde linkse directe uitdeelt. Die kwam net zo hard aan als de met succes beloonde poging die Trump deed om de Amerikaans-Israëlische gijzelaar Edan Alexander te bevrijden. Door rechtstreekse onderhandelingen met Hamas. De rest van de gijzelaars zit nog vast. Aan vreugde over de terugkeer van Alexander ontbrak het in Israël zeker niet. Maar de overgrote meerderheid van het Israëlische volk is razend op Bibi. Dat die het zo ver heeft laten komen dat Trump hem openlijk negeert en dat, buiten Bibi om, één gijzelaar werd bevrijd en de rest niet, is een genadeloze schoffering door Trump van de Israëlische premier. Dit ondanks de sussende commentaren van Trumps medewerkers. De hervatting van de oorlog tegen Hamas, het voornemen om Gaza weer te bezetten, de tragiek van geblokkeerde voedseltransporten – het zijn allemaal kwesties waarmee de meerderheid van de Israëliërs evenzeer worstelt als de buitenwereld. Al liggen de accenten iets anders. Team-Bibi zegt: winnen is belangrijker dan de gijzelaars. De meerderheid van het volk zegt: de gijzelaars zijn belangrijker dan winnen. Waarom delft de meerderheid dan toch het onderspit? Door een situatie die vergelijkbaar is met de Nederlandse. Het kabinet-Schoof leunt op een coalitie van vier partijen, waarvan er bij verkiezingen twee nagenoeg of geheel zouden verdwijnen. Het kabinet-Netanyahu heeft een meerderheid in de Knesset door de steun van enkele extreemrechtse, ultranationalistische partijen. Bij verkiezingen zou de coalitie naar alle waarschijnlijkheid die meerderheid verliezen. Eén probleem: de verkiezingen zijn pas eind oktober volgend jaar. Tenzij het kabinet valt, maar zoals in alle coalitiesystemen gebeurt dat alleen als een van de regeringsfracties de stekker eruit trekt – en die kijken wel uit. Bibi speelt een levensgevaarlijk spel, want ruzie met de Amerikaanse president kan leiden tot sancties. Het geitenpaadje waarvoor Bibi waarschijnlijk kiest is het herstel van voedseltransporten. Dat haalt de grootste druk van de ketel, maar lost niets op. En al zeker niet het lot van de gijzelaars.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het conflict tussen India en Pakistan in de regio Kashmir loopt verder op. Na een aanslag in het Indiase deel van Kashmir sloeg India terug en nu zijn er raketbeschietingen over en weer. Maar dit conflict bestaat al sinds de onafhankelijkheid van Brits-Indië. Te gast is Wilma van der Maten, correspondent vanuit Pakistan. Luister ook | 'Oekraïense mineralendeal laat zien dat we de VS niet kwijt zijn' Volgens Van der Maten wordt de dreiging op een nieuwe oorlog nu echt 'serieus'. Het heeft volgens haar ook te maken met de rol die president Modi in India speelt. Zijn Hindoenationalistische koers brengt moslims in het nauw. Toch blijft Modi een graag geziene gast in het Westen en doen we uit geopolitieke overwegingen flink zaken met India. Luister ook | Mercron: Merz en Macron als Europa's nieuwste maatjes - 7 mei 2025 Friedrich Merz begint met een flinke deuk aan kanselierschap Friedrich Merz is begonnen als bondskanselier van Duitsland. Maar meteen kreeg hij een flinke tik te verwerken. Merz werd in eerste instantie niet gekozen door de Bondsdag, maar later op de dag in een nieuwe stemming toch wel. En Merz wil het radicaal anders gaan doen dan zijn voorganger Scholz, ziet Duitsland-expert van Instituut Clingendael René Cuperus. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit wat Merz op zijn eerste volledige werkdag in Frankrijk en Polen wilde uitstralen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel de berichten en speculaties over een bestand in Oekraïne koppig standhouden, is er weinig reden tot optimisme. Het meest deprimerende bericht is een berekening van het enorme aantal doden aan Russische kant – niet alleen triest voor de gesneuvelde soldaten en hun nabestaanden, maar voor het uitzicht op een wapenstilstand. Als Vladimir Poetin, zelfs met zulke enorme verliezen, geen serieus signaal geeft te willen onderhandelen, is een spoedig einde van de oorlog een illusie. De BBC zette wat getallen op een rijtje. In 2024, het bloedigste jaar sinds het begin van de oorlog, sneuvelden 45.287 Russen bij de verovering van 4.168 vierkante kilometer Oekraïens grondgebied – minder dan de provincie Gelderland. Omgerekend in territoriale winst kwam dat neer op 27 doden per veroverde kilometer . Van 107.000 Russische soldaten die sinds de invasie van februari 2022 omkwamen is de naam bekend. Het totale aantal is aanmerkelijk hoger: volgens de BBC tussen 172.000 en 237.000 man. De afgelopen dagen is het offensief van beide kanten opgevoerd. Maar Rusland, dat de oorlog begon, en waarvan wij elkaar en onszelf aanpraten dat het er erg slecht voorstaat, heeft een duidelijke boodschap: wij gaan niet alleen door, we hebben voldoende wapens en via mobilisaties voldoende manschappen. Op zichzelf is dat geen nieuws. Maar het staat haaks op de strategie van Donald Trump. Zijn verhaal was tot nu toe: ik heb een vredesplan, Poetin werkt daaraan mee, en die kan dus ook op mijn steun rekenen. Trump legt de schuld van de oorlog bij Zelensky, verdedigt Poetin, bijvoorbeeld in de VN-Veiligheidsraad en belooft de sancties op te heffen. Dat alles in de verwachting dat Poetin zijn vredesplan – wat neerkomt op een verdeling van Oekraïne in een Russisch en Oekraïens deel – enthousiast zou omarmen. Maar Poetin laat in woord en daad zien het Trump-plan feitelijk te negeren. Trump en zijn roeptoeters, JD Vance en Marco Rubio, zeggen nu dat de klok tikt, en dat Trump op het punt staat zijn bemiddeling op te geven, zeker nu hij met Oekraïne nog snel een lucratieve grondstoffendeal heeft gesloten. Dan zijn we terug bij af. Niet dat Europa niet in staat is Oekraïne overeind te houden, maar we krijgen nu al buikpijn over de pro-Russische Europese dwarsliggers, Hongarije, Slowakije en Roemenië. Dat worden weer heel veel Europese toppen, en heel veel Europees tobben. En een tevreden glimlachende Poetin.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De mineralendeal tussen Amerika en Oekraïne is na lang onderhandelen eindelijk ondertekend. Volgens Ron Keller, oud-ambassadeur in onder meer Oekraïne en Rusland laat dat zien dat wij in Europa de VS nog niet kwijt zijn. Luister ook | 'Niet gerust op hoe oorlog in Oekraïne afloopt zonder Amerika' Trump zegt dat er ook snel een deal moet komen over een bestand tussen Oekraïne en Rusland. Keller denkt dan ook dat Poetin 'knarsetandend' naar die grondstoffendeal heeft gekeken. Europaverslaggever Michal van der Toorn legt uit wat Europa hier tegenover stelt. Volgens Keller moet Europa meer naar zichzelf kijken. 'Europa praat te weinig met Trump, en dat zal moeten want er gaan nog onderhandelingen komen over bijvoorbeeld de importheffingen.' Lees ook | Israël hervat aanvallen in Libanon en Gaza: 'Staakt het vuren bestaat eigenlijk niet meer' De impact van de situatie in Gaza op de regio De situatie in Gaza wordt steeds schrijnender. Voedselvoorraden raken op en hulp is steeds moeilijker te verlenen. Dat heeft ook invloed op de omringende landen, ziet GroenLinks-PvdA-buitenlandwoordvoerder Kati Piri. Maar daar hebben die omringende landen zelf ook een aparte rol in. Luister ook | Amerika Podcast 'Slechte economie komt door Biden' | Postma in Amerika De economische cijfers uit Amerika vallen tegen. Maar dat ligt volgens Trump allemaal aan Biden. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Precies 50 jaar geleden dropen de laatste Amerikanen, de ambassadeur en de mariniers die hem bewaakten, af uit Saigon. Binnen enkele uren was de stad, het laatste Amerikaanse bastion in Vietnam, in handen van het Noord-Vietnamese leger en de guerrillabeweging Viet Cong. Twaalf jaar lang hadden de Amerikanen er vergeefs gevochten om verspreiding van het communisme tegen te gaan, een hersenschim die zij de ‘dominotheorie’ noemden. 58.000 Amerikaanse soldaten, 3 miljoen Vietnamezen, en nog eens 600.000 Cambodjanen en Laotianen verloren het leven. Journalisten, zoals ik, waren verbijsterd door de gruwelijke wreedheden waarvan wij getuige waren, in plaatsenals Da Nang en Tai Ninh, en langs de Mekongrivier. En uit de meedogenloze wijze waarop Amerikaanse soldaten massaal in de pan werden gehakt. Uit de ogen van de Vietnamezen straalde wilskracht, uit die van de Amerikanen ongeloof en angst. Thuis, in Amerika, groeide het protest. De meeste burgers begrepen dat dit een verkeerde en on-winbare oorlog was. Uitgescholden veteranen Het pijnlijkst was het lot van veteranen, meestal dienstplichtigen, die bij terugkeer niet met respect werden onthaald, maar werden uitgescholden voor collaborateur en massamoordenaar. De huidige opperbevelhebber wist dienstplicht in Vietnam trouwens te ontlopen door afkeuring wegens een verzonnen en door een specialist bevestigde zere hiel. Trump herdenkt 30 april 1975 op Trumpiaanse wijze. Hij heeft zijn ambassadeur in Hanoi orders gegeven zich niet te laten zien bij officiële evenementen. Als onderdeel van de handelsoorlog heeft hij Vietnam getroffen met een extra zware heffing van 46 procent. Vietnam denkt ook deze oorlog te winnen. Guerrillabeweging Vietnam was een waarschuwing die door de wereld is genegeerd. Zelfs het machtigste leger kan niet winnen van een guerrillabeweging. Amerika verloor van de Viet Cong, Rusland verloor in Afghanistan van de mudjahidien, Amerika verloor in Afghanistan van de taliban en in Irak van sjiitische milities. In Colombia vecht de regering al 60 jaar tegen de linkse rebellen van ELN. Israël vecht al sinds 1987 tegen Hamas. Daarmee hebben al die guerrillabewegingen geen gelijk. Maar ze zijn taaier, koppiger, stugger, behendiger en onzichtbaarder dan reguliere legers, en het enige oorlogsrecht dat ze kennen is het vermorzelen van hun vijand. De tragedie op een dag als deze is dat kennelijk niemand gelooft in dat oude mantra: de geschiedenis herhaalt zich.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een bestand in Oekraïne lijkt verder weg dan ooit nu Rusland Oekraïne weer met grote aanvallen bestookt en Amerika Zelensky verder onder druk zet. Robert Serry, voormalig ambassadeur in Oekraïne, is net terug uit het land en ziet hoe de mensen in het land moe worden van al het nieuws en zich terneergeslagen voelen. ‘Trump probeert Oekraïne onder de bus te duwen. Ik ben er niet gerust op hoe dit afloopt zonder Amerika.' Luister ook | Wopke Hoekstra waarschuwt: naïef om Amerika links te laten liggen Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio besloot op het laatste moment niet op te komen dagen op een Westerse top in Londen met Oekraïne. Nu gaat Trumps gezant Witkoff wel naar Moskou, legt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn uit. Serry hoorde dat zijn schoonfamilie heeft moeten schuilen voor de grote luchtaanval in Kyiv. Zelf is hij net terug van een reis waarin hij al bezig was met de wederopbouw van het land. Hij wil meehelpen bij het bouwen van ruim driehonderdvijftigduizend huizen in het land. Lees ook | 'Amerikanen zijn klaar met Oekraïne' Het vergeten conflict in Soedan waar wij in het Westen vooral naar Oekraïne en Gaza kijken vergeten we de bloedige burgeroorlog in Soedan. Onacceptabel, vindt VVD-buitenlandwoordvoerder Eric van der Burg. Hij is te gast over dit conflict, maar uiteraard praten we ook over het laatste nieuws uit Oekraïne. Luister ook | #291 Trumps paasrapport Ruzie met Musk | Postma in Amerika Heel wat mensen in het Witte Huis zijn maar al te blij dat Elon Musk binnenkort een stapje terugdoet uit de omgeving van Trump. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Donald Trumps agenda van massadeportatie is een ‘aanslag op de waardigheid van vele mannen en vrouwen, en hele families’. En iemand ‘die alleen maar denkt aan het bouwen van muren, en niet van bruggen, is geen christen’. Een typerende uitspraak van paus Franciscus. Met een even typerend antwoord van Donald Trump: ‘Als het Vaticaan wordt aangevallen door IS, zou de paus wensen en bidden dat Donald Trump president was’. Deze kwalificaties dateren uit 2017, rondom de enige ontmoeting tussen Franciscus en Trump ooit, in het Vaticaan. Tot zijn dood zou de paus zich fel blijven verzetten tegen de jacht op migranten, die Trump in zijn eerste termijn begon en die de belangrijkste pijler is waarop zijn succes in eigen land steunt. Het is een fascinerende strijd. Trump blijft volhouden dat zijn land is overstroomd door miljoenen terroristen, verkrachters, bendeleden, drugshandelaren en prostituees. Ook de paus, die als Argentijn te midden van armoe, achterstand en discriminatie is opgegroeid, maakte van het onderwerp migratie een van zijn belangrijkste pijlers. Zijn eerste buitenlandse bezoek, in 2013, was aan Lampedusa, op dat moment de metafoor van het asielzoekersvraagstuk. Zijn pleidooi voor het opnemen van migranten stond diametraal tegenover de Trump-doctrine. Het scheiden van ouders en kinderen, een van de hoekstenen van de doctrine, noemde Franciscus ‘immoreel en in strijd met de katholieke beginselen’. Vlak voordat hij ziek werd, schreef de paus nog een brief aan de Amerikaanse bisschoppen, waarin hij Trumps uitzettingscampagne een schande noemde. ‘Ik spoor alle katholieken aan niet te zwichten voor het narratief van discriminatie tegen, en het onnodig verzwaren van het lot van onze vluchtelingen broeders en zusters’. Wat is nou zo fascinerend? Dat Amerika het op drie na hoogste aantal rooms-katholieke burgers ter wereld telt, zo’n 80 miljoen – een kwart van de bevolking. Je zou verwachten dat het woord van de paus dus behoorlijk invloed zou hebben op de publieke opinie over migratie. Maar ook op de evangelische beweging, die dezelfde opvatting over naastenliefde en het in de Bijbel opgelegde bieden van onderdak aan vreemden koestert. Onder katholieken blijkt die boodschap bij minder dan de helft aan te slaan. Onder evangelisten moet je liefde voor vreemdelingen met een loep zoeken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Handelsoorlog of niet. We kunnen niet om Amerika heen zegt Wopke Hoekstra, Eurocommissaris voor Klimaat, Schone Groei en Fiscaliteit, in BNR De Wereld. Hij wijst er ook op dat we in tijden van (handels)oorlogen niet moeten vergeten om ook in de strijd tegen klimaatverandering te blijven investeren. Luister ook | 'Als het niet met Amerika kan, dan maar zonder' Waar president Trump weer vol inzet op fossiele energie, daar denkt Hoekstra dat er geen businessmodel meer in zit en dat Europa moet blijven investeren in duurzaamheid. 'Er gaat in toenemende mate helemaal geen businesscase meer zijn voor drill, baby, drill', aldus Hoekstra. Lees ook | Meloni bezoekt Trump in Washington: balanceren op dun koord Meloni de ideale 'realpoliticus'? De Italiaanse premier Giorgia Meloni ziet zichzelf als de bruggenbouwer tussen Amerika en Europa. Maar de handelsoorlog brengt haar in een lastig parket, want Italië is erg afhankelijk van Amerika. Tegelijkertijd vinden Trump en Meloni elkaar in hun conservatieve denkbeelden, maar is Meloni wel weer vóór steun aan Oekraïne. Te gast is Arthur Weststeijn, historicus verbonden aan de Universiteit Utrecht en Italië-kenner. Luister ook | Amerika Podcast Trump gezonder dan ooit? | Postma in Amerika Trump versterkt zijn grip op de journalisten in het Witte Huis. En dat is ook te horen aan de vragen die er nu tijdens de persconferenties worden gesteld, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Donald Trump zijn heffingen heeft uitgesteld betekent niet dat de problemen voorbij zijn. 'Wat Trump aan het doen is is niet alleen de relaties met de EU aan het verslechteren. Hij is het hele multilaterale systeem aan het ontmantelen', daarvoor waarschuwt D66-Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy. 'Als het niet met Amerika kan, dan maar zonder Amerika.' Luister ook | Trump viert Liberation Day 'extreem ongenuanceerd' Gerbrandy wijst op de relaties die Amerika heeft opgebouwd met de Verenigde Naties, de Wereldhandelsorganisatie WTO en het Klimaatakkoord van Parijs. 'Hij gelooft niet in internationale afspraken. Hij wil altijd kunnen doen wat hij zelf wil', vervolgt Gerbrandy die juist gelooft dat de multilaterale wereld zoveel waard is. 'Die hebben we opgebouwd na de Tweede Wereldoorlog en heeft ons vrede, veiligheid en welvaart gebracht.' EU schaakt op meerdere borden De Europese Unie moet zich op andere markten richten. Ook in landen die niet dezelfde liberale waarden erop na houden. Bijvoorbeeld in Centraal-Azië en Afrika. Europaverslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe Europa daarmee omgaat en Gerbrandy legt uit dat daar realpolitik bij nodig is tot op zekere hoogte. Lees ook | 'China kan op een hele nare manier terugslaan' China en Amerika smijten met heffingen naar elkaar Waar Amerika de heffingen voor 90 dagen pauzeert voor de rest voert het die voor China juist op. Trump heeft China 125 procent aan heffingen opgelegd nadat China kwam met heffingen ter waarde van 84 procent. Sinoloog Henk Schulte Nordholt legt uit welke strategie daar aan de Chinese zijde achter schuilt. Luister ook | Amerika Podcast 'Trumps pauze was altijd al het plan!' | Postma in Amerika Trump krabbelde terug met zijn wederkerige importheffingen. Maar het Witte Huis kraait victorie. Dit was namelijk altijd al het plan, zo legt het Witte Huis uit! Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat je in deze handelsoorlog en barrage van Trump-decreten niet zo gemakkelijk in cijfers kunt uitdrukken, zijn factoren als emotie, gevoel en angst. Amerikanen zien massaal af van een reis naar Europa. Europeanen kiezen andere bestemmingen dan de VS. Om nog maar niet te spreken van Canadezen, die spontaan een boycot zijn begonnen. Amerikanen vrezen niet meer welkom te zijn, omdat ze persoonlijk verantwoordelijk worden gehouden voor de strapatsen van Trump. En ze hebben gelijk, cijfers van CNN bevestigen dat beeld. In Zweden, Duitsland, Frankrijk en het VK staat nog maar een derde van de bevolking positief tegenover Amerikaanse toeristen. In Denemarken, waar ze altijd erg populair waren, ziet nog maar 20 procent ze graag komen – uiteraard door de kwestie-Groenland. Voor Europeanen is het vooral de angst om bij aankomst in de boeien te worden geslagen , voor dagen of weken de cel in te gaan en te worden vernederd. Dat is inmiddels een hoop reizigers overkomen, om administratieve wissewasjes , of om helemaal niets. Of omdat ze op de sociale media op je tablet of telefoon iets vinden dat ze staatsgevaarlijk vinden, zoals hevige kritiek op de Grote Leider. Transgenders moeten helemaal uitkijken. Aangezien Amerika sinds 20 januari als geslacht alleen man of vrouw erkent, moeten zij op hun inreisformulier invullen wat ze bij hun geboorte waren. Aankomen in Amerika was vroeger al intimiderend, maar nu zijn de reizigers vaak doodnerveus. Ik kan ervan meepraten, want ik reis er vandaag heen – als ingezetene, op weg naar huis. Je weet maar nooit. Echte clash En zo komen we bij de echte tragedie van de clash met Trump. Toeristen en ondernemers waren altijd weg van de VS, ook tijdens omstreden presidenten als Johnson, Nixon en Bush 2. De uitdagende steden, de adembenemende natuur, country & western, Bruce Springsteen, Leonard Bernstein, de kunst, de wetenschap – het waren magneten. En omgekeerd ook, steden als Kopenhagen, Londen, Rome, Parijs, Amsterdam – onze Amerikaanse vrienden stroomden erheen. Ze hadden ons in 1945 bevrijd, ze waren onze bondgenoten, onze beschermers. En dat is nu allemaal weg. Er heerst een gevoel van rouw. Bijna een vijfde van de expats in Amerika overweegt het land te verlaten. Tref ik vandaag een drukkere vertrekhal aan dan de aankomsthal? Het zou me niet verbazen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump heeft ‘Bevrijdingsdag’ gevierd nu zijn heffingen zijn ingegaan. Als het aan hem ligt is het het begin van een nieuwe periode van welvaart. Amerikanist Koen Petersen denkt dat Trump vooral op het sentiment in wil spelen dat Amerika jarenlang benadeeld is door andere landen. Luister ook | 'EU heeft veel te veel te verliezen als het de deur naar Turkije dichtsmijt' Economen waarschuwen voor de negatieve effecten die het op Amerika zelf kan hebben. 'We moeten ook nog maar zien of de beloofde welvaart er ook echt gaat komen', aldus Petersen. Volgens Amerika-correspondent Jan Postma geven Republikeinen Trump het voordeel van de twijfel, al klinken daar ook kritische geluiden. Luister ook | Onrust in Gaza neemt verder toe nu Israël het offensief uitbreidt Israël trekt verder Gaza in en Netanyahu ligt onder een vergrootglas Israël breidt de militaire operatie in Gaza verder uit. Volgens minister van Defensie Katz wil Israël gebieden toevoegen aan veiligheidszones. Premier Netanyahu ligt ondertussen onder een vergrootglas door een corruptieschandaal waarvan hij wordt beschuldigd. Het heeft allemaal te maken met banden die hij met Qatar zou hebben. Qatar is weer de steun en toeverlaat van Hamas. Te gast is Jan van Benthem, buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Vandaag viert Amerika ‘Bevrijdingsdag’. Zou er vuurwerk komen? Waarschijnlijk niet, want dat komt uit China, en als één land is onder het juk waarvan dat arme Amerika decennialang niet uit wist te komen, dan is het de Volksrepubliek, met haar geniepige staatssteun aan bedrijven die die arme Yanks naar de bedelstaf concurreerden. Om nog maar niet te spreken van het elitaire Europa, dat met zijn champagne, BMW’s en kaas tegen afbraakprijzen nietsvermoedende burgers verleidde om het eigen product uit Californië, Wisconsin en Idaho te negeren. ‘Bevrijdingsdag’ is het moment waarop de heffingen ingaan, de extra invoerrechten waarmee de Grote Roerganger het voor zijn onderdanen voordelig zegt te maken om producten uit eigen land te kopen. De Noord-Amerikaanse buurlanden Canada en Mexico, tot vandaag de grootste handelspartners, kruipen met gebogen hoofd terug in hun hok, het hooghartige Europa zoekt vergeefs geitenpaadjes om onder de toorn van de Grote Roerganger uit te komen. Denkt de Grote Roerganger, ten onrechte. Als prijzen, bijvoorbeeld door heffingen, omhooggaan – en we praten hier over 20 tot 50 procent, dan is er iemand die daarvoor betaalt: de fabrikant, de exporteur, de importeur of de eindgebruiker. In die keten zit geen enkele winnaar, want er zijn vrijwel geen producten waarin geen buitenlandse bestanddelen, onderdelen of grondstoffen zitten, van veevoer, tot kunstmest, tot bougies, tot batterijen, tot staal, tot lijm voor vliegtuigvleugels. Bevrijdingsdag wordt dus het begin van chaos, onder consumenten, ondernemers en beleggers. Het lastigst is dat eigenlijk niemand enig idee heeft met welke heffingen de Grote Roerganger komt. Vragen daarover heeft hij tot nu toe ontweken, voor zover bekend ook onder zijn naaste medewerkers. Verrassingen zijn er al wel. Dat de EU zou zeggen: kom maar op, wij staan klaar om terug te meppen – ongeveer wat Ursula von der Leyen zei. Wat niemand had verwacht, zeker de Grote Roerganger niet, was dat China, Japan en Zuid-Korea, bepaald niet elkaars boezemvrienden, gaan samenwerken. De Chinese boodschap is: als Amerika niet met eigen bondgenoten wil dealen, neemt China die rol met genoegen over. Aan ‘Bevrijdingsdag’ gaat een dag van herdenken en treurnis vooraf. Wij hebben vooral associaties met dat laatste. Want het wordt steeds duidelijker dat onze belangrijkste bondgenoot noch een bondgenoot is, noch een vriend. In elk geval voor de nabije toekomst.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Turken blijven de straat op gaan tegen het arresteren van de burgemeester van Istanbul Ekrem Imamoglu. Hij wordt gezien als de belangrijkste opponent van president Erdogan. Vanuit Europa zijn de reacties voorzichtig. Oud-correspondent Joost Lagendijk denkt dat Europa te veel te verliezen heeft omdat Turkije zo'n belangrijke NAVO-bondgenoot is. Luister ook | 'Trump was niet voorbereid op Poetins manier van onderhandelen' Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit dat er vanuit de Europese hoofdsteden wel reacties zijn gekomen, maar die roepen Erdogan vooral op om de demonstranten te beschermen. Ze legt uit hoe de relatie tussen Europa en Turkije er nu uitziet. De protesten braken vorige week los nadat Imamoglu werd opgepakt. Volgens Lagendijk wil Erdogan voorkomen dat Imamoglu het tegen hem op kan nemen bij de volgende presidentsverkiezingen. Die moet Erdogan waarschijnlijk voor 2028 al houden, omdat hij anders volgens de grondwet niet meer mee mag doen. Luister ook | China ziet niets in voorstel Trump verkoop TikTok China hoopt op onze investeringen De Chinese economie heeft het nog altijd moeilijk, maar president Xi hoopt te profiteren van de onrust tussen Amerika en Europa. Sinoloog Valérie Hoeks, oprichter van China Inroads, ziet dat het sentiment in China aan het veranderen is. En of er een deal tussen Trump en Xi komt? Daar zijn ze sceptisch over. Lees ook | Signal-gate vergroot politieke twijfel over Amerikaanse steun Geest van 'Signal-gate' nog niet in de fles | Postma in Amerika President Trump steunde tot nu toe de maker van de beruchte Signal appgroep, Mike Waltz. Maar dat gaat niet altijd van harte. Meerdere Republikeinse senatoren eisen nu een onderzoek, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is zeer veel ophef over de plannenmakerij voor de recente Amerikaanse aanval op doelen van de Houthi’s in Jemen. Want de politieke hoofdrolspelers deelden hun discussie op Signal, wat in strijd is met de Spionagewet. Maar spannender is dat nationaal veiligheidsadviseur Mike Waltz hoofdredacteur Jeffrey Goldberg van het maandblad The Atlantic klaarblijkelijk aan de groep had toegevoegd. Schoolvoorbeeld van een lek, maar niet het gevolg van journalistiek graafwerk. Goldberg kon ongevraagd meekijken. De meest logische verklaring is dat Waltz naar buiten wilde brengen dat vicepresident JD Vance tegen de aanval was. Maar 3 procent van de Amerikaanse scheepvaart gaat door de Rode Zee en het Suezkanaal, maar voor Europa is dat 40 procent. Regiefout Vance had daarom zwaar de pest in dat Amerika Europa uit de brand hielp. Minister van defensie Hegseth noemde het ‘bietsende Europa armzalig’ . Dat was de politieke boodschap. Waltz had die boodschap beter anoniem kunnen lekken. We zijn dus vermoedelijk getuigen van een regiefout. Het heeft alles te maken met het mediabeleid van team-Trump. En daar is behoorlijk wat aan de hand. Zo zijn media als de New York Times, CBS News, NBC en CNN hun vaste plaatsen in de perskamer van het Witte Huis kwijt, want dat zijn ‘fake media’ . Daarvoor in de plaats zitten nu bloggers en podcastmakers met de MAGA-signatuur. Associated Press, een van de beste en zorgvuldigste persbureaus, is eruit gegooid omdat het de Golf van Mexico nog steeds Golf van Mexico noemt, en niet Golf van Amerika, wat Trump eist. Zwijgen opgelegd De geëxcommuniceerde media zijn behendig genoeg om toch aan hun nieuws te komen. Dat geldt niet meer voor de Voice of America, Radio Free Europe, Radio Liberty, Radio Free Asia en het Middle East Broadcasting Network, die Trump inmiddels het zwijgen heeft opgelegd. Het zijn radiostations die sinds de Tweede Wereldoorlog nieuws brengen in landen die geen vrije pers kennen, zoals China, Iran, Venezuela, Cuba en Rusland. Ze doen dat in meer dan vijftig talen, zijn opmerkelijk onpartijdig en concentreren zich veelal op het nieuws in die landen zelf. Zoals de Deutsche Welle en de BBC World Service dat ook doen. Klinkt een beetje ouderwets, en dat is het ook, maar alleen al de Amerikaanse zenders trekken meer dan 400 miljoen luisteraars. Waarom wil Trump de knop omdraaien? Omdat het geld kost, en dat is waar. En omdat ze ‘fake’, dus anti-Trump nieuws verspreiden, wat pertinente onzin is. Ware klopjacht Is dit alles een inbreuk op de persvrijheid? Staat Amerika terecht op de 55ste plaats op de wereldranglijst ? Beetje wel. De persvrijheid lekt weg. Je mag in de VS nog steeds schrijven en zeggen wat je wilt. Maar op de media die dat faciliteren wordt een ware klopjacht gehouden. Het is een landmijn waarop Jeffrey Goldberg toevallig trapte. Door een regiefout van team-Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.

het telefoontje tussen Trump en Poetin heeft één ding duidelijk gemaakt: 'The Donald' is niet opgewassen tegen 'Vladimir Vladimirovich'. Volgens Hella Rottenberg, Ruslandkenner verbonden aan Raam op Rusland, was Trump niet voorbereid op de manier waarop Poetin onderhandelingen ingaat. De bedoeling is dat Rusland en Oekraïne elkaars energiecentrales en infrastructuur dertig dagen niet aan zullen vallen. De bedoeling was eigenlijk dat er een algeheel staakt-het-vuren zou komen. Luister ook | 'We moeten met het zwartste scenario rekening houden zo lang Trump in het Witte Huis zit' Hoe gevaarlijk is Iran? Het geweld in het Midden-Oosten is weer ontbrand. Israël heeft het bestand met Hamas eenzijdig beëindigd en is een nieuw offensief gestart. Even daarvoor voerde Amerika nieuwe aanvallen uit op de Houthi-rebellen in Jemen. De grote boosdoener is en blijft volgens Amerika Iran. Volgens hoogleraar irreguliere oorlogsvoering Martijn Kitzen is het gevaar van Iran afgenomen in de zin dat de proxy's van dat land zwakker zijn geworden. Maar we mogen volgens hem niet onderschatten hoe groot het Iraanse leger is en hoe geavanceerd de Iraanse wapens zijn. Lees ook | 'Amerikaanse aanval op Houthi's is waarschuwing aan Iran'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds de moord op elf Joden in een synagoge in Pittsburgh, in 2018, de meest fatale antisemitische aanval in de Amerikaanse geschiedenis, gaat er een discussie rond op sociale media over het motief van de dader, vrachtautochauffeur Robert Bowers. Die zou hebben geloofd in de theorie van ‘blanke genocide’, zogenaamd een Joods complot dat niet-blanken aanmoedigt naar Amerika te emigreren met als doel het blanke ras te ‘elimineren’. Je zou zeggen dat ‘blanke genocide’ op de stapel kan van de vele andere antisemitische en racistische theorieën die zoal de ronde doen, ook in de Verenigde Staten. Maar wat de massamoord in Pittsburgh nog extra ernstig maakte was dat Elon Musk in 2023, een jaar nadat hij het toenmalige Twitter had gekocht, op zijn eigen platform de theorie onderschreef. Hij noemde ‘blanke genocide’ simpelweg ‘de waarheid’. Dat leidde tot een stevige rel en een felle reprimande van de toenmalige president Biden. ‘Wij veroordelen deze weerzinwekkende promotie van antisemitische en racistische haat in de sterkst denkbare termen’, zei Bidens woordvoerder. IBM en Apple trokken zich terug als adverteerder op X. Een jaar geleden eiste Musk via de rechtbank in Californië dat het Centrum voor het Bestrijden van Digitale Haat zou stoppen met het publiceren van rapporten over het toenemende racisme, antisemitisme en extremistische op X sinds hij eigenaar was. De rechter wees de eis af, tot vreugde van de directeur van het de organisatie, Imran Ahmed. Vorige week deelde Musk op X het bericht van een gebruiker die beweerde dat Josef Stalin, Adolf Hitler en Mao Zedong niet de oorzaak waren van de dood van miljoenen mensen, maar werknemers in overheidsdienst. Met andere woorden: het was de schuld van ambtenaren. Dat paste, dacht hij ongetwijfeld, naadloos in zijn onvermoeibare ijver bij het huidige massaontslag van ambtenaren dat hij voor en namens president Trump uitvoert. Ambtenaren zijn immers schurken. Er ontstond een hoop stampij, waarop Musk zijn bericht verwijderde. Maar een deel van zijn 219 miljoen volgers heeft het ongetwijfeld gelezen. Hetzelfde geldt voor zijn enthousiaste steun voor ultrarechtse politici als Javier Milei in Argentinië, Jair Bolsonaro in Brazilië, Narendra Modi in India en Alice Weidel, leider van de Duitse AfD. Elon Musk is een antisemiet en racist, daar kan geen twijfel over bestaan. En zijn baas, de president van de Verenigde Staten? In het Engels is daar een uitstekende term voor: guilty by association.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Of Amerika nog onze bondgenoot is durft GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans niet te zeggen. 'Ik durf niet mijn veiligheid op het spel te zetten om te denken dat Amerika aan onze kant blijft staan.' Hij voegt eraan toe Rusland Europa gaat testen, bijvoorbeeld in de Baltische staten. Luister ook | 'Onze veiligheidsoplossing ligt buiten de EU en de NAVO' Europa wil zichzelf herbewapenen. Premier Schoof heeft de steun voor ReArm Europe toegezegd, maar de Tweede Kamer is in meerderheid tegen. 'Premier Schoof is door drie partijen onder de bus gegooid.' Timmermans stoort zich vooral aan NSC-leider Pieter Omtzigt. 'De redenering van Omtzigt is van een kortzichtigheid en een domheid die ik zelden ben tegengekomen.' Om die investeringen in defensie te financieren moet er geleend worden, maar ook ziet Timmermans dat investeringen in wapens door pensioenfondsen geen taboe meer mogen zijn. Lees ook | Leden GL-PvdA stemmen eerder over nieuwe partij, Timmermans herhaalt leiderschapsambitie Onzekerheid over het nieuwe Syrië Het geweld in Syrië is weer opgelaaid afgelopen week. Interim-president Al-Sharaa spreekt van een onacceptabele daad en heeft onderzoek en maatregelen beloofd. Wat betreft Isa Kahraman, buitenlandwoordvoerder voor NSC in de Tweede Kamer moet Al-Sharaa het voordeel van de twijfel krijgen. Maar hij is wel 'extreem bezorgd'. Luister ook | Amerika Podcast Autoverkoper Trump | Postma in Amerika President Trump ziet dat het slecht gaat met het aandeel Tesla van zijn kameraad Musk. En dus prijst Trump nu als een ware autoverkoper Tesla's aan. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een doorbraak in de vredesbesprekingen over een eind aan de Russische oorlog in Oekraïne. De Verenigde Staten en Oekraïne zijn met een gezamenlijk voorstel voor een staakt-het-vuren gekomen. De bal ligt nu in Moskou. Hoe zal Poetin reageren? Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn praten je in 13 minuten bij.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je tegen een Franse president zegt dat Europa in levensgevaar is en moet worden gered, wordt hij subiet een gereïncarneerde Napoleon. Nu, geruststellende woorden van minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken ten spijt, Donald Trump zich afwendt van de NAVO, gaat Emmanuel Macron maar al te graag in op de Duitse suggestie om zijn nucleaire arsenaal als een paraplu op te slaan, zodat wij Europeanen er, met onze oorlogsnoodpakketten, onder kunnen schuilen. De Britse premier Keith Starmer speelt zijn Churchill rol en doet mee. Daar heb je niet van terug, Vladimir., we zitten klaar, met onze onverzettelijkheid, onze wilskracht, onze noodpakketten en onze atoombommen. Onze Britten en Fransen zijn niet van de straat. Het is allemaal van een verbijsterende naïviteit. Rusland heeft, net als Amerika, ruim 5.000 atoomkoppen, zoals we atoombommen nu noemen. Die kunnen met een stuk of 10 tegelijk in zo’n hele grote intercontinentale raket, zodat je vanuit Omsk Los Angeles kunt platleggen en vanuit Kansas City Irkoetsk, of stuk voor stuk met kleinere raketten. Elk van die kernkoppen is minstens tien tot honderd keer zo vernietigend als de eerste, en gelukkig tot nu toe enige atoombommen, in augustus 1945 op Hiroshima en Nagasaki. Frankrijk heeft zo’n 250 bommen, af te schieten vanaf schepen of onderzeeërs of vliegtuigen. Het VK heeft er ongeveer evenveel, ook vooral inzetbaar door de marine en luchtmacht, maar dat is een beetje een nepverhaal, want het zijn voornamelijk Amerikaanse wapens of coproducties, die volkomen afhankelijk zijn van Amerikaans onderhoud. Als de ruzie tussen Trump en Europa verder oploopt, dan staat Starmer, met Churchill-ambities en al, voor joker. De EU of de niet-Amerikaanse NAVO-partners – bijna hetzelfde – moeten dus onmiddellijk stoppen met snoeven over hun nucleaire capaciteit. Want dat nucleaire schimmenspel stelt niets voor vergeleken met wat Rusland in huis heeft, en reken maar dat Poetin, met het zinspelen op atoomwapens, wel beter weet. Hij kan Europa laten verdampen, maar met die minuscule Brits-Franse kernmacht kan Europa in Rusland ook een hoop Hiroshima’s en Nagasaki’s veroorzaken. De Russen winnen, en het wordt misschien een Pyrrusoverwinning, maar het doet er niet toe: wij kunnen het niet navertellen. Geen idee wat we dan aan die oorlogsnoodpakken hebben. Hooguit dat toekomstige archeologen zich wellicht afvragen wat daar de zin van was en waarom water in plastic flessen zat. Kortom: het is handiger om te onderhandelen over een bestand. Dat wordt pijnlijk, want Rusland is dan ontegenzeggelijk de winnaar, maar de rest van Europa gaat niet ten onder door fall-out of een nucleaire winter, en dat is ook wat waard.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oplossing voor ons veiligheidsprobleem in Europa ligt buiten de EU en de NAVO als het aan VVD-Europarlementariër Bart Groothuis ligt. Binnen de NAVO heb je te maken met een Amerikaanse commandant (SACEUR) en binnen de EU liggen landen als Hongarije en Slowakije dwars. De coalition of the willing waar zondag in Londen een aanzet voor is gegeven is kan volgens Groothuis historisch zijn. Luister ook | Jaap de Hoop Scheffer: 'NAVO-norm moet in 2030 naar 3,5 procent' De discussies over wat Europa moet doen om de eigen defensie te versterken wordt de komende tijd gevoerd en gaat van EU-top naar EU-top. De roep om snellere beslissingen neemt toe. Toch is Groothuis optimistisch. 'Europa beweegt nu met de lichtsnelheid'. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn duidt wat Oekraïne tekort komt door de beslissing van Amerika om steun op te schorten. Luister ook | 'Trump gebruikt importheffingen als straf' Het gaat Trump enkel om China Donald Trump wil graag kans maken op de Nobelprijs voor de Vrede. Dat gaat niet alleen over het oplossen van de crises in Oekraïne en Gaza, maar vooral over het inperken van de macht van China. Met die analyse komt oud-minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Hij is te gast. Luister ook | Amerika Podcast Trump blij met peiling over toespraak | Postma in Amerika De reacties op de toespraak van Trump in het Congres waren gemengd. Maar het Witte Huis licht dolgraag één peiling uit. Maar wat willen de Amerikanen nou echt? Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zo erg zal het allemaal niet zijn, is de gedachte die velen hebben. Trump gaat Oekraïne toch niet écht uitleveren aan Rusland? Die knallende ruzie met Zelensky wordt toch wel weer bijgelegd? Hij zal de hulp aan Oekraïne toch wel hervatten? Europa is niet van de straat, en kan toch ook een vuist maken? Of veiligheidstroepen leveren? Of een nieuwe mega-investering doen in de Oekraïense verdediging? Wat zou het heerlijk zijn als dat allemaal waar was. Maar het zijn illusies. NAVO-baas Mark Rutte, die als geen ander de kunst van het lijmen verstaat, adviseerde na Zelensky’s openlijke ruzie met Trump en vicepresident J.D. Vance om het simpel te houden: biedt excuses aan en help daarmee de relatie met de VS te redden. Dat deed Zelensky niet, hij koos voor het betuigen van spijt voor die ruzie en bood opnieuw een deal aan over grondstoffen, in de veronderstelling dat hij dealmaker Trump daarmee kon kalmeren. Een misverstand, want hoewel Trump die grondstoffendeal aantrekkelijk vindt, heeft hij een uitgesproken hekel aan Zelensky en wil hij samen met Poetin een bestandsovereenkomst voor Oekraïne afdwingen. Hij wil Poetin uit zijn isolement halen door de sancties op te heffen en het handels- en betalingsverkeer voor Rusland te herstellen. Zo’n bestand zou niet alleen betekenen dat Poetin wint, maar ook dat er veiligheidstroepen moeten komen om Poetin ervan de weerhouden een nieuwe aanval op Oekraïne te doen. De Britse premier Starmer zegde 20.000 Britse soldaten toe, als Amerika rugdekking belooft. Dat leidde tot beledigend commentaar van Vance, die het had over ’20.000 soldaten uit een of ander willekeurig land dat in geen 30 of 40 jaar in oorlog is geweest’. Een spijkerharde leugen. Het VK is militair en politiek een trouwe bondgenoot, vocht twintig jaar met 150.000 man met de Amerikanen mee in Afghanistan, en met 46.000 man is het al even hopeloze avontuur in Irak. En dan de Europese illusie, bij monde van Ursula vonder der Leyen, president van de Europese Commissie. 800 miljard euro moet de Unie ophoesten, om in vier jaar tijd de defensie van de Unie op peil te brengen, 650 miljard euro uit de begrotingen van de lidstaten en 150 miljard euro in de vorm van leningen – de omstreden eurobonds. Het geld is bestemd voor investeringen in lucht- en raketafweer, artillerie, raketten, drones, munitie en cyberverdediging. Daar gaan de 27 lidstaten nooit mee akkoord, en wat heeft Oekraïne eraan, dat niet in jaren telt maar in weken en maanden. We kijken naar een schimmenspel, in de hoop invloed te hebben op het plan van Trump om een deal te maken met Poetin, zonder Zelensky en zonder Europa. De nachtmerries van 1001 nacht.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een coalition of the willing van Europese landen moet de veiligheid van Oekraïne garanderen. Samen zullen zij een plan maken wat ze voor zullen leggen aan de VS. Dit volgt allemaal na de ongekende clash tussen Donald Trump, JD Vance en Volodimir Zelensky in de Oval Office. Kan Europa Oekraïne en de relatie met de VS nog redden? Om die vraag te beantwoorden roepen we de geopolitieke alliantie van BNR weer bij elkaar voor een extra aflevering van 3 jaar oorlog in Oekraïne. De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast Luister ook | De Alliantie: Drie jaar oorlog in Oekraïne (deel 1 t/m 4)See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Oekraïense president Zelensky is voor het oog van de wereld uit het Witte Huis gegooid. Dat gebeurde na een knetterende ruzie met Donald Trump en vicepresident J.D. Vance in het Oval Office. De relatie tussen Trump en Zelensky staat extreem onder druk. Trump zegt geen zin meer te hebben in een grondstoffendeal met Zelensky en binnen de Republikeinse Partij wordt er zelfs hardop over nagedacht over het einde Zelensky als president van Oekraïne. Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg en Amerika-correspondent Jan Postma nemen je mee in het Oval Office, met extra uitgebreide fragmenten. Ze leiden je door die spanningen en wat ze betekenen. Ook hoor je de laatste reacties uit Den Haag en de rest van de wereld. Bijlezen? Dat kan hier Trump schreeuwt naar Zelensky tijdens ruzie: ‘Je moet dankbaar zijn!’ Zelensky teleurgesteld in Trump na aanvaring: ‘Ik wil dat hij meer aan onze kant staat’ Steun voor Zelensky na rampgesprek met Trump: ‘Gênante vertoning speelt enkel Poetin in de kaart’ See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu Amerika de druk op de Europese landen bevindt de NAVO zich in 'code geel', aldus voormalig secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer. En dus moet er in de komende vijf jaar veel meer geld naar defensie. 'We moeten aan het einde van dit decennium in 2030 evenveel aan defensie uitgeven als de VS. Wat mij betreft moet de norm dan op 3,5 procent uitkomen.' Wat net zo belangrijk is volgens De Hoop Scheffer is dat we onze apparatuur op elkaar aansluiten. Dus niet meer verschillende soorten tanks en munitie. Al blijft het volgens hem ondenkbaar dat Europa alleen garant kan staan voor Oekraïne. ‘We kunnen Oekraïne niet alleen redden, maar we zullen wel in staat moeten zijn om dat te kunnen.’ Luister ook | Defensieminister Brekelmans: 'NAVO is voor de VS relevanter dan ooit' 'Discussie over vredesmacht volstrekt prematuur' Dat er nu al over een eventuele Europese vredesmacht wordt gesproken in Oekraïne gaat De Hoop Scheffer te ver. Wat hem betreft moeten Europese landen in 'coalitions of the willing' besluiten wat ze gaan doen. Hier horen ook de Britten bij aan tafel te zitten. Nog belangrijker is misschien wel om 'niet als vazallen op de knieën naar Washington te gaan'. Luister ook | Nederlanders willen Europees leger, maar zelf vechten gaat te ver - 26 februari 2025 Paternotte: Europees leger is nu nodig Door de Amerikaanse koerswijziging moeten we wat D66 betreft nu weer gaan nadenken aan een Europees leger. Dit is een gevoelig onderwerp, want wie beslist dan over militairen van een ander land? Volgens D66-buitenlandwoordvoerder Jan Paternotte moet je SACEUR van de NAVO als voorbeeld nemen. De Supreme Allied Commander Europe is de Amerikaanse militair die de NAVO-troepen aanstuurt. Zo'n soort instrument moet er wat hem betreft ook in Europa komen. Luister ook | Amerika Podcast Trump beledigt zichzelf | Postma in Amerika Trump zet zijn handelsoorlog tegen Canada en Mexico voort. Dat is volgens hem nodig vanwege de slechte handelsdeal die er ligt. Wie zou die nou ondertekenen? Dat blijkt Trump zelf te hebben gedaan in zijn eerste termijn. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.