Bernard Hammelburg brengt je scherpe analyses over de internationale politiek.
Of er nu echt een bestand komt in Gaza is nog niet zeker. Hamas wordt in feite voor de keuze gesteld door te vechten of zichzelf op te heffen, en Netanyahu liegt ofwel tegen Trump dat hij akkoord gaat met de opmaat naar een Palestijnse staat, ofwel tegen zijn rechtse coalitiegenoten die daar mordicus tegen zijn. Artikel 19 van Trumps 20-puntenplan opent de weg voor ‘een geloofwaardige route naar Palestijnse zelfbeschikking en een staat’, en daarvoor heeft Netanyahu getekend. Thuis herhaalde hij zijn stokpaardje: die staat komt er niet. Het was ongetwijfeld de reden om na de aankondiging van het akkoord met Trump op het Witte Huis, geen vragen van journalisten te willen beantwoorden. Hamas staat voor het probleem dat de eis om de wapens in te leveren niet uit de koker van Trump komt, maar uit de Arabische en islamitische wereld . Ontwapenen plus de optie om te kiezen voor gratie is niet bepaald wat Hamas voor ogen stond. Je zou zeggen: dat is buigen of barsten, maar Hamas kan ook kiezen voor de bloedige optie van doorvechten. Los daarvan: de uitvoering van het vredesplan wordt, zoals Thomas Friedman van de New York Times het uitdrukt, ‘het oplossen van een diplomatieke Rubik’s Cube per dag. Wat het Trump-plan, met alle mitsen en maren, onderscheidt van de pogingen van de rest van vooral de westerse wereld is dat het is gebaseerd op een mogelijk akkoord, en niet op het middel van straf. Geen dreigementen met sancties, handelsbarrières, boycots en internationale rechtszaken. Wel voornemens over wederopbouw, geen felle discussies over erkenning van Palestina, of over genocide door Hamas en Israël. Dat is opmerkelijk omdat daar in de over het algemeen positieve reacties, vooral uit de westerse wereld, ook niet aan wordt gerefereerd. Het Nederlandse kabinet viel over maatregelen tegen Israël, het demissionaire kabinet viel daar ook over – een unicum in de geschiedenis van de parlementaire democratie. Als het plan-Trump blijkt te werken, is al die woede en emotie – en die dubbele kabinetsval – dan voor niets geweest? Het worden spannende dagen!See omnystudio.com/listener for privacy information.
Frankrijk, Canada, het Verenigd Koninkrijk, België. Het zijn westerse landen die deze week de Palestijnse staat hebben erkend. Voor Nederland is het volgens David van Weel, demissionair minister van Buitenlandse Zaken, nu nog niet het juiste moment. ‘We zien het als een chip, een kaart die we hebben, die we in willen zetten op het moment dat wij denken dat dat het politieke proces een stapje verder kan brengen.’ Lees ook | Van Weel: ‘Erkenning staat Palestina zien we als een kaart die we kunnen inzetten’ Van Weel ontkent dat Nederland 'problemen' heeft met de erkenning van de staat Palestina, maar noemt het 'een timing-vraag'. 'Vroeger zeiden we als Nederland: we doen dat helemaal aan het einde van het proces, als we alles weten, waar de grenzen liggen, hoe het bestuur eruitziet, hoe de economie in elkaar zit. Daar zijn we van afgestapt. Vooralsnog geen erkenning, net zomin als een volledige handelsboycot, aldus Van Weel. 'Israël is een hele belangrijke handelspartner voor ons geweest en de EU is ook heel belangrijk voor Israël. Daarom vinden wij het ook een goed signaal als het handelsdeel van het associatieakkoord nu zou worden opgeschort om een duidelijk signaal te geven waar het pijn doet dat we dit niet accepteren. Maar voordat je tot een volledige handelsboycot overgaat, dat zijn nog een aantal stappen op het ganzenbord', aldus Van Weel. Luister ook | 'Persoonscultus zoals bij Trump hebben we niet eerder gezien' Geen ‘Italiaanse toestanden’ meer door Giorgia Meloni Het gaat goed met Italië. Zo goed zelfs dat de kredietwaardigheid van het land is verhoogd door beoordelaars S&P en Fitch. Maar niet alleen dat, ook politiek gezien is het er voor het eerst in tijden rustig en zijn de ‘Italiaanse toestanden’ voorbij. Dat is te danken aan premier Giorgia Meloni die het nu al drie jaar volhoudt. Volgens Italië-kenner Donatello Piras is Meloni één van de slimste politici in Europa. . Al moeten er volgens hem nog wel hervormingen worden doorgevoerd die ook pijn gaan doen in het land. Lees ook | Fitch verhoogt kredietwaardigheid Italië: ‘Goed nieuws, ook voor Nederland’ Zelensky de Trump-fluisteraar? President Zelensky van Oekraïne lijkt er steeds behendiger in te worden: omgaan met Trump. Dat zag ook Europa-verslaggever Geert Jan Hahn, die door Oekraïne reist. In dat land zijn op dit moment wat meer mensen dan normaal en Geert Jan legt uit waarom.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Voordat het Watergateschandaal Richard Nixon in augustus 1974 het politieke ravijn in zou sleuren, deed hij een beroemd geworden poging om het tij te keren. 20 oktober 1973 zou de geschiedenis ingaan als ‘The Saturday Night massacre’, het bloedbad van zaterdagavond. Op die datum gaf hij minister Elliot Richardson van justitie opdracht speciaal Watergate-aanklager Archibald Cox te ontslaan. In plaats daarvan nam Richardson onmiddellijk zelf ontslag. Nixon week uit naar onderminister William Ruckelshaus, die ook meteen aftrad. Nixon zei dat hij hen had ontslagen – een pure leugen. Nixons overwegingen waren een mix: wraak op de vijanden die het lef hadden een onderzoek in te stellen, en de stellige ontkenning dat hij ook maar iets kwaads op zijn geweten had. Daar doet Trumps jacht op wat hij beschouwt als kwelgeesten sterk aan denken. Hij heeft minister van justitie Pam Bondi toegebeten om vaart te zetten achter de vervolging van zijn vijanden. Dat is op zichzelf al een novum: de president bemoeit zich rechtstreeks met het opsporingsbeleid van het ministerie van justitie, waarmee hij de scheiding der machten aan zijn laars lapt. Hij eist vervolging van de oud-directeur van de FBI, James Comey en minister van justitie Letitia James van New York vanwege hun rol in de afzettingsprocedures tegen Trump. De openbare ministeries in Virginia en New York stelden onderzoeken in tegen Comey en James, maar vonden geen enkel strafbaar feit.Dat is voor Trump onaanvaardbaar. ‘Ze hebben twee keert een impeachment tegen me ingesteld en me vijf keer aangeklaagd, OM NIETS. ER MOET NU RECHT WORDEN GEDAAN!!! schreef hij aan Bondi, in zijn bekende kapitalen en met uitroeptekens. Dat kwam een dag nadat – en daar komt de parallel met Nixon – Trump van een hoofdaanklager, Erik Siebert, eiste dat hij rechtszaken zou beginnen tegen Comey en James. Siebert nam onmiddellijk ontslag. Trump loog dat hij Siebert heeft ontslagen. Trums wraak zicht zich ook op de media. Hij was euforisch over het ontslag van talkshow-presentator Jimmy Kimmel door ABC vanwege zijn commentaar op de moord op Charley Kirk, en zal nog bozer zijn dat die zijn baan terugkrijgt. Stephen Colbert, ontslagen door CBS, mag niet terug. Beide omroepen hebben schikkingen met Trump getroffen. Zijn strategie is om alle media die kritisch over hem berichten juridisch te vervolgen. Bondi probeert een onderscheid te maken tussen de grondwettelijk gewaarborgde vrijheid van meningsuiting en een persoonlijke aanval op de president, wat daarbuiten zou vallen. Ook dat is een novum in de Amerikaanse geschiedenis: dreigende censuur. Wees niet verbaasd als er dezer dagen een MAGA-krant wordt opgezet die De Waarheid heet. In het Russisch vertaald: Pravda.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De spanningen in de Verenigde Staten lopen hoog op na de moordaanslag op Trump-vertrouweling Charlie Kirk. President Donald Trump wijst meteen naar radicaal-links als schuldige, terwijl er over de hoofdverdachte nog nauwelijks iets bekend is. Ook lukt het Trump om critici steeds meer weg te zetten en een eigen vorm van persoonsverheerlijking op poten te zetten. Desondanks is de democratie in Amerika niet in gevaar, denkt Amerikanist Koen Petersen. Luister ook | 'NAVO heeft nooit uitgesproken wat het einddoel met Oekraïne is' Toch maakt Petersen zich geen zorgen over de staat van de Amerikaanse democratie. Wel opvallend: talkshowhost Jimmy Kimmel is zijn show bij ABC kwijt na een grap over Charlie Kirk. Volgens Petersen speelt de Amerikaanse mededingingsautoriteit hierin een stille, maar dwingende rol. Lees ook | Stakingen en protesten Frankrijk begonnen Crisis in Frankrijk: 'Geen volwaardig EU-lid meer' In Frankrijk stapelen de problemen zich op. Politieke chaos en economische malaise zorgen ervoor dat het land steeds verder afdrijft van de Europese Unie. Oud-Frankrijkcorrespondent Stefan de Vries is kritisch. Volgens hem functioneert Frankrijk op dit moment niet meer als een volwaardig lid van de Europese Unie. Er is dringend behoefte aan hervormingen – maar of die er komen, is nog maar de vraag. Luister ook | Vier scenario's voor de Europese veiligheid Ook Roemenië heeft last van Russische drones Naast Polen heeft ook Roemenië te maken met Russische drones. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet vanaf de Roemeense grens met Oekraïne hoe de dreiging toeneemt, maar dat Roemenië vooralsnog terughoudend reageert. See omnystudio.com/listener for privacy information.
In 2006, vlak voordat hij aftrad, trok VN-secretaris-generaal Kofi Annan de stekker uit de Mensenrechten Commissie van de Verenigde Naties. Hij deelde de mening van een groep democratische VN-lidstaten die het bizar vonden dat de commissie vrijwel uitsluitend bestond uit dubieuze landen en meedogenloze dictaturen. Met de oprichting van een nieuwe organisatie, de VN Mensenrechtenraad, hoopten Annan en die groep democratische lidstaten een fatsoenlijke VN-toezichthouder voor mensenrechten te creëren. Nette leden van de Raad, zoals Nederland, zijn altijd gepikeerd als je het beestje bij de naam noemt, maar wat is die Raad een opportunistisch zootje ongeregeld. Een greep uit de 47 lidstaten : Burkina Faso, de Democratische republiek Congo, Eritrea, Libië, Rwanda, Somalië, Soedan, Afghanistan, Azerbeidzjan, China, Koeweit, Qatar, Saoedi-Arabië, El Salvador, Cuba en Venezuela. Landen met een gruwelijke staat van dienst op het gebied van mensenrechten, maar wel andere landen de maat nemen. Ze hebben net onderzoek laten doen waaruit blijkt dat Israël genocide pleegt . Populair onderwerp, dus de media pakken er stevig mee uit. Maar als juist deze Raad het beweert is het even geloofwaardig als wanneer het onderzoek het tegendeel had uitgewezen. Aan de vooravond van de 80ste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties kan het geen kwaad om nog eens te beseffen dat de VN een organisatie is zonder ziel. Het is de optelsom van alle 193 lidstaten, die op vrijwel geen enkel gebied een gezamenlijke ideologische overtuiging hebben. Sommige werken samen of hebben bondgenootschappelijke banden, maar daar heeft de VN part noch deel aan. Besluiten van de Algemene Vergadering kunnen symbolisch misschien iets betekenen, maar internationaal-juridisch nooit. En wat koop je voor een symbool? Neem de erkenning van Palestina, door zo’n 150 lidstaten. Als die het echt menen, waarom openen ze dan geen ambassades in Ramallah, en waarom zijn erg geen Palestijnse ambassades in die 150 landen? Bij wie komen de ambassadeurs in Palestina hun geloofsbrieven aanbieden, en waar? Oh ja, nog even over die genocide. Waarom erkent de Nederlandse regering tot de huidige dag de Armeense Genocide niet? 110 jaar geleden vermoordden de Turken anderhalf miljoen Armeniërs. Demissionair premier Schoof onderschrijft de mening van zijn voorgangers. Je moet voorzichtig met de term ‘genocide’ omgaan, vindt hij. ‘Juist als verdediger van het internationaal recht, hoort de Nederlandse regering het mogelijke gebruik van zwaarwegende juridische kwalificatie zeer zorgvuldig te verkennen’. Mooie boodschap voor de Nederlandse vertegenwoordiger bij de VN Mensenrechtenraad.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Europa reageert scherp op de Russische schendingen van het Poolse luchtruim. Rob Bauer, voormalig voorzitter van het Militair Comité van de NAVO, gelooft niet dat het om een Russische vergissing kan gaan. 'We wachten nog op een eindoordeel, maar als zo'n groot aantal drones van koers raakt dan is dat onwaarschijnlijk. Tegelijkertijd werpt Bauer een kritische blik op de Westerse steun van Oekraïne. In haar State of the Union kondigde Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen nieuwe steunmaatregelen voor Oekraïne en de Europese veiligheid aan. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn legt uit wat Von der Leyen aankondigde en hoe er daar op de situatie in Polen werd gereageerd. Volgens Rob Bauer is het lastig om Oekraïne echt goed te helpen. 'We hebben namelijk nooit onze doelstelling afgesproken voor Oekraïne. Willen we Oekraïne volledig bevrijd zien? Of streven we naar een onderhandelingspositie? Die onduidelijkheid begint steeds zwaarder te wegen.' Wel benadrukt Bauer dat het knap is dat Oekraïne tot nu toe nog niet verloren heeft en hij denkt ook niet dat Oekraïne snel in nog grotere problemen zal komen. Luister ook | 'Drones zijn een gamechanger in Oekraïne' ‘Als Poetin nu stopt verliest hij meer dan hij wint’ Trump probeert de oorlog ondertussen te stoppen, maar Poetin geeft geen krimp. Volgens Bauer is dat logisch. 'Poetin heeft nog geen enkele strategische doelstelling in Oekraïne weten te behalen. En als hij nu stopt verliest hij meer dan hij wint', Bauer verwijst daarbij naar de duizenden getraumatiseerde soldaten die bij terugkeer in Rusland voor grote problemen kunnen zorgen, zoals in de jaren 80 na de Russische invasie in Afghanistan ook gebeurde. Volgens Bauer kunnen we nog wel van de Amerikanen op aan, maar moeten we onze weerbaarheid meer zelf gaan regelen. Dat begint bij jezelf. Zo betogen hij en co-auteur Eleonora Russell in het boek 'Wie vrede wil, moet zich op oorlog voorbereiden'. Met die titel staat Bauer nu ook in het theater.See omnystudio.com/listener for privacy information.
In 1880 woedde in Ierland een conflict tussen herenboeren en pachters, met als inzet de huurprijzen die de boeren niet meer konden opbrengen. Zij vroegen bij de opzichter uitstel van betaling, met het omgekeerde resultaat: ze werden hun boerderijen uitgezet. Met een totaal onverwacht gevolg: het bedrijfsleven koos de kant van de boeren en weigerde nog zaken te doen met de landeigenaren. De naam van de opzichter was Charles Boycott. Ja, die dus. Werken boycots ? Af en toe, en dan vooral als ze spontaan beginnen tegen bedrijven. Een goed voorbeeld is Tesla , waarvan de verkoop instort, niet alleen door de succesvolle concurrentie uit China, maar ook door het gedrag en de opvattingen van grootaandeelhouder Elon Musk. Tegen regeringen is een boycot zelden een succes omdat ze nooit wereldomvattend zijn. Iran, Rusland en Noort-Korea, bijvoorbeeld, doen uitstekende zaken met India en China. Er zijn nog steeds Europese landen die Russische olie kopen, en Turkije is open voor business voor iedereen. Sancties, die al sinds de Griekse tijd bestaan, zijn de afgelopen decennia populairder, omdat ze specifieker zijn. Ze richten zich meer op producten en personen dan op landen. De opleggers van sancties zijn ervan overtuigd dat het een probaat middel is. Complete onzin is het misschien niet, maar wel bijna. De beste illustratie van dit moment is de EU, die nu haar 19de sanctiepakket tegen Rusland instelt. Het 19de sanctiepakket, op het moment waarop Rusland zijn grootste aanval sinds het begin van de oorlog doet. Het 19de sanctiepakket, terwijl Rusland recordverkopen aan olie doet aan India en China, maar ook aan Hongarije en Slowakije. Volgens het Center for Research on Energy and Clean Air gaat er ook Russisch vloeibaar gas naar Frankrijk, België en Spanje. Over de periode 1970 tot 2023 zijn goede cijfers beschikbaar. Van de Amerikaanse sancties wereldwijd werkten er welgeteld 13 procent. Het westerse frame luidt al sinds 2022 dat de sancties tegen Rusland werken. Maar de cijfers zijn, voor een land in oorlog, opmerkelijk goed. Ondanks de honderden miljarden bevroren dollars in het buitenland, is Rusland er volgens het IMF in geslaagd sinds de invasie in Oekraïne een overschot op te bouwen van 375 miljard dollar, 50 procent meer dan daarvóór. De roebel is stabiel en staat hoog, al is 100 miljard dollar per jaar aan defensie veel geld. Poetin wil alleen onderhandelen als Oekraïne afstand doet van de door hem geannexeerde provincies. Dus als Oekraïne capituleert. En geen moment eerder. En wij maar soebatten over sancties. 19 pakketten. Ziet Brussel nou zelf niet in dat die niets opleveren?See omnystudio.com/listener for privacy information.
In Parijs kwamen Europese leiders bij elkaar om te praten over veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Europaverslaggever Geert Jan Hahn heeft het laatste nieuws over de bijeenkomst in Parijs. Het mag dan wel gaan over veiligheidsgaranties, maar die zouden er pas komen voor het moment waarop er daadwerkelijk een staakt-het-vuren in Oekraïne is. En dat is nog ver weg. Oekraïne wordt geteisterd door Russische drones. Pieter Cobelens, voormalig hoofd van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de MIVD vertelt dat het lastig is om tegen die drones te vechten. Volgens Cobelens wordt er momenteel gewerkt aan lasers om drones uit de lucht te schieten. Lees ook | Nederlandse bijdrage veiligheidsgaranties Oekraïne onduidelijk, ‘vraagtekens bij geloofwaardige afschrikking Polarisatie in Zuid-Korea Zuid-Korea worstelt met de gevolgen van de mislukte couppoging van voormalig president Yoon. Het land is diep verdeeld en de polarisatie in de samenleving is er groot. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker maakte hier een driedelige documentaire over ‘Big in Korea’. Volgens Breuker had het heel anders af kunnen lopen in Zuid-Korea als de burgers niet zelf hadden opgetreden bij de couppoging. De verdeling die je nu ziet in de maatschappij lijkt op de polarisatie die je ook ziet in de Verenigde Staten zegt Breuker. De serie ‘Big in Korea’ is vanaf zondag 7 september drie weken lang te zien, om 20:20 bij BNNVARA op NPO 2 bij. Terug van reces en terug naar Epstein | Postma in Amerika Het Amerikaans congres is weer terug van reces. En jammer voor Trump, maar dat betekent ook dat het dossier Epstein weer alle aandacht krijgt. Zowel Democraten als Republikeinen stonden bij de persconferentie over de Epstein files deze week. Vooral van de republikeinen is dat opvallend. Dat zorgt voor boze reacties bij Trump influencers. Trump probeerde dan ook weer op opvallende wijze de bijeenkomst te verstoren. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Om de een of andere reden denken heel veel mensen dat de politiek een stroperige brei is van verouderde ideeën, en dat alleen ‘vers bloed’ het schip weer vlot kan trekken, of – nog beter – ‘outsiders’. Waarom ze dat vinden is niet helemaal duidelijk, het is een cliché en degelijk bewijs ontbreekt. Sterker nog: het is niet waar. Wat hebben, behalve verwarring, ruzie en chaos, die ‘outsiders’ eigenlijk bereikt? Trump, of Macron, of NSC, om er maar een paar te noemen. Hetzelfde geldt voor de geopolitieke verhoudingen en de diplomatie. Daar heb je routiniers voor nodig, vrouwen en mannen met een hoop vlieguren. Amerika spant momenteel de kroon met incompetentie en onervarenheid , met Steve Witkoff als landskampioen. Ingebed in het team van Joe Biden, hielp hij bij het bestand tussen Israël en Libanon. Maar als éénpitter is hij een kluns. Het sterkste voorbeeld is hoe hij zich een oor heeft laten aannaaien door Poetin bij de voorbereiding van diens ontmoeting met Trump in Alaska. Eerst meldde hij dat Poetin bereid was zich terug te trekken uit Zaporizja en Cherson, in ruil voor volledige controle over de Donbas. De volgende dag was zijn verhaal anders: Poetin zou een bestandslijn bij het front accepteren en zijn troepen terugtrekken. Weer een dag later moest Oekraïne toch de Donbas opgeven. Geen van deze versies bleek te kloppen, maar het is moeilijk na te gaan, want Witkoff is projectontwikkelaar en geen diplomaat , dus hij dacht er geen moment aan een notulist mee te nemen, wat gebruikelijk is. En zo zette hij niet alleen zijn eigen president op het verkeerde been, die dacht dat hij binnen twee weken een deal binnen zou harken, maar ook de Europese bondgenoten en de NAVO, die – ten onrechte – ook op een op handen zijnde deal rekenden. In de onderhandelingen over de Gaza-oorlog is Witkoff even onhandig. Hij denkt afwisselend Hamas en Netanyahu bij de staart te hebben, is verbijsterd als die in de onderhandelingen over een bestand steeds tijdens de wedstrijd de doelpalen verzetten. Hij werkt graag solo, maar hij is bepaald niet de fixer die Trump en hijzelf in hem zien. Het moet hem zo langzamerhand duidelijk zijn dat onderhandelen over beëindiging van een oorlog geen kwestie is van een paar bliksembezoeken en wat handjeklap. Voor Gaza en Oekraïne geldt dat de strijdende partijen elkaar decennialang haten en wantrouwen. Je moet hun geschiedenis begrijpen en bespreekbaar maken, geduld hebben, niet dreigen als je je zin niet krijgt. Zoals Richard Holbrooke het deed bij het oplossen van de Balkancrisis. En George Mitchell het Goede Vrijdag akkoord in Noord-Ierland uitonderhandelde. Beide Amerikanen. Donald Trump zou dat alles eens moeten nalezen en dan Witkoff verzoeken terug te keren naar waar hij goed in is: vastgoed. Steentjes, beton en cement luisteren, oorlogvoerende leiders niet. Daar heb je doorgewinterde politici en ras-diplomaten voor nodig. Insiders dus – geen outsiders.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De druk op de Israëlische premier Netanyahu neemt toe, ook in eigen land. Meer dan een miljoen Israëliërs gingen deze week de straat op. Zelfs binnen Netanyahu’s eigen Likoed-partij is nu een meerderheid voor het stoppen van de oorlog in Gaza, ziet ook buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad, Jan van Benthem. Luister ook | ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd’ Van Benthem merkt ook op dat binnen de Israëlische veiligheidsdiensten zorgen leven: zij vrezen dat het huidige beleid Israël zelf op lange termijn kan schaden. Aanleiding is onder meer een recente aanval op een ziekenhuis in Khan Younis, waarbij minstens twintig doden vielen. Toch blijft Netanyahu bij zijn koers. Zo ging hij deze week liever naar een feest van kolonisten op de Westoever, ten koste van het veiligheidsoverleg met zijn kabinet. Europa-verslaggever Michal van der Toorn ziet ondertussen dat het Europese beleid richting Israël langzaam begint te schuiven, mede onder druk van deze recente ontwikkelingen. Lees ook | Amerika raakt India vol met heffingen van 50 procent India zoekt steun bij China na Amerikaanse heffingen In India zorgt de nieuwe Amerikaanse importheffing van vijftig procent voor onrust. Premier Modi kijkt nu voorzichtig richting China voor alternatieven — opvallend, volgens Wilma van der Maten, oud-correspondent in India en tegenwoordig gevestigd in Pakistan. India en China hebben al jaren een grensconflict met elkaar. Pakistan is er ondertussen ‘goed’ vanaf gekomen met een heffing van negentien procent. Volgens Van der Maten komt dat door het geslijm van Pakistan. ‘Ze hebben Trump zelfs genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede’, dit als bedankje voor het pauzeren van het gewapende conflict in Kashmir tussen India en Pakistan.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Opnieuw doen Amerika, Qatar en Egypte een poging om een staakt-het-vuren af te dwingen aan Israël en Hamas. En alweer draait het om de regie. Hamas wil een bestand in stadia, met uitlevering van de helft van de Israëlische gijzelaars, Israël wil een regeling in één keer: alle gijzelaars, alle op een lijst genoteerde Palestijnse gevangenen, terugtrekking van een deel van de krijgsmacht en ontwapening door Hamas. De zoveelste herhaling van zetten – een patstelling dus. Toch denkt Donald Trump dat een doorbraak binnen afzienbare termijn mogelijk is. Dat heeft ermee te maken dat hij nu, zoals veel anderen, boos begint te worden over de enorme hoeveelheid slachtoffers, maar ook omdat hij ziet hoe overweldigend groot de acties zijn die Israëliërs zelf tegen de oorlog voeren. Het verwaarlozen van de pogingen om de gijzelaars terug te krijgen en de voortgang van een niet winbare oorlog , eigenlijk alleen omdat de zeloten in het kabinet, Smotrich en Ben-Gvir, onvermurwbaar zijn en de oorlog willen voortzetten, leidt tot diepe verontwaardiging in binnen- en buitenland. Laten we de zaak eens omdraaien. Gesteld dat Netanyahu aan de kant wordt gezet en een regering aantreedt die gelooft in compromissen, een tweestaten oplossing en in de rechten van de Palestijnen – hoe en met wie zou die regering dan moeten onderhandelen? Palestina bestaat uit twee delen, Gaza en de Westoever, waarvan de machthebbers, Hamas en Fatah, elkaars vijanden zijn. Met Israël erbij, zijn er dus niet twee, maar drie staten. Het is een raadsel waarom de internationale gemeenschap zich daar niet veel meer op richt, met uitzondering van een aantal Arabische landen, die het duidelijkst pleiten voor één nieuw, gezamenlijk bestuur over beide delen van Palestina en ontwapening van Hamas. Als dat zou gebeuren, en er is één Palestina, kan Israël daarmee aan de slag. Dan nog is er een lange weg te gaan, en het zal niet meevallen om de Israëlische zeloten die nu de koers bepalen op een zijspoor te zetten. Hetzelfde geldt voor Hamas – over zeloten gesproken. Voordat die de wapens inlevert en, zoals in Ierland is gebeurd met Sinn Fein en de IRA, het terrorisme afzweert en transformeert tot een politieke partij, stroomt er nog veel water door de Jordaan. Toch is het streven daarnaar heel wat nuttiger dan dat de rest van wereld elkaar in de haren vliegt over de definitie van genocide, of een demissionair kabinet laat vallen over sancties. Want daar – pun intended – win je de oorlog niet mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Oekraïners hebben knarsetandend naar de bijeenkomsten in Alaska en Washington gekeken. Ze zien dat Poetin er het beste uit is gekomen, dat hoort Jeroen Ketting, hulpverlener voor Lifeline Ukraine. ‘Poetin heeft de slag gewonnen die Trump heeft gefaciliteerd.’ Luister ook | 'De handtekening van Poetin is niets waard' Terwijl Poetin in Alaska was en de Europese leiders Washington aandeden, werd Oekraïne elke nacht opgeschrikt door honderden drones en raketten. ‘De angst bij de Oekraïners gaat nooit weg’, zegt Ketting, die zelf toch maar gewoon in bed blijft liggen met oordoppen als het luchtalarm afgaat. Hij bevindt zich op het moment van deze uitzending in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Eerder in de week was hij in het zuiden waar hij helpt met het opbouwen van infrastructuur zoals drinkwaterpunten. De kans dat Oekraïne al zijn gebied weer terugkrijgt wordt steeds kleiner. Toch willen veel Oekraïners nog geen concessies doen. ‘Militairen vragen zich dan toch af of alles voor niets is geweest. Bovendien is er de vrees voor een opstand als Zelensky toegeeft aan Poetin. Dat er echt een soort burgeroorlog uitbreekt.’ Luister ook | Veiligheidsgaranties, wie biedt? - 20 augustus 2025 ‘Minimaal honderdduizend militairen nodig voor vredesgaranties in Oekraïne’ De politieke leiders in Europa hebben het de hele week al over veiligheidsgaranties. Maar wanneer heb je te maken met geloofwaardige veiligheidsgaranties? Volgens Mart de Kruif, voormalig commandant der landstrijdkrachten, moet je dan denken aan minimaal honderdduizend militairen op de grond. Tegelijk is er dan meer dan alleen luchtsteun nodig vanuit Amerika, maar zo ver wil Trump niet gaan. Maar of het überhaupt zo ver gaat komen is ook afhankelijk van president Zelensky. Europa-verslaggever Michal van der Toorn legt uit welke toezeggingen de Europese landen tot nu toe zijn gekomen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Voor iedere sterveling geldt een universele waarheid: de grootste teleurstelling, wraakzucht of woede is bijna altijd het niet uitkomen van een verwachting. Wat zich sinds de ontmoeting van Trump en Poetin in Alaska afspeelt is een schoolvoorbeeld. Trump verwachtte dat hij Poetin, met een vorstelijk onthaal en een boodschap van begrip en steun, kon overhalen tot een wapenstilstand, als opmaat naar vrede in Oekraïne. Maar daarvoor kwam Poetin niet naar Alaska. Dat was geen verrassing, maar Trumps verwachting werd verpulverd. Hetzelfde gold voor de politieke leiders die, in het kielzog van Zelensky, het Witte Huis bezochten. Niet de ‘enorm grote delegatie’, zoals het werd geframed: vijf Europese leiders, een Brit en de secretaris-generaal van de NAVO is op 27 EU-lidstaten een bescheiden club. Ook zij koesterden een verwachting, namelijk dat zij een klap kwamen geven op de contouren van een door Poetin en Trump uitgewerkt vredesplan, dat ze daarin een rol zouden spelen, en dat met een week of twee Poetin en Zelensky rechtstreeks zouden onderhandelen, misschien met Trump erbij. En dat zij vredesgaranties zouden geven, met Amerikaanse steun. Dat was simpelweg allemaal niet, of niet helemaal, waar, waarmee ook de Europese verwachting werd verpulverd. De enige die wist wat hem te wachten stond en redelijk overeind bleef was Zelensky, want die begreep wat een eventueel Amerikaans-Russische vredesplan inhield en koesterde geen enkele verwachting. Evenals het Oekraïense volk, dat niet naar Washington keek, maar naar de eigen hemel, van waaruit de drones en raketten bleven neerdalen. Het Amerikaans-Russische plan was simpel: Rusland kreeg de Krim en de provincies Luhansk en Donetsk. En een garantie dat Oekraïne nooit lid zou worden van de NAVO, en dat er verkiezingen kwamen om het naziregime van Zelensky te vervangen door pro-Russische patriotten. Oekraïne mocht de provincies Zaporidja en Cherson, door de Amerikaanse onderhandelaar Witkoff met Orwelliaanse Newspeak ‘ruilgebieden’ genoemd, houden. Dus Oekraïne moest eigen grondgebied afstaan in wat een ‘ruil’ werd genoemd. Voor zover bekend, steunt Trump deze constructie. Zoals minister Rubio (buitenlandse zaken) zei: omwille van vrede moet je soms pijnlijke, oneerlijke concessies doen. De werkelijkheid is dat er helemaal geen vredesoverleg tussen Poetin en Zelensky in het verschiet ligt. Het komt wel, maar niet nu . Deze hele exercitie is aan het mislukken. Anders gezegd: er gebeurt niets onvoorspelbaars. Behalve dat allerhande regeringsleiders en analisten zich niet hebben gebaseerd op feiten maar op verwachtingen. En dus op illusies.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Poetin en Trump gaan elkaar treffen in Alaska vrijdag om te praten over Oekraïne. Trump kondigde de ontmoeting vorige week nog groots aan, maar tempert inmiddels de verwachtingen ook al weer. Luister ook | Trump slecht voorbereid op gesprek Poetin, ‘desastreus beeld, improviseert er op los’ Volgens Rusland-expert Hubert Smeets is het belangrijk om te kijken of er ook andere dingen dan Oekraïne besproken worden. Bijvoorbeeld over het herstel van de economische en politieke betrekkingen. 'Dan zou Rusland de kans krijgen om de oorlogseconomie her op te bouwen.' 'Europa begint altijd vanuit een achterstand' Trump en Poetin praten niet me maar over Oekraïne. Europa staat erbij en kijkt ernaar, maar Europese leiders mochten van te voren nog wel even bellen met Trump. De Europeanen klonken optimistisch na dat gesprek. GroenLinks-PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten ziet nog geen reden om optimistisch te zijn. Hij stelt dat Europa altijd begint vanuit een achterstand en dat nooit meer goed kan te maken. 'Dat vindt zijn oorsprong in het feit dat er geen gemeenschappelijk buitenlandbeleid is.' Luister ook | The Call: Trump en de Europeanen, deel 2See omnystudio.com/listener for privacy information.
Europa spartelt, Zelensky bungelt, Trump spreekt in cryptogrammen, en alleen Poetin leunt tevreden achterover. Hoe deze week ook afloopt, hij is de zwarte band judoka die alle spelers in het Oekraïense drama moeiteloos tegen de mat knalt. Hij wilde Trump ontmoeten en krijgt zijn zin. Hij wilde dat in de Russische oud-kolonie Alaska en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Zelensky en krijgt zijn zin. Hij wilde geen Europa en krijgt zijn zin. Trump presenteert het als de Donald Show, maar het is de Vladimir Show. We weten wat Trump wil: een bestandlijn langs het huidige front, en alles rechts daarvan aan Rusland toewijzen, en alles aan de linkerkant aan Oekraïne. Niets nieuws, want dat wil hij al sinds zijn presidentscampagne. Volgens de Britse Telegraph is Zelensky wel bereid tot een territoriale concessie, maar niet van deze omvang. Er gaat een gerucht dat Poetin van de vier door hem geannexeerde provincies Luhansk en Donetsk wil houden, maar Zaporizja en Cherson wel wil opgeven. Wie het gelooft, mag zijn vinger opsteken. Het is bij het zielige af om te zien hoe Europa, inclusief het VK, maar exclusief Hongarije, probeert mee te praten. En Zelensky zijn land machteloos ziet verkwanselen. Wat trouwens de vraag oproept wie namens Europa met Trump zou moeten praten. Als ooit duidelijk was dat Europa geen leider heeft en feitelijk stuurloos is, dan is het nu. Een gezamenlijke verklaring luidde: ‘het Oekraïense volk moet de vrijheid hebben zelf over zijn toekomst te beslissen’. En ‘internationale grenzen mogen niet door geweld worden veranderd’. Geniale teksten, toch? Het grootste enigma is Donald Trump, een soort weerman die zijn verwachting dagelijks bijstelt. Eerst stond zijn plan als een huis: beetje grenscorrecties, een belofte dat Oekraïne geen NAVO-lid zou worden en hup, een paraaf eronder. Een dag later werd het ‘veel succes met de voortzetting van de oorlog, of ik kan misschien zeggen dat we een deal hebben’. Nog weer een dag later: ‘misschien moeten we maar zien wat eruit komt’. Zoals gezegd: Trump spreekt in cryptogrammen. Poetin gaat vast iets doen wat hij zelden doet: glimlachen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Hoeveel druk er ook is op Israël om de oorlog te stoppen, zelfs van binnenuit. Premier Netanyahu lijkt van plan te zijn om heel Gaza in te willen nemen. Volgens Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten, neemt Netanyahu de vlucht naar voren met alle gevolgen van dien. 'Netanyahu rijdt op een blinde muur af.' Luister ook | Het drama in Gaza: ‘Als de oorlog stopt heb je nog geen pad naar vrede’ Serry sluit zich aan bij de oproep van voormalige spionnen van de Mossad en Shin Bet, die zeggen dat Netanyahu Israël op deze manier een strategische nederlaag gaat bezorgen. ‘Netanyahu is nu bezig om een onuitwisbare vlek op het zionisme en Israël aan te richten’. Daarnaast reageert Serry op de ontwikkelingen in Oekraïne. Poetin en Trump moeten elkaar ergens in de komende dagen gaan treffen, ook zou er een overleg met Zelensky moeten komen. Luister ook | EU stelt tegenmaatregelen op Amerikaanse heffingen uit: ‘Verdere escalatie voorkomen’ 'Europa staat stil sinds 1990' Europa leunt nog altijd erg op Amerika als het gaat om veiligheid, maar ook op het gebied van handel laten we ons de kaas van het brood eten, vindt oud-diplomaat Ron Keller. Volgens hem heeft de Europese Unie nu flinke hervormingen nodig. 'We zijn na 1990 stil blijven staan.' Keller wijst daarbij ook op de afnemende economische groei ten opzichte van Amerika. 'De Amerikaanse economie groeit drie keer zo snel. We zijn veel te verbrokkeld in Europa.’ Daarbij verwijst Keller naar de rapporten van de Italiaanse oud-premiers Draghi en Letta. Het grootste probleem zit hem volgens Keller in waar we naartoe willen met z'n allen in Europa. ‘Er is geen einddoel. Burgers hebben geen idee waar we naartoe gaan.’ Over de manier waarop Europa zich beter kan organiseren verschillen Keller en Europa-verslaggever Geert Jan Hahn van mening. Ze praten er samen over met Bernard Hammelburg.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Oorlog is een leugenfabriek. Een verstandige leidraad voor beleidsmakers en journalisten is om alles wat leiders en woordvoerders in een conflict zeggen te wantrouwen en te checken. Klinkt cynisch, maar zo is het allerminst bedoeld. Het voorbeeld van de week was Trumps mededeling dat hij ‘twee nucleaire onderzeeërs naar de regio’ heeft gestuurd als extra drukmiddel om Poetin vóór aanstaande vrijdag akkoord te laten gaan met een staakt-het-vuren in Oekraïne. Een broodje aap verhaal. In de eerste plaats zijn alle 71 Amerikaanse onderzeeërs nucleair. Dat wil zeggen dat ze niet, zoals vroeger, worden aangedreven door dieselmotoren, maar met kleine kerncentrales. Dat maakt ze muisstil en ze kunnen maanden op grote diepte onder water blijven. De Russen zijn nog niet zo ver : van hun 64 onderzeeërs zijn er 16 nucleair. Het zou kunnen dat Trump onderzeeërs bedoelde die kernwapens aan boord hebben, maar dat is dan de tweede denkfout, want die wapens hebben een actieradius van minstens 7.000 kilometer, dus die kunnen vanaf de Atlantische kust Moskou bereiken. Waarom zou je ze dan verplaatsen? De derde, en misschien wel meest absurde denkfout is dat de opperbevelhebber van de krijgsmacht – en dat is Trump – of wie dan ook uit de generale staf ooit ook maar iets zou zeggen over de locatie van onderzeeërs. Zij vormen, met hun formidabele slagkracht, een van de belangrijkste wapensystemen die de krijgsmacht heeft, juist – en vooral – omdat ze onzichtbaar zijn. In 2003 speelde zich voor het oog van de wereld een idiote scene af: de woordvoerder van Saddam Hoessein vertelde dat het Iraakse leger heldhaftig een Amerikaanse invasie afsloeg en het vliegveld nog stevig in handen had, terwijl we achter zijn rug de beelden zagen van de door Amerikanen ingenomen luchthaven. Die man ging de geschiedenis in als ‘Bagdad Bob’ of ‘Komische Ali’. Je moet er onherroepelijk aan denken als je die onderzeeër-onzin hoort. Nucleair broodje aap.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Steeds meer landen kunnen het gruwelijke leed van de mensen in Gaza niet meer aanzien en komen met maatregelen tegen Israël. Volgens religiewetenschapper en Israël-kenner Martine van den Berg is het duidelijk dat Israël de voedseldistributie beheert en dus in actie moet komen om de hongersnood te beëindigen. Alleen is dat niet voldoende. 'Als de oorlog stopt heb je nog geen pad naar vrede.' Luister ook | 'Met een nieuwe handelsdeal met de VS zijn we geen steek opgeschoten' Ook zijn er inmiddels twee Israëlische mensenrechtenorganisaties die spreken van genocide. Om de druk op Israël op te voeren overwegen steeds meer landen om de Palestijnse staat te erkennen. Volgens Van den Berg is dit een goede stap, vooral op de manier zoals Canada het wil. 'Het is een goedkoop en simpel middel om je afkeuring uit te spreken. Maar Canada wil dat Hamas wordt ontwapend en dat er echt één Palestijnse regering moet komen voor beide gebieden.' Nu zijn Gaza en de Westelijke Jordaanoever nog los van elkaar en leven ook die op voet van oorlog met elkaar. Volgens Van den Berg moet dat ook opgelost worden wil je echt vrede kunnen bereiken. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet een Europa dat nu echt klaar is met de houding van Israël, maar ook dat de maatregelen nog voorzichtig zijn. Lees ook | Trump zet druk op India met importheffing van 25 procent China is niet gevoelig voor Trumps praatjes Waar Europa een handelsoorlog met Amerika heeft afgewend met een - volgens sommigen slechte - deal, zijn de onderhandelingen tussen China en Amerika nog in volle gang. President Xi lijkt niet gevoelig voor de dreigementen van Trump, en dus ziet het er naar uit dat de deadline van 1 augustus met 90 dagen wordt uitgesteld. Te gast is sinoloog Henk Schulte Nordholt. Luister ook | Amerika Podcast Rechtse media loven Trumps handelsdeal | Postma in Amerika Bij de rechtse media in de VS is veel lof voor Trumps handelsdeal met de EU. Zelfs de 'daddy'-bijnaam die Rutte Trump gaf wordt daarbij aangehaald op Fox News. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.
In een oorlog, blijkt keer op keer opnieuw, is de waarheid het eerste slachtoffer. Dat heeft ermee te maken dat de vijand altijd moet worden afgeschilderd als verliezer en de eigen krijgsmacht als winnaar. Aangezien er in geen enkele oorlog in de moderne geschiedenis een echte winnaar is geweest, wordt het goedkoopste, en doorgaans zeer effectieve wapen ingezet: de leugen. Omdat objectieve middelen ontbreken om beweringen, bijvoorbeeld van woordvoerders, te toetsen, wordt de waarheid het product van emoties, en nauwelijks van feiten. De hel van Gaza is een voorbeeld, met de honger als trieste metafoor. Niemand van ons weet wat zich daar precies afspeelt, want onafhankelijke media mogen er niet in. Op X circuleert een hartverscheurende foto van een meisje met een metalen schaal, in een poging wat voedsel te scoren. De foto dateert uit 2014, op de grens van Iran en Syrië, en is van een Yazidi-meisje dat vlucht voor IS. Hier komen wat dagelijkse beweringen van deze tijd: -‘Er is voldoende voedsel’, zegt Israël, ‘maar als we het overdragen aan de VN, wordt het meteen gejat door Hamas of marktkooplui en voor woekerprijzen doorverkocht.’ De VN zegt: ‘Israël laat het voedsel niet door’, maar erkent dat veel wordt gestolen. -Israël schiet met scherp op mensen die zich verdringen bij distributiepunten. Israël zegt: ‘het zijn alleen waarschuwingsschoten’. Er zijn Amerikaanse huurlingen bij, een soort Amerikaanse Wagnergroep, die ook met scherp schieten, maar dat zijn formeel geen soldaten, dus daar let niemand op. Hamas schiet ook met scherp, maar ook daarvan hebben we geen bewijs. Behalve natuurlijk ooggetuigen en woordvoerders. Maar ja… -Israël en Amerika hebben samen een keten van distributiepunten opgezet, de Gaza Humanitarian Foundation, die verschillende locaties heeft. Die zijn bestormd door hongerige burgers, waarbij met scherp is geschoten. Onderzoek van de BBC aan de hand van schaarse beelden en forensisch materiaal maakt niet duidelijk wie nou precies op wie schoot. De VN en internationale hulporganisaties zijn mordicus tegen de GHF omdat die zelfstandig werkt. Dat is misschien niet tactisch, maar de wereld van hulporganisaties is een kliek van met elkaar overhoopliggende bazen en veldwerkers. En daar hebben Amerika en Israël geen zin in. Helpt het om in deze kluwen van opportunisme en leugens twee zeloten uit het Israëlische kabinet de toegang tot Nederland te ontzeggen? Of, zoals Frankrijk en 143 andere landen, alvast de staat Palestina te erkennen? Of moeten we hopen dat de Grote Roerganger Trump er zo genoeg van krijgt dat hij met zijn vuist op de Resolute Desk slaat en zegt: nou is het mooi geweest! Want dat helpt wél.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Europa en Amerika naderen elkaar over een handelsdeal, zo melden verschillende internationale media waaronder Politico, de Financial Times en Reuters. Met die deal gaat Amerika vijftien procent aan invoerrechten heffen op Europese producten. Volgens Koen Verhelst, verslaggever internationale handel bij Politico, is dit geen overwinning voor Europa. 'Dit is slechter dan de status quo die er was.' Luister ook | Fors hoger EU-budget: ‘Je kan grote bedragen besparen als je het gezamenlijk uitgeeft’ 'Een official vergeleek het met een rotte vis die door de Amerikanen op tafel is gegooid. Het enige wat je dan doet is die rotte vis van tafel proberen te krijgen omdat je van de stank af wil, maar voor de rest los je niks op', zegt Verhelst. Ook blijven er veel dingen onduidelijk over wat er nou wel en niet onder die heffingen gaat vallen. Wel ziet het er naar uit dat onderdelen van de Franse vliegtuigbouwer Airbus welkom blijven in de VS. Lees ook | China en EU gaan samenwerken in strijd tegen klimaatverandering Gespannen relatie tussen Europa en China Europa en China vieren dat ze 50 jaar diplomatieke banden met elkaar hebben, maar eigenlijk valt er bar weinig te vieren. China houdt de export van zeldzame aardmetalen naar Europa tegen en ‘wij’ komen steeds verder achterop te liggen. Von der Leyen en Costa waren in Beijing te gast, maar eigenlijk was het de beurt aan president Xi om naar ons toe te komen, maar daar had hij geen zin in. Volgens CDA-Europarlementariër Tom Berendsen zijn we heel erg naïef geweest over China, maar de maatregelen die Europa nu neemt om zijn concurrentiepositie tegenover China te versterken gaan voor hem nog niet ver genoeg. Luister ook | #271: Zelensky en zijn anticorruptiewet: Oekraïners houd je niet voor de gek Zelensky onder druk De Oekraïense president Zelensky ligt zwaar onder vuur vanwege zijn anticorruptiewet in Oekraïne. Hij gaat de wet nu aanpassen, maar het is nog maar de vraag of hij de geest daarmee in de fles krijgt. Ook spraken Rusland en Oekraïne elkaar weer eens over een einde van de oorlog, maar dat overleg duurde welgeteld één uur. Daarover Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. Luister ook | Amerika Podcast Epstein frustreert Trump steeds meer | Postma in Amerika Er komen steeds meer berichten over frustratie in het Witte Huis over de aanhoudende aandacht voor de zaak-Epstein. En daarom wijst Trump weer eens naar zijn oude rivaal, voormalig president Barack Obama.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Hij is opgegroeid in Kansas, liefdevol opgevoed als weeskind. Ontwikkelt zich tot een voorbeeldige journalist bij de Daily Planet, verdediger van fatsoen en eerlijkheid. In zijn vrije tijd is hij de bovennatuurlijke redder van Amerika en omstreken, plus de gehele Melkweg. Kortom: Superman. De nieuwste film over de 87 jaar geleden ‘geboren’ held staat met stip op nummer één van best bezochte films. Dit tot ongenoegen van een deel van de harde kern van MAGA. Superman is geboren op de planeet Krypto, die op het punt van vernietiging staat. Zijn ouders sturen hem naar zijn voorbeeldige stiefouders op de planeet Aarde. Maar wacht even, dan is Superman dus geen Amerikaan, maar een buitenlandse – of buitenaardse – vluchteling, en dus ook een immigrant. Wat héét: hij is een illegale vreemdeling, en een die in het dagelijks leven werkt voor een linkse krant. Dat gaat zomaar niet. Een schermvullende kop op Fox News luidde: ‘Superwoke’. Voormalig Trump-adviseur Kellyanne Conway zegt: ‘We gaan niet naar de bioscoop om de les te worden gelezen en iemands ideologie over ons uitgestort te krijgen’. De bedenkers van de Superman-stripverhalen, Jerry Siegel en Joe Shuster waren kinderen van uit nazi-Duitsland gevluchte immigranten, en zagen Amerika als het beloofde land, toen ze in 1938 hun eerste album publiceerden. Op een van hun tekeningen zegt Superman: ‘Als je ooit iemand tegen een klasgenoot of wie dan ook iets hoort zeggen over zijn godsdienst, ras of afkomst, laat het dan niet lopen en vertel hem dat dit soort praatjes on-Amerikaans zijn’. Een snuggere snoeshaan op het Witte Huis bedacht een poster waarop Trump staat als ‘de man van staal’, zoals Superman wordt genoemd. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid vond dat maar niks en haalde het beroemde silhouetplaatje van stal van ET op de fiets. Met als tekst: ‘Go home’. Het is dat hij zo sterk is, anders zou de grenspolitie ICE Superman in de boeien slaan en deporteren. Niet naar Krypto, want dat bestaat niet meer, maar naar El Salvador, of zo. Of Guantanamo Bay. Hoewel hij dan waarschijnlijk even door de atmosfeer naar het Witte Huis vliegt om de kwajongen mee te nemen die het daar voor het zeggen heeft. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Niet iedereen reageert even blij op het voorstel van de Europese Commissie voor de nieuwe begroting. De begroting moet omhoog van 1.200 naar 2.000 miljard. De één vindt dat te veel, maar voor D66-Europarlementariër Gerben Jan Gerbrandy gaat het niet ver genoeg. ‘Je kan grote bedragen besparen als je het gezamenlijk uitgeeft. Het moet veel efficiënter. Luister ook | 'Mot over handel kan verhoudingen binnen de NAVO beïnvloeden' Wat opvalt is dat er niet langer een eigen landbouwbudget is, één van de hoekstenen van de Europese samenwerking. Het wordt ondergebracht in een ander fonds en het bedrag gaat omlaag, maar lidstaten mogen wel zelf bepalen hoe ze dat dan inzetten, legt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn uit. Ook wijst hij naar de bedenker van dit beleid, de Nederlandse oud-minister en oud-Eurocommissaris Sicco Mansholt. Gerbrandy vindt het een goede zaak dat het landbouwbudget omlaag gaat. ‘Voedselzekerheid is geen enkel probleem meer. Het inkomen van de boeren is nog niet altijd even veilig, daar is wel geld voor nodig, maar er zijn ook veel boeren die nu steun krijgen die dat niet nodig hebben.’ Lees ook | Nieuwe Oekraïense premier Svyrydenko denkt in oplossingen Oekraïne krijgt toch weer wapens van Trump Trump komt toch weer over de brug met wapens voor Oekraïne, maar Europa moet ze betalen. Ook dreigt Trump Poetin met sancties als hij niet over de brug komt en een deal met Oekraïne sluit vóór 1 september. Volgens commodore Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden, zijn de toezeggingen van Trump niet in beton gegoten. Wel is hij nog hoopvol over de kansen van Oekraïne. Luister ook | Amerika Podcast Trump komt maar niet van Epstein af | Postma in Amerika Trump was deze week druk met het herschrijven van de geschiedenis. Zo kwam hij met een eigen uitleg over de Epstein-files. Zijn versie moet alle onrust onder zijn eigen achterban in de kiem smoren. Maar dat lukt nog niet echt. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Je kunt bij zoiets absurds als het plan van Donald Trump voor wapenleveranties aan Oekraïne vol op het orgel gaan en vragen welk printje in zijn hersenen los zit, of je kunt victorie blazen en net doen alsof je dolblij en dankbaar bent. De weg van de diplomatie, dus, en daarvoor heeft de NAVO gekozen – Mark Rutte voorop. De constructie die Trump heeft bedacht komt neer op een soort parallelle import van wapens. Amerika produceert ze en verkoopt ze aan Europese landen, met een factuur van het Pentagon, en die Europese landen geven de wapens dan aan Oekraïne. Daar zitten batterijen Patriots bij, maar ook munitie en waarschijnlijk raketten voor de lange afstand. Quasi-parallelle importtruc Waarom levert Amerika de wapens niet rechtstreeks, en dan de factuur naar ons? Omdat het beëindigen van Amerikaanse steun aan Oekraïne al tijdens zijn campagne een speerpunt was. Deze quasi-parallelle importtruc valt daarbuiten. Tot verontwaardiging van fanatieke isolationisten als Steve Bannon en Marjorie Taylor Greene die woedend zijn. Geen hulp aan Oekraïne is geen hulp aan Oekraïne, zeggen ze. Amerikaanse wapenindustrie Waarom gaat de factuur naar ons? Omdat Trump zich niet alleen aan zijn belofte houdt geen cent meer aan Oekraïne uit te geven, maar omdat met de nieuwe wapenleveranties een stevige duit naar de Amerikaanse wapenindustrie stroomt. Aan het Oekraïense drama kan je op die manier miljarden verdienen en een hoop banen creëren. En omdat de meeste NAVO-lidstaten akkoord zijn gegaan met Trumps 5-procentsnorm, waaronder ook hulp aan Oekraïne valt, kunnen de Europeanen het volgens hem best betalen. Waarbij hij vergeet dat die verhoging van de defensielasten over een periode van tien jaar wordt ingevoerd, terwijl de aankoop van materieel voor Oekraïne onmiddellijk begint. Dankbaar Eigenlijk moeten we Poetin dankbaar zijn, want door diens weigering op Trumps bestandsvoorstel in te gaan, is Vladimir Vladimirovich plotseling geen inspirerende vriend meer, maar een praatjesmaker die bullshit verkoopt. Dus krijgt die 50 dagen om zich te bedenken en anders komen er nieuwe, draconische sancties, tot misschien wel 500 procent, inclusief voor Russische olieklanten als India en China. Alsof die zich laten intimideren. Kortom, verdien aan je vrienden, en kies die aan de hand van de vraag hoe de pet van je vijand staat. Of zoals Trump het zelf noemt: the art of the deal.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De onderhandelingen met de VS over een handelsdeal blijven doorgaan nu Trump de deadline heeft uitgesteld naar 1 augustus. Toch kan een handelsoorlog ook gevolgen hebben voor onze veiligheid, zo duidt Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie en oud-diplomaat in deze BNR De Wereld die vrijwel geheel over onze relatie met Trump gaat. Luister ook | 'Het was naïef en te vroeg om sancties tegen Syrië op te heffen' Door die spanningen bibberen andere landen voor Trump en probeert iedereen hem te pleasen. Van Zoest snapt dat: 'Onze relatie met Amerika is gewoon erg ongelijk verdeeld. En we zien dat het wel effectief is om Trump op deze manier te benaderen.' Toch denkt Van Zoest dat we ons ook weer niet te klein moeten maken. 'Amerika heeft ook strategische belangen bij ons.' Lees ook | Trump is klaar met Poetin, sancties Rusland steeds waarschijnlijker Oekraïne krijgt toch wapens Opmerkelijk is dat Trump deze week toch besloot om Oekraïne van nieuwe wapens te voorzien. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet dat de zorgen groot zijn nu Oekraïne zo bestookt wordt met raketten en drones door Rusland. Hij sprak daarover met minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp, die op de grote conferentie voor de wederopbouw van Oekraïne is die in Rome plaatsvindt. Lees ook | Musks politieke avontuur doet Tesla onder ‘magische grens’ van 1.000 miljard dollar duiken Trump en zijn MAGA-kikkers Trump moet zijn MAGA-kikkers in de kruiwagen zien te houden. Dat lijkt hem te lukken met de One Big Beautiful Bill. Toch is er één kikker uitgesprongen. Elon Musk richt zijn eigen partij op. Hoe kijken de Amerikanen hier naar en naar het handelen van Trump? Daarover Amerikanist Koen Petersen. Luister ook | Amerika Podcast Trump wil ook wel eens zwijgen | Postma in Amerika Trump roept van alles, maar hij blijkt ook wel eens niet over iets te willen praten. Namelijk over de 'zogenaamde' cliëntenlijst van Jeffrey Epstein. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Meneer de president, wat bent u toch een geweldig mens. Chapeau voor het bombardement op Iran en voor die vijf procent. U verdient de Nobelprijs voor de Vrede, de aanvraag is al op de post. U bent de redder van de wereld – wat héét, van het heelal. Wilt u nog een Cola Light? Mogen we uw teennagels knippen? En wilt u dan alstublieft, alstublieft, alstublieft voor ons land een ietsepietsie lagere heffing instellen? Hoe komt het toch dat vrijwel elk land in de wereld zich zo laat intimideren door deze ene man? Dat, als hij zegt brieven te gaan vesturen aan twaalf landen over de te verwachten extra heffing, in zowat alle hoofdsteden staatshoofden en regeringsleiders met geknepen billen schietgebedjes prevelen in de hoop dat de toorn van de keizer niet op hen neerdaalt, maar een landje verderop? Het gaat er niet om of de keizer gelijk heeft. Het is helemaal niet zo’n gek idee om invoerrechten beter met elkaar af te stemmen, maar dan gebaseerd op redelijkheid en de behoefte van de industrie. Het is misschien nog wel een beter idee om de Wereld Handels Organisatie eens stevig door elkaar te schudden. China, de tweede economie ter wereld, staat daar nog altijd te boek als ontwikkelingsland. Van de ratten besnuffeld is dat. Maar als de keizer met een of andere bizarre heffing komt, waarom zeggen landen dan niet ‘zoek het eens lekker uit’? En dat kán, want Amerika is wel de grootste, maar niet de enige economie ter wereld. Het Amerikaanse handelstekort met allerhande landen is het gevolg van de behoefte aan buitenlandse producten, omdat die niet alleen vaak goedkoper zijn, maar ook beter. Toyota is de bestverkochte auto ter wereld, en een van de beste, maar door Japan met een heffing van 25 procent te treffen gaan de Amerikanen niet plotseling over op een minder degelijke Amerikaanse auto. De tactiek is slim. Eerst dreigen met een absurde heffing, dan uitstel, dan onderhandelen, en dan zijn landen dolblij als ze er met een Amerikaanse minimumheffing van ‘maar’ tien procent vanaf komen. Hoezo blij? Die tien procent kwam op 5 april, des keizers ‘bevrijdingsdag’, uit het niets, en nu zeggen al die bevende regeringsleiders en staatshoofden: gelukkig maar, we komen met de schrik vrij. Hallo, die tien procent is een hoop geld! Het is een race naar de afgrond. De dag komt naderbij waarop een klein staatshoofdje uit een klein landje opstaat en roept: de keizer heeft geen kleren aan. Maar wel keurig geknipte teennagels.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Amerika en Israël willen de banden met Syrië verder aanhalen, onder meer door het land bij de Abrahamakkoorden te betrekken. Maar op hetzelfde moment komen er meer berichten over bruut geweld in het land. Volgens Isa Kahraman, buitenlandwoordvoerder van NSC in de Tweede Kamer, heeft Europa de sancties tegen Syrië veel te snel opgeheven. 'Het was te vroeg en naïef ook. Luister ook | Ollongren over NAVO-top: 'Dit was eens, maar nooit weer' Persbureau Reuters heeft uitgezocht dat bij grote geweldsuitbarstingen in maart maar liefst vijftienhonderd Alawitische sjiiten zijn omgekomen. De etnische groep waar ook oud-president Assad toe behoorde. Kahraman ziet ook dat christenen en druzen hier het slachtoffer van zijn. Vanwege zijn afkomst als Arameeër, een bevolkingsgroep uit het zuidoosten van Turkije en Syrië, kent hij veel mensen in de regio. Europa blijft na de onthulling door Reuters oorverdovend stil. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn ziet dat Europa worstelt met de mensenrechtensituatie in Syrië in combinatie met het migratievraagstuk. Veel landen zien de Syrische vluchtelingen graag vertrekken uit Europa. Lees ook | Liveblog Oekraïne Oekraïne verder in het nauw De Russische aanvallen op Oekraïne nemen in omvang toe. Het land wordt met honderden raketten en drones bestookt. Daarnaast heeft president Trump besloten om sommige wapenleveranties te pauzeren, en dat terwijl Oekraïne zoveel behoefte heeft aan luchtafweer. Rusland claimt ook meer terreinwinst. Al blijft dat volgens denkt Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) minimaal. ‘Het gaat met één voetbalveld per dag.’ Wat zorgwekkender is is de Russische oorlogsindustrie: ‘Rusland produceert nu verder en harder dan wat ze afschieten.’ Lees ook | Trumps One Big Beautiful Bill aan zijden draadje bij chaotische stemming in Huis van Afgevaardigden Overuren door de One Big Beautiful Bill | Postma in Amerika Het Amerikaanse Congres staat deze hele week in het teken van Trumps grote wet. De One Big Beautiful Bill, maar dat is ook buiten het Capitool te merken, ziet onze correspondent in Washington, Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Donald Trump en Elon Musk zijn de Muppet-mopperkonten Statler en Waldorf van de Amerikaanse politiek aan het worden. Wacht even: was Elon niet Donalds favoriete maatje? De man met de kettingzaag en de Hitlergroet? De chef-massaontslag? De spectaculaire sponsor die een kwart miljard stak in Donalds verkiezingscampagne? De bromance is geëindigd in knallende ruzie. Oorzaak is dat Musk als chef-massaontslag heeft gefaald. Hij beloofde de regering 2000 miljard dollar te besparen, moest dat zelf al snel corrigeren: het werd ‘maar’ 1000 miljard. Uiteindelijk kwam hij op 175 miljard uit, maar volgens de BBC is dat geflatteerd en komen de Musk-bezuinigen niet verder dan 32,5 miljard. Dat is nog steeds een idioot hoog bedrag, maar zijn missie met het speciaal voor hem opgerichte DOGE ministerie was mislukt. Dus weg met hem, vond Trump. Musk liet het er niet bij zitten. Hij begon een spijkerharde campagne tegen Trumps ‘Big Beautiful Bill’, de bijna duizend pagina’s tellende wet die alles tegelijkertijd moet regelen, van migratie tot permanente belastingverlaging. De wet waarover het Congres het langste debat uit zijn geschiedenis heeft gevoerd. De wet die volgens Musk de ondergang van de Verenigde Staten betekent, vanwege de dreigende apocalyptische staatsschuld. Musk wil zelfs een politieke partij opzetten. Eens even kijken, zei Trump. Tesla, SpaceX en Starlink profiteren enorm van belastingvoordelen en overheidssteun. Laten we daar eens mee stoppen. En trouwens, we gaan ook eens kijken of we Musk kunnen uitwijzen en terugsturen naar Zuid-Afrika. Dat laatste is nog best spannend, want Musk kwam naar de VS als student, maar begon in plaats daarvan zijn eerste bedrijven op te zetten. Door niet eens op college te verschijnen en betaalde arbeid te verrichten, beging hij een misdrijf, want een studentenvisum eist studie en verbiedt, behalve een bijbaantje, werk. Musk, genaturaliseerd Amerikaan, heeft dat alles trouwens nooit ontkend, maar volgens de regels die gelden voor de huidige klopjacht op illegale immigranten kan hij zonder meer worden opgepikt en uitgewezen. Sterker nog, de regels voorzien niet in verjaring. Onder druk van Musk begon Trump dit voorjaar een soort luchtbrug naar Amerika voor witte Afrikaner boeren, die volgens Musk dreigden het slachtoffer te worden van genocide door zwarte misdadigers – dit alles gesanctioneerd door de Zuid-Afrikaanse regering. Er zijn wel problemen, maar dit was een broodje aap verhaal. We horen het Trump al zeggen: Elon is geen Afrikaner boer, heeft de visumwet overtreden en verliest zijn Amerikaanse staatsburgerschap. Kan het? Ja, het kan. Gaat Trump het doen? Als-ie kwaad genoeg is, weet je het met hem maar nooit.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De NAVO-top heeft zijn doel bereikt. De nieuwe norm van vijf procent is afgesproken, maar het draaide toch vooral om het gevlij van Rutte naar Trump. Volgens oud-minister van Defensie Kajsa Ollongren was dit nodig, maar moet een NAVO-top nooit meer op deze manier. 'Dit was een horde die genomen moest worden.' Ollongren, die zelf als secretaris-generaal voor Rutte werkte op het ministerie van Algemene Zaken en minister in zijn kabinetten was, is niet verrast door de houding die Rutte aannam. 'Het was een vrij ver doorgevoerde vintage Rutte.' Wel stelt ze een kanttekening bij de houding van veel leiders. 'Je moet wel gelijkwaardig blijven, dat was nu niet het geval.' Luister ook | De Alliantie: De NAVO-top - De bromance tussen Trump en Rutte Oekraïne Op de uitgeklede NAVO-top was geen ruimte voor een NAVO-Oekraïne-raad zoals die er in het verleden wel was. Toch is Ollongren optimistisch. 'Ik ben blij dat Oekraïne wel is gekomen. Ze gaan naar huis met een goed gesprek met Trump van vijftig minuten en Trump heeft toegezegd dat hij gaat kijken of er meer patriots (luchtafweer, red.) naar Oekraïne kunnen.' Ook staat de steun aan Oekraïne expliciet in de slotverklaring. Al gaat het dan wel om het woordje 'bondgenoten' en niet 'alle bondgenoten', een nuance zo ziet Ollongren. Vijf procent Wat we nu met die vijf procent moeten gaan doen is met name allemaal dezelfde dingen aanschaffen denkt Ollongren. 'Wat we niet meer moeten doen is een helikopter kopen en dan allemaal net wat anders doen. Van alles moet er één versie komen', aldus Ollongren. Die vijf procent is uit de lucht gegrepen. 'Die is er alleen gekomen vanwege Trump'. Nu gaat het om de implementatie tot 2035. 'Alleen hebben we die 10 jaar niet. Het moet sneller.' Gemor uit Europa, gelach in Amerika om 'daddy' Vanuit Europa klinkt daags na de NAVO-top toch wat meer gemor op de houding richting Trump, zo ziet Europa-verslaggever Geert Jan Hahn op de Europese top in Brussel. Correspondent Jan Postma ziet vanuit Washington dan weer dat er in Amerikaanse media smakelijk wordt gelachen om de 'daddy'-uitspraak van Rutte richting Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De NAVO krijgt een nieuwe norm. In 2035 moeten landen 5 procent van hun BBP aan defensie uitgeven, waarvan 3,5 direct aan defensie. Maar deze top stond toch vooral in het teken van de ‘bromance’ tussen president Trump en NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte. Maar wat gaan we eigenlijk doen met al dat geld en hoe ziet de toekomst van het NAVO-bondgenootschap eruit? Om die vragen te beantwoorden roepen we de geopolitieke kopstukken van BNR weer bij elkaar voor een Alliantie! De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast See omnystudio.com/listener for privacy information.
De NAVO krijgt een nieuwe norm. In 2035 moeten landen 5 procent van hun BBP aan defensie uitgeven, waarvan 3,5 direct aan defensie. Maar deze top stond toch vooral in het teken van de ‘bromance’ tussen president Trump en NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte. Maar wat gaan we eigenlijk doen met al dat geld en hoe ziet de toekomst van het NAVO-bondgenootschap eruit? Om die vragen te beantwoorden roepen we de geopolitieke kopstukken van BNR weer bij elkaar voor een Alliantie! De geopolitieke kopstukken van BNR Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast See omnystudio.com/listener for privacy information.
Bij wapenstilstanden vechten de vijanden nog wel eens even door. Dus dat Iran en Israël niet precies op de door Donald Trump gedecreteerde minuut de wapens lieten zwijgen was afschuwelijk voor de slachtoffers, maar het stilleggen van wapengeweld werkt niet altijd met een stopwatch. Trumps woede-uitval – they don’t know what the fuck they’re doing – was duidelijk een teken van onmacht. Dat Israël en Iran eigenlijk helemaal nog niet wilden stoppen is vanuit strategisch perspectief te begrijpen. Zij wisten beide allang dat operatie ‘Midnight Hammer’, het Amerikaanse bombardement met de beruchte ‘bunker buster’-bommen, niet, zoals Trump beweerde, het totale Iraanse nucleaire programma had ‘vergruisd’. Sterker nog, de bommen zijn niet diep genoeg doorgedrongen en hebben de productieruimtes niet of nauwelijks beschadigd, hooguit de toegang. Een geheim rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten, waar de New York Times de hand op wist te leggen, bevestigt eerdere geruchten over het geringe succes. Het Iraanse atoomprogramma is hooguit enkele maanden teruggezet. Bovendien wordt het steeds duidelijker dat Iran nog andere locaties heeft, waar het verrijken van uranium doorgaat. En, veel belangrijker, dat de voorraad verrijkt uranium is opgeslagen op een geheime locatie. Dat is uiteindelijk waarover het gaat, want dat is het materiaal waarmee atoombommen gemaakt kunnen worden. Trump onderschat ook de impact van de geschiedenis en de overweldigende haat tegen de VS. Zo steunde Amerika, met Engeland, in 1953 een staatsgreep tegen de liberale, democratisch gekozen premier Mohammad Mossadeq, en hielp sjah Mohammed Reza Pahlavi, sergeant in het leger en symbolisch staatshoofd, in het zadel als nieuwe machthebber. Op dictatoriale wijze probeerde hij het land te verwestersen, waarbij hij oppositie negeerde, opsloot en martelde. Hij onderhield nauwe banden met de VS en Israël. Nadat hij begin 1979, inmiddels ernstig ziek, was verbannen, keerde in februari ayatollah Khomeini terug uit ballingschap en stichtte de Islamitische Republiek Iran. Na een zeer korte periode van schijn-liberalisme, ontstond een islamitisch schrikregime, dat tot de huidige dag aan de macht is. Amerika had aanvankelijk nog diplomatieke betrekkingen, totdat in november een door het regime geregisseerde bende studenten de Amerikaanse ambassade binnenviel en 52 diplomaten 444 dagen lang gijzelde . De haat tegen Amerika – en tegen Israël – is de afgelopen 46 jaar ononderbroken opgefokt. Die aloude haat bombardeer je niet weg met ‘bunker busters’. En je kunt van Israël en Iran niet verwachten dat ze plotseling in het gelid springen op een door Donald Trump gedecreteerde deadline. Als ‘Midnight Hammer’ echt was gelukt misschien wel, maar dat de ‘twaalfdaagse oorlog’, zoals Trump het al noemt, tot meer leidt dan hooguit een paar jaar rust is vooralsnog een illusie.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Iran heeft een aanval uitgevoerd op een Amerikaanse militaire basis in Qatar. Het is een vergelding op de aanvallen die Amerika het afgelopen weekend heeft uitgevoerd op Iraanse nucleaire installaties. Iran zegt ook een Amerikaanse basis in Irak te hebben aangevallen, maar Irak spreekt dit tegen. Qatar meldt geen slachtoffers. Wel zegt het land het recht te hebben om te reageren. In deze extra uitzending praat Liesbeth Staats over deze nieuwe situatie met: - Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg - Tara Kenkhuis, correspondent in het Midden-Oosten - Jan Postma, correspondent in AmerikaSee omnystudio.com/listener for privacy information.
President Donald Trump meldt dat het Amerikaanse leger drie nucleaire installaties in Iran ‘succesvol’ heeft aangevallen. Het gaat om installaties in Fordo, Isfahan en Natanz. Daarmee hebben de Amerikanen zich expliciet gemengd in het conflict in het Midden-Oosten. Wat betekent deze aanval voor de escalatie in de regio en is onderhandelen nog mogelijk? In deze extra uitzending praat Bas van Werven met: - Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg - Tara Kenkhuis, correspondent in het Midden-Oosten - Arabist Jan Jaap de Ruiter- Europaverslaggever Geert Jan Hahn. In politiek Den Haag zijn de reacties verdeeld. In deze uitzending hoor je ook: - Dilan Yesilgöz (VVD)- Kati Piri (GL-PvdA)- Jan Paternotte (D66)See omnystudio.com/listener for privacy information.
Israël en Iran blijven elkaar bestoken met raketten. In Iran zorgt het ervoor dat de woede richting de ayatollahs verder wordt aangewakkerd, maar desondanks ligt een regime change niet voor de hand, denkt Arabist Jan Jaap de Ruiter. 'Het gaat de Iraniërs natuurlijk ook te ver om blij te zijn met de Israëlische aanvallen', denkt De Ruiter. Ook is er geen krachtige oppositie. 'Wat er nog van de Iraanse oppositie over is zit voornamelijk in het buitenland. En de oppositie in eigen land is keihard neergeslagen.' Ook denkt De Ruiter dat de dood van Khamenei er niet toe zal leiden dat er iets gaat veranderen. 'Er staat wel een opvolger klaar.' De grote vraag die boven de markt hangt is of Amerika zich gaat mengen in de oorlog. Trump hint erop dat hij dat nu niet van plan is. 'Maar het enige constante aan Trump is zijn grilligheid', aldus De Ruiter, die ook denkt dat de enige mogelijkheid voor Trump om geloofwaardig in te grijpen is om dat kort te doen, met direct daarna onderhandelingen. Luister ook | Door Trump wil Canada wel bij de EU Kan Rutte Trump paaien tijdens de NAVO-top? De grote vraag die boven de NAVO-top hangt is of Trump te paaien zal zijn met een nieuwe norm en of hij überhaupt tot het einde blijft. Alleen al daarom heeft Rutte de top ingekort van drie naar één sessie en duurt de officiële top eigenlijk maar een halve dag. Henne Schuwer, oud-ambassadeur in de Verenigde Staten, denkt dat Amerika zich hoe dan ook zal gaan terugtrekken uit Europa. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn zet de uitdagingen van de top op een rij.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Door de Israëlisch-Iraanse oorlog worden Trump en Poetin een beetje in een hoek gedrukt die ze krampachtig hebben vermeden. Trump heeft het, door zijn steun aan Israël, voor het eerst aan de stok met de extreme MAGA-vleugel van zijn partij. Poetin is, na het verlies van Hezbollah en Syrië, ook het ernstig gehavende Iran kwijt als bondgenoot en steunpilaar. Trump zit in een spagaat. Het is inmiddels duidelijk dat hij niet alleen het Israëlische aanvalsplan heeft gefiatteerd, maar ook dat zijn krijgsmacht helpt met het neerhalen van Iraanse raketten. Een grote meerderheid van de Amerikanen steunt dat, en dat geldt ook voor Republikeinse Congresleden. Zo wordt hij aangemoedigd door de invloedrijke, conservatieve senator Lindsey Graham, die Trump oproept er met gestrekt been in te gaan. Maar belangrijke MAGA-roeptoeters als TV-presentator Tucker Carlson en het altijd luidruchtige Congreslid Marjorie-Taylor Greene spreken van ‘verraad’, omdat hij de kiezers had beloofd Amerika voortaan buiten kostbare en eindeloze oorlogen te houden. Laat hij zijn B2 bommenwerpers uitrukken, de enige toestellen die de beruchte ‘bunker buster’ kunnen afwerpen, en daarmee een genadeklap leveren aan het Iraanse nucleaire programma? Dat zou best kunnen. Door actieve deelname aan de Israëlische defensie, kannibaliseert Amerika enigszins de eigen voorraden, wat een ernstig probleem wordt voor Oekraïne. Trump, die toch al tegen wapensteun aan Oekraïne is, zal het schaarsteargument graag oppakken. Bovendien blijft Trump flirten met Poetin. Op de G7 in Canada, na zijn overhaaste vertrek gereduceerd tot G6, pleitte hij voor het herstel van de G8, de periode tot 2014, toen Rusland nog deel uitmaakte. En hij prees Poetin ook aan als een prima onderhandelaar tussen Iran, een Russische bondgenoot, en Israël, waarmee Rusland goed relaties heeft. Wat ons brengt op de zorgen die Poetin heeft. Als Iran omvalt, is hij zijn laatste bondgenoot in het Midden-Oosten kwijt. Kennelijk is hij daar al zo van overtuigd dat hij geen gevechtsvliegtuigen of luchtafweer meer aan Iran levert. Dat is de reden waarom de Israëliërs nu heer en meester zijn in het Iraanse luchtruim. Het is ook een herhaling van wat er in Syrië is gebeurd: toen het regime-Assad viel was de Russische luchtmacht, die Assad jarenlang steunde, in geen velden of wegen te bekennen. Trump steunt de oorlog tegen Iran, Poetin laat bondgenoot Iran vallen. Al met al goed nieuws voor Israël.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Het kabinet mag dan gevallen zijn, de veiligheidssituatie in de wereld blijft onveranderd. Rusland houdt geen rekening met wat er in Den Haag gebeurt, en de oorlog in Oekraïne gaat gewoon door. Trump wil dat Europese landen 5% van hun begroting gaan besteden aan defensie. Krijgt Nederland zijn defensiebegroting op orde zonder missionair bestuur? Daarover D66-Kamerlid Jan Paternotte. En de klappen die Trump aan alle kant uitdeelt hebben een wat onverwacht effect: Canada voelt zich volgens Paternotte meer verbonden met de Europese defensie. En dus ... informeert Canada naar hoe dat allemaal werkt, met zo'n EU-toetreding. Canada ligt nou niet bepaald in Europa, maar, zegt Paternotte: 'Canada zou kandidaat-lidstaat van de EU moeten kunnen zijn'. Luister ook | Brekelmans wil hulp bedrijfsleven voor defensie-ambities: ‘Enorm veel kansen’ Juichend op de apenrots | Europa Update Waarom stonden er deze week vier mannen te juichen op de apenrots van Gibraltar? Door de Brexit is er jarenlang gesteggeld over de status van het Britse stipje op de Europese kaart. Maar de oplossing is gevonden. Met dank aan een treinverbinding van de Eurostar. Gelukkig weet Europaverslaggever Geert Jan Hahn hoe het zit. Luister ook | 'Oekraïne zet Rusland keer op keer voor joker’ De kou uit de lucht Er is een kleine deal in de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Delegaties van beide landen spraken deze week in Londen over hoe de handel weer wat hervat kan worden. Econoom Stan Veuger, verbonden aan het American Enterprise Institute in Washington, duidt de actuele verhoudingen. Betekent een deal ook een goede relatie tussen de twee landen? Luister ook | Wil de echte Elon Musk opstaan? Het leger is opeens politiek | Postma in AmerikaIn de Verenigde Staten draaide deze week alles om Los Angeles en de inzet van militairen daar, maar president Trump zorgde ook op een andere plek voor ophef. Tijdens een toespraak in Fort Bragg uitte hij harde kritiek op de gouverneur van Californië, Gavin Newsom, met wie hij ruzie heeft. Opvallend: het publiek bestond vooral uit loyale Trump-aanhangers. See omnystudio.com/listener for privacy information.
In haar boek ‘De Crisiskaravaan’ beschrijft Linda Polman hoe NGO’s, hulporganisaties, het Rode Kruis, de VN en allerhande regeringen elkaar bij oorlogen, rampen en hongersnoden verdringen om de grootste en meest gezaghebbende donateur te worden. Als noodhulp een industrie was, was het de op vier na grootste ter wereld. Het mag dus niemand verbazen dat de crisiskaravaan ook in Gaza bij de poort staat, gefrustreerd door de Israëliërs die hen niet binnenlaten. Ze zijn dus heel boos dat Israël, met steun van Amerika en een evangelische groepering, een eigen hulporganisatie heeft opgezet, de Gaza Humanitarian Foundation, GHF . Die boosheid heeft verschillende redenen. Van de vier door GHF opgezette voedseldistributiepunten werden er prompt drie bestormd en geplunderd. Er gingen geruchten over steun van Amerikaanse huursoldaten ter bescherming, maar die waren er kennelijk niet. Het vermoeden bestaat dat de distributiepunten zo ver zijn dat de burgers die het erop wagen niet meer terug kunnen, wat past in de Israëlische strategie van de ontruiming van een deel van Gaza. GHF zou dus een instrument zijn van Netanyahu, geen humanitaire actie. Maar wat ongetwijfeld evenzeer een rol speelt is de kinnesinne van de traditionele hulpkaravaan, vooral van de VN, omdat die het nakijken heeft. Een stelletje dubieuze amateurs met een pro-Netanyahu agenda hebben de show gestolen, vinden zij. Terwijl ze op zijn minst even zouden moeten afwachten of GHF toch wat monden kan voeden. Er is een verband met een even controversiële organisatie, het ‘Popular Front’, de ‘Volkskrijgsmacht’, een militie onder leiding van een Gazaanse bedoeïen, Yasser Abu Shabab, die verzet biedt tegen Hamas en de toegang van burgers tot de distributiepunten van voedsel en medische hulp zegt te bewaken. Het Front, dat volgens de leider bestaat uit vrijwilligers, ziet erop toe dat geleverde hulpgoederen niet meteen door Hamas worden geroofd en tegen woekerprijzen aan de burgers worden doorverkocht. De Israëlische oud-minister Lieberman noemt het een potentiële IS-groep , die Israël onder geen beding aan wapens mag helpen. Dat pleit tegen het Front. Wat vóór het Front pleit is dat Hamas het ‘een groep gangsters’ noemt, vorig jaar Shababs broer heeft geliquideerd en het verhaal verspreidt dat iedereen hem het liefst dood ziet, inclusief zijn familie. Dan zou je zo’n man bijna aardig gaan vinden. Misschien zijn de Gaza Humanitarian Foundation en Shababs Volkskrijgsmacht instrumenten van Netanyahu. Maar misschien ook niet. Als burgers in Gaza hulp zoeken om zich aan de greep van Hamas te onttrekken, verdienen ze elke denkbare steun. En van de gebruikelijke hulpkaravaan gaat die niet komen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Met ‘operatie Spinnenweb’ heeft Oekraïne Rusland een pijnlijke tik gegeven. Poetin gaat terugslaan, vertelde hij Donald Trump in een telefoongesprek. Te gast is onze Rusland-correspondent Joost Bosman. Hij vraagt zich af wat Poetin nog echt kan doen om wraak te nemen. Want hoeveel erger kan het nog worden voor Oekraïne? Lees ook | Veldkamp: ‘Gesprek Trump en Poetin kan eerste stap zijn naar vrede, maar Poetin blijft tegenwerken’ Europaverslaggever Geert Jan Hahn sprak met Eurocommissaris van defensie Andrius Kubilius en Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim over 'operatie Spinnenweb'. Zij zijn vol bewondering over de Oekraïense aanval. Maar maken zich toch ook zorgen, want zijn Nederland en Europa wel voorbereid op dit soort droneaanvallen? Luister ook | Spinnenweb en de nitwits Zuid Korea heeft nu echt een nieuwe president Na het uitroepen van de staat van beleg, het afzetten van president Yoon en benoeming van meerdere interim-presidenten heeft Zuid Korea nu eindelijk echt een nieuwe president. De centrum-linkse liberaal Lee Jae-myung moet nu de als president de politieke chaos gaan herstellen. Te gast is hoogleraar Koreastudies, Remco Breuker. Hij maakt zich zorgen over de plannen van Lee om de banden aan te halen met Noord-Korea. Van bromance tot botsing | Postma in Amerika Elon Musk blijft zich kritisch uitlaten over de ‘Big Beautiful Bill’. Een reactie van president Donald Trump blijft voorlopig uit, maar de irritatie lijkt toe te nemen – Musk heeft immers een enorm bereik. Ook binnen de Republikeinse Partij groeit de onrust over het wetsvoorstel. Aan de ene kant wil men geen ruzie met Musk, aan de andere kant is botsen met de president misschien nog wel riskanter. Luister ook | Amerika Podcast See omnystudio.com/listener for privacy information.
Of het demissionaire kabinet de knoop mag doorhakken over de stationering van 17 F-35 gevechtsvliegtuigen op Lelystad Airport moet nog blijken, maar eigenlijk kan dat niet zonder dat er ook bom- en dronebestendige hangars komen. Dat geldt trouwens ook voor Leeuwarden en Volkel, waar al 32 toestellen staan. Sinds de Oekraïense aanval op de Russische luchtmacht, is duidelijk dat geparkeerde vliegtuigen een kwetsbaar doelwit zijn. De New York Times maakte een aardig sommetje: de vernielde Russische vliegtuigen hebben 100 miljoen dollar per stuk gekost. De drones waarmee ze zijn vernietigd hadden een prijskaartje van 600 dollar per stuk. De prijs van een F-35 ligt ook rond 100 miljoen dollar, en ze staan er net zo onbeschermd bij als de Russische toestellen. Oekraïne heeft ook laten zien dat afstand geen belemmering hoeft te zijn. Voor ‘Operatie Spinnenweb’ werden de spotgoedkope drones gelanceerd vanuit schuurtjes die door handlangers met vrachtauto’s duizenden kilometer verderop waren neergezet. Sinds, ruim een eeuw geleden, gevechtsvliegtuigen worden ingezet, zijn er ook aanvallen op vliegvelden geweest, maar altijd met bommen en vooral raketten. Donald Trump heeft opdracht gegeven voor het ontwikkelen van een ‘Gouden Koepel’, waarmee vanuit de ruimte vijandige projectielen kunnen worden uitgeschakeld. Fantastisch al je daarmee een geavanceerde hypersonische Russische kruisraket weg knalt, maar tegen een drone van 600 dollar kan de Gouden Koepel niet op. Trump is woedend op Zelensky. Op 28 februari vernederden JD Vance en Trump Zelensky in het Oval Office nog als eigenwijze, kansloze nitwit. Die verzweeg dat hij toen al 14 maanden bezig met was met Operatie Spinnenweb, een briljant plan, waaraan ‘s wereld grootste, beste, technisch meest superieure krijgsmacht – namelijk de Amerikaanse – nooit had gedacht. Daar komt, schrijft Axios, nog bij dat Trumps MAGA-team in deze oorlog eerder Oekraïne dan Rusland als agressor ziet. Als het niet zo ernstig was, zou dit de grap van de week zijn: MAGA suggereert dat Spinnenweb met medewerking van Joe Biden, toen nog president, zou zijn ontwikkeld en dat het een poging was van ‘deep state’ agenten om Amerika verder in het conflict te sleuren. Wie is hier de grootste nitwit?See omnystudio.com/listener for privacy information.
Hoe hard president Trump het ook probeert. Poetin is niet aan tafel te krijgen, sterker nog hij voert de aanvallen op Oekraïne alleen maar verder op. Het laat zien dat Poetin wil vrede wil, maar alleen op zijn voorwaarden. Dat stelt Hubert Smeets, medeoprichter van het platform Raam op Rusland en columnist voor NRC in deze speciale uitzending van BNR De Wereld. Luister ook | Trump heeft nog geen enkele oorlog opgelost Tijdens de NAVO-top in Den Haag zal er waarschijnlijk geen NAVO-Oekraïne-raad plaatsvinden. Dit was op voorgaande toppen wel het geval. 'Als Zelensky in het zijkamertje moet zitten is dat wel een nederlaag voor Europa', aldus Smeets. Een nieuw marshallplan Duidelijk is dat de situatie voor de Oekraïners steeds nijpender wordt. Om Oekraïne er weer echt bovenop te helpen moeten de Europese landen met een Marshallplan komen vindt Smeets, verwijzend naar het Amerikaanse plan voor Europa na de Tweede Wereldoorlog.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Twee dingen gaan de komende maanden gebeuren: een deel van de NAVO-landen haalt de 2 procentnorm niet (laat staan 3,5 procent), en Poetin stopt niet met het opvoeren van zijn strijd tegen Oekraïne. Poetin wil winnen, niet onderhandelen. Eerst die NAVO-bijdrage. Daar doen we allemaal heel opgewonden over, zeker na de voorzet van secretaris-generaal Mark Rutte, die in de vorm van een geveinsde verspreking het streefgetal van 5 procent liet vallen. Maar we weten dat het een slag in de lucht is. België, bijvoorbeeld, zegt het geld simpelweg niet te hebben. Of dat ook geldt voor bijvoorbeeld Spanje, Slovenië, Italië, Portugal en Canada is de vraag, maar die zitten allemaal nog ver onder de 2 procent. Maar ook als alle 33 NAVO-lidstaten aan de strengste norm willen voldoen, weten we dat ze daar nog tot ver na Trumps ambtstermijn mee bezig zijn, en vergeten we de vraag te stellen wat we dan precies hebben bereikt, zeker op de korte termijn. Bewapening is vooral bedoeld als afschrikking, en als het nog jaren duurt voordat we zover zijn, kan Poetin doen wat hij wil. Al zit een mogelijke aanval, bijvoorbeeld op de Baltische staten, meer in ons hoofd dan in het zijne. Poetin kijkt, net als wij allen, afwisselend met verbazing en verwondering naar Donald Trump. Het Kremlin ziet hem niet als de machtigste man ter wereld, maar als een stampvoetende, verwende kleuter die zijn zin niet krijgt. Zondag zei Trump, als reactie op de zware Russische bombardementen op Oekraïense burgerdoelen over Poetin: ‘Hij is knettergek’. Poetins woordvoerder Peskov reageerde als de leraar die orde houdt in de klas. Hij noemde Trumps uitval ‘emotionele overbelasting’ en dus een ‘emotionele reactie’. Elk signaal dat het Kremlin bereid is te matigen ontbrak. En het gaan ook niet komen. Poetin heeft met een arsenaal aan trucs Trump en de westerse wereld aan het lijntje gehouden. Boodschappen dat hij Trumps inspanningen zeer waardeert, een telefoongesprek van twee uur, dankbaarheid dat Amerika in de VN-Veiligheidsraad een paar keer de Russische kant koos – het zijn beleefdheidsfrasen. Sinds Trump met zijn Oekraïne-initiatief begon, is de oorlog alleen maar verhard, voert Rusland het offensief drastisch op en verschrompelt de kans van Oekraïne. Sinds de oorlog uitbrak, is de NAVO consequent met alle hulp te laat. Dat geldt ook voor de komende NAVO-top in Den Haag: of de lidstaten nu 1 procent in hun defensie steken of ooit 5 procent, voor Oekraïne maakt het niet meer uit. Zonder onvoorwaardelijke, onmiddellijke en concrete extra hulp, ook van Trump, gaat Poetin onverstoorbaar en vastberaden op zijn doel af: winnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
De druk op Israël om de bombardementen op Gaza te stoppen en meer hulp toe te laten in het gebied neemt steeds verder toe. Toch lijkt Israël geen stap terug te willen nemen. Ondertussen beginnen steeds meer instanties, waaronder de VN, het woord genocide te gebruiken voor de situatie in Gaza. Te gast is Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten. ‘Er is geen twijfel over oorlogsmisdaden van Israël", stelt Serry. 'Wat we zien is disproportioneel geweld, maar of dit genocide is, staat voor mij niet vast'. Luister ook | Debatterend Europa maakt geen indruk in Israël In de eerste persconferentie in vijf maanden zegt Netanyahu dat de gedwongen verplaatsing van Palestijnen uit de Gazastrook een voorwaarde voor het einde van de oorlog. Hij herhaalt daarmee het standpunt van Trump uit februari. Maar hoe essentieel is dit voor een oplossing? ‘Zonder het probleem Hamas op te lossen, komt er geen einde aan de oorlog', zegt Serry. Luister ook | 'Poetin is er niet op uit om meerdere landen aan te vallen' Teleurstelling in Oekraïne Volgens Trump gaan Poetin en Zelensky binnenkort onderhandelen, maar Poetin zegt dat dat nog helemaal niet het geval is. Een zoveelste misser van Trump in het veiligstellen van de Nobelprijs voor de Vrede. Oekraïners zijn zwaar teleurgesteld in Donald Trumps onvermogen om Poetin aan tafel te krijgen. Daarover Jeroen Ketting, ondernemer, maar bovenal hulpverlener voor de hulporganisatie Lifeline Ukraine. Europaverslaggever Geert Jan Hahn reisde eerder met hem mee naar Oekraïne, is nu schuift hij in de studio van BNR De Wereld. Lees ook | Zelensky tegen BNR: 'Gesprekken eerste stapjes naar vrede’ See omnystudio.com/listener for privacy information.