FD Dagkoers

Twee jaar geleden werd Javier Milei gekozen tot president van Argentinië. Nu hij afgelopen week ook verrassend de tussentijdse verkiezingen won, analyseren Anna en Marijn zijn economische koers. Zijn de forse bezuinigingen op overheidsuitgaven de juiste remedie voor de Argentijnse economie, of slaat Milei door in zijn radicale aanpak? Verder bespreken we de rol van de Verenigde Staten in de economische oorlogsvoering. Marijn las het boek Chokepoints van Edward Fishman en sprak de auteur kort voor deze aflevering. Elk land heeft zijn eigen sterke punten, maar sommige zijn echt uniek. In een tijd waarin machtspolitiek aan betekenis wint, kunnen juist die unieke troeven – zoals de status van een wereldmunt of de technologische dominantie van een chipmachinebouwer – worden ingezet als drukmiddel op het wereldtoneel. De vraag is alleen: hoe verstandig is dat? Presentatie: Anna Dijkman en Marijn Jongsma Redactie en montage: Floyd Bonder Muziek: Gijs FriesenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse economie heeft in het derde kwartaal van dit jaar onverwacht sterk gepresteerd. Het bbp groeide met 0,4% ten opzichte van het kwartaal ervoor. Overheidsuitgaven en export waren de aanjagers. Dat blijkt donderdag uit de eerste, voor seizoensbewegingen gecorrigeerde berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Onze redacteur macro-economie Marijn Jongsma vertelt hoe we naar deze cijfers kunnen kijken. Lees: Economie plust in derde kwartaal met 0,4%, overheid en export aanjagers De Amerikaanse government shutdown duurt nu een maand. En er lijkt nog geen oplossing in zicht want Republikeinen en Democraten zetten geen stap nader tot elkaar. Dat begint zo langzamerhand tot gemor te leiden, merkt onze correspondent in Washington Barbara Noordermeer. Ze legt uit waarom er maar geen beweging in komt en waarom de ogen tevergeefs gericht zijn op president Trump. Na meer dan dertig jaar beëindigen Heineken en de Champions League hun sponsorcontract rondom de mannencompetitie. Heineken spreekt van een ‘emotioneel moment’, maar noemt het een ‘strategische keuze’. De Belgische Bierbrouwer AB InBev zou nu in exclusieve onderhandelingen zijn om het contract over te nemen. Onze retailredacteur Evi Timp sprak Heineken en vertelt hoe zij tot het besluit kwamen. Lees: Heineken stopt als sponsor van Champions League, AB InBev mogelijke opvolger Redactie en montage: Sophia Wouda, Daniël van der Korst, Nelleke van der Heiden Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor deze speciale Dagkoers-aflevering over de Tweede Kamerverkiezingen van 2025 ging het FD op bezoek bij een stembureau op de Zuidas. Daarnaast volgden we de exitpolls, waren we bij de uitslagenavonden van de verschillende politieke partijen en blikken we vooruit op een mogelijke coalitie. Afgaand op de laatste peilingen leek de verkiezingsstrijd te gaan tussen de PVV, GroenLinks-PvdA en D66, op de voet gevolgd door de VVD en het CDA. De exitpolls gaven een ander beeld: D66 lijkt er met de winst vandoor te gaan, met de PVV op een tweede plek en de VVD die zich op plek drie nestelt. Het CDA en JA21 behoren ook tot de winnaars. De grote verliezers zijn GroenLinks-PvdA, met het aftreden van Frans Timmermans tot gevolg, en voormalig regeringspartij NSC, die geen enkele zetel lijkt over te houden. We bespreken deze grote verschuivingen met Den Haag-verslaggever Cor de Horde. Waarom trad Timmermans af, wie wordt er straks premier, hoe kan de volgende coalitie eruit zien? Lees: Jetten heeft veel partijen nodig om premier te kunnen worden, Vertrek Timmermans komt op precair moment voor fusiepartij GroenLinks-PvdA & Kiezers aan de Zuidas: ‘Het gaat veel over de poppetjes’ Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

De laatste peiling van EenVandaag en Verian, één dag voor de verkiezingen, laat zien dat het vandaag ongemeend spannend wordt. D66 mengt zich in de strijd met de PVV en GroenLinks-PvdA. We beschouwen de verkiezingsdag voor met onze Den Haag redacteur Bauke Schram en bespreken onder meer de invloed van peilingen op de uiteindelijke uitslag. Bedrijven in de groene energie kennen de laatste maanden een opleving op de beurzen. Sinds de grootschalige terugval van de markten in april zijn indices op het gebied van hernieuwbare energie harder gestegen dan de brede aandelenmarkt. Ze doen het bovendien beter dan hard stijgende beleggingen zoals goud. Wat beleggers zo enthousiast maakt, hoor je van beursredacteur Albert Wagenaar. Lees: Hernieuwbare stroom blinkt uit op de beurs, mede dankzij ‘energiepragmatisme’ Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Eindhoven werkt start-up Euclyd aan chips die naar eigen zeggen 100 keer krachtiger en efficiënter zijn dan die van Nvidia. Waar andere chips worden doorontwikkeld, zijn de chips van Euclyd vanaf ‘scratch’ speciaal ontwikkeld voor AI-datacenters. Het bedrijf is momenteel in een vroege productiefase, maar zoekt nog naar grote investeerders om de hoge kosten die gepaard gaan met het ontwikkelen van hardware te kunnen betalen. We spreken met techredacteur Bert van Dijk over de start-up. Lees: Superchip van Eindhovense start-up wil AI-wereld veroveren: ‘Dit is geen bullshit’ Veel politieke partijen beseffen dat een deel van de verkiezingsstrijd op sociale media wordt gestreden. Een aantal maakte dan ook de terugkeer naar TikTok, maar dan mét een speciale telefoon waar geen andere applicaties op staan. Toch blijft het maar de vraag of de filmpjes ook door het algoritme worden opgepikt. Daarnaast zijn sociale media ook een plek waar veel online haat en agressie richting lijsttrekkers te vinden is. We vragen aan onze redacteur Jildou Beiboer hoe dat kan. Lees: Politieke partijen en social media: het blijft een haat-liefdeverhouding Dronebatterijenbedrijf Tulip Tech reisde naar het Oekraïense front om batterijpakketten te leveren. Het Nederlandse bedrijf ontdekte dat Europese producenten veel sneller moeten schakelen om te kunnen leveren. Om te kunnen concurreren moet het bedrijf bovendien opschalen en inspelen op wat écht nodig is in oorlogstijd. Collega's Anna de Haas en Hans de Jongh vertellen over de lessen die een projectleider van de start-up leerde aan het front. Lees: ‘Europese drone-industrie kan de innovatie in Oekraïne helemaal niet bijbenen’ Redactie: Daniël van der Korst en Nelleke van der Heiden Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het lukt Amazon maar niet om Bol als marktleider in Nederland en België te verslaan. En dus komt de techgigant met grof geschut om te groeien: in drie jaar tijd zal het bedrijf opgericht door Jeff Bezos €1,4 mrd investeren in zijn activiteiten in Nederland. De meerderheid van dat geld is bedoeld om ondernemers aan te trekken die producten verkopen via de webwinkel, vertelt retailredacteur Orla McDonald. Lees: Amazon investeert €1,4 mrd in groei Nederlandse webwinkel Ruim honderd Nederlandse juristen en advocaten hebben toegezegd niet meer voor fossiele belangen te werken. Zij hebben hun handtekening gezet onder een verklaring van Fossil Free Lawyers, een nieuw initiatief dat ‘de negatieve bijdrage van de juridische sector aan klimaat en mensenrechten wil bevragen en bestrijden’. Onze klimaatredacteur Eva Selderbeek vertelt wat er precies in de verklaring staat. Zij vroeg de initiatiefnemers ook: heeft niet iedereen recht op rechtsbijstand? Lees: Ruim 100 Nederlandsen juristen en advocaten weigeren voor fossiele industrie te werken Sell America, en wees voorzichtig met Amerikaanse staatsobligaties. Dat was het credo sinds de Amerikaanse president Donald Trump zijn importheffingen aankondigde op 2 april. Maar sinds de zomervakantie is alles anders. De kapitaalmarktrente op tienjarige treasury’s is inmiddels onder de 4% gedoken en de vraag naar Amerikaanse staatsleningen is groot. Wat is er veranderd? Dat vroegen we aan onze beursredacteur Arend Clahsen. Lees: Kapitaalmarktrente VS duikt in ijltempo omlaag door voorziene renteverlagingen Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat waren bepalende momenten in het leven van de ondernemers achter de snelst groeiende bedrijven van Nederland? En wat hebben ze daarvan geleerd? Elfanie toe Laer ontrafelt de verhalen voor de FD Gazellen-podcast Het Moment. In deze aflevering hoor je het verhaal van Gaspar van Elmbt, oprichter van VA imaging, een online shop voor industriële camera's. Toen hij negen jaar geleden zijn bedrijf opzette, leek Gaspar een vliegende start te maken. Hij heeft een grote Duitse leverancier gevonden dat óók aandeelhouder zou worden. De samenwerking is zelfs al aangekondigd op een grote internationale beurs en Gaspar heeft zijn baan en leaseauto opgezegd. Maar dan krijgt hij een onverwacht telefoontje: het bedrijf trekt zich plotseling terug... Gaspar staat met lege handen. Redactie & montage: Sophia WoudaEindredactie: Anna DijkmanMuziek: Visionair OrdinairMixage: Gijs FriessenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In de vierde en tevens laatste verkiezingsspecial van Toegevoegde Waarde bespreken Anna Dijkman en Marijn Jongsma het verkiezingsthema fiscaliteit. Voor deze aflevering schuift Martine Wolzak aan, FD-verslaggever in Den Haag. Zij heeft alle verkiezingsplannen doorgenomen om te vertellen wat de plannen zijn van partijen met het belastingstelsel. In het gesprek gaan de drie in op hoe haalbaar de belastingplannen van partijen zijn en waar ze elkaar vinden. In de verkiezingsprogramma’s gaat het vaker over een simpeler en eerlijker belastingstelsel. Maar gaan die twee wel samen? En over dat laatste, wat is eerlijk, verschilt de mening per partij behoorlijk. Wel zijn er wat algemene tendensen. Veel partijen willen arbeid minder, of in ieder geval niet extra, belasten. Alternatieven zijn het draaien aan de knoppen van het belasten van vermogen, winsten en consumptie. Waar kiezen de partijen voor? En hoe moet het verder met box 3? Het komt allemaal aan bod in deze aflevering. Presentatie: Anna Dijkman en Marijn Jongsma Special guest: Martine Wolzak Redactie en montage: Lisa van der Velde Muziek: Gijs FriesenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De Chinese tak van Nexperia heeft naar verluidt een nieuwe entiteit opgezet en alle Nexperia-werknemers in China een aanbod gedaan om over te stappen. Daarmee gaat de Chinese tak van Nexperia waarschijnlijk verder onder een andere naam. De splitsing zou volgens experts tot grote reputatieschade leiden en klanten wegjagen, vertelt FD techredacteur Bert van Dijk. Lees:Nexperia China lijkt zich formeel los te koppelen van Europese bedrijf De Duitse overheid vindt dat de bouw van zes oorlogsfregatten weg moet bij hoofdaannemer Damen en volledig naar eigen land overgeheveld moet worden. Eerder liep de bouw onder leiding van Damen al 40 maanden vertraging op door problemen met software. Nu is de maat vol en lijkt Damen in het duister te tasten. Eerder zegde de Nederlandse overheid steun toe, maar het is onbekend of de scheepsbouwer daar gebruik van heeft gemaakt. We vragen aan onze industrieredacteur Pieter Lalkens hoe het nu verder gaat met de bouw van de schepen. Lees:In de strijd om Duitse oorlogsfregatten is Damen de verliezer Redactie: Daniël van der Korst, Sophia Wouda & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volkswagen kan het eerste concrete slachtoffer van de Nexperia-ruzie worden. Het Duitse blad Bild meldt dat de automaker vanaf volgende week woensdag noodgedwongen stopt met de productie van het model Golf vanwege een tekort aan chips. Met transportredacteur Hans de Jongh bespreken we hoe groot de kans is dat er meer bedrijven volgen. Ook bespreken we de diplomatieke situatie. Staat Duitsland achter minister Karremans of dreigt er een burenruzie? Lees: ‘Volkswagen moet productie Golf stilleggen door Nexperia-crisis’ Bij de renovatie van het Binnenhof is sprake van schijnzelfstandigheid van bouwers. Dat maken de bonden FNV en CNV en brancheorganisatie Aannemersfederatie Nederland Bouw en infra op uit vacatures die er voor dit grote project zijn gepubliceerd. En dat terwijl de overheid schijnzelfstandigheid onwenselijk vindt omdat het zzp’ers kwetsbaar maakt. Wetgeving moet dergelijke verkapte dienstverbanden tegengaan, vertelt FD-vastgoedredacteur Renol Vestegaard. Lees: Vacatures voor renovatie Binnenhof duiden op schijnzelfstandigheid Drie jaar is ze nu de eerste vrouwelijke premier van Italië: Giorgia Meloni. Volgens kenners heeft ze twee gezichten: hyperconservatief in het binnenland en gematigd in Europa. Samen met onze correspondent in Italië Marc Leijendekker maken we de balans op van drie jaar Meloni en bekijken we haar zogenoemde januskop. Lees: Drie jaar Italië onder Meloni: financiële stabiliteit en interne relletjes Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst en Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Biotechbedrijf Galapagos stopt met het ontwikkelen van een celtherapie tegen kanker. Meerdere vestigingen gaan dicht, waaronder de locatie in Leiden. Door de stap verliezen wereldwijd 365 werknemers hun baan. Wat blijft er over van het ooit zo veelbelovende bedrijf? Farmaredacteur Thieu Vaessen legt het uit. Lees:Galapagos stopt met celtherapie, sluit vestiging in Leiden Over precies een week mag je één bolletje rood kleuren. In de laatste fase van de verkiezingscampagne is er voor politieke partijen nog veel te halen: 80% van de stemgerechtigden is nog zwevende. Samen met politiek verslaggever Puck Sie bespreken we de eindsprint van de campagne. Lees:Zwevende kiezer kan nog voor een grote verassing zorgen De markt voor vintage gitaren is aan het groeien. Verschillende onderzoeken schatten dat de totale waarde over tien jaar meerdere miljarden dollars zal bedragen. The Fellowship of Acoustics, een gitaarwinkel in Dedemsvaart, speelt in op de trend en start een veilingplatform. Dat moet uitwisseling en prijsbepaling vergemakkelijken. We bespreken met onze redacteur Marco Vlot hoe het bedrijf dit gaat doen. Lees:Nieuw veilingplatform laat de markt de waarde van historische gitaren bepalen Redactie: Lisa van der Velde, Daniël van der Korst en Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Verschillende bedrijven in de financiële sector, waaronder de Amsterdamse beurs, waarschuwen voor nieuwe pogingen van politieke partijen om aandeleninkoop te belasten. Zij vinden dat de Nederlandse kapitaalmarkt zeker kan helpen om grote maatschappelijke problemen mede op te lossen, maar daar zitten grenzen aan. 'Wij zijn geen pinautomaat', zei directeur van de Amsterdamse beurs René van Vlerken. We bespreken de oproep met beursredacteur Eva Schram. Lees: Financiële sector waarschuwt tegen nieuwe poging belasting op aandeleninkoop Scheepsbouwers Arnout Damen, zijn vader Kommer Damen en voormalig Damen-bestuurder René B. moeten eind volgende maand definitief voor de rechter verschijnen. Zij worden beschuldigd van omkoping en het vervalsen van documenten in hun administratie bij de levering van schepen aan het buitenland. De bezwaren die de (oud-)bestuurders van Damen Shipyards tegen hun dagvaardingen indienden, zijn door de rechtbank in Zwolle ongegrond verklaard. Over de zaak hoor je FD-onderzoeksjournalist Bart Mos. Lees: Rechtbank acht vervolging van Damen-top zorgvuldig Banken en andere financiële instellingen zijn te afhankelijk geworden van een klein aantal, voornamelijk Amerikaanse, IT-leveranciers. Daarvoor waarschuwen De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten. Beter konden ze het bijna niet plannen: op de dag van de waarschuwing lag bankenland deels plat door een storing. FD-bankenredacteur Rutger Betlem vertelt welke gevolgen dit kan hebben voor de financiële stabiliteit. Lees: DNB en AFM: banken zijn te afhankelijk van Amerikaanse technologie Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa heeft een slechte concurrentiepositie tegenover de VS en China, zo wordt duidelijk op de jaarvergadering van het IMF. Demissionair minister van Financiën Eelco Heinen onderschrijft die notie. Hij vindt dat Europa te erg gefocust is op een fijn pensioen, maar tegelijkertijd een grote AI-speler ontbeert en te veel schulden heeft. Onze redacteur Marijn Jongsma sprak in Washington tijdens de IMF-top met de minister. Lees: Minister Heinen wil meer tempo met Europese kapitaalmarktunie: ‘Anders kun je er net zo goed helemaal mee stoppen’ De machtsgreep bij de Nijmeegse chipmaker Nexperia door de Nederlandse staat brengt de Chinese eigenaar Wingtech in acute nood. Aan de basis van de problemen staat de geschorste Chinese ceo van Nexperia, die ook in eigen land allesbehalve onomstreden is. Genoeg reden voor onze correspondent Roland Smit om eens in het cv van deze Chinese voorman te duiken. Lees: Nexperia-eigenaar Wingtech ziet chipdroom instorten De Duitse hotelketen Maritim stopt met het gelijknamige prestigieuze conferentiehotel aan de Amsterdamse IJ-oever en verbreekt het leasecontract met de eigenaar. De reden is onvrede over vertragingen bij de oplevering. FD-verslaggever Hilda Bouma was een jaar geleden in het toen al bijna helemaal afgebouwde hotel en snapt de onvrede. Ze vertelt over de impact voor de congresbranche in Amsterdam. Lees: Maritim stopt met Amsterdams megahotel na jaren vertraging Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Nelleke van der Heiden Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week hoor je het verhaal van onze rechtbankverslaggever Carel Grol. Over Jurjen, een doodgoede Friese man. Jurjen was een beetje anders, een beetje typisch, maar een gouden collega, die graag complexe problemen oploste. Hij wilde ook graag zijn buurman helpen, maar dat liep niet goed af. De komende vijf weken is er geen Luisterverhaal. Je kunt dan iedere zondag luisteren naar FD Gazellen: Het moment, een podcast over het beslissende moment in de carrière van ondernemers. Volgende week is Gaspar van Elmbt te gast. Op het allerlaatste moment trok zijn hoofdleverancier en investeerder zich terug. Ingesproken en gemonteerd: Elfanie toe LaerEindmontage: Sophia WoudaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van de Toegevoegde Waarde-podcast duikt columnist Anna Dijkman, samen met parlementaire verslaggevers Martine Wolzak en Cor de Horde, in de nieuwste CPB-doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s 2025. Hoe belangrijk zijn deze analyses voor de kiezer? En welke politieke partij komt het beste uit de bus? Terwijl Marijn Jongsma afwezig is vanwege een bezoek aan het IMF in de Verenigde Staten, nemen Anna en haar gasten een duik in de cijfers van het Centraal Planbureau en bespreken ze wat de plannen écht betekenen. Cor blijkt groot fan van de doorrekeningen omdat het partijen verplicht concreet te worden over maatregelen. Dit maakt niet alleen duidelijker wat partijen nu precies willen maar het is ook goed voor het onderlinge debat. Martine plaatst wel een aantal kanttekeningen bij de mate waarin de plannen exactheid suggereren. De praktijk is volgens haar vaak weerbarstiger. Presentatie: Anna Dijkman Special guests: Martine Wolzak en Cor de Horde Redactie en montage: Floyd Bonder Muziek: Gijs FriesenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Pensioenuitvoerders verwachten dat de deadline voor de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel niet haalbaar is. De fondsen hebben in principe tot 1 januari 2028 de tijd om over te gaan naar het nieuwe stelsel. Maar onder meer IT- en softwareproblemen zorgen voor veel vertraging. Alle pensioenuitvoeringsorganisaties verwachten nu dat de datum naar achteren geschoven moet worden. Lees: Deadline pensioentransitie onder druk nu veel fondsen moeten uitstellen De Chinese staatsvliegtuigbouwer Comac heeft de ambitie om Boeing en Airbus uit te dagen. Dat moet gebeuren met de C919, een toestel ontworpen én gebouwd in China. Maar Amerikaanse exportbeperkingen bedreigen die internationale ambitie. Comac heeft er zelfs op zijn thuismarkt onder te lijden. Lees: Handelsoorlog fnuikt ambities van Chinese staatsvliegtuigbouwer Comac Assertiever en met meer aandacht voor het eigen bedrijfsleven. Dat moet, als het aan de Europese Commissie ligt, het uitgangspunt worden van het nieuwe internationale klimaatbeleid van de EU. Deze visie ontvouwde de Commissie donderdag. Onze correspondent in Brussel, Mathijs Schiffers, sprak in aanloop daarnaartoe met Eurocommissarissen Wopke Hoekstra en Dan Jorgensen. Hij vertelt over de Europese ambities. Lees: Brussel wil meer ‘Europe First’ bij internationaal klimaatbeleid Redactie: Sophia Wouda & Nelleke van der Heiden Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Europa kampt met een explosief groeiende stroom van pakketjes uit vooral China. Een Europese ingreep laat op zich wachten, dus beginnen lidstaten op eigen houtje drempels op te werpen. In navolging van Frankrijk overweegt Nederland vanaf 2026 een nationale heffing in te voeren. De vraag is of een nationale fee wel past binnen het Europese douanerecht. Lees: Weg ligt open voor heffing van enkele euro’s op e-commerce pakketje Twee jaar geleden voorspelde Bloomberg dat Europa de bakenmat zou worden voor innovatie in de biobrandstof. Samen met energieredacteur Eva Selderbeek bespreken we wat er van deze toekomstvisie over is. Nadat in september zowel Shell als BP aankondigde te gaan stoppen met de bouw van hun biobrandstoffabriekken, bespreken wij de vraag: hoe het toekomstperspectief zo omslaan? Lees: Analisten en bedrijven schrijven biobrandstoffen nog lang niet af Verder in het FD vandaag: PBL: landbouw en natuur pas in balans met minstens 20% extra natuur Industrie vreest productieverstoring door Nexperia-conflict ASML wacht op concrete orders na wereldwijde hausse AI Presentatie: Floyd Bonder Redactie: Sophia Wouda & Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij Bitvavo, het grootste cryptobedrijf van Nederland, hadden bestuurders en meewerkende aandeelhouders jarenlang toegang tot klantgegevens. Experts vinden dit opmerkelijk, omdat volgens privacyregels toegang is voorbehouden aan een selecte groep medewerkers: bijvoorbeeld die van de antiwitwasafdeling en de klantenservice. De Amsterdamse cryptobeurs heeft advocaten van Stibbe ingehuurd voor een integriteitsonderzoek. Private Equity was lang voorbehouden tot de rijksten. Tegenwoordig is instappen echter al mogelijk vanaf €1. Waardoor zijn deze grote investeringen ineens terug te brengen tot zo'n klein bedrag? En waarom zet private equity de deuren tot deze voorheen gelsloten wereld wagewijd open? We bespreken het met redacteur-privaat kapitaal Gerben van der Marel. Lees: Particuliere belegger loopt niet zomaar binnen met private equity Verder vandaag in het FD:De rust in de wereldeconomie is bedrieglijk, zegt het IMFNieuwe familievete Van der Valk om asielopvangAmerikaanse banken profiteren van drukke markten Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het ministerie van Economische Zaken heeft het Chinese moederbedrijf buitenspel gezet bij de Nijmeegse chipmaker Nexperia. Het ministerie maakt zich zorgen over de nationale veiligheid en trekt daarom de controle over het bedrijf naar zich toe. Vrijwel tegelijkertijd schorste de Ondernemingskamer de topman van Nexperia’s moederbedrijf, Wingtech. Wat speelt er dat de minister zo hard ingrijpt? Technologie- en AI-redacteur Sandra Olsthoorn vertelt. Lees: Wanbestuur door Chinese ceo was reden voor ingrijpen bij Nexperia De Nobelprijs voor de Economie gaat dit jaar naar drie onderzoekers die uitpluizen hoe vernieuwing en vernietiging de economische groei aanjagen, een actueel onderwerp gezien de opmars van AI. De laureaten zijn de Amerikaans-Israëlische Joel Mokyr, de Fransman Philippe Aghion en de Canadees Peter Howitt. Redacteur Daan Ballegeer licht toe waarom dit drietal de prijs heeft gekregen. Lees: Nobelprijs economie voor onderzoek naar vernieuwing en vernietiging Bijna nergens zijn er zoveel faillissementen als in de detailhandel. Traditionele winkels staan onder druk doordat consumenten steeds meer online bestellen. Maar via internet groot geworden merken, zoals My Jewellery en Coolblue, openen juist opvallend vaak fysieke winkels. Om te groeien lijken beide nodig, vertelt retailredacteur Orla McDonald. Lees: Steeds minder fysieke winkels, toch maken webwinkels graag ‘stap naar steen’ Redactie: Nelleke van der Heiden, Daniël van der Korst, Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

De vraag of AI een bubbel is, zoemt meer en meer rond. De overeenkomsten met de dotcom-bubbel, die eind jaren '90 brak, zijn onder meer de hoge waarderingen, hoge beleggingsconcentratie en kapitaalinvesteringen in infrastructuur. Daar staat tegenover dat AI-bedrijven wél hoge omzet genereren, in tegenstelling tot een aantal internetbedrijven ten tijde van de dotcomcrash. We bespreken met onze beursredacteur Eva Schram, wat de mogelijke gevolgen zouden kunnen zijn als de hype rondom AI gaat liggen. Lees: Déjà vu op de beurs? AI-hype lijkt meer en meer op de internetbubbel Boodschappenprijzen in Nederland stijgen harder dan in andere Europese landen. Vooral rundvlees, koffie en chocolade dragen bij aan de absolute stijging. De ACM doet onderzoek naar de relatieve verschillen met andere landen. Het vermoeden bestaat dat supermarkten zich ten onrechte verrijken, maar een expert draagt aan dat supermarkten zelf ook te maken hebben met hogere kosten. We vragen aan onze retailredacteur Orla McDonald of de prijzen zullen stabiliseren in de toekomst. Lees: Nederlandse boodschappenprijzen verder uit de pas met buurlanden Na een onrustig weekend in de Rotterdamse haven hervatten sjorders hun werkzaamheden. Maar voor hoe lang? De klokt tikt want de havenarbeiders en hun werkgevers moeten binnen vier dagen een akkoord bereiken. We bespreken de gespannen situatie met redacteur-logistiek Hans De Jongh. Lees: Sjorders stoppen tijdelijk hun stakingen Redactie: Sophia Wouda, Daniël van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week hoor je het verhaal van onze Amerika correspondent Lennart Zandbergen. Hij bezocht de immigratierechtbank in New York en zag daar met eigen ogen hoe gewelddadig de immigratiepolitiedienst ICE kan zijn. De migratieagenten dragen vaak bivakmutsen en hebben geen insignes, waardoor onduidelijk is van welk agentschap zij afkomstig zijn. Immigranten die de rechtbank opzoeken om hun zaak te bepleiten, riskeren arrestatie. Voorgelezen & gemonteerd: Elfanie toe LaerEindmontage: Sophia WoudaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week duiken we in de verkiezingsprogramma’s op zoek naar alles over het vestigingsklimaat. De hele maand oktober staat Toegevoegde Waarde in het teken van de verkiezingen. We bespreken alle mooie plannen voor de Nederlandse economie en uiteraard ook het prijskaartje dat daaraan hangt. Vorige week ging het over de woningbouw en nu dus over het vestigingsklimaat. Of moeten we ondernemingsklimaat zeggen? Of ondernemersklimaat? Hoe het ook zij, er zijn natuurlijk zorgen op specifieke onderwerpen en die gaan we bespreken in vijf blokjes: financiering, regeldruk, arbeidsmigratie, stikstof en het stroomnet, met een speciale gast. Deze week is dat Cor de Horde, “onze man in Den Haag”. Deze week ook een experiment, want met een kookwekker leggen we onszelf aan banden: vijf minuten per blok. De eerdere Toegevoegde Waarde over de nationale investeringsbank vind je hier. Presentatie: Anna Dijkman en Marijn Jongsma Special guest: Cor de Horde Redactie en montage: Nelleke van der Heiden Muziek: Gijs FriesenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Op een nog altijd verhitte Nederlandse huizenmarkt zijn de prijzen van koopwoningen het afgelopen kwartaal iets gedaald. Ook staan er volgens makelaarsvereniging NVM opnieuw meer huizen te koop in Nederland. In de gemeente Amsterdam daalden de huizenprijzen zelfs het tweede kwartaal op rij ten opzichte van vorig jaar. Woningmarktredacteur Erik van Rein praat je bij over de laatste cijfers. Lees: Makelaars: huizenprijs iets gedaald, meer woningen te koop Uitgevers van nieuwsmedia maken zich zorgen over de gevolgen van een nieuw AI-instrument in de zoekmachine van Google. Google AI Modus, eerder deze week beschikbaar gekomen in de Nederlandse zoekmachine, kan leiden tot een snelle daling van het verkeer naar nieuwswebsites en -apps, zoals die eerder al bij Engelstalige websites en apps heeft plaatsgevonden. Dat tast niet alleen het verdienmodel van uitgevers aan, maar vergroot ook de invloed van techbedrijven, vertelt mediaredacteur Jeroen Piersma. Lees: Mediasector vreest introductie van nieuw AI-instrument in Google zoekmachine Het weren van internationale studenten brengt de Nederlandse economie voor miljarden aan schade toe, stellen vijf grote universiteiten in de Randstad. De onderwijsinstellingen pleiten daarom voor een ‘talentenstrategie’, waarin ook met deze effecten rekening wordt gehouden. Onderwijsredacteur Jildou Beiboer sprak de voorzitter van het college van bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam en vertelt over het onderzoek. Lees: Minder buitenlandse studenten? ‘Ik denk dat we er om moeten vechten’ Redactie: Sophia Wouda, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

ABP sluit niet uit dat hun pensioenen in 2026 verlaagd moeten worden. Dat blijkt uit een berekening die het pensioenfonds heeft moeten maken nu ABP gedwongen terugmoet naar de oude pensioenregels. Volgens die regels was de financiële positie eind 2024 te zwak en kwam zelfs op papier een verlaging van de pensioenen in 2025 in zicht. Het pensioenfonds zegt wel dat de kans op een verlaging ‘heel klein’ is, toch was het een pikant bericht. Onze pensioenredacteur Maaike Noordhuis dook in deze aankondiging en vertelt je wat er misging bij ABP. Lees: ABP weet verlaging pensioenen af te wenden met rekentruc Het Zweeds-Zwitserse Verisure maakte de grootste beursgang in Europa in jaren. Het alarmsystemenbedrijf haalde bij het debuut ruim €3 mrd op en verstevigt daarmee de positie van de beurs in Stockholm. Toch staat Verisure bekend om agressieve verkooppraktijken, die het deels helpen naar een marktleiderspositie in de meeste van 19 landen waar het actief is. We bespreken met onze beursredacteur Eva Schram waarom de beursgang zo spraakmakend is. Lees: Verisure maakt grootste beursdebuut in Europa in jaren Investeerders kochten de afgelopen drie jaar een flink aantal accountantskantoren, maar na een reeks investeringen is de koopwoede gaan liggen. Er zijn nog een stuk of twaalf kantoren te koop en dat zijn geen van alle echt grote vissen. Voor grote investeerders – zoals Private Equity – zijn er voornamelijk nog kruimels te halen. De eerste consolidatiegolf binnen de accountancy lijkt daarmee op zijn eind, schrijft onze redacteur zakelijke dienstverlening Edwin van der Schoot. Hij vertelt wat dit betekent voor investeerders, de accountancykantoren en hun klanten. Lees: In de accountancy begint voor investeerders het gevecht om de kruimels Redactie: Sophia Wouda, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sportwagens en elektrisch rijden. Het blijft een vaak lastige combinatie. Deze week onthult Ferrari details over zijn eerste volledig elektrische auto. Een grote stap voor het Italiaanse automerk, dat toch vooral bekendstaat om ronkende verbrandingsmotoren. Er zijn nog veel vraagtekens over de restwaarde en de vraag naar elektrisch. Toch heeft Ferrari vooralsnog meer ademruimte dan zijn concurrenten, vertelt beursredacteur Albert Wagenaar. Lees: Na accountants uit Portugal en Cyprus, meldt zich nu een ‘wereldkampioen’ uit Italië in Nederland Nederland is een bijzonder accountantskantoor rijker: Ambrosio Audit registreerde zich onlangs bij de AFM. De Italiaanse oprichter Guiseppe Ambrosio is naar eigen zeggen houder van het wereldrecord accountancy-diploma’s en registraties, en heeft hier beursgenoteerde bedrijven als klanten op het oog. Eerder leidde de komst van kantoren uit Portugal en Cyprus naar Nederland nog tot discussie. Onder meer beroepsorganisatie NBA betwijfelde of de nieuwelingen konden voldoen aan de hoge kwaliteitseisen die worden gesteld aan accountants, vertelt FD Zuidas-redacteur Edwin van der Schoot. Lees: Ferrari moet eerste batterijauto met zijden handschoenen op de markt brengen Terwijl diversiteit in migratieachtergrond op de werkvloer toeneemt, blijft de inclusiviteit juist achter. Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een dinsdag gepubliceerd rapport. Het is zelfs zo dat diverse organisaties niet inclusiever zijn dan homogene organisaties. Uit het onderzoek blijkt dat werknemers met een migratieachtergrond die werken in een diverse omgeving, meer uitsluiting en achterstelling ervaren dan werknemers met een migratieachtergrond in een meer homogene werkomgeving. Onze redacteur Anouk Gras dook in het onderzoek en vertelt welke verklaring het SCP geeft. Lees: SCP: Diverse werkomgeving is lang niet altijd ook inclusief Presentatie: Nelleke van der Heiden Redactie en montage: Floyd Bonder, Daniël van der Korst, Sophia Wouda en Nelleke van der HeidenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Jumbo stopt grotendeels de samenwerking met inkooporganisatie Everest aan het einde van dit jaar. Het supermarktbedrijf was aangesloten bij Everest, samen met andere ketens, om een betere onderhandelingspositie te verkrijgen en prijzen te kunnen drukken. Nu kiest Jumbo dus een eigen weg. Retailredacteur Evi Timp zocht uit waarom Jumbo de samenwerking beëindigde. Lees: Jumbo beëindigt samenwerking met inkooporganisatie Everest Eneco onderzoekt de mogelijkheid om zijn warmtenetten te verkopen. Ongeveer 370.000 huishoudens maken daar gebruik van en ze moeten naar schatting €1 mrd opleveren. Reden is nieuwe wetgeving, die stelt dat meer dan 50% van de warmtenetten in handen moet zijn van publieke instanties. Energieredacteur Eva Rooijers vertelt waarom de wet dit beoogd resultaat waarschijnlijk niet gaat boeken. Lees: Eneco zoekt publieke koper voor zijn warmtenetten De kersverse Franse premier Sébastien Lecornu treedt na vier weken alweer af. Hij zag geen draagvlak om zijn begroting door het Franse parlement te loodsen. Lecornu was de vijfde Franse premier in twee jaar tijd en met zijn vertrek tevens de kortst zittende uit de Franse geschiedenis. Onze correspondent in Frankrijk, Eva Rammeloo, vertelt waarom Lecornu zo snel de handdoek in de ring gooit. Lees: Politieke crisis in Frankrijk verdiept met aftreden premier Lecornu Redactie: Daniël van der Korst & Nelleke van der Heiden Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlandse toeleveranciers hebben last van de malaise in de Europese auto-industrie. Om te kunnen overleven, moeten ze vol inzetten op elektrische wagens. Maar waar de één soepel kan schakelen, worstelt de ander met de transitie, vertelt industrie-redacteur (en podcastpresentator) Anna de Haas. Lees: Crisis in auto-industrie zet ook Nederlandse toeleveranciers onder druk Het demissionaire kabinet moet zelf opnieuw beslissen of het onderdelen voor de F-35-gevechtsvliegtuigen naar Israël wil doorvoeren. Dat heeft de Hoge Raad vrijdag geoordeeld. Eerder had het gerechtshof Den Haag de minister juist bevolen per direct te stoppen met de doorvoer. Redacteur David van de Velde dook in beide uitspraken. Hij vertelt waarom de Hoge Raad nu zegt dat het aan de minister en het kabinet is om hierover te beslissen. Lees: Hoge Raad: minister moet zelf oordelen over doorvoer F-35-onderdelen naar Israël Bedrijven die een eigen stablecoin willen lanceren, kunnen dat nu binnen een paar dagen. Cryptodienstverlener Bridge is een dienst begonnen die alles uit handen neemt, van de techniek en cyberveiligheid tot naleving van regels. Zodat geen ondernemer het meer zonder deze digitale dollar hoeft te rooien. Maar dat is niet zonder risico's, vertelt onze cryptoredacteur Pim Brasser. De Europese toezichthouders willen zich daarom bewapenen met een Europese stablecoin. Lees: Iedereen aan de stablecoins? Niet als het aan Europese toezichthouders ligt Redactie: Sophia Wouda, Nelleke van der Heiden & Daniël van der Korst Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week hoor je het verhaal van FD redacteuren Anouk Gras, Marijn Jongsma en Jan Fred van Wijnen. Zij brachten ongelijkheid in de Nederlandse samenleving in kaart en gingen op zoek naar oplossingen. Een overschot aan goedkope huurwoningen zorgt voor een neerwaartse spiraal in achterstandsbuurten, zoals in de Arnhemse Geitenkamp. Koopwoningen kunnen het tij keren. Maar de vraag is of de maakbare samenleving realistisch is. Dit is het laatste artikel van een tweeluik over de kloof tussen kansrijken en kansarmen in Nederland. Het eerste stuk daarvan lees je hier: ‘De kansenongelijkheid in Nederland begint al tijdens de zwangerschap’ Voorgelezen en gemonteerd: Elfanie toe LaerEindmontage: Sophia Wouda See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de eerste van vier verkiezingsspecials van Toegevoegde Waarde bespreken Anna Dijkman en Marijn Jongsma een van de grootste verkiezingsthema’s: de woningmarkt. Voor deze aflevering schuift Bauke Schram aan, FD-verslaggever in Den Haag. Zij heeft alle verkiezingsplannen doorgenomen om te vertellen hoe partijen het woningtekort willen aanpakken. In het gesprek proberen de drie het probleem terug te brengen tot een kwestie van vraag en aanbod. In hoeverre spelen bijvoorbeeld fiscale maatregelen, zoals de hypotheekrenteaftrek en het zwaarder belasten van vastgoedinvesteerders, een rol bij de komende verkiezingen? Aan de aanbodkant gaat het onder meer om de vraag waarom bouwen in de praktijk zo moeizaam verloopt. Gaan partijen iets doen aan de verlieslatende bouwopgaven voor woningcorporaties? Of sleutelen ze aan de winst op grond via een planbatenheffing? Het komt allemaal aan bod in deze aflevering. Presentatie: Anna Dijkman en Marijn Jongsma Redactie en montage: Floyd Bonder Muziek: Gijs Friesen See omnystudio.com/listener for privacy information.

De AEX is op recordhoogte beland nu aanhoudend optimisme over kunstmatige intelligentie vooral techaandelen laat rallyen. Met hulp van chipmachinemakers ASML en ASM piekte de Amsterdamse hoofdindex aan het begin van de middag boven de 963 punten. Daarmee koerste de index ruim boven het oude slotrecord uit februari van 948,54 punten en boven het intradayrecord van 952,45 punten. Beursredacteur Albert Wagenaar vertelt hoe het kan dat juist nú dit record gebroken is. Lees: Chipbedrijven stuwen AEX naar recordstand Tijdens en net na de coronapandemie groeide de vraag naar logistiek vastgoed razendsnel. Inmiddels is die vraag door alle spanningen in de wereld ingezakt. Gevolg: ontwikkelaars krijgen hun net opgeleverde logistieke hallen steeds moeilijker verhuurd. Vooral op plekken buiten bekende logistieke hotspots staat een fors aantal vierkante meters aan net opgeleverde distributiecentra leeg. Vastgoedredacteur Bas Knoop vertelt hoe dat komt en wat er nu met de lege panden gaat gebeuren. Zorgverzekeraar VGZ neemt een groot deel van de kleine branchegenoot ONVZ over. Het merk van de Houtense verzekeraar blijft bestaan en het bedrijf blijft actief als verkoper van verzekeringen. Als de Autoriteit Consument en Markt de transactie goedkeurt, is het de grootste overname in de zorgverzekeringsmarkt in lange tijd. Na de versmelting resteren in Nederland nog negen zorgverzekeringsconcerns met vaak meerdere merken. Redacteur Maarten van den Poll vertelt waarom ONVZ het initiatief nam en wat de overname VGZ oplevert. Lees: Zorgverzekeraar VGZ neemt ONVZ grotendeels over Redactie: Sophia Wouda, Nelleke van der Heiden & Daniël van der Korst Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Terwijl China in eigen land snel de overstap maakt van fossiele energie naar groen, ontpopt het zich tegelijkertijd als giga-exporteur van schone technologie. Per maand zet het voor miljarden aan elektrische auto’s, batterijen, zonnepanelen en windmolens weg, wat het naast klinkende munt ook politieke invloed geeft. Invloed die het Amerika van Trump juist opgeeft. Onze China-correspondent Roland Smid vertelt wat deze export-drift betekent voor de wereldwijde energietransitie. Lees: China loopt snel uit in race om dominantie in duurzaamheid Er dreigt een tegenvaller van ruim een miljard voor de staatskas. Ondernemers en bedrijven die vinden dat ze te veel rente hebben betaald over hun winstbelasting krijgen gelijk van de hoogste nationale rechtsadviseur, advocaat-generaal Robert Jan Koopman. En zo'n advies wordt vrijwel altijd overgenomen. Belastingredacteur Laurens Berentsen vertelt je de details. Lees: Advies aan Hoge Raad om belastingrente te verlagen is potentiële strop voor de schatkist De organisatie van de FNV gaat flink op de schop. Nadat de grootste vakbond van het land totaal vastliep door intern geruzie, werden afgelopen juni Lodewijk Asscher en Ton Heerts door de Ondernemingskamer aangesteld om orde op zaken te stellen. Gisteren presenteerden ze hun plannen. Onze arbeidsmarktredacteur Lien van der Leij vertelt hoe de nieuwe governancestructuur er volgens de twee toezichthouders uit moet zien. Lees: Asscher grijpt fors in bij FNV & Tijdelijke toezichthouder Asscher: ‘De FNV moet gewoon goed bestuurd kunnen worden. Die stap gaan we nu zetten’ Redactie: Sophia Wouda & Floyd BonderPresentatie: Floyd BonderSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Demissionair minister Sophie Hermans heeft een ‘letter of intent’ getekend voor maximaal €2 mrd steun voor de verduurzaming van een fabriek van Tata Steel. Hiermee kan de fabriek overstappen van kolen naar aardgas. Toch moet een aantal punten nog worden uitgewerkt voordat er gesproken kan worden van een definitieve maatwerkafspraak. In 2030 moet het concern namelijk gebruik maken van biomethanol of waterstof. We vragen aan onze redacteur in Den Haag, Cor de Horde, wat de mitsen en maren zijn. Lees: Goede voornemens rond Tata Steel maar onzekerheden zijn nog groot De gemeente van Milaan verkoopt stadion San Siro aan de voetbalclubs Internazionale en AC Milan. De clubs zullen vervolgens een nieuw stadion bouwen dat met nieuwe voorzieningen voor meer inkomsten moet zorgen. Veel Italiaanse clubs zijn geen eigenaar van hun stadion, terwijl andere Europese clubs dat wel zijn. Daardoor lopen ze inkomsten mis die goed van pas kunnen komen. We bespreken met onze correspondent in Italië Marc Leijendekker wat de plannen precies zijn en wat er met de inkomsten kan gebeuren. Lees: Voetbalclubs hebben eindelijk hun zin: Milaan krijgt een nieuw stadion Internationale kredietverzekeraar Atradius concludeert dat de betalingsmoraal in de VS verslechtert aan de hand van eigen onderzoek. Nederlandse bedrijven die daar zakendoen moeten rekening houden met facturen die later betaald worden door hun Amerikaanse zakenpartners. De hoge importtarieven zijn de oorzaak, omdat ze de winstmarges drukken. We vragen aan onze redacteur macro-economie Marijn Jongsma wat de gevolgen zijn. Lees: Kredietverzekeraar waarschuwt voor verslechtering betalingsmoraal in VS Redactie: Nelleke van der Heiden, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Genmab, een Deens-Nederlands biotechbedrijf, neemt een ander biotechbedrijf, Merus, over. De R&D kantoren van beide bedrijven zijn buren op het Science Park in Utrecht. Ze zijn akkoord over een overnamebod van $8 mrd. Genmab raakt op deze manier betrokken bij het uitrollen van een veelbelovend medicijn tegen hoofd- en halskanker dat momenteel ontwikkeld wordt door Merus. We vragen aan onze redacteur Thieu Vaessen wat er gemoeid is met de deal. Lees: Genmab neemt voor $8 mrd Nederlandse biotechbedrijf Merus over KLM gaat samen met vakbonden FNV, CNV, én een bemiddelaar, weer om de tafel. Ze hervatten de cao-onderhandelingen van het grondpersoneel. KLM had eerder de vakbonden voor de rechter gedaagd om een staking tegen te gaan. De rechter vond dat de staking onder voorwaarden door kon gaan. Nu bond KLM toch in en worden de onderhandelingen hervat. We spreken met onze redacteur Alwine de Jong over wat er op tafel ligt. Lees: CNV en FNV schorten stakingen bij KLM voorlopig op Een hoge staatsschuld (bijna 120% van het bruto binnenlands product), een begrotingstekort dat jaar op jaar ver boven de Europese norm van 3% uitstijgt en een rente op overheidsobligaties die gestaag blijft oplopen. Het zijn drie cijfers die maken dat er in Frankrijk grote zorgen zijn over de overheidsfinanciën, maar stuk voor stuk gelden ze ook voor België. En dat maakt de kans groot dat kredietbeoordelaars de rating ook voor België naar beneden bijstellen, vertelt redacteur Daan Bleus. Lees: Na Frankrijk riskeert ook België een lagere kredietbeoordeling Redactie: Nelleke van der Heiden, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Via het crowdfundplatform Duurzaaminvesteren kunnen mensen investeren in duurzame start-ups en groene projecten. Maar nu een deel van de projecten in zwaar weer is beland, zijn investeerders boos. Bijvoorbeeld bij het bedrijf De Groene Aggregaat, waar de investeerders met de bestuurder in de clinch liggen. Onze energieredacteur Eva Rooijers legt uit hoe het zo ver heeft kunnen komen met het platform en de projecten. Lees: Aggregaten zoek, geld weg, en investeerders blijven boos achter Uit data-onderzoek van het FD blijkt dat water- en bodemkwaliteit steeds meer onder druk komen te staan doordat de Nederlandse grond intensiever wordt gebruikt. De oppervlakte aan ‘blijvend’ grasland, land dat al vijf jaar of meer uit gras bestaat, kromp tussen 2015 en 2025 flink. Een deel van het grasland wordt akkerbouw, terwijl dit slechter is voor de kwaliteit van bodem en water. Onze landbouwredacteur Maureen Blankestijn legt uit wat voor gevolgen dit heeft. Lees: Experts waarschuwen: meer bloembollen en maïs vervuilen grond en water en de webspecial Het volgende landbouwprobleem: ‘Over tien jaar kopen we akkerbouwers uit’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week hoor je het verhaal van FD redacteuren Maureen Blankestijn en Marijn Jongsma. Zij bezochten een frietfabriek van het bedrijf Kiremko, dat over de hele wereld tonnen aardappels verwerkt tot friet. Zij vroegen zich af: hoe ga je als ondernemer om met al het importheffingengeweld? Sommige grote bedrijven praten daar niet zo makkelijk over, maar daar hebben ze bij Kiremko geen last van. ‘We go where the potatoes go’, is het mantra. En dus manoeuvreert het frietbedrijf zich – met succes – langs de vele importheffingen. Voorgelezen & gemonteerd: Elfanie toe LaerEindmontage: Sophia Wouda See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nobelprijswinnaar en econoom Paul Krugman bezocht deze week de redactie van het FD. Een mooie gelegenheid voor Marijn Jongsma en Anna Dijkman om te spreken over zijn zienswijze op Nederland, Europa en de wereldhandel. Hoewel Krugman zich bescheiden opstelde over zijn kennis van de Nederlandse economie, had hij een duidelijke boodschap voor de toekomst van Europa. De grote groei, zo stelde hij, komt uit het afbreken van handelsbarrières binnen Europa. Een politiek niet onomstreden verhaal – en nog veel meer over Krugman – in deze aflevering. De vraag van de week gaat over elektrische auto’s: hoe kan het dat de prijs van deze voertuigen minder hard daalt dan de prijs van accu’s? De vraag sloot overigens goed aan bij een opvallende brief die Anna ontving van de gemeente. Zij mag haar benzineautootje laten slopen en ontvangt daarvoor duizend euro. In hoeverre zijn dit soort stimuleringsmaatregelen daadwerkelijk goed voor het milieu, vragen de twee zich af. Marijn analyseert daarnaast nogmaals het basisinkomen, naar aanleiding van het grote aantal reacties op de afgelopen twee afleveringen. De aflevering van vorige week kun je luisteren via deze link See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vuistregel is dat wanneer het slecht gaat met je Amerikaanse beleggingen, de dollar zou moeten stijgen. Maar deze ‘natuurlijke’ hedge, een manier om je tegen koersveranderingen te beschermen, bleek niet meer mogelijk toen in april de koersen tegelijkertijd daalden. We vragen aan onze beursredacteur Marcel de Boer welke gevolgen dit nu heeft. Lees: De dollar is niet langer de automatische hedge tegen dalende koersen in de VS – en dat heeft een prijs Nu de boodschappen steeds duurder worden, grijpen consumenten vaker naar huismerken. Die zijn niet alleen goedkoper, maar stijgen ook minder hard in prijs dan A-merken. En zo wordt het A-merk langzaam maar zeker aan de kant geschoven... Retailredacteur Orla McDonald vertelt waar de verschillen vandaan komen en wat dit betekent. Lees: Prijsverschil tussen huismerk en A-merk in supermarkt loopt op Volgens persbureau Reuters bereidt sportapp Strava een beursgang voor. Het platform voor sportprestaties lijkt steeds meer op een sociaal netwerk en blijft onverminderd populair. Onze correspondent in Amerika vertelt waarom het aantal gebruikers maar blijft groeien en wat de verwachtingen van de beursgang zijn. Lees: Met sportapp Strava gaat een snelgroeiend sociaal netwerk naar de beurs Redactie: Sophia Wouda, Nelleke van der Heiden & Daniël van der Korst Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het was voor politiek Den Haag een horrorscenario: het Duitse hoogspanningsnet dat met Nederlands belastinggeld voor meer dan €100 mrd wordt opgeknapt. Met de verkoop van een deel van het Duitse netbedrijf aan drie private investeerders is dat voorlopig van de baan. Ze steken er gezamenlijk €9,5 mrd in. Politiek verslaggever Cor de Horde vertelt waarom de opluchting op het ministerie van Financiën groot is. Lees: Investeerders steken €9,5 mrd in Tennet Duitsland Quote 500-miljonair Wim Beelen en de gemeente Amsterdam begraven de strijdbijl na een jarenlang conflict over het ADM-terrein, een voormalige scheepswerf van 66 hectare in het Westelijk Havengebied. Beelen kocht dat terrein vier jaar geleden voor €86 mln en verkoopt het nu aan de hoofdstad voor €165 mln. Volgens Amsterdam is het een ‘cruciale aankoop’, de stad hoopt daarmee plannen voor woningbouw en de energietransitie vlot te trekken. Onderzoeksjournalist Joris Polman vertelt wat het terrein en het conflict zo geruchtmakend maken. Lees: Ondernemer Wim Beelen verkoopt ADM-terrein na lang conflict aan Amsterdam Nederland dreigt volgens de beroepsvereniging van belastingadviseurs NOB nieuwe regels voor de teruggave van dividendbelasting in te voeren die zeer waarschijnlijk in strijd zijn met het Europees recht en bovendien onwerkbaar voor beleggers. Ze uitten daarmee opvallend harde kritiek op een uitspraak van de Hoge Raad. Belastingredacteur Laurens Berentsen vertelt wat er volgens de fiscalisten aan schort. Redactie: Sophia Wouda, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Analisten zijn sceptisch over een mogelijke overname van ABN Amro door het Belgische KBC. Deze zou niet passen in de overnamestrategie van KBC, het bedrijfsmodel zou te veel verschillen en de winstgevendheid zou achter kunnen blijven. Toch blijkt er sprake van ‘overnamekoorts’ in de bankenwereld. Over de overnamekoorts van KBC spreken we met onze redacteur Mathijs Rotteveel. Lees: Alles over de mogelijke overname van ABN Amro door KBC In Nederland is het zoeken naar de schaarse ruimte om een miljoen woningen bij te bouwen. De Nota Ruimte die het demissionaire rompkabinet vrijdag presenteert, moet helpen die puzzel te leggen. En partijen komen met creatieve plannen. Politiek verslaggever Bauke Schram vertelt waar de verschillende partijen kansen zien, van nieuwe steden tot bouwen op het Mediapark of het terrein van Tata Steel. Lees: Gezocht: ruimte voor één miljoen nieuwe woningen in Nederland Odido ziet een nieuwe kans binnen de verdringingsmarkt die de Nederlandse telecomsector is. De telecomaanbieder richt zich op de Noordzee en KPN gaat in de achtervolging. Telecomredacteur Jeroen Piersma vertelt over de plannen van Odido om bellen en internetten op de Noordzee een stuk goedkoper te maken en hoe het daarvoor een deal sloot met het Noorse Tampnet. En hij checkte of KPN op korte termijn zijn klanten hetzelfde voordeel op zee kan bieden. Lees: Te land, in de lucht en nu ook ter zee: telecomsector doet Noordzee erbij Redactie: Nelleke van der Heiden, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Brusselse kredietverstrekker KBC Group heeft Bank of America de opdracht gegeven om een mogelijke overname van de Nederlandse branchegenoot ABN Amro te verkennen. We bellen met redacteur Pieter Couwenbergh om te begrijpen waarom KBC een oogje heeft op ABN Amro en hij vertelt hoe dit past in de bredere consolidatietrend van de Europese bankensector. Lees: Belgische bank KBC onderzoekt overname ABN Amro De rechter verplichtte Booking.com dit jaar om zich aan te sluiten bij een pensioenfonds, maar het bedrijf vindt dat dit niet hoeft voor alle bedrijfsonderdelen. Ruim 2500 werknemers bouwen daardoor minder pensioen op. Op de werkvloer leidt dit tot onrust. Redacteur Jasper Houtman vertelt hoe het pensioenconflict bij Booking daarmee weer helemaal terug is. Na de uitspraak van de Hoge Raad in maart leek dit opgelost. Lees: Pensioenconflict bij booking.com laait weer op Xiong’an, oftewel ‘de stad van de toekomst’, is het Chinese antwoord op het woningtekort. De stad is in aanbouw onder strenge regels van president Xi. Zo wil hij onder andere speculatie tegengaan, moet er met streng cameratoezicht een modelsamenleving ontstaan, en mogen huizen pas verkocht worden als de bouw af is. Zodra staatsbedrijven zich er hebben gevestigd, zouden private ondernemers rap moeten volgen. We vragen aan onze correspondent in China, Roland Smid, of het project kans van slagen heeft. Lees: De ‘15 minuten-stad’ in China paart gemak met strenge overheidscontrole Redactie: Nelleke van der Heiden, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn nieuwe manieren ontdekt waarop de belasting in box 3 kan worden vermeden. Eerder al berichtte redacteur belastingen Laurens Berentsen over een 'obligatietruc' die tot een lagere vermogensbelasting zou leiden. Dat gat werd snel gedicht. Nu zijn er echter nieuwe routes ontdekt via de zogenoemde tegenbewijsregeling, en die lijken van permanentere aard. Samen met Laurens Berentsen bespreken we deze nieuwe route. Na het afzwaaien van president-commissaris Tom de Swaan bij ABN Amro, is de bank op zoek naar een nieuwe voorzitter voor de raad van commissarissen. In de functievereisten deed Zuidas-redacteur Mathijs Rotteveel echter een opvallende ontdekking: alleen een man is welkom. Samen met hem bespreken we waarom ABN Amro deze opvallende vereiste stelt. Voor het eerst in decennia bestaat de AEX-index niet meer uit vijfentwintig maar uit dertig fondsen. Van de vijf bedrijven die zich mogen melden in de grootste index van de Nederlandse beurs, zijn er twee opvallende namen: JDE Peet's en Just Eat Takeaway. Beide zijn namelijk verwikkeld in een overnameproces. Samen met beursredacteur Albert Wagenaar bespreken we de uitbreiding en de eventuele invloed hiervan op de overnamekandidaten. Redactie: Sophia Wouda, Daniel van der Korst & Floyd Bonder Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week hoor je het verhaal van FD redacteuren Lisa van de Velden en Jeroen Groot. Zij hoorden dat een succesvolle kankertherapie niet beschikbaar werd gemaakt voor patiënten omdat het voor minder omzet zorgt van de farmaceut. Is dat uniek? Vroegen zij zich af. Nee, blijkt als ze meerdere oncologen spreken. Amsterdamse artsen die wereldberoemde levensreddende therapieën ontwikkelden, lopen vaker vast op onwil bij de farmaceut. Maar ze leggen zich daar niet bij neer. Voorgelezen en gemonteerd: Elfanie toe LaerEindmontage: Sophia WoudaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze Toegevoegde Waarde ploegen we de miljoenennota door. Had die vorig jaar nog als motto: Solide begroten voor welvaart en stabiliteit, dit jaar was het bij gebrek aan in elk geval politieke stabiliteit: Verantwoord begroten voor een sterke economie. Wat staat erin over koopkracht, middeninkomens en staatsschuld? De Vraag van de Week gaat over baangarantie. De vragensteller vond de aflevering over het basisinkomen erg interessant en vraagt zich af of baangarantie een alternatief zou kunnen zijn voor het basisinkomen. Zou het effectiever zijn? Voordeel is, schrijft hij, ‘dat mensen zowel verzekerd zijn van inkomen als dat zij een actieve bijdrage leveren aan de samenleving’. We zoeken het uit. Luister hier de eerdere Toegevoegde Waarde (van 17 februari 2024) over de middenklasse Presentatie: Anna Dijkman en Marijn Jongsma Redactie en montage: Nelleke van der Heiden Muziek: Gijs Friesen See omnystudio.com/listener for privacy information.

Groot nieuws in bankenland. Investeringsmaatschappij Blackstone probeert opnieuw de Haagse bank NIBC te verkopen. Dat bevestigen vijf anonieme bronnen. De namen van ABN Amro en het Oostenrijkse Bawag circuleren nadrukkelijk als geïnteresseerde kopers. Onze bankenredacteur Edwin van der Schoot had de primeur en vertelt waarom NIBC in de etalage staat en waar de interesse van ABN Amro vandaan komt. Lees: Eigenaar zet NIBC opnieuw in de etalage Twee dagen lang duurden ze: de algemene politieke beschouwingen. Op papier zouden die moeten gaan over de miljoennota, in de praktijk waren ze het startschot van de verkiezingscampagne. Een mooi moment om te kijken met welk geluid alle partijen de verkiezingen ingaan. Onze verslaggever in Den Haag, Bauke Schram was erbij en vertelt je erover. Lees: PVV staat alleen in de Kamer, rest probeert ‘constructief’ te zijn Dit weekend lopen tienduizenden hardlopers de tien Engelse mijl tussen Amsterdam en Zaandam tijdens de Dam tot Damloop. Deelname aan een hardloopwedstrijd vroeg altijd al een aardige tijdsinvestering, met alle trainingsuren die eraan voorafgaan. Nu wordt ook de financiële investering groter, door steeds duurdere inschrijfkosten. Volgens organisatoren is dat onvermijdelijk. FD-redacteur Freek Kilsdonk vertelt waar de steeds hogere kosten vandaan komen. Lees: Hardloopwedstrijden populairder dan ooit, maar organiseren wordt steeds duurder Redactie: Sophia Wouda, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Britse en Amerikaanse bedrijven hebben voor tientallen miljarden aan wederzijdse investeringen aangekondigd, ter ere van het staatsbezoek dat de Amerikaanse president Donald Trump woensdag en donderdag aan het Verenigd Koninkrijk brengt. De Britten hopen dat het koninklijke onthaal Trump zal bewegen om ook toezeggingen te doen op andere terreinen, voornamelijk importheffingen en Oekraïne. Of dat erin zit, bespreken we met onze correspondent Joost Dobber. Lees: Techinvesteringen en koning Charles moeten van Trumps staatsbezoek aan het VK een succes maken Uitbuiting van arbeidsmigranten gebeurt niet alleen bij de Amsterdamse sportschool Saints & Stars, maar in veel meer sectoren. En dus buigt de Eerste Kamer zich binnenkort over nieuwe wetgeving die de teugels strak aanhaalt tegen malafide uitzendbureaus. Maar hoeveel effect dit gaat hebben, is de vraag. Arbeidsmarktredacteur Lien van der Leij vertelt hoe het probleem zich sneller ontwikkelt dan de wet. Lees: Malafide uitzendbureautjes blijven de wetgever nog altijd een stap voor De Deen Jesper Højer wordt per 1 januari de nieuwe directeur van supermarktketen Jumbo. Daarmee heeft de supermarkt een definitieve oplossing gevonden voor het vertrek van Frits van Eerd als directeur in 2022. Sindsdien werd Jumbo geleid door tijdelijke bestuurders. Højer volgt Tom Heidman op, die sinds 1 maart interim-ceo is. Retailredacteur Orla McDonald vertelt wie deze Højer is en wat er van hem verwacht wordt. Lees: Voormalig Lidl-topman Jesper Højer (47) nieuwe ceo Jumbo Redactie: Sophia Wouda, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Gisteren was het Prinsjesdag. Op het eerste gezicht was alles zoals gebruikelijk: er was een koets, er waren hoedjes én een miljoenennota. Maar toch was deze editie anders. Met een demissionair kabinet en verkiezingen in het verschiet, viel het aantal nieuwe plannen tegen. Samen met politiek verslaggever Martine Wolzak bespreken we de spaarzame verrassingen. Lees: Minister Heinen van Financiën: 'Nederland staat op een keerpunt' Het is ‘heel erg onwaarschijnlijk’ dat Nederland het klimaatdoel voor 2030 gaat halen. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van doorrekeningen. Nederland legde vast dat het in 2030 minimaal 55% minder CO₂ uitstoot dan in 1990. De kans dat dat lukt, schat het PBL nu op minder dan 5%. Samen met klimaatredacteur Eva Selderbeek bespreken we waar Nederland wél op afstevent als het vasthoudt aan de huidige klimaatkoers. Lees: Ook voor de lange termijn raken de klimaatdoelen nu uit zicht. Redactie: Floyd Bonder, Nelleke van der Heiden & Daniël van der Korst Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is de derde dinsdag van september en dus is het Prinsjesdag. Samen met onze politiek verslaggever Cor de Horde bespreken we de miljoenennota. Het kabinet heeft ervoor gekozen om het overheidstekort te laten oplopen tot 2,9%, net onder de Europese norm van 3%. Gaat het daarbij om noodzakelijke investeringen voor de toekomst, of zijn het lastenverlichtingen die handig uitkomen, zo net voor de verkiezingen? Lees: Weer verkiezingen, dus weer feestbegroting De slag om de Oekraïense stad Pokrovsk is nog steeds in volle gang. Toch lijken de Russen zich nu op te maken voor een finale slag rond de belangrijke verzetsstad aan de Oekraïense verdedigingslinie. Samen met redacteur Jean Dohmen bespreken we de kans van slagen van de Russische plannen en analyseren we wat de gevolgen zouden zijn als Pokrovsk in Russische handen komt. Lees: Russen maken zich op voor finale slag om symbolische stad in oost-Oekraïne Redactie: Floyd Bonder, Daniël van der Korst, Nelleke van der Heiden Presentatie: Nelleke van der Heiden See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deloitte heeft het personeelsbestand met 500 banen gekrompen. Dat is volgens de topman niet alleen te wijten aan de inzet van kunstmatige intelligentie, maar ook aan de volatiele en veranderende consultancymarkt. We bespreken de gevolgen met redacteur Jildou Beiboer. Lees: Deloitte neemt na jaren van groei fors minder afgestudeerden aan De uitvoering van het Amerikaanse immigratiebeleid is aangescherpt. De inval van ICE bij een Hyundai-fabriek in Georgia begin september was daar een duidelijk voorbeeld van. We vragen aan redacteur Alwine de Jong wat het strengere immigratiebeleid in de Verenigde Staten betekent voor de zakenreiziger. Lees: Experts waarschuwen ondernemers: bereid je voor op streng Amerikaans visumbeleid Nederland is niet het enige land waar de fiscale eigenwoningsteun een punt van discussie is. In andere Europese landen werd de hypotheekrenteaftrek al eerder aan banden gelegd. Daan Bleus, redacteur van het FD én de Belgische krant de Tijd, legt uit wat we daarvan kunnen leren. Lees: Nederland royaalste Europese land met woonsubsidies maar afbouw nergens zonder slag of stoot Redactie: Lisa van der Velde, Floyd Bonder & Daniël van der Korst Presentatie: Floyd Bonder See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week hoor je het verhaal van FD-redacteuren Anouk Gras en Rutger Overstegen. Zij bezochten de kokosbroodfabriek in Harderwijk. Met nieuwe smaken en een tour door de VS probeert kokosbroodproducent Theha meer jonge klanten te trekken en uit te breiden naar het buitenland. Maar de onderneming staat ook voor uitdagingen door gestegen kokosprijzen en een nijpend personeelstekort. Misschien was het daarom, dat Rutger en Anouk zelf ook even wat brood mochten kneden. Voorgelezen en gemonteerd: Elfanie toe LaerEindmontage: Sophia WoudaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

We beginnen met Frankrijk, dat er steeds meer uitziet als de zieke man van Europa. Het land móét hervormen, maar hoe? En dreigt er een nieuwe eurocrisis? Frankrijk krijgt de financiën maar niet op orde. Het begrotingstekort bedroeg vorig jaar 5,8%, bijna twee keer zo hoog als de toegestane 3% en staatsschuld is bijna 114% van het bbp. Het is ongelooflijk ingewikkeld om te hervormen, want de politiek is volledig verdeeld. Daardoor is het vrijwel onmogelijk om parlementaire meerderheden te vinden. Hoe komen impopulaire, maar noodzakelijke maatregelen er toch doorheen? Bij de post zat een boek. In een envelop zat een handzaam werk over bubbels op financiële markten, getiteld Windhandel. Ooggetuigen van 500 jaar speculatie, euforie en verlies op de internationale beurzen. Auteur Maarten Biermans, econoom en filosoof, waarschuwt voor ‘een van de hardnekkigste misverstanden’, namelijk het geloof dat dit keer alles anders is. Er komen veel bekende crises langs, zoals de dotcomcrisis en de kredietcrisis, maar het leuke van het boek Windhandel is dat er ook zeepbellen in worden behandeld die wat minder bekend zijn. Marijn pikt er drie bubbels van 1720 uit. De Vraag van de Week draait om Hongarije. We kregen de vraag of het economisch gezien misschien wel slim is van premier Viktor Orbán om vrienden te worden met Rusland en China. Orbán is natuurlijk een dwarsligger in Europa, waardoor Hongarije ook EU-geld misloopt. Dat zou de economie enorm veel pijn moeten doen. Tegelijkertijd haalt Orbán miljardeninvesteringen binnen uit China en Rusland. Dus, luidt de vraag: is dit een politieke meesterzet?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Levert de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek wel het gewenste resultaat op? Die vraag werpt het Centraal Planbureau op, naar aanleiding van het doorrekenen van de verkiezingsprogramma’s van de verschillende partijen. Het h-woord is een belangrijk onderwerp bij de komende Tweede Kamerverkiezingen, maar volgens verschillende fiscalisten is de discussie achterhaald. Belastingredacteur Laurens Berentsen legt uit hoe dat zit. Lees: Moord op Charlie Kirk past in lange reeks van politiek geweld in de Verenigde Staten Wat was het motief van de schutter die woensdagavond de conservatieve influencer Charlie Kirk doodschoot? De moordenaar is nog altijd op de vlucht. Toch wordt er al volop gespeculeerd over de reden van de daad en of er sprake was van een politiek motief. Redacteur Wouter van Houting vertelt over de opleving van politiek geweld in de Verenigde Staten in de laatste jaren. Lees: Afschaffen hypotheekrenteaftrek is volgens fiscalisten een achterhaalde discussie Na bijna veertig jaar staat sinds vorige week dinsdag een nieuwe vrouw aan het roer bij het Amerikaanse modetijdschrift Vogue: de 39-jarige Chloe Malle. Zij was tot voor kort medepresentator van de podcast The Run-Through with Vogue en stond aan het hoofd van de website van het blad. Volgens redacteur Lisa van der Velde heeft Malle grote schoenen om te vullen. Voor de buitenwereld zijn Vogue en haar invloedrijke voorganger Anna Wintour namelijk één. Lees: Chloe Malle, de trotse nepobaby die Vogue opnieuw moet uitvinden Redactie: Lisa van der Velde, Elfanie toe Laer & Daniël van der Korst Eindredactie: Nelleke van der Heiden Presentatie: Elfanie toe Laer See omnystudio.com/listener for privacy information.