Podcasts about tugann

Agallamh leis an gceotóir Conallach Ramper. Tugann se léargas dúinn ar conas a tháinig a albam nua, Loner, le chéíle.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an dara lá is fiche de mhí Feabhra. Is mise Liam Ó Brádaigh.Dé Domhnaigh, vótálfaidh muintir na Gearmáine i dtoghchán ríthábhachtach a chinnfidh treo na tíre do na ceithre bliana amach romhainn agus a mbeidh tionchar suntasach aige ar thodhchaí polaitiúil na hEorpa. De réir pobalbhreithe táthar ag súil go méadóidh an páirtí fíordheis Alternative for Germany a sciar vótaí go mór. Gheall na páirtithe eile, áfach, nach rachaidh siad i gcomhrialtas leis an AfD. Ciallaíonn an 'balla dóiteáin' seo nach dócha go mbeidh an AfD in áit ar bith ach sa Fhreasúra. Tar éis thorthaí iomlána an toghcháin, meastar go mbeidh caibidlíocht ar siúl go ceann roinnt seachtainí agus na páirtithe ag iarraidh comhrialtas a bhunú.Athraíodh saol ceathrar leanaí a rugadh dall mar gheall ar thriail thurgnamhach géinteiripe a d'fheabhsaigh a radharc. Dúirt an tOllamh James Bainbridge, máinlia na reitine ag Ospidéal Súl Moorfields, a chabhraigh leis an triail a stiúradh, go bhféadfadh an obráid seo difríocht mhór a dhéanamh d'fhorbairt na leanaí agus dá gcumas idirghníomhaithe le daoine eile. Cuireadh cóireáil ar shúil amháin an duine ar na leanaí (ar as na Stáit Aontaithe, an Tuirc agus an Túinéis iad) ar eagla go mbeadh aon éifeachtaí diúltacha ag an gcóireáil. Tugann na torthaí go dtí seo dóchas, áfach, go bhféadfadh buntáistí móra a bheith ag idirghabháil luath i gcoinníollacha súl géiniteacha óige.Nocht an Éigipt an chéad tuama ríoga ársa ó tugadh Tutankhamun chun solais níos mó ná céad bliain ó shin. Is leis an Rí Thutmose II an tuama, rí den 18ú ríora a mhair beagnach 3,500 bliain ó shin, a thángthas air in aice le Gleann na Ríthe in Luxor i ndeisceart na hÉigipte. Cé go dtugann réamhstaidéir le fios gur athraíodh a inneachar san am ársa, rud a d'fhág an tuama gan aon mhumaí ná seoda cosúil le fionnachtain Tutankhamun, dúirt an Aireacht seaniarsmaí go bhfuil an fionnachtain "ar cheann de na fionnachtana is suntasaí seandálaíochta le blianta beaga anuas".*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISballa dóiteáin - firewallcaibidlíocht - negotiationdall - blindmáinlia na reitine - retina surgeonríora - dynastyfionnachtain - discovery

Tugann an fliúiteadóir Glaschúch léargas dúinn ar cruthú a céad albam Sliocht.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2d52u8pp Contact: irishlingos@gmail.com New information about WB Yeats' remains available in State documents. Eolas nua faoi thaisí WB Yeats ar fáil i gcáipéisí an Stáit. RTÉ News and Current Affairs The Department of Foreign Affairs decided to suppress information given to them in the late seventies about the remains of the poet WB Yeats. Nuacht agus Cúrsaí Reatha RTÉ Chinn an Roinn Gnóthaí Eachtracha eolas a tugadh dóibh ag deireadh na seachtóidí faoi thaisí an fhile W B Yeats a chur faoi chois. In fact, the Department thought that a member of the famous Gluckstein family in London was blackmailing the State when he claimed to have evidence that the bones were not WB's. Go deimhin, shíl an Roinn go raibh ball de theaghlach cáiliúil Gluckstein i Londain ag déanamh dúmhál ar an Stát nuair a mhaígh sé go raibh fianaise aige nárbh iad cnámha W.B. Yeats was buried in Sligo. Yeats a bhí curtha i Sligeach. It emerged 10 years ago in French State documents that the remains buried in the cemetery in Drumcliabh in Sligo are unlikely to be those of WB Yeats. Tháinig sé chun solais 10 mbliana ó shin i gcáipéisí Stáit de chuid na Fraince nach dócha gur taisí W B Yeats atá curtha sa reilig i nDroim Chliabh i Sligeach. The poet died in Roquebrune, France, in 1939 and was buried in a pauper's grave. Cailleadh an file i Roquebrune na Fraince sa bhliain 1939 agus cuireadh é in uaigh bhochtáin. A grand ceremony was held in Ireland in 1948 when a naval ship brought his remains back to his homeland. Reáchtáladh searmanas mór in Éirinn in 1948 nuair a thug long cabhlaigh a chuid taisí ar ais go dtí a thír dhúchais. He was buried in Drumcliabh in County Sligo with great pomp and ceremony. Cuireadh é i nDroim Chliabh i gContae Shligigh le mustar is mórdháil. But Yeats' remains were so mixed with many others in the morgue that there was no way to distinguish them from other people buried there. Ach b'amhlaidh go raibh taisí Yeats measctha le go leor eile sa mharbhlann agus nach raibh aon dóigh go bhféadfaí idirdhealú a dhéanamh idir iad agus daoine eile a bhí curtha ann. The pauper's grave had a five-year lease and was exhumed in 1946 and the poet's bones were interred with those of many others. Bhí léas cúig bliana ar uaigh an bhochtáin agus dí-adhlacadh é i 1946 agus cuireadh cnámha an fhile isteach le cnámha go leor daoine eile. Therefore, it is unlikely that the collection of bones sent back to Ireland belonged to Yeats at all. Mar sin, ní dócha gur le Yeats an cnuasach cnámha a seoladh ar ais go hÉirinn in aon chor. A Department of Foreign Affairs file now available in the National Archives due to the 30 Year Rule, provides fresh insight into the controversy. Tugann comhad de chuid na Roinne Gnóthaí Eachtracha atá ar fáil anois sa Chartlann Náisiúnta de bharr na Rialach 30 Bliain, léargas úr ar an chonspóid. On June 29, 1978, the Irish Ambassador to Britain submitted a confidential report to the Department on the matter. An 29 Meitheamh, 1978 chuir Ambasadóir na hÉireann chun na Breataine tuairisc rúnda faoi bhráid na Roinne faoin scéal. A member of the Gluckstein family contacted Ambassador Paul Keating with updated information about the situation. Chuaigh ball de theaghlach Gluckstein i dteagmháil leis an ambasadóir Paul Keating le heolas úr faoin scéal. Aunt R. was Bhí aintín R. J. J. Gluckstein (Ms Gluck) was very close to Edith Heald, a close friend of Yeats. Gluckstein (Ms Gluck) an-mhór le Edith Heald, dlúthchara de chuid Yeats. Heald had documents in his possession relating to Yeats' burial and these were left in Ms Gluck's will. Bhí doiciméid i seilbh Heald a bhain le hadhlacadh Yeats agus fágadh iad sin le huacht ag Ms Gluck. Gluckstein handed copies of these letters to the Ambassador. Thug Gluckstein cóipeanna de na litreacha seo ar lámh don Ambasadóir.

Tugann an t-úinéir Jerome O Drisceoil léargas dúinn ar thaispeántais reatha sa dhánlann agus ar chúrsaí san earnáil ealaíne níos leithne.

Beidh Aideen McQueen ar ceann dos na fuirseoirí ag glacadh páirt san fhéile an mí seo chugainn. Tugann sí léargas dúinn ar an méad atá ar an gclár i mbliana.

Tugann an scríobhneoir clúiteach Bríona Nic Dhiarmada réamh-fheiscint dúinn ar an méíd a bheas á phlé acu ag an Kennedy Summer School i mbliana

Tugann an TD Aengus ó Snodaigh léargas dúinn ar an mBille Um Údarás na Gaeltachta atá os comhair na Dála inniu, agus cúpla rud eile ina measc.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2475665n Contact: irishlingos@gmail.com Votes are being cast across the country. Vótaí á gcaitheamh ar fud na tíre. People all over the country are voting today in the local and European elections. Tá daoine ar fud na tíre ag caitheamh vóta inniu sna toghcháin áitiúla agus Eorpacha. In Limerick the community is also electing a mayor. I Luimneach tá an pobal ag roghnú méara freisin. This is the first time in this country that the community will elect its own mayor directly; normally, councilors choose who will be the mayor of a local council. Seo í an chéad uair sa tír seo a thoghfaidh pobal a mhéara féin go díreach; de ghnáth, roghnaíonn comhairleoirí an té a bheas mar mhéara ar chomhairle áitiúil. Voting is reportedly off to a slow start. Tuairiscítear go bhfuil tús mall curtha le vótáil. The polling stations opened at 07:00 and will close at 22:00. Osclaíodh na hionaid vótála ar 07:00 agus dúnfar iad ar 22:00. This is the first time that elections have been held across the country in the last four years. Seo é an chéad uair go raibh toghcháin ar siúl ar fud na tíre le ceithre bliana anuas. Over 3.7 million people are registered to vote in the local elections. Tá breis agus 3.7 milliún duine cláraithe le vóta a chaitheamh sna toghcháin áitiúla. 949 candidates are standing in the local elections, in 166 different constituencies. 949 iarrthóir atá ag seasamh sna toghcháin áitiúla, i 166 toghcheantair dhifiriúla. 3.6 million people are registered to vote in the European elections. Tá 3.6 milliún duine cláraithe le vóta a chaitheamh sna toghcháin Eorpacha. They will select 14 European MPs in the Midlands-North West, South and Dublin Constituencies. Roghnóidh siad 14 Feisire Eorpach i dToghlach an Láir Tíre-an Iarthuaiscirt, An Deiscirt agus Baile Átha Cliath. The President of Ireland, Michael D. Chaith Uachtarán na hÉireann, Michael D. Higgins, and his wife, Sabina, voted this morning at the polling station at Phoenix Park. Higgins, agus a bhean chéile, Sabina, vóta ar maidin san ionad vótála ag Páirc an Fhionnuisce. The President of Ireland, Michael D. Chaith Uachtarán na hÉireann, Michael D. Higgins, vote at the polling station in Phoenix Park this morning The Taoiseach, Simon Harris, cast a vote at the National School of Deilgne Mocherog in County Wicklow. Higgins, vóta san ionad vótála i bPáirc an Fhionnuisce ar maidin Chaith an Taoiseach, Simon Harris, vóta ag Scoil Náisiúnta Deilgne Mocheróg i gContae Chill Mhantáin. The Taoiseach, Simon Harris, casting a vote in Kilmanton "Voting rights give the public a say, so it is vital that people take that opportunity", he said while casting a vote in his own Constituency. An Taoiseach, Simon Harris, ag caitheamh vóta i gCill Mhantáin "Tugann cearta vótála cead cainte don phobal, agus mar sin, tá sé ríthábhachtach go dtapóidh daoine an deis sin", a dúirt sé agus é ag caitheamh vóta ina Dháilcheantar féin. "We are lucky to live in a functioning Democratic state". "Tá an t-ádh linn cónaí a bheith orainn i stát Daonlathach atá ag feidhmiú". Tánaiste Micheál Martin and his family cast their votes in Cork. Chaith an Tánaiste Micheál Martin agus a theaghlach a vótaí i gCorcaigh. The ballot boxes will be opened tomorrow morning and the counting will begin. Osclófar na boscaí ballóide maidin amárach agus cuirfear tús leis an gcomháireamh. The votes in the local elections will be counted first and the counting in the European elections will begin on Sunday. Déanfar comháireamh ar na vótaí sna toghcháin áitiúla ar dtús agus cuirfear tús leis an gcomháireamh sna toghcháin Eorpacha ar an Domhnach. The mayoral election will be contested in Limerick on Monday. Rachfar i ngleic leis an toghchán méarachta i Luimneach dé Luain. There are many candidates standing in all the elections. Tá go leor iarrthóirí ag seasamh sna toghcháin ar fad.

Tugann an tionchaire clúiteach Clare Cullen nó Clisare léargas dúinn ar a saothar.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an dara lá de mhí na Nollag. Is mise Barra Mac Giolla Aoláin. Tá a mbuíochas léirithe ag teaghlach Emily Hand leo siúd a thacaigh leo an cailín Éireannach-Iosraelach atá naoi mbliana d'aois a fháil ar ais ó fhuadach Hamas. Tá sé ráite ag an Taoiseach, Leo Varadkar, gur freagraíodh paidreacha an náisiúin nuair a fógraíodh go raibh Emily Hand saor ó bhraighdeanas in Gaza. Cuireadh síneadh leis an sos cogaidh idir Iosrael agus Hamas agus scaoileadh níos mó giall idir phríosúnaigh in Gaza agus Phalaistínigh i ngéibheann in Iosrael. Tugann an sos cogaidh deis cúnamh daonnúil a bhfuil géarghá leis a cheadú isteach i stráice Gaza. Tá sé fógartha go bhfuil an t-amhránaí agus cumadóir amhrán Shane MacGowan tar éis bháis. Scríobh na Pogues ar na meáin shóisialta, "Fuair Shane bás suaimhneach ag 3am ar maidin lena bhean chéile Victoria agus a theaghlach taobh leis." Chaith sé roinnt míonna in Ospidéal Naomh Uinseann i mBaile Átha Cliath i mbliana ach scaoileadh amach é seachtain ó shin agus d'fhill abhaile chun am a chaitheamh lena chairde agus lena theaghlach. Bhí clú agus cáil air as an ról sa bhanna ceoil na Pogues agus an singil iomráiteach a bhí acu, Fairytale of New York. Dúirt an tUachtarán Micheál D. Ó hUiginn gur “Cheangail a chuid focal na hÉireannaigh ar fud na cruinne lena gcultúr agus lena stair, ag cuimsiú an oiread sin mothúcháin dhaonna ar na bealaí is fileata.” Tá sé ráite ag Coimisinéir na nGardaí go bhfuil an tAonad Ord Poiblí le 200 taser a fháil, agus go bhfuil sé ag iarraidh go gcuirfí dhá ghunna uisce ar fáil go buan. Dúirt an Coimisinéir Drew Harris leis an Choiste Oireachtais um Dhlí agus Cirt go bhfuil gardaí ag imscaradh dhá ghunna uisce, atá ar iasacht ón PSNI, i mBaile Átha Cliath faoi láthair. Beidh ceamaraí coirp ar fáil sa phríomhchathair go luath in 2024, bliain níos luaithe ná mar a bhí beartaithe ar dtús, agus tá gach garda tosaigh chun sprae piobair níos láidre a fháil. D'athraigh an rialtas an dlí an tseachtain seo caite chun úsáid a bhaint as ceamairí coirp tar éis an fhoréigin i mBaile Átha Cliath. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.

Labhraíonn Caoimhe Ceol Ní Chathail leis an cheoltóir agus cruitire Nodlaig Ní Bhrollaigh faoina halbam úr. Cluineann muid ó Iomain Cholmcille a thit amach i mBéal Feirste ag an deireadh seachtaine. Tugann an t-aisteoir agus láithreoir, Seosamh Mac Seoin, leargás dúinn ar an ghearrscannán úr a bhfuil sé ag obair air agus fosta insíonn sé dúinn go bhfuil siad sa tóir ar aisteoirí. Caoimhe Ceol Ní Chathail chats to singer and harpist Nodlaig Ní Bhrollaigh about her new album. We hear from the Iomain Cholmcille weekend in Belfast where Gaeil from Ireland and Scotland gathered to play a mixture of shinty and hurling. Actor & Presenter Seosamh Mac Seoin tells us about the actor call-out for the new Irish short film he is working on.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an ceathrú lá de mhí na Samhna. Is mise Siubhán Nic Amhlaoibh. Tugann reachtaíocht nua a tháinig i bhfeidhm Dé Máirt cosaint dhlíthiúil don síneadh fada in ainmneacha daoine agus iad ag déileáil le comhlachtaí poiblí i bPoblacht na hÉireann. Faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 agus 2021, beidh an síneadh fada faoi chosaint dhlíthiúil anois in ainmneacha daoine agus iad ag déileáil le comhlachtaí poiblí ar nós Feidhmeannacht na Seirbhísí Sláinte, comhairlí contae, ollscoileanna agus scoileanna. Beidh teidil roimh ainm duine roghnach fosta agus iad ag déileáil le comhlachtaí poiblí, agus ceadófar “ainmneacha áitiúla” nó leasainmneacha a “idirdhealaíonn iad agus daoine aonair eile a bhfuil an t-ainm céanna orthu sa cheantar”. Tagann an fógra mar leasú ar an reachtaíocht atá thar téarma ach tá fáilte mhór roimhe. “Ba í seo an tsaincheist ar a bhfuair m'oifig an líon ba mhó gearán ina stair,” a dúirt Órla de Búrca ón rannóg gearán. Bhí Iúr Cinn Trá i gContae an Dúin tumtha in uisce tuilte nuair a phléasc canáil na cathrach a bruacha i measc báisteach throm thar oíche Dé Luain. Bhí na mílte gnóthas gafa sna tuilte, agus rinneadh damáiste forleathan d'fhoirgnimh, d'fheistis agus do stoc. Thug póilíní rabhadh do dhaoine fanacht amach as lár na cathrach agus tá na mílte málaí gainimh cruachta ar an chanáil chun iarracht a dhéanamh stop a chur le sruth i measc eagla roimh sháruithe breise. Thit píosa de bhallaí na canála isteach san uisce agus tá imní ar na húdaráis go bhféadfadh níos mó codanna éirí as sna laethanta amach romhainn. Bhuail an bháisteach ceantair eile in oirthuaisceart oileán na hÉireann go dona fosta thar oíche, agus tithe faoi uisce i gCamloch i gContae Ard Mhacha agus sa Chaisleán Nua i gContae an Dúin. Chuir tuilte isteach ar an phríomh-mhótarbhealach agus ar an líne traenach a nascann Béal Feirste agus Baile Átha Cliath Dé Máirt, rud a chuir isteach go mór ar thaistealaithe trasteorann. D'iarr peileadóir Learphoill Luis Diaz go scaoilfí saor a athair, ag tathant ar na fuadaitheóirí “é a shaoradh anois”. Bhí tuismitheoirí na réalta ag stáisiún peitril i mbaile Barrancas, in aice le teorainn na Colóime le Veiniséala, Dé Sathairn nuair a d'fhuadaigh fir armtha iad ar ghluaisrothair. Tarrtháladh máthair s'aige laistigh d'uaireanta an chloig i ndiaidh blocanna bóthair a bhunú - ach leanann an cuardach ar a athair Luis Manuel Diaz. D'eisigh an peileadóir an achainí trí phostáil Instagram oíche Dé Máirt - agus a mháthair agus baill eile den teaghlach ag glacadh páirt i bhfaireachán ag iarraidh go scaoilfí saor a ngaol. Tá patróil aer agus talún na bpóilíní ag cuardach foraoise i dtuaisceart na Colóime i measc eagla atá ag méadú go bhféadfadh athair Diaz a bheith smuigleáilte trasna na teorann isteach i Veiniséala. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS reachtaíocht - legislation thar téarma - overdue málaí gainimh - sandbags oirthuaisceart - the north-east fuadaitheóirí - kidnappers achainí - appeal

[English version below] Nuair a thuirling Réamainn Prút i mBéal Feirste i 1988, is strainséir é ina bhaile dúchais. Tugann sé faoi deara na fógraí ollmhóra a roinntear uimhir theileafóin na bpóilíní, á spreagadh chun glaoch a chur ort – chun faisnéis a thabhairt ar aghaidh faoi sceimhlitheoirí, chun ualach a bhaint as do choinsias. Ach tá Réamainn ag smaoineamh ar a óige, ar an sean-rainn a bhíodh na seanmóirí cois bóthair ag aithris: 'Tar éist le mo scéal faoi Ióná agus an míol mór; Bealach síos i lár an aigéin!' Cuimhníonn sé freisin ar oíche chinniúnach na Nollag 1942. An oíche a léim sé amach as eitleán Gearmánach ar chósta Chontae an Dúin, rinne sé a bhealach go teach a thuismitheoirí i marbh na hoíche. Láithreoir: Seán Ó Catháin Aíonna: Réaltán Ní Leannáin agus Eoin P. Murchú [Leagan Gaeilge thuas] When Réamainn Prút lands in Belfast in 1988, he is a stranger in his home town. He notes the huge adverts sharing the police phone number, encouraging you to call – to pass on information about terrorists, to lift a burden from your conscience. But Réamainn is thinking of his youth, of the old rhyme the roadside preachers used to recite: 'Come listen to my tale of Jonah and the whale; Way down in the middle of the ocean!' He remembers too the fateful night in December 1942. The night he jumped out of a German plane on the coast of County Down, he made his way to his parents' house in the dead of night. Guests: Réaltán Ní Leannáin and Eoin P. Murchú

Comóradh ar bun i nGarinis an deireadh seachtaine seo. Tá 70 bliain ann ó bhronn muintir Bryce an t-oileán ar an Stát. Tugann suas le 70,000 duine turas ar an oileán na h-aon bhliain.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2e6bc4bo Contact: irishlingos@gmail.com 600 new technology jobs promised in Limerick. 600 post nua teicneolaíochta geallta i Luimneach. Analog Devices, one of the country's largest technology companies, has announced a €630 million investment plan for a new research and development center at their Limerick site. Tá Analog Devices, ceann de na cuideachtaí teicneolaíochta is mó sa tír, tar éis plean infheistíochta luach €630 milliún a fhógairt d'ionad nua taighde agus forbartha ar an suíomh atá acu i Luimneach. It is estimated that 600 new jobs will be created. Meastar go gcruthófar 600 post úr. 1,500 are currently employed in the place. 1,500 atá fostaithe faoi láthair san áit. Analog Devices has been in business in Raythean on the edge of the city for almost 50 years and is one of the largest semiconductor companies in the world. Tá Analog Devices i mbun gnó sa Raithean ar chiumhais na cathrach le beagnach 50 bliain agus tá siad ar cheann de na cuideachtaí leathsheoltóra is mó ar domhan. They undertake research and development of integrated circuits for use in most electronic apparatus and electrical equipment. Tugann siad faoi thaighde agus forbairt ciorcaid chomhtháite le cur i bhfearas i mórchuid gaireas leictreonach agus treallamh leictreach. Their European headquarters are in Limerick and it is there that they are innovating on technology and software to speed up the digital transition in the industrial and health sector and in other sectors. I Luimneach atá a gceanncheathrú Eorpach agus is ann a bhíonn siad i mbun nuálaíochta ar theicneolaíocht agus bogearraí le dlús a chur faoin aistriú digiteach san earnáil tionsclaíoch agus sláinte agus in earnálacha eile. They plan to build a new research and production center which will be 40,000ft². Tá sé beartaithe acu ionad nua taighde agus táirgíochta a thógáil a bheidh 40,000tr². Taoiseach Leo Varadkar has welcomed the announcement and the "600 high-level jobs for graduates" and is due to visit the site today. Tá an Taoiseach Leo Varadkar tar éis fáilte mhór a chur roimh an bhfógra agus faoin "600 post ardleibhéil do chéimithe" agus tá sé le ghabháil ar cuairt ar an suíomh inniu.

[English version below] Tosaíonn an scéal seo le beirt fhear óga a fheiceann rud atá dochreidte - doshamhlaithe, go fiú. Ach de réir mar a nochtann an scéal, tógtar fírinní inaitheanta ina thimpeall go dtí go n-éiríonn sé níos deacra diúltú dó. Cad is fírinne ann i saol a bhfuil eolas ag imeacht ar saithnín inár dtimpeall gach lá? Tugann an scéal seo orainn ár dtuiscint ar an saol seo a cheistiú. Ag dul anonn is anall idir an lá atá inniu ann agus an seachtú aois déag, cruthaíonn sé líon damhán alla d'fhírinní stairiúla a fhitear le chéile chun saol eile a chruthú, saol a aithnímid ach nach féidir linn glacadh leis. Láithreoir: Seán Ó Catháin Aíonna: Deirdre Nic Chárthaigh agus Aonghus Ó Lochlainn [Leagan Gaeilge thuas] This is a story about two young men who saw something unbelievable, unimaginable. As the story develops they recognise the truths around them until it becomes harder to reject. What is the truth in a world where knowledge is passing the proverbial, where every day this knowledge questions our understanding of this world, going back and forth between the present day and the seventeenth century? It creates a number of spider webs of historical truths woven together to create another world we recognize but cannot accept.  Thaddeus Ó Buachalla is an Irish-language author novelist, poet and composer from Cork City. He was awarded a doctorate by Cork University College in 2015. He has two books published by Coiscéim, Clocháin sa Scoilt in 2019 and EL. His newly published novel, EL echoes the work of Umberto Eco in its bizarre fusion of science fantasy and historical fiction. EL was awarded a prize in the Oireachtas Literary Competition in 2022. Presenter: Seán Ó Catháin Guests: Deirdre Nic Chárthaigh and Aonghus Ó Lochlainn

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniú an ceathrú lá de mhí an Mhárta. Is mise Sibéal Dempsey. Ar an seachtú lá is fiche de mhí Feabhra d'fhógair Rishi Sunak “Creatlach Windsor” – leagan nua de phrótacal Thuaisceart Éireann a comhaontaíodh tar éis ceithre mhí d'idirbheartaíocht leis an Aontas Eorpach. Tugann an comhaontú “coscán éigeandála” do rialtas na Ríochta Aontaithe ar dhlíthe nua an Aontais Eorpaigh a chuirfear i bhfeidhm i dTuaisceart Éireann má chuireann polaiteoirí sa chúige ina gcoinne. Cruthaíonn sé lána glas nua freisin do thrádálaithe, a bhaineann an teorainn le haghaidh earraí tomhaltóra as Muir Éireann, ag laghdú na riachtanas maidir le páipéarachas agus seiceálacha agus dualgais eile. Beidh seiceanna fós ag teastáil le haghaidh earraí sa lána dearg. Glacadh go dearfach leis an margadh go ginearálta cé is moite de lucht an Bhreatimeachta agus baill áirithe den Pháirtí Aontachtach Daonlathach, Ian Paisley ina measc. D'fháiltigh rialtas na hÉireann roimhe mar “chaibidil nua” sa chaidreamh idir an tAontas Eorpach agus an Ríocht Aontaithe. D'fhógair an tAire Oideachais Norma Foley go raibh sí ag cur moill ar na pleananna chun roinnt scrúduithe na hArdteistiméireachta a bhogadh go dtí an cúigiú bliain. Bhí sé i gceist go ndéanfaí an cinneadh bunaidh sa bhliain fiche fiche agus bhí sé i gceist an brú a mhaolú ar scoláirí na hArdteistiméireachta trína gcuid scrúduithe a scaipeadh thar thréimhse dhá bhliain. Tá cur síos déanta ag Aontas Múinteoirí Éireann ar an gcinneadh mar “fhorbairt fháilteach” ar an mbonn nár cuireadh bunús an togra i láthair riamh. Dúirt Ms Foley nár léirigh sé seo nach mbeadh athruithe eile ag dul ar aghaidh mar chuid den athbhreithniú níos leithne ar an Ardteistiméireacht. Áiríodh sna pleananna níos leithne seo, daichead faoin gcéad de na marcanna ag teacht ó mheascán d'obair thionscadail, ó scrúdú cainte agus ó chleachtaí praiticiúla agus bunú “scoileanna líonra” a sheolfadh ábhair nua ar nós drámaíochta, scannánaíochta agus staidéar amharclainne. Tá Raidió na Gaeltachta ag leanúint lena chomóradh caoga bliain le roinnt ceolchoirmeacha a bheith ar siúl ar fud na tíre. Bhí ceann acu ar siúl an tseachtain seo caite in Amharclann Ghaoth Dobhair agus beidh dhá cheann eile ar siúl an mhí seo chugainn i gConamara agus i mBaile Bhúirne. Nuair a seoladh an stáisiún den chéad uair bhailigh sé taifeadtaí de mhuintir na hÉireann, cartlann luachmhar de chuid na Gaeilge agus an chultúir Ghaelaigh. Inniu craolann sé raon ábhar lena n-áirítear spórt, ceol agus nuacht. Rinne Údarás Craolacháin na hÉireann taighde le déanaí freisin a thug le tuiscint go mbeadh an seans ann go n-éistfeadh tríocha ocht faoin gcéad de dhaoine idir cúig bliana déag agus tríocha a ceathair le stáisiún nua Gaeilge ar an gcoinníoll go gcloisfeadh sé ‘an ceol ceart, go gclúdódh sé ceisteanna atá tábhachtach don spriocghrúpa, agus d'fhéadfadh sé go mbeadh sé saor ó fhógraí.' * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS creatlach - framework earraí tomhaltóra - consumer goods an Ardteistiméireacht - the Leaving Cert obair thionscadail - project work cartlann luachmhar - valuable archive coinníoll - condition

Tugann an Teachta Dála do Shinn Féin i nGaillimh-Thiar, Mairéad Farrell léargas an fhreasúra faoina ceapacháin Airí Stáit nua inné.

Pléann an craoltóir Gráinne McElwain saol agus oidhreacht Sheáin Mhic Thaidhg. Tugann an Dr Fangzhe Qiu léargas dúinn ar chúrsaí na Síne, áit a bhfuil léirsithe Covid ar siúl faoi láthair. Buaileann an stiúrthóir Damian McCann isteach le súil siar a chaitheamh ar scannáin na bliana. Broadcaster Gráinne McElwain discusses the life and legacy of Seán McCague. Dr Fangzhe Qiu gives an insight into the situation in China where Covid protests are underway. Director Damian McCann looks back on the year's highlights in film and ahead to next year's new releases.

Tugann an Dr Fearghal Mac Bhloscaidh, stairí, ómós do Éamon Phoenix, stairí agus craoltóir mór le rá, a fuair bás ar na mallaibh. Is mac léinn agus gníomhaí athrú aeráide í Dearbhla Nic Risteaird, insíonn sí dúinn faoin tréimhse a chaith sí ag an chomhdháil COP27 san Éigipt. Labhraíonn Aileen Glynn, imreoir de chuid Chraobh Rua na Beilge a bualadh ag Castleblayney Faughs sa chluiche ceathrú ceannais i bpeil shóisir na mban, faoina idirnáisiúnta is atá foireann na Beilge. Dr Fearghal Mac Bhloscaidh pays homage to Éamon Phoenix, historian and broadcaster, who died recently. University student and climate change activist Dearbhla Nic Risteaird tells us about her experiences at the COP27 conference. Aileen Glynn, one of Craobh Rua Belgium's players who were beaten by Castleblayney Faughs in the ladies' junior football quarter finals speaks about how international the Belgian side are.

Tugann an craoltóir raidió moltaí dúinn de Phodchraoltaí

Tugann Áine Ní Ghlinn a léirmheas dúinn ar ‘Seacht dTír Seacht dTeanga' le Diarmuid Johnson (foilsithe ag Leabhar Breac).

Labhraíonn Brídanna Ní Bhaoill le Seán faoi Sheanchas Sheáin Néill, na tograí atá déanta aici le saothar Mhicí Sheáin Néill a chomóradh (an leabhar 'Scéal Cú Chulainn', an dlúthdhiosca 'Seanchas Sheáin Néill' agus ceolchoirm speisialta a cuireadh ar siúl anuraidh) agus a saothar iontach féin mar scéalaí. Tugann sí súil siar ar bhauicphointí agus cuimhní móra, an bua a bhí aici ag Fleadh Ceoil na hÉireann i 2018 ina measc.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an dara lá de mhí Iúil. Is mise Oisín Mac Conamhna. I Stáit Aontaithe Mheiriceá, thug Cassidy Hutchinson, iar-sainchabhróir an riaracháin le Donald Trump, fianaise do choiste fiosrúcháin na n-imeachtaí ar an séú Eanair 2021. Tugann a fianaise léargas ar iompar agus meoin Trump sna laethanta thart ar an ionsaí ar an Capitol. Dúirt sí gur chaith Trump a phláta lón i gcoinne an fhalla agus é ar buile, nuair a dúirt an t-Ard-Aighne William Barr go poiblí nach raibh aon fhianaise de chalaois leathan sa toghchán a chaill sé; go raibh a fhios ag Trump go raibh cuid mhaith den slua a tháinig chuig a óráid ar an séú Eanair armtha nuair a dhírigh sé ar an Capitol iad; agus gur chuala sí Mark Meadows, Ceann Foirne an Tí Bháin, ag rá gur cheap Trump go raibh crochadh tuillte ag Mike Pence. Cothrom an lae seo céad bliain ó shin, bhí Cath Bhaile Átha Cliath ar siúl ag tús an Chogaidh Chathartha. Thosaigh an cath agus an cogadh nuair a thug airm an tSaorstáit faoi na Ceithre Cúirteanna, a bhí faoi fhorghabháil ag na poblachtánaithe frith-Chonartha. Cailleadh ochtó daoine sa chath, cúig shiabhialtach is tríocha ina measc. Scriosadh cuid mhór de Shráid Uí Chonaill, agus mhill an pléascadh is mó a thárla i mBaile Átha Cliath riamh na Ceithre Cúirteanna go hiomlán. Cailleadh go deo an stór doiciméad ríluachmhar tábhachtach do stair na hÉireann a bhí in Oifig na dTaifead Poiblí sa phléascadh. Tá an teileascóp James Webb ag oibriú anois, ag breathnú níos doimhne sa chosmas ná a d'fhéach an cine daonna riamh. Is iad príomh-aidhmeanna an teileascóip na chéad réaltaí a cruthaíodh i ndiaidh na hOllphléisce a fheiceáil, agus pláinéad i ngrianchóras eile ar a bhfuil atmaisféar oiriúnach don bheatha a aimsiú. Beidh na chéad íomhánna eolaíocha ón teileascóp le fáil i mí Iúil, agus tá réalteolaithe ar fud an domhain ar cipíní ag fanacht orthu. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS iar-sainchabhróir - ex-aide crochadh - hanging an Cogadh Cathartha - the Civil War poblachtánaithe frith-Chonartha - anti-Treaty republicans an Ollphléasc - the Big Bang grianchóras - solar system

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/28my28lw Contact: irishlingos@gmail.com Abortion right in US abolished. Ceart ar ghinmhilleadh sna Stáit Aontaithe curtha ar neamhní. The U.S. Supreme Court has abolished the right to obtain an abortion in the country. Tá deireadh curtha ag Cúirt Uachtarach na Stát Aontaithe leis an gceart ar ghinmhilleadh a fháil sa tír. The court quashed the ruling of the case between Roe and Wade in 1973. Chuir an chúirt rialú an cháis idir Roe agus Wade i 1973 ar neamhní. It was that ruling that gave women in the United States constitutional and legal rights to abortion. Ba é an rialú sin a thug cearta bunreachtúla agus dlíthiúla do mhná sna Stáit Aontaithe ar ghinmhilleadh. At least 26 states are now expected to ban abortion but several will uphold Roe and Wade's rule. Ceaptar go gcuirfidh 26 stát ar a laghad cosc ar ghinmhilleadh anois ach seasfaidh roinnt eile le rialú Roe agus Wade. Today's Supreme Court ruling brings a big victory to Republicans and other conservatives in America who have long demanded a ban on abortion. Tugann rialú na Cúirte Uachtaraí inniu bua mór do Phoblachtaigh agus do chaomhaigh eile i Meiriceá a bhfuil cosc ar ghinmhilleadh á éileamh acu le fada.

Labhraíonn Siún Ní Dhuinn le Seán faoina ról mar Chomhordaitheoir Digiteach Gaeilge le RTÉ, an tábhacht a bhaineann leis an idirlíon agus na meáin shóisialta sa Ghaeilge agus an tsraith iontach Beo Ar Éigean. Tugann sí súil siar ar na cuimhní is fearr atá aici ó Bheo Ar Éigean agus a cairdeas le hÁine agus Sinéad, agus labhraíonn sí faoina priontaí ‘As An Nua' agus iarchéim atá idir lámha aici faoi láthair.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/yddvuowv Contact: irishlingos@gmail.com "Courage, identity, racial pride" to be celebrated by RTÉ RnaG. "Misneach, féiniúlacht, mórtas cine" le ceiliúradh ag RTÉ RnaG. RTÉ Raidió na Gaeltachta will be in its fiftieth anniversary tomorrow the 2nd of April and a special concert will be held tomorrow evening to commemorate the golden jubilee. Leathchéad bliain ar an bhfód a bheas RTÉ Raidió na Gaeltachta amárach an 2 Aibreán agus reáchtáilfear coirm cheoil speisialta tráthnóna amárach leis an iubhaile órga a chomóradh. The concert will feature the RTÉ Orchestra and well - known traditional musicians - Altan, Iarla Ó Lionáird, Steve Cooney, Muireann Nic Amhlaoibh and Cór Chúil Aodha. Beidh Ceolfhoireann RTÉ agus ceoltóirí traidisiúnta aitheanta páirteach sa cheolchoirm - Altan, Iarla Ó Lionáird, Steve Cooney, Muireann Nic Amhlaoibh agus Cór Chúil Aodha ina measc. The main themes of the event, which will be broadcast live on the station and seen online, are "courage, identity and racial pride", the RnaG press release said. Is iad "misneach, féiniúlacht agus mórtas cine" príomh-théamaí na hócáide a chraolfar beo ar an stáisiún agus a bheas le feiceáil ar líne, a dúradh i bpreasráiteas RnaG. The press release added that "[it] will commemorate the battle fought for a radio service for the people of the Gaeltacht, celebrate the establishment and history of the service since then, and the central role that Raidió na Gaeltachta plays in promoting and in the promotion of language and culture for half a century ... Dúradh sa phreasráiteas leis "[go d]tabharfar chun cuimhne an cath a troideadh chun seirbhís raidió a fháil do mhuintir na Gaeltachta, déanfar ceiliúradh ar bhunú agus ar stair na seirbhíse ó shin, agus ar an ról lárnach atá ag Raidió na Gaeltachta i gcothú agus i gcur chun cinn na teanga agus an chultúir le leathchéad bliain ... . " ." The first programs aired on Raidió na Gaeltachta Easter Sunday, 2 April 1972. Chuaigh na chéad chláir amach ar Raidió na Gaeltachta Domnhach Cásca, 2 Aibreán 1972. The station was established as a result of the Gaeltacht Civil Rights Movement's campaign, which demanded a daily radio service in its own language for the Gaeltacht and Irish language community. Bunaíodh an stáisiún de thoradh feachtais Ghluaiseacht Chearta Sibhialta na Gaeltachta, a d'éiligh seirbhís laethúil raidió ina dteanga féin do phobal na Gaeltachta agus na Gaeilge. It is said that the new radio service created a connection between the Gaeltacht areas throughout the country and allowed them to get to know each other and understand each other 's dialects. Deirtear gur chruthaigh an tseirbhís raidió nua nasc idir na ceantair Ghaeltachta ar fud na tíre agus gur cheadaigh sé dóibh aithne a chur ar a chéile agus tuiscint a fháil ar chanúintí a chéile. RTÉ Director General Dee Forbes said in a press release that RnaG "provides an essential local, national and international news service for Irish speakers throughout the country and the world. Dúirt Príomh-Stiúrthóir RTÉ Dee Forbes sa phreasráiteas go soláthraíonn RnaG "seirbhís riachtanach nuachta áitiúil, náisiúnta agus idirnáisiúnta do chainteoirí Gaeilge ar fud na tíre agus ar fud an domhain. They provide a platform for the indigenous arts, indigenous games and our language, and we are indebted to them for their work in preserving and promoting the language. " Tugann siad ardán do na healaíona dúchasacha, do na cluichí dúchasacha agus d'ár dteanga, agus tá muid go mór faoi chomaoin acu as a gcuid oibre leis an teanga a chaomhnú agus a chur chun cinn." In the same press release, the Leader of RTÉ. Praised Gearóid Mac Donncha " who works there, the people who listen faithfully to the service, everyone who is involved or involved in the life of the Gaeltacht and the Irish language. " Sa phreasráiteas céanna,

Cluineann muid ó Tricia Ní Chearra, Oifigeach Forbartha na Gaeilge le Comhairle Uladh faoin ghradam úr ó CLG Uladh, Club Gaeilge na Bliana. Tugann an Dr Muireann Ní Raghallaigh, Ollamh Cúnta le hObair Shóisialta i gColáiste na hOllscoile Baile Átha Cliath, comhairle faoi na rudaí ar cheart dúinn uilig a bheith airdeallach orthu agus muid ag iarraidh fáilte a chur roimh theifigh na hÚcráine in Éirinn. Insíonn Niamh Ní Charra, Cartlannaí ag Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, dúinn faoin bhailiúchán fíorspéisiúil ar a bhfuil sí ag obair: 100 bliain de dhoiciméid, póstaeir, grianghraif agus eile, a bhaineann le stair agus saothar Conradh na Gaeilge. Labhraíonn Caoimhe Chats le Kayleigh Trappe, fuirseoir agus réalta ar na meáin shóisialta faoin spreagadh a bhí aici tabhairt faoin ghreann. We hear from Irish language development officer with Ulster GAA, Tricia Ní Chearra, about the new award from Ulster GAA, Club Gaeilge na Bliana. Dr Muireann Ní Raghallaigh, Assistant Professor in Social Work at University College Dublin, advises on some of the practical things we should consider as we try to welcome Ukrainian refugees to these shores. Niamh Ní Charra, NUIG archivist, tells us about the fascinating collection she is working on: 100 years of documents, posters, photographs and ephemera related to the history and work of Conradh na Gaeilge. Caoimhe Chats talks to comedian and social media star, Kayleigh Trappe about the inspiration behind her comedy career.

Fógraíodh aréir gur aontaigh airí cosanta na hEorpa gur cóir fórsa frithghnímh mear a bhunú. Tugann an tIar Ambasadóir Noel Dorr a léargas ar seo agus faoin ról atá na Náisiún Aontaithe sa bplé.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/yb7kr678 Dissatisfaction with wind farm near Guagan Barra. Míshástacht faoi fheirm ghaoithe in aice le Guagán Barra. People in the Múscraí Gaeltacht are looking at whether they can challenge a high court challenge against a proposed € 30m wind farm near Guagán Barra, County Cork, one of the country 's best known heritage sites. Tá daoine i nGaeltacht Mhúscraí ag féachaint an féidir leo dúshlán ardchúirte a thabhairt i gcoinne fheirm ghaoithe, luach €30m atá á beartú in aice le Guagán Barra,ContaeChorcaí,ceann de na láithreacha oidhreachta is aitheanta sa tír. Thousands of people a year from hill walking, tourism and pilgrimage crowds visit Guagan Barra in the west of the county. Tugann na míllte duine sa bhliain idir shluaite cnocadóireachta, thurasóireachta agus oilithreachta cuairt ar Ghuagán Barra in iarthar an chontae. An Bord Pleanála has approved the construction of 7 turbines 178.5 meters in height three kilometers from St. Finbarr's Oratory, the site of the 6th Century Hermitage. Tá cead tugtha ag an Bhord Pleanála go dtógfaí 7 dtuirbín 178.5 méadar in airde trí chiliméadar ó Aireagal Naomh Fionnbarra, áit a raibh díseart an Naoimh sa 6ú hAois. An Bord Pleanála allowed an appeal in favor of the development by 'Wingleaf Limited' despite the recommendation of their own Planning Inspector. Cheadaigh an Bord Pleanála achomharc ar son na forbartha a rinne 'Wingleaf Teoranta' ainneoin gur mhol a gCigire Pleanála féin a mhalairt. Cork County Council rejected the application last year. Dhiúltaigh Comhairle Contae Chorcaí don iarratas arú anuraidh. In its decision, An Bord Pleanála stated that its advantages outweighed its disadvantages. Ina chinneadh, dúirt an Bord Pleanála go mba threise a mbuntáistí ná a míbhuntaistí. 7,600 people have signed a petition against the development started by Ballingeary Development Company. Tá achainí i gcoinne na forbartha a thosaigh Comhlacht Forbartha Bhéal Átha an Ghaorthaidh sínithe ag 7,600+ duine. In its decision, An Bord Pleanála did not agree with the idea that the development would interfere with heritage, poultry or tourism. Ina chinneadh, níor aontaigh an Bord Pleanála leis an smaointeoireacht go gcuirfeadh an fhorbairt isteach ar oidhreacht, éanlaith nó turasóireacht. They said it would contribute to the State's strategy for renewable energy. Dúirt siad go gcuirfeadh sí le straitéis an Stáit maidir le fuinnimh inathnuaite. The State wants 80% of our electricity to come from renewable sources by 2030. Is mian leis an Stát go dtiocfaidh 80 faoin gcéad dár leictreachas ó fhoinsí inathnuaite faoin bhliain 2030. Wingleaf Limited has 10 years to build the 622 hectare wind farm. Tá 10 mbliana ag 'Wingleaf Teoranta' leis an fheirm ghaoithe a thógáil ar shuíomh 622 heicteár. The company already claims that up to 70 jobs could be created during the 18 - month construction. Maíonn an comhlacht cheana go bhféadfaí suas le 70 post a chruthú le linn na tógála a mhairfeadh 18 mí. It was also stated that a community fund of € 1.8m would be provided over 30 years - the life of the project. Luadh freisin go gcuirfí ciste pobail, luach €1.8m ar fáil thar 30 bliain – saolré an togra. In a debate on the issue in the Dáil, Minister of State Peter Burke said he is barred by law from putting his toe in the story. I bplé a rinneadh ar an cheist sa Dáil, dúirt an tAire Stáit Peter Burke go bhfuil cosc air faoin dlí a ladhar a chur sa scéal. 'You can't find another Gogan but you can find other places for wind farms,' said Deputy Andrew Monaghan. 'Ní féidir teacht ar Ghuagán eile ach is féidir teacht ar áiteanna eile i gcomhair fheirmeacha gaoithe,' a dúirt an Teachta, Aindrias Ó Muineacháin. The State is reviewing guidelines for the development of wind farms. Tá athbhreithniú ar bun ag an Stát ar threoirlínte a bhaineann le feirmeacha gaoithe a fhorbairt.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an ceathrú lá de mhí na Nollag. Is mise Sibéal Dempsey. An tseachtain seo, ag meán oíche ar an tríochadú lá de mhí na Samhna, fógraíodh Barbadós ina poblacht. Bhí Barbadós faoi ghéillsine ag Coróin na Breataine le beagnach ceithre chéad bliain, cé gur bhain sí neamhspleáchas amach caoga cúig bliain ó shin. Rinneadh Uachtarán na tíre den Bhantiarna Sandra Mason Dé Luain, a bhí ina hardghobharnóir roimhe seo. Mar sin, ghlac sí áit na Banríona mar cheann stáit. Dúirt an Bhanríon go mbraitheann sí “brón” faoin scaradh. Thug an Prionsa Charles cuairt ar an oileán ina háit agus thug sé faoi deara uafás na sclábhaíochta san am atá caite. D'aimsigh eolaithe sa tSile dhá pholl dhubha ollmhóra an tseachtain seo. Ag a sé chéad solasbhliain déag óna chéile, is iad na cinn is gaire a aimsíodh fós. Is iadsan an péire is gaire don Domhan freisin agus iad lonnaithe i réaltbhuíon an Uisceadóra. Cruthaítear poill dhubha nuair a chliseann réaltaí an-mhór ag deireadh a saoil, agus fásann poill dhubha ollmhóra trí ábhar agus radaíocht a ionsú. Ríomhann taighdeoirí gur dócha go mbuailfidh na poill dhubha seo in aghaidh a chéile agus go gcumascfaidh said le chéile i bpoll dubh amháin i gceann timpeall dhá chéad caoga milliún bliain. Tugann na torthaí le tuiscint freisin go bhféadfadh go mbeadh go leor eile le fáil fós, b'fhéidir suas le tríocha faoin gcéad níos mó de réir duine de na réalteolaithe, an Dochtúir Vogel. Fuair Mary Maher, an t-iriseoir, ceardchumannaí agus gníomhaí feimineach bás níos luaithe an tseachtain seo ag aois ochtó a haon. Rugadh i mBostún í do theaghlach Éireannach-Mheiriceánach agus bhog sí go hÉirinn i lár na naoi déag seascaidí, áit ina rinneadh eagarthóir ar an Irish Times di, agus bhain sí cáil amach as ceisteanna sóisialta amhail pá comhionann agus dáil tithíochta a chlúdach. Bhí sí ina feachtasóir glórach ar son cearta na mban agus tá cáil uirthi freisin as Gluaiseacht Saoirse na mBan in Éirinn a bhunú, grúpa a d'iarr, i measc nithe eile, pá comhionann agus cearta comhionanna sna seachtóidí. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS faoi ghéillsine ag Coróin na Breataine - subject to the British Crown uafás na sclábhaíochta - the horror of slavery poll dubh - black hole réaltbhuíon an Uiscedóra - the constellation of Aquarius ceardchumannaí - trade unionist gníomhaí feimineach - feminist activist

Labhraíonn Jack O'Rourke, amhránaí, ceoltóir agus cumadóir tréitheach le Seán faoina halbam nua 'Wild Place'. Insíonn sé dúinn faoi na rudaí a spreag na hamhráin agus faoin bpróiséas taifeadta. Tugann sé súil siar ar bhuaicphointí móra atá bainte amach aige agus labhraíonn sé faoi na ceolchoirmeacha atá ag teacht aníos aige.

Pádraig Ó Muircheartaigh ag labhairt faoi Cop26 agus dán leis ag an deireadh.

Labhraíonn Pa Sheehy le Seán faoina hEP nua 'The Art Of Disappearing' a chuaigh díreach isteach i Rogha Dheich na Cairte in Éirinn le cúpla seachtain anuas. Insíonn Pa dúinn faoi na hamhráin úra atá cumtha aige, na rudaí a spreag é agus caide mar a mhothaíonn sé bheith ar ais ag eisiúint ceoil agus ag déanamh ceolchoirmeacha. Tugann sé súil siar ar bhuaicphointí óna chuid ama mar phríomhamhránaí Walking On Cars agus mar amhránaí leis féin agus insíonn sé dúinn faoi na pleananna atá aige don bhliain seo chugainn.

Seachtain Náisiúnta Beathú Cíche atá ann an tseachtain seo. Tá mac óg sé mhí d'aois ag Sadhbh. Tugann sé eolas dúinn faoin ngrúpa tacaíochta La Leche League Ireland a thugann cúnaimh do Mháithreacha nua.

San eagrán seo, cuireann Alswyn, Sinéad & Dúlra tús spleodrach leis an dara sraith & iad le chéile ag taifead san fhíorshaol den chéad uair le bliain go leith anuas! Tugann siad uasdátú maidir leis an méid atá ar siúl ag na Gaelgals timpeall na cruinne, déanann siad mionchíoradh ar chursaí Love Island i mbliana & leagann siad plean amach do 'Oileán Ghrá', Love Island do shaol na Gaeilge!

Labhraíonn Eimear Fitzpatrick le Seán faoina leathanach Gaeilge Bheo ar Instagram. Tugann sí moltaí Gaeilge iontacha dóibh siúd a bheidh ag filleadh ar an scoil nó ar an ollscoil go luath. Cloisimid faoin ngrá atá aici don stair agus don Ghaeilge, agus an tábhacht atá acu di. Insíonn Eimear dúinn chomh maith faoin traenáil atá ar siúl aici chomh maith le bheith ina chóitseálaí.

Tugann Áine Ní Ghlinn a léirmheas dúinn ar ‘Dána' le Julie Field agus ‘Foghlaim an Dara Teanga – Modhanna agus Tascanna sa Seomra Ranga' le Colin J Flynn.

Labhraíonn Barry Sugrue le Seán faoin obair atá a dhéanamh aige le Conradh na Gaeilge, leis an gclár TechSpace agus le Gaeltacht X. Insíonn Barry dúinn faoina shuim sa díospóireacht agus an saol ollscoile in OÉ Gaillimh. Tugann sé súil siar ar an oíche a bhain sé Corn Uí Chon Ceanainn ag Oireachtas 2019 agus déantar plé ríthábhachtach faoi cé acu is fearr – Sharpay nó Gabriella?

Labhraíonn an tAthair Seán Ó Gallchóir le Seán faoin gcaoga bliain atá caite aige mar shagart agus é ag ceiliúradh a Iubhaile Órga. Tugann sé súil siar ar a óige, na rudaí a spreag sé le bheith ina shagart, a thaithí agus é ag ullmhú le bheith ina shagart i Má Nuad agus a shaol oibre (i gColáiste na Croise Naofa agus Pobalscoil Chloich Cheann Fhaola ar an Fhál Charrach, i mBun a' Leaca agus i nGort a Choirce) ó ornaíodh é i 1971. Faighimid léargas iontach ar a shuim sa stair agus Gaeilge, an saothar atá foilsithe aige agus an méid iontach atá déanta aige sa Pheil Ghaelach.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/y2ros7pb Coimisinéir Teanga caught by complaints about Covid-19 matters in 2020. Coimisinéir Teanga gafa ag gearáin faoi chúrsaí covid 19 in 2020. One in five complaints made to An Coimisinéir Teanga Rónán Ó Domhnaill last year concerned Covid-19. Bhain ceann as gach cúig ghearán a rinneadh leis an gCoimisinéir Teanga Rónán Ó Domhnaill anuraidh le covid 19. An Coimisinéir Teanga 's annual report published today states that the majority of these complaints related to English - only methods of communication with the public - including information booklets, websites and advertising. Deirtear i dtuarascáil bhliantúil an Choimisinéara Teanga a foilsíodh inniu gur bhain formhór na ngearán sin le modhanna cumarsáide leis an bpobal a bhí i mBéarla amháin - leabhráin eolais, suímh idirlín agus fógraíocht ina measc. However, An Coimisinéir Teanga points out that many of the complaints could not be formally investigated as the amount of services that must be provided through Irish under the Official Languages Act is insufficient. Tugann an Coimisinéir Teanga le fios, áfach, nach bhféadfaí go leor de na gearáin a fhiosrú go foirmiúil mar nach leor méid na seirbhísí a chaithfear a chur ar fáil trí Ghaeilge faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla. Rónán Ó Domhnaill bluntly expresses his dissatisfaction with this situation: "The figures in the annual report show that when the service or the information from the State was more important and urgent, it was less likely to be provided in Irish. Go neamhbhalbh a chuireann Rónán Ó Domhnaill a mhíshásamh faoin scéal seo in iúl: "Léiríonn na figiúirí sa tuarascáil bhliantúil nuair ba thábhachtaí agus ba phráinní an tseirbhís nó an t-eolas ón Stát gur lú an seans go gcuirfí ar fáil as Gaeilge í. "Many of those who contacted my Office felt that Irish speakers were being marginalized at a time when it was necessary to bring the whole community together in a common effort. "Bhraith go leor de na daoine a rinne teagmháil le m'Oifig go raibh imeallú á dhéanamh ar lucht labhartha na Gaeilge tráth is gá an pobal ar fad a thabhairt le chéile in iarracht chomónta. "The enormous challenges facing the State in the time of Covid-19 should not be underestimated but there should be no conflict between the serious national actions being taken and language rights obligations." "Níor cheart beagán a dhéanamh de na dúshláin ollmhóra atá roimh an Stát in aimsir covid 19 ach níor cheart go mbeadh coimhlint idir na gníomhartha tromchúiseacha náisiúnta atá idir lámha agus dualgais i dtaca le cearta teanga." Rónán Ó Domhnaill has been demanding since his appointment as Coimisinéir Teanga seven years ago that a stronger and broader foundation be laid under the Language Act and it is clear from what he says in the annual report that he has no acceptance of the delay: Complaints made to the Office last year reiterated the need for a strengthened Language Act in order to receive a better service through Irish from the State. Tá Rónán Ó Domhnaill ag éileamh ó ceapadh é ina Choimisinéir Teanga seacht mbliana ó shin go gcuirfí bonn níos láidre agus níos leithne faoin Acht Teanga agus tá sé le tuiscint óna ndeir sé sa tuarascáil bhliantúil nach bhfuil aon ghlacadh aige leis an moill: "Léiríonn na gearáin a rinneadh leis an Oifig anuraidh arís eile an gá le hAcht Teanga neartaithe chun seirbhís níos fearr trí Ghaeilge a fháil ón Stát. It is hoped that the amended Language Bill will begin to do so once enacted. " Tá súil go dtosóidh an Bille Teanga leasaithe á dhéanamh sin ach é a bheith achtaithe." The report also states that the Office of An Coimisinéir Teanga completed four formal investigations during 2020. Deirtear sa tuarascáil chomh maith gur thug Oifig an Choimisinéara Teanga ceithre imscrúdú fhoirmiúla chun críche le linn 2020. A pair of them belonged to Covid -19.

Labhraíonn Robbie Irwin faoin méid atá ar siúl aige mar Oifigeach Rannpháirtíochta Mac Léinn in Institiúid Oideachais Marino i mBaile Átha Cliath agus mar Chomhlach Proifisiúnta le Comhairle na Gaelscolaíochta ó Thuaidh, chomh maith le MA atá idir lámha aige ar Dearadh agus Forbairt na Ríomhfhoghlama. Tugann sé súil siar ar a thaithí le Eco Schools, COGG agus Twinkl, agus Coláistí Gael Linn i nDún na nGall. Insíonn sé dúinn fosta faoin gQueercal Comhrá agus Aerach Aiteach Gaelach, agus amhrán a thaifead sé leo le déanaí.

Labhraíonn Cian Ó Cíobhain le Seán faoin 22 bliain atá caite aige ag cur An Taobh Tuathail i láthair ar RTÉ Raidió na Gaeltachta. Tugann sé súil siar ar na rudaí is mó a spreag an grá atá aige don cheol, na rudaí a tharraing i dtreo a cheird mar DJ é agus labhraíonn sé faoina chuid buaicphointí agus cuimhní móra óna shaol leis an gceol go dtí seo, scéal suimiúil faoin gceoltóir, léiritheoir agus DJ Andrew Weatherall agus go leor eile.

Labhraíonn Gráinne Bleasdale le Seán faoina thaithí sna meáin le cúig bliana déag anuas - ag aisteoireacht, ag obair mar láithreoir, ag puipeadóireacht, ag plé le cúrsaí ceoil agus spórt, agus neart eile. Tugann sí súil siar ar a ról agus a cuid taithí le Aifric, drámaí móra ar an stáitse atá déanta aici (Tóraíocht, An Triail, Fornocht Do Chonac agus eile) agus an ghrá atá aici don phuipeadóireacht. Déanann sí cur síos ar an méid atá idir lámha le déanaí - Scléip 2021 (ina raibh sí mar mholtóir), Cúl Camps ar TG4 agus a ról mar Mhichelle i Ros na Rún.

Labhraíonn Eoin Ó Cáthain faoina shaothar iontach sna meáin chumarsáide agus é mar thuairisceoir polaitíochta. Insíonn sé dúinn faoina thaithí san Eoraip agus an ról nua atá aige mar thuairisceoir polaitíochta ar RTÉ Raidió na Gaeltachta agus é lonnaithe i nDáil Éireann. Tugann sé súil siar chomh maith ar na scéalta pholaitíochta is mó le linn a chuid ama ag tuairisciú agus go leor leor eile.

Labhraíonn Caitríona Ní Dhomhnaill le Seán faoi na róil mhóra atá déanta aici mar aisteoir go dtí seo – mar Shorcha i Ros na Rún, mar Mháire sa dráma An Triail (léirithe ag Fíbín) agus mar Neasa ar an chlár An Siopa Ealaíne ar Cúla 4. Tugann sí súil siar ar na buaicphointí atá aici go dtí seo (a céad dráma ar an stáitse agus a ainmniúchán sa rannóg Réalta Óg na Bliana ag Gradaim Chumarsáide an Oireachtais 2019 ina measc) agus insíonn sí dúinn faoi na scéalta móra lena carachtar ar Ros na Rún faoi láthair.

Labhraíonn Máire Eilis Ní Fhlaithearta le Seán faoin méid atá ar siúl i Ros na Rún lena carachtar Caitríona i Sraith 25 agus insíonn sí dúinn faoin bhfíseán iontach a rinne foireann Ros na Rún bunaithe ar Jerusalema. Tugann sí léargas dúinn faoin bhliain eisceachtúil a bhí acu ag taifead an tsraith is déanaí in aimsir Chovid agus insíonn sí dúinn faoi na cuimhní is fearr ón 25 bliain i Ros na Rún go dtí seo.

Labhraíonn Marion Ní Loinsigh, léiritheoir sraithe Ros na Rún le Seán faoin éacht atá déanta acu cláir den scoth a chur amach le linn aimsir Chovid. Insíonn sí dúinn faoi na dúshláin, na srianta a cuireadh i bhfeidhm, athruithe a bhí le déanamh agus na bealaigh a chuaigh foireann Ros na Rún i ngleic leis na modhanna taifeadta nua. Tugann sí súil siar ar na scéalta móra ó Shraith 25 go dtí seo agus buaicphointí ó bhreithlá mór Ros na Rún.

Labhraíonn Séamus Ó Flatharta – amhránaí agus damhsóir ar an sean nós a sheinneann an chláirseach, an fheadóg agus an bodhrán chomh maith - le Seán faoin méid atá bainte amach aige i saol an cheoil go dtí seo, na buaicphointí agus na cuimhní is fearr atá aige, faoi bheith ag ceol lena mhuintir agus na rudaí is mó a spreag a ghrá don cheol. Insíonn Séamus do Sheáin faoin gceolchoirm atá ar siúl aige agus a dheirfiúr Caoimhe d'Fhéile IMBOLC agus tiomsaitheoir airgid atá ar siúl aige faoi láthair do Pieta House. Tugann sé súil siar ar bhliain iontach, le físeáin agus coirmeacha ceoil móra ar nós Fleadh 2020, Samhlú 2020, Other Voices agus an Letterkenny Trad Fest agus déanann siad comhrá faoin stíl uathúil atá ag Séamus chomh maith.

Labhraíonn Cillian Ó Donnachadha le Seán faoina shaothar leathan mar scríbhneoir, léiritheoir, aisteoir, stiúrthóir agus mar phuipéadóir, lena compántas drámaíochta Biscuits For Breakfast agus le déanaí le Fíbín agus ar Cúla 4. Tugann sé súil siar ar a dráma ‘Somewhere Under The Rainbow', a thosaigh amach mar ghearrdráma agus a d'fhorbair go dtí gur cuireadh I láthair é os comhair teach lán san Olympia, agus ag Féile Fringe Dún Éideann agus i Londain. Labhraíonn Cillian faoina shaothar eile, ar nós Aul Divina and Me a ghnóthaigh Gradam Oscar Wilde do, an sraith Seacht ina raibh ról aige mar Bhriain agus neart eile. Déanann Cillian cur síos ar dhraíocht na puipéadóireachta agus téimid ar aistear iontach in gach aon ghné den drámaíocht.

Labhraíonn Kobara (Keith Ó Briain) le Seán faoina singil nua Addict To Your Love, a EP Five Lovely Poisons, a shaothar le Seo Linn, amhrán úr le Oh Bryan agus go leor eile. Tugann sé súil siar ar a haistear ceoil, na buaicphointí is mó atá bainte amach aige go dtí seo agus méid atá fós le teacht i 2021.

Labhraíonn Seosamh Mac Seoin (Joseph Jones) le Seán faoina shaothar mar aisteoir (fógraí theilifíse, dráma ar stáitse agus físeáin cheoil) agus mar mhainicín i Nua Eabhrac. Tugann sé súil siar ar sheachtainí faisin atá déanta aige i Nua Eabhrac, Londain agus Páras agus saothar irisleabhair i leithéidí Vogue. Insíonn sé do Sheáin faoin obair a dhéanann sé le Strength to Strength, carthanacht a chabhraíonn le daoine a d'fhulaing mar gheall ar sceimhlitheoireacht.

Labhraíonn Julie Anne de Brún, múinteoir bunscoile le B.Oid, iarcheim san oideachas speisialta agus máistreacht san ICT, le Seán faoi conas Gaeilge a chur chun cinn ar scoil, sa chlann agus sa phobal. Tugann sí léargas den scoth dúinn ar an dátheangachas agus ilteangachas, oideachas bunscoile, na ceardlanna ceoil 'Colourstrings' a chuireann sí i láthair, a cuid saothar ar líne, an méid atá déanta aici le Gaeilge a chur chun cinn le Gaeilge Mhaigh Chuilinn agus Mother Tongues Ireland agus neart eile.

Labhraíonn Richie Conroy le Seán faoina ról nua mar Scríbhneoir Cónaithe le Fiontar agus Scoil na Gaeilge DCU. Insíonn sé do Sheán faoina úrscéal Dialann Emily Porter: An Jailtacht agus an dara leabhar sa tsraith Dialann Emily Porter: Thíos Seal, Thuas Seal a bhuaigh gradam i gComórtas Liteartha Oireachtas na Gaeilge i 2020. Tugann sé léargas dúinn ar an réimse leathan scripteanna a scríofa aige do scannáin agus cláir theilifíse ar nós Two By Two, Two By Two: Overboard agus Fran: Assistant Manager, agus go leor eile.

Labhraíonn Donncha Ó Murchú le Seán faoina ról nua mar láithreoir aimsire agus leanúnachais ar TG4. Tugann sé súil siar ar a thaithí agus a shaothar iontach le Molscéal agus mar thráchtaire agus craoltóir spóirt ar an raidió, seal torthúil a chaith sé i Montana agus a aistear iománaíochta le club CLG Cill Mochuda na Crócaigh.

Labhraíonn Éanna Ó Conchúir, imreoir aitheanta le club CLG An Ghaeltacht le Seán faoin gym nua – Beo Fitness- atá bunaithe aige. Insíonn sé dúinn faoin ghnó nua agus tugann sé súil siar ar a chuid cuimhní is fearr le An Ghaeltacht go dtí seo, an lá a bhain siad Comórtas Peile na Gaeltachta 2019 ina measc. Tugann sé comhairle mhaith dúinn chomh maith ó thaobh sláinte agus aclaíochta de, do 2021.

Labhraíonn Rút Ní Theimhneáin le Seán faoina cuid oibre le hICUF in Ottawa, Ceanada agus faoin saothar iontach a chruthaíonn sí don leathanach Instagram @dochailinrut. Insíonn sí do Sheán faoina taithí le ilteangachas agus í ag fás aníos I Rath Chairn, na rudaí is fearr faoin gceantar sin agus pobal na Gaeilge in Ottawa. Tugann sí léargas dúinn chomh maith ar a cuid scríbhneoireacht, filíocht agus amhráin ach go háirithe.

Labhraíonn Aindriú De Paor le Seán faoin chuid oibre le RTÉ 2FM agus an taithí a bhí aige le Raidió na Life, RTÉ agus BLOC TG4 thar na blianta. Insíonn sé do Sheáin faoi na rudaí go léir a tharraing i dtreo ne craoltóireachta é agus na cuimhní is fearr agus is greannmhara atá aige go dtí seo. Tugann sé léargas dúinn ar thiomsaitheoir airgid a rinne sé do Naomh Uinseann de Póil le gairid agus an méid iontach atá ar siúl aige faoi láthair.

Labhraíonn Marcas Mac an Tuairneir le Seán faoina shingil nua Fichead 's A H-Ochd, a shaothar ceoil le Trosg, an Inverness Gaelic Choir agus go leor eile. Tugann sé léargas dúinn ar a shaothar filíochta (Deò agus Lus na Tùise) agus drámaíochta (ar nós 'Tilleadh' agus 'Tioradh'), a shaothar leathan agus neart eile.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/yxqnuhwo The World According to Garp is a 1982 American comedy-drama film produced and directed by George Roy Hill and starring Robin Williams in the title role. Scannán grinn grinn-drámaíochta Meiriceánach 1982 é The World Dar le Garp, arna léiriú agus arna stiúradh ag George Roy Hill agus ina bhfuil Robin Williams sa ról teidil. TS Garp is the out-of-wedlock son of a feminist mother, Jenny Fields, who wanted a child but not a husband. Is mac lasmuigh de phósadh máthair fheimineach, Jenny Fields, é TS Garp, a bhí ag iarraidh linbh ach ní fear céile. A nurse during World War II, she encounters a dying ball turret gunner known only as Technical Sergeant Garp ("Garp" being all he is able to utter) who was severely brain damaged in combat, whose morbid priapism allows her to rape him and so be impregnated. Altra le linn an Dara Cogadh Domhanda, casann sí le gunnadóir turret liathróid atá ag fáil bháis ar a dtugtar an Sáirsint Theicniúil Garp ("Garp" gach a bhfuil sé in ann a chur ar fáil) a ndearnadh damáiste mór inchinne dó sa chomhrac, a ligeann a priapism morbid di éigniú agus mar sin a bheith líonta. She names the resultant child after Garp. Ainmníonn sí an leanbh mar thoradh air i ndiaidh Garp. Garp grows up and becomes interested in wrestling and fiction writing, topics his mother has little interest in. Fásann Garp suas agus cuireann sé spéis i gcogaíocht agus i scríobh ficsin, ábhair nach bhfuil mórán suime ag a mháthair iontu. Garps writing piques the interest of Helen Holm, the daughter of the schools wrestling coach. Scríobhann scríbhneoireacht Garp spéis Helen Holm, iníon cóitseálaí cogaíochta na scoile. She is wary of him. Tá sí aireach air. His mother observes his interest in sex and is intellectually curious about it, having little more than clinical interest herself. Tugann a mháthair faoi deara a spéis i ngnéas agus tá sí fiosrach go hintleachtúil faoi, gan mórán níos mó ná spéis chliniciúil aici féin. She interviews a prostitute and offers to hire her for Garp. Cuireann sí agallamh ar phríomhaire agus tairgeann sí í a fhostú le haghaidh Garp. Immediately after, Jenny decides to write a book on her observations of lust and human sexuality. Díreach ina dhiaidh sin, socraíonn Jenny leabhar a scríobh ar a cuid breathnuithe ar lúcháir agus ar ghnéasacht an duine. Her book is a partial autobiography, called Sexual Suspect, and is an overnight sensation. Is dírbheathaisnéis pháirteach í a leabhar, ar a dtugtar Sexual Suspect, agus is ceint thar oíche é. Jenny becomes a feminist icon. Éiríonn Jenny mar dheilbhín feimineach. She uses the proceeds from the book to found a center at her home for troubled and abused women. Úsáideann sí na fáltais ón leabhar chun ionad a bhunú ina teach do mhná trioblóideacha agus mí-úsáide. Meanwhile, Garps first novel is published, which impresses Helen. Idir an dá linn, foilsítear an chéad úrscéal Garp, a chuireann go mór le Helen. The two marry and eventually have two children, Duncan and Walt. Pósann an bheirt agus sa deireadh tá beirt leanaí acu, Duncan agus Walt. Garp becomes a devoted parent and successful fiction writer, while Helen becomes a college professor. Éiríonn le Garp tuismitheoir díograiseach agus scríbhneoir ficsin rathúil, agus éiríonn Helen mar ollamh coláiste. Garp spends time visiting his mother and the people who live at her center, including transgender ex-football player Roberta Muldoon. Caitheann Garp am ag tabhairt cuairte ar a mháthair agus ar na daoine a bhfuil cónaí orthu ina hionad, lena n-áirítear an t-iar-imreoir peile trasinscneach Roberta Muldoon. He also first hears the story of Ellen James, a girl who was raped at the age of eleven by two men who then cut out her tongue so that she could not identify her attackers. Éisteann sé freisin ar dtús le scéal Ellen James,

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/y64whvux The Secret of NIMH is a 1982 American animated dark fantasy adventure film directed by Don Bluth (in his feature directorial debut) based on the 1971 childrens novel Mrs. Scannán eachtraíochta fantaisíochta dorcha beoite Meiriceánach 1982 é The Secret of NIMH faoi stiúir Don Bluth (ina chéad ghné stiúrthóireachta) bunaithe ar úrscéal leanaí 1971 Mrs. Frisby and the Rats of NIMH by Robert C. Frisby and the Rats of NIMH le Robert C. OBrien. O'Brien. Mrs. Bean Uí. Brisby, a widowed field mouse, lives in a cinder block with her children in a field on the Fitzgibbons farm. Tá Brisby, luch páirce baintreach, ina cónaí i mbloc luaith lena leanaí i bpáirc ar fheirm Fitzgibbons. She prepares to move her family out of the field as plowing time approaches, but her son Timothy has fallen ill. Ullmhaíonn sí chun a teaghlach a bhogadh amach as an bpáirc agus an t-am treabhaidh ag druidim, ach tá a mac Timothy tinn. She visits Mr. Tugann sí cuairt ar an Uasal. Ages, another mouse and friend of her late husband, Jonathan. Aois, luch eile agus cara dá fear céile nach maireann, Jonathan. Mr. An tUasal. Ages diagnoses Timothy with pneumonia, provides her with medicine, and warns her that Timothy must stay inside for at least three weeks or he will die. Déanann Aois diagnóis ar niúmóine ar Timothy, soláthraíonn sí leigheas di, agus tugann sí rabhadh di go gcaithfidh Timothy fanacht istigh ar feadh trí seachtaine ar a laghad nó go bhfaighidh sé bás. On her way home, she encounters Jeremy, a clumsy but friendly crow. Ar a bealach abhaile, casann sí le Jeremy, beanna clumsy ach cairdiúil. They both narrowly escape from the Fitzgibbons cat, Dragon. Éalaíonn an bheirt acu go cúng ó chat Fitzgibbons, Dragon. The next day, Mrs. An lá dar gcionn, Mrs. Brisby discovers that Farmer Fitzgibbon has started plowing early. Faigheann Brisby amach go bhfuil an Feirmeoir Fitzgibbon tar éis tosú ag treabhadh go luath. Although her neighbor Auntie Shrew helps her disable his tractor, Mrs. Cé go gcuidíonn a comharsa Auntie Shrew léi a tarracóir a dhíchumasú, tá Mrs. Brisby knows she must devise another plan. Tá a fhios ag Brisby go gcaithfidh sí plean eile a cheapadh. Jeremy takes her to meet the Great Owl, who tells her to visit a group of rats that live beneath a rose bush on the farm and ask for Nicodemus, their wise and mystical leader. Tógann Jeremy uirthi bualadh leis an Ulchabhán Mór, a deir léi cuairt a thabhairt ar ghrúpa francach a chónaíonn faoi tor rós ar an bhfeirm agus Nicodemus, a gceannaire críonna agus mistéireach, a iarraidh. Mrs. Bean Uí. Brisby enters the rose bush and encounters an aggressive guard rat named Brutus, who chases her away. Téann Brisby isteach sa tor rós agus casann sé le francach garda ionsaitheach darb ainm Brutus, a ruaigíonn uaidh í. She is led back in by Mr. Tá an tUas. Ages, and is amazed to see the rats use of electricity and other technology. Aois, agus tá iontas air go n-úsáideann na francaigh leictreachas agus teicneolaíocht eile. She meets Justin, the friendly Captain of the Guard; Jenner, a ruthless, power-hungry rat opposed to Nicodemus; and finally Nicodemus himself. Buaileann sí le Justin, Captaen cairdiúil an Gharda; Jenner, francach neamhthrócaireach, cumhacht-ocrach i gcoinne Nicodemus; agus faoi dheireadh Nicodemus féin. From Nicodemus, she learns that many years ago her husband, along with the rats and Mr. Ó Nicodemus, foghlaimíonn sí go raibh a fear céile blianta fada ó shin, in éineacht leis na francaigh agus an tUas. Ages, were part of a series of experiments at the National Institute of Mental Health (NIMH for short). Bhí na haoiseanna mar chuid de shraith turgnaimh san Institiúid Náisiúnta Meabhairshláinte (NIMH go gairid). The experiments boosted their intelligence, enabling them to escape,

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an t-ochtú lá is fiche de mhí na Samhna. Is mise Liam Ó Brádaigh. Beidh scannán Gaeilge ag dul chun cinn mar iarrthóir don scannán idirnáisiúnta is fearr ag gradaim na nOscar an bhliain seo chugainn. Roghnaíodh an scannán, ‘Arracht', atá suite i gConamara i rith an Ghorta Mhóir ag Gradaim Scannán agus Teilifíse na hÉireann. Baineann an scéal le hiascaire (an t-aisteoir Dónall Ó hÉalaí) a aontaíonn foscadh a thabhairt do iar-shaighdiúir i gCogaí Napoleon sa bhliain 1845. “Tugann feidhmíocht lárnach den scoth agus mhothúchánach Dónal Ó Healaí daonnacht ghotach don scéalaíocht a chuirfidh fonn ar lucht féachana i dteanga ar bith”, dar le Áine Moriarity, CEO na nIFTAs. Táthar ag súil go mbeidh Arracht á léiriú i bpictiúrlanna san earrach. Tá domhan na peile ag caoineadh faoi bhás duine de na himreoirí is íoconacha riamh, Diego Maradona, ag seasca bliain d'aois. Dé Céadaoin bhí taom croí ar an imreoir lár páirce na hAirgintíne sa bhaile i mBuenos Aires. Coicís roimhe sin, rinneadh obráid ar an bpeileadóir cáiliúil le haghaidh téachtán inchinne. Bhí Maradona mar chaptaen nuair a bhuaigh an Airgintín Corn an Domhain 1986, ag scóráil an chúil cháiliúil “Lámh Dé” i gcoinne Shasana sna babhtaí ceathrú ceannais. Dhearbhaigh uachtarán na hAirgintíne, Alberto Fernandez trí lá caoineadh, ag rá: “Thug tú sinn go barr an domhain. Chuir tú áthas mór orainn. Ba thusa an duine ba mhó acu ar fad.” Tá Comh-aireacht na hÉireann tar éis cead a thabhairt do thionscadal mór athchóiriú i lár na tíre. Caithfear breis agus 100 millùn euro chun 80,000 acra de thalamh portaigh a athshlanú agus deireadh a chur le fómhar móna. Tá sé beartaithe go laghdóidh an tionscnamh seo astaíochtaí carbón agus go ndéanfar na 250 oibrí atá fostaithe i mbaint móna a ath-imlonnú i róil eile. Cuirfear tús leis an obair in Aibreán 2021. Tá grúpa ionadaithe na bhfeirmeoirí, an ICMSA, ag lorg dearbhuithe nach mbeidh aon iarmhairtí diúltacha ann ó thaobh riosca tuile agus slite beatha na mball. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS iarrthóir - candidate foscadh - shelter feidhmíocht - performance daonnacht - humanity caoineadh - lamenting, mourning taom croí - heart attack téachtán inchinne - blood clot in the brain comh-aireacht - cabinet (politics) talamh portaigh - bogland ath-imlonnú - redeploy

Labhraíonn Fionnuala Ní Fhlatharta le Seán faoin 25 bliain atá caite aici i ról Berni Uí Neachtain ar Ros na Rún. Tugann sí súil siar ar na gcéad laethanta agus na cuimhní is fearr atá aici, na scéalta is taitneamhach agus is dúshlánach a bhí aici go dtí seo agus na scéalta móra le Berni i láthair na huaire.

Labhraíonn Doireann Ní Fhoighil le Seán faoi na scéalta móra lena carachtar Áine Ní Dhíreáin ar Ros na Rún. Tugann sí súil siar ar a saothar aisteoireachta go dtí seo, Ros na Rún agus an scannán Rúbaí ina measc, na rudaí a tharraing i dtreo na haisteoireachta í agus go leor eile.

Labhraíonn Irial Ó Ceallaigh le Seán faoina shaothar ceoil agus a chuid oibre ar an teilifís, mar fhear aimsire ar TG4 agus mar mholtóir ar Réalta agus Gaolta. Tugann sé súil siar ar a chuimhní is fearr ó na hOireachtais, an oíche a bhain sé Corn na bhFear ina measc.

Labhraíonn Fionnuala Flaherty le Seán faoina saothar aisteoireachta - an sraith Corp agus Anam, an scannán Out of Innocence agus an dráma stáitse Fiach. Tugann sí súil siar ar an méid atá bainte amach aici go dtí seo agus na rudaí a spreag i dtreo na haisteoireachta í.

Labhraíonn Annamaria Nic Dhonnacha le Seán faoina carachtar Bobbi Lee Uí Neachtáin ar Ros na Rún. Tugann sí léargas dúinn ar an aistear a rinne sí i dtreo na haisteoireachta, na cuimhní is fearr atá aici óna cuid ama go dtí seo ar Ros na Rún, na scéalta móra a bhí aici ó thosaigh sí ar an chlár agus na bealaí a bhíonn tionchar mór dearfach ag na scéalta ar an lucht féachána.

Labhraíonn Danny Mac Eachmharcaigh le Seán faoina chuid oibre mar stiúrthóir agus mar aisteoir. Tugann sé léargas ar a scannán nua 'Tyre Kickers', a chéad scannán 'Old Firm Day' agus a ról mar Niall i Ros na Rún.

Labhraíonn Gráinne Holland le Seán faoina cuid ceoil (a tríú albam 'Corcra' a bhain Gradaim Ceoil Nós d'Albam na Bliana), a saothar teilifíse agus a ainmniúchán ag Gradaim Chumarsáide Oireachtas na Gaeilge don sraith 'Scéal Phobal Bhóthar Seoighe'. Tugann sí léargas ar a óige ag fás aníos tumtha sa Ghaeilge agus sa chultúr i mBéal Feirste agus ar na rudaí a spreag í tabhairt faoi chúrsaí ceoil agus a cuid oibre mar léiritheoir.

Beidh clár raidio do chuid Róisín le clos ar a 6 chlog ar WLRFM tráthnóna. Tugann sí léargas sa chlár ar shaol Nora O Reilly,bean don lucht siúil ó Phort Láirge.

Labhraíonn Marion Ní Loinsigh (léiritheoir sraithe), Máire Eilis Ní Fhlátharta (i ról Cáitríona Ní Loideáin) agus Niall Mac Eachmharcaigh (i ról John Joe Daly) le Seán faoi Ros na Rún 25. Tugann siad súil siar ar na cuimhní agus na buaicphointí is fearr ón 25 bliain atá caite ag Ros na Rún ar TG4.

Labhraíonn Oisín Mac le Seán faoina albam nua 'Meon na hAoise', saol an cheoil trí Ghaeilge, an scríbhneoireacht agus go leor leor eile. Tugann sé léargas ar conas gur fhorbair sé a stíl agus a fhuaim uilíoch uathúil, agus ar an bpróiséas taobh thiar dá albam nua.

Labhraíonn Mícheál Ó Ciaraidh le Seán faoina shaothar teilifíse ar TG4, na físeanna nua 'Mícheál agus the Moo Crew' atá taifeadta aige do pháistí bunscoile agus an obair atá ar siúl aige le Bloc TG4. Tugann sé súil siar ar chuimhní scoile agus amharcann sé amach chun tosaigh agus go leor rudaí nua idir lámha aige.

Tugann sé a bharúil faoi Straitéis Bhithéagsúlachta 2030 atá foilsithe ag an Aontas Eorpach.

Labhraíonn Eimear Ní Bhroin, an tOifigeach Gnóthaí Teanga in Oifigí an Choimisiúin Eorpaigh i mBaile Átha Cliath le Catríona Dowd, DCU, mar gheall ar dheiseanna fostaíochta in institiúidí an Aontais Eorpaigh. Tugann sí léargas ar a bhfuil ar fáil, agus tugann sí treoir le cuidiú leis an phróiseas eacaíochta. Intreoir : 00.00 - 00.59  Eimear Ní Bhroin, an tOifigeach Gnóthaí Teanga in Oifigí an Choimisiúin Eorpaigh i mBaile Átha Cliath atá anseo ag caint le Catríona Dowd, DCU mar gheall ar dheiseanna fostaíochta in institiúidí an Aontais EorpaighCur síos ar phost an Oifigigh Ghnóthaí Teanga : 01.00 -  02.35 Cur síos ar phost an Oifigigh Gnóthaí Teanga An tábhacht atá le daoine a ghríosú le teangacha a fhoghlaim agus daoine a choinneáil ar an eolas faoi phostanna san AE a bhfuil éagsúlacht teangacha de dhíth fána gcoinne Na háiteacha éagsúla san AE a bhfuil na postanna ar fáil - ar fud na hEorpa agus ar fud an domhain, intéirneachtaí íoctha san áireamh. An Ghaeilge mar theanga oifigiúil san Eoraip : 02.36 - 05.50 Stádas na Gaeilge san AE Ag déanamh réidh do 2022 agus an gá le hábhar a bheith ar fáil trí Ghaeilge, aistritheoirí a bheith ar fáil don aistriú comhuaineach, dlíodóirí le Gaeilge a bheith ar fáil don phróiseas aistriúcháin Gach leibhéal Gaeilge : 05.51 - 09.03 Leibhéil líofachta éagsúla Leibhéil cruinnis éagsúla An tábhacht le Gaeilge a chur an an CV mar theanga/scil atá agat Deiseanna don Ghaeilge lasmuigh d'Éirinn mar theanga bheo An Bhruiséil agus an Mac/Iníon Léinn : 09.04 - 15.07 An buntáiste atá leis an Ghaeilge mar T1 Intéirneachtaí íoctha Postanna ar fail in Éirinn chomh maith leis an Bhruiséil Pointí tábhachtacha sa phróiseas earcaíochta. Cruthaigh an cuntas EPSO agus cuir isteach ar gach uile rud a bhfuil suim agat ann ag an am céanna ar  https://epso.europa.eu/ agus CAST e.g. https://epso.europa.eu/content/Cast-Permanent_en Léigh treoracha! Tacaíocht agus tuilleadh eolais ar fail ó https://ec.europa.eu/ireland/news_en agus https://ec.europa.eu/ireland/news_ga Clabhsúr : 15.08 – 18.07 Moltaí don scoláire ag tús a c(h)éime faoin dóigh le ‘breisluach' a chur le hiarratas An gá le snas a chur ar do theangacha ulig go léir Úsáid a bhaint as na seirbhísí gairmthreora agus tú ar an ollscoil - ná fág go dtí an bhliain deireanach é.

Conall nó Condaí Ó Domhnaill ó Rann na Feirste i mbun ceardlann amhránaíocht ag Oireachtas na bliana 1977 i nGaoth Dobhair. Tugann sé léargas ar ghrainnín amhrán agus ceolann roinnt samplaí.

[English version below] Tuairscítear gur maraíodh Teang, cara le Tintin, i dtubaiste aeir sna Himiléithe. Ach cloiseann Tintin guth a charad is é ag glaoch air. Tá sé cinnte anois gur beo do Teang i gcónaí. Tugann sé féin, a ghadhar dílis Báinín agus Haileabó, an captaen leathchraiceáilte, faoi mhisean dainséarach: teacht ar Teang. Buaileann siad le manach Búdaíoch i mainistir sa Tibéid a thugann dóchas dóibh gur beo do Teang – ach go bhfuil sé i mbaol an-mhór! Láithreoir: Seán Ó Catháin Aíonna: Maitiú Ó Coimín agus Rónán Mistéil [Leagan Gaeilge thuas] Distraught, Tintin believes his friend Teang has been killed in a plane crash in the Himalayas, until he has a strange dream which suggests otherwise. Convinced of Teang's survival Tintin, Caiptein Haileabó and Báinin set on an impossible mission, trekking over the snow-capped Himalayan peaks to Tibet. There, the monks of a remote Buddhist monastery have a vision — that Teang is indeed alive, inside a cave, high in the mountains. But Teang isn't there alone. For company he has and illusive and fabled companion, considered by many to be abominable!

Tugann beirt dhreapadóir faoi shliabh ard i gCondae Mhuigheo, darb ainm ‘An Duairceán'.

Tráchtaireacht bheo atá anseo ar insealbhú Mháire Mhic Róibín. Tugann an tráchtaire muid céim ar chéim tríd an searmanas.

Fear a bhíodh ag iascach cloicheán ar cheann de na báid mhóra cúpla céad míle amach ón gcósta atá ag caint. Tugann sé léargas maith dúinn ar an saol a bhíonn ag na hiascairí chomh maith le heolas faoin gcloicheán.

Tugann an file, atá imithe in aois anois, comhairle don duine óg. [Canúint:Connacht]

Tugann buachaill óg a chuid airgid d'fhear dall ar thaobh na sráide. [Canúint:Connacht]

Tugann ár gcomhairleoir oideachais Seámas Ó Máirtín míniú ar an leagan amach atá ar Bhéaltriail na Gaeilge don Ardteist, agus comhairle faoin slí is fearr le tabhairt fúithi.

Sa chlár seo, labhraímid leis an saoririseoir Deirdre Donnelly a bhéas ag dul go dtí an Aetóip i mí na Samhna le maoiniú ón Simon Cumbers Media Fund. Fad is a bheidh sí ansin, déanfaidh Deirdre clár fáisnéise raidió faoi Chúnamh Éireann ar thionscnaimh do dhaoine faoi mhíchumas agus rithfidh sí sa Great Ethiopian Run, chomh maith le neart eile. Labhraíonn Sláine Ní Chathalláin, léiritheoir TG4, linn freisin faoin seal a chaith sí le déanaí sa Mholdóiv ag obair i ndíleachtlann. Tugann sí neart treoir d'éinne ar mhaith leo obair dheonach dá leithéid a dhéanamh iad féin freisin.